Ronald J. McAinsh CSsR Książka skierowana do wszelkiego rodzaju wspólnot zakonnych powstała z myślą o odnowie wewnętrznej tychże w Roku Życia Konsekrowanego. Zawiera praktyczne wskazówki rekolekcyjne w postaci dziesięciu sesji, których tematami są najważniejsze aspekty indywidualnego i wspólnotowego życia konsekrowanego, bogaty wybór tekstów biblijnych i dokumentów Magisterium Kościoła przeznaczonych do rozmyślań oraz konkretne propozycje wspólnotowych celebracji dla podkreślenia i utrwalenia owoców rekolekcji. • Ronald J. McAinsh jest redemptorystą, obecnie prowincjałem Prowincji Londyńskiej Zgromadzenia Najświętszego Odkupiciela. Przez 20 lat był przełożonym redemptorystów w Zimbabwe. Zarówno w tym kraju, jak i w Wielkiej Brytanii pełnił funkcję przewodniczącego Konferencji Zakonników. Pracuje także w Sekretariacie Formacji Zarządu Generalnego swojego zgromadzenia, prowadzi kursy formacyjne, rekolekcje i doradztwo w wielu krajach świata. Określa siebie jako pasjonata w sprawach życia zakonnego.
www.HomoDei.com.pl ISBN: 978-83-64451-31-7
Żyć jako osoba konsekrowana w trzecim tysiącleciu Przewodnik dla zakonników i wspólnot zakonnych
Ży ć j a k o o s o b a k o n s e k r o w a n a w trzecim tysiącleciu Przewodnik dla zakonników i wspólnot zakonnych
Ronald J. McAinsh CSsR
Ży ć j a k o o s o b a k o n s e k r o w a n a w trzecim tysiącleciu Przewodnik dla zakonników i wspólnot zakonnych
Tłumaczenie: Janusz Serafin CSsR
© 2015 Wydawnictwo Homo Dei © 2014 © Redemptorist Publications Alphonsus House, Chawton, Hampshire, GU34 3HQ, UK tel.: 44 (0) 1420 88222, e-mail: rp@rpbooks.co.uk, www.rpbooks.co.uk Tytuł oryginału: Living the Consecrated Life in the Third Millennium. A resource book for individuals and communities Adiustacja: Paulina A. Lenar Korekta: Magdalena A. Dobosz Okładka, dtp, skład: Małgorzata A. Batko Fotografie: Fot. na okładce: © Giulio Napolitano / schutterstock (s. 2) © Redemptorist Publications (strony: 7, 16, 44, 64) , © Homo Dei (s. 71), © wikimedia (strony: 24, 30, 51) © H. Mitchell (s. 38), © jaminwell/iStock (s. 58), © mbell1975 (s. 76) Nihil obstat: Janusz Sok CSsR, Prowincjał L.dz.: 09/01/15 Wydawnictwo Homo Dei ul. Zamoyskiego 56, 30-523 Kraków tel. 12 656 29 88, faks 12 259 81 21 www.HomoDei.com.pl e-mail: dystrybucja@homodei.com.pl ISBN: 978-83-64451-31-7 Druk i oprawa: Beltrani
Spis treści Wprowadzenie ........................................................................................... 7 Spotkanie 1
Umysł i serce osoby konsekrowanej ...................................... 17 Spotkanie 2
Odpowiedź osoby konsekrowanej: Tak! Tak! Tak! ........ 25 Spotkanie 3
Głosiciele Ewangelii .............................................................................. 31 Spotkanie 4
Pociągnięci przez miłość ................................................................. 39 Spotkanie 5
Modlitwa w Duchu ................................................................................. 45 Spotkanie 6
Żyć i umierać dla Jezusa .................................................................. 51 Spotkanie 7
Bracia i siostry razem ......................................................................... 59 Spotkanie 8
Życie w radości ......................................................................................... 65
Spotkanie 9
Ta, która idzie razem z nami .......................................................... 71 Spotkanie 10
Twarzą w twarz ....................................................................................... 77
Antonello da Messina, Zwiastowanie
Wprowadzenie Czym jest duchowość? W epoce, w której duchowość i religia są rozumiane bardzo różnie, przydatna nam będzie analiza terminu „duchowość”. Możemy określić duchowość jako pewien sposób czy styl życia, który wyraża i urzeczywistnia odpowiedź człowieka daną Bogu. Punktem wyjścia właściwego rozumienia duchowości1 jest zawsze to, że to Bóg inicjuje relację z człowiekiem – Bóg, który pierwszy nas ukochał i zesłał nam swego Syna jako ofiarę na zgładzenie naszych grzechów (1 J 4, 10). Duchowość zawsze w ten czy inny sposób wprowadza nas w żywą relację z tymże Bogiem, który staje się wówczas obecny w naszych codziennych relacjach z innymi ludźmi i z samymi sobą. Autentyczna duchowość scala całe nasze życie i usuwa wszelkie fałszywe podziały typu „to jest mój czas na modlitwę, to jest czas na dzieła miłosierdzia, a to jest czas dla innych ludzi”. Wprowadza harmonię w nasze relacje z Bogiem, bliźnimi i światem. Duchowość autentyczna, przeżywana w duchu jedności, kształtuje i przemienia całość bytu i doświadczenia ludzkiej osoby. We współczesnej duchowości nie ma miejsca na żaden – typowy dla dawniejszej – dualizm, dzielący nasze życie na sfery sacrum i profanum. Duchowość chrześcijańska polega na naśladowaniu Jezusa z Nazaretu. Ucieleśnia ona istotę Jego życia, czyli wypełnianie woli Ojca w mocy Ducha Świętego. Dla Jezusa wola Ojca i królestwo Boże są centrum wszystkiego, nadają one znaczenie całemu Jego życiu. 1
Oczywiście w rozumieniu chrześcijańskim (wszystkie przypisy pochodzą od tłumacza).
| Wprowadzenie |
7
Caravaggio, Nawrócenie św. Pawła
Spotkanie 1
Umysł i serce osoby konsekrowanej Temat: Główne aspekty:
Zachwycić się i cieszyć naszym powołaniem wezwanie Jezusa; Jego droga; nasze życie i nasza droga 17
Konteksty „Tak Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne” (J 3, 16). „Tradycja Kościoła (…) świadczy od samego początku o [życiu zakonnym jako] trwałym poszukiwaniu Boga, [jako] miłości jedynej i niepodzielnej dla Chrystusa, [jako] całkowitym poświęceniu się dla szerzenia Jego królestwa” (Paweł VI, Evangelica testificatio, 3).
| Spotkanie 1 |
Wprowadzenie Na stoliku w centrum pomieszczenia należy położyć egzemplarz konstytucji, które są prawdziwym drogowskazem życia dla każdej wspólnoty życia konsekrowanego. Można też umieścić w pobliżu jakiś plakat lub rysunek drogi, symbolizujący podróż tych, którzy byli przed nami, oraz naszą własną podróż przez życie. Wspólnota modli się przez pewien czas w ciszy do Ducha Świętego o Jego przewodnictwo w tej podróży osobistej i wspólnej. Następnie wszyscy głośno odmawiają modlitwę Ojcze nasz. Można ją też zastąpić jakimś hymnem lub odpowiednią pieśnią.
Żywe doświadczenie 18
Bywa, że powołani przez Jezusa zostają od samego początku rozpaleni przez osobistą miłość ku Niemu. Zaczynają wówczas nową podróż, która prowadzi do odkrycia tego, czym było gorejące serce Jego samego. Każdego z tych mężczyzn lub kobiet ogarnia niepowstrzymane pragnienie doświadczenia palącego płomienia miłości Ojca w Osobie Jezusa, który dotknął ich serc. Poczuj się zaproszony do podzielenia się ze wspólnotą (albo przynajmniej do odtworzenia tego w pamięci) twoją własną, osobistą podróżą do zakonu bądź kongregacji. • Jak to się stało, że zostałeś zakonnikiem, członkiem tej właśnie kongregacji? • Dlaczego pozostałeś zakonnikiem? • Dokąd cię wiedzie twoja obecna podróż? Czy można ją ująć w kategoriach: – twojej relacji z Jezusem;
| Spotkanie 1 |
–
bycia „ewangelizatorem napełnionym Duchem Świętym” (Franciszek, Evangelii gaudium, 262); – ofiary dla zbawienia świata, zwłaszcza „wyzwolenia i promocji ubogich” (Evangelii gaudium, 187); – bycia napełnionym „radością zawsze nową” (Evangelii gaudium, 1)? Podziel się swoją refleksją ze wspólnotą.
Słowo Boże Posłuchajmy teraz razem fragmentu Dz 9, 1–9, czyli historii nawrócenia Szawła z Tarsu.
Szaweł ciągle jeszcze siał grozę i dyszał żądzą zabijania uczniów Pańskich. Udał się do arcykapłana i poprosił go o listy do synagog w Damaszku, aby mógł uwięzić i przyprowadzić do Jerozolimy mężczyzn i kobiety, zwolenników tej drogi, jeśliby jakichś znalazł. Gdy zbliżał się już w swojej podróży do Damaszku, olśniła go nagle światłość z nieba. A gdy upadł na ziemię, usłyszał głos, który mówił: „Szawle, Szawle, dlaczego Mnie prześladujesz?”. „Kto jesteś, Panie?” – powiedział. A On: „Ja jestem Jezus, którego ty prześladujesz. Wstań i wejdź do miasta, tam ci powiedzą, co masz czynić”. Ludzie, którzy mu towarzyszyli w drodze, oniemieli ze zdumienia, słyszeli bowiem głos, lecz nie widzieli nikogo. Szaweł podniósł się z ziemi, a kiedy otworzył oczy, nic nie widział. Wprowadzili go więc do Damaszku, trzymając za ręce. Przez trzy dni nic nie widział i ani nie jadł, ani nie pił.
| Spotkanie 1 |
19
Tekst należy przeczytać wolno, a po zakończeniu zachować chwilę ciszy. Można to czytanie powtórzyć (nawet kilka razy), tak by słowa zapadły nam w umysł i serce. • • •
Co cię najbardziej uderza w spotkaniu Szawła z Jezusem? Jakie jest znaczenie pytania Pana? Dokąd to spotkanie doprowadziło Szawła?
Medytacja i refleksja
20
Rozważmy teraz, co Bóg nam mówi poprzez to, czym dotychczas się wspólnie dzieliliśmy: • Co przeczytany fragment z Dziejów Apostolskich mówi tobie osobiście i nam jako wspólnocie? • Opisz chwilę, w której czułeś moc Jezusa ogarniającą cię tak mocno, że stałeś się zdolny do powiedzenia Bogu wielkodusznego „tak”. • Opisz mroczną, trudną chwilę w swojej podróży, którą jednak teraz postrzegasz jako czas łaski.
Modlitwa Bóg mówi do nas. Po podzieleniu się swoim doświadczeniem życiowym i refleksji nad słowem Bożym odpowiedzmy Mu teraz modlitwą. Pozwólmy naszym sercom mówić do Niego. Pomódlmy się wspólnie słowami Psalmu 139: Panie, przenikasz i znasz mnie, Ty wiesz, kiedy siadam i wstaję. Z daleka przenikasz moje zamysły, | Spotkanie 1 |
widzisz moje działanie i mój spoczynek, i wszystkie moje drogi są Ci znane. Choć jeszcze nie ma słowa na języku, Ty, Panie, już znasz je w całości. Ty ogarniasz mnie zewsząd i kładziesz na mnie swą rękę. Zbyt dziwna jest dla mnie Twa wiedza, zbyt wzniosła; nie mogę jej pojąć. Gdzież się oddalę przed Twoim duchem? Gdzie ucieknę od Twego oblicza? Gdy wstąpię do nieba, tam jesteś; jesteś przy mnie, gdy się w Szeolu położę. Gdybym przybrał skrzydła jutrzenki, zamieszkał na krańcu morza, tam również Twa ręka będzie mnie wiodła i podtrzyma mię Twoja prawica. Jeśli powiem: „Niech mię przynajmniej ciemności okryją i noc mnie otoczy jak światło”, to sama ciemność nie będzie ciemna dla Ciebie, a noc jak dzień zajaśnieje; mrok jest dla Ciebie jak światło. Ty bowiem utworzyłeś moje nerki, Ty utkałeś mnie w łonie mej matki. Dziękuję Ci, że mnie stworzyłeś tak cudownie; godne podziwu są Twoje dzieła. I dobrze znasz moją duszę, nietajna Ci moja istota, kiedy w ukryciu powstawałem, utkany w głębi ziemi. Oczy Twoje widziały me czyny, i wszystkie są spisane w Twej księdze; | Spotkanie 1 |
21
Krzyż w bazylice św. Klary w Asyżu (fragment)
Spotkanie 6
Żyć i umierać dla Jezusa Temat: Główne aspekty:
Nieustanne nawrócenie i skrucha nosić w naszych ciałach agonię Jezusa; być uległym Duchowi Świętemu
Konteksty „Jeśli kto chce iść za Mną, niech się zaprze samego siebie, niech co dnia bierze krzyż swój i niech Mnie naśladuje!” (Łk 9, 23). „Ten, kto kocha swoje życie, traci je, a kto nienawidzi swego życia na tym świecie, zachowa je na życie wieczne” (J 12, 25). „Wytrwać aż do Golgoty, doświadczyć rozdarcia wynikającego z wątpliwości i wyparcia się, radować się cudownością i zadziwieniem Paschy aż do Zesłania Ducha Świętego i aż do ewangelizowania narodów – są to etapy wierności radosnej, ponieważ kenotycznej, doświadczanej przez całe życie, także w znaku męczeństwa; i tak uczestniczyć w zmartwychwstaniu Chrystusa: to na Krzyżu, najwyższym akcie miłosierdzia i miłości, odradzamy się jako »nowe stworzenie« (Ga 6, 15)” (Radujcie się…, 6). „Jeśli wędrujemy przez życie bez krzyża, jeśli budujemy bez krzyża, jeśli wyznajemy Chrystusa bez krzyża, to nie jesteśmy Jego uczniami, lecz ludźmi tego świata” (Franciszek, Homilia podczas Mszy św. na zakończenie konklawe, 14 marca 2013).
| Spotkanie 6 |
51
Fresk ze zbiorów Narodowego Muzeum Sztuki Katalońskiej w Barcelonie
Spotkanie 10
Twarzą w twarz Temat: Główne aspekty:
Wierność i spotkanie z Bogiem przymierze miłości; wierność; końcowa podróż
Konteksty „Teraz widzimy jakby w zwierciadle, niejasno; wtedy zaś zobaczymy twarzą w twarz” (1 Kor 13, 12). „Wiem, komu uwierzyłem” (2 Tm 1, 12). „Nie wiem, co się będzie działo »po drugiej stronie«, kiedy wszystko dla mnie przekształci się w wieczność. Wierzę tylko, naprawdę wierzę, że czeka tam na mnie wielka miłość” (św. Jan od Krzyża). „Kiedy bowiem Chrystus ukaże się w chwale i nastąpi chwalebne zmartwychwstanie umarłych, jasność Boża oświeci Miasto niebieskie, a pochodnią jego będzie Baranek (por. Ap 21, 24). Wtedy cały Kościół świętych w pełnym błogosławieństwie miłości uwielbiać będzie Boga i »Baranka, który był zabity« (Ap 5, 12), wołając jednym głosem: »Siedzącemu na tronie i Barankowi błogosławieństwo i cześć, chwała i potęga na wieki wieków« (Ap 5, 13–14)” (Lumen gentium, 51).
| Spotkanie 10 |
77