Galata’dan Bakmak: Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
Looking from Galata:
Panoramas of Istanbul from engravings to “Selfies” Gökçe Çakır Stüdyo Yürütücüleri / Studio Instructors: Boğaçhan Dündaralp, Hakan Tüzün Şengün AURA-İSTANBUL | GÜZ 2019
İçindekiler Özet Giriş BAKIŞ i. Turist Bakışı ii. Galata’dan İstanbul’a bakmak KAYDETMEK i. Bakışı Kaydetmek ii. Gravürlerle İstanbul’a Bakmak iii. Fotoğrafın Kaydetmedeki Önemi a. Panorama ve Panoramik Fotoğraf PAYLAŞIM i. Medya dönüşümü ve Sosyal Medya ii. “Selfie”nin Yarattığı Dönüşüm iii. Galata Kulesi’nden Sosyal Medya Paylaşımları
Contents 2 3
Summary Enrty LOOKING i. Tourist Gaze ii. Looking at Istanbul from Galata
4-5 6-8
SAVE i. Saving a look ii. Looking at Istanbul with Engraving iii. The Importance of Photography in Saving a. Panorama ve Panoramic Photo
9 10-19 20-23 24-25
26-28 29 30-40
4-5 6-8
9 10-19 20-23 24-25
SHARING i. Transform of Media and Social Media 26-28 ii. The Transformation Created by 29 “Selfie” iii. Social Media Shares from Galata 30-40 Tower
Sonuç: Galata Kulesi’nin Biriktirdiği Veri41 leri Okumak Maket Tektoniği 42-49 Süreci Özetleyen AURA Defteri 50-51 Kaynakça 52-53
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
2 3
Conclusion: Reading the Data Collected by the Galata Tower Tectonics of Model AURA Notebook Summarizing the Process References
3
41 42-49 50-51 52-53
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
Looking from Galata : Panorama of Istanbul from engravings to “Selfies”
Gökçe Çakır Anahtar kelimeler: gravür, selfie, paylaşım, sosyal medya, İstanbul, Galata Kulesi, panorama
Gökçe Çakır Keywords: engravings, selfie, sharing, social media, Istanbul, Galata Tower, panorama
Özet Summary Daha önce görülmemiş olanı görme, uzağa gitme ve keşfetme arzusu insanın varoluşundan beri süregelir. Bu deneyimin kişi için çekici yanı farklı olana bakma halidir. Alışıldık olanın dışında bir bakışa sahip olmanın yaşattığı farklı hazların peşine düşen insan bulunduğu konumdan uzağa gitmeyi hedefler. Yüzyıllardır süregelen bu hareketliliğin sağladığı deneyimler ve bu deneyimlerin aktarılması, kaydedilmesi ve paylaşılması; bakılmamış olana bir başkasının gözünden bakma şansı tanır. İstanbul’a gözetleme kulesi olarak inşa edilen ve yüzyıllardır kente tanıklık eden Galata Kulesi; kente panoramik olarak bakma imkanı ile kentin geçmişine ve değişimine tanıklık eder. Kenti izler ve kente bakma imkanı sunar. Tıpkı geçmişte seyyahların olduğu gibi, günümüzde de turistlerin İstanbul’a bakmak için tercih ettiği yerlerin başında tarihe ve günümüze tanıklık eden Galata Kulesi gelir.
The thrill of discovering which is yet not been seen or getting a distance between it has been going on since the existence of the man. The attractive part of this experience for that person is to look at what is different. It is aimed to go away from the position where people were after different pleasures of having an unusual look. Experiences of this mobility that has been going on for centuries and transferring, recording and sharing these experiences gives a chance to look through gives us chance to look through their own perspectives and understandings. Galata Tower, which was built as a watchtower in Istanbul and witnessed the past and change of the city with the opportunity gazing upon the city panoramicly. It monitors the city and offers the opportunity to look upon the city through centruies. Just like travelers in the past, today, Galata Tower, which have witnesses history and today, is still one of the places that tourists prefer to gaze upon Istanbul.
Gelişen teknoloji ile birlikte sosyal medya deneyimlerin aktarıldığı bir platforma dönüşmüştür. Bireyler paylaşım yapmak, beğeni kazanmak adına yollara düşmüştür. Keşfetme arzusu yerini paylaşma ve görünür olma arzusuna bırakmıştır. Gidilen yerin ve deneyimlerin öneminin yerini paylaşılacak fotoğrafın beğeni sayısı almıştır. Bu çalışma değişen turist bakışı ve eğilimleri üzerinden Galata’dan kente bakmayı ve bu bakışın tarihsel süreçteki değişim ve dönüşümünü irdeleyip üretilen verileri, elde edilen bilgileri ortaya döküp bir arada sunmayı hedeflemiştir.
With the developing technology, social media has become a platform where experiences are conveyed. Individuals are on their way to share and gain “like”. The desire to explore has left its place to the desire to share and be visible. The importance of the destination and the experiences have been replaced by the number of likes of the photo to be shared. This study aimed to look at the city from Galata through the changing tourist perspective and trends, and to present the data and information produced by examining the change and transformation of this perspective in the historical process.
4
Giriş
Entry
Zamanla hayatımızda yer edinen sosyal medya, kişilerin davranış ve hayat tarzlarını değiştirdiği gibi doğrudan veya dolaylı olarak mekanları ve kentleri de değiştirip dönüştürmeye başlamıştır. Kişiler farklı deneyimleri ve hazları, paylaşım yapıp başkalarından beğeni almak motivasyonuyla yaşar hale gelmiştir. Bu durumun en çok etkilediği alanlardan biri de turizm ve turist eylemleridir. Önceden bilinmeyen birçok yerin önünde oluşan uzun kuyruklar, fotoğraf çekebilmek için ziyaret edilen yerler, bakışı ve anı ölümsüzleştirip dondurarak kaydetme ve başkalarıyla paylaşma güdüsü bu dönüşüme örnek teşkil eder.
Social media, which has gained a place in our lives over time, has infere the behavior and lifestyle of people, and has begun to directly or indirectly change and transform spaces. People have become alive with different experiences and the motivation of getting likes from each other and sharing experiences one another people have become alive. One of the areas that this situation affects most are tourism and tourist actions. Long queues in front of many previously unknown places, spaces visited to take photographs, the motivations to immortalize and freeze the glance and sharing the moment are some exemplary of change.
Bu araştırma İstanbul’a turist gözünden bakar. Bu bakışın kaydedilmesini ve paylaşılmasını inceler. Günümüzde telefonlar sayesinde saniyeler içinde üretilen görseller ile geçmişte uzun yıllar emek harcanarak üretilmiş gravürler arasında bir bağ kurar. Bakışın, kaydetme yöntemlerini farklı araçlar ile Galata Kulesi‘nden üretilenler üzerinden tartışır. Dönemin ana teması “Techne” pesrpektifinden konuya baktığımızda; techne, yapma biçimlerini ve üretilene dair bilgileri ifade eder. Araştırma ise kaydetmenin yöntemlerini bilgiyi üretmek için kullanılan araçlar üzerinden okur. Galata Kulesi’nden kente dair üretilmiş bakışların bilgisini yine yapı üzerinde aktaran bir yöntem izler. Elde edilen tüm veriler ile maketin tektoniği oluşturulur.
This research looking upon Istanbul through the eyes of tourists. It examines the recording and sharing of this view. Today, it establishes a link between the visuals produced in seconds thanks to telephones and the engravings produced by many years of effort in the past. Discusses the recording methods of the view using different tools from the ones produced from Galata Tower. When we look at the subject from the “Techne” perspective, the main theme of the period; techne refers to the ways of making and information about what is produced. The research reads the methods of recording through the tools used to produce information. A method that conveys the knowledge of the views of the city produced from the Galata Tower on the building again follows. The tectonics of the model is created with all the data obtained.
Şekil 1. Tarihi yerlerde turist yoğunluğu, Süleymaniye Camii, Kolaj: Gökçe Çakır, 2020 Figure 1. Tourist density in historical places, Suleymaniye Mosque, Collage: Gökçe Çakır, 2020
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
5
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
BAKIŞ / LOOKING
Şekil 2. Süreç içinde tutulan AURA defterinden ilk sayfa, Çizim: Gökçe Çakır, 2019 Figure 2. First page from AURA notebook kept in process, Drawing: Gökçe Çakır, 2019
Turist Bakışı
Tourist Gaze
Seyahat etmek, 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren gelişen iletişim ve ulaşım kaynakları sayesinde bir dönüşüm geçirerek turizme evirilmiştir. Bu devirden önce seyahat, farklı kültürleri, medeniyetleri, tarihi keşfetmenin yanında yaşanan sanatsal, kültürel ve bilimsel değişimlerin yayılmasını da sağlayan bir eylemdi. Tüketimin yayılması ile birlikte seyahatin yerini turizm alır. John Urry, “keşfin, hatıranın, gizemin ve sürprizin de ortadan kalktığını ve insanların kültürlerin ve mekanların istila edilerek yağmalandığını söyler. (Mekanları Tüketmek,1995)
Traveling has been transformed into tourism thanks to the communication and transportation resources that have been developing since the second half of the 19th century. Before this era, traveling was an action that allowed the spread of artistic, cultural and scientific changes in addition to discovering different cultures, civilizations and history. With the spread of consumption, traveling is replaced by tourism. “The discovery, memory, mystery and surprise have also disappeared,” says John Urry, and points that people’s cultures and venues have been invaded and plundered. (Consuming Places,1990)
6
Turizm modern toplumlarda ortaya çıkmış bir boş zaman etkinliğidir. Önceden belirlenmiş bir destinasyona varmak, burada belirli bir zaman geçirmek, bir mekan için yapılan yolculuğu ve daha önce konaklanmamış bir yerde konaklamayı tanımlar. İnsanlar yaşadıkları, işlerinin evlerinin ve sosyal yaşamlarının bulunduğu yerlerden görmediklerini görme ve farklı deneyimler elde etme amacıyla yola çıkarlar. Bu deneyimin en azından bir parçasını da olağanın dışında farklı bir görüntü, kır ya da şehir manzarası kümesine bakmak veya seyretmek oluşturur. (Urry,1990)
Tourism is a leisure activity that has emerged in modern societies. Getting to a predetermined destination defines spending a certain time there, a trip to a venue, and accommodation in a previously unplaced place. People set out to see what they do not see from where they live, where their work is, home and their social life; to get different experiences. At least part of this experience is to look at or watch a different set of views, countryside or urban scenery outside of the ordinary. (Urry, 1990) The places visited are examined with interest and curiosity, it is aimed to obtain the place-specific from the gaze. Places / spaces are chosen for a long view, as they include the need to return after a period of time. Because, whether on a different scale or appealing to different senses, it creates an expectation in the person associated with intense pleasures. These expectations are practices that indirectly affect tourism movements such as films, photographs, television, magazines and social media. For this reason, people look for previously captured frames in movies, postcards, and photographs. And with that look, that angle is reproduced infinitely each time. (Urry, 1990)
Gidilen yerler ilgiyle ve merakla incelenir, bakışlardan yere özgü olanı elde etmek hedeflenir. Bir süre sonunda geri dönme gerekliliği içermesiyle, yerler/mekanlar uzun uzun bakılmak için seçilir. Çünkü ister farklı bir ölçekte olsun, ister farklı duyulara hitap etsin, kişide yoğun hazlarla ilişkili bir beklenti oluşturur. Bu beklentiyi oluşturan, filmler, fotoğraflar, televizyon, dergiler, sosyal medya gibi dolaylı yoldan turizm hareketlerini etkileyen pratiklerdir. Bu sebeple insanlar daha önce filmlerdeki, kartpostallardaki, fotoğraflardaki yakalanmış kareleri arar. Ve bakış ile o açı her defasında sonsuz kez yeniden üretilir. (Urry,1990) Kentlerde de bir değer yaratmak ve yere özgü olanı sergilemek adına turistleri bakışına değecek yerler vurgulanır ve kent sizi o yere ulaştıracak işaret levhaları ile donatılır. İnsanların bir araya gelmesini sağlayan bu levhalar, kolektif turist bakışının en önemli ögesidir. Çünkü dünyanın farklı yerlerinden gelmiş turistlerin varlığı, kente farklı bir heyecan ve çekicilik katar. (Urry,1990)
In order to create a value in the cities and display what is peculiar to the place, the places worth seeing tourists are highlighted and the city is equipped with signposts that will bring you to that place. These plates that bring people together are the most important elements of the collective touristic perspective. Because the presence of tourists from different parts of the world adds a different excitement and attraction to the city. (Urry, 1990)
Mishan:”Birkaç kişinin özgürlük içinde keyfini çıkarabileceği bir şeyi, kalabalık mutlaka kendisi için tahrip eder.”
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
Mishan: “The crowd will definitely destroy something for a few people to enjoy in freedom.”
7
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Şekil 3. Galata Kulesi’nin eski fotoğrafları Figure 3. Old photos of Galata Tower
Galata’dan İstanbul’a Bakmak
Looking at Istanbul from Galata Tower
İstanbul uzun yıllardan beri birçok insan için cazip ve çekici bir yer olmuştur. Coğrafi çeşitliliği, denizle ilişkisi, kültürel ve tarihsel zenginliği, doğu ve batı ile kurduğu ilişki gibi sıralanabilecek birçok özelliğiyle davetkar bir şehir olmuştur. Batı’nın Doğu’ya açılan kapısı olan İstanbul, geçmişten günümüze gezginler tarafından keşfetmeye değer bir yer olarak görülür ve cazibesini yüzyıllardır korur.
Istanbul has been an attractive and attractive place for many people for many years. It has been an inviting city with many features such as its geographical diversity, its relationship with the sea, its cultural and historical richness, and its relationship with the east and the west. Istanbul, the gateway of the West to the East, is seen as a place worth exploring by travelers from past to present and preserves its attraction for centuries.
Turistler İstanbul’a baktıklarında İstanbul’a özgü olanı görmek isterler. Bu sebeple kentin ruhunu, dokusunu yansıtacak, ikonikleşmiş bir bakış ararlar. Bu bakış İstanbul için hiç şüphesiz kentin su ile kurduğu ilişkiyi; boğazı, Haliç’i ve kentin geçmişini okutan, İstanbul’un “7 tepe”sini gösteren tarihi yarımadadır.
When tourists look at Istanbul, they want to see what is unique in or to Istanbul. For this reason, they seek an iconic view that will reflect the spirit and texture of the city. his view is undoubtedly the Bosphorus of İstanbul is the historical peninsula that reads the Golden Horn and the city’s past, showing the “7 hills” of Istanbul.
Şekil 4. İstanbul kentinin seyyahları çeken özellikleri diyagramı, Çizim: Gökçe Çakır, 2020
Figure 4. Diagram of features of the city of Istanbul which attracting travelers, Drawimg: Gökçe Çakır, 2020
8
Şekil 5. İstanbul’un manzara noktaları diyagramı, Çizim: Gökçe Çakır, 2020 Figure 5. Diagram of the view point of Istanbul, Drawing: Gökçe Çakır, 2020
Bu bakışı bize en iyi açıdan verecek olan yerlerden biri, 528 yılında gözetleme kulesi olarak inşa edilen, tüm kente hakim panoramik bir bakış sunan Galata Kulesi’dir. Uzun yıllar kentin en yüksek yapısı olarak kalan Galata Kulesi, manzaraya olan hakimiyetini kaybetmemiştir.
One of the best ways to get this view is Galata Tower, which was built as a watchtower in 528 and offers a panoramic view of the entire city. Galata Tower, which has been the tallest structure of the city for many years, has not lost its dominance over the landscape.
Galata Kulesi dünyanın en eski kulelerinden biri olduğu düşünülmektedir. Bizans İmparatoru Anastasius tarafından 528 yılında Fener Kulesi olarak inşa ettirilmiştir.1204 yılındaki IV. Haçlı Seferi’nde geniş çapta tahrip edilen kule, daha sonra 1348 yılında “İsa Kulesi” adıyla yığma taşlar kullanılarak Cenevizliler tarafından Galata surlarına ek olarak yeniden yapılmıştır. 1348 yılında yeniden yapıldığında kentin en yüksek binası olmuştur.
Galata Tower is thought to be one of the oldest towers in the world. It was built by the Byzantine Emperor Anastasius in 528 as the Lantern Tower. The tower, which was extensively destroyed in the Crusade, was rebuilt in 1348 by the Genoese in addition to the walls of Galata by using masonry stones under the name of “Jesus Tower”. When it was rebuilt in 1348, it became the highest building in the city at that time.
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
9
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
1717’den itibaren kule yangın gözleme kulesi olarak kullanılmıştır. Yangın, ahalinin duyabilmesi için büyük bir davul çalınarak haber verilmekteydi. III. Selim döneminde çıkan bir yangında kulenin büyük bölümü yanmıştır. Onarılan kule 1831 yılında başka bir yangında yine hasar görmüş ve onarılmıştır. 1875 yılında bir fırtınada külahı devrilmiştir. 1965’te başlanıp 1967’de bitirilen son onarımla da kulenin bugünkü görünümü sağlanmıştır. (Wikipedia, 2019)
The tower had been used as a fire watchtower since 1717. The fire was reported by playing a large drum so that the public could hear it. III. Most of the tower was burned in a fire during Selim period. The repaired tower was damaged and repaired in another fire in 1831. In 1875, the cone was overthrown in a storm. Then with the last repair started in 1965 and completed in 1967, today’s view of the tower was provided. (Wikipedia 2019) Galata Tower is an iconic value for the city because of its vision through opposite shore, relation with the Bosphorus the historical peninsula, view from the streets of Karaköy and at last terraces of the houses in Galata which are built int he modern - post era.
Karşı kıyıdan, boğazdan, tarihi yarımadadan, Karaköy sokaklarından, Galata bölgesindeki evlerin teraslarından ve kentin modern ve sonrası dönemde inşa edilen yüksek katlı yapılarından görünür olmasıyla, Galata Kulesi kent için ikonik bir değer oluşturur.
For tourists, it will become beyond significant like looking at the Galata Tower and being an original symbol to indicate that it is in Istanbul providing a dominant view of the city from its terrace, which is located 66 meters above the ground level of 20 meters above sea level, it will become one of the most important experiences of travel, and will make you feel the pleasure of being in Istanbul. Accordingly, the focus on the research process was chosen as the Galata Tower, which has been witnessing the city for years.
Turistler içinse Galata Kulesi’ne bakmak ve İstanbul’da olduğunu belirtecek özgün bir simge olmasının ötesinde, kulenin zemin kotundan 20 metre deniz seviyesindense 66 metre yüksekte bulunan terasından kente hakim bir bakış sağlamak seyahatin en önemli deneyimlerinden biri haline gelecek, İstanbul’da olma hazzını hissettirecektir. Bu doğrultuda araştırma sürecinde odaklanacak nokta kente yıllardır tanıklık eden Galata Kulesi olarak seçilmiştir.
Şekil 6. Galata Kulesi’nin kent içindeki konumu diyagramı, Çizim: Gökçe Çakır, 2020 Figure 6. Diagram of the location of the Galata Tower in the city, Drawing: Gökçe Çakır, 2020
10
KAYDETMEK / SAVE
Şekil 7. Süreç içinde tutulan AURA defterinden “selfie” üzerine çizimler, Çizim: Gökçe Çakır, 2019 Figure 7. Drawings about “selfie” from AURA notebook kept in process, Drawing: Gökçe Çakır, 2019
Bakışı Kaydetmek
Saving the Look
Görüleni ve deneyimleneni kaydetme isteği, bakışı ölümsüzleştirmek ve başkalarıyla paylaşabilmek güdüsünden kaynaklanır. Çağlar boyu sözlü olarak aktarılabilen deneyimler, gelişen teknoloji ve tekniklerle yerini kayıtlı yöntemlere bırakmıştır.
The desire to record what is seen and experienced stems from the drive to immortalize the look and share it with others. Experiences that can be transmitted verbally throughout the ages have been replaced by registered methods with developing technologies and techniques.
Turistler yaşadıkları faklı deneyimlere özgü bakışı resim, fotoğraf, video gibi materyallerle kaydederek nesneleştirir. Gerçekte yarım saat sürecek bakış, nesneleştirilerek hiç bitmeyecek ve tekrarlanacak şekilde yaşanır.
Tourists objectize the different view of their experiences with materials such as pictures, photographs and videos. In reality, the half-hour gaze is experienced by never objectifying and repeating by objectification.
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
11
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Gravürlerle İstanbul’a Bakmak
Looking at İstanbul from Engravings
Fotoğrafın henüz keşfedilmediği yıllarda tarihe ışık tutan ve şehirlere, gündelik işleyişe bize anlatan en önemi araçlardan biri gravür sanatı olmuştur. O yıllarda gezginler şehre gelerek, kimisi uzun yıllar konaklayarak, şehrin farklı perspektiflerini resmetmişlerdir. 14. Yüzyılda gravürün kitaplarda kullanılmaya başlanmasıyla, ressamlarının eserleri gravürcüler tarafından ahşap, taş ya da metal yüzeylere oyulup kağıt üzerine baskı alma tekniği ile çoğaltılmıştır. Resmin yüzeye aktarımı sırasında birebir olamasa bile resme sadık kalınarak oyma işlemi yapılır. Bu teknik ile beraber deneyimlenen şehir hayatının tasviri, çoğaltılabilir hale gelerek daha çok kişiye ulaşma imkanı sağlamıştır.
In the years when photography was not yet discovered, one of the most important tools that shed light on history and conveyed cities and everyday life to us was engraving art. In those years, travelers came to the city and some of them stayed for many years and painted different perspectives of the city. With the introduction of engraving in books in the 14th century, the works of his painters were engraved on wood, stone or metal surfaces and reproduced by paper engraving technique. Even if it cannot be exactly during the transfer of the painting to the surface, carving is done by staying true to the painting. The depiction of the city life experienced with this technique has become reproducible, allowing more people to reach.
Şekil 8. İstanbul gravürlerini çoğunlukla tercih edilen açıları diyagramı, Çizim: Gökçe Çakır, 2020 Figure 8. Diagram of most preferred angles of Istanbul engravings, Drawing: Gökçe Çakır, 2020
12
Şekil 9. Feilding’in ‘Gravür Sanatı’ndaki gravür aletleri çizimi, 1841
Figure 9. Etching tools as illustrated in Feilding’s ‘The Art of Engraving’, 1841
Şekil 10. Bakır gravür yapan adamlar çizimi, The Elisha Whittelsey Koleksiyonundan
Figure 10. Illustration of men making copper engravings from The Elisha Whittelsey Collection
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
13
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Şekil 11. Galata Kulesi’nden İstanbul Gravürü, Pieter van den Keer 1616 ,World Digital Library arşivinden Figure 11. Engraving of Istanbul from Galata Tower, Pieter van den Keer, 1616, From the World Digital Library archive
Gravür sanatçılarının kenti betimlerken dikkat çekmek istedikleri durumu öne çıkaracak bir teknik izler. Kimi gündelik hayata vurgu yaparken kimi şehrin topografik yapısına dikkat çeker. Bu gibi öznellikler ve aktarım sırasında ortaya çıkan yorum farklılıkları içermesine karşın anı belgelemenin yanında dönemin yapısına ışık tuttukları için gravürler belge niteliği taşırlar.
While describing the city, engraving artists follow a technique that will highlight the situation they want to draw attention to. While some emphasize the daily life, some draw attention to the topographic structure of the city. Despite the fact that such subjectivities and interpretation differences arising during the transfer include the moment document, the engravings are documents because they shed light on the structure of the period.
14
18. ve 19. yüzyılda Batı’nın Doğu’ya karşı olan merakının artmasıyla İstanbul, seyyahların görmek istediği kentlerin başında gelmekteydi. Bu dönemde kenti keşfetmek için gelen seyyahlar, İstanbul’u gravürler ile kaydetmişlerdir. İstanbul’u betimleyen gravürler ile İstanbul kenti her defasında yeniden keşfedilir.
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
With the increase of the West’s curiosity towards the East in the 18th and 19th centuries, Istanbul was among the cities that travelers wanted to see. In this period, travelers who came to explore the city recorded Istanbul with engravings. With the engravings depicting Istanbul, the city of Istanbul is rediscovered every time.
15
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Şekil 12. Galata Kulesi’nden İstanbul Gravürü, Le Blond ,1711, Londra The Map House dijital arşivinden Figure 12. Engraving of Istanbul from Galata Tower, Le Blond, 1711, From the digital archive of The Map House
16
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
17
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Şekil 13. 360 derecelik açısının tamamını kapsaması ve küresel formda çizilmesi ile şehrin yukarıdan nasıl göründüğünü ifade eden İstanbul anamorfik panorama çizimi, Henry Aston Barker,1801, Victoria and Albert Müzesi dijital arşivinden
Figure 13. Anamorphic panorama drawing of Istanbul, which expresses how the city looks from above with its full 360 degree angle and drawing in a global form., Henry Aston Barker, 1801, From the digital archive of Victoria and Albert Museum
18
Şekil 14. 360 derecelik açısının tamamını kapsaması ve küresel formda çizilmesi ile şehrin yukarıdan nasıl göründüğünü ifade eden İstanbul anamorfik panorama çizimi, Henry Aston Barker, 1801, S.P. Lohia dijital koleksiyonundan
Figure 14. Anamorphic panorama drawing of Istanbul, which expresses how the city looks from above with its full 360 degree angle and drawing in a global form., Henry Aston Barker, 1801, From the digital archives
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
19
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Şekil 15. 8 farklı resmin birleştirilmesiyle oluşturulmuş Galata Kulesi’nden çizilmiş panoramik İstanbul Gravürü, Henry Aston Barker, 1801, S.P. Lohia Figure 15. Panoramic Istanbul Engraving created from Galata Tower by combining 8 different paintings, Henry Aston Barker, 1801, from S.P. Lohia digital archives
Şekil 16. Panorama için hazırlanan 8 ayrı çizim, Henry Aston Barker,1801, A.B.D. Kongre Kütüphanesi arşivi
Figure 16. 8 different drawings prepared for Panorama, Henry Aston Barker, 1801, from U.S.A Library of Congress archive
20
dijital arşivinden
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
21
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Şekil 17. Galata Kulesi’nden İstanbul panoramik fotoğrafı, Sébah & Joaillier, 1880-1890, World Digital Library arşivinden Figure 17. Panoramic photo of Istanbul from Galata Tower, Sébah & Joaillier, 1880-1890, From World Digital Library archive
Fotoğrafın Kaydetmedeki Önemi
The Importance Photography in Saving
Fotoğraf makinesi 1839 yılınca icat edilmiştir. 19. yüzyılın başından itibaren Osmanlı İmparatorluğu’na ve topraklarına olan ilginin artmasıyla, başta İstanbul olmak üzere tüm coğrafya seyahat eden sanatçıların ve gezginlerin sayısı artmıştır. Fotoğrafın yaygınlaşmasından kısa bir süre sonra gezgin fotoğrafçılar Osmanlı topraklarına gelerek kentin çok sayıda fotoğrafını çeker. Gezgin fotoğrafçılardan bazılarının İstanbul’a yerleşerek çoğunlukla Beyoğlu’nda fotoğraf stüdyolarını açtıkları görülmektedir. Bundan kısa bir süre sonra sonra yerli fotoğrafçılar da kendi stüdyolarını açar.
The camera was invented in 1839. With the increasing interest in the Ottoman Empire and its lands since the beginning of the 19th century, the number of artists and travelers all over the geography, especially Istanbul, increased. Shortly after the spread of photography, travelers which are photographers come to Ottoman lands and take many pictures of the city. It is seen that some of the traveler photographers settled in Istanbul and opened their photo studios mostly in Beyoğlu. Shortly thereafter, local photographers has opened their own studios.
Şekil 18. Galata Kulesi’nden Panoramik İstanbul Fotoğrafı, James Robertson, 1854, Suna ve İnan Kıraç Vakfı Fotoğraf Koleksiyonu’ndan Figure 18. Panoramic photo of Istanbul from Galata Tower, James Robertson, 1854, from From Suna and İnan Kıraç Foundation Photography Collection
22
Gravürlerden sonra gezginlerin kenti belgelemek ve daha sonra deneyimlerini aktarabilmek adına kullandıkları araçların en önemlisidir. Dondurulmuş bir anı geçmişin tüm detayları ile sunar.Gerçeğe en yakın, öznellikten uzak yöntemi ve hızlı üretilmesi ile fotoğraf kaydetmek ve belgelemek için en çok tercih edilen yöntemdir.
After engravings, it is the most important tools that travelers use to document the city and then transfer their experiences with it. It presents a frozen moment with all the details of the past. It is the most preferred method for recording and documenting photographs with the closest to reality, subjectivity and fast production.
Fotoğraf toplamak, dünyayı biriktirmektir. durağan fotoğraflarda rastladığımız görüntü, ayru zamanda oldukça hafif. ucuza üretilen ve kolayca taşınıp biriktirilerek saklanabilen bir nesnedir. (Susan Sontag, 1973)
Collecting photos is collecting the world. The image we see in still photos is quite light at the same time. It is an inexpensive object that can be easily transported and stored. (Susan Sontag, 1973)
Şekil 19. Galata Kulesi’nden Panoramik İstanbul Fotoğrafı, Christopher Oscanyan, 1876, World Digital Library arşivinden Figure 19. Panoramic photo of Istanbul from Galata Tower, Christopher Oscanyan. 1876, From World Digital Library archive
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
23
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Panorama ve Panoramik Fotoğraf
Panorama and Panoramic Photography
Günümüzde çok farklı anlamlarda kullanımının aksine, “panorama” 18. yüzyılın sonunda ortaya çıkan özel bir gösteri biçiminin ve mekânının adıdır; Yunanca pan (bütün) ve horama (görünüm) köklerinden, İrlanda asıllı ressam Robert Barker’ın (1739-1806) 1787 yılında patentini aldığı icadını tanımlamak için türetilmiştir.-» Barker’ın ifadesiyle, “bütünü kapsayan görünüş,” tek bir gözlem noktasından 360 derecelik dairesel bir bakış içine giren ve ufuğa kadar uzanan bütün manzaranın resmidir ve aynı zamanda bu tür resimlerin sergilenmesi ve izlenmesi amacıyla tasarlanan silindirik gösteri mekânını tanımlar. Robert Barker, panoramaları sergileme ve gösteri biçimine getiren ilk kişidir ve bu icadını gelir kaynağına çevirmiştir.
Contrary to its use in many different meanings today, “panorama” is the name of a special show form and venue that appeared at the end of the 18th century; it was derived from the Greek roots of pan (whole) and horama (appearance) to describe the invention of Irish painter Robert Barker (1739-1806) in 1787. It is a picture of the whole landscape that goes into a 360 degree circular view and extends to the horizon, and also defines the cylindrical show space designed for the display and viewing of such pictures. Robert Barker is the first to bring panoramas into show and show, and he turned this invention into a source of income. Robert Barker promises to present the viewers of different cities in this venue. Then his son Henry Aston Barker takes a journey and begins to paint the cities. One of these cities is Istanbul. Henry Aston Barker draws a detailed panorama of the city, consisting of 8 parts. (Figure 11)
Robert Barker bu mekanda izleyicilere farklı kentlerin panoramalarını sunmayı vaadeder. Bunun üzerine oğlu Henry Aston Barker bir yolculuğa çıkarak kentleri resmetmeye başlar. Bu kentlerden biri İstanbul’dur. Henry Aston Barker kentin 8 parçadan oluşan detaylı panoramasını çizer. (Şekil 11)
Şekil 22. Galata Kulesi’nden panoramik İstanbul Fotoğrafı, Stephan R. Garcia, 2006 Figure 22. Panoramic photo of Istanbul from Galata Tower, Stephan R. Garcia, 2006
24
Şekil 20. Robert Barker’ın panorama gösteri binasının mimar Robert Mitchell’a ait plan ve çizimi, Britanya Kütüphanesi arşivinden
Şekil 21. Thomas Sutton’ın geniş açılı lense sahip kamerası, filmi ve diğer aparatları
Panorama bakışı sadece resimde kullanılan bir tekniği ve gösteri mekanını tasvir ederken, fotoğrafın icadı ve gelişen teknoloji ile bir fotoğraf tekniği haline gelmiştir.
While the panorama view depicts only a technique and show venue used in painting, it has become a photography technique with the invention of photography and developing technology.
Önceleri aynı hizadan fotoğraf makinesini kıpırdatmadan birkaç kare halinde çekilip birleştirilirken, gelişen makine ve lensler sayesinde 360 derece panorama görüntüler kaydedilebilmektedir.
While it was previously shot and assembled in several frames without moving the camera from the same alignment, 360 degrees thanks to the improved camera and lenses, panorama images can be saved.
Figure 21. Thomas Sutton’s wide-angle lens camera, film and other apparatus
Figure 20. Plan and drawing of Robert Barker’s panorama show space by architect Robert Mitchell, from The British Library archive
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
25
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Şekil 23. 360 derece küresel İstanbul Panoraması, Alex Tsepelev, 2011 Figure 23. 360 degrees spherical Panorama of Istanbul, Alex Tsepelev, 2011
26
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
27
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
PAYLAŞIM / SHARING
Şekil 24. Süreç içinde tutulan AURA defterinden paylaşım üzerine çizimler, Çizim: Gökçe Çakır, 2019 Figure 24. Drawings about sharing from AURA notebook kept in process, Drawing: Gökçe Çakır, 2019
Medya dönüşümü ve Sosyal Medya
Transformation of Media and Social Media
Günümüzde git gide artan sosyal medya kullanımı ile birlikte kişiler, kendi oluşturdukları tanımlı sosyal çevrede hayatlarına dair detayları görünür hale getirmiştir. Yaptıklarının yorumlanması, beğenilmesi ve paylaşılması için bunları çeşitli sosyal medya ağlarında teşhire sunarlar.
Today, with the increasing use of social media, people have made their life details visible in the defined social environment they have created. They present them on various social media networks to interpret, like, and share what they do. The person who creates the value of the news source, is watched, looked and followed becomes a focus; After a while, he starts to experience his actions according to his appreciation.
Haber kaynağı değeri oluşturan, izlenen, bakılan, takip edilen bir odak haline gelen insan; bir süre sonra eylemlerini beğeni kazancına göre yaşamaya başlar.
28
Medya ve iletişim kaynaklarının teknoloji ile birlikte dönüşümü sonucu kişiler kendileri birer haber kaynağına dönüşmüştür.Yüz yüze kurulan iletişimden farklı olarak sosyal medyada kişi birçok kişiye aynı anda hitap edebilir. Haber kaynağının kendisi olan insan, kendisi hakkında haber veren bir kaynak haline gelir.
As a result of the transformation of media and communication resources with technology, people have turned into news sources themselves. Unlike the face-to-face communication, one can address many people at the same time on social media. The person who is the source of the news becomes a source of news about himself.
Kişi tanımladığı profilde anlık ve doğal halini paylaşıyor olsa dahi onu paylaşmaya değer bir hale getirir. Belli bir filtreden geçirerek karşı taraf ile seçtiğini paylaşır. Akıllı telefonlar sayesinde bu paylaşımı anlık yapabiliyor oluşu bilgi aktarımı sürekli ve hızlı bir hale getirir.
Even if the person shares the instant and natural state in the profile he defines, it makes it worth sharing. Through a certain filter, it shares what it chooses with the other party. Thanks to smart phones, this sharing is instant and makes the transfer of information continuous and fast.
Şekil 25. Sosyal medyada haber kaynağı haline gelen insan diyagramı, Çizim: Gökçe Çakır, 2019
Figure 25. Diagram of the person who has become a source of news in social media, Drawing: Gökçe Çakır, 2019
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
29
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Farklı deneyimleri paylaşmaya olanak tanıyan birçok sosyal medya platformu türemiştir. Bu platformların biri çoğunlukla fotoğraf paylaşmak için kullanılırken, biri gidilen yerleri bildirmek için kullanılır, bir diğeri ise düşündüklerimizi yazma amacıyla tercih edilir. Bazı platformlar ise bu özelliklerin ikisini ya da birkaçını bir arada sunar. Görünür olma güdüsü ve farkedilme isteği ile insan, yediği güzel bir yemeği, çıktığı seyahati, arkadaşlık ilişkilerini, hobilerini, katıldığı etkinlikleri ve daha birçok mutlu anını sosyal medyadaki çevresine adeta kanıt olarak sunacaktır. Sanal profilinde yalnız mutlu ve keyifli bir izlenim inşa edecektir.
There are many social media platforms that allow to share different experiences. While one of these platforms is mostly used for sharing photos, one is used for indicating places to visit, and another is preferred for writing what we think. Some platforms offer two or more of these features together. With the motive of being visible and the desire to be noticed, the person will present a nice meal he has eaten, his travel, friendship relations, hobbies, activities he participated and many more happy moments to his environment on social media. He will build a happy and pleasant impression only in his virtual profile.
Şekil 26 İstanbul’un Foursquare/Tarihi yerler kategorisinden alınan ilk 10 popüler yeri diyagramı, Çizim: Gökçe Çakır, 2020 Figure 26. Diagram of Istanbul’s top 10 popular places get from Foursquare Historical places category, Drawing: Gökçe Çakır, 2020
30
“Selfie”nin Yarattığı Dönüşüm
The Transformation Created by “Selfie”
Sosyal medyada kişinin hayatını en yaygın ifade ettiği araçlardan biri haline gelen “selfie” kelimesi 21. yüzyılda ortaya çıkmıştır. Fakat tarihsel sürece baktığımızda, portreye kadar uzanan bir geçmiş ile karşılaşırız. Portrenin resim sanatındaki yeri ve anlamı, fotoğrafın keşfi ile portre fotoğrafçılığına dönüşmüştür. Fotoğraf, teknolojinin gelişmesi ve dijital makinelerin, kameralı cep telefonlarının yaygınlaşmasıyla herkesin ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Önceki dönemlerde hazırlanıp stüdyolara gidilen, ışık, baskı gibi birçok aşamayı gerektiren fotoğraflar, analog makinelerden dijital makinelere geçilmesi ile saniyeler içinde üretilir hale gelmiştir. Dijital makinelerden sonra akıllı telefonların bir eklentisi haline gelen kameralar gündelik hayatın içine sızmıştır. Bu sayede kişiler için anıları toplama biriktirme aracı olan fotoğraf; önemli günlerin, seyahatlerin, hatırlanmak istenen anların, toplumsal olayların takipçisi olmuştur ve anlık imge üretimini mümkün kılmıştır.
The word “selfie”, which has become one of the most commonly expressed means of life on social media. But when we look at the historical process, we encounter a past that goes back to the portrait. The place and the meaning of the portrait in the art of painting turned into portrait photography with the discovery of photography. Photography has become an integral part of everyone with the development of technology and the spread of digital machines and camera phones. Photographs that were prepared in previous periods and went to studios, requiring many stages such as light and printing, have been produced in seconds with the transition from analog machines to digital machines. Cameras that have become a plugin of smartphones after digital machines have infiltrated everyday life. In this way, photography as a means of collecting memories for people; It became a follower of important days, travels, moments to be remembered, social events and made it possible to produce instant images.
Bir fotoğraf türü olan selfie ile kişi ona bakanın gözünden kendisine bakışı kaydeder. Otoportresini oluşturur. Selfie fotoğrafı çekenin kendine bakmasını sağlayan bir ayna etkisi sağlasa da fotoğrafın getirdiği poz verme eyleminin gerçekleştiren birey aynadaki doğal görüntüsünden uzaklaşır. Ve nasıl olduğunu değil nasıl görünmek istediğini seçer.
With selfie, which is a type of photography, the person records his eye from the eye of the viewer. Creates his self-portrait. Although the selfie photo provides a mirror effect that allows the person to take care of himself, the individual who performs the pose action brought by the photo moves away from his natural image in the mirror. And he chooses how he wants to look, not how it displayed.
Selfie kelimesinin ilk kez 2002 yılında kullanıldı fakat asıl popülerliği sosyal medya platformları sayesinde olmuştur. 2011 yılında ise selfie etiketi ile Instagramda ilk paylaşım yapılmış ve sonrasında bu etiket ile birçok fotoğraf paylaşılmıştır.
The word Selfie was first used in 2002, but its main popularity has been thanks to social media platforms. In 2011, the selfie tag was first shared on Instagram and then many photos were shared with this tag.
Tasarlanan uygulamalar ile selfie çekmek neredeyse bağımlılık haline gelmiş ve tüm dünyayı sarmıştır.
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
Taking selfies with designed applications has become almost addictive and has surrounded the world.
31
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Galata Kulesi’nden Sosyal Medya Paylaşımları
Social Media Sharing from Galata Tower
Çalışma kapsamında İstanbul’dan yapılan paylaşımlar ve yer bildirimleri incelenmiştir. Yerli ve yabancı turistlerin deneyimlerini, gördüklerini, İstanbul’da oldukları hallerini paylaşırken, tıpkı gravürlerde olduğu gibi, kentin tarihi ve denizle ilişkisine vurgu yaptıkları görülmüştür.
Within the scope of the study, the shares and place notifications made from Istanbul were examined. While sharing the experiences of local and foreign tourists, what they see and where they are in Istanbul, it was observed that they emphasize the history of the city and its relationship with the sea, just like in engravings.
Galata Kulesi İstanbul’da en çok yer bildirimi yapılan ve fotoğraf paylaşılan yerlerden biridir. Foursquare’de Tarihi Yerler kategorisinde en çok yer bildirimi yapılan ve oylanan yer Galata Kulesi’dir. (Aralık, 2019 verilerine göre) Instagram da ise tarihi yerlere ait etiketler tarandığında en çok paylaşımın 656 bin paylaşım ile #galatakulesi etiketi ile yapıldığı tespit edilmiştir. (Aralık, 2019 verilerine göre)
Galata Tower is one of the places where the most notified location and photos are shared in Istanbul. Galata Tower is the place where most places are notified location and rated in the Historical Places category in Foursquare. (According to December, 2019 data) When the tags of historical places are scanned in Instagram, it was determined that the most shares were made with the #galatakulesi hashtag with 656 thousand shares. (According to December, 2019 data)
Şekil 27. Sosyal medyada İstanbul’u tanımlayan kelimeler diyagramı, Çizim: Gökçe Çakır, 2020
Şekil 28. İstanbul’un popüler yerlerine ait etiketlerin Instagram’daki paylaşım sayıları diyagramı, Çizim: Gökçe Çakır, 2020
Figure 27. Diagram of words that describing Istanbul in social media, Drawing: Gökçe Çakır, 2020
Figure 28. Diagram of number of posts of hashtags of popular places in Istanbul on Instagram, Drawing: Gökçe Çakır, 2019
32
Galata Kulesi’nden paylaşılan fotoğrafları iki ana gruba ayırabiliriz. Fotoğrafların bir kısmı, arka fonda Galata Kulesi’nin geniş bir açıdan algılandığı, Büyük Hendek Sokak’tan yapılan paylaşımlardır. Diğer grup ise Galata Kulesi’nin terasından paylaşılan manzara temalı fotoğraflardır. Bir açıda arka fonda Galata Kulesi’nin simgeselliği vurgulanırken diğer açıda kent dokusundan sıyrılarak elde edilen İstanbul’a bakış vurgulanır.
We can divide the photos shared from Galata Tower into two main groups. Some of the photos are the posts from Büyük Hendek Sokak, in which the Galata Tower is perceived from a wide angle in the background. The other group is landscape-themed photos shared from the terrace of Galata Tower. In one angle, the symbolism of the Galata Tower is emphasized in the background, while in the other angle, the view of Istanbul, which is obtained by stripping from the city texture is emphasized.
Kişiler kendilerini paylaştıkları fotoğraflarda, bir açıda Galata Kulesi’ni arka fon olarak kullanırken diğerinde İstanbul’u arka fon olarak kullanır. Kendini paylaşma güdüsü ile fark edilmeyen birçok imge ve detayı fotoğrafın arkaplanında birikir.
In the photos they which are shared in one group, while using the Galata Tower as a background at one angle, in another Istanbul as the background. Many images and details that are not noticed by the motive of self-sharing accumulate in the background of the photo.
Instagram’da Galata Kulesi yer bildirimi ile paylaşılmış fotoğrafar taranmıştır. Aralarından kişinin ön planda, kentin arka fonda konumlandığıfotoğraflar alınmıştır. Bu fotoğraflar kişi ve arka fon olarak ayıklanmıştır.
Photos shared with the Galata Tower location notice on Instagram were scanned. Among them, autographs were taken in the foreground, where the city was located in the background. These photos are extracted as person-background.
Şekil 29. Instagramdan alınan fotoğraflara yapılan arkaplan ve kişi ayıklaması diyagramı, Çizim: Gökçe Çakır, 2020 Figure 29. Diagram of extraction of background and people from photos get from Instagram, Drawing: Gökçe Çakır, 2020
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
33
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Şekil 30. Sosyal medyadan alınan fotoğraflar, Kolaj: Gökçe Çakır, 2020 Figure 30. Photos taken from social media Collage: Gökçe Çakır, 2020
34
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
35
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Şekil 31. Fotoğraf açılarının sınıflandırılması diyagramı, Çizim: Gökçe Çakır, 2020 Figure 31. Diagram of grouping of photographic angles; Drawing: Gökçe Çakır, 2020
36
Şekil 32. Fotoğrafların açı yoğunluğunun vaziyet planına işlenmesi, Çizim: Gökçe Çakır, 2020 Figure 32. Processing the site plan of the angle density of the photos, Drawing: Gökçe Çakır, 2020
Ayıklanan fotoğraflar, çekim açılarına ve arka fonda işaret ettikleri imgelere göre sınıflandırılmıştır. 5 ayrı açı elde edilmiştir. Bu açılar Açı: Kentleşme, Açı 2: Karşı Yaka, Açı 3: Sarayburnu, Açı 4: Yedi Tepe, Açı 5: Altın Boynuz olarak adlandırılmıştır. 135 fotoğrafın yaklaşık yüzde 45,9’u, tarihi yarımadaya odaklanan Açı 4: Yedi Tepe’ den çekilmiştir. %22,9’u Açı 2: Karşı Yaka açısından paylaşılmıştır. Bu açı Büyük Çamlıca Camii, Çamlıca radyo televizyon kulesi ve boğaziçi köprüsünü görür. Onu %15,8 yüzde ile Açı 3: Sarayburnu izler. En az paylaşım yapılan açıların Açı 1: Kentleşme ve Açı 5: Altın boynuz olduğu görülür.
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
The extracted photos are classified according to their shooting angles and the images they point in the background. 5 different angles were obtained. These angles are named as Angle: Urbanization, Angle 2: Opposite Collar, Angle 3: Sarayburnu, Angle 4: Yedi Tepe, Angle 5: Golden Horn. Approximately 45.9 percent of 135 photographs were taken from Angle 4: Yedi Tepe, which focuses on the historical peninsula. 22.9% of them were shared in terms of Angle 2: Opposite Collar. This angle sees Büyük Çamlıca Mosque, Çamlıca radio television tower and Bosphorus Bridge. Angle 3: Sarayburnu is followed by 15.8%. Angle 1: Urbanization and is seen Angle 5: Golden horn of least shared angles.
37
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Şekil 33. Galata Kulesi’nden fotoğraflar ile oluşturulan panorama ve fotoğraf açılarının dağılımı matrisi, Çizelge: Gökçe Çakır, 2020 Figure 33. Panorama created with photos from Galata Tower and matrix of distribution angles, Chart: Gökçe Çakır, 2020
38
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
39
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Şekil 34. Galata’dan üretilmiş gravür, fotoğraflar ve paylaşımların zaman çizelgesi, Çizelge: Gökçe Çakır, 2020 Figure 34. Timeline of engravings, photographs and shares produced from Galata, Chart: Gökçe Çakır, 2020
40
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
41
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Sonuç: Galata Kulesi’nin Biriktirdiği Verileri Okumak
Conclusion: Reading the Data Collected by the Galata Tower
Bakan olarak Galata Kulesi, kenti panoramik olarak görür. Kule İstanbul’a bakılmaya değer olanı deneyimlemek için gelen turistlerin de kente bakması için en doğru noktalardan biridir. Turistlere kulenin gözünden bakma imkanı tanır. Gitmeden önce fotoğraflarda, gazetelerde, dergilerde, televizyonda rastlanan ve görülmesi gereken ideal bakış, turist için bir hedef olur. Bu hedef için kimi zaman kalabalık turist toplulukları ile kimi zamansa yalnız ama kolektif turist topluluğunun bir parçası olarak hareket edilir. Mutlaka görülmesi gereken o bakışı elde ettiklerinde orada bulunma durumu değer kazacanaktır.
As a looking, the Galata Tower sees the city as a panoramic view. The tower is one of the best places for tourists to visit the city to experience what is worth looking at in Istanbul. It allows tourists to look through the tower. The ideal view that must be seen and seen in photographs, newspapers, magazines and television before going is a destination for the tourist. For this goal, sometimes it is acted as a part of crowded tourist communities and sometimes alone but collective tourist community. When they get that look that is a must see, their presence there will be worth it. By recording this view, man has the moment. The recorded gaze freezes the moment so that the gaze becomes immortal. The save action is done with a variety of tools. Saved; The object of an abstract view is the concrete, tangible version. This hand-made object becomes more valuable than the landscape that exists for the person, with the creator adding his own interpretation to the existing and contributing to its production. The oldest method travelers used to reproduce the object of the gaze was engraving. With the invention of the photo, a mechanical eye will accompany the person. This fast production opportunity shapes the experience: stop, pull and walk. (Sontag, 1977) Thus, many details and moments are recorded without question.
Bu bakışı kaydederek insan, ana sahip olur. Kayıt altına alınmış bakış, anı dondurur böylece bakış ölümsüzleşir. Kaydetme eylemi, çeşitli araçlar ile yapılır. Kaydedilen; soyut bir bakışın nesnesi, somut, elle tutulur halidir. El ile üretilen bu nesne var olana üretenin kendi yorumunu katması ve üretimine katkıda bulunmasıyla, kişi için var olan manzaradan daha değerli bir konuma gelir. Gezginlerin bakışın nesnesini çoğaltmak için kullandıkları en eski yöntem gravür olmuştur. Fotoğrafın icadıyla insana mekanik bir göz eşlik edecektir. Bu hızlı üretim olanağı, tecrübeye bir şekil biçer: dur, çek ve yürü. (Sontag, 1977) Böylelikle birçok detay ve an sorgulanmaksızın kaydedilir. Sosyal medyanın ortaya çıkışıyla insan seyahat sırasında eğleniyor olma durumunu ve alışıldığın dışındaki deneyimini arkadaşları, ailesi, hatta tanımadığı sosyal medya kullanıcıları ile paylaşabilir hale gelir. Görülmeye değer olanı paylaşan kişi, “selfie”nin yükselişiyle görülme arzusu ile bakanın gözünden kendine baktığı halini teşhire sunar. Gidilen seyahatte bakışı deneyimler ve onu kendisi ile birlikte kaydeder. Böylelikle bakılmaya değer olanı görmüş ve bunu kaydederek “beğeni” almaya değer bir nesne üretmiş olur.
With the advent of social media, people become able to share their state of being entertained during travel and their unusual experience with their friends, family, and even social media users they do not know. The person who shares what is worth seeing, with the desire to be seen with the rise of “selfie”, presents the way he looks at himself through the eyes of the minister. He experiences the gaze on the trip and records it with himself. Thus, he sees what is worth looking at and produces an object that is worthy of “like” by recording it.
42
Bu araştırmada, Galata’dan İstanbul’a dair kaydedilenler incelenmiştir. İlk olarak gravürler aracılığıyla kaydedilmiş, ön planda İstanbul olan duruma bakılmıştır. Gravür sanatçılarının yakalamak istediği, Batı’dan farklı olan ve Doğu’ya özgü olandır. Bu sebeple Galata’dan tarihi yarımadaya bakmak en çok tercih edilen bakıştır.
In this research, the records about Istanbul from Galata were examined. It was first recorded through engravings, and the situation with Istanbul in the foreground was examined. What the engraving artists want to capture is different from the West and unique to the East. For this reason, looking at the historical peninsula from Galata is the most preferred look.
“Selfie”lerde ise İstanbul arka fon konumuna gelir. Kişinin kendini sergilemesi ve beğeni alması İstanbul’un önüne geçer. Instagram’da Galata Kulesi yer bildirisi ile paylaşılmış “selfie”ler ve kişinin ön planda olduğu fotoğraflar taranarak 135 fotoğraf içinden kişiler kesip çıkartılarak arka plana gizlenenlere odaklanılmıştır. Bu dökümde, arka fonda olan İstanbul’un çoğunlukla gravürlerden beri olduğu gibi sıklıkla tercih edilen açının değişmediği ve tarihi yarımada olduğu tespit edilmiştir.
In selfies, Istanbul becomes the background position. It is in front of Istanbul that the person exhibits himself and gets appreciation. “Selfies” shared with the Galata Tower location statement on Instagram and photos with the person in the foreground were scanned, focusing on those hidden in the background by cutting out the 135 photos. In this casting, it has been determined that Istanbul, which is in the background, has not changed frequently and is the historical peninsula, as is the case mostly since engravings.
Şekil 35. Galata Kulesi kolajı, Kolaj: Gökçe Çakır, 2020 Figure 35. Collage Galata Tower; Collage: Gökçe Çakır, 2020
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
43
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Birbirinden farklı zamanda, farklı açılardan, farklı kişiler tarafından paylaşılmış bu fotoğraflar kullanılarak İstanbul panoraması elde edilmiştir. Birbirini takip eden açılar birleştirilerek insanların koparıldığı açılardaki eksik görüntüler, bu yöntemle bir başka fotoğraf tarafından tamamlanmıştır. Belli bir açıya odaklanan arka planlar, ön plandan kişilerin ayıklanmasıyla özne konumunu alır. Tek başına kısıtlı bir açıya odaklanan fotoğraflar, bir araya getirilerek tüm panoramaya bakma imkanı sunar.
Istanbul panorama was achieved by using these photographs shared by different people from different angles at different times. In this method, missing images in the photographs where people torn apart are completed by combining missing parts and the angles that follows one another. Backgrounds that focus on a certain angle take the subject position by extracting people from the foreground. Photographs focusing on a limited angle alone offers an opportunity to look at the whole panorama by putting it together.
Oluşturulan panorama; kişi, yapılı çevre, deniz, siluet ve gökyüzü katmanlarına ayrılarak, kağıttan bir maket çalışması yapılmıştır.
Panorama created with; person, built environment, sea, silhouette and sky are divided into layers, and a model study was made from paper.
Şekil 36. Panoramanın katmanlı maket açılımı, Fotoğraf : Gökçe Çakır, 2020
Figure 36. Expantion of the layered model of the panorama, Photo: Gökçe Çakır, 2020
44
Şekil 37. Panoramanın katmanlı maketinin açılımı, Fotoğraf : Gökçe Çakır, 2020 Figure 37. Expantion of the layered model of the panorama, Photo: Gökçe Çakır, 2020
Şekil 38. Panoramanın katmanlı maketi, Fotoğraf : Gökçe Çakır, 2020 Figure 38.Layered model of the panorama, Photo: Gökçe Çakır, 2020
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
45
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Maket Tektoniği
Tectonics of Model
Galata Kulesi’nin yakın çevresinin arazi maketi yapıldı. Bu arazi vaziyet planının işlendiği bir altliğa oturtuldu. Bu altlık üzerine Instagram paylaşımlarından toplanıp açılara göre sınıflandırılan fotoğraflar yönlerine göre yerleştirilmiştir. Galata Kulesi ise şeffaf malzeme üzerine bastırılan görseller ile üretilmiştir. Gravürler ve fotoğraflar maket tabanı ile ilişkilendirilerek tüm verilerin bir arada okunması hedeflenmiştir.
A terrain model of the immediate surroundings of the Galata Tower was made. This land was placed in a base where the site plan was processed. On this base, photos collected from Instagram shares and classified according to the angles were placed according to their directions. Galata Tower, on the other hand, is produced with visuals printed on transparent material. Engravings and photographs are associated with the model base, aiming to read all the data together.
Şekil 39. Galata Kulesi maketi, ışık ve gölge fotoğrafı, Fotoğraf : Gökçe Çakır, 2020
Şekil 40. Galata Kulesi maketi üzerine silüetin eklenmesi, Fotoğraf : Gökçe Çakır, 2020
Figure 39. Galata Tower model, photo of light and shadow, Photo: Gökçe Çakır, 2020
Figure 40. Adding the silhouette on the model of Galata Tower, Photo: Gökçe Çakır, 2020
46
Şekil 41. Ayıklanmış görsellerin maket süreci,Fotoğraf : Gökçe Çakır, 2020
Şekil 42. Ayıklanmış görsellerin asetattan üretilmiş maketi,Fotoğraf : Gökçe Çakır, 2020
Şekil 43. Kadrajların açılara göre sınıflandırılması, Fotoğraf : Gökçe Çakır, 2020
Şekil 44. Açıların bir hat üzerine dizilmesi,Fotoğraf : Gökçe Çakır, 2020
Figure 41. Modeling process of the extracted images, Photo: Gökçe Çakır, 2020
Figure 42. Model of extracted images made of acetate, Photo: Gökçe Çakır, 2020
Figure 43. Grouping of frames by angles, Photo: Gökçe Çakır, 2020
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
Figure 44. Arranging the angles on a line, Photo: Gökçe Çakır, 2020
47
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Şekil 45. Maket fotoğrafı: Gökçe Çakır, 2020 Figure 45. Photo of model: Gökçe Çakır, 2020
48
Şekil 46. Maket fotoğrafı: Gökçe Çakır, 2020 Figure 46. Photo of model: Gökçe Çakır, 2020
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
49
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Şekil 47. Maket fotoğrafı: Gökçe Çakır, 2020 Figure 47. Photo of model: Gökçe Çakır, 2020
50
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
51
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Şekil 48. AURA Defteri, Gökçe Çakır, 2020
Figure 48. Notebook of AURA, Gökçe Çakır, 2020
52
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
53
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Kaynakça / References 1. Urry, J. (2018), Mekânları Tüketmek (3. Baskı), İstanbul, Ayrıntı Yayınları, s. 193-226 2. Urry, J. (2009), Turist Bakışı, İstanbul, Bilgesu Yayıncılık 3. Berger, J. (2015), Bir Fotoğrafı Anlamak, İstanbul, Metis Yayıncılık 4. Sontag S. (2008), Fotoğraf Üzerine, İstanbul, Agora Kitaplığı 5. Han, B. (2019), Şeffaflık Toplumu (4. Baskı), İstanbul, Metis Yayınları 6. Debord G. (2019), Gösteri Toplumu (9. Baskı), İstanbul, Ayrıntı Yayınları, s. 31-38 7. Colomina B.(2017), Mahremiyet ve Kamusallık (2. Baskı), İstanbul, Metis Yayınları, s. 77128 8. Özgencil Yıldırım S. (2008), Kentin Anlam Haritaları Gravürlerle İstanbul, İstanbul, Kitabistanbul Yayınevi 9. Sevim M. (2002) Gravürlerle Türkiye / İstanbul, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayını, c.1, c.2, c.3 10. İşler Ş. A. (2016), Tarihsel Süreç İçinde Avrupa’da Basılan Kitap ve Haritalarda Ağaçbaskı, Metal Gravür ve Taşbaskı Tekniği İle Çoğaltılan Panoramik İstanbul İllüstrasyonlarından Örnekler, İstanbul, Uluslararası İstanbul Baskı Resim Etkinlikleri Bildiri Kitabı 11. Kaplanoğlu L., Vargün Ö. (2016), İstanbul Kent Gravürlerine Farklı Bakışlar ve Kentsel Göstergelerin Yorumu, Sanat Dergisi 0(28), 47-76 12. Erkal N. (2008), Londra Panoramalarında İstanbul Sergileri, http://www.mimdap.org/?p=4580, Web., [Erişim Tarihi: 18 Aralık 2019] 13. Özdal I. (2008), Panoramik Fotoğrafın Kökenleri ve Türkiye Örnekleri, Sanat ve Tasarım Dergisi 1(1), 104-116 14. Şendeniz Ö., (2015), Bakmak, Biriktirmek, Paylaşmak: Fotoğraf, Bellek ve Sosyal Medya İlişkisi, Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi , 5 (2) , 21-31
15. İralı E. A. (2014), Dinamik Panoramik Görüntü Kaydedici Cihazların Kullanım Alanları ve Teknik Analizleri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 16. Eski Galata Fotoğrafı, (Şekil 3), Dijital Görsel, http://www. eski.istanbulium.net, Web, [Erişim Tarihi: 26 Ocak 2020] 17. Gravür aletleri çizimi, (Şekil 9), Dijital Görsel, https://www.antiqueprints.com/Info/etching. php, Web, [Erişim Tarihi: 29 Ocak 2020] 18. Collaert I J. (1600), The Invention of Copper Engraving, (Şekil 10), Gravür, https:// w w w. me t mus e u m . org / to a h / work s - of art/49.95.870(10)/, Web, [Erişim Tarihi: 29 Ocak 2020] 19. Keere van den P. (1616), İstanbul Gravürü (Şekil 11), https://www.wdl.org/en/item/14391, Web, [Erişim Tarihi: 25 Aralık 2019] 20. Le Blond (1711) , İstanbul Gravürü, (Şekil 12), https://prints.themaphouse.com/asia/ tkyp788w-2/, Web, [Erişim Tarihi: 25 Aralık 2019] 21. Barker H. A. (1801), İstanbul Gravürü, (Şekil 13), https://collections.vam.ac.uk/item/ O1009735/view-of-constantinople-panorama-key-barker-henry-aston/, Web, [Erişim Tarihi: 22 Aralık 2019] 22. Barker H. A. (1801), İstanbul Gravürü, (Şekil 14), http://www.bobins.splrarebooks.com/ collection/view/a-series-of-eight-views-forming-a-panorama-of-the-celebrated-city-ofconsta, Web, [Erişim Tarihi: 16 Aralık 2019] 23. Barker H. A. (1801), İstanbul Gravürü, (Şekil 15), http://www.bobins.splrarebooks.com/ collection/view/a-series-of-eight-views-forming-a-panorama-of-the-celebrated-city-ofconsta, Web, [Erişim Tarihi: 16 Aralık 2019] 24. Barker H. A. (1801), İstanbul Gravürü 8 ayrı parçası, (Şekil 16), https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Panorama_of_Constantinople,_and_environs_..._Plate_4.tif, Web, [Erişim Tarihi: 16 Aralık 2019]
54
25. Sébah P. (1800’ler), İstanbul Panoramik Fotoğrafı, (Şekil 17), https://www.wdl.org/en/ item/589/, Web, [Erişim Tarihi: 22 Aralık 2019] 26. Genim, M. S. (2011), Konstantiniyye’den İstanbul’a, XIX. Yüzyıl Ortalarından XX. Yüzyıla Boğaziçi’nin Rumeli Yakası Fotoğrafları (2. Baskı), İstanbul, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, Dijital Görsel (Şekil 18) 27. Oscanyan C. (1876) Panoramik İstanbul Fotoğrafı, (Şekil 19), https://www.wdl.org/en/ item/586/view/1/1/, Web, [Erişim Tarihi: 24 Aralık 2019]
Galata’dan Bakmak : Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
28. Mitchell R. (1801) Leicester Rotundası Kesit Çizimi (Şekil 20), https://www.bl.uk/collection-items/section-of-the-rotunda-leicester-square, Web, [Erişim Tarihi: 28 Ocak 2020] 29. Garcia S. R. (2006) İstanbul Panoramik Fotoğrafı, (Şekil 22), http://pages.pomona. edu/~sg064747/travel/images/Turkey/Miscellaneous/FULL-GalataTowerIstanbulPanorama.jpg, Web, [Erişim Tarihi: 28 Ocak 2020] 30. Tsepelev A. (2011), 360 derece küresel İstanbul panoraması, (Şekil 23), https://www.360cities. net/image/turkey-istanbul-galata-tower, Web, [Erişim Tarihi: 15 Aralık 2019]
55
Looking at from Galata : Panorama of Istanbul from Engravings to Selfies
Galata’dan Bakmak: Gravürlerden “Selfie”lere İstanbul Panoramaları
Looking from Galata:
Panoramas of Istanbul from engravings to “Selfies” Gökçe Çakır