GoiBerri 37. alea

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

37. zenbakia. 2012ko azaroaren 23a

Julian Beloki

Euskadi irratiko esataria

ÂŤJabetu gara euskara ez dela etxeko hizkuntza bakarrikÂť 6-7

GOI B ERRI Enara Garmendia 3 Iritzia 4-5 Genero indarkeria 8-9 Naroa Sagarna 10 Mariela Perez 11 Antioko aurreskua 1933an 12 Gaur 30 urte egin zituen Belokik Euskadi Irratiaren lehen hitzak. MIKEL ALBISU

GOIBERRI 03

KATE MOTZEAn

ASIER ZALDUA

Enara Garmendia Olaberriako irakaslea

«Batez ere Estatu Batuetako rocka eta countrya entzutea gustatzen zait» Asier Zaldua Olaberria Enara Garmendia (Olaberria, 1993) irakasle praktikak egiten ari da bere herriko ikastetxean. «Umetatik oso argi izan dut irakasle izan nahi nuela: panpinei eskola ematen nien», aipatu du.

Zaletasun bat.

bizi nintzen, Michiganen. Bisitan joateko gogoa dut.

Liburu bat.

La alfombra voladora sobre Bagdad.

Musika talde bat.

Abesti bat.

Oporretarako leku bat.

Udaleku bat antolatzea.

Amerikako Estatu Batuak. Urtebete eman nuen han, Batxilergoko bigarren maila bertan egin bainuen. Familia batekin

Gorroto duzuna.

Olaberria, Urretxu, Zerain eta Zumarraga

GOI B ERRI

Janari bat.

Patata-tortilla.

Edari bat.

Denetik pixka bat entzuten dut.

Batez ere, Estatu Batuetako rocka eta countrya.

Denetik pixka bat: lagunekin ibiltzea, irakurtzea, idaztea, hondartzara joatea...

Diruz laguntzen duten erakundeak: Udalak: Altzaga, Arama, Itsasondo,

eguna. Anaiak eskua hautsi zuen eta ospakizunak bertan behera utzi behar izan genituen.

Outlandish taldearen edozein.

Amets bat.

Gezurra.

Inoiz ahaztuko ez duzun eguna.

Nire zortzigarren urtebetetze

Ez dut bat bereziki gustuko.

Jaso duzun oparirik bereziena.

«Olaberria behealdera, Errekalde ingurura, paseatzera joatea gustatzen zait»

Argitaratzailea: Goierriko Hedabideak SL Zuzendaria: Eskeine Legorburu Kudeatzailea: Aloña Landa Koordinatzailea: Loinaz Agirre Produkzio arduraduna: Mikel Albisu Diseinua eta banaketa: Bidera zerbitzuak. Berria Taldea Lege gordailua: SS-1638/2011

Amerikako familiak egindako argazki-albuma. Bertan egondako urtebetean ateratako argazkiekin osatu zuten.

Goierriko txoko bat.

Errekalde ingurura paseatzera joatea gustatzen zait.

Herriko alkate bazina...

Ez nuke jakingo zer egin.

Egoitzak: Beasain:

Webgunea:

Oriamendi, 32. 20200.

Posta elektronikoa:

goiberri.hitza.info

Urretxu:

goiberri@hitza.info

Barrenkale 13. 20700.

Publizitatea:

Telefonoak: Beasain: 943-16 00 56 Urretxu: 943-72 34 08

Bezero arreta / harpidetzak:

647 319 775 – azudaire@bidera.eu 902-82 02 01 – harpidetza@hitza.info

04 GOIBERRI

IRITZIA

Rufino Iraola Garmendia Idazlea

Zaborrak gora eta zaborrak behera spalditik nengoen usaina hartuta, eta azkenean laster ezarriko dutela gure herrian ere Atez Ateko bilketa-sistema. Neure errua ere izango da puska bat, berrikuntzen aurrean uzkur antza naizelako, baina garbi esango dut dezente kezkatzen nauela erabakiak. Ez zait gehiegi gustatzen sistema berria.

Halako itolarri bat ematen dit etxean bost ontzi eduki beharko ditudala jakiteak. Txikienak izanda ere ez al dira asko? Ez zait bururatzen non gorde, oraingoz behintzat. Bestalde, kalkuluak ez al ditugu ondo atera beharko arraina-eta noiz jan-edo..., zeren hondakin mota hori egun pare batetik gora etxean eduki behar badugu, ez al du sortuko problemarik?

Eta txiparen hori zer? Identifikazio kontuek beti aztoratu izan naute, eta honek ere bai.

Badakit biltzaileen diskrezio eta profesionaltasunaz mintzatuko zaizkidala. Mintzatzea baina niri zaborrontzia txiparekin ipintzen badidate, ez al da logikoa pentsatzea ez dela izango tarifan deskontua egiteko bakarrik.

Itsasondo, Legorreta eta Zaldibian AAko bilketa-sistema jartzera zihoazela jakin nuenean, ohar bat idatzi nuen prentsan azken galdera honekin: «Atez Atezko hondakin- bilketa zergatik ez hasi Beasain,Ordizia

A

eta Lazkaotik, horiek baitira Goierriko hondakin guztien %66 baino gehiago sortzen dutenak?»

Sasieta Mankomunitateko presidenteak erantzun zidan.

Funtsean hauxe zioen: bideragarritasun-estudio guztiak oraindik amaitzeko daude, eta horiek amaitutakoan ikusiko da. Hiru herri horietakoak, bai, eginak daude, eta onartuak; horregatik ipini da horietan martxan.

Sasieta Mankomunitatea 22 herrik osatzen badute, zergatik ez da guztietan batera amaitu bideragarritasun-estudioa? Ez dut konprenitzen estudio osoa amaitu baino lehen zergatik jarri nahi izan den martxan kasik herririk txikienetan sistema berria. Eta oraindik estudioa amaitzeko dagoen herri horietan bideragarria ez dela ondorioztatzen bada? Eta... Sistema berrian sartzen direnen kostua zeinek finantzatu behar du, Mankomunitateak ala herri bakoitzak?

Gauzak ondo egiteko, ez al dute 22 herrietako hiritarrek, bozketa bidez, eman behar beren iritzia, eta ateratzen dena aurrera eraman. Hori da demokratikoa, Mankomunitatean sinesten badugu.

Badira datu batzuk onartzeko zail antzak. Sortzen den hondakinaren %80 birziklatzea asko iruditzen zait. Biltzen denaren %80 ere ez da gutxi; izen ere, ez al dago arriskurik, Antzuolan bezala, hondakin

«Ez al da hobe bosgarren kontainerra kalean ipini, eta jendea hezi eta mentalizatzea, bere borondatez egin dezan selekzioa?»

asko “desagertzeko?” Bestetik, AA garestia ote den irudipena daukat. Badut datu bat: Bergara, Antzuola eta Oñatin, AA martxan jartzeko, Ingurumeneko aurrekontua % 65,58 igo dute.

Errauskailua oso txarra dela entzun dugu beti. Bada, ez dio horrelakorik Juan Carlos Alduntzinek, Ingurumeneko Foru Diputatu ohiak: «La incinadora no es mala en sí, pero obstaculiza el objetivo principal, el reciclaje.» Gauza guztiak bere tokian.

Beste gauza bat ere bada konprenitzen zaila: Foru Aldundiak zergatik ez du eramaten debatea Batzar Nagusietara, eta hantxe erabaki Gipuzkoako eremu demokratiko handienean?

Eta... birziklatzea zer da?

Ontzi batzuetan etxeko zikinak banatzea? Horren erraza ote?

Ez dut esango gaizki dagoenik, baina aurre selekzioa baino ez da. Benetako selekzioa hondakin-plantetan egin beharko da.

Eta gero, birziklatzeko, kanpora bidali, agian oso urrutira. Horrek ez al du kostu handia izango?, eta gasolio-erreketa galanta!

Badut beste datu bat ere: dirudienez, selekzio-plantara doan beiraren %30 atzera botatzen da; baita birziklatzera bidaltzen denaren %20 ere. Agi denean, konpostajeari gagozkiolarik, tonako 400 euro kostatzen da, eta saldu 30 euro inguruan. Bestalde, konpostplantara iristen den janari fresko zein kuzinatuaren %75 atzera bota behar izaten omen da. Merezi al %25ekin lanean aritzeak?

Ez al da alfer-gastu handiegia? Izan daiteke politikoki zuzena, baina ekologiari egiten al zaio uste adinako mesederik?

Ez al da hobe bosgarren kontainerra kalean ipini, eta jendea hezi eta mentalizatzea, bere borondatez egin dezan selekzioa?. Hori da iraultza, hori da fruituak lortzea.

GOIBERRI 05

IRITZIA

Asteko irudia

Josu Maroto

Artur Mas Atzo zen Santa Zezilia eguna, eta musikarien inguruan marrazten hasi naizenean, azken aldian ahoz-aho dabilen Artur Mas sartu da binetan xirula jotzen. Igandean jakingo dugu gehiengoa lortuko duen Kataluniako ahuteskundeetan. Eta gero nork jakin ipuina nola amaituko den...

Bazen ordua. Beharrak, krisiak eta diru faltak egin du akuilu lana. Dirua zegoenean, laguntzak erruz eman ohi ziren, zertarako, zeinentzat eta zein helbururekin begiratu gabe. Herriaren irudi, edo afizioaren aitzakia pean, hau denona da esanez, asko arrazoitu gabe, diru asko xahutu da.

Kirol kazetari bezala, ez naiz ni izango, kirolak bultzada eta laguntzarik ez duela behar esango duena. Are gehiago, askotan derrigorrezkoa da, bereziki sarrera gutxiago dituzten kiroletan. Hala ere, denak bere neurria du. Saskibaloiean hiru talde ditugu ACBn, hori bai, bakoitzak bere Foru Aldundiari direnak eta gehiago eskatu eta gero. Hauek kendutakoan, estutasuna eta kaka larria. Futbolean ere beste horrenbeste, bakoitzak duen zelaiarekin nahikoa ez, eta berria egin behar. Baina talde profesionalek ez, denon artean egin behar ditugu, gizartearentzat ezinbestekoak omen direlako.

Beste kirol apalagoetan sartzera ez noa, esan nezake, zertan ari gara, gure taldea bultzatuz uztaila heltzen denean, inork ezagu-

tzen ez dituen kirolariak ekartzeko. Zertarako, eta lotsaren arrastorik ez duten gutxi batzuk gure larrutik bizitzeko .

Kirola bultzatzea ongi dago, baina talde profesionalek, enpresa profesionalek bezala, bere etekina atera behar dute, eta gero etorkizuna prestatu behar dute. Bakoitzak bere erantzukizuna izan behar du. Ez da posible, dagoenean bon-bon eta ez dagoenean‌ denon artean .

Igor Sarriegi

bat eta

Ez dago eztabaidarik Igor. Agerikoa da. Egoera ekonomikoa oraingoa baino hobea zenean oso gutxi ziren kirol talde profesionalek diru laguntzak jasotzearena gaizki ikusi eta esatera ausartzen zirenak. Beharbada, asko izango ziren ondo ikusten ez zutenak, baina zenbait kirol erakunde gizartean oso errotuta daudelako edo, apenas ausartzen zen inor kritika egitera.

Egungo egoera gordinak, ordea, zentzuz jokatzea eskatzen du.

Irabazteak, besteen gaindi nabarmentzeak, halako prestigio bat eman ohi badu ere, azken finean, beste ezaugarri batzuk dira gizarte baten balioa neurtzen dutenak. Espainiaren kasua da esaten ari naizenaren adibide garbia.

Futbol zein saskibaloi selekzioak, Rafa Nadal, Alberto Contador, Fernando Alonso... Kirol arloan gutxi dira aspaldian Espainia bezain beste nabarmendu direnak. Futbol selekzioa esaterako, marka guztiak hausten ari da. Irabazi ez ezik, goraipatzeko moduko jokoaren jabe da. Mundu mailako ospea eman dio ordezkatzen duen herrialdeari, baina herrialde horrek berak duen arazo ekonomikoa

bat

Jon Balentziaga

ere, mundu mailan da ezaguna. Herriko neska- mutikoak futbol federatuan aritzeagatik ordaintzen ari dira. Gurasoek hartu behar izan dute euren umeek partidetara eramatearen ardura dirurik ez dagoelako. Hori hala izanik, nor kexatuko da dirutza irabazten ari diren jokalarien taldeak laguntza publikorik gabe geratu direlako?

Lehentasunak finkatzeko garaia da. Premiazko beharretara bideratu behar dira laguntzak, eta elitezko kirola, bere horretan, ez da beharrezkoa.

06 GOIBERRI

ELKARRIZKETA

MIKEL ALBISU

Julian Beloki Euskadi Irratiko esataria

«24 orduko euskarazko hitz jarioa oparitu du Euskadi Irratiak»

GOIBERRI 07

ELKARRIZKETA

Loinaz Agirre Legazpi Duela 30 urte, gaurko egunez, azaroaren 23an, eguerdiko 12:00etan esan zituen Julian Belokik (Legazpi, 1956) lehenengo hitzak Euskadi Irratian.

Aurretik, Herri Irratian aritu zen.

Dena den, txikitatik izan zuen harremana ahozko komunikazioarekin: Arantzazun egin zituen ikasketak Belokik, Gandiagaren ikaslea izan zen eta «berehala jarri gintuzten pulpitotik zerbait esaten. Lektore ofiziala ere izan nintzen», dio Telleriartekoak.

Nola gogoratzen duzu 1982ko azaroaren 23a?

Gure seinaleei ofizialtasuna eman nahi zitzaien, ordurako gutxi asko, probatan, musika sartzen ari ginen eta. Azaroaren 23an, eguerdiko 12etan, minutu erdiko halako iragarki instituzional bat egin genuen, eta ahotsa jartzea egokitu zitzaidan. Agur Jaunak kantua erabili genuen, momentu hartan, instituzionalena bera iruditu zitzaigulako. Eusko Jaurlaritzak hedabide publikoak sortzen zituela, euskararen alde, Euskal Herriaren alde... minutu erdian hori esan eta hortik aurrera musika sartzen hasi ginen.

Euskadi Irratira iritsi aurretik, ba al zenuen esperientziarik irratigintzan?

Herri Irratitik nentorren, 1978an Herri Irratian hasi nintzen. Herri Irratiak halako aldaketa bat egin zuen urte hartan: bere autonomiaren alde egin eta loraldi bat izan zuen. Juan Lekuonak deitu ninduen, 1978ko irailean, euskarazko edukiei indar gehiago emateko. Hasieran kolaborazio gisa hasi nintzen, eta gero 6 orduak euskaraz proiektua etorri zen, Jaurlaritzaren babesarekin... Arratsaldeko 6etatik gaueko 12etara euskara hutsean egiten genuen. 6 ordu horietan, euskarazko lehendabiziko informatiboak egiten hasi ginen. 1982an Euskadi Irratia sortzeko deia egin zuten.

Herri Irratian genbiltzan jende batek Euskadi Irratirako pau-

soa egin genuen, Jose Mari Otermin zuzendari genuela.

Aldaketa handia izan al zen?

Guretzat aldaketa izan zen, 6 ordutan egiten ari ginena, egun guztian egin behar baitzen Euskadi Irratian. Abantaila bat bazuen Euskadi Irratiak: irrati berria zen, eta alderdi teknikotik gozamena zen. Herri Irratiak zeukan arazoetako bat zen, gauzak zahartzen ari zitzaizkiela. Gauzek funtzionatzen zuten, baina batzuetan erdizka. Ez ziren garai errazak; ekonomian ere, orain bezala, larria zen egoera, eta inbertsio berriak egitea konplikatua zen. Bat-batean irrati berri batekin topo egin genuen Andia kaleko 13an. Baina beste guztia eginkizun zegoen: fonoteka osatzea, nolako programazioa egin behar genuen erabakitzea, euskarekiko kezka, geure burua ezagutzera ematea...

Urte hauetan, aurrerapen teknologiko handiak izan dira.

6 orduak egiten hasi ginenean, guretzat asmakizunik handiena teletipoa izan zen. Ordura arte ez zegoen teletiporik. Teletipoa erdaraz bakarrik zegoen, teletipoari tira egin, moztu eta bat-batean itzultzen genuen.

Bat-bateko itzultzaile ofiziorako ere asko ikasten zen gurean.

Orain, berriz, irratian zuzenean aireratzen duguna gero Nahieran eskaintzen ari gara Internetez, norberak egokien datorkionean entzun dezan...

Euskara hutsean lan egin behar izateak zailtasunik ba al zuen?

Zaila izan zen, programazioa bete behar zen, eta geuk gauzak kontatzeaz gain elkarrizketa bidez nork kontatua ere behar genuen. Harripeetan begira ibiltzen ginen, gaiak aukeratu eta ea euskaldunik bazen galdezka. Askotan jendea ez zegoen prest jendaurrean euskaraz hitz egiteko. Hori asko aldatu da, zorionez. Gaur egun ate asko jo ditzakezu eta beti norbait aurkituko duzu prest. Garai hartan jende askori kosta egiten zitzaion irratian euskaraz

hitz egiteko baietz esatea. Jendeak lotsa hori ere galdu du, eta asko jabetu gara hizkuntza honekin ere plazan egon behar dela, ez dela etxeko hizkuntza bakarrik.

Zer ekarri dio Euskadi Irratiak euskarari eta Euskal Herriari?

Euskadi Irratiak euskaldungoak ordura arte izan gabeko hitz jarioa eman zion, egun osokoa, eta gainera etxe guztietara iristen ginen. Hitz jario hori da Euskadi Irratiak Euskal Herriari eman dion oparirik onena; egunero-egunero etxean daukazu, piztea bakarrik da lana.

Euskadi Irratiaren zuzendari ere izan zinen 1991tik 1999ra.

Zein izaten zenuen buruhausterik handiena?

24 orduei eustea eta gauza berriak egitea. Gure medio honi batzuetan kosta egiten zaio bere burua berritzea. Informatiboetan gero eta autonomia gehiagorekin aritzen saiatu ginen, gero eta gai gehiago geuk ateraz... Horrek esan nahi du sendotu egin ginela garai hartan. Bi leku aldaketa egitea ere egokitu zitzaidan. Andia kalea utzi, Larramendira joan, Larramendi utzi eta Miramonera

«Herri Irratian genbiltzan jende batek Euskadi Irratirako pausoa egin genuen» «Gaur egun beti aurkituko duzu norbait euskaraz hitz egiteko prest» «Ni ofiziora iritsi nintzenean, ahotsarena elementu inportantea zen»

etorri. Beste aldi garrantzitsu bat ere izan zuen garai hark: digitalizazioa. 1996an Miramonera etorri ginenean, soinuen gestioa erabat digitalizatu genuen. Orain hain arrunta den hori momentu hartan abentura bat zen, oraindik merkatuan ez zegoen zerbait. Lan bikaina egin zuen orain jubilatzera doan Xabier Laskibarrek, teknika arduradunak.

Urte askoren ondoren, Euskadi Irratian zure ahotsa berriz entzuteko aukera dugu. Zure ahotsa nabermendu izan dute beti.

Ez dakit, egunak izaten dira. Ni ofiziora iritsi nintzenean, ahotsarena elementu inportantea zen. Orduan, oraindik, Fragak egin zuen Estatuto de Radiotelevision hartan, lokutorearen figura existitu egiten zen lokutore soil bezala; orain hizlari erredaktoreak gara. Gogoratzen dut Inazio Arregi, Eusko Irratiko zuzendari izana, Vaticano Irratian nazioarteko informazio sail baten arduradun zela, hara bisitan joan nintzen batean nola lokutoreek beste batek emandako testua hartu eta pasilloan zeuden mahaitxo batzuetan ensaiatu egiten zuten. Bere ofizioa esatea zen. Ni garai hartan sartutakoa naiz eta ahotsak garrantzi handia zuen. Orain ere bai, baina orain lehentasuna dauka kazetari ona izateak, animatzaile ona izateak...

Goierritar asko aritu izan zarete eta zabiltzate.

Legazpiarrak bakarrik, nire akorduan, Gartziatarrak, Joxerra batik bat, baina baita Alberto ere eta orain Juan, Pello Zabaleta, Tere Beloki, Beatriz Zabaleta, Marian Beitialarrangoitia, Iñaki Guridi, Alberto Gartzia, Ane Santesteban, ni neu..., horrela bat batean gogoan ditudanak, hemen ibili izan direnak eta bagabiltzanak. Aldikako solaskide eta laguntzaileak ere izan dira, baina kontratupean lan egin izan duten goierritarren kontuak ateratzen hasita, berrogeiren bateko zerrenda erraz osatuko genuke.

08 GOIBERRI

ASTEKO GAIA

Indarkeriarik ez Emakumeenganako Indarkeriaren Aurkako Eguna da igandean, eta eskualdeko Asmube, Eraldatzen eta Kimetz emakume elkarteetako kideak hilabeteak daramatzate genero indarkeria prebenitzeko zein lan egin dezaketen aztertzen.

Asier Zaldua Goierri Emakumeenganako indarkeriaren inguruan eskualdeko emakume elkarteek zein lan egin dezaketen aztertzen ari dira Asmube, Eraldatzen eta Kimetz elkarteak. Ia urtebete daramate lan hori nola egin aztertzen.

Beasaingo, Ordiziako eta Urretxuko eta Zumarragako elkarteetako ordezkarien iritziz, emakumeen aurkako indarkeria saihesteko beharrezkoa da prestakuntza. Hala, 25 lagun inguru dira hiru elkarteen lankidetzatik antolatutako

jardunaldietan parte hartzen ari direnak. Urrian izan zuten jardunaldiko lehen saioa, eta datorren urteko urtarrilaren bukaerara arte iraungo du.

Ordiziako Kimetz elkarteko Belen Balerdik dio jardunaldietan ikasten ari direna «erabilgarria» eta oso garrantzitsua dela.

«Gaia oso delikatua da eta tailerra oso ondo datorkigu indarkeria jasan duen emakumeren bat gerturatzen zaigunerako».

Goierri garaiko Eraldatzen elkarteko Nilda Gorveinek elkarteek indarkeria jasaten dutenen eta instituzioen arteko bitartekari

lana egin dezaketela uste du.

«Batzuk ez dira Gizarte Zerbitzuetara joatera ausartzen», eta elkarteek bide hori egiteko laguntza eskaini nahi dute.

Izan ere, Goierrin ere badaude tratu txarrak jasaten dituzten emakumeak. Eskualdeko kasuen datu zehatzik ez dute elkarteek, «baina gu ez gara gainontzekoen ezberdinak», zehaztu du Balerdik. «Duela gutxi bizilagun bat etorri zitzaigun, baina seguru kasu gehiago ere badaudela. Dena den, guregana gerturatzea ere oso zaila egiten zaie».

Beasaingo Asmube elkarteko Maria Jesus Auzmendik gai hau «ezkutukoa» dela gehitu du. «Badakigu gertatzen dela, baina... Indarkeria hau bestelakoen oso ezberdina da, eta askotan ezkutuan gelditzen da». Horregatik, eta kasu horiek guztiak ezkututik ateratzeko salaketa jartzeak duen garrantzia azpimarratu dute: «Susmoa dagoenean salatu egin behar da. Baina, euren ondoan ere egon behar da, eta une horietan babesa eman».

Balerdiren ustez gizartea eta instituzioak ez daude

GOIBERRI 09

ASTEKO GAIA

Eraldatzen elkartearen elkarretaratzeak, Urretxuko eta Zumarragako Areizaga-Kalebarren plazan.

GOTZON ARANBURU

nahikoa inplikatuta gai honekin. Hori dela eta, aurten Kimetzekoek deklarazio instituzionala ez irakurtzea erabaki dute. «Hor esaten dena, gero ez da betetzen».

Instituzioen inplikazioa ere eskatu du Kimetzeko ordezkariak. «Egia bada arazoa benetan larria dela uste dutela, gehiago egin dezatela, ikastetxeei gai hau lantzeko bitarteko gehiago eskainiz, adibidez. Kanpainak urte osokoak izan behar dira».

Auzmendi ere bat dator Balerdirekin. «Emakumeek zergatik ez dute salaketarik jartzen?

Babesik sentitzen ez dutelako».

Gorveinek dio legeak baliabide asko eskaintzea aurreikusten duela, baina benetako orduan ez dagoela baliabiderik. Instituzioen eta emakumeen arteko elkarlana ez dela behar bezain ona ere badio: «Guk, adibidez, –Zumarragako– udalaren batzordeetan parte hartzen genuen, eta deitzeari utzi zioten.

Kimetzek bere udalaren –Ordizia– babes handiagoa duela ere iruditzen zait, eta gizarteak ba-

EKITALDIAK Emakumeen Aurkako Nazioarteko Egunaren harira, hainbat ekintza antolatu dituzte datozen egunetarako. Honako hauek dira hainbat udalek eta emakume elkartek antolatutako ekintzak: Gaur, ostirala.

- Goierri garaiko Beldur Barik topaketa egingo dute Urretxuko Labeaga aretoan, 18:30ean hasita.

- Ordizian giza katea 11:15ean, Altamira auzoan hasita. 11:30ean elkartuko dira Plaza Nagusian.

18:30ean, indarkeriari buruz hausnartzeko tailerra Farapi elkartearen eskutik, Barrenan.

Bihar, larunbata.

- Emakumeen aurkako indarkeriaren inguruko informazio banaketa Urretxu-Zumarragako AreizagaKalebarren plazan, 11:00etatik 12:00etara. Ondoren manifestazioa, Eraldatzenek antolatuta.

- Legorretan autodefentsa ikasta-

tasunik nabaritzen ez badu, borrokak indarra galtzen du».

Gizartearen papera Hala ere, zenbait gauza lortu dituzte. «Goierri garaian indarkeria kasuetarako protokoloa sinatu dugu, Zumarragan Berdintasun saila dugu (nahiz eta aurrekontua garai bateko laurdena den), mankomunitateak berdintasun teknikaria du... Nire ustez, horretan guztian Eraldatzenek zeresan handia izan du. Are gehiago, gure elkartea sortu aurretik, ez zen tratu txarrez hitz egiten», azaldu du Gorveinek.

Gizarteari dagokionez, herritarrek gehiago egin behar dutela uste dute hiru elkarteetako kideek. «Dena ezin da instituzioen eta elkarteen esku utzi».

Balerdiren ustez, «isiltasunak konplize egiten gaitu. Indarkeriaren aurkako kontzentrazioetara, adibidez, oso jende gutxi etortzen da», eta jendea norberaren inguruan kasuren bat ematen denean bakarrik mobilizatzen da».

«Indarkeria hau bestelakoen oso ezberdina da,eta askotan ezkutuan geratzen da»

Maria Jesus Auzmendi Asmube elkarteko kidea

«Gizarteak erasotzaileak baztertu egin behar ditu, hori bakarrik da eraginkorra» Nilda Gorvein

Eraldatzen elkarteko kidea

«Ikastetxeei gai hau lantzeko bitarteko gehiago eskaini behar zaizkie» Belen Balerdi

Kimetz elkarteko kidea

roa, 10:00etatik 14:00etara, kultur etxean.

- Gabirian, autodefentsa ikastaroa 10:00etatik 12:00etara, eskolan J.M. Paternainen eskutik.

Etzi, igandea.

- Elkarretaratzea egingo dute Ordizian, 19:00etan, Plaza Nagusian. Amaia Apaolazak eta Marisol Caberok hainbat testu irakurriko dituzte eta Ordiziako dantza taldeak saioa egingo du.

Etzidamu, astelehena.

- Elkarretaratzea Urretxu-Zumarragako Areizaga-Kalebarren plazan, 19:00etan. Ezkio-Itsaso, Urretxu, eta Zumarragako Udalek antolatuta.

- Ordizian, haurrentzako ipuin kontaketa Mertxe Aizpuruarekin, 17:30ean, liburutegian. asteartean.

- Formakuntza tailerra Zaldibian, 18:30ean, kultur etxean.

Hori ikusita, Eraldatzenek hilean behineko elkarretaratzeak egiteari utzi zion. «Gizartea ez dago nahikoa kontzientziatuta: gehiago inplikatu behar da eta kontzentrazioetan parte hartu. Gizarteak erasotzaileak baztertu egin behar ditu, hori bakarrik baita eraginkorra.

Baina, zoritxarrez, gizarteak ez dio ezer leporatzen erasotzaileari», dio Gorveinek.

Gazteen artean ikusten dituzten jarrerek ere kezkatzen dituzte elkarteetako ordezkariak, tratu txartzat hartu daitezkeen jarrerak normaltzat hartzen baitituzte. Hori dela eta, eurei zuzendutako ekitaldiak ere antolatzen dituzte elkarteek.

Hiru talde hauetako kideek emakume elkarteek gai honetan zeresan handia dutela uste dute, eta iaz erabaki zuten jardunaldia egitea. Aurten bigarren zatia ari dira osatzen; Beasain, Ordizia, Urretxu eta Zumarragako Udalen, Foru Aldundiaren, Emakunderen eta Kutxaren laguntza dute.

10 GOIBERRI

GAZTEAK

«Bideak nola egin ikastea izan da gehien gustatu zaidana» Naroa Sagarnak saria jaso du Madrilen, Bide, Portu eta Ubideen ingenieritza ikasketako notarik onena lortu duelako.

Ane Arrieta Ormaiztegi Naroa Sagarnak (Ormaiztegi, 1989) ikasketak amaitu berri ditu, eta ez nolanahi gainera: karrerako notarik onenaren saria lortu du.

Zer ikasi duzu?

Bide, Portu eta Ubideen ingeneritza ikasi dut. Lehen hiru urteak Donostian egin nituen Obra publikoetako ingeneritza teknikoa ikasten. Gero Madrilera joan nintzen, eta bertan amaitu nituen ikasketak. Karrerako azken bost hilabeteetan Txekian egon naiz Erasmus bekarekin.

Ikasketak bikain amaitu dituzu, gainera.

Diploma al mérito académico deitzen dioten saria eman didate. Karrerako notarik onena ateratzen duenari ematen diote urtero. Madrilgo Universidad Alfonso X. El Sabio unibertsitatean amaitu ditut ikasketak eta bertan eman didate saria.

Eta gustura ikasi duzu?

Bai, oso gustura ibili naiz karreran, asko gustatu zait. Gehien-

«Ordu asko eskaini dizkiet ikasketei eta pisuan ere ikasteko giro egokia izan dut» GOIBERRI

Bideak nola egin ikastea izan da gehien gustatu zaidana.

Ikasitakoa praktikan jartzeko aukerarik izan al duzu?

Bai, praktiketan Zumarragako bide berriaren proiektuan ibili naiz, Zarauzko Amenabar enpresan, eta oso gustura.

Gogor eta asko ikasi beharko da karrerako notarik onena ateratzeko, ezta?

Bai, ordu asko eskaini dizkiet ikasketei, eta pisuan ere ikasteko giro egokia izan dut. Zorte handia izan dut pisukide denak ere ikasle onak zirelako eta proiektua ere beraiekin egin dut. Adibidez, pisukide izan dut Ataungo Ioritz Zurutuza, eta honek batxilergoko notarik onena atera zuen.

Eta, orain, zer egiteko asmoa duzu?

Lidergo masterra eta MBA+E masterra egiteko izen eman nuen. Oraindik baieztapen ofizialik iritsi ez bazaigu ere, ez da egingo master hau, finantziazio arazoak daudelako. Banco Popularrak laguntzen zuen diruz, baina krisiagatik edo, azkenean ez dirudi egingo denik. Agian urtarrilean edo...

Eta bitartean?

Alemana ikasten hasi naiz eta ingelerako Advance titulua ateratzeko prestatzen ari naiz. Aitarekin ere ari naiz lanean.

GOIBERRI 11

MUNDUTARRAK GOIERRIN

Euskaldunduta eta goierritartuta dago guztiz Mariela Perez kubatarra. Argazkian, lan egiten duen Alboka tabernako barran. AIMAR MAIZ

Mariela, geldi egoten ez den kubatarra Zortzi urte eta erdi darama Lazkaon bizitzen. Sukaldari ikasi zuen Kuban, eta zerbitzari lan egiten du tabernan.

Aimar Maiz Lazkao Pertsona estimatua da bezeroen artean Lazkaoko Albokako Mariela zerbitzaria. Goxoa tratuan, irribarrea beti ezpainean, eta kubatarrengandik bestelakorik pentsa dezakeenarentzat, azkarra eta saiatua lanean. Mariela Perez Sarria da, duela zortzi urte eta erditik goierritar bat gehiago. «Ia-ia Goierri osoa ezagutu dut», dio barrez, eta beti euskaraz.

Santa Clara hirikoa da (217.000 biztanle), Villa Clara probintziaren hiriburua. Kuba irla luzexkaren erdian dago, mendebalerantz. 1689an sortua, komertzio eta komunikazio gunea da Santa Clara, errepideen eta trenbideen bideguru-

tze. Euskal Herrira iritsi eta berehala gidabaimena atera zuen Marielak. «Gero Maizpiden egon nintzen, sei hilabete. Euskara ikastea zaila izan zen».

Ondo moldatzen da, hala ere.

Urte erdian soilik ikastearen arrazoia «gauzak azkar egitea» gustatzen zaiolako izan daiteke. «Kubatarrak lasaiagoak dira, bai, esaten den bezala. Ni ez; ni, kontrakoa», dio barrez.

Gastronomia ikasi zuen sor-

«Kuban bizimodua zaila eta garestia da. Mirariak egin beharra dago. Baina hala ere, beti alai»

lekuan. Sukaldari ikasketetan «denbora gutxi» igaro zuen, «bi urte, eta kito». Euskal Herrian eta Kuban janaria «erabat» desberdina dela dio. «Han txerria eta oilaskoa asko jaten da. Eta saltsa. Mina ez. Hemen, dena haragia da! Txuleta, adibidez...», dio, okela mota hori miretsiz. «Jada hemengo janaria nahiago dut. Euskalduna gehiago naiz dagoeneko».

Izaeraz ere bestelakoak Izateko eran ere kubatarrak eta euskaldunak asko aldentzen dira elkarrengandik: «Kubatarrak alaiak gara. Beste ohitura batzuk ditugu, dantza gehia-

Babeslea

go... Beti alai dabil. Gehiago kanporatzen du sentitzen duena. Euskaldunari gehiago kostatzen zaio».

Goierriko bizimodutik gehiena «poteoa» gustatzen zaio, «kaleko giroa». «Jendea oso jatorra da. Gustura bizi naiz hemen, ia-ia hemengoa naiz».

Kubara oporretan joateko asmoa baizik ez du. «Hango gobernua gogorra da. Bizimodua, zaila eta garestia. Janaria eta arropa oso garesti daude. Pentsa, hilean 20 euro kobratzen du kubatarrak, eta txerriki kiloa hemen baino garestiago dago.

Mirariak egin behar. Baina, hala ere, beti alai!».

12 GOIBERRI

GARAI BATEAN

Dantzari bat emakumeak biribilera atera eta gero, aurreskua dantzatzen, uztailaren 2ko jaian, 1933an, Antioko baselizan. I.O/GUREGIPUZKOA

Antio kanpoko aurreskua

Miriam Luki Zumarraga Argazkiko irudia eta urtero, uztailaren 2an, Antioko baselizaren zelaitxoan errepikatzen den irudia ez dira oso ezberdinak.

Goikoa ere uztailaren 2koa da, baina 1933. urtekoa.

Aurreskuan ari da dantzari bat baselizaren alboan. Dantzari lagunak zapiekin helduta daude, eta bakoitzaren artean emakume bana dago, dantza-

riek ateratakoak. Egun ere Irrintziko dantzariek emakumeak ateratzen dituzte dantzara.

Gutxi aldatu dira dantzarien jantziak, aurreskuaren aurretik egun hartan ere meza emango zuten eta ez da aldatu herritarrengan Antioko jaiak sortzen duen ikusmira. Aldatu da baseliza bera eta aldatzen ari da ermitaren ingurua, azkenaldian inoiz baino gehiago.

GOIBERRI 13

IBILBIDEA

Sancti Espiritu

Helmuga

Irteera

San Adrian Sandratiko leize-begitik ikuspegia galtzadara eta bailarara. Aztarna zaharren gordailu da. G. ARANBURU

Lehen errepidean Beste ezein errepide baino lehenago, Aizkorri eta Aratz artetik galtzada doa, Lizarraten ‘ordainleku’ eta guzti.

Aimar Maiz Aratz-Aizkorri Etengabeko joan-etorriaren emariak ondu du San Adrianen historia. Antzinatetik, Altzaniako mendi multzoa zeharkatzeko errepideak bizitu zuen goi mendia, mila metro garai pasatxoren koskan, gailurrean atsedenleku-ordainleku eta guzti gainera, Lizarrateren babesean. Goierriko txoko magikoetako bat da San Adrian ingurua —

Sandrati deitua bertakoek, Lizarrate pasabidea ere bai—, Aratz-Aizkorri parke naturalaren bihotzean.

Ia goraino autoan joaten denak Aldaolan (747m) utzi behar du ibilgailua. Aterpetxearekin (890m) topo egingo du ibiltariak berehala. Garai bateko mikelete etxe berregokitua da.

Izan ere, mugan egoteak baldintzatu du parajearen garran-

tzia geopolitikoa, batik bat Gipuzkoa eta Araba Nafarroatik erauzi zituztenez geroztik.

Egia esan, mapak sortu aurretik ere berebiziko funtzioa zuen Sandratik. Muga fisikoa zen —izan da beti—, goi mendiko klimaren erasanetatik babesteko toki bakarra inguruan.

Lau mila urte Aterpetxetik begiz parez pare ikusten da kobazuloa. Aldapa leunean garai bateko galtzada zatiak daude, orain dela denbora gutxi berreginak batzuk.

Eskuinerantz desbiratuta, merezi du Sancti Spirituko ba-

Luzera: 5,160 kilometro Denbora: 1 h, 40 min.

Altuera max: 1.054 metro.

Desnibela: 307 metro.

Zailtasuna: Erraza

selizara (960m) hurbiltzea.

Fraide tenplarioen egoitza zela adierazten du elizako harri batean landutako gurutzeak. Fraideen bolalekutik —bidean dagoen ordeka—, jarraituko dugu.

Sandratiko koban (1.021m), orain ermita eta harri-horma batzuk besterik ez dauden arren, lau mila urteko historia dago. Brontze Arotik gaurdaino, etengabeko aztarna arkeologikoak topatu dituzte: bizitokia, gotorleku militarra, gaztelua, sutegia, ukuiluak... Baita hilerria ere. Benetako herria zen. Tunelean gora pasa, eta Erdi Aroko galtzadari segiz Azkaratzako iturrira (1.054m) iritsiko gara. Handik, ibiltariak aukera dezake nora jo: Aratzera, Arabara, Urbiara, Aizkorrira...

14 GOIBERRI

ASTEBURURA BEGIRA

GOIBERRI

Artzaintzaren iragana eta oraina lelopean, Ramon Lizeaga gaztagilearekin artisau gazta desberdinen dastatze gidatua egingo dute azaroaren 25ean, Ataunen, Lizarrustiko parketxean, goizeko 11:00etan hasita. Ordu eta erdi inguruko iraupena izango du saioak. Izena aurrez ematea komeni da: barandiaran@gipuzkoamendizmendi.net posta elektronikoan edo 943 67 06 31 - 943 78 03 35 telefonoetan.

Etzi, hilak 25, Ataungo Lizarrustiko parketxean. 7â‚Ź (haurrek 3â‚Ź)

Kultur Astea amaitzeko kantu afaria egingo dute bihar, hilak 24, 21:00etan, Txerri-Gorri elkartean. Kuxkuxtu taldeak alaituko du afaria.

Bihar, hilak 24, 21:00etan, Mutiloako Txerri-gorrin.

LIERNI ELORTZA

Kantu afaria Mutiloan

ALEX AREIZAGA

Artisau gaztaren dastatzea Lizarrustin

Elegante egunarekin hasiko dituzte festak Ormaiztegin San Andres festak Elegante egunarekin hasiko dituzte bihar Ormaiztegin. Eguerdian, 14:00etan, Eleganteen bazkaria egingo dute OGAk antolatuta, Zubipe kiroldegian. Bazkalondoren, mahai jokoak egingo dituzte; 16:00etan mus txapelketa jokatuko dute eta 17:30ean, jolas didaktikoak egingo dituzte Zumalakarregi museoak antolatuta, Haurren Eskubideen Nazioarteko eguna ospatzeko.

Igandean, berriz, 13:30ean, Urmaiz eta Zeba abesbatzen kontzertua egingo dute Ander Deunaren elizan; eta 18:00etan, rokodromoa Zubipe kiroldegian, eskalada taldeak antolatuta.

Bihar, hilak 24, 14:00etan Ormaiztegiko Zubipe kiroldegian.

GOIBERRI 15

PUBLIZITATEA