Smaki Ziemi Puchaczowskiej

Egzemplarz bezpłatny

Smaki

Ziemi Puchaczowskiej

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”.

Publikacja opracowana przez stowarzyszenie Koło Aktywnych Kobiet w Turowoli.

Instytucja Zarządzająca PROW 2014-2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach działania 19 Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER Poddziałanie 19.2 „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Smaki

Ziemi Puchaczowskiej

Egzemplarz bezpłatny

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”.

Publikacja opracowana przez stowarzyszenie Koło Aktywnych Kobiet w Turowoli.

Instytucja Zarządzająca PROW 2014-2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach działania 19 Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER Poddziałanie 19.2 „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

26 maja 2019 r. przeprowadziliśmy konkurs kulinarny, który pokazał bogactwo i różnorodność kulinarną regionu Polesia. Na podstawie tego działania opracowaliśmy publikację kulinarną pod nazwą „Smaki Ziemi Puchaczowskiej”, będącej działaniem projektu pn. „Biesiada Puchaczowska – Promocja lokalnych walorów kulinarnych” w ramach poddziałania 19.2 „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Niniejsza publikacja powstała dzięki zaangażowaniu ludzi z pasją, którym serdecznie dziękujemy za przepisy, zdjęcia i udział w tworzeniu publikacji.

Składamy podziękowania dla: Edyty Chołdzyńskiej, Barbary Ukalskiej, Alfredy Krasa, Dominiki Zabłotnej, Urszuli Kłembokowskiej, Ewy Janiuk, Agaty Hałas, Aleksandry Ukalskiej, Katarzyny Choma, Koła Gospodyń Wiejskich w Pniównie, Reginy Kraska, Kingi Niewolskiej, Jolanty Lis, Anny Borys, Koła Gospodyń Wiejskich w Olchowcu, Anny Walczuk, Marii Kwiatkowskiej, Dziennego Domu „Senior+” w Bogdance, Marii Chróścik, Elżbiety Ukalskiej oraz wszystkich, którzy przyczynili się do powstania publikacji.

Przekazując Państwu publikację życzymy smacznej i interesującej przygody kulinarnej.

3

Gminę Puchaczów określa się mianem jednej z najbardziej atrakcyjnych gmin do zamieszkania i inwestowania w regionie. Gmina realizuje szereg projektów, które mają na celu zaspokojenie potrzeb społeczno – kulturalnych, integrację społeczności lokalnej oraz wzrost atrakcyjności turystycznej obszaru.

Mieszkańcy gminy wykazują bardzo dużą aktywność społeczną, licznie uczestnicząc w zebraniach mieszkańców, aktywnie angażując się w życie gminy, czy w gminnych wydarzeniach kulturalno - rozrywkowych, takich jak Dni Puchaczowa, Dożynki czy różnego rodzaju festyny rodzinne. Aktywnie działające tu Koła Gospodyń Wiejskich oraz Stowarzyszenia dbają o nasze dziedzictwo kulturowe.

Rękodzieło oraz kulinaria to pasje, które dla niektórych mieszkanek gminy stały się sposobem na życie. W życie kulturalne gminy angażują się również jednostki OSP, które nie zamykają się przed nowoczesnością, są otwarte na wszelkie działania.

Obok podstawowych zadań podejmują inicjatywy kulturalne i edukacyjne, budując silne więzi wśród społeczności lokalnych. Panie z Kół i Stowarzyszeń dbają o tradycje, przekazują swoje doświadczenia młodszemu pokoleniu, biorą udział w różnych uroczystościach społecznych i kościelnych, wspierają swoją działalnością mieszkańców, wzajemnie się uzupełniają.

Wspólne działania integrują nie tylko członków danych organizacji, ale całe sołectwa. Jest to wspaniała okazja do wymiany doświadczeń oraz ustalenia wspólnych priorytetów działania. To również szansa na aktywizowanie i podejmowanie działań społecznych, które dają poczucie dowartościowania własnej osoby, to możliwość dla młodego pokolenia na poznanie i wspieranie lokalnych organizacji, zachęcenie do działalności społecznej oraz budowanie więzi pokoleniowych.

4

Koło Aktywnych Kobiet w Turowoli Dnia 04.04.2017 roku na spotkaniu w świetlicy wiejskiej zostało utworzone stowarzyszenie pn. „Koło Aktywnych Kobiet w Turowoli”. Stowarzyszenie to, jest kontynuacją poprzedniego Koła Gospodyń Wiejskich w tej miejscowości. Pomysł założenia Koła zrodził się z potrzeby spędzania razem czasu wolnego. Panie pragną, aby mieszkańcy ich miejscowości mogli lepiej się poznać i spędzić miło czas. Ich celem jest także integracja pokoleń. Panie włączają się we wszelkie inicjatywy proponowane przez władze gminy, ale także same organizują imprezy dla mieszkańców wsi, np.: festyny rodzinne, czy zabawy choinkowe dla dzieci.

W 2018 r. Koło zajęło II miejsce w konkursie na „Najpiękniejszy wieniec dożynkowy”, w kategorii wieniec nowoczesny.

Z pasji do gotowania zrodził się pomysł na wydanie publikacji pn. „Smaki Ziemi Puchaczowskiej”. Dlatego też Koło Aktywnych Kobiet w Turowoli złożyło wniosek pn. „Biesiada Puchaczowska – promocja lokalnych walorów kulinarnych” realizowany w ramach poddziałania 19.2 „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

Koło Gospodyń Wiejskich w Albertowie Koło Gospodyń Wiejskich w Albertowie powstało w 1966 roku. Ich działalność skupia się na zachowaniu lokalnej tradycji, ciągłości kulturowej i zwyczajów ludowych.

Kobiety z KGW uczestniczą w życiu miejscowości i gminy Puchaczów. Widoczne są podczas świąt kościelnych i uroczystości gminnych. Biorą aktywny udział w konkursach dożynkowych, zdobywając miejsca na podium. Ostatnio, w 2018 roku, Koło zdobyło II miejsce w konkursie na „Najpiękniejszy wieniec dożynkowy”, w kategorii wieniec tradycyjny. Współpracują z innymi kołami i stowarzyszeniami działającymi na terenie gminy Puchaczów.

Koło Gospodyń Wiejskich „Bogdanka” w Bogdance Koło Gospodyń Wiejskich „Bogdanka" w Bogdance zawiązało się w 1971 r. Do dziś rozwija się i prężnie działa. Każdego roku aktywnie uczestniczy w dożynkach, biorąc udział w pochodzie ze specjalnie przygotowanym na tę okazję wieńcem. Koło daje

5

datki na różnego rodzaju cele charytatywne, takie jak Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy czy inne akcje dobroczynne. Panie chętnie uczestniczą w pokazach kulinarnych, akcjach społecznych, wycieczkach i imprezach integracyjnych. Współpracują także z innymi stowarzyszeniami realizując przedsięwzięcia dobroczynne jak np. wspólna organizacja Festynu Rodzinnego ze Świetlicą Profilaktyczno-Wychowawczą, która swego czasu działała w Bogdance.

Koło Gospodyń Wiejskich w Brzezinach Koło Gospodyń Wiejskich w Brzezinach może pochwalić się tradycjami, ponieważ powstało w 1937 r. Koło skupia się na integracji wsi, poprzez przywracanie tradycji i zwyczajów ludowych. Dzięki pozyskanym środkom z programu „Lubelskie Lokalne Mikrodotacje FIO” panie z KGW zrealizowały projekt „Wiejskie Wesele Lubelskie kluczem do integracji mieszkańców wsi Brzeziny”. Koło bierze udział w licznych wyjazdach, konkursach i uroczystościach gminnych. Panie chętnie angażują się w życie gminy Puchaczów, a ich starania często odzwierciedlają się w zdobytych nagrodach.

W 2017 r. podczas Dożynek gminnych KGW w Brzezinach zajęło I miejsce w kategorii „Najpiękniejszy Wieniec Dożynkowy”.

Koło Gospodyń Wiejskich w Ciechankach Koło Gospodyń Wiejskich w Ciechankach powstało w 1962 r. Od kilkunastu lat kobiety organizowały Bale Sylwestrowe, z których dochód przeznaczany był na bieżące potrzeby koła, jak również na cele charytatywne, między innymi w urządzeniu klas nowo - wybudowanego budynku szkoły (w 2001 roku). Co roku organizowane są spotkania z okazji Dnia Kobiet w kameralnym gronie z udziałem zaproszonych gości i współgospodarzy wsi tj. zarządu Ochotniczej Straży Pożarnej, Kółka Rolniczego, Sołtysa i Rady Sołeckiej. Kobiety bardzo chętnie biorą udział w uroczystościach i konkursach organizowanych przez gminę. W 2018 r. Koło zdobyło II miejsce w konkursie na „Najpiękniejszy wieniec dożynkowy”, w kategorii wieniec tradycyjny.

6

Koło Gospodyń Wiejskich w Ciechankach Kolonii Koło Gospodyń Wiejskich w Ciechankach Kolonii powstało w 1995 r.

KGW to przede wszystkim ludzie, którzy chcą aktywnie działać na rzecz lokalnej społeczności, pielęgnować polską tradycję, rodzimą kulturę i dbać o lokalny rozwój.

Ponadto Koło wspiera aktywnie integrację środowisk wiejskich poprzez ich aktywność kulturalną, rekreacyjną i towarzyską. Wspiera wszelkie inicjatywy służące rozwojowi zainteresowań, uzdolnień i aktywizacji zawodowej oraz działalności gospodarczej kobiet wiejskich. Panie z Koła biorą aktywny udział w życiu gminy, angażując się w uroczystości, gminne, parafialne czy akcje społeczne.

Koło Gospodyń Wiejskich w Jasieńcu Koło Gospodyń Wiejskich w Jasieńcu powstało w latach 1958-1961. Zrzesza kobiety z pasją, które mają wspólne cele, a z innymi dzielą się wiedzą i doświadczeniem.

Przez lata panie z Koła kultywowały tradycję ludową uczestnicząc w wydarzeniach kulturalnych i biorąc udział w dożynkach gminnych, powiatowych oraz wojewódzkich. W 2015 roku podczas Dożynek Powiatowych panie z KGW w Jasieńcu zajęły 3 miejsce za potrawę ,,Pierś po cygańsku”. Chętnie współpracują z innymi Kołami, organizacjami kultury pielęgnując rodzime tradycje przekazywane od pokoleń.

Co roku biorą udział w Dożynkach gminnych prezentując wieniec dożynkowy.

Koło Gospodyń Wiejskich w Nadrybiu Koło Gospodyń Wiejskich w Nadrybiu istnieje od pokoleń kultywując tradycyjne, rękodzieło i lokalną kuchnie. 5 lat temu zostało reaktywowane. Od tego momentu panie bardzo aktywnie promują swoją działalność, udzielając się na rzecz swojej miejscowości.

Biorą udział w uroczystościach gminnych, powiatowych i wojewódzkich, a także uczestniczą w Dożynkach gminnych i świętach parafialnych. Koło dba o zwyczaje, obrzędy i tradycję kulinarną i z dumą prezentuje Gminę Puchaczów, pokazując swój dorobek na lokalnych uroczystościach.

7

Koło Gospodyń Wiejskich w Ostrówku Koło Gospodyń Wiejskich w Ostrówku zostało założone w 1960 r. Przez pół wieku Koło w Ostrówku brało udział w niezliczonej liczbie różnych festynów, dożynek, imprez organizowanych w Gminie Puchaczów i poza nią. Wcześniej organizowało kursy szycia, gotowania i pieczenia. Od początku swego istnienia jednym z najważniejszych zadań Koła było pielęgnowanie polskiej tradycji i przekazywanie jej kolejnym pokoleniom. Aktywność kobiet, które mając kreatywne i pełne pomysłów spojrzenie na działalność KGW, z entuzjazmem przez te wszystkie lata promują sztukę ludową.

Aktywnie biorą udział w konkursach organizowanych na terenie gminy zajmując czołowe miejsca. W 2018 r. podczas Dożynek Gminnych zajęły I miejsce w konkursie na „Najpiękniejszy wieniec dożynkowy” kategoria: wieniec nowoczesny.

Stowarzyszenie Kreatywnych Kobiet w Puchaczowie W dniu 09.07.2018 r. powstało Stowarzyszenie Kreatywnych Kobiet w Puchaczowie, które jest kontynuacją powstałego w 1948 r. Koła Gospodyń Wiejskich w Puchaczowie.

Działalność Pań jest wszechstronna – w strojach ludowych uczestniczą w uroczystościach kościelnych i świeckich. W procesjach Bożego Ciała, odpustowych i w okresie Świąt Wielkanocnych. Uczestniczą w majówkach, festynach, świętach Dnia Kobiet, Dożynkach, gdzie prezentują wykonane wieńce dożynkowe, przygotowują potrawy i ciasta. Ich starania mają także odbicie w nagrodach. Podczas Dożynek Gminnych w 2018 r. panie zajęły I miejsce w konkursie na „Najlepszą potrawę tradycyjną”.

Koło Gospodyń Wiejskich w Szpicy Koło Gospodyń Wiejskich w Szpicy powstało 58 lat temu, w 1961 roku. Poza organizacją życia społeczno-kulturalnego gospodynie uświetniają swoją obecnością liczne imprezy takie jak festyny, dożynki, uroczystości kościelne, państwowe i okolicznościowe.

Ponadto panie kultywują miejscowe tradycje, promują lokalne środowisko, zdrowy i aktywny tryb życia, integrują się poprzez organizowanie warsztatów oraz innych spotkań inicjując przedsięwzięcia w swojej miejscowości. Panie ponadto biorą udział w różnych konkursach, wydarzeniach społecznych, dzielą się wiedza i doświadczeniami integrując mieszkańców lokalnej społeczności.

8

Koło Gospodyń Wiejskich „Wesołówka” w Wesołówce Koło Gospodyń Wiejskich „Wesołówka” w Wesołówce powstało w latach 50 – tych ubiegłego stulecia. Od zawsze zajmowało się szerzeniem i propagowaniem kultury ludowej. Tradycją są wianki dożynkowe. Od niedawna także imprezy okolicznościowe tj. dzień kobiet, święto rodziny, dzień dziecka, andrzejki czy sylwester. Koło prezentuje swoje wyroby kulinarne na jarmarkach, dożynkach. W 2018 r. Koło Gospodyń Wiejskich „Wesołówka” zajęło III miejsce w konkursie na „Najpiękniejszy wieniec dożynkowy”, w kategorii: wieniec nowoczesny.

Koło Gospodyń Wiejskich w Zawadowie Koło Gospodyń Wiejskich w Zawadowie powstało w 1967 r. Organizacja nie zamyka się dla innych, wychodzą z wieloma inicjatywami na zewnątrz. Uczestniczą w życiu miejscowości i gminy Puchaczów. Kobiety z KGW posiadają stroje ludowe regionu lubelskiego, w których prezentują swoją wieś na Dożynkach Gminnych, uroczystościach kulturalno-oświatowych i kościelnych. W swojej działalności współpracują z miejscową szkołą, Gminnym Ośrodkiem Kultury, Urzędem Gminy i innymi instytucjami i organizacjami. W 2016 r. Panie zdobyły III miejsce w konkursie na „najpiękniejszy wieniec dożynkowy".

Stowarzyszenie Kobiet Gminy Puchaczów Stowarzyszenie Kobiet Gminy Puchaczów powstało w 2012 r. Stowarzyszenie podejmuje, realizuje i propaguje wdrażanie wszelkich inicjatyw edukacyjno-kulturalnych i artystycznych, jak i również działalność wspomagającą rozwój wspólnot i społeczności lokalnych. Członkowie Stowarzyszenia to ludzie z pasją, którzy posiadają wieloletnie doświadczenie i wiedzę z zakresu realizacji przedsięwzięć artystyczno – kulturalnych.

Ponadto Stowarzyszenie aktywnie współpracuje z organizacjami pozarządowymi działającymi na terenie gminy, a zwłaszcza z jednostkami ochotniczych straży pożarnych. W 2018 r. Stowarzyszenie zajęło I miejsce w konkursie na „najpiękniejszy wieniec dożynkowy" w kategorii wieniec tradycyjnych

9

Grupa Inicjatywna „Bez Granic" Grupa Inicjatywna ,,Bez Granic” powstała w 2015 roku. Jeszcze przed decyzją o założeniu grupy członkinie prowadziły wspólne warsztaty. Główne założenia Grupy to wspólne pasje, dzielenie się wiedzą i doświadczeniem, pomoc szczególnie uzdolnionym osobom oraz kultywowanie tradycji i rękodzieła ludowego. Panie uczestniczą w szkoleniach i same szkolą. Grupa aktywnie uczestniczy w różnych kiermaszach, targach czy festynach, między innymi takich jak Święto Jesieni w Kazimierzu Dolnym, Jarmark Pawłowski w Pawłowie, Jarmark Holeński w Holi, czy Święto Pierogów w Bychawie. Podczas XVIII Ogólnopolskiego Festiwalu ,,W Krainie Pierogów” grupa zajęła I miejsce za najpiękniejsze stoisko z pierogami. Panie były obecne także podczas Święta Makaronów i Chleba w Ludwinie oraz na I Festiwalu ,,W Krainie Lubelskich Ryb’ . Ich wyroby rękodzielnicze oraz kulinarne są wciąż wyróżniane i nagradzane.

Dzienny Dom „Senior +” w Bogdance Placówka powstała w 2016 roku dzięki znacznemu wsparciu Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Wieloletniego ,,Senior-Wigor” na lata 2015-2020. Celem Domu jest w szczególności poprawa jakości życia seniorów, zapewnienie im wsparcia oraz pomocy adekwatnej do potrzeb i możliwości wynikających z wieku i stanu zdrowia, integracja społeczna środowiska seniorów, w tym rozwój działań samopomocowych, zwiększenie zaangażowania seniorów w życie społeczności lokalnej. Seniorzy bardzo często korzystają z zajęć ruchowych z fizjoterapeutką, masaży. Dużą popularnością cieszą się także zajęcia kulinarne, ogrodnicze, muzyczne, plastyczne oraz wszelkiego rodzaju rękodzieła. Zwłaszcza, kiedy mogą poznawać nowe techniki. Seniorzy lubią zajęcia klubowe, edukacyjne, pogadanki. Aktywnie uczestniczą w organizowanych warsztatach kulinarnych, a ich umiejętności i pasje kulinarne podziwiać można i kosztować na imprezach, które organizuje Dom, gmina, powiat, czy województwo.

10

11

Nie ma na świecie bardziej szczerej miłości niż miłość do jedzenia.

George Bernard Shaw

12

przepisy

13

Potrawy bezmięsne

Domowa ćwikła Składniki: • 1 kg buraków ćwikłowych ważone przed obraniem • korzeń chrzanu lub chrzan ze słoika - 200 g • sok z 1 cytryny lub 2 łyżki octu winnego • 5 łyżek cukru • szczypta soli

Wykonanie: Buraki myjemy i gotujemy w garnku do miękkości około 60-80 minut. Obrane buraki ścieramy na tarce. Następnie obieramy chrzan i również ścieramy na tarce z drobnymi oczkami. Dodajemy sok z cytryny, cukier, sól i mieszamy.

Dobrze jest odstawić ćwikłę na noc do lodówki, do połączenia smaków i spróbować ją następnego dnia, gdy jest już zimna i wszystkie smaki się połączą. W razie czego doprawiamy wedle upodobań. Gotową ćwikłę przekładamy do słoiczków i trzymamy w lodówce.

Fasolka po bretońsku wegetariańska Składniki: • 250 g (około 1 szklanka) suchej fasoli jaś • 2 marchewki • puszka pomidorów • koncentrat pomidorowy • 1 cebula • 2 listki laurowe • 3 ziarnka ziela angielskiego • łyżeczka słodkiej papryki • szczypta pieprzu cayenne • 2 łyżki majeranku • sól i pieprz do smaku

Wykonanie: Fasolę moczymy całą noc. Następnego dnia płuczemy, wkładamy do garnka i zalewamy osoloną wodą. Gotujemy około 40 minut i dodajemy do niej przesmażoną cebulkę . Wsypujemy majeranek, paprykę słodką i pieprz cayenne , ziele angielskie, listki laurowe, pomidory oraz koncentrat. Dusimy wszystko jeszcze około 20 minut. Doprawiamy do smaku solą i pieprzem. Jeżeli sos jest za rzadki możemy dodać odrobinę zasmażki.

14

Potrawy bezmięsne

Guacamole Składniki: • 2 dojrzałe awokado • 1 łyżeczka soku z limonki • sól • 1 mały ząbek czosnku

Wykonanie: Awokado umyć, przekroić na pół, usunąć pestkę, łyżką wydrążyć miąższ. Rozgnieść go widelcem na pastę, dodać sok z limonki, sól i rozgnieciony w prasce czosnek, wymieszać.

Można też dodać pikantny sos tabasco lub posiekaną ostrą papryczkę bez pestek. Sprawdzą się też listki świeżej kolendry. Można też zrobić wersję z obranym i pokrojonym w kosteczkę pomidorem (pestki i sok usunąć).

Jabłczanka Składniki: • 1 kg jabłek (najlepiej reneta, papierówka, antonówka) • woda • mleko • odrobina cukru • szczypta cynamonu • kisiel jabłkowy lub budyń śmietankowy

Wykonanie: Jabłka pokroić na ćwiartki, usunąć gniazda nasienne, następnie ćwiartki pokroić jeszcze na mniejsze kawałki. Włożyć do garnka, zalać wodą do przykrycia owoców, gotować przez ok.

10 minut aż owoce zmiękną i zaczną się rozpadać - dobrze jest zachować kawałki jabłek. Mleko roztrzepać z budyniem (albo kisiel, ale bez mleka) i zaprawić zupę, można doprawić cynamonem i cukrem. Zupę można jeść na ciepło jak i na zimno.

Tak przygotowaną zupę można podawać z makaronem lub z ziemniakami.

15

Potrawy bezmięsne

Jajka - grzybki Składniki: • 10 jajek • 5 średnich pomidorków • 20 dag grzybów suszonych • koperek • majonez • sól • pieprz

Wykonanie: Suszone grzyby musimy moczyć w wodzie, najlepiej zrobić to na dzień przed przygotowaniem dania. Następnie ugotowane grzyby odsączamy. Gotujemy jajka na twardo i studzimy, a następnie obieramy. Ostrym nożem odcinamy wierzchołki jajek. W wolnej chwili siekamy grzyby i łączymy je z żółtkami, doprawiamy solą i pieprzem. Później mieszamy z odrobiną majonezu i nadziewamy jajka. Następnie nakładamy na jajka przekrojone na pół pomidory.

Jajka faszerowane pieczarkami Składniki: • 6 jajek ugotowanych na twardo • 300 g pieczarek • ½ cebuli • 1 łyżka oleju • 1 łyżka masła • ½ pęczka natki pietruszki • sól, pieprz • majonez, ok. 150 ml (lub do smaku)

Wykonanie: Jajka ugotować na twardo, zalać zimną wodą. Obrać ze skorupek i przekroić wzdłuż na połówki. Żółtka wyjąć, przełożyć do miseczki i rozgnieść widelcem. Pieczarki umyć, dokładnie osuszyć, pokroić w plasterki. Cebulę drobno posiekać.

Na patelni na oleju zeszklić cebulę, następnie dodać masło i pieczarki i smażyć co chwilę mieszając aż lekko się zrumienią.

W międzyczasie doprawić solą i pieprzem. Pieczarki i cebulę zdjąć z patelni i ostudzić, następnie drobno posiekać lub zmielić w maszynce do mięsa razem z natką pietruszki. Na koniec połączyć z żółtkami, doprawić solą oraz pieprzem i wymieszać z 2 - 3 łyżkami majonezu jeśli farsz wydaje się zbyt suchy.

Białka jajek wypełniać farszem, docisnąć.

16

Potrawy bezmięsne

Jajka z chrzanem Składniki: • 5 jajek • 4 rzodkiewki • pęczek szczypiorku • cebula czerwona • majonez • chrzan

Wykonanie: Jajka ugotować i obrać ze skorupek. Przekroić na pół i wydrążyć żółtka. Żółtka mieszamy z pokrojoną rzodkiewką, szczypiorem i cebulą. Mieszamy z łyżeczką majonezu i chrzanu. Nadziewamy białko.

,,Kaszak’’ – pasztet z kaszy gryczanej Składniki: • 1 szklanka kaszy gryczanej • 2 średnie marchewki • 1 średnia cebula • 10 pieczarek • 1 puszka białej fasoli konserwowej • 4 jajka • ¾ szklanki bułki tartej • łyżeczka kopru świeżego • 3 gałązki szczypiorku • ½ szklanki oleju • sól, pieprz, przyprawa uniwersalna warzywna, kostka grzybowa do smaku

Wykonanie: Kaszę gotujemy na miękko. Gdy jest już zimna, mielimy ją na maszynce (na drobnych oczkach) razem z surową marchewką, cebulą, odsączoną fasolą, szczypiorkiem i koperkiem. Pieczarki podsmażamy na maśle lub oliwie. Je również mielimy w maszynce. Do tak przygotowanego farszu dodajemy jajka, bułkę tartą, olej oraz przyprawy. W bardzo małej ilości wrzątku (3-4 łyżki stołowe) rozpuszczamy kostkę grzybową i również dodajemy do farszu. Wszystko mieszamy do połączenia składników, aż powstanie jednolita masa.

Dowolną formę wykładamy papierem do pieczenia. Należy pamiętać jednak by jej wielkość była odpowiednia, ponieważ farsz podczas pieczenia rośnie.

Wylewamy na nią farsz i pieczemy w 180 stopniach przez około godzinę.

17

Potrawy bezmięsne

Kotleciki z jajek Składniki: • 5 ugotowanych na twardo jajek • 1 jajko surowe • sól i pieprz • 4 łyżki żółtego sera • 1 łyżka posiekanej natki pietruszki lub koperku • 1 łyżka posiekanego szczypiorku.

• bułka tarta do obtoczenia, masło klarowane do smażenia

Wykonanie: Jajka ugotować i obrać ze skorupek. Przekroić na pół i wydrążyć żółtka. Żółtka mieszamy z pokrojoną rzodkiewką, szczypiorem i cebulą. Mieszamy z łyżeczką majonezu i chrzanu. Przygotowanym farszem nadziewamy wydrążone jajka.

Kotlety ziemniaczane z sosem pieczarkowym Składniki: • 1 kg ziemniaków • mąka ziemniaczana • 3 łyżki mąki pszennej • 1 jajko • bułka tarta Sos pieczarkowy: • 30 dag pieczarek • 1 cebula • szklanka wody • sól, pieprz • 200 ml śmietany kremówki 30% • natka pietruszki

Wykonanie: Gotujemy ziemniaki w wodzie z solą odcedzamy, ubijamy tłuczkiem i odstawiamy do ostygnięcia. Po ostygnięciu ziemniaki dzielimy na 4 części, jedną część ziemniaków wyjmujemy, wsypujemy w to miejsce mąkę ziemniaczaną (aby była na równi z ziemniakami). Dodajemy 3 łyżki mąki pszennej, jajko i wyjęte wcześniej ziemniaki. Masę ziemniaczaną wyrabiamy, formujemy okrągłe kotlety, lekko spłaszczamy obtaczamy w bułce tartej i smażymy na oleju z obu stron na rumiano. Pieczarki kroimy w paski, cebulę w pióra, posypujemy solą oraz pieprzem i podsmażamy na oleju do miękkości. Dolewamy szklankę wody i gotujemy około 10 minut, po czym zmniejszamy gaz i wlewamy śmietanę. Chwilę gotujemy, aż sos się zredukuje. Na koniec dodajemy posiekaną natkę pietruszki świeżą lub suszoną. Sos w razie potrzeby możemy zagęścić mąką.

18

Potrawy bezmięsne

Marchewki Królowej Bony Składniki: • 2 jaja • 50 dag mąki • 200 ml ciepłego mleka • 80 ml oleju • 1 łyżeczka cukru • szczypta soli • 5 dag drożdży • żółtko, 3 łyżki mleka, 1 łyżeczka kurkumy - do posmarowania

Rozczyn: W 100 ml ciepłego mleka rozpuścić drożdże, dodać łyżeczkę cukru, 3 łyżki mąki. Dokładnie wymieszać i pozostawić do wyrośnięcia. Do reszty mąki dodać jaja, olej, resztę mleka, sól i rozczyn. Wyrobić ciasto i odstawić do wyrośnięcia.

Gdy podwoi swoją objętość ciasto rozwałkować. Kroić na paseczki, nawijać na foremki rurki, smarować (żółtko, mleko, kurkuma) i piec 20-25 minut w 180 °C. Po upieczeniu nadziewać sosem.

Sos 1 szklanka majonezu, 1 czerwona cebula, ½ szklanki drobno posiekanych ogórków konserwowych, ½ szklanki drobno posiekanych grzybków marynowanych (najlepsze prawdziwki z naszych lasów), ½ szklanki śmietany, 4 jaja ugotowane na twardo, garść świeżego szczypiorku, sól, pieprz do smaku, 2 łyżeczki musztardy, jak ktoś lubi można dodać ½ puszki kukurydzy.

Wykonanie: Jaja, grzybki, cebulę i ogórki kroimy w drobną kosteczkę , szczypior siekamy. Wszystkie składniki mieszamy ze sobą w misce doprawiamy do smaku solą i pieprzem. Gotowanym sosem nadziewamy marchewki i dekorujemy natką pietruszki.

19

Potrawy bezmięsne

Naleśniki czekoladowe Składniki: • 2 jajka • 2 szklanki mąki • 1 szklanka mleka • cukier • ½ szklanki wody gazowanej • olej • 2 czubate łyżki kakao

Wykonanie: Wszystkie składniki ciasta zmiksować na gładką masę.

Na patelnię wylać porcję ciasta. Po ścięciu odwrócić na drugą stronę. Usmażyć. Nadziewać dowolnym słodkim farszem.

Naleśniki z budyniem Składniki: • 200 ml mleka • 200 ml wody gazowanej • 2 budynie np. śmietankowe • 3 jajka 2 łyżki cukru • ½ szklanki mąki

Wykonanie: Jajka zmiksować razem z cukrem i budyniem, nie przerywając miksowania dodać resztę składników i miksować, aż do momentu uzyskania jednolitej konsystencji. Masę naleśnikową przykryć folią i wstawić na 30 minut do lodówki. Na patelnię wylać porcję ciasta.

Po ścięciu odwrócić na drugą stronę. Usmażyć.

Nadziewać dowolnym słodkim farszem.

20

Potrawy bezmięsne

Naleśniki zebra Proporcja składników w zależności od ilości naleśników (ciasto powinno mieć konsystencję rzadkiej śmietany) Składniki: • mąka • mleko • woda gazowana • jajko • oliwa lub olej • cukier • cukier waniliowy • kakao

Wykonanie: Wszystkie składniki ciasta oprócz kakao, zmiksować na gładką masę. Do osobnej miseczki odlać 1/5 ciasta i dodać do niego kakao. Wymieszać.

Na patelnię wylać porcję ciasta białego. Po jego ścięciu ciastem kakaowym narysować nierównomierne paski. Odwrócić na drugą stronę. Usmażyć. Nadziewać dowolnym słodkim farszem.

Pasztet na każdą okazję Składniki: • 1 szklanki soczewicy • 1 szklanki soi • 2 cebule • 3 ząbki czosnku • 2 jajka • 4 łyżki masła • ½ szklanki bułki tartej • gałka muszkatołowa • tłuszcz do formy • sól, pieprz do smaku

Wykonanie: Soczewicę i soję osobno ugotować. Odsączyć. Cebulę obrać, drobno posiekać. Czosnek posiekać, rozetrzeć z solą. ⅓ czosnku z solą wymieszać z łyżką masła. Cebulę usmażyć na 2 łyżkach masła. Soczewicę, soję i cebulę zmielić. Do masy dodać resztę czosnku, bułkę tartą, jajka i gałkę. Przyprawić solą i pieprzem. Dokładnie wymieszać. Foremkę na pasztet natłuścić i na pełnić masą. Na wierzch położyć wiórki masła czosnkowego. Skropić lekko wodą, przykryć folią aluminiową.

Piec przez godzinę w temeraturze 180 °C.

21

Potrawy bezmięsne

Pasztet z cukinii Składniki: • 1 kg cukinii (3 średnie sztuki) • 1 cebula • 1 marchewka • 3 ząbki czosnku • 4 łyżki oliwy • ¾ szklanki bułki tartej • 5 łyżek kaszy manny • 4 łyżki posiekanej natki pietruszki • 3 jajka • sól, pieprz, po 1 łyżeczce papryki w proszku, kurkumy, suszonego oregano

Wykonanie: Cukinię umyć, osuszyć, przyciąć na końcach, zetrzeć na tarce o dużych oczkach. Cebulę obrać i również zetrzeć na tarce. Cukinię i cebulę umieścić w większej misce, dodać 2 łyżeczki soli i wymieszać. Odstawić na około pół godziny, aż cukinia puści soki. Następnie wyłożyć ją na sito i bardzo dokładnie odsączyć (dociskać dłonią aby pozbyć się jak największej ilości soków). Do odciśniętej cukinii dodać obraną i drobno startą marchewkę, przeciśnięty przez praskę czosnek, oliwę, bułkę tartą, kaszę manną, natkę pietruszki i jajka. Doprawić pieprzem, papryką, kurkumą oraz oregano i dokładnie wyrobić.

Piekarnik nagrzać do 180 °C. Masę cukiniową wyłożyć do małej keksówki wyłożonej papierem do pieczenia, uklepać, wyrównać łyżką. Wstawić do piekarnika i piec bez przykrycia przez ok. 1 godzinę (lub nieco dłużej, do zrumienienia).

22

Potrawy bezmięsne

Pasztet z czerwonej soczewicy z warzywami Składniki: • 1½ szklanki czerwonej soczewicy • 2 średnie cebule • 2 ząbki czosnku • 2 marchewki • 1 pietruszka • pół selera • czerwona papryka • 2 łyżeczki koncentratu pomidorowego • sól, pieprz, słodka papryka, oregano do smaku • około 2 łyżki kaszy manny

Wykonanie: Soczewicę opłukać i ugotować do miękkości ( w proporcji 2:1).

Cebulę drobno posiekać, paprykę pokroić w drobna kostkę, pozostałe warzywa zetrzeć na tarce o grubych oczkach.

Cebulę zeszklić, pod koniec dodać przeciśnięty przez praskę czosnek. Chwilę jeszcze smażyć, dodać resztę warzyw, podlać odrobiną wody i dusić do miękkości, pod koniec dodać koncentrat pomidorowy.

Warzywa połączyć z soczewicą, dodać łyżkę kaszy manny, doprawić wg uznania.

Wyłożyć do wysmarowanej i wysypanej kaszą formy.

Piec w temperaturze 180 °C przez 45-50 minut.

Placki Cukiniowo – Marchewkowe Składniki: • 1 kg cukinii • ½ kg marchewki • 3 jajka • 10 dag mąki pełnoziarnistej • 2 łyżki płatków owsianych • świeży koperek • natka pietruszki • pieprz, sól, majeranek

Wykonanie: Cukinię obrać i zetrzeć na tarce o dużych oczkach. Marchewkę zetrzeć na tarce i drobnych oczkach. Cukinię lekko posolić i zostawić na chwilkę. Odlać nadmiar soku. Do odciśniętej cukinii dodać resztę składników i wymieszać. Usmażyć na oleju na złoty kolor.

23

Potrawy bezmięsne

Placki jaglane z jabłek Składniki: • ok. ½ szklanki ugotowanej już kaszy jaglanej • ok. ½ szklanki mleka • ok. 1 szklanki mąki • 2 jajka • jabłka - dowolna ilość • 1 łyżeczka proszku do pieczenia

Wykonanie: Kaszę mieszamy z mlekiem, dodajemy jajka, mąkę z proszkiem do pieczenia. Całość dokładnie miksujemy. Jabłka kroimy w kostkę albo trzemy na dużych oczkach. Mieszamy z ciastem. Na dobrze rozgrzanej patelni rozgrzewamy olej, masę nabieramy dużą łyżką i nakładamy na gorący olej.

Na małym ogniu smażymy placki z obu stron, zazwyczaj ok. 2-3 minut z jednej strony aż się zarumienią.

Placki na mleku Składniki: • 2 szklanki mąki • 2 jajka • 1½ szklanki mleka • 75 g rozpuszczonego masła • 3 łyżeczki proszku do pieczenia • ⅓ szklanki cukru pudru • szczypta soli

Wykonanie: Mąkę przesiać . Jajka roztrzepać i wymieszać z mlekiem, następnie połączyć z pozostałymi składnikami, na końcu dodać rozpuszczone masło. Ostawić na 15 minut. Smażyć na suchej patelni teflonowej, bez dodatkowego tłuszczu, na średnim ogniu, tak aby dać ciastu szansę na wyrośniecie.

Delikatnie przewrócić na drugą stronę, przy użyciu szerokiej łopatki.

24

Potrawy bezmięsne

Placuszki z jabłkami Składniki: (porcja na ok. 25 szt.): • 2 szklanki mąki • niecałe 2 szklanki mleka • 2 jajka • 1 łyżka cukru waniliowego • 1 łyżeczka proszku do pieczenia • 2-3 duże jabłka • 1 łyżka oleju • olej do smażenia • cukier puder do posypania • cynamon do jabłek

Wykonanie: Wszystkie składniki na ciasto dać do miski i łyżką lub mikserem rozmieszać. Dobrze rozmieszane ciasto powinno mieć widoczne pęcherzyki powietrza.

Do ciasta dodać pokrojone w plastry jabłka, delikatnie zamieszać.

Placuszki smażyć na dużej ilości oleju i na małym ogniu żeby się nie przypalały.

Po usmażeniu najlepiej przełożyć na papierowy ręcznik, żeby odsączyć nadmiar tłuszczu. Placki z jabłkiem posypać cukrem pudrem i podawać najlepiej jeszcze ciepłe.

25

Potrawy bezmięsne

Puree z marchwi i batata, Pieczony pstrąg Składniki: • 1 pstrąg (świeży, wypatroszony) • cytryna • czosnek ( w zależności od upodobania) • 20 g miękkiego masła • przyprawa do ryb • 300 g szpinaku • 2 łyżki śmietany Puree z marchwi i batata: • 1 batat (ok. 300-400 g) • 2 średnie marchewki • 2 łyżki śmietany 12% lub 18% • szczypta soli, pieprzu, gałki muszkatołowej, oregano

Wykonanie: Marchewkę i batata obieramy i kroimy w mniejsze kawałki, gotujemy do miękkości w osolonej wodzie. Gdy warzywa będą miękkie odlewamy wodę zostawiając odrobinę by dało się zblendować, dodajemy śmietanę i doprawiamy przyprawami do smaku wedle upodobania.

Pstrąga nacinamy w kilku miejscach wkładamy w nie po plasterku cytryny. Czosnek przepuszczamy przez praskę i mieszamy z miękkim masłem, następnie nacieramy nim rybę. Rybę solimy, posypujemy pieprzem i przyprawą do ryb. Zawijamy w folię i wstawiamy do piekarnika na 180 °C na 25-30 minut.

Szpinak wrzucamy na patelnię, podlewamy odrobiną wody, dodajemy pokrojone 3 ząbki czosnku. Gdy woda odparuje dodajemy śmietanę ulubione przyprawy i chwilę redukujemy.

Na talerz wykładamy puree z batata i marchewki, na puree układamy rybę, a na rybę nakładamy szpinak.

26

Potrawy bezmięsne

Rolada szpinakowa z łososiem Składniki: • 250 g świeżego szpinaku lub 350 g mrożonego • 3 duże jajka • ⅓ łyżeczki gałki muszkatołowej • 1 łyżeczka soku z cytryny • sól, pieprz • 200 g łososia wędzonego • 250 g serka śmietankowego • 2 łyżki posiekanego koperku

Wykonanie: Świeży szpinak dokładnie myjemy i podgrzewamy na suchej patelni aż się skurczy. Szpinak mrożony też podgrzewamy na patelni, a na końcu odsączamy go z nadmiarowej wody.

Szpinak mieszamy w malakserze z 3 żółtkami, solą, pieprzem, gałką muszkatołową i 1 łyżeczką soku z cytryny. W międzyczasie ubijamy na sztywną pianę 3 białka ze szczyptą soli.

Delikatnie łączymy z masą szpinakową. Ciasto wykładamy na blachę wyłożoną papierem do pieczenia. Pieczemy w temperaturze 160 °C z termoobiegiem (lub 180 °C bez tej funkcji) przez ok. 20 minut. Ciasto na roladę powinno się leciutko zarumienić. Szpinakowy biszkopt wyjmujemy z pieca i studzimy. Następnie smarujemy go równomiernie serkiem. Na wierzchu posypujemy koperkiem i układamy plastry łososia. Zwijamy ciasno. Gotową roladę zawijamy w folię i wstawiamy na minimum godzinę do lodówki.

27

Potrawy bezmięsne

Rolada szpinakowa z serkiem i warzywami Składniki: Ciasto szpinakowe • 450 g szpinaku mrożonego • 5 jajek • łyżka masła • 2 ząbki czosnku • sól, pieprz

Wykonanie: Na rozgrzanej patelni rozpuszczamy masło, wrzucamy przepuszczony przez praskę czosnek, chwilkę podsmażamy, aby się nie przypalił, następnie wrzucamy zamrożony szpinak.

Od czasu do czasu mieszając podgrzewamy na średnim ogniu szpinak, aż się rozmrozi i wyparuje cały płyn z patelni.

Przyprawiamy do smaku solą i pieprzem. Odstawiamy do całkowitego wystudzenia. Oddzielamy żółtka od białek. Żółtka ucieramy mikserem, a następnie dodajemy do zimnego szpinaku. Mieszamy. Białka ze szczyptą soli ubijamy na sztywną pianę i dodajemy do masy szpinakowo-żółtkowej.

Drewnianą łyżką delikatnie mieszamy do połączenia się piany ze szpinakiem. Blachę wykładamy papierem do pieczenia i wylewamy na niego przygotowaną masę. Pieczemy w piekarniku gazowym nagrzanym do 160 °C przez około 30 minut. Po upieczeniu zostawiamy do wystygnięcia.

Masa • 2 serki naturalne • 1 mała cebula • 3 średnie ogórki konserwowe • papryka konserwowa - tyle objętościowo co ogórków • 5 szt. pieczarek marynowanych • koperek

Wykonanie: Serki wyjmujemy do miseczki. Cebulę, ogórki, pieczarki i paprykę kroimy w drobną kostkę, siekamy koper i następnie dodajemy do serków. Wszystko razem mieszamy.

Z zimnego ciasta szpinakowego zdejmujemy papier do pieczenia. Na stronie na której był papier rozprowadzamy przygotowany serek. Zwijamy roladę od dłuższej części.

Roladę owijamy w folię spożywczą i wkładamy do lodówki na noc.

28

Potrawy bezmięsne

Ryba z brzoskwiniami Składniki: • 1 kg filetów np. z dorsza • mała puszka brzoskwiń • 4 ogórki konserwowe • ½ słoika papryki konserwowej • 2 średnie cebule • kilka łyżek ketchupu i koncentratu pomidorowego • przyprawa uniwersalna, pieprz, pieprz ziołowy, bułka tarta, jedno jajko (do panierowania)

Wykonanie: Rybę przyprawiamy solą i pieprzem ziołowym. Obtaczamy w jajku i bułce tartej, smażymy na złoty kolor.

Sos słodko kwaśny: Na odrobinie oleju smażymy pokrojoną w kostkę cebulę, brzoskwinie, paprykę i ogórki kroimy w kostkę i dodajemy do cebuli. Podsmażamy chwilę. Wlewamy sok z brzoskwiń i papryki. Na końcu dodajemy koncentrat, ketchup, przyprawę uniwersalną, pieprz. Podajmy z rybą.

Sałacianka Składniki: • 2 duże główki sałaty • pęczek szczypiorku • ¼ kostki masła • 2 l bulionu • 2 łyżki szczawiu marynowanego • ocet do smaku • przyprawy wedle uznania • śmietana

Wykonanie: Nastawiamy bulion mięsny lub warzywny, wg uznania.

Płuczemy sałatę pod bieżącą wodą.

Sałatę osuszamy i rwiemy na kawałki. Masło rozpuszczamy na patelni i podsmażamy sałatę.

Podsmażoną sałatę wkładamy do gotującego się bulionu. Jak sałata będzie już miękka, dodajemy szczaw i ocet do smaku.

Zupę przyprawiamy do smaku wg uznania. Na koniec dodajemy śmietanę.

Najlepiej smakuje z ziemniakami, ze skwarkami i koperkiem.

29

Potrawy bezmięsne

Sałatka jarzynowa z papryką Składniki: • 5 dużych ziemniaków • 4 marchewki • 1 seler • 1 czerwona papryka • 1 puszka groszku konserwowego • 5 jajek • majonez • musztarda • sól, pieprz

Wykonanie: Selera, ziemniaki i marchew gotujemy w łupinkach do miękkości. Studzimy, obieramy i kroimy w kosteczkę. Paprykę i ugotowane jajka na twardo kroimy również w kostkę.

Wszystko przekładamy do dużej miski, dodajemy osączony groszek, majonez, musztardę i mieszamy. Dodajemy sól i pieprz do smaku. Sałatkę schładzamy przed podaniem.

Sałatka jarzynowa tradycyjna Składniki: • 3 ziemniaki • 2 marchewki • 1 pietruszka • 4 jajka • 3 ogórki kiszone • ¼ cebuli • ½ jabłka • 1 mała puszka zielonego groszku • majonez • łyżeczka musztardy – opcjonalnie

Wykonanie: Ziemniaki, marchewkę i pietruszkę umyć, włożyć do garnka, zalać wodą, posolić i gotować pod przykryciem do miękkości, przez ok. 40 minut. Odcedzić, ostudzić, pokroić w kosteczkę, włożyć do dużej miski. Jajka ugotować na twardo (około 5 - 6 minut licząc od zagotowania się wody), pokroić również w kostkę, dodać do miski z jarzynami. Ogórki, cebulę oraz jabłko obrać i pokroić w kosteczkę, dodać do miski. Wsypać dobrze odsączony i osuszony groszek. Całość doprawić solą (około ½ łyżeczki) oraz zmielonym czarnym pieprzem (około ½ łyżeczki).

Wymieszać z majonezem oraz musztardą.

30

Potrawy bezmięsne

Sałatka z brokułem, pomidorem i jajkiem Składniki: • 500 g brokułów • 5 sztuk jajek • 2 pomidory • 2 łyżki majonezu • 2 łyżki jogurtu naturalnego gęstego • 2-3 ząbki czosnku • 1 łyżeczka cukier • Ziarna prażonego słonecznika

Wykonanie: Brokuł umyć i rozdzielić na różyczki. Brokuł wrzucić do gotującej wody (do wody wsypać łyżeczkę cukru i łyżeczkę soli) i gotować przez około 3 minuty (brokuł nie może być ani za miękki, ani za twardy). Ugotowany brokuł zalać zimną wodą, aby nie stracił koloru. Zostawić do wystudzenia. Jajka ugotować na twardo (gotować ok. 7-8 min od włożenia do wrzątku). Ugotowane jajka zalać zimną wodą i ostudzić.

W międzyczasie przygotować sos czosnkowy.

Czosnek obrać i przecisnąć przez praskę. Majonez wymieszać z jogurtem naturalnym, dodać czosnek, doprawić solą i pieprzem. Pomidory umyć i pokroić w „ósemki” Jajka obrać i pokroić w „ćwiartki”. Warzywa ułożyć na talerzu, polać sosem czosnkowym i posypać uprażonymi ziarnami słonecznika.

Sałatka wiosenna z kuskusem Składniki: • kasza kuskus – 200 g • bulion warzywny • świeża natka z pietruszki • Dymka ze szczypiorkiem • Ogórek zielony • Pomidor – 2 szt.

• Majonez

Wykonanie: Kuskus zalej gotującą się wodą, na około 2 cm nad powierzchnie kaszy. W gotującej się wodzie rozpuść bulion.

Całość przykryj, odstaw na około 10 minut, tak aby kasza wchłonęła płyn i zrobiła się miękka. Kaszę odstaw do wystygnięcia. Pomidory, ogórka oraz cebulkę dymkę pokrój w kostkę, posiekaj szczypior i natkę pietruszki. Całość wymieszać z majonezem.

31

Potrawy bezmięsne

Sałatka z kaszą kuskus i warzywami Składniki: • 200 g kaszy kuskus • szklanka wody • sól, pieprz • 1 czerwona cebula • 2 duże pomidory • ogórek szklarniowy • czerwona papryka • zielona papryka • koper drobno posiekany Sos • 3 łyżki oliwy • sok z połowy cytryny • sól, pieprz • zioła włoskie lub prowansalskie

Wykonanie: Kuskus wsypać do miski, zalać szklanką wrzącej wody, dodać sól, pieprz i Vegetę, wymieszać. Przykryć pokrywką i odstawić na około 15 minut do napęcznienia. Następnie przemieszać i odstawić do ostygnięcia.

Warzywa obieramy i kroimy w kostkę lub paski.

Wyciśnięty sok z cytryny mieszamy dokładnie z oliwą oliwek, dodajemy sól, pieprz oraz zioła.

Ostygnięty kuskus mieszamy z pokrojonymi warzywami, dodajemy koperek, pieprz, sól, sos i dokładnie mieszamy.

Odstawiamy do lodówki do „przegyzienia się” składników.

Sos tatarski Składniki: • 2 ogórki korniszony • 10 marynowanych grzybków, np. pieczarki • 3 łyżki majonezu • 3 łyżki śmietany gęstej lub jogurtu naturalnego • sól • pieprz • łyżka posiekanego świeżego koperku • 3 – 4 rzodkiewki

32

Wykonanie: Ogórki i grzybki pokroić w drobną kostkę, rzodkiewkę zetrzeć na dużych oczkach i odcisnąć nadmiar soku . Wymieszać wszystkie składniki i doprawić do smaku.

Potrawy bezmięsne

Śledzie po wiejsku Składniki: • ok. 1 kg filetów solonych • ok. 500 ml oleju 2 cebule • 2-3 liście laurowe, 4 ziarna ziela angielskiego, 6 ziaren pieprzu • cytryna

Wykonanie: Śledzie moczymy co najmniej kilka godzin (6-12), zmieniając 2-3 razy wodę, następnie odsączamy i kroimy na mniejsze kawałki. Każdy kawałek skrapiamy sokiem z cytryny.

Marynata: Obieramy i kroimy na pół plasterki cebulę, do garnka wlewamy olej, dodajemy cebulę i przyprawy, gotujemy kilka minut, do czasu skarmelizowania cebulki.

Zostawiamy do wystudzenia. Przekładamy do naczynia, na przemian śledzie i marynata, zostawiamy w lodówce, na co najmniej 24 godziny.

33

Potrawy bezmięsne

Tradycyjny barszcz czerwony Składniki: • 1 kg buraków • włoszczyzna • cebula • łyżka cukru • łyżka soli • ew. łyżka octu winnego • pieprz, liść laurowy i majeranek do smaku

Wykonanie: Obrane buraki pokroić na cząstki, cebulę na piórka. Przełożyć do garnka, w którym będziemy gotować barszcz, posypać solą i pieprzem. Przykryć przykrywką i mocno wszystko potrząsnąć - tak, by sól i cukier dotarły do każdej cząstki buraka. Warzywa zostawiamy na noc. W ten sposób powstanie zakwas na barszcz czerwony.

Następnego dnia zalewamy buraki wodą, dodajemy włoszczyznę i ewentualnie jakieś mięso rosołowe. Gotujemy do miękkości buraków.

Dodajemy przyprawy, jeśli barszcz wydaje się zbyt słodki można dokwasić go octem.

34

Potrawy bezmięsne

Zalewajka z pokrzywą Składniki: • 3-4 litra wody • 3 ząbki czosnku • sól, pieprz • szczypior • pokrzywa • 2 szklanki mąki • 1 jajko • 4 łyżki oleju • mleko do wyrobienia ciasta • natka pietruszki

Wykonanie: Wodę, czosnek, przyprawy (sól, pieprz) zagotować. Do tej wody dodać zielony szczypior, opłukaną drobno pokrojoną pokrzywę – zagotować.

Ciasto na kluski: mąkę , jajko, szczypta soli, olej, mleko (tyle aby można było połączyć łyżką), dodać sporo natki pietruszki i pokrojoną pokrzywę. Wszystko razem wymieszać. Na gotującą się osoloną wodę wkładamy łyżką kluski, porcjami. Ugotowane kluski włożyć do przygotowanego wywaru i razem zagotować, doprawić wedle uznania solą i pieprzem.

35

Potrawy mięsne

Barszcz biały Składniki: na zakwas do barszczu • mąka pszenna: 300 g • 1 l wrzątku • 200 ml zimnej przegotowanej wody na barszcz • 400 ml zakwasu na barszcz • 1 łyżka chrzanu • 4 białe kiełbasy (surowe) • 150 ml jogurtu greckiego lub śmietany • 1 l bulionu na włoszczyźnie • 2 szczypty soli • 1 szczypta pieprzu • 2 łyżki majeranku • 2 ząbki czosnku • 3 obrane, pokrojone w kostkę ziemniaki • 1 kostka bulionowa (grzybowa lub kilka grzybów suszonych) • 3 ugotowane jajka

Wykonanie: Zakwas na barszcz przygotować co najmniej trzy dni wcześniej.

Mąkę zaparzyć wrzącą wodą, pozostawić w ciepłym miejscu na 48 godzin. Gdy zacznie fermentować (rosnąć) zalać go zimną wodą i zostawić, aż się sklaruje. Wówczas postawić go w chłodnym miejscu i zbierać zakwas z wierzchu, aby go nie zmącić.

Do dużego garnka wlać litr bulionu, wrzucić białą kiełbasę, ziemniaki, kostkę bulionową (grzybową),wsypać sól i pieprz, gotować 25 minut, dodać zakwas, majeranek, czosnek, chrzan, gotować jeszcze 15 minut. Zabielić jogurtem greckim lub śmietaną. Podawać z pokrojoną w plastry białą kiełbasą i ugotowanym jajkiem.

36

Potrawy mięsne

Bigos z młodej kapusty Składniki: • 2 główki młodej (zielonej) kapusty • 3 łyżki oleju roślinnego • 2 cebule • 250 g kiełbasy wiejskiej • 250 g boczku • 3 marchewki • 2½ szklanki bulionu • ¼ szklanki białego wytrawnego wina (opcjonalnie) • 2 listki laurowe • 2½ łyżki mąki • pół pęczka koperku • pokrojony szczypior

Wykonanie: Kapustę umyć i poszatkować. Do szerokiego garnka wlać połowę oleju i zeszklić posiekaną w kosteczkę cebulę.

Dodać kiełbasę, boczek pokrojone na cienkie półplasterki i chwilę razem podsmażyć. Dodać kapustę oraz obraną i startą na tarce marchewkę. Wymieszać.

Wlać bulion, wino, doprawić solą, pieprzem, dodać listek laurowy. Wymieszać, przykryć i zagotować. Gotować pod przykryciem przez ok. 15 minut, w międzyczasie 1-2 razy zamieszać.

Na patelni podsmażyć mąkę, gdy zacznie się rumienić wlać olej i wymieszać. Wlać wywar z kapusty i wymieszać, przełożyć do garnka z kapustą. Dodać posiekany koperek, posiekany szczypiorek, wymieszać i zagotować.

37

Potrawy mięsne

Bitki wołowe w sosie Składniki: • 1 kg wołowiny, zrazowej dolnej lub górnej lub udźca • masło klarowane • pieprz • 1 średnia cebula • 1 ząbek czosnku • 2 liście laurowe • 4 kulki ziela angielskie • 3 kawałki suszonych grzybów leśnych • ok. 1 łyżeczki soli • ok. 1½ łyżki mąki pszennej

Wykonanie: Mięso pokroić na niezbyt grube plastry i rozbić z obu stron tłuczkiem. Mięso oprószyć pieprzem z obu stron. Na dużej patelni partiami obsmażać kawałki mięsa. W międzyczasie posiekać drobno cebulę oraz przecisnąć czosnek przez praskę.

Posiekać też suszone grzyby. Obsmażone kawałki układać w dużym garnku lub rondlu. Na tej samej patelni na której obsmażaliśmy mięso, dołożyć łyżeczkę masła i zeszklić cebulę z czosnkiem. Podsmażone dodać na wierzch mięsa ułożonego w garnku.

Patelnię z resztkami obsmażonego mięsa, cebuli i czosnku zalać niecałą szklanką wody i dodać do niej suszone grzyby.

Zagotować, tak by cała esencja z obsmażania przeszła do wody. Wodę wraz z grzybami wlać do mięsa w garnku.

Do mięsa dodać ziele angielskie i liść laurowy oraz dopełnić garnek wodą tylko do zakrycia całego mięsa. Dusić na wolnym ogniu przez 1½ do 3 godzin – do momentu, aż mięso zrobi się miękkie. Czas zależy od rodzaju mięsa i jego jakości.

W połowie gotowania dodać sól Na koniec wziąć z garnka trochę sosu do kubka, dolać 3 łyżki zimnej wody i rozrobić w płynie mąkę pszenną, tak żeby nie było grudek. Następnie wlać mieszankę do duszącego się w sosie mięsa i przemieszać. Całość podusić jeszcze do 5 minut, by mąka zagęściła sos Mięso podawać polane obficie sosem. Do bitek najlepiej pasuje kasza (jęczmienna, gryczana, jaglana) lub ziemniaki (z wody lub gniecione).

38

Potrawy mięsne

Golonki na kapuście po Puchaczowsku Składniki: • 2 sztuki golonki • 1 główka czosnku • rozmaryn • 1½ kg kiszonej kapusty • liść laurowy • ziele angielskie • 2 łyżki majeranku • przyprawa do wieprzowiny • cebula • marchewka • 1 butelka koncentratu z buraków czerwonych

Wykonanie: Czosnek rozetrzeć z solą, golonki natrzeć przyprawami i odstawić na kilka godzin w chłodne miejsce. Blaszkę do pieczenia wykładamy cebulą, kładziemy golonki i podlewamy wodą. Golonki pieczemy około 1½ godziny w temperaturze 200 °C, co jakiś czas obracając golonki. Po tym czasie przygotować blaszki wyłożone kapusta kiszona przyprawioną, na to wyłożyć golonki. Wstawić na kolejną godzinę do piekarnika, co jakiś czas polewając wywarem, który powstał w trakcie pieczenia.

bigos buraczany Składniki: • 1½ kg czerwonych ugotowanych lub upieczonych buraczków • 20 dag namoczonej ugotowanej fasoli z wywaru • 50 dag łopatki • 50 dag kiełbasy • 50 dag boczku • majeranek • sól pieprz

39

Wykonanie: Mięso ugotować z przyprawami, pokroić w drobną kostkę. Boczek i kiełbasę podsmażyć z cebulką. Dodać wszystkie składniki do buraczków startych na tarce jarzynowej, zamieszać, dodać 2 szklanki wywaru pozostałego po ugotowaniu łopatki.

Mieszając zagotować, przyrządzić zasmażkę z tłuszczem i mąką. Dodać do bigosu, wymieszać.

Potrawy mięsne

Gąsieniczki z parówkami Składniki: Ciasto • 500 g mąki • 50 g świeżych drożdży • 2 łyżki cukru • 2 jajka • 200 ml ciepłego mleka • 1½ łyżeczki soli • 70 g miękkiego masła lub margaryny Dodatkowo • 8 cienkich parówek • keczup • ok. 15-20 dag żółtego sera (startego na tarce) • zioła prowansalskie lub zioła włoskie

Wykonanie: W misce wymieszać mleko i roztrzepane jajka. Dodać mąkę wymieszaną z drożdżami (wcześniej zrobić rozczyn) i cukrem, miękkie masło i sól. Wyrobić gładkie ciasto. Pozostawić w ciepłym miejscu, przykryte, do podwojenia objętości.

Ciasto podzielić na 8 równych części i każdą rozwałkować na okrągły placek (trochę większy od parówki).Posmarować keczupem. Przyprawić ziołami Posypać żółtym serem.

Na brzegu ułożyć parówkę i zwinąć jak naleśnik. Ponacinać w poprzek na ok 1 - 1½ cm. kawałki zostawiając końce nietknięte. Każdy plaster wywijamy na boki, na przemian jeden w prawo, drugi w lewo. Gotowe bułeczki układamy na blasze wyłożonej papierem do pieczenia zachowując dosyć duże odstępy.

40

Potrawy mięsne

Jajka faszerowane w skorupkach Składniki: • 6 jajek • 3 łyżki masła • 1 łyżka drobno posiekanego szczypiorku • 6 pieczarek startych na tarce o grubych oczkach • szynka pokrojona w drobną kostkę • 4 łyżki bułki tartej • sól i pieprz • dekoracja: np. rzeżucha, koperek, natka pietruszki

Wykonanie: Jajka ugotować na twardo. Ostudzić i osuszyć. Ostrym nożem przekroić wzdłuż na pół. Wydrążyć nie uszkadzając skorupek. Białka i żółtka drobno posiekać i rozgnieść widelcem. Wymieszać z 2 łyżkami miękkiego masła, szczypiorkiem, szynką i pieczarkami. Doprawić solą i pieprzem.

Masę jajeczną nałożyć do skorupek, posypać bułką tartą.

Resztę masła roztopić na patelni, połówki jajek ułożyć bułką tartą do spodu.

Przykryć i trzymać na niezbyt dużym ogniu przez kilka minut. Można też jajka odwrócić i delikatnie podsmażyć z drugiej strony. Podawać na ciepło, udekorować rzeżuchą, koperkiem, natką pietruszki.

Kiełbasa biała w sosie chrzanowo – śmietanowym Składniki: • 600 g białej kiełbasy parzonej • 150 g cebuli • 300 ml śmietany 30% • 100 g chrzanu tartego lub 100 g gotowego ze słoiczka • 2 ząbki czosnku • sól • pieprz czarny grubo mielony • majeranek • opcjonalnie szczypiorek

Wykonanie: Cebulę obrać, posiekać drobno i zeszklić na rozgrzanym tłuszczu. Chrzan obrać i zetrzeć na drobnej tarce lub użyć gotowego ze słoiczka. Do chrzanu dodać śmietanę, wyciśnięty czosnek i przyprawy. Dusić na małym ogniu aż sos zgęstnieje. Kiełbasę ponacinać nożem w kratkę, ułożyć w naczyniu żaroodpornym, polać przygotowanym sosem. Zapiekać pod przykryciem przez 15 minut w temperaturze 200 °C a następnie odkryć i zapiekać kolejne 15 minut pilnując by kiełbasa nie przypiekła się za bardzo. Przed podaniem polecam posypać posiekanym szczypiorkiem

41

Potrawy mięsne

Kiełbasa Swojska Składniki: • 4 kg łopatki wieprzowej • 2 kg piersi z kurczaka • 1 kg podgardla lub boczku • sól peklowa • pieprz młotkowany • cukier • majeranek • czosnek granulowany • 0,7-1 l zimnej wody • jelita

Wykonanie: Jelita namoczyć w zimnej wodzie. Mięso pokroić na mniejsze kawałki i przekręcić przez maszynkę o grubych oczkach, dodać przyprawy i mieszać dolewając stopniowo wody, aż zrobi się kleiste. Ważne jest porządne mieszanie. Przyprawy dodajemy stopniowo i po trochu, po każdej partii dobrze mieszając i próbując, aby dopasować smak do siebie.

Z maszynki wyjąć nóż i sitko i za pomocą nakładki nabijać kiełbasę w jelita. Uważać aby nie nabić za mocno, ponieważ jelita będą pękać. Kiełbasę zostawić na dobę w lodówce, następnie wędzić 5-6 godzin w temperaturze 50-60 °C. Tak przygotowana kiełbasa jest gotowa do jedzenia.

42

Potrawy mięsne

Krupnik Składniki: • 2 łyżki kaszy jęczmiennej (pęczak) • 1,75 l wody • ćwiartka kurczaka lub 2 udźce z kurczaka • płaska łyżeczka soli • 4 średniej wielkości ziemniaki • 1 większa marchewka • 1 pietruszka • 1 por (część biała) • 1 cebula • 3 ziela angielskie • 1 listek laurowy • ½ łyżeczki suszonego lubczyku • świeży koperek

Wykonanie: Kaszę jęczmienną wypłukać w zimnej wodzie, wsypać do garnka, zalać 1,75 l wody, dodać mięso i posolić. Zagotować na większym ogniu, następnie gotować na umiarkowanym ogniu pod przykryciem przez około 40 minut. Wyjąć mięso z zupy, do wywaru dodać obrane i pokrojone w kostkę ziemniaki oraz obraną i startą na tarce o dużych oczkach marchewkę, pietruszkę oraz pora. Włożyć też cebulę w całości i gotować przez około 20 minut. Na 5 minut przed końcem gotowania dodać przyprawy oraz obrane ze skóry i kości, pokrojone na kawałki mięso kurczaka. Po ugotowaniu dodać posiekany świeży koperek.

43

Potrawy mięsne

Pasztet drobiowy Składniki: • cały kurczak - 1,7 kg • 500 g wątróbki kurzej • 300 g korzeń selera - 1 średni • 300 g korzeń pietruszki - 2 sztuki • 300 g marchewki - 2 średnie • 1 mała cebula - 50 g • kawałek pora - 15 cm • 1 litr wody - 4 szklanki

• • • • • • • •

1 bułka kajzerka 3 średnie jajka pół kostki masła - 100 g 3 liście laurowe 3 ziarna ziela angielskiego łyżka soli łyżka pieprzu łyżeczka gałki muszkatołowej

Wykonanie: Małą cebulę lub dwie dymki obieramy i opalamy nad palnikiem lub podpiekamy na suchej patelni.

Kurczaka umieszczamy w dużym garnku. Układamy też obrane i pokrojone na mniejsze kawałki warzywa: marchew, por, seler, pietruszka oraz podpieczoną cebulę. Wlewamy litr wody. Dodajemy: 3 ziarna ziela angielskiego, 3 liście laurowe, pół łyżki soli i pół łyżki pieprzu (najlepiej w ziarnach).

Garnek przykrywamy przykrywką. Całość gotujemy i zmniejszamy moc palnika do takiej, by kurczak w wodzie z warzywami lekko „pyrkotał”. Od tego momentu gotujemy wszystko 90 minut.

Przez cały czas gotowania kruczka nie odkrywamy przykrywki.

Po 90 minutach gotowania zarówno mięso kurczaka, jak i warzywa będą już miękkie. Całego kurczaka wyjmujemy z garnka i odkładamy do przestudzenia, by łatwiej było zdjąć z niego całe mięso. Możemy też wyrzucić ziele angielskie.

Do garnka z warzywami i resztką wywaru dołożyć również wątróbkę kurzą, gotujemy pod przykryciem przez 20 minut.

W trakcie gotowania wątróbki z przestudzonego kurczaka zdejmujemy całe mięso oraz skórę, mielimy do pasztetu. W garnku umieszczamy też bułkę kajzerkę - niech nasiąknie rosołem. Tak przygotowane składniki mielimy przy pomocy maszynki do mielenia mięsa.

44

Potrawy mięsne

Do zmielonego mięsa z warzywami dodajemy jajka, resztę soli i pieprzu oraz łyżkę gałki muszkatołowej. Na koniec jeszcze bardzo miękkie lub roztopione masło. Masę pod pasztet mieszamy dokładnie.

Dwie foremki o pojemności minimum 1½litra każda, od środka smarujemy resztkami masła i sypiemy odrobiną bułki tartej. Masę przekładamy porcjami do foremek. Staramy się wypełnić dokładnie całą przestrzeń wewnątrz naczynia do wypiekania. Na wierzchu układamy siekany tymianek lub rozmaryn. Te zioła bardzo ładnie suszą się w trakcie pieczenia pasztetu i pięknie pachną po wyjęciu z pieca.

Foremki z pasztetem z kurczaka należy umieścić w piekarniku nagrzanym do 190 stopni.

Pieczemy przez 90 minut.

45

Potrawy mięsne

Pasztet z kurczaka Składniki: • 4 udka z kurczaka, • 1 średnia marchewka, • 2 małe cebule, • 30 dag pieczarek • 1 kajzerka, • 1 jajko, • ¼ kostki masła, • gałka muszkatołowa, • duży ząbek czosnku, • sól, pieprz do smaku • kasza manna

Wykonanie: Udka podsmażamy a następnie razem z pieczarkami, marchewką i cebulą dusimy aż mięso będzie miękkie. Kiedy mięso lekko przestygnie oddzielamy od kości. W wywarze z duszenia moczymy kajzerkę. Mięso z warzywami i namoczoną bułką mielimy w maszynce. Dodajemy wyciśnięty przez praskę czosnek, rozpuszczone masło i całe jajko. Masę wyrabiamy, dodając do smaku sol, pieprz, gałkę muszkatołową. Przekładamy do foremki wysmarowanej masłem i wysypanej kaszą manną. Pieczemy w nagrzanym piekarniku do 160-170 °C przez około 60 minut.

46

Potrawy mięsne

Pieczony udziec z indyka z warzywami Składniki: • udziec z indyka • 2 marchewki • por • 20 dag fasolki szparagowej zielonej • papryka żółta • tymianek • rozmaryn • papryka słodka mielona • sól

Wykonanie: Mięso umyć, osuszyć, zdjąć skórę podzielić na kawałki i obsypać przyprawami. Odstawić na co najmniej godzinę do lodówki. Warzywa umyć i pokroić. Warzywa wrzucić na wrzącą, osoloną wodę i gotować około 8 minut.

W naczyniu do zapiekania ułożyć mięso i warzywa, po wierzchu obsypać przyprawami. Piec przez ok. 1½ godziny w temperaturze 180 °C, aż mięso będzie miękkie, od czasu do czasu mieszając warzywa.

Podawać z ziemniakami lub ryżem.

Pieczeń drobiowa Składniki: • 1 kg mięsa drobiowego (mielonego) • 1 szklanka śmietany 30% • 2 jajka • kilka gałązek natki pietruszki • pieprz, sól do smaku

Wykonanie: Do zmielonego mięsa dodać śmietankę, jajka, posiekaną natkę pietruszki i przyprawy. Z powstałej masy uformować pieczeń. Przełożyć do naczynia wysmarowanego tłuszczem.

Piec w 200 °C, około 50 minut.

47

Potrawy mięsne

Pizza z kurczakiem Składniki: Ciasto • 3 dag drożdży • 2 czubate szklanki mąki • 2 łyżeczki cukru • sól • ¾ szklanki wody • 1 żółtko • 2 łyżki oliwy z oliwek Sos • koncentrat pomidorowy • keczup • ząbek czosnku • zioła włoskie

Wykonanie: Drożdże rozkruszyć, wymieszać z cukrem, dodać mąkę i pozostałe składniki ,zagnieść w misce ciasto(musi przy wyrabianiu rosnąć w rękach) odstawić do wyrośnięcia.

Do wyrośniętego ciasta dodać 2 łyżki oliwy z oliwek, wyrobić, wyłożyć na blaszkę, odstawić na 10 minut.

Posmarować sosem, dodać pokrojoną w kosteczkę i usmażoną pierś z kurczaka, odsączoną kukurydzę ,pokrojone w plasterki ogórki, piec 10 minut w 190-200°C. Po tym czasie dodać starty ser mozzarella, piec jeszcze około 10-15 minut aż ser się roztopi.

dodatkowo: • puszka kukurydzy • ser mozzarella • 1 mała pierś z kurczaka • ogórek konserwowy

48

Potrawy mięsne

Rolada serowa z pieczarkami i kurczakiem Składniki: • 400 g sera żółtego • 4 duże jajka • pół szklanki majonezu • 400 g piersi z kurczaka • 2 cebule • 400 g pieczarek • sól, pieprz

Wykonanie: Pierś z kurczaka dzielimy na mniejsze części. Rozbijamy cienko jak na kotlety. Posypujemy z każdej strony solą, pieprzem.

Cebulę, kroimy w kostkę. Pieczarki obieramy i kroimy w pół plasterki lub ścieramy na tarce. Na patelni rozgrzewamy olej, podsmażany cebulę do zeszklenia, dodajemy pieczarki i smażymy aż zmiękną i odparuje z nich woda. Doprawiamy.

Ser żółty ścieramy na tarce o dużych oczkach. W misce roztrzepujemy jajka, dodajemy majonez i starty ser żółty.

Mieszamy. Prostokątną blaszkę z piekarnika wykładamy papierem do pieczenia. Masę serową przelewamy na blaszkę, wyrównujemy. Wstawiamy do piekarnika nagrzanego do 180 stopni i pieczemy około 20 minut.

Jeszcze ciepłą roladę przekładamy na blat stołu papierem do góry. Delikatnie zdejmujemy papier do pieczenia. Na wierzchu układamy piersi z kurczaka, posypujemy pieczarkami i zwijamy ściśle w roladę zaczynając od dłuższego boku.

Roladę układamy na blaszce i wstawiamy do piekarnika nagrzanego do 180 stopni. Pieczemy przez 20 minut.

Po upieczeniu rolady odstawiamy ją na kilka minut, a następnie kroimy w plasterki. Jeżeli chcemy podać ją na zimno w formie przekąski to kroimy ją po całkowitym wystudzeniu.

49

Potrawy mięsne

Sałatka wiosenna Składniki: • 250 dkg makaronu • pomidor • ogórek zielony • mała puszka kukurydzy • pierś wędzona z kurczaka

• majonez • jogurt naturalny

Wykonanie: Makaron gotujemy al dente , studzimy.

Pomidora, ogórka oraz pierś kroimy w kostkę. Dodajemy odsądzoną kukurydzę. Wszystko mieszamy razem z majonezem i jogurtem naturalnym Doprawiamy do smaku solą i pieprzem.

Sałatka z ananasem • puszka ananasa • majonez • sól • pieprz

Składniki: • grubszy kawałek fileta wędzonego z kurczaka • żółta i czerwona papryka • puszka kukurydzy • 30 dag sera żółtego

Wykonanie: Wędzony filet z kurczaka, paprykę, ser żółty oraz ananasa pokroić w kostkę.

Dodać kukurydzę. Całość wymieszać z majonezem, dodać sól, pieprz. Odstawić do przegryzienia.

Sałatka z chrzanem Składniki: • 30 dag sera żółtego • papryka konserwowa • puszka kukurydzy • 4 jajka • wędzona pierś z piersi z kurczaka

• majonez • chrzan

50

Wykonanie: Ser, paprykę, jajka oraz pierś pokroić w kostkę. Dodać kukurydzę. Na koniec całość wymieszać z majonezem i łyżeczką chrzanu.

Potrawy mięsne

Schab duszony w sosie własnym Składniki: • 70 dag schabu bez kości • 1 duża cebula • 3 ząbki czosnku • 1 liść laurowy • 2 ziarenka ziela angielskiego • 4 ziarenka pieprzu • 2 łyżki smalcu • 1 czubata łyżka mąki • 1 łyżeczka mielonej słodkiej papryki • 1 łyżeczka majeranku • ⅓ łyżeczki mielonej ostrej papryki • ½ łyżeczki tymianku • sól, pieprz • śmietana

Wykonanie: Schab umyć, osuszyć papierowym ręcznikiem i pokroić w plastry. Każdy lekko rozbić tłuczkiem. Natrzeć przeciśniętym przez praskę czosnkiem. Z obu stron posolić, posypać pieprzem i słodką papryką.

Cebulę pokroić w piórka. Najpierw na 2 łyżkach smalcu lub innego tłuszczu zeszklić cebulę. Przełożyć do rondla.

Następnie zwiększyć ogień i podsmażyć mięso do wyraźnego zarumienienia z obu stron. Przełożyć do garnka.

Zalać wodą, tyle by ledwie zakrywała mięso. Dodać liść laurowy, ziele angielskie, pieprz oraz przyprawy. Mięso dusić na małym ogniu pod przykryciem około 1 godzinę do miękkości. W razie potrzeby dolać nieco wody.

Na koniec w ⅓ szklanki wody rozrobić dokładnie mąkę, by nie było grudek. Dodać śmietanę. Dokładnie wymieszać i wlać kilka łyżek gorącego wywaru. Zasmażkę wlać do mięsa. Zamieszać i zagotować. Schab doprawić na koniec solą i pieprzem.

51

Potrawy mięsne

Schab moczony w mleku i cebuli Składniki: • 6 plastrów schabu • 2 średnie cebule • 2 szklanki mleka • ulubiona przyprawa do wieprzowiny • sól i pieprz do smaku • 2 jajka • mąka do panierowania • bułka tarta • smalec do smażenia

Wykonanie: Mięso pokroić w plastry na kotlety i rozbić tłuczkiem z obu stron, przyprawić przyprawą do wieprzowiny, cebulę obrać, umyć i pokroić w piórka, następnie układać na przemian mięso z cebulą w pojemniku lub miseczce, zalać mlekiem, zamknąć pojemnik i wstawić do lodówki, u mnie stały całą noc, ale w zupełności wystarczą 3 godziny. Wyjąć z zalewy, osuszyć, doprawić solą i pieprzem, obtoczyć w mące, rozkłóconym jajku, bułce tartej i smażyć na rozgrzanym smalcu z obu stron na rumiano.

Dzięki zalewie mleczno-cebulowej mięso kruszeje.

Skrzydełka Anuli Składniki: • 2 kg skrzydełek • sok z 1½ cytryny • ½ szklanki cukru • 4-6 ząbków czosnku • 470 g keczupu pikantnego • 1 jajko • mąka ziemniaczana

Wykonanie: Ze skrzydełek odciąć najmniejszą ostatnią część i na tych „lotkach” ugotować około 2 szklanek rosołu. Pozostałą część skrzydełek oblepić w rozbełtanym jajku. Następnie obtoczyć w mące ziemniaczanej, obsmażyć z dwóch stron na złoty kolor na oleju. Przełożyć do naczynia żaroodpornego.

Do powstałego rosołu (odcięte części skrzydełek wyjąć) dodać ketchup, cukier, czosnek, sok z cytryny, zagotować.

Zalać powstałym sosem skrzydełka w naczyniu żaroodpornym. Piec około 1½ godziny w temperaturze 170 °C.

52

Potrawy mięsne

Swojski smalczyk Składniki: • ok. 1 kg surowej słoniny • 1-2 duże cebule • czubata łyżka suszonego majeranku • sól • pieprz

Wykonanie: Słoninę przepuścić przez maszynkę do mięsa lub drobno pokroić. Przełożyć do głębokiego garnka. Topić na wolnym ogniu, od czasu do czasu mieszając. Cebulę obrać, pokroić w drobną kostkę i pod koniec smażenia dodać to topiącej się słoniny. Całość topić aż cebula stanie się szklista i lekko brązowa. Na koniec doprawić solą, pieprzem i majerankiem.

Gotowy smalec przelać do słoika lub kamiennego naczynia i odstawić do ostygnięcia.

Swojskie wyroby Składniki: • 4 dag soli • 2 g saletry • 2 g kolendry • 2 g cukru • 1 goździk • 4 ziarna pieprzu • 4 ziarna ziela angielskiego • 1 liść laurowy • pół ząbka czosnku • 2 szklanki wody

Wykonanie: Wodę zagotować i ostudzić, dodać wszystkie przyprawy i saletrę. Zalewę przelać do naczynia, w którym mięso będzie peklowane. Mięso powinno być przykryte zalewą i dość luźno pływać. Całość trzymać w chłodnym miejscu – w piwnicy lub lodówce. Peklować około 4 tygodnie, codziennie obracając mięso. Wyjąć mięso z zalewy i opłukać w zimnej wodzie. Włożyć w siatkę lub obwiązać sznurkiem.

Zawiesić na drążku i suszyć kilka godzin. Na drugi dzień rozpalić wędzarnię. Mięso wędzić w zimnym dymie (maksymalnie do 50 °C) przez około 4½ godziny. Parzyć w wodzie z dodatkiem jarzynki, soli i nasion jałowca o temperaturze 85-95 °C. Potrzeba 45 minut na każdy kilogram wędzonki.

Wyjąć z wody i zaraz zahartować, zanurzając w zimnej wodzie na kilka minut, Następnie owinąć w przezroczystą folię i pozostawić do wystygnięcia. Przechowywać w lodówce.

53

Potrawy mięsne

Tortillowe trójkąty Składniki: • 1 papryka • 1 pierś z kurczaka podwójna • 1 cebula • 20 dag pieczarek • oliwa z oliwek • przyprawa kebab-gyros • 20 dag sera żółtego • 4 placki do tortilli • mąka olej, woda

Wykonanie: Na blachę wyłożyć pokrojoną w paski paprykę, w kostkę cebulę, pieczarki starte na tarce, kurczak w drobną kostkę, posypać przyprawę, skropić olejem. Wymieszać składniki i upiec 25 minut w temperaturze 180 stopni C. Po upieczeniu wystudzić, dodać starty ser żółty i wymieszać.

Rozmieszać mąkę z wodą, aby powstała gęsta masa do sklejania tortilli. Placki tortilli przekroić na pół, każdy składać w trójkąt, posklejać brzegi, aby powstała kieszeń na farsz. Do każdej kieszeni nałożyć farsz i skleić mąką z wodą. Na patelni rozgrzać olej i smażyć na złoty kolor z obu stron. Smażyć na głębokim oleju.

Zimowy barszcz czerwony z imbirem Składniki: • porcja mięsa rosołowego • marchew • pietruszka • seler • buraki • ziemniaki • czosnek • śmietana 18% • imbir, lubczyk, ziele angielskie, liść laurowy, ziele angielskie, sok z cytryny

Wykonanie: Rosół zagotować, w między czasie zebrać szumowinę. Następnie wrzucić warzywa starte na dużych oczkach tarki: marchew, pietruszkę, seler, buraczki. Dołożyć kawałek pora w całości, gałązkę lubczyku, liść laurowy, ziele angielskie, ziemniaki, czosnek oraz starty imbir. Gotować do miękkości warzyw. Dodać sok z wyciśniętej cytryny. Następnie należy dodać śmietanę lub mleko do zabielenia. Całość zagotować.

Podawać z pieczywem bądź grzankami.

54

Potrawy mięsne

Zacierka Składniki: • 7 ziemniaków • kilka plasterków chudego boczku wędzonego lub surowego (wg uznania) • 1 młoda cebula • ½ cebulki do przesmażenia • 1 łyżka kucharka lub innej ulubionej przyprawy • kawałeczek pora • ½ pietruszki • kawałeczek selera • 2 marchewki • lisek laurowy • gałązka maggi (lubczyk lub nać selera) • sól • pieprz do smaku • zielony koperek

Wykonanie: Ziemniaki obrać, pokroić w kosteczkę, marchewkę, selera, pietruszkę zetrzeć na tarce, dodać pokrojoną cebulę i pora.

Zalać wodą ,dodać przyprawę, maggi, listek i gotować do miękkości. Jajko rozbić do miseczki, wsypać mąkę (tyle żeby sie dobrze wymieszało i rozwarstwiało jak do kruszonki) zacierki powinny same się formować pod palcami. Do ugotowanego wywaru, dodać zacierki , wymieszać żeby się nie skleiły, chwilkę jeszcze pogotować. Boczek przesmażyć na patelni, z kawałkiem młodej cebulki. Chwilkę przestudzić, przecedzić przez sitko. Same skraweczki (bez tłuszczu) wrzucić do ugotowanej zupy, wymieszać i posypać koperkiem.

Zacierki • 1 jajko • mąka

55

Potrawy mięsne

Zupa koperkowa Składniki: • 2 spore pęczki koperku • 6 średnich ziemniaków • 4 podudzia z kurczaka • 1 cebula • 1½-2 litry wody • 2 kostki rosołowe • 3 - 4 liście laurowe • 3 ziarenka ziela angielskiego • 1 spora marchewka • 4 łyżki śmietany 18% • 1 korzeń pora • kawałek selera • szczypta soli

Wykonanie: Mięso gotować w wodzie. W między czasie zebrać szumowinę. Koperek opłukać i drobno posiekać. Ziemniaki obrać i pokroić w drobno kostkę. 10 minut od momentu wyrzucenia mięsa do wody dodajemy ziele angielskie, liść laurowy, cebule, marchewkę oraz pietruszki i seler oraz kostki rosołowe. Jak marchewka będzie na wpół ugotowana dodajemy pokrojone w kostkę ziemniaki. Wszytko gotujemy na wolnym ogniu około 20 minut. Po tym czasie dodajemy drobno posiekany koperek, po tym zabielamy zupę śmietaną, chwilę gotujemy - około 3 minut i można ją już podawać.

Zupa wołowa Składniki: • 1 kg wołowiny udziec bądź ligawa • 2 papryki czerwone • ½ kg pieczarek • 2-3 łyżeczki koncentratu pomidorowego • bulion wołowy • papryka suszona ostra • papryka suszona słodka • pieprz • sól • pieprz ziołowy • 3 ząbki czosnku

Wykonanie: Wołowinę opłukać, oczyścić z błon i przerostów, pokroić w drobne paski. Paprykę pokroić w paski, pieczarki w plastry. Na rozgrzanej patelni usmażyć partiami wołowinę.

Na tej samej patelni usmażyć pieczarki a następnie paprykę. Wszystkie usmażone składniki dodawać kolejno do gotującego się bulionu. Czosnek przecisnąć przez praskę i również podsmażyć go na patelni i dodać do zupy. Zupę gotować na małym ogniu przez około ½ godziny. Doprawić przyprawami i jeszcze chwilę gotować. Zupa powinna być lekko pikantna. Na koniec gotowania zagęścić zupę mąką rozrobioną z wodą.

56

Potrawy mięsne

Zupa ogórkowa Składniki: • ok. 500 g żeberek wieprzowych (lub innego, dowolnego mięsa lub kości z mięsem) • 2 duże marchewki • 2 małe pietruszki • kawałek selera • kawałek pora • 6 ziemniaków • 2 liście laurowe • 4 ziarna ziela angielskiego • 1 łyżka soli • ok. 500 g ogórków kiszonych • 100 g śmietany 22% • posiekany koperek • masło i olej do smażenia • sól i pieprz

Wykonanie: Mięso opłukać zimną wodą. Włożyć do garnka i zalać 2½ l zimnej wody. Doprowadzić do zagotowania. Po zagotowaniu zebrać szumowinę. Następnie zmniejszyć temperaturę palnika na niską, garnek przykryć i gotować mięso ok. 1 godziny.

Po godzinie dodać liście laurowe, ziarenka pieprzu i ziela angielskiego i gotować kolejne pół godziny.

Marchewki, pietruszki i seler pokroić w kostkę. Ogórki zetrzeć i podsmażyć na 1 łyżce masła. Por przekroić wzdłuż na pół lub ćwiartki i pokroić. Ziemniaki obrać i pokroić w kostkę. Po 1½ godzinie z wywaru wyciągnąć mięso.

Pogotować chwilę ok. 5 minut i dodać ziemniaki. Gdy ziemniaki będą prawie miękkie, dodać ogórki i gotować ok.

10-15 minut. Na końcu dodać por, zalewę z ogórków do smaku. Śmietanę zahartować gorącą zupą. Dodać do zupy.

Zagotować.

57

Dania Mączne

Cepeliny Składniki: • 1½ kg obranych ziemniaków • 50 dag ugotowanych ziemniaków • 2 jaja • 4 łyżki mąki ziemniaczanej • 3 łyżki kaszy manny • sól Farsz • 40 dag łopatki wieprzowej • 2 cebule • 4 ząbki czosnku • majeranek • sól, pieprz natka pietruszki

Wykonanie: Surowe ziemniaki zetrzeć na tarce, odcisnąć. Ugotowane ziemniaki przecisnąć przez praskę. Ziemniaki połączyć, dodać jaja, mąkę, kaszę mannę. Wymieszać i zagnieść ciasto.

Mięso drobno pokroić, mieszając usmażyć na tłuszczu.

Dodać posiekaną cebulę i dusić na małym ogniu pod przykryciem (co chwilę odkrywać i mieszać) 10-15 minut, po czym wystudzić, zemleć, wymieszać z posiekaną natką, dobrze doprawić czosnkiem, majerankiem, solą i pieprzem. Z ciasta utoczyć wałek, odkrawać po kawałku i w dłoniach lepić kształtne placuszki. Na środku każdego kłaść trochę farszu i zlepiać, formując podłużne kluski. Wkładać do posolonego wrzątku i gotować 15 minut na wolnym ogniu. Podawać ze świeżo stopionym boczkiem.

Chleb Babci Jasi Składniki: Zakwas • 2 szklanki mąki żytniej • 2 szklanki letniej wody Reszta składników • 5 dag drożdży • 4½ łyżeczki soli • 1½ kg mąki pszennej • 4½ szklanki wody

Dodatkowo • 1½ szkl. otrębów pszennych • ziarna słonecznika • siemię lniane • kminek wg uznania

58

Wykonanie: Składniki na zakwas połączyć i odstawić na 12 godzin. Drożdże rozpuścić w 4½ szklanki wody. Wyrobić ciasto bez dodatków.

Wyrobione ciasto połączyć z dodatkami.

Foremki wysmarować olejem, następnie wyłożyć ciasto do foremek. Wierzch posmarować roztrzepanym jajkiem i posypać np. słonecznikiem. Zostawiamy na 1 godzinę do wyrośnięcia.

Piec w 200 °C przez około 1 godzinę.

Dania Mączne

Chleb Dziadka S. Składniki: • 1 l maślanki lub zsiadłego mleka • 2 l wody • 2½ kg mąki żytniej 720 Zakwas • 10 dag drożdży • sól (mniej niż połowę szklanki) • 3 kg mąki pszennej

Wykonanie: Z powyższych składników przygotować rozczyn. Pozostawić w ciepłym miejscu do wyrośnięcia na około 3 godziny.

Po tym czasie wyrobić ciasto, dodając sól, mąkę pszenną tyle ile trzeba (ciasto ma być luźne). Zostawić do wyrośnięcia. W tym czasie natłuścić blaszki i przygotować piec chlebowy. Nałożyć ciasto do blach. Rozpalić w piecu.

Ciasto w blaszkach wygładzić wodą. Włożyć do gorącego pieca na 1 godzinę. Po wyjęciu z pieca chleb posmarować gorącą wodą. Przepis jest na 8 blaszek 35 cm/ 8 cm. Jeśli ktoś lubi, można dodać kminek do ciasta.

59

Dania Mączne

Chleb pszenno-żytni Składniki na zaczyn: • 300 g mąki pszennej luksusowej typ 550 • 150 g mąki żytniej typ 720 • 350 g wody • 1 łyżeczka soli • ⅓ łyżeczki suszonych drożdży Wieczorem dnia poprzedzającego wypiek – składniki na zaczyn wymieszać dokładnie i pozostawić przykryte w temperaturze pokojowej na ok. 12 godzin (powinien mieć konsystencję gęstego, lepkiego ciasta). Można zaczyn pozostawić w zwykłym pojemniku plastikowym z przykrywką, pamiętając jednak że zaczyn znacznie zwiększy swoją objętość.

Składniki na ciasto właściwe: • cały zaczyn • 300 g wody • 300 g mąki pszennej luksusowej typ 550 • 150 g mąki żytniej typ 720 • 1 łyżeczka soli • ½ łyżeczki suszonych drożdży

Wykonanie: Wyrośnięty zaczyn połączyć z wodą i wymieszać. Następnie dodać oba rodzaje mąki, sól oraz drożdże. Zagnieść ciasto (mikserem z hakiem chlebowym około 5-6 minut, ręcznie około 10 minut). Pod koniec wyrabiania ciasto będzie wciąż lepkie, kleiste i raczej luźne, składniki powinny być jednak dobrze wymieszane. Nie należy dosypywać więcej mąki, mimo, że ciasto będzie wciąż lepkie.

Następnie wyrobione ciasto przełożyć do miski wysmarowanej olejem, przykryć szczelnie folią spożywczą i pozostawić w ciepłym miejscu do wyrośnięcia na około 3 godziny. W między czasie ciasto należy dwukrotnie odgazować – co godzinę.

W tym celu najlepiej nie podsypywać blatu mąką, a jedynie solidnie wysmarować go olejem (ciasto zawiera sporą ilość mąki żytniej, więc będzie się mocno kleiło, dodatkowa mąka nic nie zmieni). Ręce również wysmarować olejem. Ciasto przełożyć na blat, rozpłaszczyć na placek usuwając powstałe w cieście pęcherzyki powietrza. Płat ciasta złożyć jak kopertę (najlepiej dwukrotnie), uformować kulę i przełożyć ponownie do miski.

Po następnej godzinie procedurę powtórzyć.

Ciasto po 3 godzinach wyrastania zagnieść jeszcze raz, uformować kulę i przełożyć do formy o wymiarach np. 21 cm x 21 cm, wysmarowanej olejem i wysypanej np. otrębami (ciasto powinno sięgać mniej więcej do połowy wysokości formy).

Całość zawinąć w folię spożywczą lub w zwykłą reklamówkę i pozostawić w ciepłym miejscu do wyrośnięcia do momentu, aż ciasto urośnie do brzegów formy.

Pieczenie Piekarnik nagrzać do temperatury 220 °C, program „góra + dół”.

Wyrośnięty chleb naciąć w kilku miejscach np. ostrym nożem i włożyć do nagrzanego piekarnika.

60

Dania Mączne

Kluski leniwe Składniki: • 1 opakowanie (200 g) twarogu chudego lub półtłustego • 1 jajko • 1 szklanka mąki • 2-3 łyżki masła • 2-3 łyżki bułki tartej • szczypta soli

Wykonanie: Do twarogu dodajemy żółtko. Oba składniki dokładnie rozgnieć i wymieszać tak, by nie było grudek.

Białko z odrobiną soli ubijamy na sztywną pianę. Drewnianą łyżką dodajemy powoli pianę do sera i łączymy składniki.

Dodajemy po trochu mąki pszennej i zagniatamy ciasto.

Dzielimy ciasto na 2 części, z każdej formujemy wałek podsypując mąką w razie potrzeby. Kroimy ostrym nożem ukośnie na kluski o szerokości około 1 cm. Wkładamy pojedynczo na wrzącą wodę. Po wypłynięciu wyławiamy kluski łyżką cedzakową.

Domowy Makaron Składniki: • 300 g mąki pszennej • 2 jajka • 3 żółtka • 1 łyżka oliwy • sól

Wykonanie: Mieszamy mąkę z jajkami, 3 żółtkami, łyżką oliwy i szczyptą soli. Wyrabiamy w misce, aż składniki się połączą. Przekładamy na stolnicę i zagniatamy, składając ciasto do środka.

Gładkie, elastyczne ciasto owijamy folią do żywności i godzinę chłodzimy. Schłodzone ciasto dzielimy na cztery części. Jedną delikatnie wałkujemy na kształt prostokąta (w tym czasie pozostałe części przykrywamy folią). Rozwałkowane ciasto suszymy 5 minut, odwracamy i czekamy kolejne 5 minut.

Proces powtarzamy. Dobrze wysuszone ciasto zwijamy w luźny rulon, kroimy na plasterki. Rozrzucamy je, by się nie sklejały (jeśli się kleją, wydłużamy czas suszenia). Makaron wrzucamy do osolonego wrzątku i gotujemy 2 minuty.

Odcedzamy na durszlaku.

61

Dania Mączne

Kopytka tradycyjne Składniki: • 1 kg ziemniaków • 2 jajka • 200 g mąki pszennej + do podsypywania

Wykonanie: Ziemniaki obrać i ugotować w osolonej wodzie. Lekko ostudzić i przecisnąć przez praskę do ziemniaków. Pozostawić do całkowitego ostygnięcia.

Dodać mąkę i jajka. Całość zagnieść szybko na jednolite ciasto. Ciasto przełożyć na blat (stolnicę) posypany mąką.

Podzielić je na części. Z każdej części uformować wałek grubości palca, obtaczając go dobrze w mące. Wałek lekko spłaszczyć i pociąć na ukośne kawałki.

W międzyczasie zagotować duży garnek z wodą. Wodę dobrze posolić i dodać kroplę oleju. Gdy woda zacznie się gotować, zmniejszyć temperaturę tak, aby woda delikatnie wrzała. Kopytka należy gotować porcjami. Należy wkładać je ostrożnie do wody, raz przemieszać łyżką drewnianą, aby nie przykleiły się do dna garnka. Gotować chwilę, ok. 2- 3 minuty od momentu wypłynięcia. Wyciągnąć łyżką cedzakową i podawać od razu.

Kryzysy Składniki: • ziemniaki surowe • ziemniaki gotowane • mąka • jajka • cebula • sól • pieprz • olej

Wykonanie: Ziemniaki surowe zetrzeć jak na placki ziemniaczane, dodać startą cebule, sól, pieprz i usmażyć na patelni, potem wystudzić. Z ziemniaków gotowanych i mąki zrobić ciasto jak na kopytka, następnie rozwałkować, nałożyć farsz z usmażonych ziemniaków. Zwinąć w wałek, uformować jak kopytka, pokroić i ugotować w osolonej wodzie.

62

Dania Mączne

Kulebiaki krucho drożdżowe Składniki: Ciasto • 1 kg mąki • 6 żółtek • 4 jajka • 300 g masła • 8 łyżek śmietany • 10 dag drożdży • 2 łyżki cukru • szczypta soli

Wykonanie: Mąkę posiekać z masłem, dodać jajka i drożdże utarte z cukrem i śmietaną. Zostawić do wyrośnięcia.

Farsz • ½ szklanki suszonych grzybów • 1½ szklanki wody • 2 cebule • 1 liść laurowy • 2 ziela angielskie • olej • 500 g kapusty kiszonej • 1-2 łyżki sosu sojowego • ½ łyżeczka pieprzu ziołowego • ¼ łyżeczki czarnego pieprzu • ½ łyżeczki soli • ½ opakowania przyprawy do kapusty

Wykonanie: Grzyby zalać wodą, odstawić. Cebulę pokroić w kostkę. Na dnie dużego garnka rozgrzać sporo oleju, dodać cebulkę, przyprawy i smażyć kilka minut do momentu, aż cebulka zrobi się złota i miękka. Kapustę w razie potrzeby dodatkowo posiekać. Dodać ze wszystkimi pozostałymi składnikami oprócz grzybów do cebuli i podsmażać z cebulką przez 3-4 minuty, co jakiś czas mieszając. Kiedy kapusta będzie dokładnie wymieszana z cebulą i olejem dodać grzyby z wodą, zamieszać i przykryć. Gotować pod przykryciem, na małym ogniu około 40 minut. Doprawić do smaku.

Formować niewielkie „bułeczki”, do środka dodajemy farsz.

Piec w temperaturze 180 °C przez 30 minut.

63

Dania Mączne

Pierogi ruskie Składniki: Ciasto • 2½ szklanki mąki • 200 ml gorącej wody • ½ łyżeczki soli • 1 łyżeczka oleju Farsz • 700 g ugotowanych i utłuczonych ziemniaków • 300 g sera białego • 2 duże białe cebule • pieprz, sól

Wykonanie: Mąkę przesiać z solą, zalać gorącą wodą, wymieszać, wyłożyć na stolnicę i wyrabiać ok 5-10 minut, pod koniec wyrabiania dodać olej. Ciasto powinno być gładkie, elastyczne. Cebule obrać, pokroić w kostkę, zrumienić na oleju. Ziemniaki wymieszać z cebulą, serem, doprawić od smaku. Ciasto rozwałkować na grubość około 1-2 mm, w razie konieczności podsypując odrobiną mąki. Wycinać kółka, na każde kłaść nadzienie, zlepiać brzegi. Pierogi układać na oprószonej mąką stolnicy.

W dużym garnku zagotować wodę, posolić, wlać łyżkę oleju.

Wrzucać pierogi niedużymi partiami, gotować od momentu wypłynięcia około 2 minut. Wyjąć łyżką cedzakową.

Pierogi z kapustą, mięsem i pieczarkami Składniki: Ciasto • ½ kg mąki • 1 jajko • około 1 szklanki ciepłej wody • sól Farsz • 35 dag mięsa drobiowego • 35 dag pieczarek • ½ kg kapusty kiszonej • por • 2 cebule

• • • •

olej sól pieprz 10 dag słoniny

64

Wykonanie: Mięso pokroić, udusić z porem na oleju. Pieczarki pokroić, dodać pokrojoną w kostkę cebulę i usmażyć na oleju.

Kapustę ugotować, odcisnąć i pokroić.

Wszystkie przygotowane składniki nadzienia połączyć, wymieszać, przyprawić do smaku. Zagnieść i wyrobić ciasto. Formować pierogi. Ugotować we wrzącej osolonej wodzie.

Dania Mączne

Pierogi z czerwoną soczewicą Składniki: Ciasto • 2 szklanki mąki pszennej + do podsypywania • 1 jajko • ok. 3/4 szklanki wody • 1 łyżka masła • 1 łyżeczka soli Farsz • 200 g czerwonej soczewicy • 1 czerwona cebula • 1 ząbek czosnku • 10 sztuk pieczarek • 1/4 łyżeczki ostrej papryki w proszku • 1 łyżka masła • 1 łyżka oliwy • sól, pieprz do smaku

Wykonanie: Soczewicę płuczemy i gotujemy ok. 10 min. w osolonej wodzie.

Cebulę i czosnek drobno siekamy. Grzyby kroimy w drobną kostkę.

Na patelni szklimy cebulę i czosnek, po paru minutach dodajemy pieczarki.

Ugotowaną soczewicę łączymy ze składnikami na patelni i smażymy około 5 minut.

Farsz zostawiamy do przestygnięcia. W tym czasie robimy ciasto na pierogi. W misce mieszamy przesianą mąkę, jajko, masło, sól. Stopniowo dodajemy odpowiednią ilość wody, aby składniki się połączyły. Zagnieć do uzyskania miękkiego, gładkiego ciasta.

Za pomocą szklanki wycinamy kółka. Na środku każdego z nich umieszczamy farsz. Lepimy pierogi.

W garnku gotujemy wodę i partiami wkładamy pierogi.

65

Dania Mączne

Pierogi z kaszą gryczaną i serem Składniki: Ciasto • 2 szklanki mąki • 1 łyżeczka soli • 1 łyżeczka masła lub oleju • 1 jajko (roztrzepane) • około 1 szklanki ciepłej wody Farsz • 1 torebka kaszy gryczanej ugotowanej w mleku lub wodzie • ½ kg sera białego • 1 jajko • 1 łyżka posiekanej mięty (opcjonalnie) • sól

Wykonanie: Mąkę przesiać na stolnicę, zrobić w niej wgłębienie, dodać sól, masło lub olej oraz jajko. Stopniowo dodając ciepłą wodę wyrabiać miękkie i elastyczne ciasto (przez około 10 minut).

Przykryć ściereczką. Przygotować farsz. Ugotowaną kaszę wymieszać z białym serem, jajkiem. Doprawić solą. Ciasto rozwałkować, kieliszkiem lub szklanką wycinać kółka, nakładać farsz i zlepiać brzegi w pierogi. Wrzucać partiami na osoloną, wrzącą wodę i gotować do miękkości, przez około 3 minuty.

Pierogi podawać ze śmietaną. Pierożki można też odsmażać na rozgrzanej patelni.

Pierogi z lebiodą Składniki: Ciasto • 3 szklanki mąki pszennej • szczypta soli • ¾ szklanki ciepłej wody

Farsz • 50 dag lebiody • 3 łyżki masła • kostka sera białego • sól pieprz do smaku • 3 ząbki czosnku

Wykonanie: Mąkę wysypać na stolnicę, dodać sól. Zagnieść ciasto po trochu wlewając wodę. Ciasto powinno być gładkie i elastyczne.

Lebiodę dobrze opłukać pokroić i dusić na maśle po czym, dodać rozgnieciony czosnek. Odstawić do wystygnięcia. Zimną lebiodę połączyć z serem i dobrze wymieszać. Z powstałego ciasta i farszu, lepić pierogi. Gotować na osolonej wodzie z dodatkiem oleju.

66

Dania Mączne

Pierogi z kaszą jęczmienną i szpinakiem Składniki: Ciasto • ½ kg mąki pszennej typ 450 • 1 łyżka oleju • 1 łyżeczka soli • 280 ml ciepłej wody Farsz • 2 szklanki kaszy jęczmiennej • 2 cebule • ½ kg szpinaku • 6-7 ząbków czosnku • 2 białka • sól, pieprz do smaku

Wykonanie: Z podanych składników zagnieść ciasto wyrabiając je około 10-15 minut, aż nabierze idealnej konsystencji.

Farsz: uparować kaszę (około 2 porcje wody na 1 porcję kaszy).

Wodę zagotować pod przykryciem z dodatkiem niewielkiej ilości oleju oraz soli. Wsypać przepłukaną kaszę, zamieszać, przykryć i ponownie zagotować. Zmniejszyć gaz na minimalny. Kaszę gotować ok. 15-20 minut zależnie od grubości, nie mieszając.

Po ugotowaniu kaszę zostawić pod przykryciem. Pokrojone w kosteczkę cebule zeszklić na oleju, dodać rozdrobniony, ugotowany szpinak, poddusić. Doprawić przeciśniętym lub drobno pokrojonym czosnkiem, solą i pieprzem. Wystudzić.

Połączyć wystudzoną kaszę ze szpinakiem oraz białkami.

Formować pierogi. Gotować w lekko osolonej wodzie.

67

Dania Mączne

Pierogi z mięsem Składniki: • ½ kg mąki pszennej • 300 ml mocno ciepłej przegotowanej wody • 2 łyżki oleju • sól • ½ kg mięsa wołowego • 1 marchew • 1 pietruszka • ¼ selera • 1 por • ¼ cebuli • liść kapusty włoskiej • 2 liście laurowe • 3 ziarenka ziela angielskiego • 2 ziarenka czarnego pieprzu • 1 bułka

Wykonanie: Mięso włożyć do garnka zalać około 1,5 l wody. Dodać włoszczyznę i gotować przez 30 minut. Do gotującego wywaru dodać liście laurowe, ziele angielskie, ziarna pieprzu i gotować jeszcze przez kolejne 30 minut. Bułkę namoczyć w przegotowanej wodzie. Cebulę pokroić w kostkę i podsmażyć na maśle na złoty kolor. Mięso zmielić z bułką i cebulą. Farsz doprawić solą i pieprzem. Całość wymieszać. Teraz przechodzimy do przygotowania ciasta na pierogi. Mąkę wsypać do miski, dodać olej, sól i stopniowo dodawać odpowiednią ilość wody, aby składniki się połączyły. Zagnieść ciasto, tak by było gładkie i jednolite. Ciasto podzielić na 2 części i kolejno rozwałkować każdą z nich na cienki placek i za pomocą szklanki wykroić kółka. Przygotowany mięsny farsz umieścić na środku każdego kółka wykrojonego z ciasta. Dokładnie zlepić boki, formując pierogi. W garnku zagotować wodę (osolona z dodatkiem łyżki oleju). Pierogi wrzucać do wrzącej wody. Gotować jeszcze przez około 3 minuty po wypłynięciu pierogów. Wyciągać za pomocą łyżki cedzakowej.

68

Dania Mączne

Pierogi z serem na słodko Składniki: Ciasto • ½ kg mąki pszennej (najlepiej typ 500 lub 550) • 1 szklanka gorącej wody • 2 łyżki oleju • ½ łyżeczki soli Farsz • ½ kg twarogu półtłustego lub tłustego • 3 łyżki cukru • 1 żółtko • 1 cukier waniliowy • 1 łyżka budyniu waniliowego w proszku lub mąki ziemniaczanej

Wykonanie: Farsz serowy: Twaróg dokładnie rozgnieść w misce widelcem. lub zmielić. Następnie dodać żółtko oraz cukry. Ser dokładnie wymieszać.

Ciasto na pierogi: Na stolnicę wysypać mąkę, dodać olej, sól i gorącą wodę, tyle, by zagnieść elastyczne ciasto. Ciasto rozwałkować. Szklanką wykrawać kółka i kłaść je na oprószonej mąką stolnicy. Na każde kółko nałożyć ok. 1 łyżeczkę farszu.

Dokładnie zlepić brzegi. Pierogi wkładać partiami na wrzątek.

Delikatnie zamieszać drewnianą łyżką. Gotować 3 minuty od momentu wypłynięcia. Ugotowane pierogi wyławiać łyżką cedzakową i układać na talerzach.

Pierogi z tartymi ziemniakami Składniki: Ciasto • 1½ szklanki mąki • 1 jajko • 1 łyżka masła • ½ łyżeczki soli Farsz • 60 dag ziemniaków • 1 cebula biała • 4 łyżki oleju • sól i pieprz do smaku

Wykonanie: Wykonanie nadzienia: Ziemniaki obrać, zetrzeć na tarce razem z cebulą, przyprawić do smaku i smażyć na oleju około 20 minut cały czas mieszając.

Wykonanie ciasta: Z podanych składników zagnieść ciasto z dodatkiem ciepłej wody i rozpuszczonym masłem.

Wykonanie pierogów: Ciasto rozwałkować na stolnicy, wykrawać szklanką krążki, nakładać ziemniaczany farsz i dokładnie zlepiać pierogi.

Gotować w osolonym wrzątku. Podawać polane przysmażoną cebulką lub skwarkami z wędzonki.

69

Dania Mączne

Pierogi z truskawkami Składniki: • 2 szklanki mąki pszennej • 2 łyżki oleju • 200 ml wody • szczypta soli • 300 g świeżych lub mrożonych truskawek

Wykonanie: Na stolnicy przesiać mąkę z solą, zrobić wgłębienie po środku kopczyka i wlać wodę oraz olej. Zagniatamy gładkie i jednolite ciasto. Następnie ciasto dzielimy na porcje i kolejno każdą z nich cienko rozwałkowujemy. Używając szklanki wycinamy kółka. Truskawki kroimy w ćwiartki. Na każde z wykrojonych z ciasta kółek nakładamy owoce i zlepiamy brzegi formując pierogi. Uformowane pierogi wkładamy ostrożnie na osolony wrzątek, wyjmujemy łyżką cedzakową po 2-3 minutach od momentu wypłynięcia.

Pierogi ze szpinakiem i fetą Składniki: Ciasto • 2 szklanki mąki • ¾ szklanki gorącej wody • 3 łyżki oleju Farsz • 450 g mrożonego lub świeżego szpinaku • 250 g sera typu feta • 1 średnia cebula • pieprz • 2 łyżki masła • 2 ząbki czosnku • 2 szklanki mąki • ¾ szklanka gorącej wody • 3 łyżki oleju

Wykonanie: Na patelni rozpuszczamy 2 łyżki masła. Siekamy cebulę i podsmażamy ją na rozgrzanym maśle, po chwili dodając do niej przeciśnięty przez praskę czosnek. Gdy cebula się zeszkli dodajemy szpinak oraz przyprawiamy pieprzem. Podsmażamy około 10 minut. Zostawiamy do ostygnięcia.

Na stolnicę wysypujemy mąkę i łączymy ją z gorącą wodą, olejem i zagniatamy ciasto. Ciasto rozwałkowujemy na bardzo cienki placek i szklanką wykrawamy krążki.

Gdy szpinak ostygnie łączymy go z pokruszoną fetą.

Lepimy pierogi nakładając farsz szpinakowy na wykrojone placuszki, mocno ściskając brzegi. Gotowe pierogi gotuję w lekko osolonej wodzie ok. 5 minut od wypłynięcia na wierzch wody. Pierogi najlepiej smakują podsmażone na masełku czosnkowym.

70

Dania Mączne

Pieróg drożdżowy faszerowany szczawiem Składniki: • 1 kg mąki • 10 dkg drożdży • 6 jaj • 1 masło • 1 cukier waniliowy • 1 litr mleka • 3 szklanki cukru • szczaw

Wykonanie: Mąkę wsypać do miski, ubite na pianę jaja dodać do mąki, następnie lekko podgrzane mleko, roztrzepać drożdże z cukrem, dodać 2 szklanki cukru, wszystko dodać do mąki, na koniec roztopione masło. Wszystko wymieszać, pozostawić do wyrośnięcia.

Farsz szczawiowy: Szczaw wypłukać odcedzić i podsmażyć z 1 szklanką cukru na patelni i z cukrem waniliowym. Zawijać pieróg farszem i piec w piekarniku 40 minut.

Tradycyjne pyzy Składniki: • 1 kg surowych ziemniaków • 30 dag gotowanych ziemniaków • 3-4 łyżki mąki pszennej • 1 jajko

Wykonanie: Ziemniaki ugotować, wystudzić i przecisnąć przez praskę.

Surowe ziemniaki zetrzeć na najdrobniejszych oczkach tarki i dokładnie odcisnąć, następnie dodać do gotowanych ziemniaków. Ostrożnie zlać odciśniętą wodę, a powstała na dnie skrobię dodać do ziemniaków, dosypać mąkę i wbić jajko, wyrobić jednolitą masę ziemniaczaną ( gdyby była za luźna dodać jeszcze łyżkę mąki) Z ziemniaczanej masy uformować małe i okrągłe kluski. W garnku zagotować sporą ilość osolonej wody i gotować w niej kluski około 15 minut od momentu zawrzenia wody.

71

Dania Mączne

PYZY Z MIĘSEM Składniki: Ciasto • 1 kg ziemniaków ugotowanych • 1 kg ziemniaków surowych • 1½ łyżka mąki ziemniaczanej • sól

Wykonanie: Ciasto: Surowe ziemniaki trzemy na tarce, odstawiamy na chwilę i dokładnie odciskamy z nadmiaru wody. Ugotowane zimne ziemniaki przeciskamy przez praskę i łączymy z tymi surowymi. Wbijamy jajko, dodajemy obie mąki, lekko solimy i wyrabiamy ciasto.

Farsz • 30-40 dag mięsa wieprzowego (łopatka, karczek), wołowego lub mieszanego – ugotowanego i przekręconego przez maszynkę (może być też część mięsa drobiowego z rosołu) • 1 cebula • 1 jajko • 2 łyżki bułki tartej • sól, pieprz

Farsz: Cebulę podsmażamy na maśle, aż do zeszklenia.

Dodajemy do niej ugotowane i przekręcone przez maszynkę mięso i podsmażamy przez 5 minut co jakiś czas mieszając.

Zdejmujemy z ognia i odstawiamy do wystygnięcia. Gdy przestygnie wbijamy jajko, dodajemy bułkę tartą i mieszamy ręką. Przyprawiamy do smaku solą, pieprzem.

Pyzy: Odrywamy kawałek ciasta i spłaszczamy. Kładziemy na środek farsz mięsny (wielkości orzecha włoskiego), zlepiamy brzegi i formujemy kulkę rękoma posypanymi mąką ziemniaczaną . Możemy też zrobić pyzy o owalnym kształcie.

Pyzy gotujemy w lekko osolonym wrzątku. Należy je gotować przez 5-8 minut od wypłynięcia (najlepiej spróbować pyzę czy jest miękka).

Pyzy podajemy z przyprawionym tłuszczykiem lub surówką.

72

Dania Mączne

Walusie Składniki: Ciasto • 2 szklanki wody • ½ szklanki cukru • ½ szklanki oleju • 5 dkg drożdży • 1½ kg mąki Farsz • ½ kg mięsa drobiowego • ½ kg mięsa wieprzowego • przyprawy • jajko

Wykonanie: Ciasto: drożdże rozpuścić w szklance ciepłej wody, dodać 2 łyżeczki cukru, 1 łyżkę mąki. Odstawić do wyrośnięcia.

Do miski wlać szklankę wody, ½ kg mąki i rozczyn z drożdży.

Rozmieszać łyżką i znów odstawić. Gdy ciasto podrośnie dodać ½ szkl. oleju, ½ szklanki cukru, szczypta soli. Wsypać resztę mąki i wyrobić ciasto na gładko. Znów zostawić do wyrośnięcia.

Farsz: Ugotowane mięso przekręcić przez maszynkę, doprawić, dodać jajka i wymieszać.

Ciasto odrywać, formować placki, nakładać farsz i formować w podłużny kształt. Smażyć na rozgrzanym oleju do zarumienienia.

73

Dania Mączne

Ziołowy chlebek do odrywania Składniki: Ciasto • 40 g drożdży • ¾ szklanki ciepłego mleka • ½ ciepłej wody • 600 g mąki • 1 jajko • ½ łyżeczki cukru • 1 łyżeczka soli • 4 łyżki oliwy z oliwek Masełko • 120 g masła • 3 łyżki posiekanego koperku • 3 łyżki posiekanej natki pietruszki • 3 łyżki posiekanej bazylii • 6 ząbków czosnku • 1 łyżeczka soli

Wykonanie: Masełko: Czosnek obrać, przecisnąć przez praskę i dodać do masła.

Następnie dodać zioła, sól i zmiksować.

Ciasto: Drożdże rozkruszyć w misce dodać wodę, mleko, 1 łyżkę mąki, cukier wymieszać i zostawić pod przykryciem.

Po 15 minutach dodać mąkę z solą, jajko - wymieszać i dodać oliwę z oliwek. Wyrobić gładkie i elastyczne ciasto. Ciasto cienko rozwałkować na prostokąt, posmarować masłem na całej powierzchni i pociąć na 4-5 pasów. Każdy pas zwinąć w harmonijkę i ułożyć obok siebie w tortownicy wyłożonej papierem do pieczenia. Odstawić w ciepłe miejsce pod przykryciem na 15 minut. Po tym czasie ciasto wstawić do piekarnika nagrzanego do 180 °C i piec przez 30 minut.

74

Tylko to, co gotujesz z miłością, jest naprawdę smaczne.

Alison Singh Gee

75

ciasta i desery

Babka jogurtowa z polewą Składniki: Ciasto • 2¼ szklanki mąki tortowej • 1 łyżka mąki ziemniaczanej • 1¼ szklanki cukru • 225 g masła, temp. pokojowa • 225 g jogurtu naturalnego np. greckiego • 3 jajka • 1½ łyżeczki proszku do pieczenia • ½ łyżeczki sody oczyszczonej • sok wyciśnięty z połowy cytryny • skórka otarta z cytryny • szczypta soli Polewa • 150 g białej czekolady • 100 ml kremówki 36% • 2 łyżki zimnej wody • 3 łyżeczki żelatyny • 35 g glukozy • czerwony barwnik

Wykonanie: Wszystkie składniki na babkę powinny być w temperaturze pokojowej. Mąki przesiewamy razem z proszkiem oraz sodą. Miękkie masło miksujemy na puszystą masę razem z cukrem. Następnie dodajemy po jednym jajku, miksujemy do połączenia. Dodajemy sok oraz skórkę z cytryny oraz sól i ponownie miksujemy. W kilku porcjach dodajemy przesiane suche składniki naprzemiennie z jogurtem.

Kończymy dodając suche składniki. Formę na babkę smarujemy masłem i oprószamy bułką tartą lub kaszą manną.

Przekładamy ciasto do formy i pieczemy w temperaturze 170 °C przez około 40-50 minut. Po upieczeniu babkę zostawiamy przy lekko uchylonych drzwiczkach na około pół godziny. Wyciągamy, zostawiamy do wystudzenia i wyjmujemy z formy.

Polewa: Żelatynę zalać zimną wodą i zostawić do napęcznienia.

W rondelku podgrzać kremówkę i glukozę aż do rozpuszczenia. Gdy masa będzie gorąca ( zdjąć z palnika), dodać połamaną na kosteczki czekoladę. Odczekać chwilkę i wymieszać do całkowitego rozpuszczenia czekolady. Do nadal gorącej masy dodać napęczniałą żelatynę i mieszać do połączenia się wszystkich składników. Dodać szczyptę czerwonego barwnika w proszku. Gotową polewą wylewać z pewnej wysokości na babkę i pozwolić jej się samej ułożyć.

76

ciasta i desery

Babka piaskowa Składniki: • 1 szklanka mąki pszennej • 1 szklanka skrobi ziemniaczanej • 1 szklanka oleju roślinnego • ¾ szklanki cukru drobnego • 5 średnich lub 4 duże jajka • 2 łyżeczki proszku do pieczenia

Wykonanie: W mniejszej misce umieścić razem sypkie składniki. Składniki sypkie bardzo dokładnie wymieszać. Do dużej, metalowej lub szklanej miski wsypać około ¾ drobnego cukru i wbić jajka. Jajka z cukrem ubijać mikserem na najwyższych obrotach przez minimum trzy minuty. Słodka masa jajeczna powinna zamienić się w jasny puch. Cukier powinien całkowicie rozpuścić się w puchu jajecznym. Zmniejszyć moc miksera. Do puchu jajecznego wlewać cienką strużką olej roślinny. Po dodaniu oleju do puchu, wyłączyć mikser.

Wsypać mieszankę składników sypkich i wymieszać ciasto.

Po wymieszaniu ciasto jest już gotowe do przełożenia do formy. Foremkę wysmarować od środka resztkami oleju lub masłem i obsypać bułką tartą. Delikatnie wymieszane ciasto przelać do formy. Formę z babką piaskową umieść w piekarniku nagrzanym do 175 °C (grzanie góra/dół).

Piec przez 55 minut.

Na koniec posypać cukrem pudrem.

Bananowe gofry Składniki: • 2 szklanki mąki • 1 jogurt bananowy (pitny) • ½ szklanki mleka bananowego lub zwykłego • 7 łyżek oleju • 3 jajka • 2 łyżeczki proszku do pieczenia.

Wykonanie: Z białek należy ubić pianę, pozostałe składniki zmiksować, dodać pianę z białek, wszystko delikatnie wymieszać i usmażyć gofry w gofrownicy.

Upieczone gofry udekorować np. bitą śmietaną, bananami i rodzynkami.

77

ciasta i desery

Bułeczki trzy-składnikowe Składniki: • 3 szklanki mąki pszennej (typ 450) • 1 szklanka gęstej śmietany (18%) • 250 g margaryny lub masła

Wykonanie: Ze składników ugniatamy ciasto do momentu, aż uzyskamy jednolitą masę. Następnie odkładamy ciasto do lodówki na około 30 minut. Po upływie czasu wałkujemy i formujemy bułeczki. Do środka wkładamy nadzienie i zwijamy.

Bułeczki smarujemy roztrzepanym jajkiem.

Piec przez 25 minut w temperaturze 180 °C.

Ciasto Marchewkowe Składniki: Ciasto • 4 jajka • ¾ szklanki cukru • 200 ml oleju • 300 g startej marchewki • 250 g bakalii • 2½ szklanki mąki • 1 łyżeczka proszku do pieczenia • 1½ łyżeczki sody oczyszczonej • 1 łyżeczka cynamonu • sok z pomarańczy

Wykonanie: Całe jajka ubić z cukrem . Ciągle miksując dodać olej, cukier, proszek, sodę i mąkę. Po wyrobieniu masy dodać startą marchewkę, bakalie, cynamon. Wymieszać za pomocą łopatki. Piec w temperaturze 180 °C około godziny.

Upieczone ciasto odstawić do odparowania, następnie skropić sokiem z cytryny. Krem: śmietankę ubić mikserem, dodać cukier i mascarpone. Gotowe ciasto przekładamy kremem i schładzamy.

Krem • 300 ml śmietanki 30%, • 250 g serka mascarpone • 2 łyżki cukru

78

ciasta i desery

Ciastka przez maszynkę Składniki: • 5 szklanek mąki • 1 szklanka cukru pudru • ½ kostki smalcu • 1 kostka margaryny • 3 łyżki śmietany • 5 żółtek • ½ łyżeczki proszku do pieczenia

Wykonanie: Smalec i margarynę należy pokroić nożem na drobne kawałki, mąkę i cukier puder warto wcześniej przesiać. Ze wszystkich składników powyżej wyrabiamy na blacie lub stolnicy ciasto, dokładnie wyrabiając ręcznie, ponieważ składniki ciasta łączą się ze sobą pod wpływem ciepła rąk. Po wyrobieniu można schłodzić ciasto w lodówce przez około 1 godzinę, ale można od razu puścić przez maszynkę. Rozgrzewamy piekarnik do 180 °C. W maszynce do mięsa montujemy przystawkę do ciastek – można spróbować razem z nożykiem i oczkami.

Wciskamy ciasto do maszynki i w trakcie działania maszynki wychodzące ciastka przyjmujemy na dłoń, następnie odrywamy ruchem do góry i kładziemy na posmarowaną margaryną blaszkę umieszczoną pod maszynką. Wkładamy blachę z ciastkami na najniższą półkę piekarnika i pieczemy z termo obiegiem 12 minut (do zarumienienia). Ciastka po ostygnięciu należy przechowywać w metalowych pudełkach.

79

ciasta i desery

Ciasto Cappucino Składniki: Biszkopt • 3 łyżki mąki tortowej • 3 łyżki mąki ziemniaczanej • 3 łyżki kawy Cappuccino • 1 szklanka cukru • 6 jaj • 2 łyżeczki proszku do pieczenia Krem • ½ l mleka • 1 szklanka cukru • po 2 łyżki mąki ziemniaczanej i wrocławskiej • 3 łyżki cappuccino • 1 kostka margaryny Śmietana • 2 kremówki • 3 śmietan fixy • 2 łyżki cukru pudru • 1 cukier waniliowy Dodatkowo • słoiczek dżemu z czarnej porzeczki • wiórki czekolady do posypania

Wykonanie: Biszkopt Białka oddzielić od żółtek i ubić na sztywną pianę. Powoli dodawać cukier, żółtka, i obie mąki przesiane z kawą i proszkiem. Wylać na blaszkę wyłożoną papierem i piec w 180 °C. Biszkopt przeciąć na dwie części.

Krem Mąkę ziemniaczaną, wrocławską i cappuccino wymieszać z ½ szklanki mleka. Resztę mleka zagotować z cukrem.

Wlać mieszaninę mąki i mieszać aż zgęstnieje. Ostudzić.

Gdy budyń cappuccino będzie już zimny zmiksować go z kostką masła. Śmietana Śmietanę ubić z cukrem pudrem, cukrem waniliowym i śmietan fixem.

Pierwszy spód biszkoptowy posmarować dżemem porzeczkowym, na to wysmarować połowę kremu cappuccino. Kolejno ułożyć drugą warstwę biszkoptu, na to resztę kremu i bitą śmietanę. Posypać wiórkami czekolady.

80

ciasta i desery

Ciasto jogurtowe z owocami Składniki: • 2 szklanki mąki pszennej • 2 łyżeczki proszku do pieczenia • 2 jajka • 1 szklanka drobnego cukru • 1 łyżka cukru waniliowego • 50 g roztopionego masła (lub oleju) • 1 szklanka jogurtu naturalnego

Wykonanie: Składniki na ciasto jogurtowe wyjąć wcześniej z lodówki aby się ogrzały. Przygotować kruszonkę: do miski wsypać mąkę, dodać drobno posiekane masło oraz cukier i rozcierać palcami składniki aż powstanie drobna kruszonka. Następnie zwilżoną dłonią połączyć składniki formując gładką kulę z ciasta, włożyć ją do zamrażalnika.

Piekarnik nagrzać do 180 °C. Dno tortownicy wyłożyć papierem do pieczenia.

Mąkę przesiać do miski razem z proszkiem do pieczenia, wymieszać. W drugiej misce ubić jajka z cukrem i cukrem waniliowym na puszystą masę (około 7 minut). Dodać jogurt, roztopione masło oraz mąkę z proszkiem do pieczenia.

Krótko zmiksować na wolnych obrotach miksera, tylko do połączenia się składników w jednolitą masę.

Wyłożyć do tortownicy, na wierzch ułożyć pokrojone truskawki, jabłka lub gruszki. Posypać kruszonką - rozdrobnionym w dłoniach ciastem z zamrażalnika.

Wstawić do nagrzanego piekarnika i piec przez około 45-50 minut, do czasu aż ciasto urośnie, a wierzch się zrumieni.

Wyjąć z piekarnika i ostudzić. Posypać cukrem pudrem.

81

ciasta i desery

Ciasto kruche z malinami Składniki: • 3 szklanki mąki pszennej • 250 g masła • 2 łyżeczki proszku do pieczenia • 3 łyżki cukru pudru • 5 żółtek • 5 białek • 1 szklanka cukru kryształu • 2 budynie waniliowe Dodatkowo: • 500 g malin • cukier puder do posypania

Wykonanie: Ubić pianę z 5 białek, dodać szklankę cukru kryształu, cukier waniliowy, 2 opakowania budyniu waniliowego, ½ szklanki oleju. Ciasto zagnieść z pozostałych składników, podzielić na dwie części. Mniejszą część ciasta zamrozić. Na spód wykładamy większą część ciasta. Pieczemy około 20 minut.

Po ostudzeniu wyłożyć ubitą pianę budyniową. Na pianę maliny, na maliny zetrzeć zamrożone ciasto. Piec około 40 minut w temperaturze 180 °C. Po upieczeniu posypać cukrem pudrem.

Ciasto z dżemem z czarnej porzeczki i bitą śmietaną Składniki: • 4 jajka • ¼ szklanki oleju • ¾ szklanki cukru • 1 szklanka mąki • 1½ łyżki kakao • 2 łyżeczki proszku do pieczenia • ¼ szklanki wody • słoik dżemu porzeczkowego • 400 ml śmietany kremówki • 2 fixy do śmietany

Wykonanie: Białka oddzielić od żółtek. Żółtka ubić z cukrem na puszysta masę. Olej wymieszać z wodą. Do masy z żółtek dodać stopniowo mąkę i proszek do pieczenia mieszając. Wlać wodę z olejem. Wsypać kakao i wymieszać. Z białek ubić sztywną pianę. Dodać pianę do ciasta i delikatnie wymieszać. Ciasto przelać do formy, piec w nagrzanym piekarniku 40-45 minut, wystudzić. Ciasto rozkroić na dwa krążki. Pierwszy krążek posmarować dżemem. Do śmietany wsypać śmietano-fiksy.

Ubić na sztywno. Na dżem wyłożyć połowę śmietany. Przykryć drugim krążkiem. Wyłożyć resztę śmietany i rozsmarować.

Po wierzchu można posypać startą czekoladą.

82

ciasta i desery

Ciasto leśny mech Składniki: Ciasto • 450 g opakowanie mrożonego szpinaku (liście) lub 450 g świeżego • ⅔ szklanki oleju • 1 szklanka cukru • 3 jajka • 2 szklanki mąki pszennej • 2 łyżeczki proszku do pieczenia Krem mascarpone • 250 g serka mascarpone (zimne) • 200 ml śmietanki 36% lub 30% z kartonika (zimnej) • 4 łyżki cukru pudru • 1 łyżeczka wanilii • 1 op. śmietan-fix (do usztywnienia kremu opcjonalnie) Dekoracja • granat, borówka, liście mięty

Wykonanie: Szpinak mrożony rozmrozić, odcisnąć (ale nie za bardzo), zmiksować blenderem na jednolity mus. Świeży szpinak po umyciu włożyć do garnka i mieszając podgrzewać przez 1-2 minuty aż zwiędnie, następnie odcisnąć nadmiar wody, zblendować.

Jajka ocieplić (lepiej się ubijają) - włożyć do miski, zalać bardzo ciepłą wodą z kranu i odstawić na kilkanaście minut, w razie potrzeby zmienić wodę na cieplejszą.

Piekarnik nagrzać do 180 °C. Jajka wbić do miski, dodać cukier i ubić na puszystą oraz jasną masę. Następnie ciągle ubijając wlewać cieniutkim strumieniem olej. Dodać mus ze szpinaku i zmiksować na małych obrotach miksera do połączenia się składników. Oddzielnie przesiać mąkę i wymieszać z proszkiem do pieczenia. Przesypać do ubitych jajek i krótko zmiksować na małych obrotach, tylko do połączenia się składników.

Masę wylać do formy o średnicy 24 cm - dno wyłożone papierem i piec przez ok. 40-45 minut do suchego patyczka.

Wyjąć i całkowicie ostudzić.

Krem mascarpone Do misy miksera włożyć ser mascarpone i śmietankę, dodać cukier puder i wanilię. Ubijać przez kilka minut aż masa zwiększy objętość i będzie puszysta. Na koniec można zmiksować ze śmietan - fix (zawiera tylko skrobię i glukozę).

Przełożenie Ciasto przekroić na 2 części. Dolną położyć na paterze lub na talerzu. Wyłożyć krem mascarpone. Z górnej zielonej części ciasta wybrać łyżeczką zielony środek i wyłożyć na krem. Pozostałej pustej „kopułki” ciasta nie wykorzystamy.

Udekorować granatem lub borówką i listkami mięty.

83

ciasta i desery

Ciasto z wiśniami i kruszonką Składniki: Ciasto • 90 g zimnego masła • 200 g mąki • 70 g cukru • 1 jajko • 1 płaska łyżeczka proszku do pieczenia Wierzch • 750 g umytych, wydrylowanych wiśni Kruszonka • 90 g zimnego masła • 2 żółtka • 100 g cukru • 150 g mąki • ½ łyżeczki cynamonu

Wykonanie: Piekarnik nastawić na 180 °C na funkcji góra-dół. Składniki na ciasto szybko zagnieść i wyłożyć/wylepić ciastem tortownicę o średnicy 23 cm lub 24 cm, wyłożoną papierem do pieczenia.

Blaszkę wstawić do nagrzanego piekarnika i piec przez około 20-25 minut. Masło posiekać lub zetrzeć na tarce z grubymi oczkami podsypując mąką. Do masła dodać pozostałe składniki na kruszonkę, wymieszać i zagnieść, rozcierając pomiędzy palcami, aby powstały grudki. Na podpieczony spód wyłożyć wiśnie, wierzch posypać kruszonką i wstawić do nagrzanego piekarnika. Piec w temperaturze 180 °C na funkcji góra-dół przez około 45 minut. Po wyjęciu z piekarnika odstawić do całkowitego ostygnięcia.

84

ciasta i desery

Czekoladowiec Składniki: Ciasto • 1½ szklanki cukru pudru • 1½ kostki margaryny • 6 żółtek • 1½ szklanki mąki pszennej • 3 łyżki mąki ziemniaczanej • ¾ szklanki kakao • 3 płaskie łyżeczki proszku do pieczenia Krem • 1 kostka margaryny • ½ kostki masła • ½ szklanki cukru kryształu • ½ litra mleka • budyń śmietankowy na 1 l mleka

Wykonanie: Margarynę utrzeć z cukrem. Dodawać żółtka i partiami obie mąki. Następnie proszek do pieczenia i kakao. Z białek ubić pianę i dodać do utartego ciasta, delikatnie wymieszać. Piec cienkie placki na niesmarowanych papierach 15-20 minut.

Z porcji wychodzi 6 placków.

Przygotowanie kremu: Z ½ litra mleka odlać ¾ szklanki, resztę zagotować z cukrem.

Do gotującego mleka wlać budyń rozrobiony w ¾ szklanki.

Zagotować i odstawić do wystudzenia. Margarynę i masło utrzeć, do utartej masy dodawać wystudzoną masę budyniową i dalej ucierać. Upieczone placki przekładać masą budyniową, wierzch można polać polewą.

85

ciasta i desery

Dla mamy Składniki: Biszkopt jasny • 4 jaja • ½ szklanki cukru • ½ szklanki mąki • ½ łyżeczki proszku do pieczenia Biszkopt ciemny • 4 jaja • ½ szklanki cukru • ½ szklanki mąki • ¾ łyżeczki proszku do pieczenia • 3 łyżki kakao

Masa budyniowa • 3 szklanki mleka • 2 budynie śmietankowe • 3 łyżki cukru Masa śmietankowa • ½ l śmietany 30% • cukier waniliowy • 2 x śmietan-fixy • opakowanie galaretki truskawkowej

Wykonanie: Upiec biszkopt ciemny i jasny. 2½ szklanki mleka zagotować z cukrem. W pozostałym mleku rozpuścić budynie. Ugotować budyń. Gorący wlać na jasny biszkopt, docisnąć drugim ciemnym biszkoptem.

Schłodzoną śmietanę ubić z cukrem, na koniec dodać śmietan-fixy. Wyłożyć na brązowy biszkopt i potem wylać galaretkę truskawkową.

86

ciasta i desery

Makowiec zawijany Składniki: Ciasto drożdżowe • 3 szklanki mąki pszennej + 3 łyżki do podsypywania • 80 ml mleka • 150 g roztopionego i ostudzonego masła • 6 żółtek • 45 g świeżych drożdży • 6 łyżek cukru • 1½ łyżki oleju • ½ łyżeczki soli • 1½ łyżki spirytusu (lub rumu, wódki) • 2 łyżeczki cukru waniliowego Masa makowa • 500 g maku • 200 g cukru • 100 g rodzynek • 50 g posiekanych orzechów włoskich • 1 łyżka miodu • aromat migdałowy do smaku • 1 łyżka miękkiego masła • 6 białek

Wykonanie: Mak zalać wrzątkiem do przykrycia, przykryć talerzykiem i pozostawić na co najmniej 30 minut. Odkryć i pozostawić do całkowitego ostygnięcia. Mak odcedzić na sitku wyłożonym gazą lub ściereczką i dobrze odcisnąć. Jeśli nie jest zmielony należy go zmielić dwukrotnie w maszynce do mielenia mięsa. Lekko ciepłe mleko wymieszać z 1 łyżeczką cukru, pokruszonymi drożdżami i ok. 4 łyżkami mąki. Przykryć ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce do wyrośnięcia na 10-15 minut. Wyrośnięty zaczyn połączyć z pozostałymi składnikami na ciasto drożdżowe, na końcu dodając roztopione masło (lub margarynę). Zagnieść ciasto. Przykryć ściereczką i pozostawić do wyrośnięcia, aż podwoi swoją objętość (1-1½ godziny). Do maku dodać pozostałe składniki masy, poza białkami. Białka ubić na sztywną pianę. Dodać do masy i delikatnie wymieszać drewnianą łyżką.

Ciasto podzielić na 3 części. Każdą część rozwałkować na prostokąt o grubości 3 mm, nałożyć ⅓ masy, zostawiając 2 cm od brzegu i zwinąć w roladę. Końce rolady skleić i podwinąć pod spód. Gotową roladę przełożyć na posmarowany olejem papier do pieczenia i zrolować w formie tuby dwukrotnie.

Makowce przenieść na blachę do pieczenia. Piec w nagrzanym piekarniku przez 30-40 minut w temperaturze 190 °C (grzałka góra-dół), na brązowo - złoty kolor. Pozostawić do ostygnięcia.

87

ciasta i desery

Makowy zawijaniec Składniki: • 35 dag mąki pszennej • 8 dag margaryny • 2½ dag świeżych drożdży • 5 dag cukru • 150 ml mleka • 1 jajko • szczypta soli • 85 dag gotowej masy makowej

Wykonanie: Drożdże rozprowadzić z łyżeczką cukru, następnie dodać kilka łyżek mleka i 2 lub 3 łyżki mąki, po czym wszystko razem wymieszać i odstawić na 10-15 minut. Pozostała mąkę przesiać do dużej miski, dodać wyrośnięty zaczyn., resztę cukru, mleka, żółtko i sól. Całość wymieszać. Do ciasta dodać rozpuszczoną margarynę. Zagnieść gładkie i elastyczne ciasto. Odstawić na godzinę do wyrośnięcia. Wyrośnięte ciasto należy rozwałkować na prostokąt o wymiarach 30 cm x 35 cm, posmarować białkiem, a następnie nałożyć masę makową. Ciasto pokroić w paski około 5 cm. Jeden pasek ciasta należy zwinąć i ułożyć na środku tortownicy, pozostałe paski owijać wokoło. Ciasto należy piec w 170 °C około 50-60 minut (bez termoobiegu).

Marchwiak Składniki: Ciasto • 1 cukier waniliowy • 2 szklanki marchewki tartej (startej tak jak na placki ziemniaczane) • 2 szklanki oleju • 2 szklanki cukru • 2 szklanki mąki • 4 jajka • 2 łyżeczki sody • ½ łyżeczki soli • 1 łyżeczka cynamonu

• 2 łyżeczki proszku do pieczenia • ½ szklanki posiekanych orzechów • ½ szklanki rodzynków Polewa 10 dag serka topionego ½ szklanki cukru pudru 10 dag masła jedna czekolada mleczna orzechowa z rodzynkami

88

Wykonanie: Olej, cukier i mąkę zmiksować na jasny kolor. Do zmiksowanej masy dodawać jajka i resztę składników. Piec w piekarniku w temperaturze 180 °C przez 60 minut.

Polewa: Serek rozpuścić na wolnym ogniu, żeby się nie gotował do konsystencji gęstej śmietany, dodać masło, rozpuścić cukier, czekoladę i polać ciasto.

ciasta i desery

Mazurek kajmakowy Składniki: Spód • 160 g masła • 100 g cukru pudru • 2 żółtka • 250 g mąki Polewa czekoladowa • 50 g masła • 100 g słodkiej, płynnej śmietany 30-36% • 100 g czekolady gorzkiej • 50 g cukru pudru

Wykonanie: Spód: Masło dokładnie utrzeć z cukrem pudrem i żółtkami, następnie dodać przesianą mąkę i wymieszać. Połączyć ciasto w kulę. Zawinąć w folię i włożyć do lodówki na godzinę. Formę o wymiarach 20 x 30 cm wysmarować masłem i wyłożyć papierem do pieczenia. Dno i 1 cm boków wyłożyć rozwałkowanym ciastem i piec przez około 15 minut na złoty kolor w piekarniku nagrzanym do 190 °C. Po ostudzeniu polać polewą czekoladową i udekorować migdałami, orzechami i owocami wedle uznania i fantazji.

Polewa czekoladowa: masło (pokrojone na kawałki), śmietanę, czekoladę (połamaną na kawałki) i cukier puder przełożyć do garnka. Podgrzewać na małej mocy palnika, ciągle mieszając, aż do połączenia się składników. Polewę ostudzić i wylać na ciasto.

Mrówkowiec Składniki: • 6 jajek • szczypta soli • 2 łyżki spirytusu • aromat rumowy • 60 dag maku

Wykonanie: Jaja ubić ze szczyptą soli, około 15 minut na puszystą pianę. Dodać spirytus i aromat rumowy. Mąkę przesiać i po łyżce dodawać do jaj ubijając mikserem, Jeżeli mikser nie daje rady, resztę wyrabiać ręką. Ciasto schłodzić w lodówce około 2 godzin. Wałkować na bardzo cienkie placuszki. Dla ułatwienia ciąć na mniejsze kawałki i dalej rozwałkowywać.

W czasie wałkowania używać minimalnej ilości maki, a jak to jest to możliwe to w ogóle nie podsypywać mąką. Smażyć na głębokim oleju ( duża patelnia). Usmażone smarować miodem (pędzelkiem) i posypywać makiem i rodzynkami.

89

ciasta i desery

Malinowa chmurka Składniki: Ciasto kruche • 3 żółtka • 30 g cukru pudru • pół łyżeczki proszku do pieczenia • 1 łyżeczka ekstraktu z wanilii lub pół opakowania cukru waniliowego około 8 g • 150 g maki pszennej • 100 g masła Beza z migdałami • 3 białka w temperaturze pokojowej • 150 g drobnego cukru do wypieków • 2 łyżeczki mąki(skrobi) ziemniaczanej • 40-50 g płatków migdałów Galaretka z malinami • 800 g malin (świeżych lub mrożonych) • 4 malinowe galaretki (każda na 500 ml wody) • 2½ szklanki wrzącej wody Krem śmietankowy z wanilią • 500 ml śmietany kremówki 36% schłodzonej • 250 g serka mascarpone schłodzonego • 3 łyżki cukru pudru • 1 łyżeczka pasty z wanilii lub nasionka z 1 laski wanilii

90

ciasta i desery

Wykonanie: Bezę najlepiej upiec dzień wcześniej i przechowywać w piekarniku do dnia kolejnego. Można ją również pozostawić w temperaturze pokojowej i przykryć ręcznikiem kuchennym. Ciasto kruche również można przygotować dzień wcześniej, można je także mrozić.

Wszystkie składniki na ciasto kruche powinny być schłodzone. Składniki na kruchy spód szybko zagnieść ręcznie lub zmiksować w malakserze. Uformować kulę, lekko spłaszczyć, owinąć w folię spożywczą, schłodzić w lodowce przez 60 minut. Blachę o wymiarach 23 x 33 cm wysmarować masłem, wyłożyć papierem do pieczenia. Schłodzone ciasto wyłożyć na dno formy i ponownie schłodzić w lodówce przez około 30 minut. Przed samym pieczeniem ponakłuwać widelcem, Piec w temperaturze 190–200 °C przez około 15-20 minut do złocenia i wypieczenia ciasta. Wyjąć, wystudzić.

Maliny mrożone wcześniej rozmrozić do temperatury pokojowej. Galaretki malinowe rozpuścić w 2½ szklankach wrzącej wody. Przestudzić, wymieszać z malinami, odstawić do lodówki do lekkiego zgęstnienia galaretki. Tężejącą galaretkę wyłożyć na kruche ciasto, wyrównać, schłodzić w lodówce.

Wszystkie składniki na krem śmietankowy umieścić w misce miksera. Ubić do otrzymania gęstego kremu.

Uwaga: nie schłodzenie składników minimum 12 godzin przed rozpoczęciem ubijania kremu lub niepotrzebne zbyt długie ubijanie kremu mogą doprowadzić do jego zważenia. Krem przygotować bezpośrednio przed wyłożeniem na ciasto.

Białka umieścić w misce miksera, ubijać zwiększając obroty miksera do otrzymania sztywnej pianki.

Dodawać stopniowo cukier łyżka po łyżce, aż do wyczerpania cukru i otrzymania gęstej, błyszczącej piany. Pod sam koniec ubijania dodać mąkę ziemniaczaną. Formę o wymiarach 23 x 33 cm odwrócić do góry dnem, wysmarować masłem, wyłożyć papierem do pieczenia. Masę bezową rozsmarować na papierze na wielkość blachy. Oprószyć płatkami migdałów. Piec w temperaturze 140 °C przez około 1 godzinę. Beza powinna być chrupka i wypieczona, lekko popękana. W razie konieczności lekko przedłużyć (lub skrócić) czas pieczenia, wystudzić.

Ciasto wyjąć z lodówki, gotowy krem wyłożyć na galaretkę, wyrównać. Najlepiej kroi się po całej nocy w lodówce.

91

ciasta i desery

Miodek Składniki: Kruche ciasto • 2 pełne łyżki miodu + 160 g masła lub margaryny (roztopić masło z miodem i ostudzić) • 4 szklanki mąki pszennej (najlepiej tortowej) • 2 jaja • 1½ łyżeczki sody • 1 szklanka cukru pudru • 2 kopiaste łyżki cukru waniliowego Krem • 3 szklanki mleka • 2 łyżki mąki pszennej • 2 łyżki mąki ziemniaczanej (z małymi górkami) • 3 jaja • 4 kopiaste łyżki cukru waniliowego • 250 g masła • 1 szklanka kwaśnej śmietany 18% (ok. 330 g) • ½ szklanki cukru kryształu

Wykonanie: Mąkę, sodę, cukier puder, cukier waniliowy, jaja oraz mieszankę miodową połączyć, zagniatając ciasto. Podzielić na 7 równych części. Kwadratową blaszkę o boku 25 cm wyścielić papierem do pieczenia, piec w temperaturze 180 °C na złoty kolor przez 6 minut. Łącznie mamy mieć 7 blatów.

Mleko zagotować z cukrem i masłem. Śmietankę wymieszać dokładnie z jajami i obiema mąkami (można mikserem).

Wlać do zagotowanego mleka i gotować przez 3 minuty.

Gorącym kremem przekładać blaty z kruchego ciasta. Dwie warstwy posmarować dodatkowo powidłami.

Wierzch ciasta posmarować cienką warstwą kremu. Zabezpieczy to przed wysychaniem oraz sprawi, że ciasto lepiej zmięknie. Przed podaniem dekorujemy rozpuszczoną czekoladą, żurawiną lub bakaliami.

Dodatkowo • dżem lub powidła • polewa czekoladowa • suszona żurawina

92

ciasta i desery

Muffinki Składniki: Spód Składniki suche: • 500 g (3 szklanki) mąki pszennej • 4 łyżeczki proszku do pieczenia • 350 g (1½ szklanki )cukru • 1 łyżeczka sody • 4 łyżki kakao Składniki mokre: • 500 ml mleka • 250 g rozpuszczonego masła lub margaryny • 2 jajka

Dekoracja • 500 ml śmietanki 30% • 1 opakowanie serka mascarpone • czekolada mleczna Wykonanie: Składniki suche i mokre wymieszać w osobnych miskach.

Następnie przelać składniki mokre do suchych. Dobrze wymieszać, nakładać ciasto do około ¾ foremki. Piekarnik rozgrzać do 180 °C, piec około 25 minut. Po przestudzeniu udekorować ubitą śmietanka z serkiem mascarpone, posypać startą czekoladą.

Oponki serowe Składniki: • 250 dag mąki pszennej • 1,5 łyżeczki sody oczyszczonej • 250 g twarogu • 1/3 szklanki cukru • 1 łyżka cukru wanilinowego • 2 żółtka • 100 g gęstej śmietany

Wykonanie: Mąkę przesiać razem z sodą, dodać zmielony ser, cukier, wanilię, żółtka oraz śmietanę. Połączyć składniki i zagnieść gładkie ciasto. Wyłożyć na stolnicę oprószoną mąką i rozwałkować na placek o grubości około 1-1½ cm. Wierzch oprószyć mąką gdyby się kleił. Wyciąć szklanką kółka o średnicy około 6-7 cm, w środku nakrętką wyciąć mniejsze kółeczka. Nagrzać tłuszcz do około 175 °C. Wkładać po kilka oponek i smażyć na złoty kolor przez około 1 minutę z każdej strony. Odkładać na ręczniki papierowe. Maczać w lukrze lub posypać cukrem pudrem.

93

ciasta i desery

Pączki Składniki: • 1 kg mąki • 5 żółtek • ½ szklanki cukru • 10 dag drożdży • ½ l mleka • ½ kostki masła lub margaryny • 1 cukier waniliowy • szczypta soli • 2 łyżki spirytusu

Wykonanie: Mleko z masłem podgrzać. Do misy wsypujemy: mąkę, cukier, cukier waniliowy, żółtka, szczyptę soli, 2 łyżki spirytusu i drożdże. Dolewamy ciepłe mleko z masłem. Wszystko razem dobrze wyrabiamy, aż ciasto będzie odchodzić od ręki. Zostawiamy ciasto w ciepłym miejscu do wyrośnięcia.

Następnie formujemy pączki, wkładamy do środka np. powidła śliwkowe (nadzienie wg uznania). Tak przygotowane pączki zostawiamy do ponownego wyrośnięcia. Kiedy pączki podwoją swoją objętość, są już gotowe do smażenia.

Smażymy na rozgrzanym oleju i smalcu, aż uzyskają piękny złocisty kolor. Na koniec, kiedy pączki ostygną, można je posypać cukrem pudrem.

Pierniczki Składniki: • 2 szklanki mąki pszennej • 2 łyżki miodu • ¾ szklanki cukru • 1½ łyżeczki sody oczyszczonej • 10 g (przyprawy piernikowej • 1 łyżka masła • 1 średnie jajko (+ dodatkowo 1 jajko do posmarowania) • około ⅓ szklanki ciepłego mleka

Wykonanie: Mąkę przesiać na stolnicę, wlać rozpuszczony gorący miód i wymieszać (najlepiej nożem).

Ciągle siekając, dodawać kolejno cukier, sodę i przyprawy, a następnie masło i jedno jajko. Dolewając stopniowo mleko zagniatać ręką ciasto aż będzie średnio twarde i gęste, przypominające ciasto kruche. Dokładnie wyrabiać ręką, aż będzie gładkie, przez około 10 minut. Na posypanej mąką stolnicy rozwałkować ciasto. Foremkami wykrajać pierniczki. Smarować roztrzepanym jajkiem i układać na blasze wyłożonej papierem do pieczenia. Piec w piekarniku nagrzanym do 180 °C przez 10-15 minut, w zależności od grubości.

94

ciasta i desery

Piernik staropolski Składniki: • ½ kg miodu prawdziwego • 1 szklanka cukru • 25 dag tłuszczu (masło prawdziwe + smalec)

Wykonanie: Składniki rozpuścić i ostudzić.

Dodać 1 kg mąki, 3 jajka, 3 łyżeczki sody, 2-3 przyprawy do piernika, ½ szklanki mleka, skórkę pomarańczową, garść orzechów tartych (niekoniecznie).

Zagnieść ciasto koniec listopada. Wstawić do lodówki przykryte ściereczką na dwa trzy tygodnie (do 19-20 grudnia).

Po tym czasie upiec trzy placki. Przekroić każdy na pół i przełożyć masą następnego dnia.

Masa: 1 puszka masy krówkowej utrzeć z 1⅓ kostki masła.

Placki przekładać masą i powidłami śliwkowymi. Przełożone placki okręcić w folię i wstawić do lodówki.

Placek z chałwą Składniki: Ciasto: • 4 jajka • ¾ szklanki cukru • 2 budynie czekoladowe bez cukru • 2 łyżki mąki • 1 łyżeczka proszku do pieczenia Krem • 1 budyń waniliowy • 1½ szklanki mleka • 15 dag masła • 20 dag chałwy

Wykonanie: Białka jajek ubić, ubijając stopniowo dodawać cukier. Delikatnie mieszając, do piany dodawać żółtka, a następnie przesiane budynie wymieszane z mąką i proszkiem do pieczenia. Ciasto przelać do blachy o wielkości ok. 24x28 cm, piec przez 30 minut w temperaturze 170 °C. Wystudzone ciasto przekroić na 2 części. Budyń bez dodatku cukru, ugotować na mleku, wystudzić. Masło utrzeć dodając po łyżce budyniu. Na koniec dodać chałwę, którą wcześniej należy rozdrobnić. Gotowym kremem przełożyć placki. Wierzch można posypać startą czekoladą lub kakao.

95

ciasta i desery

Porzeczkowiec Składniki: Ciasto ciemne • 8 jajek • 2 płaskie łyżki kakao • 6 łyżek mąki • 2 płaskie łyżeczki proszku

Wykonanie: Białka ubić na sztywną pianę, dodając stopniowo cukier i żółtka, na koniec mąkę z proszkiem do pieczenia i kakao. Piec przez 40 minut w temperaturze 170-180 °C. Po upieczeniu ciasto przekroić na części.

Ciasto jasne • 4 jajka • ½ szklanki cukru • ¾ szklanki mąki • 1 płaska łyżeczka proszku do pieczenia

Wykonanie: Białka ubić na sztywną pianę, dodając stopniowo cukier i żółtka, na koniec mąkę z proszkiem do pieczenia.

Piec 25-30 minut w temperaturze 170 °C.

Masa • 3 szklanki mleka • 2 cukry waniliowe • 4 żółtka • 1 szklanka mąki • 1 szklanka cukru • kostka margaryny lub masła • słoik dżemu porzeczkowego

Wykonanie: Szklankę mleka wlać do garnka, wsypać 2 cukry waniliowe i zagotować. W pozostałym mleku rozbić żółtka, mąkę i cukier.

Dodać do gotującego się mleka rozmieszane składniki, mieszać aby się nie przypaliło, chwilę gotować. Wystudzić. Utrzeć masło lub margarynę, dodawać zimny budyń.

Polewa czekoladowa Wykonanie: • ¼ kostki margaryny W wodzie rozpuścić żelatynę. Cukier, kakao, margarynę • 2½ łyżki cukru pudru i rozpuszczoną żelatynę stopniowo podgrzewać do połączenia • 1½ łyżki kakao wszystkich składników. Nie gotować. Wystudzić. Do letniej • łyżka wody dodać śmietanę.

• ½ łyżki żelatyny • 2½ łyżki kwaśnej gęstej śmietany Przełożenie ciasta: ½ ciasta ciemnego, ½ masy budyniowej, ½ dżemu, ciasto jasne, ½ masy, ½ dżemu, ½ ciasta ciemnego, polewa.

96

ciasta i desery

Ptysie z kremem Składniki: Ptysie • 2 szklanki mąki pszennej • 1 kostka margaryny (250 g) • 2 szklanki wody • 5 jajek • szczypta soli

Wykonanie: W garnku zagotować wodę z margaryną i szczyptą soli. Gdy zawartość zacznie wrzeć, zmniejszyć ogień, wsypać całą mąkę i energicznie mieszać. Gdy ciasto zacznie odchodzić od ścianek garnka i będzie miało szklisty kolor, to znak, że jest gotowe.

Gdy ciasto lekko przestygnie dodajemy po jednym jajku, cały czas energicznie ubijając. Gotowe ciasto przekładamy do szprycy lub rękawa cukierniczego i formułujemy ptysie.

Pieczemy w temperaturze 220 °C około 25 minut. Upieczone i ostudzone ptysie nadziewamy kremem do ptysi.

Krem • ½ l śmietany 30% • 250 g serka mascarpone • 3 łyżki cukru pudru

Wykonanie: Serek i śmietanę dobrze schładzamy. Śmietanę ubijamy na sztywno, dodając stopniowo cukier puder, a następnie porcjami serek mascarpone. Delikatnie mieszamy.

Za pomocą szprycy lub rękawa cukierniczego nadziewamy ptysie kremem.

Rogaliki drożdżowe Składniki: • 1 kg mąki • ⅓ szklanki oleju • ½ l przegotowanego, ciepłego mleka • 2 jajka • ½ szklanki cukru • 1 kostka drożdży • cukier waniliowy

Wykonanie: Mąkę wsypać do miski, wlać olej, wbić jajka, wsypać cukier, cukier waniliowy, wkruszyć drożdże i zarobić ciasto mlekiem - odstawić na pół godziny do wyrośnięcia.

Piec 25 minut w temperaturze 180 °C.

97

ciasta i desery

Rurki z kremem Składniki: Ciasto • 3 szklanki mąki • 1 kostka margaryny • 1 szklanka śmietany • 2 żółtka Krem Cytrynowy • 400 ml mleka • 2 opakowania śnieżki w proszku • 400 ml wody • 2 opakowania galaretki cytrynowej Krem Truskawkowy • 400 ml mleka 2% • 2 opakowania śnieżki w proszku • 400 ml wody • 2 opakowania galaretki truskawkowej

Wykonanie: Ciasto Zagnieść starannie ciasto, włożyć na 30 minut do lodówki.

Następnie ciasto rozwałkować, pociąć na paski szerokości 1½ cm i nawinąć na posmarowane tłuszczem formy. Piec do złotego koloru w temperaturze 180 °C. Jeśli chcemy, to można również roztrzepać jajko na talerzu moczyć w nim rurki i obtoczyć w cukrze.

Krem cytrynowy/truskawkowy Zagotować wodę. Do wrzątku wsypać galaretkę cytrynową/ truskawkową i dobrze wymieszać. Odstawić aż lekko zastygnie. Śnieżkę ubić z mlekiem na sztywno, dodawać po trochu tężejącą galaretkę. Masę odstawić do lekkiego zastygnięcia, następnie nadziewać rurki kremem.

Odstawić rurki do zastygnięcia masy.

Przed podaniem można posypać cukrem pudrem.

98

ciasta i desery

Sernik toffi Składniki: Kruchy spód • 50 g masła • ½ szklanki mąki • 2 łyżki kajmaku • szczypta soli

Wykonanie: Spód Składniki na spód zagnieść szybko w kulę. Wylepić ciastem tortownicę wyłożoną folią aluminiową lub papierem do pieczenia i wstawić na 10-15 minut do piekarnika nagrzanego do 220 °C (góra+dół), do zapieczenia i lekkiego zrumienienia.

Masa sernikowa • 1 kg sera (klasyczny twaróg dwukrotnie zmielony lub mascarpone) • ½ szklanki cukru • ¼-½ szklanki śmietanki kremówki • 5 jajek • 1 łyżka ekstraktu z wanilii (lub miąższ z 1 laski wanilii) • 1 łyżka mąki ziemniaczanej (opcjonalnie)

Masa sernikowa Ser zmiksować z cukrem i wanilią. Do masy wbić po 1 jajku, za każdym razem rozmiksowując dokładnie przed wbiciem kolejnego. Dodać śmietankę kremówkę. Opcjonalnie można też dosypać do masy, na sam koniec miksowania, mąkę ziemniaczaną. Przełożyć masę do tortownicy, na zapieczony spód.

1-3 łyżki masy zostawić do dodania do kajmaku.

Wierzch • 400 g kajmaku (2 łyżki odłożone wcześniej do przygotowania ciasta na spód)

Dekorowanie sernika Wymieszać kajmak z łyżką z odłożoną masą sernikową.

Posmarować wierzch sernika.

Wstawić sernik toffi do piekarnika nagrzanego do 150 °C (góra + dół) na 1 godzinę. Po tym czasie pozostawić w zamkniętym, wyłączonym piekarniku na kolejną godzinę.

99

ciasta i desery

Sernik z mlekiem zagęszczonym Składniki: • 5 jajek • 2 budynie śmietankowe z cukrem • 1 mleko w puszce słodzone • 1 kg sera w wiaderku • 1 cukier waniliowy • Opcjonalnie: rodzynki, skórka pomarańczowa

Wykonanie: Żółtka oddzielamy od białek. Białka ubijamy na sztywno, następnie żółtka, budynie, cukier waniliowy mleko i ser miksujemy. Zmiksowane składniki łączymy z ubitymi białkami.

Można dodać rodzynki lub skórkę pomarańczową. Piec w 185 °C przez 1 godzinę.

Staropolski mazurek Składniki: Ciasto • 250 g mąki krupczatki • 150 g masła • 100 g cukru pudru • 2 żółtka szczypta soli Masa czekoladowa • 250 g cukru • 4 jajka • 200 g gorzkiej czekolady • 120 g mąki pszennej • 120 g orzechów laskowych łuskanych • 100 g rodzynek • 80 g łuskanych orzechów laskowych

Wykonanie: Blachę należy wyłożyć papierem do pieczenia. Ciasto kruche: mąkę posiekać na stolnicy z masłem, cukrem pudrem i solą.

Dodać żółtka, zagnieść szybko ciasto, owinąć w folię, wstawić do lodówki do schłodzenia. Nagrzać piekarnik do temperatury 180 °C. Ciasto rozwałkować, przełożyć do formy i nakłuć widelcem. Piec przez 15 minut.

Masa czekoladowa: rodzynki opłukać i odsączyć, orzechy posiekać na desce, czekoladę zetrzeć, rozpuścić w kąpieli wodnej, ostudzić. Jajka utrzeć z cukrem na pulchną pianę.

Nie przerywając ubijania, dodawać stopniowo czekoladę.

Gdy składniki się połączą, zmniejszyć obroty i dosypać przesianą mąkę. Wymieszać z rodzynkami i orzechami. Nagrzać ponownie piekarnik do temperatury 180 °C. Masę przełożyć na blat, rozsmarować i piec 20 minut, po przestudzeniu polać polewą czekoladową.

100

ciasta i desery

Szarlotka rabarbarowa Składniki: Kruche ciasto • 30 dag mąki tortowej • 20 dag mąki krupczatki • 2 łyżeczki proszku do pieczenia • 1 szklanka cukru • 1 masło (margaryna) • 1 jajko • 3 żółtka • cukier waniliowy • 2½ łyżki śmietany

Wykonanie: Zagnieść ciasto: mąkę zmieszać z proszkiem do pieczenia i przesiać przez sito. Dodać margarynę (masło) i posiekać nożem. Żółtka utrzeć z cukrem i dodać do mąki. Na końcu dodać śmietanę i całość lekko zarobić. Podzielić na 2 części.

Rabarbar obrać, pokroić w kostkę, podsmażyć i odlać powstały sok. Dodać jabłka pokrojone w ćwiartki, podsmażyć razem z rabarbarem i cukrem. Dodać suche galaretki i jeszcze chwilę podsmażyć.

Rabarbar • 2 kg rabarbaru • 2 galaretki jabłkowe • 1 kg jabłek • cukier do smaku

101

ciasta i desery

Szarlotka z budyniem na kruchym cieście Składniki: Na kruche ciasto • 3 szklanki mąki pszennej • ½ szklanki cukru pudru • 5 żółtek • 250 g masła • 2 łyżeczki proszku do pieczenia • 1½ kg jabłek • 1 łyżka cukru trzcinowego • 1 łyżeczka cynamonu Na masę budyniową • 2 opakowania budyniu śmietankowego • 750 ml mleka • 4 łyżki cukru

Wykonanie: Mąkę przesiewamy na stolnicę, dodajemy cukier puder, proszek do pieczenia, zimne masło pokrojone w kosteczkę oraz żółtka, zagniatamy kruche ciasto. Następnie ciasto dzielimy na dwie części: 60% i 40%. Oba kawałki ciasta zawijamy w folię spożywczą i wkładamy do zamrażalnika na około 30 minut. Formę do pieczenia wykładamy papierem do pieczenia i ścieramy na spód na tarce o dużych oczkach większą część zamrożonego ciasta. Podpiekamy przez 10 minut w temperaturze 180 °C. Odstawiamy do wystudzenia. Umyte jabłka obieramy, wycinamy gniazda nasienne i kroimy na mniejsze kawałki. Jabłka przekładamy do garnka o grubym dnie i zaczynamy smażyć. Gdy jabłka zmiękną i rozgotują się na mus, ale z widocznymi większymi kawałkami, wyłączamy grzanie i dodajemy cynamon i cukier trzcinowy. Odstawiamy do wystudzenia. Z 750 ml mleka odlewamy około ⅔ szklanki, w której rozpuszczamy budynie, dodając cukier do smaku około 4 łyżki - o ile użyliście budyniu bez cukru. Resztę mleka zagotowujemy. Gdy mleko zagotuje się wlewamy rozpuszczone w mleku budynie z cukrem i gotujemy, aż masa zgęstnieje i zniknie mączny posmak budyniu. Podpieczony i ostudzony spód delikatnie posypujemy bułką tartą (dzięki temu zabiegowi bułka wchłonie wilgoć z jabłek i ciasto nie rozmięknie), wykładamy jabłka oraz gorący budyń. Na gorący budyń ścieramy mniejszą zamrożoną część ciasta. Całość pieczemy przez około 50 minut w temperaturze 180-190 °C. Ostudzone ciasto posypujemy cukrem pudrem.

102

ciasta i desery

Szybki Placek Helenki Składniki: • 3 szklanki mąki • 4 jajka • 1 szklanka cukru • 8 średnich jabłek • 1 cukier waniliowy • szczypta soli • 1 płaska łyżka sody • 1 łyżeczka proszku do pieczenia • 1 szklanka mleka • ½ szklanki oleju • opcjonalnie: pokrojone bakalie • szczypta soli

Wykonanie: Ubić jajka z cukrem , dodać pokrojone w grubsze kawałki jabłka, połączyć , dodać mąkę, sodę i proszek do pieczenia, wymieszać, następnie dodajemy mleko, bakalie, cukier waniliowy, olej. Wszystko razem wymieszać. Na blachę wyłożyć ciasto i wstawić do nagrzanego piekarnika, piec 40 minut.

Szyszki Składniki: • ok. 300 g cukierków krówek (ciągnących, miękkich) • 50 g masła • 2½ szklanki ryżu preparowanego-dmuchanego

Wykonanie: Krówki i masło włożyć do średniego płaskiego garnka.

Na średnim ogniu rozpuścić cukierki i masło, dokładnie wymieszać np. kuchenną rózgą, żeby powstała jednolita, gładka i lśniąca masa.

Garnek zdjąć z ognia i od razu wsypać 2½ szklanki ryżu, wymieszać dokładnie, żeby każde ziarenko pokryło się masą.

Dużą łyżką nabierać niewielkie porcje masy i odkładać je na papier do pieczenia. Kiedy cała masa jest już podzielona i delikatnie przestygnięta, formować z niej kulki lub szyszki.

Odkładać na papier i pozostawić do całkowitego wystygnięcia.

103

napoje i nalewki

Dereniówka Składniki: • 1 kg owoców derenia • 5 łyżek suszonych czarnych jagód • 1 kg cukru • 2 szklanki spirytusu 95% • 2 szklanki czystej wódki

Wykonanie: Owoce myjemy, odsączamy i osuszamy. Dereń nakłuwamy i wraz z jagodami wsypujemy do słoja, zalewamy alkoholem.

Słój szczelnie zamykamy, stawiamy w ciepłym miejscu na 4-6 tygodni. Co kilka dni nim potrząsamy. Następnie zlewamy alkohol, a owoce zasypujemy cukrem i mieszamy. Szczelnie zamknięty słój odstawiamy w ciepłe miejsce lub na słońce.

Co jakiś czas potrząsamy nim, by cukier dotarł do wszystkich owoców. Powstały syrop odcedzamy i mieszamy z wcześniej zlanym wyciągiem alkoholowym. Odstawiamy nalewkę do sklarowania na 7 dni. Następnie sklarowany płyn ściągamy rurką, a osad filtrujemy i łączymy z nalewką. Zostawiamy na co najmniej 6-7 miesięcy.

Jarzębiak Składniki: • 1 kg jarzębiny • 4 szklanki spirytusu • 25 dag cukru • 2-3 szkl wody

Wykonanie: Przemarzniętą i oczyszczoną jarzębinę wsypać do rondla z wrzącą wodą po kilku minutach gotowania odsączyć na sitku przez 2-3 godziny, żeby dobrze obeschły. Następnie wsypać jarzębinę do słoja i zalać spirytusem, który powinien przykryć owoce. Słój odstawić w temperaturze pokojowej na 4-6 tygodnie. Po tym czasie zlać nalewkę. Z wody i cukru ugotować syrop i zalać gorącym owoce, pozostawić na 2 tygodnie.

Następnie zlać syrop i lekko wycisnąć owoce. Połączyć syrop z nalewką. Odstawić na 2-3 miesiące.

104

napoje i nalewki

Jeżynówka Składniki: • 1 kg jeżyn • 1 litr spirytusu 96% • 1 kg cukru • 1 litr wody

Wykonanie: Dojrzałe owoce wsypać do słoja i zalać spirytusem. Słój szczelnie zamknąć i odstawić na 2 tygodnie. Od czasu do czasu należy nim wstrząsnąć. Po 2 tygodniach ugotować syrop cukrowy z wody i cukru. W czasie gotowania zebrać pianę. Ostudzony syrop wlać delikatnie do słoja z owocami.

Naczynie ponownie zamknąć i odstawić na kolejne 2 tygodnie. Po tym czasie nalewkę zlać, przefiltrować przez bibułę filtracyjną, rozlać do butelek.

Dobrze zamknięte butelki odstawić jeszcze na 2 miesiące w chłodne i ciemne miejsce.

Kwas miodowy Składniki: • ½ kg miodu - najlepiej lipowy lub akacjowy • 5 l wody • 10 dag rodzynek • 1 duża cytryna plus sok z 1 cytryny • 7 dag drożdży • łyżka cukru • łyżka mąki

Wykonanie: Zagotować w garnku 5 l wody. Miód przełożyć do kamionkowego lub szklanego naczynia. Wrzucić cytrynę uprzednio wyszorowaną i sparzoną, pokrojoną na plastry oraz ¾ rodzynek. Zalać gorącą wodą i wymieszać do rozpuszczenia miodu. Utrzeć drożdże z cukrem, łyżką mąki i 5 łyżkami letniej wody. Ostawić na 15-20 minut w ciepłe miejsce. Dodać do ostudzonego letniego płynu. Zamieszać. Odstawić do ciepłego pomieszczenia. Z powierzchni kwasu zebrać wytwarzającą się pianę. Wlać sok z cytryny i wymieszać. Do każdej butelki wrzucić kilka rodzynek. Zalać je kwasem. Zakręcić dokładnie i odstawić na 3 dni w chłodne miejsce.

Znakomity napój na upalne dni.

105

napoje i nalewki

Likier cytrynowy Składniki: • 6 dużych cytryn • 500 ml spirytusu 70% • 900 g białego cukru • 1 l mleka o zawartości tłuszczu 3,2% • 1 płaska łyżeczka cukru waniliowego

Wykonanie: Cytryny dokładnie umyć i wyszorować pod bieżącą wodą. Tak przygotowane owoce bardzo cieniutko obrać ze skórki - tak, aby biała część pozostała na cytrynach. Obrane z cytryn skórki przełożyć do słoika i zalać spirytusem. Słoik szczelnie zakręcić i odstawić na 48 godzin. Po upływie 2 dni mleko wraz z cukrem i cukrem waniliowym gotować na małym ogniu, przez około 20 minut, często mieszając. Wystudzić.

Spirytus wraz ze skórkami przecedzić przez sito. Skórki cytrynowe wyrzucić. Do wystudzonego, słodkiego mleka wlać przecedzony spirytus. Dokładnie wymieszać i ponownie przecedzić przez sito. Przecedzony likier przelać do czystych butelek i przechowywać w lodówce.

Likier różany Składniki: • płatki róży cukrowej • 75% spirytus • 1 kg cukru • 2½ szklanki wody • sok z 2 cytryn

Wykonanie: Płatki na wpół rozkwitłej róży cukrowej wsypać do gąsiora i zalać taką ilością spirytusu by były lekko przykryte. Gąsior szczelnie zamknąć i pozostawić w słońcu na 3 dni. Następnie zlać spirytus i użyć go do kolejnego zalania róży. Powtórzyć tę czynność 3 razy. Z cukru i wody ugotować syrop i dodać sok z 2 cytryn. Gdy syrop ostygnie połączyć go z 1 litrem spirytusu różanego. Rozlać do butelek i pozostawić na minimum 2 miesiące.

106

napoje i nalewki

Nalewka fiołkowa Składniki: • 70 dag kwiatów fiołka wonnego • po ½ l spirytusu i wódki • kilogram cukru • sok z jednej cytryny

Wykonanie: Kwiaty fiołka wonnego wrzucamy do słoja, zalewamy sokiem z cytryny i odstawiamy na godzinę. Dolewamy wódkę i spirytus. Szczelnie zamykamy i odstawiamy na dwa tygodnie w chłodne i zaciemnione miejsce. Po tym czasie nalewkę zlewamy przez filtr z gazy lub bibuły. Gotujemy syrop z cukru i litra wody, usuwamy tzw. szumy. Do zimnego syropu wlewamy przefiltrowaną nalewkę. Rozlewamy do butelek, odstawiamy co najmniej na pół roku.

Działa m.in. wykrztuśnie, napotnie, odkażająco, moczopędnie i rozkurczowo, pomaga też usunąć toksyny z organizmu

Nalewka spóźnionego lata Składniki: • ½ kg jasnych winogron • ½ kg ciemnych winogron • ½ kg śliwek węgierek • ¾ kg cukru • 1 cytryna • 1 łyżeczka rodzynek • 750 ml spirytusu • 250 ml wody (około 1 szklanka)

Wykonanie: Owoce pokroić, cytrynę sparzyć, śliwki podzielić na połówki, usunąć pestki. Owoce włożyć do słoja, dodać rodzynki i pokrojoną cytrynę (na 8 części), zasypać cukrem i zalać alkoholem z wodą i wymieszać. Zostawić na 2 tygodnie w ciepłym lecz zacienionym miejscu. Następnie przefiltrować i odstawić w chłodne miejsce. Ma kolor różowy, jest bardzo aromatyczna i ma niepowtarzalny smak.

107

napoje i nalewki

Nalewka malinowa Składniki: • 1 kg dojrzałych malin • 0,5 l spirytusu (95%) • 0,5 l wódki (40%) • 0,4 kg cukru

Wykonanie: Maliny oczyścić i pozbawić szypułek, a następnie zalać spirytusem i wódką. Owoce powinny być w całości przykryte alkoholem. Zamknąć słój i postawić w ciepłym miejscu na 5-6 dni. Przynajmniej raz dziennie wstrząsnąć słojem, dzięki czemu alkohol dobrze spenetruje wszystkie owoce. Po upływie 5-6 dni zlać cały płyn ze słoja do butelki, a pozostałe w nim maliny zasypać cukrem i ponownie wstrząsnąć zawartością słoja, aby cukier dobrze rozprowadził się wśród owoców. Już teraz zlany alkohol powinien mieć rewelacyjny malinowy zapach. Kiedy cukier w 100% rozpuści się, zlać powstały syrop, a pozostałe w słoju maliny spróbować dodatkowo odcisnąć, aby uzyskać jeszcze więcej wartościowego płynu. Następnie połączyć syrop z przygotowanym kilka dni wcześniej nalewem i rozlać nalewkę do butelek. Trunek odstawić w ciemne i raczej chłodne miejsce na minimum trzy miesiące. Idealna nalewka malinowa powinna mieć piękny czerwony kolor, a także być klarowna.

108

napoje i nalewki

Nalewka winogronowa Składniki: • dojrzałe winogrona hodowane przy altanach i ścianach domów • 75% spirytus • cukier (75 dag na każdy litr alkoholu)

Wykonanie: Winogrona płuczemy, obieramy z szypułek i wsypujemy do słoja, tak by sięgały 2 cm poniżej jego krawędzi. Zalewamy spirytusem ( powinien je całkowicie przykryć). Słój dokładnie zamykamy i odstawiamy na 6 tygodni. Po tym czasie alkohol zlewamy do butelek, a owoce zasypujemy cukrem.

Naczynie z owocami pozostawiamy w ciepłym miejscu, często nim wstrząsając. Kiedy cukier się rozpuści, zlewamy syrop, łączymy z nalewem alkoholowym i pozostawiamy nalewkę do sklarowania. Nalewkę można pić już po miesiącu, ale im starsza tym lepsza.

Nalewka wiśniowa Składniki: • 1 kg wiśni (wydrylowanych, zdrowych) • 500 ml spirytusu 95% • 200 ml wody • 500 g cukru

Wykonanie: Umyte i wydrylowane wiśnie przekładamy do czystego słoja, zalewamy 70-proc. alkoholem uzyskanym ze zmieszania spirytusu z wodą. Szczelnie zamykamy i odstawiamy w ciemne miejsce na góra 4-6 tygodni. Po tym czasie zlewamy ze słoja do butelki czystą nalewkę, tzw. nalew, a wiśnie zasypujemy cukrem. Słój z wiśniami szczelnie zamykamy, energicznie potrząsamy, odstawiamy na 2 tygodnie. W tym czasie cukier się rozpuści i wyciągnie z owoców najpyszniejszy likier.

Powstały likier odsączamy ostrożnie od wiśni, mieszamy z pierwszą nalewką, przelewamy do butelki, korkujemy odstawiamy w ciemne miejsce na co najmniej 8 miesięcy.

109

napoje i nalewki

Nalewka z czereśni Składniki: • 1 kg dojrzałych czereśni • ⅓ – ½ kg cukru • 1 litr spirytusu • sok z 1 cytryny

Wykonanie: Owoce umyć i zalać spirytusem , macerować w ciepłym miejscu przez miesiąc, co 2-3 dni wstrząsając naczyniem.

Po tym czasie zlewamy i dodajemy przecedzony sok z cytryny.

Uzyskany nalew szczelnie zamykamy i odstawiamy w chłodnym pomieszczeniu. Owoce zasypujemy cukrem, gdy się rozpuści, zlewamy syrop i łączymy z nalewem spirytusowym.

Po kilku dniach przefiltrować i rozlać do butelek.

Odstawić do leżakowania na minimum 3 miesiące.

Nalewka z kwiatu czarnego bzu Składniki: • 35 baldachów kwiatu czarnego bzu • 70 dag cukru • 1 litr wody • 2 cytryny • 2 limonki • 1 l spirytusu

Wykonanie: Oskubać baldachy z kwiatów. W słoju kwiaty przekładać pokrojonymi w plasterki (ze skórką) wyszorowanymi cytrynami.

Z cukru i wody przygotować syrop. Ostudzonym syropem zalać kwiaty w słoju. Słój przykryć i postawić w ciepłym miejscu na tydzień. Codziennie mieszać, zanurzając kwiaty.

Po tygodniu zlać syrop, filtrując go przez gazę. Do syropu dodać sok z dwóch limonek (cytryn) i litr spirytusu. Nalewkę odstawić w ciemne miejsce. Po tygodniu pyłek opadnie i można zlać klarowną nalewkę znad osadu do butelek. Odstawić w chłodne i ciemne miejsce, aby dojrzała.

110

napoje i nalewki

Nalewka z dziurawca Składniki: • ok. 100 g kwiatów dziurawca • ½ l spirytusu • 200 ml wody • miód - opcjonalnie

Wykonanie: Kwiaty dziurawca umieszczamy w czystym słoju i zalewamy ½ l spirytusu oraz 200 ml mody. Nalewkę odstawiamy na 2 tygodnie. Należy pamiętać, aby do czasu, do czasu wstrząsnąć słojem, w celu lepszego połączenia się składników.

Aby nalewka była słodka można dodać trochę miodu.

Po tym czasie nalewka z dziurawca powinna zostać przecedzona. Najlepiej użyć w tym celu gazy. Gotowy płyn przelewamy do butelek i przechowujemy w ciemnym miejscu. Pamiętajmy, że nalewka z dziurawca to środek leczniczy, a nie trunek, który można degustować.

Działanie: Nalewka z dziurawca do doskonały środek na depresję i bezsenność. Zaleca się spożywanie 2 razy dziennie po łyżeczce nalewki. Poza tym nalewkę stosuje się także do łagodzenia dolegliwości związanych z bólami stawów i rwie kulszowej (w formie nacierania). Łagodzi ona również skutki dolegliwości ze strony układu pokarmowego.

Nalewka z mleka skondensowanego Składniki: • 1 puszka słodzonego mleka skondensowanego • 0,7 l wódki

Wykonanie: Mleko gotujemy przez ok 2 godziny, następnie zimne przekładamy do miseczki i miksujemy, po czym wolnym strumieniem wlewamy wódkę (cały czas miksujemy). Kiedy dodamy cały alkohol i likier ma odpowiednia konsystencje, przelewamy go do butelek i zakręcamy.

111

napoje i nalewki

Nalewka z nawłoci Składniki: • 50 g ziela nawłoci • ¾ l zagotowanej wody • ½ l spirytusu

Wykonanie: Suszone i rozkruszoneo ziele nawłoci zalać zagotowaną wodą.

W przykrytym naczyniu pozostawić na pół godziny, aż napar naciągnie. Przefiltrować przez bibułę filtracyjną lub gazę i dodać spirytus. Wymieszać. Poczekać, aż wystygnie, ponownie przefiltrować i rozlać do butelek. Szczelnie pozamykać.

Nalewka żurawinowa Składniki: • 3 szklanki zamrożonej żurawiny • ½ l wódki • 2 szklanki cukru • 2 cukry waniliowe • ¼ l spirytusu

Wykonanie: Zamrożoną żurawinę zemleć w maszynce i zalać wódką.

Odstawić na 10 dni.

Przecedzić, odcisnąć, dodać 2 szklanki cukru, cukry waniliowe, podgrzać aż rozpuści się cukier, nie gotować.

Po ostudzeniu wlać spirytus. Przelać do butelek i odstawić na 30 dni.

Rabarbarówka Składniki: • 2 kg rabarbaru • 1 kg cukru • ½ litra alkoholu 40% • 2 cytryny

Wykonanie: Umyty, pokrojony rabarbar na 24 godziny zasypujemy cukrem. Mieszamy od czasu do czasu. Po 24 godzinach wyciskamy sok z cytryny oraz dodajemy alkohol.

Odstawiamy w chłodne, zacienione miejsce na 14 dni.

112

napoje i nalewki

Porterówka Składniki: • 250 ml piwa porter • 250 ml spirytusu • ¼ szklanki cukru • 2 łyżki cukru waniliowego

Wykonanie: Do garnka wlewamy piwo. Włączamy bardzo małą temperaturę grzania. Wsypujemy cukier i cukier waniliowy.

Mieszamy i delikatnie podgrzewamy (nie zagotowujemy, jedynie rozpuszczamy cukier). Po rozpuszczeniu cukru odstawiamy do ostudzenia.

Po ostudzeniu do piwa z cukrem dodajemy spirytus i mieszamy. Przelewamy do butelki i chłodzimy.

Porterówka nadaje się do picia zaraz po ostudzeniu.

Smorodinówka Składniki: • 1 kg owoców z czarnej porzeczki • 1 litr spirytusu 70% • Syrop cukrowy: • ½ kg cukru • ½ l wody

Wykonanie: Dojrzałe owoce dokładnie oczyścić z szypułek i ogonków, następnie umyć i osuszyć. Zalać w słoju spirytusem, i pozostawić w ciepłym słonecznym miejscu na 4-6 tygodni.

Ugotować syrop, przestudzić i wlać do niego uzyskaną nalew spirytusową. Odstawić na tydzień, przefiltrować i rozlać do butelek. Nalewka powinna dojrzewać w chłodnym miejscu przez 6 miesięcy.

113

napoje i nalewki

Sok z buraków Składniki: • 2 kg buraków • szczypta soli • szczypta pieprzu

Wykonanie: Buraki pokroić na kawałki i wycisnąć sok w sokowirówce.

Sok można lekko osolić oraz dodać pieprz.

Sok z jabłek Składniki: • 4 kg jabłek • ½ szklanki cukru

Wykonanie: Jabłka przekroić, oczyścić z gniazd nasiennych i ogonków.

Opłukać, osuszyć i pokroić na takie kawałki, aby zmieściły się w sokowirówce. Następnie jabłka przełożyć do sokowirówki i uzyskać sok. Powstały sok odstawić na około 30 minut, a następnie zdjąć powstałą pianę. Do czystego soku dodać cukier i dokładnie rozmieszać łyżką, aby cukier się rozpuścił.

Sok jabłkowy przelać do czystych i suchych słoików. Szczelnie zakręcić i pasteryzować 15 minut. Ostudzić. Wynieść do ciemnej i zimnej piwnicy. Składniki wystarczą na 3 słoiki po 700 ml i 1 słoik 500 ml soku.

114

napoje i nalewki

Sok z marchwi Składniki: • 2 marchewki • 3 jabłka średnie • 2 łyżki soku z cytryny/limonki • 1 łyżeczka miodu (opcjonalnie) • 1 1/2 szklanki wody, zimnej

Wykonanie: Marchewkę razem z 1/2 szklanki zimnej wody miksujemy na jednolitą masę. Następnie dodajemy obrane i pokrojone w kostkę jabłka, sok z cytryny oraz wodę i ponownie miksujemy, aż uzyskamy sok przecierowy. Do smaku można dodać łyżeczkę miodu, ale nie jest to konieczne.

Zielony koktajl z pokrzywy Składniki: • garść młodych liści pokrzywy • pół małego pęczka natki pietruszki • 2 kiwi • 1 jabłko • sok z połowy cytryny • szklanka zielonej ostudzonej herbaty • 1½ szklanki zimnej wody

Wykonanie: Zblendować wszystkie składniki, dodać sok z cytryny i zieloną herbatę.

115

spis przepisów Dania bezmięsne Domowa ćwikła Fasolka po bretońsku wegetariańska Guacamole Jabłczanka Jajka - grzybki Jajka faszerowane pieczarkami Jajka z chrzanem Kaszak - pasztet z kaszy gryczanej Kotleciki z jajek Kotlety ziemniaczane z sosem pieczarkowym Marchewki Królowej Bony Naleśniki czekoladowe Naleśniki z budyniem Naleśniki zebra Pasztet na każdą okazję Pasztet z cukini Pasztet z czerwonej soczewicy Placki cukiniowo-marchewkowe Placki jaglane z jabłek Placki na mleku Placuszki z jabłkami Puree z marchwi i batata z pieczonym pstrągiem Rolada szpinakowa z łososiem Rolada szpinakowa z serkiem i warzywami Ryba z brzoskwiniami Sałacianka Sałatka jarzynowa z papryką Sałatka jarzynowa tradycyjna Sałatka z brokułem, pomidorem i jajkiem Sałatka wiosenna z kuskusem Sałatka z kaszą kuskus i warzywami Sos tatarski Śledzie po wiejsku Tradycyjny barszcz czerwony Zalewajka z pokrzywą

14 14 15 15 16 16 17 17 18 18 19 20 20 21 21 22 23 23 24 24 25 26 27 28 29 29 30 30 31 31 32 32 33 34 35

Dania mięsne Barszcz biały Bigos z młodej kapusty

36 37

116

Bitki wołowe w sosie Golonki w kapuście po Puchaczowsku Bigos buraczany Gąsienniczki z parówkami Jajka faszerowane w skorupkach Kiełbasa biała w sosie chrzanowo-śmietanowym Kiełbasa swojska Krupnik Pasztet drobiowy Pasztet z kurczaka Pieczony udziec z indyka z warzywami Pieczeń drobiowa Pizza z kurczakiem Rolada serowa z pieczarkami i kurczakiem Sałatka wiosenna Sałatka z ananasem Sałatka z chrzanem Schab duszony w sosie własnym Schab moczony w mleku i cebuli Skrzydełka Anuli Swojski smalczyk Swojskie wyroby Tortillowe trójkąty Zimowy barszcz z imbirem Zacierka Zupa koperkowa Zupa wołowa Zupa ogórkowa

38 39 39 40 41 41 42 43 44 46 47 47 48 49 50 50 50 51 52 52 53 53 54 54 55 56 56 57

Dania mączne Cepeliny Chleb Babci Jasi Chleb Dziadka S. Chleb żytnio-pszenny Kluski leniwe Domowy makaron Kopytka tradycyjne Kryzysy Kulebiaki krucho-drożdżowe Pierogi ruskie Pierogi z kapustą, mięsem i pieczarkami

58 58 59 60 61 61 62 62 63 64 64

117

Pierogi z czerwoną soczewicą Pierogi z kaszą gryczaną i serem Pierogi z lebiodą Pierogi z kaszą jęczmienną i szpinakiem Pierogi z mięsem Pierogi z serem na słodko Pierogi z tartymi ziemniakami Pierogi z truskawkami Pierogi ze szpinakiem i fetą Pieróg drożdżowy faszerowany szczawiem Pyzy tradycyjne Pyzy z mięsem Walusie Ziołowy chlebek do odrywania

65 66 66 67 68 69 69 70 70 71 71 72 73 74

Ciasta i desery Babka jogurtowa z polewą Babka piaskowa Bananowe gofry Bułeczki trzy- składnikowe Ciasto marchewkowe Ciastka przez maszynkę Ciasto Cappuccino Ciasto jogurtowe z owocami Ciasto kruche z malinami Ciasto z dżemem z czarnej porzeczki i bitą śmietaną Ciasto leśny mech Ciasto z wiśniami i kruszonką Czekoladowiec Dla Mamy Makowiec zawijany Makowy zawijaniec Marchwiak Mazurek kajmakowy Mrówkowiec Malinowa chmurka Miodek Muffinki Oponki serowe Pączki Pierniczki

76 77 77 78 78 79 80 81 82 82 83 84 85 86 87 88 88 89 89 90 92 93 93 94 94

118

Piernik staropolski Placek z chałwą Porzeczkowiec Ptysie z kremem Rogaliki drożdżowe Rurki z kremem Sernik toffi Sernik z mlekiem zagęszczonym Staropolski mazurek Szarlotka rabarbarowa Szarlotka z budyniem na kruchym cieście Szybki placek Helenki Szyszki

95 95 96 97 97 98 99 100 100 101 102 103 103

Nalewki i napoje Dereniówka Jarzębiak Jeżynówka Kwas miodowy Likier cytrynowy Likier różany Nalewka fiołkowa Nalewka spóźnionego lata Nalewka malinowa Nalewka winogronowa Nalewka wiśniowa Nalewka z czereśni Nalewka z kwiatu czarnego bzu Nalewka z dziurawca Nalewka z mleka skondensowanego Nalewka z nawłoci Nalewka żurawinowa Rabarbarówka Porterówka Smorodinówka Sok z buraków Sok z jabłek Sok z marchwi Zielony koktail z pokrzywy

104 104 105 105 106 106 107 107 108 109 109 110 110 111 111 112 112 112 113 113 114 114 115 115

119

Egzemplarz bezpłatny

Smaki

Ziemi Puchaczowskiej

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”.

Publikacja opracowana przez stowarzyszenie Koło Aktywnych Kobiet w Turowoli.

Instytucja Zarządzająca PROW 2014-2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach działania 19 Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER Poddziałanie 19.2 „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.