Ανάπλαση αστικού χώρου σύμφωνα με τις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού

ΓΘΚΖΗΟ ΙΓΣ΢ΟΒΖΟ ΠΟΘΤΣΓΥΚΓΖΟ ΢ΥΟΘΕ ΠΟΘΖΣΖΗΧΚ ΙΕΥΑΚΖΗΧΚ ΣΟΙΓΑ΢ ΔΟΙΟ΢ΣΑΣΖΗΕ΢

ΔΖΠΘΧΙΑΣΖΗΕ ΓΡΓΑ΢ΖΑ: «ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ»

ΓΗΠΟΚΕ΢Ε: ΗΑΡΑΓΖΑΚΚΕ ΑΚΑ΢ΣΑ΢ΖΑ ΓΠΖΒΘΓΦΕ: ΣΔΟΤΒΑΔΑΗΕ΢ ΖΧΑΚΚΕ΢, ΑΚΑΠΘΕΡΧΣΕ΢ ΗΑΘΕΓΕΣΕ΢ Γ.Ι.Π.

ΑΘΕΚΑ, ΖΟΤΚΖΟ΢ 2016

Σηην οικογένεια και ηοσς θίλοσς μοσ, ποσ ήηαν πηγή έμπνεσζης και δύναμης όλα ασηά ηα τρόνια .

ΕΤΥΑΡΙ΢ΣΙΕ΢

Με ηελ νινθιήξσζε ηεο δηπισκαηηθήο κνπ εξγαζίαο, δξάηηνκαη ηεο επθαηξίαο λα επραξηζηήζσ ηνλ επηβιέπνληα θαζεγεηή κνπ, θύξην Ισάλλε Σδνπβ αδάθε, γηα ηελ πνιύηηκε βνήζεηα θαη θαζνδήγεζή ηνπ θαηά ηε δηάξθεηά ηεο, θη αθόκα γηα ηελ ελζάξξπλζε θαη ππνζηήξημή ηνπ. Παξάιιεια, ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ην ζύλνιν ησλ θαζεγεηώλ ηεο ζρνιήο Πνιηηηθώλ Μεραληθώλ γηα ηηο γλώζεηο πνπ παξείραλ ζε εκέλα θαη ηνπο ζπκθνηηεηέο κνπ όια απηά ηα ρξόληα, θαη γηα ηε δηεύξπλζε ησλ πλεπκαηηθώλ νξηδόλησλ πνπ κνπ πξνζέθεξαλ νη αθαδεκατθέο κνπ ζπνπδέο. Επραξηζηώ ζεξκά, όινπο ηνπο δαζθάινπο πνπ κε ελέπλεπζαλ θαη κε δίδαμαλ ηε ζέζπηζε ηζρπξώλ ζηόρσλ, ρσξίο ηνπο νπνίνπο θακία πξνζπάζεηα δελ ζα είρε αμία. Από θαξδηάο ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ, επίζεο, ηνπο πνιύηηκνπο θίινπο πνπ βνήζεζαλ ζηε δηεθπεξαίσζε ηεο παξνύζαο εξγαζίαο, κε ηξόπν νξαηό ζηηο επόκελεο ζειίδεο, θαη θπξίσο κε ηξόπν κε νξαηό, κε εκπηζηνζύλε, ππνζηήξημε θαη θαιή δηάζεζε. Κιείλνληαο, νθείισ έλα κεγάιν επραξηζηώ ζηνπο γνλείο κνπ, γηα ηηο ζπζίεο ηνπο, ηελ ππνκνλή, ηελ θαηαλόεζε θαη ηελ αλππνιόγηζηεο αμίαο ζπκπαξάζηαζή ηνπο,

΢ΤΝΟΦΗ

Σα ζύγρξνλα αζηηθά θέληξα αληηκεησπίδνπλ ην πξόβιεκα ηεο κηθξνθιηκαηηθήο ππνβάζκηζεο, εμ’ αηηίαο ησλ επηβιαβώλ γηα ην πεξηβάιινλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ θηινμελνύλ. Λόγσ ηνπ θνξεζκνύ ζηελ επέθηαζε ησλ πόιεσλ, δηέμνδν πξνζθέξνπλ νη αλαπιάζεηο ησλ πθηζηάκελσλ ειεύζεξσλ ρώξσλ, ζύκθσλα κε ηηο αξρέο ηνπ βηνθιηκαηηθνύ ζρεδηαζκνύ. Με ηελ επηινγή ησλ θαηάιιεισλ πιηθώλ επίζηξσζεο θαη εδαθνθάιπςεο, ηε ζηξαηεγηθή θύηεπζε θαη ηελ ηνπνζέηεζε ζύγρξνλνπ αζηηθνύ εμνπιηζκνύ, νη κηθξνθιηκαηηθέο ζπλζήθεο ζηελ πόιε κπνξνύλ λα βειηησζνύλ ζεκαληηθά, αλαβαζκίδνληαο παξάιιεια ηελ πνηόηεηα δσήο ησλ θαηνίθσλ. Πξνο ηελ θαηεύζπλζε απηή, είλαη σθέιηκε ε ρξήζε ππνινγηζηηθώλ παθέησλ ξεπζηνκεραληθήο, πνπ παξέρνπλ ηε δπλαηόηεηα πξνζνκνίσζεο ηνπ αζηηθνύ κηθξνθιίκαηνο, ώζηε εμάγνληαη πνιύηηκα ζηνηρεία θαη ζπκπεξάζκαηα. ΢θνπόο ηεο παξνύζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο είλαη ε αμηνιόγεζε ηεο αμηνπηζηίαο ελόο ηέηνηνπ ινγηζκηθνύ, ηνπ ENVI-met V3.1, κέζσ ηεο ζύγθξηζεο ησλ απνηειεζκάησλ ηνπ κε επί ηόπνπ κεηξήζεηο. Επηπιένλ, ε δηεξεύλεζε ηεο επίδξαζεο ησλ ιύζεσλ πνπ πξνηείλεη ν βηνθιηκαηηθόο ζρεδηαζκόο, κέζσ ηεο ζρεδίαζεο κηαο πξόηαζεο αλάπιαζεο ζηελ πεξηνρή ησλ Άλσ Πεηξαιώλσλ. Η απνηειεζκαηηθόηεηα ησλ κέηξσλ έγθεηηαη ζηελ εμαγσγή βειηησκέλσλ απνηειεζκάησλ από ην πξόγξακκα, ζε ζρέζε κε ηελ πξνζνκνίσζε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο.

ABSTRACT

Contemporary urban centers are faced with the microclimate issue , as a result of the harmful for the environment human activities they host. Due to the saturation of urban expansion, redevelopment of existing open urban space, according to the principles of bioclimatic design, emerges as the only option that may be beneficial to that end. The selection of appropriate overlay materials, strategic planning of vegetation and urban equipment can improve microclimate conditions and upgrade the quality of life in the cities. Utilisation of computational fluid dynamics program s is beneficial for that reason, providing the potential for simulation of the urban microclimate so as to extract valuable data and conclusions.

The purpose of this thesis is to evaluate the reliability of ENVI-met V3.1, a software of this kind, by comparing the results of an analysis obtained by this programme to calculations on site. Additionally, the effect of the implementation of bioclimatic measures is assessed, by designing a recommendation for urban redevelopment in the region of Ano Petralona and comparing the simulation results to those of the existing state.

ΕΚΣΕΝΗ΢ ΠΕΡΙΛΗΦΗ

Οη ζύγρξνλεο αζηηθέο κεγαδνκέο πθίζηαληαη κηθξνθιηκαηηθή ππνβάζκηζε, ζηα πιαίζηα ηεο ζπλνιηθήο θιηκαηηθήο αιιαγήο πνπ επηθέξνπλ νη αιόγηζηεο αλζξώπηλεο δξαζηεξηόηεηεο. Σν δήηεκα ηνπ θνξεζκνύ ζηελ επέθηαζε ησλ πόιεσλ θαη νη πνιενδνκηθνί πεξηνξηζκνί πνπ πξνθύπηνπλ σο εθ ηνύηνπ, πξνβάιινπλ ηηο αλαπιάζεηο εληόο ηνπ αζηηθνύ ηζηνύ σο κνλαδηθή δηέμνδν γηα κηα πόιε βηώζηκε θαη θηιηθή πξνο ην πεξηβάιινλ. Η ηαπηόρξνλε απαμίσζε ηνπ δεκόζηνπ βίνπ ζηε ζύγρξνλε πόιε είλαη έθδειε ζηελ εγθαηάιεηςε ησλ δεκόζησλ ειεύζεξσλ ρώξσλ ηεο, κε απνηέιεζκα νπνηαδήπνηε επέκβαζε πξνο ηελ αλαβάζκηζε ησλ ηειεπηαίσλ λα θξίλεηαη, ζπγθξηηηθά κε ηα σθέιε ηεο, δαπαλεξή. Σελ απάληεζε δίλνπλ νη αξρέο ηνπ βηνθιηκαηηθνύ ζρεδηαζκνύ θαη ηεο αεηθνξίαο, πνπ πξνηείλνπλ νξγαληθέο επεκβάζεηο ήπηαο κνξθήο, αιιά θαηάιιεια δηθηπσκέλεο εληόο ηνπ αζηηθνύ ηζηνύ, ώζηε λα αλαδεηρηεί ν δεκόζηνο ρώξνο ηεο πόιεο θαη λα επηηειέζεη ξόιν θνηλσληθό θαη νηθνινγηθό. Από απηήλ αθξηβώο ηε ζπλζήθε αθνξκάηαη ε παξνύζα δηπισκαηηθή εξγαζία. ΢θνπόο ηεο παξνύζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο είλαη ε αλάδεημε ησλ δεκόζησλ ειεύζεξσλ ρώξσλ ζηε ζύγρξνλε πόιε θαη ζπγθεθξηκέλα ηεο θνηλσληθήο ηνπο δηάζηαζεο, ηεο ζπλζεηηθήο ηνπ ππόζηαζεο θαη ηεο ζπκβνιήο ηνπο ζην αζηηθό κηθξνθιίκα. Εηδηθόηεξα: 

Ο δεκόζηνο ειεύζεξνο ρώξνο ζηε ζύγρξνλε πόιε απνηειεί ηε ρσξηθή έθθξαζε ηνπ ζπιινγηθνύ βίνπ. Η εγθαηάιεηςε θαη απαμίσζε ηνπ καξηπξά ηελ απνκάθξπλζε ησλ πνιηηώλ από ηα «θνηλά» θαη ηελ «απνζύλζεζε» πνπ ραξαθηεξίδεη ηνπο αζηηθνύο ζρεκαηηζκνύο. Ο επαλαζρεδηαζκόο ησλ πιαηεηώλ θαη ησλ πάξθσλ είλαη ζήκεξα πην θξίζηκνο από πνηέ, ώζηε λα απνηειέζνπλ ηδενινγηθή έδξα θάζε γεηηνληάο θαη εθαιηήξην γηα ηελ αθύπληζε ηεο ζπιινγηθήο ζπλείδεζεο θαη θνηλσληθήο ζπκβίσζεο.



Η απνκάθξπλζε ησλ πνιηηώλ από ην δεκόζην ππαίζξην ρώξν θαη ε αδηαθνξία γηα ην κέιινλ ηνπ, πεγάδνπλ από θαη απνηππώλνληαη ζηε δηαδηθαζία ζρεδηαζκνύ ηνπ. Οη αδόκεηνη ρώξνη αληηκεησπίδνληαη ζπρλά σο πξνθύπηνληα θελά ζην ζπλερέο δνκηθό ζύζηεκα, θαη κε ηε ζεώξεζε όηη δελ επηηεινύλ θάπνηα ζπγθεθξηκέλε ιεηηνπξγία ηεο αζηηθήο δσήο, ν ζρεδηαζκόο ηνπο βαζίδεηαη ζηελ ηπραηόηεηα. Δηακνξθσκέλνη σο θελνί λνήκαηνο, νη ειεύζεξνη ρώξνη ζηελ πόιε αδπλαηνύλ λα επηηειέζνπλ νπνηαδήπνηε ιεηηνπξγία θαη ν θαύινο θύθινο θαηαιήγεη ζηελ παξαθκή ηνπο. Η ζπλζεηηθή αληηκεηώπηζε πνπ αξκόδεη ζην δεκόζην ππαίζξην ρώξν είλαη θξνληίδα σο εάλ ήηαλ πιήξεο, εθόζνλ είλαη πιήξεο λνεκάησλ γηα ηε δεκόζηα δσή, αιιά κε ζεβαζκό ζηε θύζε ηνπ σο αζηηθό θελό. Οη βηώζηκ εο πόιεηο ηνπ κέιινληνο θαινύληαη λα ελζαξξύλνπλ ηνπο πνιίηεο λα παξαηείλνπλ ηε δηάξθεηα παξακνλήο ηνπο ζην δεκόζην ρώξν, λα ζπλαλαζηξαθνύλ θαη λα

αιιειεπηδξάζνπλ κε ηνπο ζπκπνιίηεο ηνπο, ζηα πιαίζηα ηεο θνηλσληθήο ζπκβίσζεο, πνπ είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλε κε ηελ αζηηθή ζπλζήθε. Κάηη ηέηνην είλαη εθηθηό ζε ρώξνπο ζπλζεηηθά θαη λνεκαηηθά άξηηνπο, επαξθώο θαηαλεκεκέλνπο ζηελ πόιε θαη θαηαιιεια ζπλδεδεκέλνπο κεηαμύ ηνπο. Η ζηξαηεγηθή αλαζπγθξόηεζε ησλ ειεύζεξσλ δεκόζησλ ρώξσλ ζηε



ζύγρξνλε πόιε είλαη ζήκεξα πην θξίζηκε από πνηέ, ιόγσ ηεο κηθξνθιηκαηηθήο ππνβάζκηζεο θαη ησλ πεξηβαιινληηθώλ επηπηώζεσλ ησλ αλζξώπηλσλ δξαζηεξηνηήησλ. Δεδνκέλνπ ηνπ κεγέζνπο ησλ αζηηθώλ θέληξσλ, ην πεξηαζηηθό πξάζηλν δελ επαξθεί γηα ηε ξύζκηζε ηνπ κηθξνθιίκαηνο θαη ηελ εμαζθάιηζε πγηεηλνύ θαη ζεξκηθώο άλεηνπ πεξηβάιινληνο γηα ηνπο θαηνίθνπο. Οη επηρεηξνύκελεο αλαπιάζεηο ζην δεκόζην ππαίζξην ρώξν ζα πξέπεη επνκέλσο λα βαζίδνληαη ζηα θξηηήξηα ηνπ βηνθιηκαηηθνύ ζρεδηαζκνύ, ώζηε λα βειηηζηνπνηείηαη ε ζπλεηζθνξά ηνπο ζην κηθξνθιίκα ηεο πόιεο. Με γλώκνλα ηελ αλαγθαηόηεηα ησλ βηνθιηκαηηθώλ επεκβάζεσλ ζηνπο ππαίζξηνπο ρώξνπο ησλ κεγάισλ πόιεσλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο Αζήλαο , παξνπζηάδνληαη ν

ζην 2 θεθάιαην ηεο παξνύζαο εξγαζίαο νη βαζηθέο αξρέο ηνπ βηνθιηκαηηθνύ ζρεδηαζκνύ θαη νη παξάγνληεο κε ηελ πιεόλ νπζηαζηηθή επίδξαζε ζην κηθξνθιίκα. ΢ηε ινγηθή όκσο όηη ην αζηηθό αλάγιπθν θάζε πεξηνρήο είλαη μερσξηζηό, επηιέγεηαη κηα ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή κειέηεο, ζηηο ζπλζήθεο ηεο νπνίαο πξνζαλαηνιίδεηαη ε έξεπλα. Η ελ ιόγσ πεξηνρή είλαη νη πιαηείεο Φηινπάππ νπ θαη Ειπίδνο ζηα ζύλνξα ησλ Άλσ Πεηξαιώλσλ κε ην Κνπθάθη. Γηα ηε δηεξεύλεζε ηεο επίδξαζεο ζην κηθξνθιίκα ηεο πεξηνρήο κειέηεο δηάθνξσλ κέηξσλ πνπ πξνηείλεη ν βηνθιηκαηηθόο ζρεδηαζκόο ρξεζηκνπνηείηαη ην ινγηζκηθό ENVI-met V3.1. Πξόθεηηαη γηα έλα επξέσο αλαγλσξηζκέλν θαη ρξεζηκνπνηνύκελν κε πδξνζηαηηθό ππνινγηζηηθό παθέην ξεπζηνκεραληθήο, ην νπνίν παξέρεη ηε δπληόηεηα πξνζνκνίσζεο ησλ κηθξνθιηκαηηθώλ ζπλζεθώλ θάζε πεξηνρήο κε ηθαλνπνηεηηθή αθξίβεηα. Σν πεδίν εθαξκνγήο, νη παξαδνρέο, νη αξρέο ιεηηνπξγίαο θαη νη ρξεζηκνπνηνύκελεο εμηζώζεηο ζηελ ελ ιόγσ έθδνζε, παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζην θεθάιαην 3. Παξά ηε γεληθή απνδνρή ηνπ πξνγξάκκαηνο από δηεζλείο αθαδεκατθνύο θνξείο, γηα ηε δηεξεύλεζε ηεο θαηαιιειόηεηάο ηνπ γηα ηηο αλάγθεο ηεο εξγαζίαο απηήο, αμηνινγείηα η ε αμηνπηζηία ηνπ, κέζσ ζύγθξηζεο ησλ απνηειεζκάησλ πξνζνκνίσζεο ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο κεηξήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζην ζηαζκό ηνπ Εζληθνύ Αζηεξνζθνπείνπ Αζελώλ, ζηνλ Κεξακεηθό. ΢ηε ζπλέρεηα, εθηεινύληαη πξνζνκνηώζεηο ηξηώλ ελαιιαθηηθώλ ζελαξίσλ, πξνθεηκέλνπ λα πνζνηηθνπνηεζεί ε επίδξαζε ηεο αλαθιαζηηθόηεηαο ησλ όςεσλ θαη ησλ δσκάησλ ησλ γύξσ θηηξίσλ θαη ηεο εληαηηθήο θύηεπζεο ζηηο κεηεσξνινγηθέο ζπλζήθεο ηεο πεξηνρήο κειέηεο. Με θαηεύζπλζε ηα απνηειέζκαηα απηά, ηα θξηηήξηα ηνπ βηνθιηκαηηθνύ ζρεδηαζκνύ θαη ηηο αλάγθεο πνπ αλαθέξζεθαλ γηα ηε ζπλζεηηθή αληηκεηώπηζε ησλ ειεύζεξσλ ρώξσλ, θαηαξηίδεηαη κηα πξόηαζε αλαζπγθξόηεζεο ησλ δύν πιαηεηώλ, ηεο νπνίαο ηα ζηάδηα θαη ηα ηειηθά ζρέδηα παξνπζηάδνληαη ζην θεθάιαην 7. ΢ηε ζπλέρεηα, ε πξόηαζε απηή κνληεινπνηείηαη θαη πξνζνκνηώλεηαη κε ην ENVI-met, πξνθεηκέλνπ λα ζπγθξηζνύλ ηα πξνθύπηνληα απνηειέζκαηα κε απηά ηεο αλάιπζεο ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο θαη λα αμηνινγεζεί ε απνηειεζκαηηθόηεη α ησλ πξνηεηλόκελσλ κέηξσλ.

ΠΙΝΑΚΑ΢ ΠΓΡΙΓΥΟΜΓΝΩΝ

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 1 Α΢ΣΙΚΟΙ ΓΛΓΤΘΓΡΟΙ ΥΩΡΟΙ ΚΑΙ ΔΗΜΟ΢ΙΟ΢ ΒΙΟ΢ ....................................... 27 1.1 Γηζαγωγή.................................................................................... .......................................... 29 1.2 ΢ύληνκε ηζηνξηθή αλαδξνκή................................................... ........................................ 29 1.2.1

Ο δεκόζηνο ρώξνο ζηελ αξραία Αζήλα ................................................................. 29

1.2.2

Αιιαγέο ζηε κνξθή θαη ην ραξαθηήξα ηνπ δεκόζηνπ ρώξνπ ζηνλ 20

ν

αηώλα............................................................................................................................ 31 1.3 Ο δεκόζηνο ρώξνο ζηε ζύγρξνλε Αζήλα............................................................. ....... .35 1.3.1

Η θαηάζηαζε ησλ ειεύζεξσλ δεκόζησλ ρώξσλ ζηελ Αζήλα ηνπ ζήκεξα ..... 35

1.3.2

Η ζεκαζία επαλαζρεδηαζκνύ θαη ελνπνίεζεο ησλ δεκόζησλ ρώξσλ ............. 40

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2 ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ ........................................ 49 2.1 Γεληθά............................................................................................................................. ........ 51

2.1.1

Ση είλαη ην αζηηθό κηθξνθιίκα ................................................................................... 52

2.1.2

Μηθξνθιηκαηηθά θαηλόκελα ζηνλ αζηηθό ρώξν .................................................... 53

2.1.2.1

Αζηηθή ζεξκηθή λεζίδα (Urban heat island).........................................................................54

2.1.2.2

Αζηηθή νδηθή ραξάδξα (Urban street canyon).....................................................................55

2.2 Βηνθιηκαηηθόο ζρεδηαζκόο................................................................................................ 57 2.2.1

Οξηζκόο, ζηόρνη θαη βαζηθέο αξρέο......................................................................... 57

2.2.2

Παξάγνληεο πνπ ιακβάλνληαη ππ΄όςηλ ζην ζρεδηαζκό ...................................... 58

2.2.2.1

Αζηηθή κνξθνινγία- ηνπνγξαθία .......................................................................................59

2.2.2.2 Ηιηαζκόο...................................................................................................................................60 2.2.2.3 ΢θίαζε- Ηιηνπξνζηαζία.........................................................................................................60 2.2.2.4 Πεδίν αλέκνπ...........................................................................................................................60 2.2.2.5 Πεδίν Αθηηλνβνιίαο................................................................................................................63 2.2.2.6 Θεξκνθξαζία θαη πγξαζία.....................................................................................................63 2.2.2.7 Θεξκηθή άλεζε (θαη δείθηεο απηήο)......................................................................................63 2.2.2.8 Οπηηθή άλεζε...........................................................................................................................68 2.2.2.9 Αθνπζηηθή άλεζε- Ηρνπξνζηαζία........................................................................................68 2.2.2.10 Υξεζηκνπνηνύκελα πιηθά θαη αλαθιαζηηθόηεηα ................................................................69 2.2.2.11 Νεξό..........................................................................................................................................72 2.2.2.12 Φύηεπζε............................................................................................................................. .......72 2.2.2.13 Δείθηεο ζέαζεο ηνπ νπξαλνύ (sky view factor, SVF)...........................................................77 2.2.3

Βειηίσζε αζηηθνύ κηθξνθιίκαηνο- θαηεπζύλζεηο ιύζεσλ.................................. 77

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 3 ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΟΤ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟΤ ENVI-MET................................................... 87 3.1 Γεληθά............................................................................................................................. ........ 89 3.2 Γμηζώζεηο πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη ζηελ ππνινγηζηηθή δηαδηθαζία ......................... 94 3.2.1

Σν αηκνζθαηξηθό κνληέιν........................................................................................ .94

3.2.1.1

Κύξηα ξνή αλέκνπ...................................................................................................................94

3.2.1.2

Θεξκνθξαζία θαη πγξαζία.....................................................................................................95

3.2.1.3

Αηκνζθαηξηθή ηύξβε...............................................................................................................96

3.2.1.4

Ρνέο αθηηλνβνιίαο...................................................................................................................98

3.2.2

Σν εδαθηθό κνληέιν................................................................................................... 99

3.2.3

Σν κνληέιν βιάζηεζεο............................................................................................. 100

3.2.3.1

Σπξβώδεηο ξνέο ζεξκόηεηαο θαη εμάηκηζεο.......................................................................101

3.2.3.2 Αληίζηαζε ζηνκάησλ............................................................................................................102 3.2.3.3 Γλεξγεηαθό ηζνδύγην ζηα θύιια..........................................................................................102 3.2.3.4 Τδξνινγηθό ηζνδύγην θπηώλ- εδάθνπο.............................................................................103

3.2.4

Γδαθηθή επηθάλεηα θαη επηθάλεηεο θηηξίσλ .......................................................... 103

3.2.4.1

Ρνέο αθηηλνβνιίαο.................................................................................................................104

3.2.4.2 Σπξβώδεο ξνή ζεξκόηεηαο θαη εμάηκηζεο........................................................................105 3.2.4.3 Ρνή ζεξκόηεηαο εδάθνπο θαη κέζσ ησλ θηηξίσλ............................................................106

3.2.5

Αξηζκεηηθά κνληέια- Μεζνδνινγία................................................................. ...... 106

3.2.5.1

Σερληθέο επίιπζεο..................................................................................................................106

3.2.5.2 Τπνινγηζηηθό πεδίν θαη θαηαζθεπή θαλάβνπ ...................................................................107

3.2.6

Μεηνλεθηήκαηα θαη παξαιείςεηο ζηελ παξνύζα έθδνζε ................................... 108

3.3 Ση αιιάδεη ζηελ επόκελε έθδνζε ηνπ ινγηζκηθνύ ENVI-met V4.0......................... 109 3.3.1

Γηζαγσγή.................................................................................................................... 109

3.3.2

Καηλνηνκίεο ζηελ έθδνζε 4.0................................................................................... 110

3.3.2.1

΢ρεδίαζε θαη επεμεξγαζία ζε ηξεηο δηαζηάζεηο.................................................................110

3.3.2.2 Αλαβαζκηζκέλε ππνινγηζηηθή δηαδηθαζία γηα ηε ξνή ζεξκόηεηαο θαη αθηηλνβνιίαο...........................................................................................................................112 3.3.2.3 Δηαθπκάλζεηο νξηαθώλ ζπλζεθώλ.......................................................................................114

3.3.3

Αιιαγέο επί ηεο δηαδηθαζίαο...................................................................... ............. 115

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 4 ΠΓΡΙΟΥΗ ΜΓΛΓΣΗ΢ ΚΑΙ ΢ΤΛΛΟΓΗ ΔΓΔΟΜΓΝΩΝ ...................................... 119 4.1 Γεωγξαθηθή θαη δηνηθεηηθή ζέζε.................................................................................. 121 4.2 Ιζηνξηθά ζηνηρεία............................................................................................................. 122 4.3 Πνιενδνκηθό θαζεζηώο................................................................................................... 128 4.4 Πξόζβαζε θαη κεηαθνξέο............................................................................................... 129 4.5 Η ζπλνηθία ηωλ Πεηξαιώλωλ ζήκεξα- θάηνηθνη θαη ηξόπνο δωήο...................... 129 4.6 ΢πιινγή ζηνηρείωλ θαη απνηύπωζε ηεο πεξηνρήο κειέηεο .................................... 131 ΚΓΦΑΛΑΙΟ 5 ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΩ΢Η ΣΗ΢ ΤΦΙ΢ΣΑΜΓΝΗ΢ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΜΓ ΣΟ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟ ENVI-MET............................................................................................................................. ...... 137 5.1 Δεκηνπξγία εηθόλαο ππνβάζξνπ................................................................................... 139 5.2 Δεκηνπξγία αξρείνπ εηζαγωγήο δεδνκέλωλ (Area Input File)................................ 141 5.3 Δεκηνπξγία αξρείνπ επεμεξγαζίαο παξακέηξωλ (Configuration File)................. 147 5.4 Γθηέιεζε ηεο πξνζνκνίωζεο......................................................................................... 149 5.5 Παξνπζίαζε απνηειεζκάηωλ........................................................................................ 150 5.5.1

Leonardo...................................................................................................................... 150

5.5.2

Xtract............................................................................................................................ 153

5.6 ΢πκπεξάζκαηα- Αμηνπηζηία πξνγξάκκαηνο............................................................... 154 ΚΓΦΑΛΑΙΟ 6 ΓΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΢ΓΝΑΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΩ΢ΓΙ΢ .......................................... 165 6.1 Γηζαγωγή............................................................................................................................ 167 6.2 Δείθηεο αλαθιαζηηθόηεηαο (albedo)............................................................................ 167 6.2.1

Γεληθά.......................................................................................................................... 167

ε

6.2.2

2 πξνζνκνίσζε: αξρεία εηζόδνπ θαη απνηειέζκαηα ......................................... 168

6.3 Φύηεπζε............................................................................................................................. . 170

6.3.1

Γεληθά........................................................................................................................ .. 170

6.3.2

3 πξνζνκνίσζε: αξρεία εηζόδνπ θαη απνηειέζκαηα ......................................... 170

ε

6.4 Φπηεκέλα δώκαηα............................................................................................................ 173 6.4.1

Γεληθά.......................................................................................................................... 173

6.4.2

4 πξνζνκνίσζε: αξρεία εηζόδνπ θαη απνηειέζκαηα ......................................... 174

ε

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 7 ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΗ΢ ΠΡΟΣΓΙΝΟΜΓΝΗ΢ ΛΤ΢Η΢ ............................................. 179 7.1 Γηζαγωγή............................................................................................................................ 181 7.2 Η θηινζνθία ηνπ ζρεδηαζκνύ: ζπλζεηηθέο αξρέο θαη ζρεδηαζηηθέο

επηδηώμεηο........................................................................................................................... 182 7.3 Πιαηείεο Φηινπάππνπ θαη Γιπίδνο, Άλω Πεηξάιωλα: ε πξόηαζε

αλάπιαζεο............................................ .............................................................................. 190 ε

7.4 5 πξνζνκνίωζε- ε πξόηαζε αλάπιαζεο: αξρεία εηζόδνπ θαη

απνηειέζκαηα.................................................................................................... ................ 208 7.4.1

Καηάξηηζε αξρείσλ εηζόδνπ................................................................................... 208

7.4.2

Απνηειέζκαηα........................................................................................................... 209

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 8 ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΑΠΟΣΓΛΓ΢ΜΑΣΩΝ- ΢ΤΜΠΓΡΑ΢ΜΑΣΑ- ΠΡΟΣΑ΢ΓΙ΢......... 213 8.1 Γηζαγωγή............................................................................................................................ 215 8.2 ΢πγθξηηηθή ζεώξεζε ηεο επίδξαζεο ηεο αλαθιαζηηθόηεηαο θαη ηεο βιάζηεζεο ζην κηθξνθιίκα ηεο πεξηνρήο κειέηεο......................................................................... 215 8.2.1

Παξνπζίαζε απνηειεζκάησλ.................................................................................. 215

8.2.2

΢πκπεξάζκαηα........................................................................................................... 227

8.3 ΢πγθξηηηθή ζεώξεζε πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο θαη πξόηαζεο αλάπιαζεο ....... 228 8.3.1

Παξνπζίαζε απνηειεζκάησλ................................................................................. 228

8.3.2

΢πκπεξάζκαηα........................................................................................................... 236

8.4 Αλάιπζε θόζηνπο θαη βηωζηκόηεηα ηεο πξνηεηλόκελεο ιύζεο ............................. 236 8.5 Πξνηάζεηο........................................................................................................................... 239

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ..................................................................................................... ...................... 243

ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΙΚΟΝΩΝ

Γηθόλα 1.1: Άπνςε ηεο αξραίαο αζελατθήο Αγνξάο ζήκεξα ............................................................31 Γηθόλα 1.2: Η πιαηεία Οκνλνίαο, ζην θέληξν ηεο Αζήλαο, ην έηνο 1903 ......................................32 Γηθόλα 1.3: Η πιαηεία Οκνλνίαο, ζην θέληξν ηεο Αζήλαο, ην 1959 ...............................................33 Γηθόλα 1.4: Η ζεκεξηλή εηθόλα ηεο πιαηείαο Μνλαζηεξαθίνπ θαη ηεο ηζηνξηθόηεξεο αζελατθήο ζπλνηθίαο, ηεο Πιάθαο..........................................................................................................................34 Γηθόλα 1.5: Καηαλνκή επηθάλεηαο πξαζίλνπ αλά θάηνηθν ζηηο κεγαιύηεξεο πόιεηο ηεο Γεξκαλίαο................................................................................................................................................35 Γηθόλα 1.6: Γπηζπκεηή θαη πξαγκαηνπνηνύκελε αλαινγία πξαζίλνπ αλά θάηνηθν ζηελ Αζήλα......................................................................................................................................................36 Γηθόλα 1.7: Η ζεκεξηλή εηθόλα ηεο θεληξηθόηεξεο πιαηείαο ηεο Αζήλαο, ηεο πιαηείαο Σπληάγκαηνο..........................................................................................................................................38 Γηθόλα 1.8: Σθαξίθεκα ηεο ληθεηήξηαο ζπκκεηνρήο ζην δηαγσληζκό αλάπιαζεο ηνπ θέληξνπ ηεο Αζήλαο, ReThink Athens, 2012.......................................................................................................42 Γηθόλα 1.9: Γηθόλα ηεο πιαηείαο Οκνλνίαο, όπσο πξνηείλεηαη ζηε ληθεηήξηα ζπκκεηνρή ηνπ δηαγσληζκνύ ReThink Athens...............................................................................................................43 Γηθόλα 1.10: Αλάδεημε ηεο ζρέζεο ακνηβαηόηεηαο κεηαμύ θηηζκέλνπ θαη ειεύζεξνπ ρώξνπ, ηεξώληαο ζπλζεηηθέο αξρέο θαη βηνθιηκαηηθά θξηηήξηα .................................................................45 Γηθόλα 1.11: Η πξόηαζε αλάπιαζεο ηνπ ηζηνξηθνύ θέληξνπ ηεο Αζήλαο, ζην δηαγσληζκό ReThink Athens.......................................................................................................................................46 Γηθόλα 2.1: Παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ θαη επεξεάδνληαη από ην αζηηθό κηθξνθιίκα ..........53 Γηθόλα 2.2: Δηαγξακκαηηθή αλαπαξάζηαζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο αζηηθήο ζεξκηθήο λεζίδαο ..54 Γηθόλα 2.3: Δηαβαζκίζεηο ηεο έληαζεο ηεο αζηηθήο ζεξκηθήο λεζίδαο, αλάινγα κε ην αλάγπθν θαη ηε ιεηηνπξγία θάζε πεξηνρήο........................................................................................................54 Γηθόλα 2.4: Σρεκαηηθή απεηθόληζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο αζηηθήο νδηθήο ραξάδξαο ..................56 Γηθόλα 2.5: Βαζηθά γεσκεηξηθά κεγέζε πνπ θαζνξίδνπλ ην ραξαθηήξα ηεο αζηηθήο νδηθήο ραξάδξαο................................................................................................................................................56 Γηθόλα 2.6: Γθδειώζεηο ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο αζηηθήο νδηθήο ραξάδξαο γηα δηάθνξεο θαηεπζύλζεηο αλέκνπ ζε ζρέζε κε ηηο θύξηεο δηεπζύλζεη ο ησλ θηηξίσλ θαη ησλ νδώλ............57 Γηθόλα 2.7: Καηαλνκή ηεο ηαρύηεηαο ηνπ αλέκνπ θαζ΄ύςνο, αλάινγα κε ηελ ηξαρύηεηα ηνπ εδάθνπο...................................................................................................................................................61 Γηθόλα 2.8: Γθδήισζε θαηλνκέλνπ Wise θαηά κήθνο ησλ όςεσλ θαη ζηηο γσλίεο ςειώλ θηηξίσλ....................................................................................................................................................62 Γηθόλα 2.9: εθδήισζε θαηλνκέλνπ Venturi ζηελ αμνληθή δηεύζπλζε επηκήθνπο νδνύ κε κεγάιν ύςνο παξαθείκελσλ θηηξίσλ.................................................................................................62 Γηθόλα 2.10: Η θιίκαθα 7 ζεκείσλ η νπ δείθηε PMV θαη ε αληηζηνηρία απηώλ κε ηελ αλζξώπηλε αίζζεζε γηα ην ζεξκηθό πξνθίι ελόο ρώξνπ ...............................................................6 5

Γηθόλα 2.11: Δηαγξακκαηηθή απεηθόληζε ηεο ζρέζεο ησλ δεηθηώλ PMV θαη PPD........................66 Γηθόλα 2.12: Η θιίκαθα ηνπ δείθηε ηζρύνο απνςύμεσο θαη ε αληηζηνηρία θάζε ηηκήο κε ηελ αλζξώπηλε αίζζεζε γηα ην ζεξκηθό πξνθίι ελόο ρώξνπ ...............................................................67 Γηθόλα 2.13: Η θιίκαθα ηηκώλ ηνπ δείθηε δπζθνξίαο θαη ε αληηζηνηρία θάζε ηηκήο κε ην πνζνζηό ηνπ πιεζπζκνύ πνπ ζηεξείηαη ζεξκηθήο άλεζεο .............................................................67 Γηθόλα 2.14: Τηκέο αλαθιαζηηθόηεηαο ησλ πιένλ ζπλεζηζκέλσλ δνκηθώλ πιηθώλ θαη επηζηξώζεσλ..........................................................................................................................................71 Γηθόλα 2.15: Η ζπλεηζθνξά ησλ δέληξσλ σο «θίιηξν» ζηε δηέιεπζε ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο..........................................................................................................................................73 Γηθόλα 2.16: Η επίδξαζε ηεο βιάζηεζεο ζην πεδίν αλέκνπ γηα δηαθνξεηηθέο κνξθέο ζπζηάδσλ δέληξσλ..............................................................................................................................7 4 Γηθόλα 2.17: Ο ξόινο ηεο βιάζηεζεο σο ερνπξνζηαηεπηηθό θίιηξν ............................................76 Γηθόλα 2.18: Πξνηεηλόκελα θαηαζθεπαζηηθά κέηξα πξνο αλάζρεζε ησλ δ πζάξεζησλ εθδειώζεσλ ηνπ θαηλνκέλνπ Wise....................................................................................................80 Γηθόλα 2.19: Πξόηαζε αλαθαηαζθεπήο ηνπ Central Park ηεο Νέαο Υνξθεο σο βπζηζκέλν πάξθν, ν 1 βξαβείν ζην δηαγσληζκό Future Skyscraper Competition, 2016, αξρηηέθηνλεο Yifend Zhao θαη Chengdu Zhu...........................................................................................................................................81 Γηθόλα 2.20: Τα πνξώδε θπζηθά θαη ηερλεηά πιηθά εδαθνθάιπςεο ειαρηζηνπνηνύλ ηε δηαηάξαμε ηνπ θύθινπ ηνπ λεξνύ θαη επηηξέπνπλ ηελ αλάπηπμε βιάζηεζεο ζηνπο αξκνύο ηνπο.........................................................................................................................................................83 Γηθόλα 2.21: Δηάγξακκα δηαθύκαλζεο ηεο ζεξκνθξαζίαο δηάθνξσλ πιηθώλ εδαθνθάιπςεο ην ρεηκώλα θαη ην θαινθαίξη- έθδειε είλαη ε κεησκέλε ζεξκνθξαζία ησλ επηθαλεηώλ πνπ θαιύπηνληαη από βιάζηεζε, ην θαινθαίξη.......................................................................................84 Γηθόλα 3.1: Παξνπζίαζε απνηειεζκάησλ πξνζνκνίσζεο από επέκβαζε ζηελ πεξηνρή ηνπ Sao Paolo.........................................................................................................................................................91 Γηθόλα 3.2: Παξνπζίαζε απνηειεζκάησλ πξνζνκνίσζεο από επέκβαζε ζηελ πεξηνρή ηνπ Sao Paolo.........................................................................................................................................................91 Γηθόλα 3.3: Παξνπζίαζε απνηειεζκάησλ πξνζνκνίσζεο από επέκβαζε ζηελ πόιε Freiburg........................................................................................................................................... ........92 Γηθόλα 3.4: Παξνπζίαζε απνηειεζκάησλ πξνζνκνίσζεο ζην Phoenix........................................93 Γηθόλα 3.5: Καηάινγνο δηεζλώλ θνξέσλ, αθαδεκατθώλ ε κε, πνπ ρξεζηκνπνηνύλ ζε κειέηεο βηνθιηκαηηθώλ επεκβάζεσλ ην ινγηζκηθό ENVI-met........................................................................93 Γηθόλα 3.6: Δπλαηόηεηεο θαη θηινζνθία ζρεδηαζκνύ ηεο λεόηεξεο έθδν ζεο ηνπ ινγηζκηθνύ ENVI-met................................................................................................................................................109 Γηθόλα 3.7: Πεξηβάιινλ εξγαζίαο ηνπ ινγηζκηθνύ EENVI-met έθδνζε 4.0...................................111 Γηθόλα 3.8: Λεπηνκεξήο ζρεδίαζε θαη πξνζνκνίσζε ζηνηρείσλ βιάζηεζεο ζην ENVI-met V.40 Editor.......................................................................................................................................................111 Γηθόλα 3.9: Πξνζνκνίσζε βιάζηεζεο ζην ηξηζδηάζηαην πεξηβ άιινλ ζρεδίαζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο ENVI-met V4.0............................................................................................................112 Γηθόλα 3.10: Μνληέιν 3 ζεκείσλ ππνινγηζκνύ ξνήο ζεξκόηεηαο ζε ζηνηρεία ηνηρνπνηΩαο .....113

Γηθόλα 3.11: Δηαθύκαλζε ζεξκνθξαζίαο ζηνπο 3 θόκβνπο αλαθνξάο ηεο δηαηνκήο ηνπ ηνίρνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο κέξαο...............................................................................................................114 Γηθόλα 3.12: Γξακκή εξγαιείσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο ENVI-met έθδνζε 4.0.................................115 Γηθόλα 4.1: Οη επηά δηνηθεηηθέο ελόηεηεο ηνπ δήκνπ Αζελαίσλ- ηα Πεηξάισλα αλήθνπλ ζηελ ε 3 .............................................................................................................................................................121 Γηθόλα 4.2: Δηαγξακκαηηθή απεηθόληζε ηεο ζπλνηθίαο ησλ Πεηξαιώλσλ θαη ησλ δήκσλ κε ηνπο νπνίνπο ζπλνξεύνπλ.................................................................................................................122 Γηθόλα 4.3: Θέζε ησλ Πεηξαιώλσλ ζην ράξηε ηνπ ηζηνξηθνύ θέληξνπ ηεο Αζήλαο - θαίλεηαη ε γεηηλίαζε κε ην ιόθν Φηινπάππνπ θαη ηελ Αθξόπνιε ..............................................................123 Γηθόλα 4.4: Τν εξγνζηάζην Πηινπνηταο Πνπινπνύινπ, ηνπόζεκν θαη δηαηεξεηέν θηίξην, ζηεγάδεη ζήκεξα ην πνιηηηζηηθό θέληξν «Μειίλα Μεξθ νύξε»......................................................125 Γηθόλα 4.5: Η εηθόλα ηεο ζπλνηθίαο ησλ Άλσ Πεηξαιώλσλ ζηε δεθαεηία ηνπ 1930 ................126 Γηθόλα 4.6: Η ζεκεξηλή εηθόλα ηνπ πξνζθπγηθνύ ζπλνηθηζκνύ Αζπξκάηνπ, έξγν ηνπ Άξε Κσλζηαληηλίδε. Μπξνζηά ηνπ πεξλάεη ν πεξηθεξεηαθόο ηνπ Φηινπάππνπ ...............................126 Γηθόλα 4.7: Καηνηθία ζηελ πεξηνρή ησλ Άλσ Πεηξαιώλσλ. Σηα ζνθάθηα είλαη έθδεινο ν ραξαθηήξαο παιηάο αζελατθήο γεηηνληάο........................................................................................127 Γηθόλα .4.8: Τππηθή εηθόλα δξόκνπ ζηα Άλσ Πεηξάισλα. Οηθνδνκηθό ζύζηεκα ζπλερέο, θαηνηθίεο θπξίσο ηξηώξνθεο, δξόκνη κηθξνύ πιάηνπο θαη ήπηαο θπθινθνξίαο .......................128 Γηθόλα 4.9: Η πιαηεία «Μειίλαο Μεξθνύξε», θεληξηθή πιαηεία ησλ Άλσ Πεηξαιώλσλ, ζηελ νπνία πξαγκαηνπνηείηαη ε γεληθή ζπλέιεπζε ησλ θαηνίθσλ θάζε Κπξηαθή.............................130 Γηθόλα 4.10: Η πεξηνρή κειέηεο ζην ράξηε ηνπ Γζληθνύ Κηεκαηνινγίνπ ..................................132 Γηθόλα 4.11: Οη δύν πιαηείεο, Φηινπάππνπ θαη Γιπίδνο, όπσο εκθαλίδνληαη ζην ράξηε ηνπ Γζληθνύ Κηεκαηνινγίνπ......................................................................................................................133 Γηθόλα 4.12: Σηνηρεία γηα ην πνιενδνκηθό θαζεζηώο ζηελ πεξηνρή κειέηεο, όπσο απεζηάιεζαλ από ηε Δηεύζπλζε Πνιενδνκίαο ηνπ Δήκνπ Αζελαίσλ ........................................133 Γηθόλα 5.1: Γξακκή εξγαιείσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο ENVI-met V3.1...............................................140 Γηθόλα 5.2: Σρεκαηηθή απεηθόληζε ηεο ζύλδεζεο ησλ εξγαιείσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο κε ηα ζηάδηα ηεο δηαδηθαζίαο......................................................................................................................140 Γηθόλα 5.3: Χεθηαθό ζρέδηα ηεο πεξηνρήο κειέηεο- θιίκαθα 1:1000............................................140 Γηθόλα 5.4: Γηθνλίδηα πνπ αλαθέξνληαη ζηελ εηζαγσγή δεδνκέλσλ θαη ηε δεκηνπξγία ηνπ κνληέινπ................................................................................................................................................141 Γηθόλα 5.5: Γηζαγσγή πιεξνθνξηώλ εθθίλεζεο ηνπ κνληέινπ .....................................................141 Γηθόλα 5.6: Δεκηνπξγία ηνπ αξρείνπ εηζόδνπ- θηίξηα θαη βιάζηεζε...........................................143 Γηθόλα 5.7: Δεκηνπξγία ηνπ αξρείνπ εηζόδνπ - εδαθηθό κνληέιν................................................144 Γηθόλα 5.8: Δεκηνπξγία ηνπ αξρείνπ εηζόδνπ - ππνδνρείο............................................................145 Γηθόλα 5.9: Δεκηνπξγία ηνπ αξρείνπ εηζόδνπ - εθπνκπέο..............................................................145 Γηθόλα 5.10: Έιεγρνο αξρείνπ Area model input file- Γπηινγή Model Analyser............................146

Γηθόλα 5.11: Αληηζηνηρία κεηαμύ θαηεύζπλζεο αλέκνπ θαη αλνίγκ αηνο γσλίαο κέζσ ηνπ νπνίνπ ν άλεκνο ππεηζέξρεηαη ζηνπο ππνινγηζκνύο ηνπ ENVI-met...........................................148 Γηθόλα 5.12: Γηθνλίδην πνπ επηιέγεηαη γηα ηελ έλαξμε ηεο πξνζνκνίσζεο................................149 Γηθόλα 5.13: Παξάζπξν ζην νπνίν πξαγκαηνπνηνύληαη νη ηειεπηαίεο ξπζκίζεηο θαη ε πξνζνκνίσζε........................................................................................................................................149 Γηθόλα 5.14: Γηθνλίδηα εξγαιείσλ πνπ επηηξέπνπλ ηελ επεμεξγαζία θαη παξνπζίαζε ησλ απνηειεζκάησλ κε ηηο εθαξκνγέο Xtract θαη Leonardo.................................................................150 Γηθόλα 5.15: Παξάζπξν πνπ αλνίγεη θαηά ηελ εθθίλεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο Leonardo............151 Γηθόλα 5.16: Γπηινγή αξρείνπ κεηαβιεηώλ πξνο απεηθόληζε, Leonardo.....................................152 Γηθόλα 5.17: Παξάζπξν ξπζκίζεσλ ράξηε- Settings 2D, Leonardo...............................................152 Γηθόλα 5.18: Παξάζπξν πινήγεζεο ζην Xtract.................................................................................153 Γηθόλα 5.19: Φξσκαηηθόο ράξηεο ζεξκνθξαζηώλ, πθηζηάκελε θαηάζηαζε, 10:00πκ .................154 Γηθόλα 5.20: Φξσκαηηθόο ράξηεο ζεξκνθξαζηώλ, πθηζηάκελε θαηάζηαζε, 14:00κκ ................154 Γηθόλα 5.21: Φξσκαηηθόο ράξηεο ζεξκνθξαζηώλ, πθηζηάκελε θαηάζηαζε, 19:00κκ .................155 Γηθόλα 5.22: Φξσκαηηθόο ράξηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο, πθηζηάκελε θαηάζηαζε, 10:00πκ.........155 Γηθόλα 5.23: Φξσκαηηθόο ράξηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο, πθηζηάκελε θαηάζηαζε, 14:00κκ .........156 Γηθόλα 5.24: Φξσκαηηθόο ράξηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο, πθηζηάκελε θαηάζηαζε, 19:00κκ .........156 Γηθόλα 5.25: Δηαλπζκαηηθόο ράξηεο έληαζεο αλεκνξξνήο, πθηζηάκελε θαηάζηαζε, 10:00πκ...................................................................................................................................................157 Γηθόλα 5.26: Δηαλπζκαηηθόο ράξηεο έληαζεο αλεκνξξνήο, πθηζηάκε λε θαηάζηαζε, 14:00κκ...................................................................................................................................................157 Γηθόλα 5.27: Δηαλπζκαηηθόο ράξηεο έληαζεο αλεκνξξνήο, πθηζηάκελε θαηάζηαζε, 19:00κκ...................................................................................................................................................158 Γηθόλα 5.28: Ψξηαίεο ηηκέο ζεξκνθξαζίαο ( ° C), όπσο πξνέθπςαλ α) από κεηξήζεηο ζην ζηαζκό ηνπ Γ.Α.Α. ζην Γθάδη θαη β) από ηελ πξνζνκνίσζε κε ην ENVI-met..............................159 Γηθόλα 5.29: Δηαγξάκκαηα ρξνληθήο κεηαβνιήο ηεο ζεξκνθξαζίαο ............................................159 Γηθόλα 5.30: Ψξηαίεο ηηκέο πνζνζηνύ ζρεηηθήο πγξαζίαο (%), όπσο πξνέθπςαλ α) από κεηξήζεηο ζην ζηαζκό ηνπ Γ.Α.Α. ζην Γθάδη θαη β) από ηελ πξνζνκνίσζε κε ην ENVI-met....160 Γηθόλα 5.31: Δηαγξάκκαηα ρξνληθήο κεηαβνιήο ηνπ πνζνζηνύ ζρεηηθήο πγξαζίαο.................160 Γηθόλα 5.32: Ψξηαίεο ηηκέο θαηεύζπλζεο ηνπ αλέκνπ (ζε κνίξεο), όπσο πξνέθπςαλ α) από κεηξήζεηο ζην ζηαζκό ηνπ Γ.Α.Α. ζην Γθάδη θαη β) από ηελ πξνζνκνίσζε κε ην ENVI-met.....161 Γηθόλα 5.33: Δηαγξάκκαηα ρξνληθήο κεηαβνιήο ηεο θαηεύζπλζεο ηνπ αλέκνπ.........................161 Γηθόλα 5.34: Ψξηαίεο ηηκέο ηαρύηεηαο ηνπ αλέκνπ (ζε km/h), όπσο πξνέθπςαλ α) από κεηξήζεηο ζην ζηαζκό ηνπ Γ.Α.Α. ζην Γθάδη θαη β) από ηελ πξνζνκνίσζε κε ην ENVI-met....162 Γηθόλα 5.35: Δηαγξάκκαηα ρξνληθήο κεη αβνιήο ηεο ηαρύηεηαο ηνπ αλέκνπ............................162 Γηθόλα 6.1: Δηαθνξά επηθαλεηαθώλ ζεξκνθξαζηώλ κεηαμύ ζπκβαηηθώλ θαη ςπρξώλ επηζηξώζεσλ........................................................................................................................................168

εο

Γηθόλα 6.2: Φξσκαηηθνί ράξηεο α) ζεξκνθξαζίαο θαη β) ζρεηηθήο πγξαζίαο ηεο 2 ε πξνζνκνίσζεο (albedo=0.50), 31 Ινπιίνπ 2015, 10:00πκ...............................................................169 εο

Γηθόλα 6.3: Φξσκαηηθνί ράξηεο α) ζεξκνθξαζίαο θαη β) ζρεηηθήο πγξαζίαο ηεο 2 ε πξνζνκνίσζεο (albedo=0.50), 31 Ινπιίνπ 2015, 14:00κκ...............................................................169 εο

Γηθόλα 6.4: Φξσκαηηθνί ράξηεο α) ζεξκνθξαζίαο θαη β) ζρεηηθήο πγξαζίαο ηεο 2 ε πξνζνκνίσζεο (albedo=0.50), 31 Ινπιίνπ 2015, 19:00κκ...............................................................169 Γηθόλα 6.5: Σρεκαηηθή απεηθόληζε ησλ επεξγεηηθώλ επηδξάζεσλ ηεο θύηεπζεο ζην κηθξνθιίκα.............................................................................................................................................170 Γηθόλα 6.6: Αξρείν εηζόδνπ ηξίηεο πξνζνκνίσζεο- εληαηηθή θύηεπζε ειεύζεξσλ ρώξσλ....................................................................................................................................................171 εο

Γηθόλα 6.7: Φξσκαηηθνί ράξηεο α) ζεξκνθξαζίαο θαη β) ζρεηηθήο πγξαζίαο ηεο 3 ε πξνζνκνίσζεο (εληαηηθή θύηεπζε ειεύζεξσλ ρώξσλ), 31 Ινπιίνπ 2015, 10:00πκ..................172 εο

Γηθόλα 6.8: Φξσκαηηθνί ράξηεο α) ζεξκνθξαζίαο θαη β) ζρεηηθήο πγξαζίαο ηεο 3 ε πξνζνκνίσζεο (εληαηηθή θύηεπζε ειεύζεξσλ ρώξσλ), 31 Ινπιίνπ 2015, 14:00κκ..................172 εο

Γηθόλα 6.9: Φξσκαηηθνί ράξηεο α) ζεξκνθξαζίαο θαη β) ζρεηηθήο πγξαζίαο ηεο 3 ε πξνζνκνίσζεο (εληαηηθή θύηεπζε ειεύζεξσλ ρώξσλ), 31 Ινπιίνπ 2015, 19:00κκ...................172 Γηθόλα 6.10: Δηαθνξά επηθαλεηαθήο ζεξκνθξαζίαο αλάκεζα ζε ζπκβαηηθή πιάθα ζθπξνδέκαηνο θαη θπηνθαιπκέλν δώκα.........................................................................................173 Γηθόλα 6.11: Αξρείν εηζόδνπ ηέηαξηεο πξνζνκνίσζεο- εληαηηθή θύηεπζε ειεύζεξσλ ρώξσλ θαη δσκάησλ........................................................................................................................................174 εο

Γηθόλα 6.12: Φξσκαηηθνί ράξηεο α) ζεξκνθξαζ ίαο θαη β) ζρεηηθήο πγξαζίαο ηεο 4 ε πξνζνκνίσζεο (εληαηηθή θύηεπζε ειεύζεξσλ ρώξσλ θαη δσκάησλ) , 31 Ινπιίνπ 2015, 10:00πκ...................................................................................................................................................175 εο

Γηθόλα 6.13: Φξσκαηηθνί ράξηεο α) ζεξκνθξαζίαο θαη β) ζρεηηθήο πγξαζίαο ηεο 4 ε πξνζνκνίσζεο (εληαηηθή θύηεπζε ειεύζεξσλ ρώξσλ θαη δσκάησλ), 31 Ινπιίνπ 2015, 14:00κκ...................................................................................................................................................175 εο

Γηθόλα 6.14: Φξσκαηηθνί ράξηεο α) ζεξκνθξαζίαο θαη β) ζρεηηθήο πγξαζίαο ηεο 4 ε πξνζνκνίσζεο (εληαηηθή θύηεπζε ειεύζεξσλ ρώξσλ θαη δσκάησλ), 31 Ινπιίνπ 2015, 19:00κκ...................................................................................................................................................175 Γηθόλα 7.1: Σηάδηα ζρεδηαζκνύ θαη επαλέληαμεο ηνπ δεκόζηνπ ρώξνπ ζην θηηζκέλν πεξηβάιινλ............................................................................................................................................18 7 Γηθόλα 7.2: Σρεηηθή ζεζε πεξηνρήο κειέηεο θαη ιόθσλ Κνίιεο θαη Φηινπάππνπ ......................190 Γηθόλα 7.3: Σεκεξηλή άπνςε ηνπ ιόθνπ Κνίιεο...............................................................................191 Γηθόλα 7.4: Ο ιόθνο Φηινπάππνπ, όπσο θαίλεηαη από ηνλ νκώλπκν πεξηθεξεηαθό δξόκν.....................................................................................................................................................192 Γηθόλα 7.5: Ο ζπλνιηθόο ειεύζεξνο ρώξνο ζηελ πεξηνρή κειέηεο........................................... ...192 Γηθόλα 7.6: Οη βαζηθέο επηδηώμεηο θαηά ην ζρεδηαζκό ...................................................................193 Γηθόλα 7.7: Η ζέα πξνο ην ιόθν Φηινπάππνπ θαη ηα «κέησπα» ηνπ κειεηώκελνπ ρώξνπ ζην πεξηβάιινλ ηνπ....................................................................................................................................194 Γηθόλα 7.8: Σρεδηάγξακκα ραξαθηεξηζηηθώλ ηεο πεξηνρήο κειέηεο, όπσο είλαη ζήκεξα...................................................................................................................................................195

Γηθόλα 7.9: Οξγαλόγξακκα ιεηηνπξγηώλ πνπ κπνξνύλ λα θηινμελήζνπλ νη δύν πιαηείεο ....196 Γηθόλα 7.10: Σθαξίθεκα δηακόξθσζεο ηεο θπθινθνξίαο, θαηόπηλ ηεο πεδνδξόκεζεο ηεο νδνύ Πξακάλησλ...........................................................................................................................................196 Γηθόλα 7.11: Δηαδηθαζία αλαδήηεζεο λέσλ πεξηγξακκάησλ γηα ηελ πεξηνρή κειέηεο.............197 Γηθόλα 7.12: Σρέδην ηεο πεξηνρήο κειέηεο, όπσο δηακνξθώζεθε από ηα παξαπάλσ ζηάδηα δηεξεύλεζεο..........................................................................................................................................198 Γηθόλα 7.13: Άμνλεο θίλεζεο θαη ρώξνη δηεκέξεπζεο ζηελ πεξηνρή κειεηεο..............................199 Γηθόλα 7.14: Σθίηζα επίιπζεο ηνπ ειεύζεξνπ ρώξνπ ....................................................................200 Γηθόλα 7.15: Σρεδίαζε ηεο πξόηαζεο αλάπιαζεο ζην ζρεδηαζηηθό π εξηβάιινλ Auto-Cad......203 Γηθόλα 7.16: Κάηνςε ηεο πεξηνρήο κειέηεο- πθηζηάκελε θαηάζηαζε........................................204 Γηθόλα 7.17: Κάηνςε ηεο πεξηνρήο κειέηεο- πξνηεηλόκελε αλάπιαζε.......................................205 Γηθόλα 7.18: Σθαξίθεκα δηαγσλίνπ ηνκήο (θαηά ηνλ άμνλα ηεο νδνύ Πξακάλησλ) ...............206 Γηθόλα 7.19: Σθαξηθήκαηα θαζηζηηθώλ α) ζηνλ πεδόδξνκν Πξακάλησλ θαη β) ζηνλ πεδόδξνκν Αγλάλησλ.............................................................................................................................................206 Γηθόλα 7.20: Αξρείν εηζόδνπ 5

εο

πξνζνκνίσζεο (πξόηαζε αλάπιαζεο)....................................208

Γηθόλα 7.21: Φξσκαηηθόο ράξηεο ζεξκνθξαζηώλ γηα ηελ πξνηεηλόκελε ιύζε βηνθιηκαηηθήο ε αλαβάζκηζεο, 31 Ινπιίνπ 2015, 10:00πκ ..........................................................................................209 Γηθόλα 7.22: Φξσκαηηθόο ράξηεο ζεξκνθξαζηώλ γηα ηελ πξνηεηλόκελε ιύζε βηνθιηκαηηθήο ε αλαβάζκηζεο, 31 Ινπιίνπ 2015, 14:00κκ...........................................................................................209 Γηθόλα 7.23: Φξσκαηηθόο ράξηεο ζεξκνθξαζηώλ γηα ηελ πξνηεηλόκελε ιύζε βηνθιηκαηηθήο ε αλαβάζκηζεο, 31 Ινπιίνπ 2015, 19:00κκ............................................................................................210 Γηθόλα 7.24: Φξσκαηηθόο ράξηεο πνζνζηνύ ζρεηηθήο πγξαζίαο γηα ηελ πξνηεηλόκελε ιύζε ε βηνθιηκαηηθήο αλαβάζκηζεο, 31 Ινπιίνπ 2015, 10:00πκ..................................................................2 10 Γηθόλα 7.25: Φξσκαηηθόο ράξηεο πνζνζηνύ ζρεηηθήο πγξαζίαο γηα ηελ πξνηεηλόκελε ιύζε ε βηνθιηκαηηθήο αλαβάζκηζεο, 31 Ινπιίνπ 2015, 14:00κκ...................................................................211 Γηθόλα 7.26: Φξσκαηηθόο ράξηεο πνζνζηνύ ζρεη ηθήο πγξαζίαο γηα ηελ πξνηεηλόκελε ιύζε ε βηνθιηκαηηθήο αλαβάζκηζεο, 31 Ινπιίνπ 2015, 19:00κκ...................................................................211 Γηθόλα 8.1: Φξσκαηηθνί ράξηεο ζεξκνθξαζηώλ, 31/07/2015, 10:00πκ, α) πθηζηάκελε θαηάζηαζε, β) επίδξαζε αλαθιαζηηθόηεηαο, γ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη δ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη θπηεκέλσλ δσκάησλ.................................................................................................217 Γηθόλα 8.2: Φξσκαηηθνί ράξηεο ζεξκνθξαζηώλ, 31/07/2015, 14:00κκ, α) πθηζηάκελε θαηάζηαζε, β) επίδξαζε αλαθιαζηηθόηεηαο, γ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη δ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη θπηεκέλσλ δσκάησλ.................................................................................................219 Γηθόλα 8.3: Φξσκαηηθνί ράξηεο ζεξκνθξαζηώλ, 31/07/2015, 19:00κκ, α) πθηζηάκελε θαηάζηαζε, β) επίδξαζε αλαθιαζηηθόηεηαο, γ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη δ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη θπηεκέλσλ δσκάησλ.................................................................................................221 Γηθόλα 8.4: Φξσκαηηθνί ράξηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο, 31/07/2015, 10:00πκ, α) πθηζηάκελε θαηάζηαζε, β) επίδξαζε αλαθιαζηηθόηεηαο, γ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη δ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη θπηεκέλσλ δσκάησλ................................................................................................223

Γηθόλα 8.5: Φξσκαηηθνί ράξηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο, 31/07/2015, 14:00κκ, α) πθηζηάκελε θαηάζηαζε, β) επίδξαζε αλαθιαζηηθόηεηαο, γ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη δ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη θπηεκέλσλ δσκάησλ................................................................................................225 Γηθόλα 8.6: Δηάγξακκα κέζεο ζεξκνθξαζίαο- ρξόλνπ γηα ηα ηέζζεξα ζελάξηα πξνζνκνίσζεο.....................................................................................................................................226 Γηθόλα 8.7: Πίλαθαο ηηκώλ γηα ηε ράξαμε ηνπ δηαγξάκκαηνο κέζεο ζεξκνθξαζίαο - ρξόλνπ (Γηθόλα 8.6)...........................................................................................................................................226 Γηθόλα 8.8: Πίλαθαο πνζνζηηαίαο κείσζεο κέγηζηεο ζεξκνθξαζίαο ζε ζρέζε κε ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε γηα ηα ηξία ελαιιαθηηθά ζελάξηα πξνζν κνίσζεο πνπ πεξηγξάθεθαλ ζην θεθάιαην 6....................................................................................................................................227 Γηθόλα 8.9: Φξσκαηηθνί ράξηεο ζεξκνθξαζίαο, 31/07/2015, 10:00πκ α) γηα ηελ πθηζη άκελε θαηάζηαζε θαη β) γηα ηελ πξόηαζε αλάπιαζεο ............................................................................229 Γηθόλα 8.10: Φξσκαηηθνί ράξηεο ζεξκνθξαζίαο, 31/07/2015, 14:00κκ α) γηα ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη β) γηα ηελ πξόηαζε αλάπια ζεο ............................................................................230 Γηθόλα 8.11: Φξσκαηηθνί ράξηεο ζεξκνθξαζίαο, 31/07/2015, 19:00κκ α) γηα ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη β) γηα ηελ πξόηαζε αλάπιαζεο.............................................................................231 Γηθόλα 8.12: Φξσκαηηθνί ράξηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο, 31/07/2015, 10:00πκ α) γηα ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη β) γηα ηελ πξόηαζε αλάπιαζεο .......................................................232 Γηθόλα 8.13: Φξσκαηηθνί ράξηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο, 31/07/2015, 14:00κκ α) γηα ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη β) γηα ηελ πξόηαζε αλάπιαζεο .......................................................233 Γηθόλα 8.14: Φξσκαηηθνί ράξηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο, 31/07/2015, 19:00κκ α) γηα ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη β) γηα ηελ πξόηαζε αλάπιαζεο .......................................................234 Γηθόλα 8.15: Δηάγξακκα κέζεο ζεξκνθξαζίαο- ρξόλνπ γηα ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη ηελ πξόηαζε αλάπιαζεο ζηελ πεξηνρή κειέηεο...................................................................................235 Γηθόλα 8.16: Πίλαθαο ηηκώλ γηα ηε ράξαμε ηνπ δηαγξάκκαηνο ηεο εηθόλαο 8.15 ......................235 Γηθόλα 8.17: Πίλαθαο αλάιπζεο θόζηνπο γηα ηελ νινθιήξσζε ηνπ πξνηεηλόκελνπ έξγνπ αλάπιαζεο............................................................................................................................................237 Γηθόλα 8.18: Δηάγξακκα κέζεο ζεξκνθξαζίαο- ρξόλνπ γηα ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη ηελ πξόηαζε αλάπιαζεο (κε θαη ρσξίο ην πδάηηλν ζηνηρείν)............................................................238

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 1ν: Α΢ΣΙΚΟΙ ΓΛΓΤΘΓΡΟΙ ΥΩΡΟΙ ΚΑΙ ΔΗΜΟ΢ΙΟ΢ ΒΙΟ΢

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

28

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 1Ο: Α΢ΣΙΚΟΙ ΓΛΓΤΘΓΡΟΙ ΥΩΡΟΙ ΚΑΙ ΔΗΜΟ΢ΙΟ΢ ΒΙΟ΢ 1.1 Γηζαγσγή Ωο αζηηθά θελά, ή ειεχζεξνη ρψξνη ζηελ πφιε λννχληαη νη επηθάλεηεο πνπ πξνθχπηνπλ απφ θαηεδάθηζε θηηξίσλ, ηα αδφκεηα νηθφπεδα, νη εγθαηαιεηκκέλεο εγθαηαζηάζεηο, αθάιππηνη ζην εζσηεξηθφ νηθνδνκηθψλ ηεηξαγψλσλ ή εμσηεξηθνί θαη γεληθψο αδφκεηνη ρψξνη ακθηιεγφκελνπ ραξαθηήξα, ρξήζεσλ ή λνκηθνχ θαζεζηψηνο. Παξά ηελ απνπζία έθδειεο ζπγθεθξηκέλεο ρξήζεο, φπσο ζπκβαίλεη κε ηνπο θνηλσθειείο, νη ρψξνη απηνί ζπγθεληξψλνπλ πνιιαπιά λνήκαηα θαη ιεηηνπξγίεο ηεο πφιεο, ζε ζπλάξηεζε κε ηε ζέζε θαη ηε κνξθή ηνπο. ΢ε θάζε πεξίπησζε, κε ηνλ θαηάιιειν ζρεδηαζκφ θαη δηθηχσζε εληφο ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ, κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ «αλάζεο» πξαζίλνπ θαη λα ζπληειέζνπλ ζηε βειηίσζε ηνπ κηθξνθιίκαηνο. Πξνθεηκέλνπ γηα δεκφζηνπο ειεχζεξνπο ρψξνπο, ν ραξαθηήξαο ηνπο είλαη ζαθέζηεξνο θαη ν ξφινο ηνπο ζπνπδαίνο. Ο δεκφζηνο αζηηθφο ρψξνο είλαη δεκηνχξγεκα ηεο θνηλσλίαο πνπ ηνλ δηακφξθσζε θαη ηνλ ρξεζηκνπνηεί, αληηθαηνπηξίδνληαο ηαπηφρξνλα ηελ ίδηα, ηηο αλάγθεο ηεο, ηηο αληηιήςεηο θαη ηνλ πνιηηηζκφ ηεο. Οη δεκφζηνη ρψξνη ζπγθξνηνχλ ηνλ αζηηθφ ηζηφ, ζπλζέηνπλ έλα πιέγκα πνπ δνκεί ηελ ίδηα ηελ πφιε, ηελ ηεξαξρεί, πξνζδίδνληαο ζε απηήλ ηάμε, κνξθή, δσή θαη λφεκα. Άιισζηε είλαη απηφ ην πιέγκα κέζσ ηνπ νπνίνπ ε πφιε βηψλεηαη, ηαπηνπνηείηαη θαη αλαγλσξίδεηαη. Πξφθεηηαη γηα ρψξνπο θνηλσληθνχο, κε ηελ έλλνηα φηη θέξνπλ κεγάιν κέξνο ηεο θνηλσληθήο δσήο ηεο πφιεο, ρψξνπο ζπιινγηθήο κλήκεο θαη δξάζεο, ειεχζεξα πξνζβάζηκνπο, ζηνπο νπνίνπο – εθηφο ησλ άιισλαπνηππψλεηαη ε αηζζεηηθή θαη ν ξπζκφο ηεο επνρήο. Μάιηζηα, απφ ηελ πνηφηεηα ησλ δεκφζησλ ρψξσλ εμαξηάηαη ε ίδηα ε ζπκπεξηθνξά ησλ πνιηηψλ, ε έληαμή ηνπο ζην γίγλεζζαη ηεο πφιεο θαη ελ ηέιεη ε πνηφηεηα δσήο ηνπο. Η εηθφλα ηεο πφιεο ζήκεξα δηαθέξεη νπζηαζηηθά απφ εθείλε ηνπ παξειζφληνο· ν δεκφζηνο βίνο έρεη πάςεη πξν πνιινχ λα ζπλδέεηαη κε ην δεκφζην ρψξν θαη ε θεληξηθή πιαηεία ή δξφκνο δελ ππθλψλεη ην λφεκα ηεο ζπκβίσζεο θαη ηεο ζπιινγηθήο δξάζεο. Σαπηφρξνλα, ε αμία ηνπ ειεχζεξνπ ρψξνπ γηα ηελ εμηζνξξφπεζε ηνπ κηθξνθιίκαηνο πξνβάιιεη πην ζεκαληηθή απφ πνηέ, δεδνκέλσλ ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ ηεο αζηηθήο δφκεζεο θαη ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο πφιεο. ΢ηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, κειεηάηαη ε πεξίπησζε ησλ πιαηεηψλ Γιπίδνο θαη Φηινπάππνπ ζηα Άλσ Πεηξάισλα. Οη άμνλεο κειέηεο είλαη νη εμήο: 

Κνηλσληθφο: ζεκαζία γηα ηε δεκφζηα δσή ηεο πεξηνρήο



Οηθνινγηθφο: ζπκβνιή ζηε βειηίσζε ηνπ αζηηθνχ κηθξνθιίκαηνο- βηνθιηκαηηθή ζεψξεζε



΢πλζεηηθφο: θξηηήξηα θαη επηδηψμεηο θαηά ην ζρεδηαζκφ

΢ην θεθάιαην απηφ, επηρεηξείηαη κηα ζχληνκε αλαζθφπεζε ηνπ ξφινπ ησλ ειεχζεξσλ δεκφζησλ ρψξσλ ζηελ Αζήλα, πξνθεηκέλνπ λα αλαδεηεζεί ε ζχλδεζε κε ηελ αξραία Αζελατθή Αγνξά θαη ηε ζεκαζία ηνπ δεκφζηνπ βίνπ, θαη λα δηεξεπλεζνχλ νη ιφγνη πνπ νδήγεζαλ ζηελ απαμίσζε ηνπ δεκφζηνπ ειεχζεξνπ ρψξνπ ζήκεξα. ΢ηε ζπλέρεηα, παξνπζηάδεηαη ε πξνζθνξά ησλ ρψξσλ απηψλ ζηε δσή ηεο πφιεο ζε θνηλσληθφ επίπεδν θαη ν ξφινο ηεο αξρηηεθηνληθήο ηεο πφιεο ζηελ νπζηαζηηθή αλάδεημή ηνπο.

1.2 ΢χληνκε Ιζηνξηθή Αλαδξνκή 1.2.1

Ο Δεκφζηνο Υψξνο ζηελ αξραία Αζήλα

Απφ ηνλ νξηζκφ ηεο, ε πφιε απνηειεί έλαλ ηφπν κφληκεο θαηνηθίαο, ελ αληηζέζεη κε ηνπο πξνζσξηλνχο νηθηζκνχο πνπ δεκηνπξγήζεθαλ γηα ιφγνπο θπξίσο νηθνλνκηθνχο. Πξφθεηηαη γηα ην απνηέιεζκα θαη ηελ έθθξαζε ζην ρψξν ηεο αλάγθεο ηνπ αλζξψπνπ γηα θνηλσληθή ζπκβίσζε, πνπ είλαη θάηη πεξηζζφηεξν απφ κηα απιή ζπγθαηνίθεζε ζε θάπνην θνηλφ ρψξν. Η πφιε, πέξαλ κηαο

29

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

νηθνδνκηθήο νληφηεηαο, είλαη έλα ηζηνξηθφ θαη θνηλσληθφ θαηλφκελν, ηνπ νπνίνπ ν ξφινο μεπεξλά ηελ επίιπζε ζηνηρεησδψλ πξνβιεκάησλ. Η δηαδηθαζία δεκηνπξγίαο ηεο πφιεο απνηειεί έλα γεγνλφο, απφ ην νπνίν μεθηλνχλ ε θνηλσλία θαη ε ηζηνξία ηεο αλζξσπφηεηαο. Η ηδέα απηή ππαγνξεχεη κηα αλάγθε γηα νξγάλσζε σο πξνο ην ρψξν θαη ηνλ ηξφπν δσήο. Δεδνκέλνπ φηη ε αξρηηεθηνληθή πξνηείλεη ηξφπνπο θαη πνηφηεηεο δσήο, νη δχν απηέο κνξθέο νξγάλσζεο είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλεο κεηαμχ ηνπο. Γπνκέλσο, έλα αλαπφζπαζην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο πφιεο είλαη ε εμσηεξηθή ηεο φςε· ην αζηηθφ ηνπίν δηαθξίλεηαη απφ ηελ χπαηζξν, κέζσ ηεο πνιενδνκηθήο ηνπ νξγάλσζεο θαη ηεο πςειήο ζπγθέληξσζεο πιεζπζκνχ αλά κνλάδα νηθνδνκεκέλεο επηθάλεηαο. Καηά ζπλέπεηα, αλαπηχζζνληαη εθείλεο νη ζπκβησηηθεο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ θαηνίθσλ κηαο πφιεο πνπ νδεγνχλ ζε απηφ πνπ νλνκάδνπκε δεκφζηνο βίνο. Η ηδέα ηνπ «ζπλ-θαηνηθείλ» εθθξάδεη ηελ πξφζεζε θαη ειεχζεξε απφθαζε ηνπ αλζξψπνπ λα δεη θπζηθά, πνιηηηθά, νηθνλνκηθά, πλεπκαηηθά θαη έλλνκα ζε κηα θνηλσλία, θαη λα αλαγλσξίδεη ηα δηθαηψκαηα θαη ηηο ππνρξεψζεηο πνπ ζπλεπάγεηαη απηή ε επηινγή. Η πφιε δνκείηαη έηζη ψζηε λα ππνδερηεί απηφ ην ζπιινγηθφ βίν θαη ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπ, θάηη πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ζε επίπεδν ζέζεο, ππνδνκψλ, δεκφζησλ θηηξίσλ θαη ρψξσλ θαη πνιενδνκηθνχ ζρεδηαζκνχ, ελ γέλεη. Οη πξψηνη θνηλφρξεζηνη ρψξνη εκθαλίδνληαη θαηά ηε Νεφηεξε Νενιηζηθή Ι θαη ΙΙ, ελψ θαηά ηελ Πξψηκε Υαιθνθξαηία εληνπίδνληαη ζηνλ ειιαδηθφ ρψξν ηα πξψηα αλαγλσξίζηκα δείγκαηα ξπκνηνκηθνχ ζρεδηαζκνχ θαη θνηλσληθήο πνιπκνξθίαο. ΢ην Αηγαίν αλαπηχζζνληαη, ήδε απφ ηελ επνρή απηή (πεξί ην 3000 π.Υ.), πνιπάλζξσπα αζηηθά θέληξα κε μεθάζαξε πνιενδνκηθή δηάηαμε, θνηλνηηθά θηίζκαηα θαη θνηλσθειή έξγα, ραξαθηεξηζηηθά πνπ, πέξαλ ηεο ηερληθήο εμεηδίθεπζεο θαη ηεο νηθνλνκηθήο επκάξεηαο, καξηπξνχλ πψο ε ηδέα ησλ «θνηλψλ» θαη ηνπ δεκφζηνπ πξνζψπνπ ηεο πφιεο ήηαλ ήδε έθδειε. Καηά ηελ θιαζηθή πεξίνδν (500-338 π.Υ.), νη έλλνηεο «πνιίηεο» θαη «πφιηο» πξαθηηθά ηαπηίδνληαη. Η πφιηο αληηπξνζσπεχεη ην ζχλνιν ησλ πνιηηψλ ηεο θαη φρη απιψο ηε γεσγξαθηθή ηεο ζέζε θαη έθηαζε. Απφ ηελ άιιε, πνιίηεο κηαο ηέηνηαο νξγαλσκέλεο θαη νινθιεξσκέλεο θνηλσλίαο ζεσξείηαη κφλν ην ελεξγφ κέινο ηεο, ν ζπκκεηέρσλ ζηα «θνηλά». ΢ρεδφλ φιεο νη φςεηο ηεο αηνκηθήο δσήο ζπλδένληαη κε ηε δεκφζηα, ζε βαζκφ πνπ ν πνιίηεο αηζζάλεηαη πσο ε δσή ηνπ αλήθεη πεξηζζφηεξν ζηελ πνιηηεία παξά ζηνλ ίδην. Άιισζηε, ε πνιηηεία παξέρεη ην ζέαηξν, ηνπο ενξηαζκνχο, ηα δεκφζηα κλεκεία, ηνπο ειεχζεξνπο ρψξνπο θαη ζπλδέεη ηνπο πνιίηεο κε ηνπο θπξηφηεξνπο ηνκείο ηεο δσήο. Η αξραία Αζήλα απνηέιεζε αδηακθηζβήηεην παξάδεηγκα κηαο ηέηνηαο νινθιεξσκέλεο θνηλσλίαο αλζξψπσλ. Η δνκή ηεο πφιεο θαζνξίζηεθε απφ ηε δεκνθξαηηθή ηδενινγία ησλ ζπκπνιηηψλ. Η πφιε απηή εκθχζεζε ζηνπο πνιίηεο ηεο ηε ζπλείδεζε θαη πξνζσπηθφηεηα ηνπ αλζξψπνπ θαη ηνλ ηδενινγηθφ ραξαθηήξα ηεο δσήο, κε απνηέιεζκα λα ιεηηνπξγήζεη σο κηα ελεξγφο θνηλφηεηα απηνδηνηθνχκελσλ πνιηηψλ, νη νπνίνη ελζπλείδεηα θαζφξηζαλ θαη νξγάλσζαλ ηελ ηδησηηθή θαη δεκφζηα δηάζηαζε ηεο δσήο ηνπο. Ο δεκφζηνο ειεχζεξνο ρψξνο ζηελ αξραία Αζήλα ζπγθεληξψλεηαη ζην θέληξν ηεο πφιεο θαη απνηειεί ρψξν ζεακάησλ, αγψλσλ θαη θπξίσο ζπγθεληξψζεσλ. Γίλαη ρψξνο αληαιιαγήο θαη επηθνηλσλίαο ζε πξαθηηθφ θαη θνηλσληθφ- ςπρνλνεηηθφ επίπεδν, αγφξεπζεο. Η αγφξεπζε ππθλψλεηαη ζην ρψξν ηεο «Αγνξάο». Πξφθεηηαη γηα κηα δεκφζηα, αλνηθηή επηθάλεηα, πνπ εθηείλεηαη πέξαλ ηνπ ηξηζδηάζηαηνπ, κεραληζηηθνχ ρψξνπ· απνηειεί ηνλ θνηλσληθφ θαη ηδενινγηθφ ηφπν ζηνλ νπνίν γελληέηαη ν πνιηηηθφο θαη ηζηνξηθφο άλζξσπνο, πνπ, απειεπζεξσκέλνο απφ ηελ

30

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 1Ο: Α΢ΣΙΚΟΙ ΓΛΓΤΘΓΡΟΙ ΥΩΡΟΙ ΚΑΙ ΔΗΜΟ΢ΙΟ΢ ΒΙΟ΢ πλεπκαηηθή αδξάλεηα, κεηαηξέπεηαη ζε ζθεπηφκελε πξνζσπηθφηεηα. Ο θεληξηθφο απηφο ρψξνο βξίζθεηαη ζε άκεζε νπηηθή επαθή κε ηνπο δξφκνπο πνπ ηνλ πεξηβάιινπλ θαη ελζσκαηψλεη ηηο δεκφζηεο ιεηηνπξγίεο, δηαηεξψληαο ηελ ελφηεηά ηνπ κε ηε ζσζηή ρξήζε αλαινγηψλ θαη πιηθψλ ζηνπο ξπζκνχο ησλ θηηξίσλ. Σν πξάζηλν ζηελ Αζελατθή Αγνξά είλαη πεξηνξηζκέλεο θιίκαθαο, απνηεινχκελν απφ ζπζηάδεο δέληξσλ παξαπιεχξσο ησλ θξελψλ ή ησλ δεκφζησλ θηηξίσλ. Η αλνηρηή, «κε θαλνληθή» αληίιεςε ηεο Αζελατθήο Αγνξάο παξαπέκπεη ζην ραξαθηεξηζηηθφ αίζξην ηεο αξραηνειιεληθήο θαηνηθίαο.

Γηθφλα 1.1: Άπνςε ηεο αξραίαο Αζελατθήο Αγνξάο ζήκεξα

Απηή ε ελζσκάησζε ησλ ελεξγψλ, θνηλσληθψλ ιεηηνπξγηψλ ηεο πφιεο είλαη πνπ κεηαηξέπεη ηνλ αζηηθφ ρψξν ζε ηφπν, ζε κεηξνπνιηηηθφ ηνπίν θαη ε ελ ιφγσ πιεπξά ηνπ παξειζφληνο θαιείηαη λα απνηειέζεη θσηεηλφ παξάδεηγκα γηα ηελ εηθφλα ηεο ζεκεξηλήο πφιεο θαη ππελζχκηζε ελφο ηξφπνπ δσήο πνπ αλαδεηθλχεη ηνλ πνιηηηζκφ σο έθθξαζε ηεο ζπιινγηθήο ζπλείδεζεο. Άιισζηε ε ηζηνξία είλαη γξακκέλε ζηε ράξαμε θαη ζηελ αξρηηεθηνληθή ησλ πφιεσλ θαη ε πφιε είλαη θνξέαο ήζνπο αμεδηάιπηα ζπλδεδεκέλνπ κε ηε δνκή θαη ηε ιεηηνπξγία ηεο.

1.2.2

ν

Αιιαγέο ζηε κνξθή θαη ην ραξαθηήξα ηνπ δεκφζηνπ ρψξνπ ζηνλ 20 αηψλα

Σα ηειεπηαία ρξφληα, παξνπζηάδεηαη κηα έληνλε ππνβάζκηζε ησλ αζηηθψλ θέληξσλ ηεο ρψξαο θαη θπξίσο ηεο Αζήλαο, ιφγσ ηεο νμχηεηαο ησλ πξνβιεκάησλ ηα νπνία έρνπλ ζπζζσξεπζεί ζε απηά· ν ιφγνο γηα ην θπθινθνξηαθφ πξφβιεκα, ηηο πςειέο πιεζπζκηαθέο ππθλφηεηεο, ηελ αιφγηζηε αχμεζε ηεο εθκεηάιιεπζεο ησλ αθηλήησλ, ηελ έιιεηςε θνηλσληθνχ εμνπιηζκνχ θαη ρψξσλ πξαζίλνπ, ηελ παιαηφηεηα ησλ ππνδνκψλ θαη ινηπά. Με δεδνκέλν φηη ζε θάζε θάηνηθν ηεο Αζήλαο αλαινγνχλ κφλν 2,8 ηεηξαγσληθά κέηξα πξαζίλνπ, ε ρακειφηεξε ηηκή ζηελ Γπξσπατθή Έλσζε, ε αλάγθε πξνζηαζίαο ησλ ιίγσλ θνηλφρξεζησλ ρψξσλ θαη ρψξσλ πξαζίλνπ πνπ απνκέλνπλ ζα έπξεπε λα αληηκεησπίδεηαη απφ ηελ Πνιηηεία σο επείγνπζα

31

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

πξνηεξαηφηεηα. Αλη’ απηνχ, ζηε ζχγρξνλε Αζήλα, ν δεκφζηνο ρψξνο θξίλεηαη αλεπαξθήο, κε απνηέιεζκα ζεκαληηθέο δεκφζηεο ιεηηνπξγίεο λα εμππεξεηνχληαη – φρη πάληα ηθαλνπνηεηηθά- ζε αδηάθνξα, αθαηάιιεια θηίξηα ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα, θαη άιιεο, θπξίσο εμσηεξηθέο, λα κελ εμππεξεηνχληαη θαζφινπ. Σα ελ ιφγσ ηδησηηθά θηίξηα είλαη ζπρλά απηναλαθνξηθά θαη θξαπγαιέα σο πξνο ην χθνο ηνπο, αιινηψλνληαο ηνλ εληαίν ραξαθηήξα ηεο γεηηνληάο. Απηή ε αιιαγή έρεη ζπληειεζηεί εξήκελ ησλ πνιηηψλ θαη ζπρλά απνπζία αξρηηεθηνληθήο ζπλείδεζεο, ρσξίο σζηφζν λα εκπνδίδεηαη, σο επί ην πιείζηνλ, απφ ηνπο πνιίηεο. Η αδξάλεηα απηή εμεγείηαη απφ ην γεγνλφο φηη ε πφιε έρεη κεηαηξαπεί ζε έλαλ απξφζσπν ρψξν, ηνλ νπνίν ν πνιίηεο δελ ληψζεη νηθείν ηνπ, ηφπν ηνπ. Αλαινγηδφκελνη φηη ε πφιε απνηειεί έλαλ δσληαλφ νξγαληζκφ κε δπλακηθή θαη απξφβιεπηε εμέιημε, θαη φηη ε αξρηηεθηνληθή ηεο δειψλεη ηε βησκαηηθή ζρέζε ησλ θαηνίθσλ κε ην ρψξν θαη ην ρξφλν, θαινχκαζηε λα δηεξεπλήζνπκε ηηο ηάζεηο θαη ηα αίηηα πνπ δηακφξθσζαλ ηε ζεκεξηλή δνθεξή εηθφλα ηεο. Σν αλζξσπνγελέο πεξηβάιινλ απνθξπζηαιιψλεη ηελ ίδηα ηε δσή, ζηε βάζε ηεο ινγηθήο φηη ν ρψξνο απνηειεί καξηπξία ηεο αηηίαο πνπ ηνλ γέλλεζε. Γπνκέλσο, έρεη λφεκα λα ζεσξήζνπκε ην ρψξν σο ζπλέρεηα ηεο ηζηνξίαο. Οη παξαλνήζεηο ζηελ θαηαλφεζε ησλ αζηηθψλ δεηεκάησλ σο ακηγψο θνηλσληθψλ ζην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ, αθνξνχλ αθελφο ζην γεγνλφο φηη αλζξσπνγελέο ζεσξείηαη κφλν ην ρηηζκέλν πεξηβάιινλ θαη αθεηέξνπ ζηελ ηαχηηζε ηεο ηζηνξίαο κε επηθαλείο ρψξνπο θαη κφλν. ΢ηα επφκελα πεξηγξάθεηαη ε εμέιημε ησλ δεκφζησλ αλνηρηψλ ρψξσλ, σο πξνο ηε ζέζε, ηε κνξθή θαη ηε ρξήζε θαηά ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο.

Γηθφλα 1.2: Η πιαηεία Οκνλνίαο, ζην θέληξν ηεο Αζήλαο, ην έηνο 1903

32

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 1Ο: Α΢ΣΙΚΟΙ ΓΛΓΤΘΓΡΟΙ ΥΩΡΟΙ ΚΑΙ ΔΗΜΟ΢ΙΟ΢ ΒΙΟ΢

Γηθφλα 1.3: Η πιαηεία Οκνλνίαο, ζην θέληξν ηεο Αζήλαο, ην 1959

΢ηηο πξψηεο δεθαεηίεο ηνπ 20

νπ

αηψλα, ε πιαηεία απνθηά κλεκεηψδεηο δηαζηάζεηο, πξνθεηκέλνπ λα

απνηειέζεη ρψξν επίδεημεο δχλακεο ηεο πφιεο θαη λα αθνινπζήζεη ηα επξσπατθά λενθιαζηθά πξφηππα ζηελ αξρηηεθηνληθή θαη ηελ πνιενδνκία. Οη ππάξρνληεο δεκφζηνη ρψξνη δηεπξχλνληαη θαη δεκηνπξγνχληαη λένη κε γλψκνλα φρη ηηο αλάγθεο ησλ πνιηηψλ θαη ηελ αλζξψπηλε θιίκαθα, αιιά ηελ επηβνιή αηζζήκαηνο ππνηαγήο ζηνπο πνιίηεο. Οη κνξθέο ησλ πιαηεηψλ θαη γεληθά ησλ δεκφζησλ ρψξσλ ραξαθηεξίδνληαη απφ ζπκκεηξία, επηβιεηηθφηεηα, κλεκεηαθφηεηα θαη παξά ην γεγνλφο φηη εληππσζηάδνπλ ηνπο πεξαζηηθνχο θαη ιεηηνπξγνχλ σο ηνπφζεκα, είλαη πηα μέλεο γηα ηνπο πνιίηεο. Η Αζήλα αλαπηχζζεηαη εθξεθηηθά κεηά ην Δεχηεξν Παγθφζκην Πφιεκν θαη ε άλζεζε ηνπ ηξηηνγελνχο ηνκέα νδεγεί ζε εληαηηθή αζηηθνπνίεζε. Πξνθεηκέλνπ λα ιπζεί ην δήηεκα ηεο ζηέγαζεο ησλ λεναθηρζέλησλ- ζηνπο νπνίνπο ζα πξέπεη λα πξνζηεζνχλ θαη νη κεηαλάζηεο- ε πφιε επεθηείλεηαη άλαξρα ζηε δεθαεηία ηνπ 1950 θαη ε νηθνδνκή γίλεηαη βαζηθή νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα. Η άθξηηε εκπνξηθή εθκεηάιιεπζε ηεο γεο θαη ε εθδίσμε ησλ ιατθψλ ζηξσκάησλ απφ ην ηζηνξηθφ θέληξν, ην νπνίν δηαηεξείηαη σο κλεκείν θαη κφλν, νδεγνχλ ζηε δεκηνπξγία πξναζηίσλ κε αλεπαξθείο δεκφζηνπο ρψξνπο. Οη δεκφζηνη ρψξνη αληηκεησπίδνληαη σο θελά αλαμηνπνίεηα νηθφπεδα, ηα νπνία γξήγνξα νηθνδνκνχληαη ζηα πιαίζηα ηεο εκπνξηθήο εθκεηάιιεπζεο. Καηά ηηο επφκελεο δεθαεηίεο, εκθαλίδνληαη ζηελ πφιε νη πξψηεο πνιπθαηνηθίεο θαη ην θαηλφκελν ηεο αληηπαξνρήο. Ο Γεληθφο Οηθνδνκηθφο Καλνληζκφο δελ νξίδεη ζπληειεζηέο θάιπςεο, κε απνηέιεζκα λα κελ εμαζθαιίδνληαη νη απαξαίηεηνη θνηλφρξεζηνη ππαίζξηνη ρψξνη. Σελ ίδηα επνρή, παξαηεξείηαη ξαγδαία αχμεζε ησλ απζαηξέησλ, ηα νπνία νηθνδνκνχληαη ζε θαηαπαηεζέληα νηθφπεδα θαη αξγφηεξα εληάζζνληαη ζην «ζρέδην πφιεσο». Η Αζήλα μαλαρηίδεηαη πάλσ ζηνλ ηζηφ ηεο λενθιαζηθήο πφιεο, κε πνιχ κεγαιχηεξνπο θηηξηαθνχο φγθνπο, ρσξίο αληίζηνηρε δηαπιάηπλζε ησλ νδψλ θαη πξφβιεςε γηα αχμεζε ησλ δεκφζησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ θαη θνηλφρξεζησλ ρψξσλ πξαζίλνπ. Απηφ ζεκαίλεη φηη ε πφιε δελ πθίζηαηαη απιψο αιιαγή θιίκαθαο, αιιά ζνβαξή παξακφξθσζε θαη αιιαγή ραξαθηήξα. Καζψο ην δίθηπν κέζσλ καδηθήο κεηαθνξάο δελ εμειίζζεηαη αλάινγα πξνο ην κέγεζνο ηεο πφιεο, ε νπνία έρεη πξαγκαηηθά γηγαλησζεί σο ηφηε, παξαηεξείηαη ε θαηαλνκή ησλ πνιηηψλ ζε δψλεο, αλάινγα κε ην εηζφδεκα θαη ηελ απαζρφιεζε. Ωο επί ην πιείζηνλ, ην εξγαηηθφ δπλακηθφ ζπγθεληξψλεηαη γχξσ απφ ηα εξγνζηάζηα θαη ηηο βηνηερλίεο,πνπ απνηεινχλ ην ρψξν εξγαζίαο, ζε αθξφληηζηεο δψλεο κε άλαξρε δφκεζε. ΢ηνλ αληίπνδα, ζηε βάζε πάληα ηεο θηινζνθίαο φηη ε θαηνηθία αληηκεησπίδεηαη σο επέλδπζε, δεκηνπξγνχληαη ηα πξνάζηηα πνπ θηινμελνχλ ηηο

33

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

πςειφηεξεο εηζνδεκαηηθέο νκάδεο, φπνπ νη ππθλφηεηεο είλαη ρακειφηεξεο θαη ην κηθξνθιίκα επλντθφηεξν. ΢ε απηφ αζθαιψο ζπληειεί ε χπαξμε πάξθσλ θαη ρψξσλ πξαζίλνπ, πνπ παξεκβάινληαη φκσο εμσξατζηηθά θαη φρη σο ρψξνη ζπιινγηθψλ δξάζεσλ θαη θνηλσληθνχ γίγλεζζαη. Οη ρψξνη απηνί αληηκεησπίδνληαη σο αλαγθαία θελά ζηνλ αζηηθφ ηζηφ θαη φρη σο «θνηλά». Η θαηάζηαζε επηδεηλψλεηαη ζηε δεθαεηία ηνπ 1970 κε ηελ αχμεζε ησλ ζπληειεζηψλ θάιπςεο θαη ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε. Η θαηαζηξνθή ηνπ πεξηβάιινληνο απφ ηελ αλζξψπηλε δξαζηεξηφηεηα είλαη έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα ηεο πεξηφδνπ. Μηα δηνξζσηηθή θίλεζε επηρεηξείηαη κε ην Άξζξν 24/1975, πεξί εηδηθήο δηαδηθαζίαο αλαθήξπμεο θαη πνιενδνκηθήο ελνπνίεζεο λέσλ νηθηζηηθψλ πεξηνρψλ. ΢χκθσλα κε απηφ, νη ηδηνθηήηεο ζπκκεηέρνπλ ππνρξεσηηθά, ρσξίο απνδεκίσζε ζηελ πξνζθνξά γεο γηα ηε δεκηνπξγία δξφκσλ, πιαηεηψλ θαη θνηλσθειψλ ρψξσλ. Σν 1979 πξνβιέπεηαη ε κείσζε ησλ ζπληειεζηψλ δφκεζεο θαη ζρεδηάδνληαη νξηζκέλεο πεδνδξνκήζεηο, κε πξψηε ηελ νδφ Βνπθνπξεζηίνπ ηελ ίδηα ρξνληά. Ωζηφζν, ε πξνζπάζεηα απηή εγθαηαιείπεηαη γξήγνξα σο κε θεξδνθφξα θαη νη αλαπιάζεηο γηα ηελ αληηζηξνθή ηεο θαηαζηξνθήο ηνπ θπζηθνχ θαη πνιενδνκηθνχ πεξηβάιινληνο θξίλνληαη αζχκθνξεο. Σν δήηεκα ηεο θαηνηθίαο θαη ε κεηαθνξά θεληξηθψλζπγθεληξσηηθψλ ιεηηνπξγηψλ ζηα λέα πξνάζηηα, ζεσξεηηθά ζεκαίλεη ηελ αλάδεημε ηνπ ξφινπ ηεο γεηηνληάο θαη ζα έπξεπε λα ζπλεπάγεηαη κέξηκλα γηα θαηάιιεινπο θαη επαξθείο δεκφζηνπο αλνηρηνχο ρψξνπο θαη ρψξνπο πξαζίλνπ ζε θάζε γσληά ηεο Αζήλαο. Αλη’ απηνχ, νη πξνηάζεηο γηα αλάπιαζε αθνξνχλ απνθιεηζηηθά ζηνλ εμσξατζκφ ηνπ ηζηνξηθνχ θέληξνπ, ην νπνίν πξέπεη λα απνζπκθνξεζεί θαη λα ιεηηνπξγήζεη σο βηηξίλα ηεο πφιεο. Όζν γηα ηα πξνάζηηα, ην ελδηαθέξνλ εμαληιείηαη φπνπ ππάξρνπλ νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο ζηα πιαίζηα ηνπ πνιπηεινχο ηνπξηζκνχ. Ο δεκφζηνο ρψξνο, φπνπ ππάξρεη, θξνληίδεηαη απνζπαζκαηηθά γηα λα θηινμελήζεη ηηο ππαίζξηεο ιεηηνπξγίεο ησλ γχξσ θαηαζηεκάησλ· ν πνιίηεο απνζπλδέεηαη απφ ηελ πφιε ηνπ θαη ν δεκφζηνο ρψξνο είλαη γηα απηφλ θελφο λνήκαηνο. Φηάλνληαο ζην ζήκεξα, ε πεξηπέηεηα ησλ δεκφζησλ ρψξσλ δελ έρεη ηέινο, κε ηελ ππφζρεζε κεηαηξνπήο ησλ νιπκπηαθψλ εγθαηαζηάζεσλ ηνπ 2004 ζε πάξθα λα λνκηκνπνηεί ηελ θαηαπάηεζε ειεχζεξσλ ρψξσλ γηα ηελ αλέγεξζή ηνπο.

Γηθφλα 1.4: Η ζεκεξηλή εηθφλα ηεο πιαηείαο Μνλαζηεξαθίνπ θαη ηεο ηζηνξηθφηεξεο Αζελατθήο ζπλνηθίαο, ηεο Πιάθαο

34

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 1Ο: Α΢ΣΙΚΟΙ ΓΛΓΤΘΓΡΟΙ ΥΩΡΟΙ ΚΑΙ ΔΗΜΟ΢ΙΟ΢ ΒΙΟ΢ 1.3 Ο δεκφζηνο ρψξνο ζηε ζχγρξνλε Αζήλα 1.3.1

Η θαηάζηαζε ησλ ειεχζεξσλ δεκφζησλ ρψξσλ ζηελ Αζήλα ηνπ ζήκεξα

Οη θπξηφηεξνη παξάγνληεο πνπ ππνβαζκίδνπλ ηελ πνηφηεηα δσήο ζηε ζχγρξνλε Αζήλα είλαη ην θπθινθνξηαθφ ράνο, νη πςειέο ππθλφηεηεο, ν ζφξπβνο, ην λέθνο θαη νη δπζκελείο θιηκαηνινγηθέο ζπλζήθεο εμαηηίαο απηνχ, ε θάιπςε ησλ επηθαλεηψλ ζρεδφλ απνθιεηζηηθά κε ηζηκέλην θαη άζθαιην θαη ε έιιεηςε πξαζίλνπ θαη ειεχζεξσλ ρψξσλ. ΢ε θάζε θάηνηθν ηεο Αζήλαο αλαινγνχλ κφλν 2,8 ηεηξαγσληθά κέηξα πξαζίλνπ, ε ρακειφηεξε ηηκή ζηελ Γπξσπατθή Έλσζε, ελψ απφ ηνπο 49 δήκνπο ηνπ ιεθαλνπεδίνπ, κφλν ζηνπο 10 ππάξρεη ε δπλαηφηεηα δηακφξθσζεο ηδησηηθψλ θήπσλ ή απιψλ ζην εζσηεξηθφ ησλ νηθνδνκηθψλ ηεηξαγψλσλ. Αλ αλαινγηζηνχκε φηη ε απαηηνχκελε θαη’ άηνκν επηθάλεηα ππαίζξησλ ρψξσλ θαη πξαζίλνπ δελ είλαη ζηαζεξή, αιιά απμάλεηαη , απμαλνκέλνπ ηνπ κεγέζνπο ηεο πφιεο, ε αλεπάξθεηα απηή εκθαλίδεηαη ηδηαίηεξα θξίζηκε, ζηελ αραλή Αζήλα ηνπ ζήκεξα. Αθφκα, ν θαη’ εμνρήλ δεκφζηνο ρψξνο, ν δξφκνο, θαιχπηεηαη θαηά 70% απφ άζθαιην θαη δηαηίζεηαη γηα ηα ηξνρνθφξα, κε ην ινηπφ 30%, πνπ θαιχπηεηαη απφ πιάθεο πεδνδξνκίνπ, ρσξίο θχηεπζε σο επί ην πιείζηνλ, λα ππθλψλεη ην ζχλνιν ησλ θηλήζεσλ ησλ πεδψλ θαη λα ρξεζηκνπνηείηαη ελ κέξεη γηα ζηάζκεπζε. Οη ακηγείο πεδφδξνκνη έρνπλ πεξηνξηζκέλε ζπκκεηνρή ζην ζχλνιν ηνπ νδηθνχ δηθηχνπ, ε θαηαζθεπή ηνπο θξίλεηαη δαπαλεξή θαη ζεσξνχληαη πεγή θπθινθνξηαθψλ πξνβιεκάησλ. ΢πρλά δε, ρξεζηκνπνηνχληαη γηα θίλεζε ηξνρνθφξσλ.

Γηθφλα 1.5: Καηαλνκή επηθάλεηαο πξαζίλνπ αλά θάηνηθν ζηηο κεγαιχηεξεο πφιεηο ηεο Γεξκαλίαο

35

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθφλα 1.6: Γπηζπκεηή θαη πξαγκαηνπνηνχκελε αλαινγία πξαζίλνπ αλά θάηνηθν ζηελ Αζήλα

Η πφιε καο ζήκεξα βξίζθεηαη ζε έλα θξίζηκν ζεκείν, θαζψο κε ηελ ηαρεία βηνκεραλνπνίεζε ηεο θνηλσλίαο άξρηζε ε θελή ζρεκαηνπνίεζε. Απηφ πνπ παληειψο απνπζηάδεη απφ ηηο ζχγρξνλεο κεγάιεο πφιεηο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο Αζήλαο, είλαη ε ηδενινγηθή «έδξα», νη θνηλσληθέο ζπλαξκνγέο, ε έλλνηα ηεο αζηηθήο ζπκβίσζεο. Με άιια ιφγηα, ε πφιε καο έρεη ππνζηεί αζηηθή απνζχλζεζε θαη έρεη κεηαηξαπεί, θαηά ηνλ φξν ηνπ Ισάλλε Δεζπνηφπνπινπ, ζε «θαηλφκελε πφιε». Η «θαηλφκελε πφιε», ινηπφλ, δηέπεηαη απφ ηνπο θαλφλεο ηεο γξαθεηνθξαηίαο θαη ιεηηνπξγεί σο κεραλή καδηθήο παξαγσγήο αγαζψλ γηα λα θαιχςεη ηηο αλάγθεο ελφο κεγάινπ αζξνίζκαηνο θαηαλαισηψλ, πνπ δνπλ ζε απηήλ απξφζσπα, ρσξίο θακία νπζηαζηηθή έληαμε. Σν θέληξν βάξνπο ηεο αζηηθήο νξγάλσζεο θαη δσήο είλαη ηα θαηαζηήκαηα, ηα νπνία ιεηηνπξγνχλ κελ σο «θνηλνηηθφ θέληξν», αιιά ζε θακία πεξίπησζε δε είλαη ππξήλεο θνηλσληθήο δσήο· πνιχ πεξηζζφηεξν απνηεινχλ πξνέθηαζε ηεο θαηνηθίαο, φπνπ ν άλζξσπνο θαιχπηεη κελ νξηζκέλεο αλάγθεο, παξακέλεη φκσο απνκνλσκέλνο. Η πφιε καο ζήκεξα ζηεξείηαη θπζηνγλσκίαο, ζαλ απνηέιεζκα ηεο απαμίσζεο ησλ ηδενινγηθψλ αμηψλ θαη ησλ θνηλσληθψλ ζπλαηζζεκάησλ εθείλσλ πνπ πιάζνπλ ηηο κνξθέο ηνπ ρψξνπ ζε ζπγθεθξηκέλν ηφπν. Σα λνήκαηα ηεο ζχγρξνλεο πφιεο είλαη απνζπαζκαηηθά, ζξαχζκαηα πνπ δελ κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ έλα εληαίν νπηηθφ θαη ηδενινγηθφ ζχλνιν, έλα αξκνληθφ φινλ. Καηά ζπλέπεηα, ε εηθφλα ηεο πφιεο κνηάδεη λα ζπληίζεηαη απφ έλα άζξνηζκα άκνξθσλ δνκψλ θαη θελψλ βαζηζκέλσλ ζηελ ηπραηφηεηα, κέξνο κηαο αλάπηπμεο αληαγσληζηηθήο πξνο ηε θχζε. Σελ έιιεηςε ραξαθηήξα ζην ζχγρξνλν αζηηθφ θέληξν καξηπξνχλ θαη εληζρχνπλ ε αλππαξμία ηζρπξήο θπζηνγλσκίαο ζηα ζχγρξνλα δεκφζηα θηίξηα, ε «ζηνίβαμε» ιεηηνπξγηψλ ηνπ δεκφζηνπ βίνπ ζε αθαηάιιεινπο, απνπληθηηθνχο, «αεξνζηεγείο» ρψξνπο, ζηνπο νπνίνπο ράλεηαη ε επαθή κε ηε δσή ηεο πφιεο θαη δηαηεξνχληαη ζηαζεξέο ζπλζήθεο κέζσ θιηκαηηζκνχ, επηβαξχλνληαο ην κηθξνθιίκα θη αθφκα, ε απνπζία ζεκαληηθψλ δεκφζησλ ππαίζξησλ ρψξσλ, ε νπνία νδεγεί ζε πιήξε απνμέλσζε θαη νξηζηηθή απνκάθξπλζε ηνπ αλζξψπνπ απφ ην θπζηθφ πεξηβάιινλ, κε ζπλέπεηα ηελ αδηαθνξία ηνπ γηα ηηο αλππνιφγηζηεο νηθνινγηθέο επηπηψζεηο πνπ επηθέξνπλ νη δξαζηεξηφηεηέο ηνπ. ΢ην ζεκείν απηφ, αμίδεη λα αλαθεξζεί φηη θαλέλα ξπζκηζηηθφ ζρέδην πεξί εμαζθάιηζεο επαξθψλ θαη θαηάιιεισλ δεκφζησλ ρψξσλ δελ έρεη σο ηψξα εθαξκνζηεί. Πξνο αληηκεηψπηζε ηεο θαηάζηαζεο απηήο, εθπνλνχληαη κειέηεο αλάπιαζεο, μεθηλψληαο απφ ην ηζηνξηθφ θέληξν. Η αλαβάζκηζε απηή, απφ πιεπξάο αηζζεηηθήο θαη ζπλζεθψλ δσήο, απμάλεη θαηαθφξπθα ηελ ηηκή ηεο γεο, πξνθεηκέλνπ λα θαιπθζεί ην θφζηνο ηνπ έξγνπ. ΢αλ απνηέιεζκα, εληείλεηαη ην θαηλφκελν θαηαλνκήο ησλ θαηνίθσλ

36

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 1Ο: Α΢ΣΙΚΟΙ ΓΛΓΤΘΓΡΟΙ ΥΩΡΟΙ ΚΑΙ ΔΗΜΟ΢ΙΟ΢ ΒΙΟ΢ ζε δψλεο, αλάινγα κε ηελ νηθνλνκηθή ηνπο θαηάζηαζε, κε ηηο ρακειφηεξεο εηζνδεκαηηθέο νκάδεο λα εγθαζίζηαληαη ζε ππνβαζκηζκέλεο πεξηνρέο. Η θεξδνζθνπηθή εθκεηάιιεπζε ηεο γεο θαη ε ζηξνθή ζηηο αλαπιάζεηο γηα εμππεξέηεζε νηθνλνκηθψλ βιέςεσλ θαη ζθνπηκνηήησλ, νμχλεη ηελ αληίζεζε αλάκεζα ζε αηνκηθφ θαη ζπιινγηθφ ζπκθέξνλ. Απηέο νη πξαθηηθέο απνηππψλνληαη ζηελ ίδηα ηελ αλάπηπμε ηεο πφιεο, αληαγσληζηηθά πξνο ην θπζηθφ πεξηβάιινλ θαη κε πξσηαξρηθή κέξηκλα ην θέξδνο ησλ ηδηνθηεηψλ. Οη ιηγνζηέο πξάζηλεο γσληέο ηεο Αζήλαο, φπσο θαη ησλ πεξηζζφηεξσλ ειιεληθψλ πφιεσλ, αληηκεησπίδνληαη κάιινλ σο ρψξνη ππνςήθηνη λα θηινμελήζνπλ κηθξέο ή κεγαιχηεξεο θαηαζθεπέο, εκπνξηθέο δξαζηεξηφηεηεο, σο ππαίζξηνη ρψξνη ζηάζκεπζεο ή θαη σο ρσκαηεξέο, παξά σο αλαληηθαηάζηαηνη πεξηβαιινληηθνί πφξνη θαη ηφπνη μεθνχξαζεο, αλαςπρήο, δηεκέξεπζεο θαη θνηλσληθήο ζπλαλαζηξνθήο. Πέξαλ ηνπ ζθνπνχ ησλ αλαπιάζεσλ, απηφ πνπ είλαη πξνβιεκαηηθφ ζηνλ ίδην ηνλ επαλαζρεδηαζκφ ησλ ππαίζξσλ δεκφζησλ ρψξσλ ζηελ Αζήλα ηνπ ζήκεξα, είλαη ε αληηκεηψπηζή ηνπο σο πεξηπησζηαθφ, εμσξατζηηθφ κέηξν. Η ζηάζε απηή ζπλδέεηαη κε ηα πξνεγνχκελα ζην βαζκφ πνπ ν δεκφζηνο ρψξνο θξνληίδεηαη κφλν γηα λα δερζεί ηελ ππαίζξηα ιεηηνπξγία θάπνηνπ θαηαζηήκαηνο, αιιά καξηπξά θαη κηα βαζχηεξε θαη απνθιεηζηηθή ηαχηηζε ηεο θπζηνγλσκίαο θαη ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο πφιεο κε ην θηηζκέλν πεξηβάιινλ. Οη ππαίζξηνη δεκφζηνη ρψξνη, πνιιψ κάιινλ νη θνηλφρξεζηνη αθάιππηνη ζην εζσηεξηθφ ησλ νηθνδνκηθψλ ηεηξαγψλσλ ζπγθξνηνχληαη εμ’ αξρήο κέζα απφ αξλεηηθνχο φξνπο. Απηφ ζεκαίλεη φηη αληηκεησπίδνληαη σο αξλεηηθνί ρψξνη, κε ηελ έλλνηα ηνπ ππνιεηκκαηηθνχ, φηη είλαη δειαδή «ν,ηη πεξίζζεςε» απφ ην δνκεκέλν πεξηβάιινλ, ην ρξήζηκν θαη ιεηηνπξγηθφ. Σν νμχκσξν ηεο ινγηθήο απηήο έγθεηηαη ζην φηη, ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο, ε ζεκαζία θαη ηα λνήκαηα ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ, φπσο θαη νη ρξήζεηο πνπ κε ηελ θαηάιιειε θξνληίδα κπνξνχλ λα θηινμελήζνπλ, είλαη ππθλφηεξεο θαη νπζηαζηηθφηεξεο αθφκα θαη απφ ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ θηηζκέλνπ ρψξνπ. ΢πλέπεηα απηήο ηεο ζεψξεζεο, ε ζρεδίαζε ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ φρη σο «θαξδηά» ηεο γεηηνληάο θαη γεληθά ηεο πφιεο, σο απαξαίηεηνο ιεηηνπξγηθφο, ηδενινγηθφο θαη νηθνινγηθφο ππξήλαο, αιιά σο πξνθχπηνληα θελά εληφο ηνπ ζπλερνχο δνκηθνχ ζπζηήκαηνο. Με ηνλ ηξφπν απηφ, ππνλνκεχεηαη ην κνλαδηθφ κηθξνπεξηβάιινλ πνπ πξνζθέξνπλ, απαμίσζε πνπ απνηππψλεηαη θαη ζηε γεσκεηξία ηνπο. ΢ηε κηα πεξίπησζε, νη ειεχζεξνη δεκφζηνη ρψξνη πξνθχπηνπλ, ρσξίο αξρηηεθηνληθή ζπλείδεζε θαη θξνληίδα, έρνπλ αλεπαξθείο δηαζηάζεηο θαη ζπλδέζεηο κεηαμχ ηνπο, γεγνλφο πνπ εληζρχεη ηελ απνζπαζκαηηθφηεηα ησλ λνεκάησλ ηεο πφιεο. ΢ηε βάζε ηεο ζεψξεζεο φηη ε αξρηηεθηνληθή πξνηείλεη ηξφπνπο δσήο θαη αληίζηξνθα φηη ε δσή νξγαλψλεηαη γχξσ απφ ρψξνπο, νδεγνχκαζηε αβίαζηα ζην ζπκπέξαζκα φηη ν ζχγρξνλνο πνιίηεο ηεο Αζήλαο δπζθνιεχεηαη σο θαη αδπλαηεί λα αλαπηχμεη θαη λα εθθξάζεη θνηλσληθφηεηα, αιιειεγγχε θαη ζεβαζκφ, φηαλ ν δεκφζηνο ρψξνο ηεο πφιεο είλαη αδηάθνξνο, αλνξγάλσηνο, θαη μέλνο. ΢ηελ άιιε πεξίπησζε, θπξίσο ζε πιαηείεο ηνπ ηζηνξηθνχ θέληξνπ, πξαγκαηνπνηείηαη δηακφξθσζε πνπ ηηο θαζηζηά κλεκεία. Ο αξρηηεθηνληθφο ρψξνο ηεο πιαηείαο δελ αληηκεησπίδεηαη σο ηφπνο, σο «δνρείν δσήο», αθφκα θαη αλ ζρεδηάδεηαη σο επίθεληξν, αιιά εθθπιίδεηαη ζε αηζζεηηθφ αληηθείκελν πξνο ζέαζε. Η πφιε δηακνξθψλεηαη σο ζθεληθφ θαη ν ειεχζεξνο ρψξνο σο «επηδεξκίδα»· αθφκα θαη φηαλ θπηεχεηαη, ε πιήξσζή ηνπ κε θπηά γίλεηαη γηα δηαθνζκεηηθνχο ιφγνπο. Αλ θαη ζε κηα ηέηνηα πεξίπησζε, δελ ζα έπξεπε λα παξαγλσξίζνπκε ηε ζπκκεηνρή ηνπ θπηεκέλνπ ρψξνπ ζηε βειηίσζε ηνπ κηθξνθιίκαηνο, ν ιεηηνπξγηθφο ξφινο ηεο πιαηείαο δελ εμππεξεηείηαη ζην ειάρηζην.

37

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθφλα 1.7: Η ζεκεξηλή εηθφλα ηεο θεληξηθφηεξεο πια ηείαο ηεο Αζήλαο, ηεο πιαηείαο ΢πληάγκαηνο

Η δηεξεχλεζε ησλ ειιείςεσλ θαη πξνβιεκάησλ ζηε ζπλζεηηθή αληηκεηψπηζε ησλ ειεχζεξσλ δεκφζησλ ρψξσλ ζπληζηά έλα εξγαιείν εξκελείαο ηεο ζεκεξηλήο ηνπο θαηάζηαζεο θαη θαηαλφεζεο ηεο ζηάζεο ησλ πνιηηψλ απέλαληη ζε απηνχο. ΢ηελ πξαγκαηηθφηεηα, πξφθεηηαη γηα ηνλ εμήο θαχιν θχθιν: ε απαμίσζε ηνπ δεκφζηνπ ρψξνπ θαηά ην ζρεδηαζκφ, εκπνδίδεη ηνλ πνιίηε λα θηλεζεί θαη λα δξαζηεξηνπνηεζεί ελεξγά κέζα ζε απηφλ, αλαπηχζζνληαο ηελ αιιειεγγχε, ηε ζπιινγηθφηεηα θαη παξάιιεια ην ζεβαζκφ θαη ηε θξνληίδα γηα ην δεκφζην ρψξν ηεο πφιεο ηνπ. Σαπηφρξνλα, αδπλαηψληαο λα αληηιεθζεί ηε ζεκαζία θαη ην λφεκα ηνπ δεκφζηνπ ρψξνπ γηα ηελ θνηλσληθή δσή ηνπ, ν άλζξσπνο απνκαθξχλεηαη απφ απηφλ θαη ηνλ εγθαηαιείπεη ζηελ παξαθκή ή ηελ εκπνξηθή ηνπ εθκεηάιιεπζε. Η ζχλδεζε απηή καξηπξά θαηάθσξα, απηφ γηα ην νπνίν έρεη ήδε γίλεη ιφγνο αλσηέξσ: ε εηθφλα ηεο πφιεο απνθξπζηαιιψλεη ηε δσή ζε απηήλ, ηελ επεξεάδεη θαη δηακνξθψλεηαη απφ απηήλ. Ο δεκφζηνο ρψξνο ζηε ζεκεξηλή Αζήλα είλαη ππνβαζκηζκέλνο, θαηαθεξκαηηζκέλνο. Δεδνκέλνπ φηη δελ ζρεδηάδεηαη σο άξηηνο αξρηηεθηνληθφο ρψξνο, πιήξεο λνεκάησλ θαη ιεηηνπξγηψλ, ζπρλά εθθπιίδεηαη ζε «παξηέξη» ή απιψο πέξαζκα. Ωο ηέηνην, αδπλαηεί λα θηινμελήζεη ηηο εθδειψζεηο ηεο δεκφζηαο δσήο ηεο πφιεο. Γγθαηαιείπεηαη, ή ρξεζηκνπνηείηαη θαη’ αλάγθελ σο κέζν δηέιεπζεο, εληζρχνληαο ηελ ηάζε ηνπ αλζξψπνπ ηνπ ζχγρξνλνπ αζηηθνχ θέληξνπ λα κε βηψλεη ηνλ ππαίζξην ρψξν ηεο πφιεο ηνπ, παξά λα θηλείηαη βηαζηηθά θαη αδηάθνξα ζε απηφλ ρσξίο ζηάζε. Αθφκα θαη θαηά ηελ παξακνλή ηνπ ζην δεκφζην ρψξν, ν άλζξσπνο δελ δηάγεη δεκφζην βίν, εθφζνλ δελ αιιειεπηδξά κε ην πεξηβάιινλ, ή κε ηνπο ζπκπνιίηεο ηνπ. Γίλαη έλαο μέλνο πνπ βξίζθεηαη εθεί θαηά ζπλζήθε, κε ηελ έλλνηα φηη ζα κπνξνχζε λα βξίζθεηαη θαη νπνπδήπνηε αιινχ. Η πιαηεία δελ είλαη ηφπνο, αιιά έλαο ρψξνο θελφο λνήκαηνο. Η αδπλακία δηαρείξηζεο- ζηε θάζε ηνπ ζρεδηαζκνχηνπ πινχηνπ ιεηηνπξγηψλ θαη ρξήζεσλ πνπ κπνξεί λα θηινμελήζεη ν δεκφζηνο ειεχζεξνο ρψξνο, ηνλ

38

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 1Ο: Α΢ΣΙΚΟΙ ΓΛΓΤΘΓΡΟΙ ΥΩΡΟΙ ΚΑΙ ΔΗΜΟ΢ΙΟ΢ ΒΙΟ΢ θάλεη ζπρλά λα κνηάδεη κε «θαθνηερλία» ηνπ πνιενδνκηθνχ ζπζηήκαηνο ζηε ζπλείδεζε ησλ πνιηηψλ, ψζηε δελ ρξήδεη ηδηαίηεξεο πξνζνρήο θαη θξνληίδαο. Άιινηε, γηα λα αληηκεησπηζηεί ε αζάθεηα ηνπ ξφινπ ησλ αζηηθψλ θελψλ, δηακνξθψλνληαη έηζη ψζηε λα θηινμελήζνπλ απνζπαζκαηηθά θαη κνλνκεξψο θάπνηα ζπγθεθξηκέλε ιεηηνπξγία, φπσο είλαη γηα παξάδεηγκα ε ιχζε ηεο «παηδηθήο ραξάο», ελψ δελ είλαη ιίγεο νη πεξηπηψζεηο πνπ κεηαηξέπνληαη ζε πεδίν άζθεζεο ηδησηηθννηθνλνκηθψλ ζπκθεξφλησλ, κε ηελ θαηαζθεπή απηναλαθνξηθψλ ππεξκεγέζσλ εγθαηαζηάζεσλ λα ηα πεξηζθίγγνπλ ηφζν ψζηε εκπνδίδεηαη αθφκα θαη ε ζέαζε ηνπ νπξαλνχ, ελψ ν δηάινγνο κε ην θπζηθφ πεξηβάιινλ πξαθηηθά απνθιείεηαη. Δεδνκέλνπ φηη ζπρλά νη φςεηο πξνο ην δεκφζην ρψξν θαιχπηνληαη απφ βηηξίλεο θαηαζηεκάησλ, ε πεξηπιάλεζε θαη ελδερνκέλσο ζηάζε ησλ πνιηηψλ απνηειεί κεηαθνξά ηνπ ηδησηηθνχ βίνπ ζην δεκφζην, ζηα πιαίζηα κηαο ηδηφηππεο ηδηνπνίεζεο ηνπ θνηλφρξεζηνπ ρψξνπ θαη ηεο ακθηζβήηεζήο ηνπ σο δεκφζην αγαζφ. Σν δηθαίσκα θαη ην ρξένο ηνπ αλζξψπνπ λα δεη θνηλσληθά ζην δεκφζην ρψξν σο ελεξγφο πνιίηεο πνπ αζθεί ηα πνιηηηθά ηνπ θαζήθνληα, αληηθαζίζηαηαη απφ ηνλ καθξάλ επθνιφηεξν ξφιν ηνπ θαηαλαισηήπειάηε· επνκέλσο, αλαπηχζζεηαη κηα ζρέζε ζπλαιιαγήο κε αληηθείκελν ην εκπνξηθφ- πιηθφ αγαζφ θαη απηή ε ζρέζε θαηαζηέιιεη ηε ιεηηνπξγία ηνπ θνηλφρξεζηνπ ρψξνπ σο δεκφζην αγαζφ θαη ηελ απφιαπζή ηνπ σο ηέηνην. Η πιαηεία ζηε ζπλείδεζε ηνπ ζχγρξνλνπ Αζελαίνπ απνηειεί ρξήζε θαη απηφ ηελ θαζηζηά αδηάθνξε. Ο πνιίηεο δελ ληψζεη νηθεία ζε απηήλ· απνμελψζεθε φηαλ ν δεκφζηνο ρψξνο ηνχ επηβιήζεθε σο κλεκείν, σο ζχκβνιν αίγιεο θαη δχλακεο ηεο πφιεο, σο δηαθνζκεηηθφ ζηνηρείν. Έηζη ζήκεξα απνηειεί κέξνο ηνπ πεξηβάιινληφο ηνπ, κέζσ ηνπ νπνίνπ δηέξρεηαη βηαζηηθά, ή κέξνο πνπ επηζθέπηεηαη πξνθεηκέλνπ λα ηθαλνπνηήζεη αλάγθεο ηεο ηδησηηθήο ηνπ δσήο. Γθφζνλ δελ ππνθαζηζηά θαλ ηε ζρέζε ηνπ κε ην θπζηθφ πεξηβάιινλ, δελ κπνξεί λα πξνζθέξεη ηε δηέμνδν πνπ ρξεηάδεηαη ζηελ αγρσηηθή θαη πνιχπινθε θαζεκεξηλφηεηά ηνπ, θη έηζη ζπρλά ηνλ αληηκεησπίδεη σο αδηάθνξε, απξφζσπε αδφκεηε επηθάλεηα. Σελ απνμέλσζε ηνπ ζχγρξνλνπ Αζελαίνπ απφ ην δεκφζην ρψξν καξηπξά θαηάθσξα ε εγθαηάιεηςε ηνπ ηειεπηαίνπ θαη ε αδηαθνξία γηα ηε ζιηβεξή θαηάζηαζε ζηελ νπνία βξίζθεηαη. Η πιαηείεο ηεο Αζήλαο δελ ιεηηνπξγνχλ ζαλ ηελ αξραία Αγνξά, ζαλ βνπιή, ζαλ εμσζηξεθείο ζρεκαηηζκνί κε θνηλσληθφ ξφιν ζε επίπεδν γεηηνληάο, αιιά νχηε ζαλ απιέο, αθνχ παξακέλνπλ αθξφληηζηεο θαη αλνίθεηεο. Σε ζιηβεξή εηθφλα ησλ παξακειεκέλσλ δεκφζησλ αλνηρηψλ ρψξσλ εληζρχεη ε ηζνπεδσηηθή ηνπο νκνηφηεηα, ε νπνία καξηπξά ηελ απνπζία ηνπ ίρλνπο απφ ην νπζηαζηηθφ πέξαζκα ηνπ αλζξψπνπ θαη ηελ έιιεηςε πξνζαξκνγήο ζην ηδηαίηεξν πεξηβάιινλ θάζε γεηηνληάο σο αλαπφζπαζην θνκκάηη ηεο. Γπηπιένλ, ε εηθφλα απηή είλαη γίλεηαη αθφκε πην δνθεξή ηε λχρηα κε ηηο πιαηείεο, έξεκεο θαη ζθνηεηλέο, λα πξνθαινχλ αίζζεκα αλαζθάιεηαο θαη λα απνθεχγεηαη ε δηέιεπζε κέζσ απηψλ. Η επίθιεζε ηνπ θηλδχλνπ, ν θφβνο θαη ε εζσζηξέθεηα πνπ απηφο ζπλεπάγεηαη, απνζαξξχλνπλ ηηο ζπιινγηθέο δξάζεηο θαη ηηο δεκνθξαηηθέο δηεθδηθήζεηο ησλ πνιηηψλ, νη νπνίεο άιινηε ζα δηαηππψλνληαλ ζην δσληαλφ ρψξν ηεο πιαηείαο. Ο κνλαρηθφο θάηνηθνο ηεο ζχγρξνλεο πφιεο ζηεξείηαη πνιηηηθήο θαη θνηλσληθήο ζπλείδεζεο, παξακέλεη ζην πεξηζψξην ηνπ πνιηηηθνχ γίγλεζζαη θαη πεξλά απφ ηελ πφιε ηνπ ζαλ ζθηά· κάιηζηα, ε αδηαθνξία δελ πεξηνξίδεηαη ζηα θνηλά, αιιά επεθηείλεηαη ζε φ,ηη ηνλ αθνξά άκεζα θαη επηηαθηηθά, αιιά δελ ηνπ αλήθεη βάζεη ζπκβνιαίνπ. Η θξνληίδα εμαληιείηαη ζε φ,ηη ζεσξείηαη ηδηνθηεζία, δειαδή ζηα ζηελά φξηα ηνπ νηθνπέδνπ θαη έηζη εγθαηαιείπνληαη ζηε κνίξα ηνπο νη δεκφζηνη ρψξνη, φζν σθέιηκν θη αλ είλαη ην απνηχπσκά ηνπο ζην πεξηβάιινλ θαη ηε δσή ηεο πφιεο. Κιείλνληαο ην θαχιν θχθιν, αλαθέξεηαη φηη φζν ν Αζελαίνο απέρεη απφ ην δεκφζην ρψξν θαη δελ αζθεί ηα δηθαηψκαηα θαη ην ρξένο ηνπ ζε απηφλ σο ελεξγφο πνιίηεο, απέρεη δειαδή θαη απφ ηε δεκφζηα δσή ηεο πφιεο, αδπλαηψληαο λα θαηαλνήζεη ηελ έλλνηα ηνπ «αλήθεηλ» θαη ηεο θνηλήο ρξήζεο, ρσξίο ηίηινπο ηδηνθηεζίαο, ηφζν ζα ζηέθεηαη ακέηνρνο θαη άβνπινο κπξνζηά ζηε απαμίσζε θαη εκπνξηθή

39

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

εθκεηάιιεπζε ηνπ δεκφζηνπ ειεχζεξνπ ρψξνπ, κελ θαηαλνψληαο ην βάξνο ησλ επεξρφκελσλ αιιαγψλ θαη κεηακνξθψζεσλ.

1.3.2

Η ζεκαζία επαλαζρεδηαζκνχ θαη ελνπνίεζεο ησλ δεκφζησλ ρψξσλ

Η θαηάζηαζε ησλ ειεχζεξσλ δεκφζησλ ρψξσλ ζηε ζχγρξνλε Αζήλα, φπσο πεξηγξάθεθε ζηα πξνεγνχκελα, ζα κπνξνχζε λα ραξαθηεξηζηεί επηεηθψο σο απνγνεηεπηηθή. Ο δξφκνο φκσο γηα ηελ αιιαγή απηήο ηεο εηθφλαο ζεσξείηαη ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο νηθνλνκηθά αζχκθνξνο θαη θακία δηνξζσηηθή θίλεζε δελ επηρεηξείηαη γηα ην ιφγν απηφ. ΢ε απηήλ ηελ παξάγξαθν, παξνπζηάδεηαη εθηελψο ε ζεκαζία ησλ ειεχζεξσλ δεκφζησλ ρψξσλ γηα ηελ ηαπηφηεηα ηεο πφιεο θαη ε ζπκβνιή ηνπο ζηελ θνηλσληθή ζπκβίσζε, ψζηε δίδεηαη απάληεζε ζην εξψηεκα γηαηί είλαη ηφζν ζεκαληηθέο νη αλαπιάζεηο, παξά ην θφζηνο ηνπο θαη γηαηί ε επηινγή απηή είλαη ηδηαίηεξα θξίζηκε ζήκεξα. ΢ηα επίζεκα ηερληθά θείκελα, κε ηνλ φξν «αλάπιαζε» λνείηαη ε επέκβαζε ζε κηα πεξηνρή, πνπ πεξηιακβάλεη ην ζχλνιν ησλ θαηεπζχλζεσλ, κέηξσλ, παξεκβάζεσλ θαη δηαδηθαζηψλ πνιενδνκηθνχ, θνηλσληθνχ, νηθνλνκηθνχ, νηθηζηηθνχ θαη εηδηθνχ αξρηηεθηνληθνχ ραξαθηήξα, φπσο πξνθχπηνπλ απφ ζρεηηθή κειέηε. Ο ζθνπφο κηα αλάπιαζεο είλαη ε βειηίσζε ησλ φξσλ δηαβίσζεο ησλ θαηνίθσλ, ε βειηίσζε ηνπ δνκεκέλνπ πεξηβάιινληνο, θαζψο θαη ε πξνζηαζία θαη αλάδεημε ησλ πνιηηηζηηθψλ, ηζηνξηθψλ, κνξθνινγηθψλ θαη αηζζεηηθψλ ζηνηρείσλ θαη ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο πεξηνρήο. Οξίδνληαη επίζεο σο «πξνβιεκαηηθέο πεξηνρέο» εληφο ζρεδίνπ πφιεσο ή εληφο νηθηζκψλ, εθείλεο πνπ παξνπζηάδνπλ κεγάιεο θηηξηαθέο ππθλφηεηεο ή ζνβαξέο ειιείςεηο ζε θνηλφρξεζηνπο θαη θνηλσθειείο ρψξνπο. Απηέο είλαη νη πεξηνρέο πνπ ρξήδνπλ επέκβαζεο θαη πνιενδνκηθήο αλαβάζκηζεο. Η λνκνζεζία νξίδεη σο «πεξηνρέο αλαπιάζεσο» ηηο πεξηνρέο εληφο εγθεθξηκέλσλ ζρεδίσλ πφιεσλ ή νξηνζεηεκέλσλ νηθηζκψλ, ζηηο νπνίεο δηαπηζηψλνληαη πξνβιήκαηα ππνβάζκηζεο ή αιινίσζεο ηνπ νηθηζηηθνχ πεξηβάιινληνο. Όπσο θαίλεηαη, ε ζχγρξνλε ειιεληθή ηερληθή λνκνζεζία αλαγλσξίδεη ηελ απνπζία ζεκαληηθψλ θνηλφρξεζησλ ρψξσλ σο αιινίσζε ηνπ νηθηζηηθνχ πεξηβάιινληνο. ΢ηνπο ζεκαληηθνχο θνηλφρξεζηνπο ρψξνπο ζπκπεξηιακβάλνληαη εθείλνη πνπ ζπληζηνχλ ζεκαληηθά ιεηηνπξγηθά ζηνηρεία ηεο πφιεο ή ηεο πνιενδνκηθήο ελφηεηαο ζηελ νπνία αλήθνπλ (θεληξηθή πιαηεία γεηηνληάο ή πφιεο, άιζνο, ρψξνη πξαζίλνπ, νη νπνίνη εμππεξεηνχλ ην κεγαιχηεξν ηκήκα ησλ νηθνδνκηθψλ ηεηξαγψλσλ ηεο γεηηνληάο, ηεο ζπλνηθίαο ή ηεο πφιεο, βαζηθνί δξφκνη ηεο πνιενδνκηθήο ελφηεηαο θαη ινηπά). Σα επηρεηξνχκελα ζρέδηα γηα ηελ εμαζθάιηζε απηψλ ησλ ρψξσλ, ηελ νξγάλσζε θαη ηνλ έιεγρν ρξήζεσλ γεο, ηε δηαηχπσζε φξσλ δφκεζεο, ηελ θπθινθνξηαθή νξγάλσζε θαη ηελ νηθνλνκηθή βησζηκφηεηα, κε κηα ιέμε νη αλαπιάζεηο, δηαθξίλνληαη ζε ηξεηο θαηεγνξίεο, αλάινγα κε ην βαζκφ επέκβαζεο: I.

Δξαζηηθφηεξε κνξθή αλάπιαζεο είλαη εθείλε πνπ απνζθνπεί ζηελ αλαζπγθξφηεζε νξηζκέλεο δνκεκέλεο πεξηνρήο (ή αθφκα θαη κεκνλσκέλνπ νηθνδνκηθνχ ηεηξαγψλνπ), κε αλαδφκεζε ηνπ κεγαιχηεξνπ ηκήκαηνο ηεο πεξηνρήο.

II.

Ηπηφηεξε κνξθή αλάπιαζεο, δειαδή βειηίσζε ησλ νηθνδνκήζηκσλ θαη θνηλφρξεζησλ ρψξσλ κε επεκβάζεηο ζηηο ρξήζεηο, ηηο φςεηο ή θαη ην εζσηεξηθφ ησλ θηηξίσλ, φπσο επίζεο

40

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 1Ο: Α΢ΣΙΚΟΙ ΓΛΓΤΘΓΡΟΙ ΥΩΡΟΙ ΚΑΙ ΔΗΜΟ΢ΙΟ΢ ΒΙΟ΢ ζπκπιεξψζεηο ζε αλαγθαίνπο ρψξνπο θαη δίθηπα θη αθφκα ζπκπιήξσζε θαη αλαβάζκηζε ηεο αλαγθαίαο ππνδνκήο.

III.

Η πιένλ ήπηα κνξθή αλάπιαζεο απνζθνπεί ζηε βειηίσζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ εμνπιηζκνχ, ηεο κνξθήο θαη αηζζεηηθήο ησλ ειεχζεξσλ θνηλφρξεζησλ ρψξσλ θαη ησλ θνηλσθειψλ εγθαηαζηάζεσλ.

΢ε θαζεκία απφ ηηο παξαπάλσ πεξηπηψζεηο, ηα ζηάδηα εθπφλεζεο ελφο ζρεδίνπ πνιενδνκηθήο αλαβάζκηζεο είλαη ηα εμήο: α) πξνθαηαξθηηθή πξφηαζε- ζηάδην πξνκειέηεο, β) πξφγξακκα αλάπιαζεο, πνπ πεξηιακβάλεη εθηίκεζε ηνπ ρξφλνπ θαη θφζηνπο νινθιήξσζεο ησλ πξνβιεπφκελσλ εξγαζηψλ θαη γ) πνιενδνκηθή κειέηε. Καζίζηαηαη ζαθέο φηη ε πξνζηαζία θαη ε θξνληίδα ηνπ δεκφζηνπ ειεχζεξνπ ρψξνπ ζεσξείηαη δήηεκα κείδνλνο ζεκαζίαο. ΢ηηο θηηζκέλεο πεξηνρέο, σζηφζν, θαη δεδνκέλνπ φηη δελ αλαδεηνχληαη ιχζεηο επέθηαζεο, αιιά πεξηζζφηεξν δηαρείξηζεο ηεο ππάξρνπζαο θαηάζηαζεο, ηα πεξηζψξηα πνιενδνκηθψλ παξεκβάζεσλ είλαη πνιχ ζηελά, δεδνκέλσλ κάιηζηα ησλ πεξηνξηζκψλ πνπ επηβάιιεη ην ηζρχνλ πνιενδνκηθφ θαζεζηψο. ΢ηηο πεξηζζφηεξεο κεγάιεο πφιεηο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο Αζήλαο, ην νηθνδνκηθφ ζχζηεκα είλαη ζπλερέο, ε δφκεζε πςειή, νη δξφκνη ζηελνί θαη νη ειεχζεξνη ρψξνη, νη νπνίνη νπζηαζηηθά απνηεινχλ ην ππφβαζξν επί ηνπ νπνίνπ ζρεδηάδεηαη ε επέκβαζε, είλαη ειιηπείο. Οξίδνληαη νη εμήο ηξεηο θαηεγνξίεο αλάπιαζεο, αλάινγα κε ηε δηάζεζε ειεχζεξνπ ρψξνπ θαη ην ηδηνθηεζηαθφ θαζεζηψο: I.

Αλάπιαζε απνθιεηζηηθά ζην δεκφζην ρψξν. Έλα ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα είλαη νη πεδνδξνκήζεηο θαη ε επαλαζρεδίαζε πθηζηάκελσλ πιαηεηψλ θαη πάξθσλ.

II.

Γλίζρπζε ηεο πεξηνρήο αλάπιαζεο απφ ηνλ ηδησηηθφ ρψξν, ρσξίο αιιαγή ηνπ ηδηνθηεζηαθνχ θαζεζηψηνο. Με ηε κέζνδν απηή, πξνζαπμάλεηαη ν ειεχζεξνο ρψξνο, ρσξίο λα εμαζθαιίδνληαη απαξαίηεηα πξνζβάζεηο ζην θνηλφ· αλακθίβνιια επηηειείηαη ν νηθνινγηθφο ηνπ ξφινο, φρη φκσο ν θνηλσληθφο. Γπηπιένλ, ελψ ν δηαζέζηκνο ρψξνο είλαη θαηλνκεληθά δηεπξπκέλνο, δελ παξέρεηαη ε αλάινγε ειεπζεξία ζην ζρεδηαζηή, εθφζνλ κέξνο ηνπ ειεχζεξνπ ρψξνπ αλήθεη ζε ηδηψηεο.

III.

Γπαχμεζε ηνπ δεκφζηνπ ρψξνπ εηο βάξνο ηνπ ηδησηηθνχ. Απηή είλαη ε πιένλ επεκβαηηθή πεξίπησζε θαη αζθαιψο ε πην απνηειεζκαηηθή ζε πεξηνρέο πνπ ρξήδνπλ επαλαζρεδηαζκνχ, δελ δηαζέηνπλ φκσο επαξθείο δεκφζηνπο ρψξνπο. Η δηάζεζε ρψξνπ γηα αλάπιαζε δηαηίζεηαη κε αγνξέο, απαιινηξηψζεηο, κεηαθνξά ζπληειεζηνχ δφκεζεο θαη ινηπά θαη είλαη νπσζδήπνηε ρξνλνβφξα θαη δαπαλεξή δηαδηθαζία.

Η απάληεζε ζην πξφβιεκα ηνπ θνξεζκνχ είλαη νη λέεο επηινγέο γηα ην ρψξν, πνπ πξνζδηνξίδνληαη απφ κηα «νηθνινγηθή» πξνζέγγηζε, πξνβάιινληαο ηε βαζχηαηε ζρέζε θπζηθνχ θαη αλζξσπνγελνχο πεξηβάιινληνο. Με δεδνκέλν ην δηαρσξηζκφ ησλ δχν, νη αλαπιάζεηο θαινχληαη λα αληηζηξέςνπλ ηε ζεσξνχκελε σο παξαζηηηθή ζρέζε ηνπο, κεηαηξέπνληάο ηελ ζε σθέιηκε ακνηβαηφηεηα. Η εμαζθάιηζε ησλ ζπλζεθψλ άλεζεο πνπ θάλνπλ ηνλ ππαίζξην ρψξν ειθπζηηθφ πξαγκαηνπνηείηαη κε βάζε ηηο αξρέο ηνπ βηνθιηκαηηθνχ ζρεδηαζκνχ. Σαπηφρξνλα, ε δηαρείξηζε ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ γίλεηαη κε γλψκνλεο α) ηελ θνηλσληθή ηνπο δηάζηαζε σο θνηλήο ρξήζεσο, ρσξίο φκσο ηίηινπο ηδηνθηεζίαο θαη β) ηε ζπλζεηηθή ηνπο αληηκεηψπηζε σο αζηηθά θελά, αιιά κε ηε θξνληίδα πνπ αξκφδεη ζηα «πιήξε», εθφζνλ άιισζηε είλαη πιήξε λνεκάησλ. Με ηελ αμηνπνίεζε ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ, εηδηθά ππφ ηηο ζπλζήθεο πεξηνξηζκέλεο δηάζεζεο απηψλ, πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηελ Αζήλα, επηηπγράλεηαη ε αλάδεημε ηνπ πνιιαπινχ ηνπο ξφινπ θαη ε κεηαηξνπή ηνπο απφ εζηίεο κφιπλζεο ζε ηφπνπο ζπγθέληξσζεο θαη

41

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

θνηλσληθήο αληαιιαγήο, κε ηαπηφρξνλε αλαβάζκηζε ηνπ κηθξνθιίκαηνο ηεο πεξηνρήο. Ωο πιένλ απνδνηηθέο εκθαλίδνληαη νη ήπηεο παξεκβάζεηο κηθξήο θιίκαθαο, φπσο απηέο πνπ παξνπζηάδνληαη ζηελ παξνχζα εξγαζία, ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη είλαη επαξθψο ζπλδεδεκέλεο κεηαμχ ηνπο θαη ελζσκαησκέλεο ζην πεξηβάιινλ ηνπο.

Γηθφλα 1.8: ΢θαξίθεκα ηεο ληθεηήξηαο ζπκκεηνρήο ζην δηαγσληζκφ αλάπιαζεο ηνπ θέληξνπ ηεο Αζήλαο ReThink Athens, 2012

Οη δεκφζηνη ππαίζξηνη ρψξνη απνηεινχλ ην πξνθαλέο ππφβαζξν γηα ηελ εμαζθάιηζε ηνπ απαξαίηεηνπ «πξάζηλνπ» ζε επξεία θιίκαθα. Οη ηδησηηθνί θήπνη θαη νη απιέο, έρνπλ κελ νηθνινγηθή ζπλεηζθνξά, πιελ φκσο απνζπαζκαηηθή. Πξνβάιιεη, επνκέλσο, επηηαθηηθή ε αλάγθε ζπλνιηθνχ ζρεδηαζκνχ, πνπ λα ζεσξεί ηελ πφιε σο νιηζηηθφ ζχζηεκα θαη λα πξνβιέπεη ηε δηαιεθηηθή ζρέζε κεηαμχ ησλ θξίζηκσλ παξακέηξσλ. Ο ζρεδηαζκφο απηφο, κε άιια ιφγηα ε κειέηε αλάπιαζεο ζην δεκφζην ρψξν, δηεξεπλά ηε ρσξνζέηεζε θαη ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ ησλ θηηξίσλ, ηε ρξήζε ησλ θαηάιιεισλ πιηθψλ γηα επηζηξψζεηο θαη ηελ εγθαηάζηαζε ελεξγεηαθψλ ζπζηεκάησλ ζηα θηίξηα, ηελ επίηεπμε θπθινθνξηαθψλ ξπζκίζεσλ, ηε ζηξαηεγηθή θχηεπζε θαη ηε απνδνηηθή ρξήζε ηνπ ρψξνπ, ψζηε λα πξνθχςνπλ βηψζηκνη, ελεξγνί θαη ειθπζηηθνί ηφπνη δηεκέξεπζεο θαη θνηλσληθήο ζπλαλαζηξνθήο. Απηή αθξηβψο ε δηαδηθαζία ζρεδίαζεο «πιάζεη» ηνλ απξφζσπν ρψξν ζε πξνζσπνπνηεκέλεο πξαγκαηηθφηεηεο, ζε αλζξψπηλεο θαζεκεξηλέο ηζηνξίεο, δίλεη κνξθή ζην ραψδεο θαη πξνζθέξεη ηελ ηάμε θαη ηελ αλαγλσξηζηκφηεηα πνπ δεκηνπξγνχλ ηελ θχξηα πνηφηεηα ηνπ ρψξνπ, ψζηε λα ζπλδεζεί κε ηνλ άλζξσπν: ηελ αίζζεζε νηθεηφηεηαο. ΢πλδπάδνληαο ηελ ηερληθή δηάλνηα θαη ηελ αξρηεθηνληθή επαηζζεζία, ν ζρεδηαζκφο αλάγεη ηε γεληθή ρσξηθή ζπλζήθε ζε δνρείν δσήο, ζε βησκέλν ηφπν.

42

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 1Ο: Α΢ΣΙΚΟΙ ΓΛΓΤΘΓΡΟΙ ΥΩΡΟΙ ΚΑΙ ΔΗΜΟ΢ΙΟ΢ ΒΙΟ΢

Γηθφλα 1.9: Γηθφλα ηεο πιαηείαο Οκνλνίαο, φπσο πξνηείλεηαη ζηε ληθεηήξηα ζπκκεηνρή ηνπ δηαγσληζκνχ ReThink Athens

Έρνληαο ππνζηεξίμεη ηε ζεκαζία ηνπ επαλαζρεδηαζκνχ γηα ηελ αλάδεημε ηεο πνηφηεηαο θαη ηνπ ξφινπ ησλ δεκφζησλ ρψξσλ, αλαδχεηαη ην εμήο εξψηεκα: γηαηί είλαη επηηαθηηθή ε αλάγθε γηα αλαπιάζεηο ζηελ Αζήλα ηνπ ζήκεξα; Η απάληεζε πξνθχπηεη απφ ηνλ παξαθάησ ζπιινγηζκφ. Η πφιε ηνπ κέιινληνο θαιείηαη λα παξαθνινπζήζεη ην ξπζκφ ησλ αλζξψπσλ θαη φρη ην αληίζηξνθν. Γηα λα γίλεη βηψζηκε απηή ε κεγαδνκή, πξέπεη ε αξρηηεθηνληθή λα ιχζεη ην πξφβιεκα ηεο ρσξηθήο θαη ρξνληθήο ππθλφηεηαο. Πέξαλ πάζεο ακθηβνιίαο, ε αζηηθή δσή αιιάδεη· καδί ηεο αιιάδεη θαη ε ίδηα ε πφιε, θη απηή ε αιιαγή ζπληειείηαη κέζσ ηεο αξρηηεθηνληθήο θαη ελ γέλεη ηεο δεκηνπξγίαο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ ρψξνπ. Γμάιινπ, ε επίδξαζε ηεο αξρηηεθηνληθήο ζηνλ άλζξσπν έγθεηηαη, κεηαμχ άιισλ, ζηε βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ δσήο θαη ησλ θνηλσληθψλ ζρέζεσλ. Η θνηλσληθή ζπκβίσζε ζηε ζχγρξνλε πφιε είλαη δήηεκα κείδνλνο ζεκαζίαο. Έρνληαο δψζεη ζε κεγάιν βαζκφ ηε ζέζε ηεο ζην αηνκηθφ ζπκθέξνλ, ε ζπιινγηθή δσή θαη δξάζε βξίζθεηαη ζε θξίζε, επνκέλσο ν επαλαζρεδηαζκφο ηνπ δεκφζηνπ ρψξνπ θαιείηαη λα αλαζπλζέζεη ην απνζπαζκαηηθφ θαη ραψδεο αζηηθφ ηνπίν ζε κεηξνπνιηηηθφ, αθππλίδνληαο ηε ζπιινγηθή ζπλείδεζε πνπ ην γέλλεζε θη έηζη απηή ε ηδενινγία, κεηαζρεκαηηδφκελε ζε πνιενδνκηθή ράξαμε λα γίλεη θαη πάιη δσή. Καηαιήγνληαο ζην ζπκπέξαζκα φηη νη αλαπιάζεηο αλαδεηθλχνπλ ην δεκφζην ρψξν θαη ηαπηφρξνλα πξναζπίδνπλ ηελ πνηφηεηα δσήο ζην ζχγρξνλν αζηηθφ θέληξν, κέλεη λα παξνπζηαζηεί ε ζχλδεζε αλάκεζα ζηνλ ειεχζεξν δεκφζην ρψξν θαη ηε δσή ηνπ αλζξψπνπ ζηελ πφιε. Οη θνηλφρξεζηνη ρψξνη απνηεινχλ ηελ πεκπηνπζία ηνπ πνιενδνκηθνχ ζρεδηαζκνχ. Η πξφβιεςε θνηλφρξεζησλ ρψξσλ θαη ρψξσλ πξαζίλνπ, ζπληζηά βαζηθφ ζηνηρείν ηεο νξζνινγηθφηεηαο ηνπ ζρεδηαζκνχ. Μέζσ ηεο έθηαζεο θαη ηεο δηάηαμεο ησλ παξεκβνιψλ απηψλ ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο ζηνλ αζηηθφ ηζηφ, δηακνξθψλεηαη ε θπζηνγλσκία ηεο γεηηνληάο, ηεο ζπλνηθίαο, ηεο πφιεο νιφθιεξεο, ελψ παξάιιεια εμππεξεηνχληαη νη ξεηνί ηεο ζηφρνη πεξί αηζζεηηθήο, ιεηηνπξγηθφηεηαο θαη θάιπςεο θνηλψλ αλαγθψλ. Πξψηα θαη θχξηα, ν ξφινο ηνπ δεκφζηνπ ρψξνπ είλαη θνηλσληθφο· ν δεκφζηνο ρψξνο εθθξάδεη ην δεκφζην βίν. Η πιαηεία είλαη ν θνηλφρξεζηνο ρψξνο πνπ ραξαθηεξίδεη ηελ ειιεληθή πφιε. Γμππεξεηεί αλάγθεο ιεηηνπξγίαο ηνπ δνκεκέλνπ πεξηβάιινληνο, αιιά θαη θνηλσληθέο,

43

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

πνιηηηζκηθέο θαη πνιηηηθέο αλάγθεο. Λφγσ ηεο απνζηνιήο ηεο σο θνξέαο ζπιινγηθήο κλήκεο, δεκηνπξγεί καδί κε ηνλ πεξίγπξφ ηεο πνιηηηζκηθφ ηνπίν θαη ε ζεκαζία ηεο είλαη εμέρνπζα. Σα δίθηπα ησλ αζηηθψλ ππαίζξησλ ρψξσλ, ε πινθή ηνπο εληφο ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ θαη ε έληαμή ηνπο ζην αζηηθφ πεξηβάιινλ είλαη αλαπφζπαζην θνκκάηη ηεο ηαπηφηεηαο ηεο πφιεο, ηνπ κεηξνπνιηηηθνχ ηνπίνπ ζην νπνίν έγηλε αλαθνξά. ΢ε θάπνηεο πεξηπηψζεηο, είλαη αθφκα θαη ζχκβνια ηεο πφιεο, ηνπφζεκα, κέζσ ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπο πεξηγξακκάησλ. Δξφκνη θαη πιαηείεο απνηεινχλ ηνλ ελδηάκεζν ηφπν, πνπ ζπγρξφλσο ιεηηνπξγεί σο ζηάζε θαη πέξαζκα, θαη είλαη θχξηα ζηνηρεία ηεο πφιεο, κε ηελ έλλνηα φηη ζπγθεληξψλνπλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο δεκφζηαο δσήο θαη ηεο θνηλσληθήο αληαιιαγήο. Η εηθφλα ηνπο αληηθαηνπηξίδεη ην ραξαθηήξα ηεο πφιεο θαη ε ηππνινγία ηνπο θαζνξίδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ην πεξηβάιινλ ζην νπνίν αλήθνπλ. Καηά ηα θιαζηθά πξφηππα, ε πφιε ήηαλ κηα δεκφζηα ζθελή, ζηελ νπνία εθηπιίζζνληαλ γεγνλφηα θαη εθδειψζεηο πνπ ζήκεξα αθνξνχλ ζηελ ηδησηηθή δσή. Η αξραία αζελατθή Αγνξά απνηεινχζε ζηνηρείν νξγάλσζεο ηνπ θηηζκέλνπ ρψξνπ. Η εληαηηθή θχηεπζε ηεο λενθιαζηθήο πιαηείαο καξηπξά αθξηβψο απηή ηελ απνκάθξπλζε απφ ηα θνηλά, ηελ νπνία ζήκεξα θαιείηαη λα αλαηξέςεη ν επαλαζρεδηαζκφο ηνπ δεκφζηνπ ρψξνπ θαη ε αλάδεημε ηνπ σο θνηλσληθφ ππθλσηή, σο ρψξν δεκηνπξγηθήο απηελέξγεηαο, ζπιινγηθψλ δξάζεσλ δπλακηθψλ θαη απξφβιεπησλ, φπσο ε ίδηα ε πνξεία ηεο πφιεο ζην ρξφλν. Ο δεκφζηνο ρψξνο ζπκβάιιεη ζηελ αθχπληζε ηεο ζπιινγηθφηεηαο κε αθνξκή ηελ ππεξάζπηζε, θξνληίδα θαη απφ θνηλνχ δηαρείξηζε ηνπ θνηλφρξεζηνπ ρψξνπ, ζηνλ νπνίν φινη έρνπλ δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο, ρσξίο λα αλήθεη ζε θαλέλαλ κε ηίηινπο ηδηνθηεζίαο. ΢ε κηα θνηλσλία πνπ ν άλζξσπνο δξαζηεξηνπνηείηαη εμσζηξεθψο, είηε επεηδή εθηίζεηαη, είηε επεηδή ειέγρεηαη, απηέο νη θνηλσληθέο δηεξγαζίεο είλαη ζρεδφλ ιεζκνλεκέλεο. Ο δεκφζηνο ειεχζεξνο ρψξνο ιεηηνπξγεί γηα ηε γεηηνληά, θαη’ απφιπηε αλαινγία κε ηε ιεηηνπξγία ηεο απιήο γηα ηελ νηθνγέλεηα: σο ππαίζξην θαζηζηηθφ. Άιισζηε ν βίνο ελ Γιιάδη είλαη ππαίζξηνο. Η πιαηεία απνηειεί έλα ηδηάδνλ αζηηθφ θελφ. Πέξαλ ηνπ θνηλσληθνχ ή ηζηνξηθνχ ξφινπ ηεο, ε αηζζεηηθή θαη ηδηαίηεξα ε νηθνινγηθή ηεο δηάζηαζε απαζρνινχλ. Ο βηνθιηκαηηθφο ηεο ξφινο είλαη ζπνπδαίνο γηα ηε δηάξζξσζε θαη ζπλέρεηα ηνπ δηθηχνπ θνηλφρξεζησλ ρψξσλ ηεο πφιεο, ηε βειηίσζε ηνπ βεβαξεκέλνπ αζηηθνχ κηθξνθιίκαηνο, ηελ εηζρψξεζε ηεο θχζεο ζηελ πφιε θαη ηε δηάζπαζε ηεο κνλνηνλίαο ηεο. ΢ηηο κέξεο καο, πνπ ηα απνηειέζκαηα ηεο αιφγηζηεο ρξήζεο θπζηθψλ πφξσλ θαη εθκεηάιιεπζεο ηνπ πεξηβάιινληνο είλαη πιένλ έθδεια, νη αλαπιάζεηο ζηνπο δεκφζηνπο ππαίζξηνπο ρψξνπο κε βηνθιηκαηηθά θξηηήξηα ζπληζηνχλ κηα αλαγθαηφηεηα. Μάιηζηα, δεδνκέλεο ηεο εμάπισζεο ηεο πφιεο, ην πεξηαζηηθφ πξάζηλν βξίζθεηαη πνιχ καθξηά απφ ην θέληξν θαη ε πιαηεία θαιείηαη λα θπηεπηεί θαη λα θαιχςεη ηελ αλάγθε γηα πξάζηλν ζε θιίκαθα γεηηνληάο. Ο δεκφζηνο ππαίζξηνο ρψξνο απνθαζηζηά ηε ζρέζε ηνπ αλζξψπνπ κε ην θπζηθφ πεξηβάιινλ θαη είλαη ν ηφπνο πξαγκαηνπνίεζεο θπζηθψλ δηεξγαζηψλ. Σα νηθνινγηθά σθέιε ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ θαη ρψξσλ πξαζίλνπ παξνπζηάδνληαη εθηελέζηεξα ζην επφκελν θεθάιαην. ΢ην ζεκείν απηφ, αλαθέξνληαη επηγξακκαηηθά ηα εμήο: 

Βειηίσζε ησλ αλαινγηψλ ησλ ζηνηρείσλ ηεο αηκφζθαηξαο· ηα δέληξα εκπινπηίδνπλ κε νμπγφλν ηελ αηκφζθαηξα, ζπγθξαηψληαο ηνλ άλζξαθα θαη θηιηξάξνληαο ηνλ αέξα απφ ζθφλε θαη ξχπνπο. Αθφκα θαη ζηελ ίδηα πφιε, ζε πεξηνρέο κε επαξθείο θαη θαηάιιεια δηακνξθσκέλνπο ειεχζεξνπ ρψξνπο, δεκηνπξγείηαη έλα πην πγηεηλφ κηθξνπεξηβάιινλ.

44

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 1Ο: Α΢ΣΙΚΟΙ ΓΛΓΤΘΓΡΟΙ ΥΩΡΟΙ ΚΑΙ ΔΗΜΟ΢ΙΟ΢ ΒΙΟ΢ 

Οπηηθή απνκφλσζε, ερνπξνζηαζία, εμαζθάιηζε επηζπκεηψλ ζπλζεθψλ ειηαζκνχ θαη αεξηζκνχ· νη θαηάιιεια δηακνξθσκέλνη θαη επαξθψλ δηαζηάζεσλ ρψξνη πξαζίλνπ ππνθαζηζηνχλ ηελ ελζσκάησζε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο ζηελ πφιε.



Μείσζε κέζεο ζεξκνθξαζίαο θαη αληηκεηψπηζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο αζηηθήο ζεξκηθήο λεζίδαο.



Γκπινπηηζκφο πδξνθφξνπ νξίδνληα, θαζψο ην πδαηνπεξαηφ έδαθνο θαη ην ξηδηθφ ζχζηεκα ησλ θπηψλ επηηξέπνπλ ηελ θίλεζε ησλ νκβξίσλ πδάησλ ζην ππέδαθνο.



Καηαθχγηα βηνπνηθηιφηεηαο.

Γηθφλα 1.10: Αλάδεημε ηεο ζρέζεο ακνηβαηφηεηαο κεηαμχ θηηζκέλνπ θαη ειεχζεξνπ ρψξνπ, ηεξψληαο ζπλζεηηθέο αξρέο θαη βηνθιηκαηηθά θξηηήξηα

Σέινο, ν θαηάιιεινο ζρεδηαζκφο θαη δηθηχσζε ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ εληφο ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ, ζπλδέεηαη θαη κε νηθνλνκηθά σθέιε γηα ηελ πφιε. Πξσηαξρηθά, ε παξεκβνιή ηνπο ζην ζπλερέο αζηηθφ ζχζηεκα θαη ε βειηίσζε ηνπ κηθξνθιίκαηνο κε ηελ νπνία ζπλδέεηαη, κεηψλεη ην ελεξγεηαθφ απνηχπσκα ησλ γχξσ θηηξίσλ. Έηζη, φρη κφλν εμνηθνλνκείηαη ελέξγεηα, αιιά κεηψλνληαη θαη νη ζρεηηθέο δαπάλεο. Παξάιιεια, κεηψλεηαη ην θφζηνο θαζαξηζκνχ απφ ξχπνπο. Απνδεδεηγκέλα, έλα θηιηθφ θαη πξνζεγκέλν αζηηθφ πεξηβάιινλ κε επαξθείο θαη θαηάιιεια ζπλδεδεκέλνπο ππαίζξηνπο ρψξνπο, εληζρχεη ηελ παξαγσγηθφηεηα ηνπ ελεξγνχ πιεζπζκνχ, ηφζν απφ πιεπξάο δηάζεζεο, φζν θαη ιφγσ πγηεηλψλ ζπλζεθψλ δηαβίσζεο θαη δηεκέξεπζεο. Κιείλνληαο ην παξφλ θεθάιαην, έρνπλ πξνθχςεη ηα εμήο ζπκπεξάζκαηα. Η αξρηηεθηνληθή ηεο πφιεο απνηειεί ηελ έθθξαζε ζην ρψξν ηεο ίδηαο ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο πφιεο. Καη’ απηή ηελ έλλνηα, ν δεκφζηνο ρψξνο παξαθνινπζεί θαη εθθξάδεη ην δεκφζην βίν, ηηο θαζεκεξηλέο εθδειψζεηο ηεο θνηλσληθήο ζπκβίσζεο. Καζψο ε θιίκαθα ηεο πφιεο θαη ε δσή ζε απηήλ αιιάδνπλ, είλαη αδήξηηε ε αλάγθε λα αιιάμεη θαη ε κνξθή ηεο· κάιηζηα, ν θνξεζκφο ηεο ζχγρξνλεο πφιεο θαη ε θιηκαηηθή ππνβάζκηζε πνπ ζπλεπάγνληαη νη αιφγηζηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο, δείρλνπλ ηηο αλαπιάζεηο κε βηνθιηκαηηθά θξηηήξηα σο κνλαδηθή επηινγή. Παξ’ φια απηά, νη ιχζεηο απηέο απνθεχγνληαη σο δαπαλεξέο θαη ρξνλνβφξεο. ΢ην δίιεκκα «νηθνλνκηθή αλάπηπμε ή πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο» απάληεζε δίλεη ε «αεηθφξνο/ βηψζηκε αλάπηπμε». Ο θάηνηθνο ηεο ζχγρξνλεο πφιεο αξρίδεη λα ζπλεηδεηνπνηεί φηη νη θπζηθνί πφξνη δελ είλαη αλεμάληιεηνη θαη φηη πξέπεη λα εμαζθαιίδεη κέζσ ηεο αλάπηπμεο ηφζν πνηφηεηα δσήο γηα

45

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

ηνλ ίδην, φζν θαη θπζηθνχο πφξνπο γηα ηηο επφκελεο γελεέο. Άιισζηε, ε εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο θαη ε θξνληίδα ηνπ νηθνζπζηήκαηνο ζπλδένληαη κε αλαληίξξεηα νηθνλνκηθά σθέιε. Σαπηφρξνλα, αηζηνδνμία πξνθαινχλ νη νινέλα απμαλφκελεο αληηδξάζεηο ησλ πνιηηψλ ζηελ θαηαπάηεζε θαη απαμίσζε ηνπ δεκφζηνπ ρψξνπ, νη νπνίεο εθθξάδνληαη είηε αηνκηθά, είηε ζπιινγηθά θαη ζε πιήζνο πεξηπηψζεσλ έρνπλ θαηαθέξεη λα «αλαραηηήζνπλ» ζνβαξέο «απεηιέο», πεξηθξνπξψληαο ην δεκφζην ρψξν θαη ην θπζηθφ πεξηβάιινλ ηεο πφιεο. Η ζχγρξνλε πιαηεία, ζηνλ αληίπνδα ηεο λενθιαζηθήο αληίιεςεο, θαιείηαη λα δηαδξακαηίζεη έλα λέν, ελεξγφ ξφιν. Βαζηθφο ζηφρνο είλαη ε αλαβίσζε ησλ παξαδνζηαθψλ αμηψλ, ηεο αξραίαο αζελατθήο Αγνξάο, ππφ ην πξίζκα φκσο ησλ ζχγρξνλσλ αλαγθψλ ηεο θνηλσλίαο θαη ηνπ πεξηβάιινληνο. Ο επαλαζρεδηαζκφο ηνπ ειεχζεξνπ δεκφζηνπ ρψξνπ απνηειεί ην βαζηθφ εξγαιείν πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε.

Γηθφλα 1.11: Η πξφηαζε αλάπιαζεο ηνπ ηζηνξηθνχ θέληξνπ ηεο Αζήλαο, ζην δηαγσληζκφ ReThink Athens

46

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 1Ο: Α΢ΣΙΚΟΙ ΓΛΓΤΘΓΡΟΙ ΥΩΡΟΙ ΚΑΙ ΔΗΜΟ΢ΙΟ΢ ΒΙΟ΢

47

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

48

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2ν: ΜΙΚΡΟΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ

49

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

50

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2ν: ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ

2.1 Γεληθά Σν βηψζηκν δνκεκέλν πεξηβάιινλ απνηειεί κηα απφ ηηο θχξηεο πξνηεξαηφηεηεο γηα φιεο ηηο Γπξσπατθέο πφιεηο ηνπ 21

νπ

αηψλα. Η αζηηθή αλαζπγθξφηεζε πνπ βαζίδεηαη ζηελ αεηθφξν αλάπηπμε θαη εζηηάδεη ζε

βηνθιηκαηηθά θξηηήξηα θαηά ην ζρεδηαζκφ, κπνξεί λα απνθέξεη πνηφηεηα ζηηο αζηηθέο γεηηνληέο. Δεδνκέλεο ηεο πνξείαο πνπ δηαγξάθεη ε θιηκαηηθή αιιαγή, ζεσξείηαη εμαηξεηηθά πηζαλφ ζην άκεζν κέιινλ λα απμεζνχλ ζε έληαζε θαη ζπρλφηεηα νη ζεξηλνί θαχζσλεο ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο, ελψ ε λπρηεξηλή ζεξκηθή λεζίδα πξφθεηηαη λα επηδεηλψζεη αθφκε πεξηζζφηεξν ηηο ζπλζήθεο ζεξκηθήο άλεζεο ησλ θαηνίθσλ ησλ αζηηθψλ θέληξσλ. Οη πφιεηο ηνπ κέιινληνο θαινχληαη λα είλαη πξνζαξκνζηηθέο, ηξνπνπνηψληαο ηελ απφθξηζε ηνπ ζπζηήκαηνο ζηα λέα δεδνκέλα. Η βειηηζηνπνίεζε ηεο δνκήο ησλ πφιεσλ κε άμνλα ην κηθξνθιίκα αμηνινγείηαη σο σθέιηκε γηα ηνπο θαηνίθνπο θαη ην πεξηβάιινλ. Γπξχηεξε έκθαζε έρεη δνζεί ηα ηειεπηαία ρξφληα πξνο ηελ θαιχηεξε ζρέζε κεηαμχ θηηξίσλ θαη ππαίζξησλ ρψξσλ, γηα ηε δεκηνπξγία αζηηθψλ κνηίβσλ κε λέεο θνηλσληθέο αλάγθεο γηα έλα δηαθνξεηηθφ κέιινλ. Οη ρψξνη ζηελ πφιε πξέπεη λα είλαη ειθπζηηθνί θαη λα ιεηηνπξγνχλ ζε αξκνλία κε ην θπζηθφ πεξηβάιινλ, θάηη πνπ πξνυπνζέηεη ηελ ηζνξξνπία κεηαμχ θπζηθψλ πφξσλ, θιίκαηνο θαη πθηζηάκελσλ νηθνινγηθψλ ζπλζεθψλ. Η αλάπηπμε κεζνδνινγηψλ ζηηο δηαδηθαζίεο αζηηθήο αλαζπγθξφηεζεο κε νηθνινγηθφ πξνζαλαηνιηζκφ εκθαλίδεηαη σο ην «θιεηδί» γηα λα απνθαιπθζεί εθ λένπ ην λφεκα θαη ε ηαπηφηεηα ηνπ δνκεκέλνπ πεξηβάιινληνο. ΢ην πξνεγνχκελν θεθάιαην έγηλε εθηελήο αλαθνξά ζηνπο ειεχζεξνπο δεκφζηνπο αθάιππηνπο ρψξνπο θαη κειεηήζεθε ε ζπκβνιή ηνπο ηφζν ζηελ ηαπηφηεηα ηνπ αζηηθνχ πεξηβάιινληνο, φζν θαη ζηελ θνηλσληθή ζπκβίσζε, παξάγνληεο πνπ αλαδεηθλχνπλ ηελ θιαζηθή έλλνηα ηεο πφιεο θαη ηε δηαρσξίδνπλ απφ ηνλ ηπραίν πνιενδνκηθφ ζρεκαηηζκφ- ηε «θαηλφκελε πφιε», φπσο δηαβάδνπκε ζην έξγν ηνπ Ι. Δεζπνηφπνπινπ. Απαληήζεθε επνκέλσο ην εξψηεκα γηαηί είλαη δσηηθήο ζεκαζίαο νη αλαπιάζεηο ζην ζχγρξνλν αζηηθφ πεξηβάιινλ;. ΢ην παξφλ θεθάιαην, δηεξεπλάηαη ε ζρέζε κεηαμχ πγηνχο θαη επηηπρεκέλεο αλάπιαζεο θαη βηνθιηκαηηθήο ζεψξεζεο απηήο, κειεηψληαο ηε δηαιεθηηθή ζρέζε κεηαμχ θνηλσληθνχ πεξηβάιινληνο θαη νηθνινγηθψλ ζπλζεθψλ, δειαδή κηθξνθιίκαηνο θαη βηνθιίκαηνο κηαο πεξηνρήο. Η απάληεζε ζα πξνθχςεη αβίαζηα αλ αλαινγηζηνχκε πσο ην πνιχπινθν αζηηθφ πεξηβάιινλ ζπληζηά έλα νιηζηηθφ ζχζηεκα, ηνπ νπνίνπ θάζε ζηνηρείν αιιειεπηδξά δηαξθψο κε ηα γεηηνληθά ηνπ. Απηή ε ακθίδξνκε ζρέζε αλάκεζα ζηα εηεξφθιεηα, θπζηθά θαη ηερλεηά ζηνηρεία ηνπ αζηηθνχ πεξηβάιινληνο, θπξίσο ζηα θαηψηεξα επίπεδα ηεο αηκφζθαηξαο, φπνπ ε αλνκνηνκνξθία εληείλεηαη θαη εθδειψλνληαη ζηελ πιεηνςεθία ηνπο νη αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο θαη θπζηθέο δηαδηθαζίεο, νδεγεί ζε έληνλεο δηαθνξνπνηήζεηο ησλ θιηκαηηθψλ ζπλζεθψλ ζην ρψξν. Γπνκέλσο, νη ηηκέο ησλ κεηαβιεηψλ ηνπ ηνπηθνχ θιίκαηνο εκθαλίδνληαη εμαηξεηηθά επαίζζεηεο ζε νπνηαδήπνηε δνκηθή κεηαβνιή, είηε πξαγκαηνπνηείηαη ζε κεγάιε θιίκαθα, σο πιήξεο αλακφξθσζε ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ, είηε ζε κηθξφηεξε θιίκαθα, δειαδή ζε επίπεδν επεκβάζεσλ ζε ππάξρνπζα δνκή, ηφζν πνπ θαηά πεξηπηψζεηο νη αιιαγέο απηέο κπνξνχλ λα πξνζδψζνπλ ζην ρψξν λέν ραξαθηήξα, ρξήζε ή νληνινγηθέο ηδηφηεηεο. Καηά ζπλέπεηα, νπνηαδήπνηε πξφηαζε αλάπιαζεο, δελ είλαη δπλαηφ λα δηαρσξηζηεί απφ ην απνηχπσκά ηεο ζην κηθξνθιίκα ηεο πεξηνρήο κειέηεο. Γελληέηαη, έηζη κε ηε ζεηξά ηνπ ην εξψηεκα, γηαηί ην αζηηθφ κηθξνθιίκα είλαη ηφζν ζεκαληηθφ, ψζηε λα ππεηζέξρεηαη ζην ζρεδηαζκφ σο βαζηθφο άμνλαο. Πξηλ

51

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ απαληεζεί απηφ φκσο, ηίζεηαη σο ελδηάκεζνο ζηφρνο ε πξνζέγγηζε ηνπ νξηζκνχ ηνπ αζηηθνχ κηθξνθιίκαηνο.

2.1.1 Ση είλαη ην αζηηθφ κηθξνθιίκα Ο φξνο «αζηηθφ κηθξνθιίκα» αλαθέξεηαη ζηηο ηνπηθέο θιηκαηνινγηθέο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζε έλαλ αζηηθφ ρψξν θαη νη νπνίεο ελδέρεηαη λα δηαθνξνπνηνχληαη ζεκαληηθά απφ ηηο επηθξαηνχζεο θιηκαηνινγηθέο ζπλζήθεο ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο. Καζψο ινηπφλ νξηζκέλεο ζπληζηψζεο ησλ θιηκαηνινγηθψλ ζπλζεθψλ δχλαληαη λα παξνπζηάδνπλ κεγάιεο δηαθπκάλζεηο αθφκα θαη ζε απφζηαζε ηεο ηάμεο ησλ ιίγσλ ρηιηνκέηξσλ, δηακνξθψλεηαη έλα πξφηππν θιίκαηνο κε έληνλα ηνπηθφ ραξαθηήξα, κηθξήο κάιηζηα θιίκαθαο, εμ’ νπ θαη ν φξνο «κηθξνθιίκα». Οη δηαθπκάλζεηο απηέο αληαλαθινχλ ηελ ηνπνγξαθία, ην αλάγιπθν ηνπ εδάθνπο, ηηο επηθάλεηεο εδαθνθάιπςεο θαη ηελ αζηηθή κνξθνινγία. ΢πλνιηθά, ην κνλαδηθφ κηθξνθιίκα θάζε αζηηθνχ ρψξνπ είλαη ζπλάξηεζε ηνπ πνιχπινθνπ δνκεκέλνπ πεξηβάιινληνο, ηεο θαηαλνκήο ησλ ππαίζξησλ ρψξσλ πξαζίλνπ, αιιά θαη ησλ αλζξψπηλσλ δξαζηεξηνηήησλ. Λφγσ ηεο έληνλεο απηήο κεηαβιεηφηεηαο θαη ηεο αζπλέρεηαο ησλ γεληθψλ ηηκψλ ησλ βαζηθψλ θιηκαηηθψλ ζηνηρείσλ, νη θιίκαθεο αλάγλσζεο ηνπ αζηηθνχ κηθξνθιίκαηνο είλαη νη εμήο ηξεηο: α) θιίκαθα πφιεο (δεθάδεο ρηιηφκεηξα), β) θιίκαθα γεηηνληάο (1 σο κεξηθά ρηιηφκεηξα) γ) θιίκαθα αζηηθήο ραξάδξαο (κεξηθέο εθαηνληάδεο κέηξα). Η επίδξαζε ησλ κηθξνθιηκαηηθψλ ζπλζεθψλ ησλ ππαίζξησλ ρψξσλ κειεηάηαη θπξίσο ζε φξνπο άλεζεο ησλ ρξεζηψλ ηνπο θαη ελεξγεηαθήο απφδνζεο ησλ θηηξίσλ γχξσ ηνπο. Καηά ην ζρεδηαζκφ ησλ αζηηθψλ ρψξσλ, ην ελδηαθέξνλ ζπγθεληξψλεηαη ζηε βειηίσζε ηνπ κηθξνθιίκαηνο ζε δχν επίπεδα: ην αλζξσπνθεληξηθφ θαη ην νηθνινγηθφ. ΢ηε βάζε ηνπ πξψηνπ, ζηφρνο ηνπ ζρεδηαζκνχ είλαη ε επίηεπμε ηθαλνχ δείθηε ζεξκηθήο άλεζεο γηα ην ρξήζηε ηνπ ρψξνπ, δειαδή ην ζχλνιν ησλ αλζξψπσλ πνπ δνπλ θαη δξαζηεξηνπνηνχληαη ζε απηφλ· αλ ζε έλα ρψξν ε ζεξκνθξαζία, ν αεξηζκφο (ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο πνηφηεηαο ηνπ αηκνζθαηξηθνχ αέξα θαη ηεο έθζεζεο ζε ξχπνπο) θαη ν ειηαζκφο ζπληεινχλ ζηε δεκηνπξγία δπζάξεζηεο εκπεηξίαο γηα ην ρξήζηε, ην απνηέιεζκα είλαη ν ρψξνο λα πάςεη λα ρξεζηκνπνηείηαη. Πξνθεηκέλνπ, ινηπφλ λα δεκηνπξγνχληαη ρψξνη δσληαλνί πνπ λα κπνξνχλ λα θηινμελήζνπλ κεγάιε πνηθηιία αλζξψπηλσλ δξαζηεξηνηήησλ , ζα πξέπεη λα ηεξνχληαη νξηζκέλεο πξνδηαγξαθέο ζεξκηθήο άλεζεο, ελψ παξάιιεια εληφο ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ πξνζθέξεηαη πνηθηιία ζπλζεθψλ πνπ ηαηξηάδνπλ κε ην εχξνο ησλ αλζξψπηλσλ αλαγθψλ, δξαζηεξηνηήησλ θαη πξνηηκήζεσλ. Γμάιινπ, νη θάηνηθνη ηεο πφιεο ρξεζηκνπνηνχλ ηνπο θνηλφρξεζηνπο ππαίζξηνπο ρψξνπο ζαλ πξνέθηαζε ησλ ηδησηηθψλ ρψξσλ, ή ηνπιάρηζηνλ έηζη ζα έπξεπε λα ζπκβαίλεη, θαηαλέκνληαο ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο αλάινγα κε ην ραξαθηήξα ηνπ θαζελφο. Η απφιπηε έθζεζε ζηηο πεξηβαιινληηθέο ζπλζήθεο, ζε αληηδηαζηνιή κε ηνλ πξνζηαηεπκέλν ρψξν ηεο νηθίαο, εληείλεη ηελ αλάγθε βειηίσζεο ηεο ζεξκηθήο άλεζεο ησλ ρξεζηψλ ζηνπο ρψξνπο απηνχο.

52

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2ν: ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ

Γηθφλα 2.1: Παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ θαη επεξεάδνληαη απφ ην αζηηθφ κηθξνθιίκα

Σν ελδηαθέξνλ γηα ηελ πνηφηεηα ηνπ αζηηθνχ κηθξνθιίκαηνο, απφ νηθνινγηθήο ζθνπηάο, είλαη ζήκεξα πην θξίζηκν απφ πνηέ. Σνχην δηφηη δηαλχνπκε ηελ επνρή ηνπ θνξεζκνχ ζηελ επέθηαζε ησλ πφιεσλ, κε ηνλ ελ ηζρεί νηθνδνκηθφ πξνγξακκαηηζκφ θαη ζρεδηαζκφ λα απνζπλδέεη ηνλ ακηγψο αζηηθφ ρψξν απφ ην θπζηθφ πεξηβάιινλ ζην νπνίν εληάζζεηαη θαη κε ην νπνίν θαη’ αλάγθελ ζπλππάξρεη. Γπηπιένλ, νη ζχγρξνλεο πφιεηο θαινχληαη λα αληηκεησπίζνπλ ην παγθφζκην πξφβιεκα ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο (ξχπαλζε ηνπ αέξα, ηνπ εδάθνπο, ηνπ ππεδάθνπο θαη ησλ πδάησλ, ερνξχπαλζε θαη αχμεζε ηεο κέζεο ζεξκνθξαζίαο), ην νπνίν αλακθίβνια θιηκαθψλεηαη εμ αηηίαο ηεο ίδηαο ηνπο ηεο ιεηηνπξγίαο, θαη ζπγθεθξηκέλα ηεο ζπζζψξεπζεο αλζξσπνγελψλ δξαζηεξηνηήησλ, ηεο ξαγδαίαο αχμεζεο ηεο ρξήζεο ησλ νρεκάησλ θαη γεληθψο ηελ ππνβάζκηζε ηνπ αζηηθνχ ηνπίνπ. Αλ αλαινγηζηνχκε κάιηζηα πσο ηα θαηλφκελα απηά δελ απεηινχλ κφλν ην νηθνζχζηεκα, αιιά ππνβαζκίδνπλ αλαπφθεπθηα θαη ην βηνθιίκα, ε αλάγθε γηα ζηξνθή ζηηο αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο, ζηε κεησκέλε δαπάλε ελέξγεηαο θαη ελ γέλεη ζηνλ «πξάζηλν» (βηνθιηκαηηθφ) αζηηθφ ζρεδηαζκφ πξνβάιιεηαη σο επηηαθηηθή. Δεδνκέλνπ φηη νη πξνηάζεηο γηα ιχζε ηνπ πξνβιήκαηνο πεξηνξίδνληαη απφ ηελ πνιενδνκηθή νξγάλσζε παξειζφλησλ δεθαεηηψλ θαη ε δφκεζε είλαη ήδε εμαηξεηηθά ππθλή ζηα ζχγρξνλα αζηηθά θέληξα, ε κφλε δπλαηφηεηα βειηίσζεο ησλ θιηκαηνινγηθψλ ζπλζεθψλ ζε ηνπηθή θιίκαθα είλαη ν «πξάζηλνο» αλαζρεδηαζκφο, κέζσ ηεο δεκηνπξγίαο θαη –πην ξεαιηζηηθά- ηεο αλάπιαζεο ππαξρφλησλ αθάιππησλ ρψξσλ ζε επίπεδν γεηηνληάο ή ζπλνηθίαο κε βηνθιηκαηηθή ζεψξεζε.

2.1.2 Μηθξνθιηκαηηθά θαηλφκελα ζηνλ αζηηθφ ρψξν Σν αζηηθφ πεξηβάιινλ ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ ππθλφηεηα ηεο δφκεζεο, ηελ έιιεηςε ρψξσλ πξαζίλνπ, ηελ απμεκέλε παξαγσγή ξχπσλ θαη ηελ εθιπφκελε ζεξκφηεηα απφ ηηο αλζξσπνγελείο δξαζηεξηφηεηεο. Γπίζεο κηα θαζνξηζηηθή παξάκεηξνο είλαη ηα δνκηθά πιηθά θαη νη ηειηθέο επηθάλεηεο ησλ θηηξίσλ θαη ησλ νξηδφληησλ επηθαλεηψλ. Όινη απηνί νη παξάγνληεο ζπληεινχλ ζηε δεκηνπξγία δχν ζεκαληηθψλ θαηλνκέλσλ ηνπ αζηηθνχ κηθξνθιίκαηνο: ηελ αζηηθή ζεξκηθή λεζίδα θαη ηελ αζηηθή νδηθή ραξάδξα.

53

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ 2.1.2.1 Αζηηθή ζεξκηθή λεζίδα (Urban Heat Island)

Γηθφλα 2.2: Δηαγξακκαηηθή αλαπαξάζηαζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο αζηηθήο ζεξκηθήο λεζίδαο

Ωο «ζεξκηθή λεζίδα» ραξαθηεξίδεηαη κηα πεξηνρή, ε νπνία έρεη πςειφηεξε κέζε ζεξκνθξαζία απφ ηηο πεξηνρέο πνπ ηελ πεξηβάιινπλ. Σν θαηλφκελν δεκηνπξγίαο αζηηθψλ ζεξκηθψλ λεζίδσλ είλαη ε πιένλ έθδειε ησλ επηπηψζεσλ ηεο αζηηθνπνίεζεο. Η δπζαλάινγε αχμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ζηα κεγάια αζηηθά θέληξα ζε ζρέζε κε ηε γεληθφηεξε αχμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ πιαλήηε είλαη απνηέιεζκα ελφο ζεξκηθνχ πιενλάζκαηνο πνπ πξνθαιεί δηαηαξαρή ζην ελεξγεηαθφ ηζνδχγην ησλ πφιεσλ. Η έληαζε ησλ ζεξκηθψλ λεζίδσλ πνηθίιεη κεηαμχ 1 θαη 12 βαζκψλ Κειζίνπ. Η θαηάζηαζε απηή εληείλεηαη θαηά ηνπο ζεξηλνχο κήλεο θαη είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλε κε ηελ ελεξγεηαθή θαηαλάισζε ηεο πφιεο: ε απμεκέλε δήηεζε ζε ειεθηξηθή ελέξγεηα γηα ηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ δξνζηζκνχ, απμάλεη ηελ παξαγσγή δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα θαη ινηπψλ ξχπσλ, ε νπνία κε ηε ζεηξά ηεο απμάλεη επηπιένλ ηε ζεξκνθξαζία ζηα αζηηθά θέληξα θ.ν.θ. Σν ζεξκνθξαζηαθφ άικα είλαη εληνλφηεξν ηηο βξαδηλέο ψξεο- ιφγσ εθπνκπήο ηεο ζπζζσξεπκέλεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο- θαη κάιηζηα ζε ζπλζήθεο ρακειψλ ηαρπηήησλ αλέκνπ. Παξνπζηάδεη πςειή κεηαβιεηφηεηα θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, επίζεο, θηάλνληαο ζε κέγηζηεο ηηκέο ην θαινθαίξη θαη ηνλ ρεηκψλα.

Γηθφλα 2.3: Δηαβαζκίζεηο ηεο έληαζεο ηεο αζηηθήο ζεξκηθήο λεζίδαο, αλάινγα κε ην αλάγιπθν θαη ηε ιεηηνπξγία θάζε πεξηνρήο

54

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2ν: ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ Οη θχξηνη παξάγνληεο πνπ εληείλνπλ ην θαηλφκελν ηεο αζηηθήο ζεξκηθήο λεζίδαο είλαη: 

Η γεσκεηξία ησλ θηηξίσλ θαη ησλ αζηηθψλ δξφκσλ, ζπλνιηθά ε δηακφξθσζε ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ δειαδή, ε νπνία ζπλδέεηαη κε ηνλ εγθισβηζκφ κεγάινπ κέξνπο ηεο ελέξγεηαο πνπ απνξξνθάηαη αιιά θαη εθπέκπεηαη, κέζσ ησλ πνιιαπιψλ αλαθιάζεσλ πνπ ηελ παγηδεχνπλ.



Η απνξξφθεζε πςεινχ πνζνζηνχ πξνζπίπηνπζαο αθηηλνβνιίαο απφ ηα πιηθά επηθάιπςεο ησλ δηάθνξσλ επηθαλεηψλ, εμ αηηίαο ησλ νπηηθψλ θαη ζεξκηθψλ ηδηνηήησλ πνιιψλ εμ απηψλ. Η αθηηλνβνιία απηή επαλεθπέκπεηαη σο ζεξκφηεηα ζηελ αηκφζθαηξα, θπξίσο θαηά ηηο βξαδηλέο ψξεο.



Η εθιπφκελε ζηελ αηκφζθαηξα ζεξκφηεηα εμ αηηίαο ησλ πνηθίισλ αλζξσπνγελψλ δξαζηεξηνηήησλ, φπσο δξνζηζκφο θαη θιηκαηηζκφο, πνπ πξναλαθέξζεθαλ, θσηηζκφο, θαχζηκα απηνθηλήησλ θαη ζηαζεξψλ πεγψλ θιπ.



Η έιιεηςε ρψξσλ πξαζίλνπ θαη επηθαλεηψλ λεξνχ, νη νπνίεο απνξξνθνχλ κεγάια πνζά ελέξγεηαο, απμάλνπλ ηε ζεξκηθή άλεζε κεηψλνληαο ην ελεξγεηαθφ απνηχπσκα ηεο πφιεο θαη βειηηψλνπλ ηελ πνηφηεηα ηνπ αέξα.

΢ηηο ζπλέπεηεο ηεο ζεξκηθήο λεζίδαο ζπγθαηαιέγνληαη ε ππνβάζκηζε ηνπ αηκνζθαηξηθνχ αέξα θαη ηεο δσήο ησλ θαηνίθσλ ησλ πφιεσλ ελ γέλεη, ε αχμεζε ηνπ ελεξγεηαθνχ απνηππψκαηνο ησλ θηηξίσλ, θαζψο θαη ε απμεκέλε επηθηλδπλφηεηα (λνζεξφηεηα ή αθφκα θαη ζλεζηκφηεηα) γηα ηα ειηθησκέλα θπξίσο άηνκα εμ αηηίαο ησλ ππεξβνιηθά πςειψλ ζεξκνθξαζηψλ ην θαινθαίξη. Δε ζα ήηαλ κάιηζηα ππεξβνιή λα ζεσξεζεί ην ελ ιφγσ θαηλφκελν αηηία θιηκάθσζεο ηεο ππεξαχμεζεο ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ πιαλήηε ζπλνιηθά.

2.1.2.2 Αζηηθή Οδηθή Υαξάδξα (Urban Street Canyon) Μηα βαζηθή θιηκαηνινγηθή παξάκεηξνο είλαη ν άλεκνο θαη ζπγθεθξηκέλα ε έληαζε θαη ε θαηεχζπλζή ηνπ. Η δηάηαμε ησλ θηηξηαθψλ φγθσλ θαη ησλ νδηθψλ αμφλσλ, ν ηξφπνο δφκεζεο, δνκηθά πιηθά θαη ηειηθέο επηθάλεηεο θηηξίσλ, είλαη θαζνξηζηηθνί παξάγνληεο γηα ην πεδίν αλέκνπ. Η παξεκβνιή ησλ ζπκπαγψλ φγθσλ ηνπ δνκεκέλνπ πεξηβάιινληνο, εηδηθά φηαλ ε ππθλφηεηά ηνπο είλαη κεγάιε, νδεγεί ζε κείσζε ηεο κέζεο ηαρχηεηαο ηνπ αλέκνπ πεξηνξίδνληαο έηζη ηνλ ηθαλφ αεξηζκφ θαη δξνζηζκφ ησλ πφιεσλ· ε σο εθ ηνχηνπ αχμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο, ε νπνία ζπλδέεηαη κε ην θαηλφκελν ηεο αζηηθήο ζεξκηθήο λεζίδαο, ππνβαζκίδεη καδί κε ηνπο δεκηνπξγνχκελνπο ζηξνβίινπο ηε ζεξκηθή άλεζε ησλ θαηνίθσλ ηεο πφιεο. Μηα παξάιιειε εθδήισζε ηνπ θαηλνκέλνπ είλαη ε εμήο: θαη’ απφιπηε αλαινγία κε ηελ αχμεζε ηεο έληαζεο ηνπ αλέκνπ ζε ραξάδξεο θαη θαξάγγηα ζηε θχζε, θαηά κήθνο ησλ κεγάισλ νδηθψλ αμφλσλ πνπ πιαηζηψλνληαη απφ ζπκπαγείο θαη κεγάινπ χςνπο φγθνπο θηηξίσλ, ε έληαζε ηνπ αλέκνπ εκθαλίδεηαη ηζρπξή θαη ε ζεξκνθξαζηαθή ζηξσκάησζε ησλ δξφκσλ επεξεάδεηαη ζεκαληηθά απφ ηηο αλαπηπζζφκελεο ζεξκνθξαζίεο επί ησλ θαηαθφξπθσλ φςεσλ. ΢αλ απνηέιεζκα, ηα αλεκνινγηθά δεδνκέλα ηεο πεξηνρήο αιινηψλνληαη θαη απηή ε έληνλε δηαβάζκηζε ηνπ θαηλνκέλνπ ζπλζέηεη, καδί κε ηα ινηπά πςειήο κεηαβιεηφηεηαο κεηεσξνινγηθά δεδνκέλα, ηελ εηθφλα ηνπ αζηηθνχ κηθξνθιίκαηνο.

55

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθφλα 2.4: ΢ρεκαηηθή απεηθφληζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο αζηηθήο νδηθήο ραξάδξαο

Με θξηηήξην ηε γεσκεηξία ηνπ πεξηβάιινληνο, νη αζηηθέο νδηθέο ραξάδξεο θαηεγνξηνπνηνχληαη σο εμήο: 1)

Με θξηηήξην ην ιφγν H/W (χςνο θηηξίσλ/ εχξνο νδνχ) Α. Γπξείεο (H/W<0,5) B. Καλνληθέο (H/W≈1) Γ. Βαζηέο (H/W≈2)

2) Δεχηεξνπ επηπέδνπ θαηάηαμε γίλεηαη γηα θαζεκηά απφ ηηο παξαπάλσ θαηεγνξίεο, αλάινγα κε ην ιφγν L/H (κήθνο νδνχ/χςνο πεξηκεηξηθψλ θηηξίσλ) Α. Βξαρείεο (L/H≈3) B. Μέζεο (L/H≈5) Γ. Γπηκήθεηο (L/H≈7)

Γηθφλα 2.5: Βαζηθά γεσκεηξηθά κεγέζε πνπ θαζνξίδνπλ ην ραξαθηήξα ηεο αζηηθήο νδηθήο ραξάδξαο

Γπηπιένλ νη αζηηθέο νδηθέο ραξάδξεο δηαθξίλνληαη ζε ζπκκεηξηθέο θαη κε. Ο ιφγνο γηα ηνλ νπνίν δίλεηαη ηφζε έκθαζε ζηε κνξθή θαη γεσκεηξία, είλαη ε έληνλε δηαθνξνπνίεζε ζηελ εθδήισζε ηνπ θαηλνκέλνπ θαηά πεξίπησζε. Γηα δεδνκέλε γεσκεηξία νδνχ θαη ππθλφηεηα δφκεζεο, ην ζεξκνθξαζηαθφ πεδίν εληφο ηεο ραξάδξαο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ αλέκνπ (θπξίσο δηεχζπλζε, αιιά θαη ηαρχηεηα)

56

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2ν: ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ δηακνξθψλνπλ ηε ξνή ηνπ αέξα εληφο ηνπ θαλαιηνχ. Αμίδεη λα αλαθεξζεί ζην ζεκείν απηφ, φηη γηα ξνή αλέκνπ εγθάξζηα πξνο ηνλ άμνλα ηεο αζηηθήο ραξάδξαο, ζεκεηψλεηαη ε κέγηζηε ππνβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ αηκνζθαηξηθνχ αέξα, θαζψο νη ξχπνη παγηδεχνληαη θαη απμάλεηαη ε ζπγθέληξσζή ηνπο κεηαμχ ησλ πεξηκεηξηθψλ θηηξίσλ. Όπσο αλαθέξζεθε παξαπάλσ, ε αζηηθή ραξάδξα είλαη κηα «παγίδα» αθηηλνβνιίαο· ε ππθλή αζηηθή δφκεζε, έρεη σο ζπλέπεηα ρακειέο ηηκέο ηνπ δείθηε ζέαζεο ηνπ νπξαλνχ (sky view factor), θαη θαη’ επέθηαζε εκπνδίδεηαη ε εθηφλσζε ηνπ πιενλάζκαηνο ζεξκφηεηαο πνπ δεκηνπξγείηαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο. ΢εκεηψλεηαη φηη ζε θηίξηα εληφο αζηηθψλ ραξάδξσλ εκθαλίδεηαη απμεκέλε ε ελεξγεηαθή θαηαλάισζε γηα δξνζηζκφ θαη θσηηζκφ. Τςειέο ηηκέο ηνπ ιφγνπ H/L θαζψο θαη ε εθηεηακέλε θάιπςε απφ κε θπζηθά θαη κάιηζηα ρακειήο αλαθιαζηηθφηεηαο (albedo) πιηθά, εληείλνπλ ην θαηλφκελν. ΢ηνλ αληίπνδα, ε επηινγή πιηθψλ πςειήο αλαθιαζηηθφηεηαο, λαη κελ πεξηνξίδεη ηελ αθηηλνβνιία πνπ εγθισβίδεηαη ζηνλ αζηηθφ ηζηφ θαη ηελ απνζήθεπζε ζεξκφηεηαο, ζπλδέεηαη σζηφζν κε ππνβάζκηζε ησλ ζπλζεθψλ ζεξκηθήο άλεζεο ησλ πεδψλ, ιφγσ ηεο αλαθιψκελεο αθηηλνβνιίαο πνπ θαηαιήγεη ζε απηνχο.

Γηθφλα 2.6: Γθδειψζεηο ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο αζηηθήο νδηθήο ραξάδξαο γηα δηάθνξεο θαηεπζχλζεηο αλέκνπ ζε ζρέζε κε ηηο θχξηεο δηεπζχλζεηο ησλ θηηξίσλ θαη ησλ νδψλ

2.2 Βηνθιηκαηηθφο ΢ρεδηαζκφο 2.2.1 Οξηζκφο, ζηφρνη θαη βαζηθέο αξρέο Ωο «βηνθιηκαηηθφο» νξίδεηαη ν ζρεδηαζκφο εθείλνο πνπ έρεη σο γλψκνλα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ησλ θπζηθψλ πφξσλ· ζηε βηβιηνγξαθία αλαθέξεηαη θαη σο «πξάζηλνο» ζρεδηαζκφο. ΢πγθεθξηκέλα, ε βηνθιηκαηηθή αξρηηεθηνληθή, αλαθέξεηαη ζην ζρεδηαζκφ θηηξίσλ θαη -γεληθφηεξα- ρψξσλ (εζσηεξηθψλ θαη ππαίζξησλ) κε ζεβαζκφ ζην ηνπηθφ θιίκα θαη ηνπο πεξηνξηζκέλνπο θπζηθνχο πφξνπο θαη κε ζηφρν ηελ εμαζθάιηζε ζπλζεθψλ νπηηθήο θαη ζεξκηθήο άλεζεο, ηελ πςειή πνηφηεηα αηκνζθαηξηθνχ αέξα θαη ηελ ειαρηζηνπνίεζε ηνπ ελεξγεηαθνχ απνηππψκαηνο, αμηνπνηψληαο αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο. Ο βηνθιηκαηηθφο ζρεδηαζκφο ησλ ππαίζξησλ ρψξσλ έρεη σο γλψκνλα, θαη’ απφιπηε αλαινγία, ηελ επίηεπμε ζπλζεθψλ άλεζεο γηα ηνπο πεδνχο ζηνπο αλνηρηνχο ρψξνπο ηεο πφιεο αλάκεζα ζηα θηίξηα, ρσξίο ηε δαπάλε ελέξγεηαο. Παξαθάησ αλαθέξνληαη ζπλνπηηθά νη ζεκειηψδεηο αξρέο ηνπ βηνθιηκαηηθνχ ζρεδηαζκνχ:

57

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ 

Κάιπςε ησλ ελεξγεηαθψλ αλαγθψλ ζέξκαλζεο θαη ςχμεο κε ζπζηήκαηα εθκεηάιιεπζεο ησλ γεσζεξκηθψλ ελεξγεηαθψλ πφξσλ



Γμαζθάιηζε ηεο απαξαίηεηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κέζσ θσηνβνιηατθψλ ζηνηρείσλ.



Πξφβιεςε, πέξαλ ηνπ δξνζηζκνχ, γηα αχμεζε ηεο παξαγσγήο νμπγφλνπ ζην ζχλνιν ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ, κέζα απφ θπηεχζεηο, θαη γεληθφηεξα επηινγέο πνπ ζηνρεχνπλ ζηε κείσζε ηεο αηκνζθαηξηθήο ξχπαλζεο θαη βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ αέξα.



Αμηνπνίεζε ηκεκάησλ ηνπ εδάθνπο σο θπζηθνχ κε δπλαηφηεηα βειηίσζεο ηεο απνξξνήο ησλ πδάησλ ζην ζχλνιν ηεο αζηηθήο ελφηεηαο.



Πξνζηαζία θαη αλάδεημε ησλ κηθξψλ ελδηάκεζσλ ειεχζεξσλ ρψξσλ ζηελ θιίκαθα ηνπ νηθνδνκηθνχ ηεηξαγψλνπ· ζπλήζσο πξφθεηηαη γηα ηδησηηθνχο ή εκη-δεκφζηνπο ρψξνπο. Οη ρψξνη απηνί ρξεηάδεηαη λα αλαδεηρηνχλ θαη πάιη σο «βηψζηκνη» θαη ιεηηνπξγηθνί, ζπλεηζθέξνληαο ηαπηφρξνλα ζε θνηλσληθφ θαη πεξηβαιινληηθφ επίπεδν.



Καηά ηε ρεηκεξηλή πεξίνδν, βαζηθφο πξνζαλαηνιηζκφο ηνπ ζρεδηαζκνχ είλαη ε αλεκνπξνζηαζία, δειαδή ε πξνζηαζία ηνπ αλνηρηνχ ρψξνπ απφ ηνπο ςπρξνχο αλέκνπο, επηηξέπνληαο φκσο ηνλ απαξαίηεην αεξηζκφ. Σαπηφρξνλα επηδηψθεηαη ν επαξθήο ειηαζκφο ηνπ, δειαδή ε δπλαηφηεηα έθζεζεο ζηνλ ήιην.



Σνπο ζεξηλνχο κήλεο, ν ζρεδηαζκφο επηθεληξψλεηαη ζηε ζθίαζε θαη ζηε ζεξκνπξνζηαζία, δειαδή ζηελ ειαρηζηνπνίεζε ηεο ζεξκηθήο πξνζφδνπ απφ ηελ ειηαθή αθηηλνβνιία· παξάιιεια ε εμαζθάιηζε ησλ βέιηηζησλ κεζφδσλ θπζηθνχ δξνζηζκνχ θαη αεξηζκνχ, γηα ηελ απαγσγή ζεξκφηεηαο απφ ηνλ αλνηρηφ ρψξν απνηειεί βαζηθή επηδίσμε.

2.2.2 Παξάγνληεο πνπ ιακβάλνληαη ππ’ φςηλ ζην ζρεδηαζκφ Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα ελαξκφληζεο κε ην ηνπίν, πξνζαξκνγήο ζην αλάγιπθν ηνπ εδάθνπο θαη απνηειεζκαηηθήο αμηνπνίεζεο ησλ θιηκαηηθψλ πιενλεθηεκάησλ ηνπ ηφπνπ, απνηεινχλ νη παξαδνζηαθνί νηθηζκνί ηνπ παξειζφληνο. Βαζηθή αξρή ηνπ ζρεδηαζκνχ, ππήξμε ε αληηκεηψπηζε ησλ κεηαβνιψλ ηνπ θαηξνχ, ψζηε λα εμαζθαιίδνληαη ζπλζήθεο άλεζεο γηα ηνπο ρξήζηεο ηνπ ρψξνπ. ΢ηα λεφηεξα ρξφληα, ε αικαηψδεο εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο, πξνζέθεξε ηε δπλαηφηεηα δεκηνπξγίαο ηδαληθψλ ζπλζεθψλ ζεξκηθήο άλεζεο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο, αιιά θαη ζε εηήζηα βάζε, κε ρξήζε ζπζθεπψλ ςχμεο, ζέξκαλζεο, δξνζηζκνχ θαη θσηηζκνχ. Η αιφγηζηε ρξήζε ησλ κεραληηθψλ απηψλ κεζφδσλ, νδήγεζε ζε θαηαθφξπθε αχμεζε ηνπ ελεξγεηαθνχ απνηππψκαηνο ησλ θηηξίσλ θαη ησλ πφιεσλ ζπλνιηθά. ΢ηελ Γιιάδα ζπγθεθξηκέλα, ν γεληθφο εθζπγρξνληζκφο, ζπλνδεπφκελνο απφ αδηαθνξία γηα εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο θαη ηηο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο, νδήγεζαλ ζε ππέξκεηξεο θαηαλαιψζεηο ζηνλ ηνκέα ησλ θηηξίσλ θαη ησλ ππεξεζηψλ. Σν 1995, ε ρξήζε ελέξγεηαο ζηνλ νηθηαθφ θαη ηξηηνγελή ηνκέα γηα ζέξκαλζε, ςχμε θαη παξαγσγή δεζηνχ λεξνχ έθηαζε ηνπο 4.4 ηφλνπο ηζνδχλακνπ πεηξειαίνπ (ΣΙΠ). Έρεη κάιηζηα θαηαγξαθεί φηη ε ζέξκαλζε ησλ θηηξίσλ, παξ’ φιν πνπ ην θιίκα ηεο ρψξαο είλαη ήπην, θαηέρεη πεξίπνπ ην 70% ησλ ζπλνιηθψλ ελεξγεηαθψλ θαηαλαιψζεσλ, αθνινπζνχκελσλ 18% γηα ςχμε θαη θσηηζκφ θαη 13% γηα ηελ παξαγσγή δεζηνχ λεξνχ (ΚΑΠΓ, 1997). Η αλάγθε γηα εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο ζηνλ ηνκέα απηφ είλαη επηηαθηηθή, αλ αλαινγηζηνχκε πσο θαιχπηεη ην 36% ηεο ζπλνιηθήο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο ζηελ Γιιάδα, θαη πσο ηα θηίξηα ζηε ρψξα καο επζχλνληαη γηα πάλσ απφ ην 45% ησλ ζπλνιηθψλ εθπνκπψλ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα, ην νπνίν απνηειεί βαζηθφ αέξην ηνπ θαηλνκέλνπ ηνπ ζεξκνθεπίνπ.

58

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2ν: ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ Απηήλ αθξηβψο ηελ θαηάζηαζε θαιείηαη λα δηνξζψζεη ε εθαξκνγή βηνθιηκαηηθψλ θξηηεξίσλ θαηά ην ζρεδηαζκφ, κε βαζηθή επηδίσμε ηε δηαζθάιηζε απνδεθηψλ κηθξνθιηκαηηθψλ ζπλζεθψλ κε ζσζηή ζεξκηθή ζπκπεξηθνξά θηηξίσλ θαη ειεχζεξσλ ρψξσλ ην ρεηκψλα θαη ην θαινθαίξη θαη θαηά ζπλέπεηα ηνλ πεξηνξηζκφ ηνπ ελεξγεηαθνχ απνηππψκαηνο ησλ πφιεσλ. Σν απνηέιεζκα είλαη ε κείσζε ηεο εμάξηεζεο απφ ην κεραλνινγηθφ εμνπιηζκφ γηα ηε ζέξκαλζε θαη ςχμε ησλ θηηξίσλ κέζσ ζρεδηαζηηθψλ ρεηξηζκψλ θαη θαηαζθεπαζηηθέο κεζφδνπο. Σελ απάληεζε ζηελ αιφγηζηε δαπάλε ελέξγεηαο, ε νπνία εθηφο ησλ άιισλ ζπλδέεηαη κε ηελ ππέξκεηξε έθιπζε ζεξκφηεηαο ζηελ αηκφζθαηξα θαη ηελ αχμεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο, δίλεη ε αμηνπνίεζε αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο (ΑΠΓ). Οη ΑΠΓ ζπλδπάδνπλ δχν βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά: είλαη θηιηθέο πξνο ην πεξηβάιινλ θαη ηαπηφρξνλα αλεμάληιεηεο. Πξνβάιινληαη, έηζη, σο απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηε βειηίσζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ ζπλζεθψλ ηεο πφιεο. ΢ηε κηθξνθιίκαθα ησλ ππαίζξησλ ρψξσλ, ππάξρεη ε δπλαηφηεηα αμηνπνίεζήο ηνπο κε ηε ρξήζε θσηνβνιηατθψλ δαπέδσλ, ή ελζσκάησζε θσηνβνιηατθψλ πάλει ζε ζηέγαζηξα, πέξγθνιεο θαη ινηπά ζηνηρεία εμνπιηζκνχ. Όπσο είλαη έθδειν απφ ηνλ νξηζκφ θαη ηηο θαηεπζχλζεηο ηνπ βηνθιηκαηηθνχ ζρεδηαζκνχ, ζεκειηψδεο ζεσξείηαη ε επίδξαζε ησλ εμήο δχν πεξηβαιινληηθψλ παξαγφλησλ: α) ειηαθή αθηηλνβνιία, δειαδή δηαζεζηκφηεηα ηνπ ειηαθνχ θσηφο ζην ζχλνιν ηνπ δνκεκέλνπ πεξηβάιινληνο θαη ησλ ππαίζξησλ ρψξσλ θαη β) ξνή ηνπ αλέκνπ ζην εζσηεξηθφ ηεο πφιεο. Πέξαλ απηψλ, ζεκειηψδεο ραξαθηεξηζηηθφ γηα ηε δηακφξθσζε πεξηβάιινληνο είλαη ε ίδηα ε γεσκεηξία ηνπ ρψξνπ, ε νπνία αλακθίβνια θαζνξίδεη ηελ έθζεζε ζην ειηαθφ θσο θαη ηε ξνή ηνπ αλέκνπ. Γπηπιένλ, ε δηάηαμε ηνπ θπζηθνχ θαη ηερλεηνχ πεξηβάιινληνο θαη ε ηνπνγξαθία ηεο πεξηνρήο, θαζνξίδνπλ ηνλ ηξφπν ξνήο ηνπ αηκνζθαηξηθνχ αέξα θαη, θαηά ζπλέπεηα, ακθφηεξεο ηελ ηαρχηεηα θαη ηε δηεχζπλζε ηνπ αλέκνπ. Αλ κάιηζηα αλαινγηζηεί θαλείο πφζν ιίγν επηηξέπεηαη λα επέκβνπκε ζε απηέο ηηο παξακέηξνπο θαηά ην ζρεδηαζκφ, ζα ηηο αμηνινγήζεη σο πιένλ δεζπφδνπζαο ζεκαζίαο. Αλαιπηηθά νη πεξηβαιινληηθέο παξάκεηξνη πνπ ιακβάλνληαη ππ’ φςηλ παξνπζηάδνληαη ζηα επφκελα:

2.2.2.1 Αζηηθή Μνξθνινγία- Σνπνγξαθία Με ηνλ φξν αζηηθή κνξθνινγία λνείηαη ην ζχζηεκα γεσκεηξία-αλάγιπθν ελφο ηφπνπ θαη πεδίν ηηκψλ κεηεσξνινγηθψλ δεδνκέλσλ ζε απηφλ. Απνηειεί ζεκειηψδε παξάγνληα δηακφξθσζεο ηνπ κηθξνθιίκαηνο, αθνχ θαζνξίδεη ηνλ ειηαζκφ θαη ηε ζθίαζε ηεο επηθάλεηαο, ηε ζεξκνθξαζία, ηελ πγξαζία θαη ηα πεδία αθηηλνβνιίαο θαη αλέκνπ. Μεηαβνιέο ηεο αζηηθήο κνξθνινγίαο κπνξνχλ λα ηξνπνπνηήζνπλ ζεκαληηθά ηα θιηκαηνινγηθά δεδνκέλα ζε ηνπηθφ επίπεδν, ελψ ε αηειέζθνξε αμηνπνίεζε ηνπ αλαγιχθνπ νδεγεί ζε κε απνδεθηέο ζπλζήθεο γηα ην ρξήζηε ηνπ ρψξνπ, ησλ νπνίσλ ε βειηίσζε ζπλεπάγεηαη δαπάλε ελέξγεηαο. Πέξαλ φζσλ ήδε αλαθέξζεθαλ, ε αζηηθή κνξθνινγία επηδξά ζην θιίκα κηαο πεξηνρήο θαη κέζσ ησλ πιηθψλ εδαθνθάιπςεο, θπζηθψλ ή κε. Απηφ ζεκαίλεη φηη κηα επηθάλεηα ζπγθεθξηκέλεο γεσκεηξίαο, ππφ ηηο ίδηεο κεηεσξνινγηθέο ζπλζήθεο έρεη ηειείσο δηαθνξεηηθή ζπλεηζθνξά ζηε δηακφξθσζε ηνπ κηθξνθιίκαηνο αλ θαιχπηεηαη απφ θπζηθφ ρψκα, βιάζηεζε, αζθαιηηθφ ή άιιν πιηθφ επίζηξσζεο.

59

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ 2.2.2.2 Ηιηαζκφο Η ειηαθή πξφζβαζε ζηνπο ππαίζξηνπο ρψξνπο δηαθνξνπνηείηαη αλάινγα κε ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ ηνπ δξφκνπ θαη ην ιφγν ηνπ χςνπο ηνπ θηηξίνπ πξνο ηελ απφζηαζε απφ ην απέλαληη θηίξην, δειαδή ην πιάηνο ηνπ δξφκνπ (Η/W). Έλαο ζπληειεζηήο πνπ δίλεη αξθεηή πιεξνθνξία γηα ηνλ επαξθή ειηαζκφ ζε κηα ζέζε είλαη ν δείθηεο ζέαζεο ηνπ νπξαλνχ (SVF- sky view factor). Ο πξνζαλαηνιηζκφο κηαο επηθάλεηαο θαη ε θιίζε ηεο σο πξνο ην νξηδφληην επίπεδν, επεξεάδνπλ ηελ έληαζε ηεο πξνζπίπηνπζαο αθηηλνβνιίαο, αιιά θαη ηελ πηζαλφηεηα ζθίαζήο ηεο απφ ηηο παξαθείκελεο επηθάλεηεο· γηα ιφγνπο πιεξφηεηαο απαηηείηαη γλψζε ηεο εκεξήζηαο ηξνρηάο ηνπ ήιηνπ ζηηο δηάθνξεο επνρέο ηνπ έηνπο. ΢ηα θεληξηθά ηκήκαηα ησλ ειιεληθψλ πφιεσλ, ε ππθλφηεηα ησλ θηηξίσλ ζην νηθνδνκηθφ ηεηξάγσλν είλαη ηέηνηα, ψζηε ζπρλά νη ζπλζήθεο ειηαζκνχ θξίλνληαη αλεπαξθείο θαηά ηνπο ρεηκεξηλνχο κήλεο γηα κεγάιν αξηζκφ θηηξίσλ. Απηφ ηζρχεη πνιιέο θνξέο αθφκε θαη γηα νκάδεο θηηξίσλ κε επκελή πξνζαλαηνιηζκφ. ΢χκθσλα κε κειέηεο, σο «ηθαλνπνηεηηθή δηάξθεηα ειηαζκνχ» ζεσξείηαη ρξφλνο ηεο ηάμεο ησλ 90 ιεπηψλ θαηά ηελ πεξίνδν ηνπ ρεηκεξηλνχ ειηνζηαζίνπ, ελψ ειάρηζηε ηθαλνπνηεηηθή γσλία πιάγηαο πξφζπησζεο ησλ ειηαθψλ αθηίλσλ επί θηηξηαθνχ κεηψπνπ ζεσξείηαη ε γσλία ησλ 15˚. Η κεγάιε δηάξθεηα έθζεζεο ζηελ ειηαθή αθηηλνβνιία ζηηο ρακειέο ζηάζκεο ησλ θηηξίσλ είλαη εθηθηή κφλν δηαηεξψληαο κεγάιεο απνζηάζεηο κεηαμχ ησλ θηηξίσλ, ζε ζπλδπαζκφ κε ρακειά χςε, θαηεπζχλζεηο νη νπνίεο δχζθνια κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ ζην θέληξν ηεο πφιεο κε ηα ηζρχνληα πξφηππα αζηηθήο αλάπηπμεο. Η αλάγθε γηα επαξθή ειηαζκφ είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλε κε έλαλ άιιν ζεκειηψδε παξάγνληα ηνπ βηνθιηκαηηθνχ ζρεδηαζκνχ, ηε βιάζηεζε, ζηελ νπνία γίλεηαη αλαθνξά ζε επφκελε παξάγξαθν.

2.2.2.3 ΢θίαζε- Ηιηνπξνζηαζία Σν δήηεκα ηεο ειηνπξνζηαζίαο θηηξίσλ θαη ειεχζεξσλ ρψξσλ είλαη ν θξηζηκφηεξνο ζηφρνο πξνο επίηεπμε απφ βηνθιηκαηηθή ζθνπηά ζε αζηηθέο πεξηνρέο κε ην θιηκα ηεο Γιιάδνο. Καηά ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο, ηδηαίηεξα ζηα λφηηα γεσγξαθηθά πιάηε, ε ζθίαζε είλαη θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο γηα ηνλ έιεγρν ηεο ζεξκνθξαζίαο θαη ζεκαληηθή παξάκεηξνο ζεξκηθήο άλεζεο. Η θξνληίδα γηα επαξθή ειηνπξνζηαζία εμεηάδεηαη δηεπνρηαθά. Η ειηνπξνζηαζία ησλ ππαίζξησλ ρψξσλ επηηπγράλεηαη κε θαηάιιειε θχηεπζε, ιακβάλνληαο ππ’ φςηλ ηε ζχλδεζε ζρήκαηνο θαη ππθλφηεηαο θπιιψκαηνο κε ηε δπλαηφηεηα ζθίαζεο. Ωο ελαιιαθηηθή επηινγή ειηνπξνζηαζίαο εκθαλίδεηαη ε ρξήζε αζηηθνχ εμνπιηζκνχ, ήηνη ζθίαζηξα, ζηέγαζηξα, ζηνέο θαη ινηπέο θαηαζθεπέο κφληκνπ ή εθήκεξνπ ραξαθηήξα.

2.2.2.4 Πεδίν Αλέκνπ Ο άλεκνο, σο πξνο ηελ ηαρχηεηα θαη ηελ θαηεχζπλζή ηνπ, απνηειεί έλα απφ ηα πιένλ ζεκαληηθά ζηνηρεία ξχζκηζεο ηεο ζεξκηθήο άλεζεο ησλ ρξεζηψλ ελφο ρψξνπ· πξνθεηκέλνπ δε γηα αλνηρηνχο ειεχζεξνπο ρψξνπο, ζηνπο νπνίνπο ν ρξήζηεο εθηίζεηαη εμ’ νινθιήξνπ ζηα θαηξηθά θαηλφκελα, ε ζπκκεηνρή ηνπ αλέκνπ ζηε δηαζθάιηζε ηθαλνπνηεηηθψλ ζπλζεθψλ είλαη αθφκα πην θξίζηκε. Ωζηφζν, είλαη εμαηξεηηθά δχζθνιν λα πξνβιεθζεί θαη λα ειεγρζεί ην πεδίν αλέκνπ, δεδνκέλνπ φηη εμαξηάηαη απφ έλα επξχ θάζκα παξαγφλησλ ζε παγθφζκηα, πεξηθεξεηαθή θαη ηνπηθή θιίκαθα. ΢ε παγθφζκηα θιίκαθα, ν άλεκνο πξνθαιείηαη απφ ηελ θίλεζε ηνπ αέξα απφ πεξηνρέο πςειήο ζε πεξηνρέο ρακειήο πίεζεο θαη παξνπζηάδεη επνρηαθή ή εηήζηα κεηαβιεηφηεηα. Ο αλεκπφδηζηνο άλεκνο πάλσ απφ ηελ επηθάλεηα ηεο γεο νλνκάδεηαη γεσζηξνθηθφο θαη ζεσξείηαη ειεχζεξνο ζε χςνο 275-500m αλάινγα κε ηελ ηξαρχηεηα (α) ηεο επηθάλεηαο ηνπ εδάθνπο ζε πεξηθεξεηαθή ή θαη αθφκα κηθξφηεξε θιίκαθα.

60

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2ν: ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ

Γηθφλα 2.7: Καηαλνκή ηεο ηαρχηεηαο ηνπ αλέκνπ θαζ’ χςνο, αλάινγα κε ηελ ηξαρχηεηα ηνπ εδάθνπο

Η ξνή ηνπ αλέκνπ ζηνλ αζηηθφ ηζηφ εμαξηάηαη απφ ηε γσλία πξφζπησζεο ζην δξφκν θαη απφ ηα γεσκεηξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ δξφκνπ (χςνο θηηξίσλ, πιάηνο θαη κήθνο δξφκνπ), δειαδή απφ φ,ηη λσξίηεξα νλνκάζακε αζηηθή κνξθνινγία· ηα κεγέζε απηά επηδξνχλ ζηηο ζπλζήθεο άλεζεο ησλ ρξεζηψλ θαη ζηε ζπγθέληξσζε ξχπσλ, θαη’ επέθηαζε ζηελ πνηφηεηα ηνπ αηκνζθαηξηθνχ αέξα. Γμ’ αηηίαο ηεο έληνλεο δηαθνξνπνίεζεο πνπ παξνπζηάδνπλ ηα αλεκνινγηθά δεδνκέλα απφ ζέζε ζε ζέζε εληφο ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ, ε νπνία νθείιεηαη ζηελ πνιππινθφηεηα ηεο δφκεζεο, γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ αλέκνπ ζε επίπεδν κηθξνθιίκαηνο, είλαη απαξαίηεηνο ν ζπλδπαζκφο κεηεσξνινγηθψλ δεδνκέλσλ κε πιεξνθνξία γηα ηελ αζηηθή κνξθνινγία θαη ηνλ ηχπν θάιπςεο ηεο επηθάλεηαο. Σα κεηεσξνινγηθά δεδνκέλα ζηελ πιεηνςεθία ηνπο είλαη κεηξήζεηο απφ κεηεσξνινγηθνχο ζηαζκνχο θαη πεξηιακβάλνπλ ηηκέο ηαρχηεηαο θαη δηεχζπλζεο αλέκνπ ζηε ζηάζκε ησλ 10m πάλσ απφ ηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο. Απηφ ζεκαίλεη φηη γηα λα είλαη ξεαιηζηηθέο νη ηηκέο πνπ ζα ιεθζνχλ ππφςηλ θαηά ηελ πξνζνκνίσζε θαη ην ζρεδηαζκφ, ζα πξέπεη λα γίλνπλ νη ζρεηηθέο δηνξζψζεηο γηα ηηο επηδξάζεηο ηνπ πεξηβάιινληνο ρψξνπ θαη λα πξνζαξκνζηνχλ ζηηο ζπλνξηαθέο ζπλζήθεο ηεο πφιεο, λα γίλεη δειαδή αλαγσγή ηνπο ζε επίπεδν πφιεο. Γηα ηε δηαδηθαζία απηή, ρξεηάδνληαη πνιχπινθνη ππνινγηζκνί ξεπζηνδπλακηθήο, ρξήζε αξηζκεηηθψλ κνληέισλ ξνψλ ή πξνζνκνηψζεηο ζε αεξνζήξαγγεο. Ο ιφγνο γηα ηνλ νπνίν δίλεηαη ηφζε έκθαζε ζηελ αθξηβή πξνζνκνίσζε ηεο ξνήο ηνπ αλέκνπ είλαη φηη εληφο ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ θάπνηεο ζπλζήθεο ξνήο κπνξεί λα ζεσξεζνχλ επεξγεηηθέο, ελψ θάπνηεο άιιεο δπζκελείο. Πην ζπγθεθξηκέλα, είλαη ζεκαληηθφ λα αμηνπνηείηαη ν άλεκνο γηα ην θπζηθφ αεξηζκφ θαη δξνζηζκφ ειεχζεξσλ θαη θιεηζηψλ ρψξσλ, πξνθεηκέλνπ λα ξπζκίδεηαη ε ζεξκνθξαζία κέζσ ηεο απαγσγήο ζεξκφηεηαο απφ ηνλ ππαίζξην ρψξν. Γπηπιένλ, ζηελ πεξίπησζε αλππαξμίαο ή αλεπάξθεηαο ησλ δηφδσλ επηθνηλσλίαο ηνπ εζσηεξηθνχ αθάιππηνπ κε ηηο πεξηβάιινπζεο νδνχο, αλαπηχζζνληαη ζπλζήθεο αλεπαξθνχο αεξηζκνχ, κε εγθισβηζκφ ησλ αέξηλσλ καδψλ ζην εζσηεξηθφ ησλ νηθνδνκηθψλ ηεηξαγψλσλ· νη αξλεηηθέο επηπηψζεηο απηήο ηεο θαηάζηαζεο είλαη αθελφο ε ζεκαληηθή άλνδνο ηεο ζεξκνθξαζίαο θαηά ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο θαη αθεηέξνπ ε ζπγθέληξσζε ξχπσλ ζην επίπεδν θπθινθνξίαο ησλ πεδψλ, δειαδή ε κεησκέλε πνηφηεηα ηνπ εηζπλεφκελνπ αηκνζθαηξηθνχ αέξα. Απφ ηελ άιιε, βαζηθή θαηεχζπλζε ηνπ ζρεδηαζκνχ απνηειεί ε πξνζηαζία απφ ηελ έθζεζε ζηνλ ςπρξφ ρεηκεξηλφ άλεκν κε αλαθνπή ηεο ηαρχηεηαο ή εθηξνπή ηεο δηεχζπλζήο ηνπ. Πέξαλ ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο αζηηθήο

61

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ ραξάδξαο, γηα ην νπνίν έγηλε ιφγνο ζε πξνεγνχκελε παξάγξαθν, ππάξρνπλ θαη ηα εμήο ηξία θαηλφκελα αιιειεπίδξαζεο αλέκνπ θαη αζηηθήο κνξθνινγίαο πνπ επηδξνχλ αξλεηηθά ζηελ άλεζε ησλ ρξεζηψλ: Φαηλφκελν Wise: δεκηνπξγία θαηαθφξπθνπ (κε θνξά πξνο ηα θάησ) ξεχκαηνο αέξα κεγάιεο έληαζεο θαηά κήθνο ησλ φςεσλ θαη άλεκνο πςειήο ηαρχηεηαο γχξσ απφ ηηο γσληέο θηηξίσλ κεγάινπ χςνπο. Οη δπζάξεζηεο ζπλζήθεο αλέκνπ ζηε βάζε θαη γχξσ απφ ηηο γσληέο ησλ θηηξίσλ, θαζψο θαη ε νξηδφληηα ξνή απφ ην θηίξην αληίζεηα ζηελ θχξηα δηεχζπλζε ηνπ αλέκνπ εληείλνληαη φζν ςειφηεξν είλαη ην θηίξην.

Γηθφλα 2.8: Γθδήισζε θαηλνκέλνπ Wise θαηά κήθνο ησλ φςεσλ θαη ζηηο γσλίεο ςειψλ θηηξίσλ

Φαηλφκελν θαλαιηνχ: αλάπηπμε επηηαρχλζεσλ αλέκνπ, πιεζίνλ γξακκηθψλ αζηηθψλ δνκψλ θαη θπξίσο θηηξίσλ. Πξαθηηθά, ην θαηλφκελν απηφ παξαηεξείηαη ζε επηκήθεηο δξφκνπο, καθξχηεξνπο απφ 100m θαη ζπκίδεη ην θαηλφκελν ηεο αζηηθήο ραξάδξαο. Φαηλφκελν Venturi: κηα αθξαία εθδήισζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηνπ θαλαιηνχ παξαηεξείηαη θαηά κήθνο επηκήθσλ νδηθψλ αμφλσλ πνπ ζρεκαηίδνπλ ηνχλει. Απηή ε εθδήισζε θαιείηαη θαηλφκελν Venturi. ΢εκαληηθέο επηηαρχλζεηο ηνπ αλέκνπ κπνξνχλ λα παξαηεξεζνχλ αθφκε θαη ζε πεξάζκαηα αλάκεζα ή θάησ απφ θηίξηα πνπ νδεγνχλ ζε αλνηρηνχο ρψξνπο θαη δεκηνπξγνχλ έλα είδνο ζήξαγγαο. Απμαλνκέλνπ ηνπ κήθνπο ηνπ δξφκνπ θαη ηνπ χςνπο ησλ θηηξίσλ ην θαηλφκελν εληείλεηαη ζεκαληηθά.

Γηθφλα 2.9: Γθδήισζε θαηλνκέλνπ Venturi θαηά ηελ αμνληθή δηεχζπλζε επηκήθνπο νδνχ κε κεγάιν χςνο παξαθείκελσλ θηηξίσλ

62

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2ν: ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ 2.2.2.5 Πεδίν Αθηηλνβνιίαο Σν πεδίν αθηηλνβνιίαο είλαη εμαηξεηηθά ζεκαληηθφ ζε κειέηεο πνπ αθνξνχλ βηνθιηκαηηθέο παξακέηξνπο αζηηθψλ πεξηνρψλ, θαζψο εμαξηάηαη απφ θαη θαζνξίδεη ηηο ηηκέο πνιιψλ παξαγφλησλ, φπσο ε ζεξκνθξαζία, ε ζπκπεξηθνξά ησλ επηθαλεηψλ σο πξνο ηελ αλαθιαζηηθφηεηα θαη νη δείθηεο νπηηθήο θαη ζεξκηθήο άλεζεο. Η αθηηλνβνιία εηζάγεηαη ζηνπο ππνινγηζκνχο ζπλήζσο κέζσ ηεο έλλνηαο ηεο κέζεο ζεξκνθξαζίαο αθηηλνβνιίαο (mean radiant temperature TMRT ). Πξφθεηηαη γηα ηελ νκνηφκνξθε ζεξκνθξαζία πνπ ζα είρε κηα ζθαηξηθή επηθάλεηα πνπ πεξηβάιιεη ηνλ άλζξσπν- ρξήζηε ελφο ρψξνπ θαη πξαγκαηνπνηεί ηελ ίδηα αληαιιαγή ελέξγεηαο κε απηφλ, φπσο ην πξαγκαηηθφ πεδίν αθηηλνβνιίαο ζηνλ πεξηβάιινληα ρψξν ηνπ. Η κεηαβιεηή απηή είλαη δεζπφδνπζαο ζεκαζίαο, φρη κφλν γηα ησλ ππνινγηζκφ δεηθηψλ ζεξκηθήο άλεζεο, αιιά θαη γηα ην ελεξγεηαθφ ηζνδχγην κεηαμχ αλζξψπνπ θαη πεξηβάιινληνο. Θα πξέπεη λα απνζαθεληζηεί ζην ζεκείν απηφ, ηη νξίδεηαη σο πεδίν αθηηλνβνιίαο. Πξφθεηηαη γηα ηελ ειηαθή αθηηλνβνιία, άκεζε, δηάρπηε ή αλαθιψκελε ζηηο δηάθνξεο επηθάλεηεο, θαζψο επίζεο θαη γηα ηε ζεξκηθή αθηηλνβνιία, ε νπνία είλαη κεγάινπ κήθνπο θχκαηνο θαη εθπέκπεηαη απφ ην έδαθνο, ηηο επηθάλεηεο θαη ηελ αηκφζθαηξα. Ηιηαθή ιέγεηαη ε αθηηλνβνιία κε κήθε θχκαηνο 0.2-2.5 κm, δειαδή ζηελ πεξηνρή πνπ θπξηαξρεί ην ειηαθφ θάζκα, ελψ γηα κήθε θχκαηνο πέξαλ ησλ 5.0 κm έρνπκε ηε ζεξκηθή αθηηλνβνιία, ζηελ πεξηνρή πνπ θπξηαξρεί ε αθηηλνβνιία ε εθπεκπφκελε απφ ηελ επηθάλεηα ηεο γεο ή ηηο επηθάλεηεο ηνπ δνκεκέλνπ πεξηβάιινληνο, εμαξηάηαη δε θπξίσο απφ ηηο ζεξκνθξαζίεο ησλ επηθαλεηψλ απηψλ.

2.2.2.6 Θεξκνθξαζία & Τγξαζία Η ζεξκνθξαζία ζηνλ αζηηθφ ρψξν δηακνξθψλεηαη απφ ηε κεηάδνζε ζεξκφηεηαο θαη κε ηε ζεηξά ηεο θαζνξίδεη ηε κεηαθνξά ζεξκφηεηαο απφ θαη πξνο ηελ αζηηθή επηθάλεηα ζ’ έλαλ αηέξκνλν βξφγρν. Γπίζεο, ηα επίπεδα ηεο ζεξκνθξαζίαο επεξεάδνπλ ηηο ελαιιαγέο ηηο πγξαζίαο θαη ζπλδένληαη κε κηθξνθιηκαηηθά θαηλφκελα, φπσο ε αζηηθή ζεξκηθή λεζίδα. Σα πεδία ζεξκνθξαζίαο θαη πγξαζίαο εμαξηψληαη απφ ηα πεδία αθηηλνβνιίαο θαη αλέκνπ. Ο ιφγνο γηα ηνλ νπνίν κειεηψληαη ηφζν δηεμνδηθά νη κεηαβνιέο ηεο ζεξκνθξαζίαο θαη ηεο πγξαζίαο ζηνλ αζηηθφ ρψξν είλαη φηη αθελφο αιιειεπηδξνχλ κε έλα πιήζνο άιισλ κεηαβιεηψλ ηνπ κηθξνθιίκαηνο θαη αθεηέξνπ φηη ιακβάλνληαη ππ’ φςηλ ζηνλ ππνινγηζκφ ησλ δεηθηψλ ζεξκηθήο άλεζεο. Πην ζπγθεθξηκέλα: ε ζρεηηθή πγξαζία επηδξά ζηε ζεξκηθή άλεζε ησλ ρξεζηψλ ελφο ρψξνπ, θαζψο επεξεάδεη ηελ πγξαζία ηνπ δέξκαηνο θαη ηελ εθίδξσζε. Όζν γηα ηε ζεξκνθξαζία, ζε πεξηπηψζεηο κε άλεκν ρακειήο ηαρχηεηαο, ε κέζε ζεξκνθξαζία αθηηλνβνιίαο έρεη πεξίπνπ ηελ ίδηα επίδξαζε κε ηε ζεξκνθξαζία ηνπ αέξα ζην ηζνδχγην ζεξκφηεηαο ηνπ αλζξψπηλνπ ζψκαηνο. Αληίζεηα, πξνθεηκέλνπ γηα δπλαηνχο αλέκνπο, ε ζεξκνθξαζία ηνπ αέξα είλαη πην ζεκαληηθή απφ ηε κέζε ζεξκνθξαζία αθηηλνβνιίαο, επεηδή θπξηαξρεί ζηελ αληαιιαγή ζεξκφηεηαο. Σα πεδία ζεξκνθξαζίαο θαη πγξαζίαο ζπλδένληαη επίζεο ζηελά κε ηνπο παξάγνληεο Νεξφ θαη Φπηεχζεηο, θαζψο θαζνξίδνπλ ηηο ζπλζήθεο πξαγκαηνπνίεζεο ησλ θπζηθψλ δηαδηθαζηψλ, φπσο ε εμάηκηζε, ε δηαπλνή θαη ε θσηνζχλζεζε.

2.2.2.7 Θεξκηθή Άλεζε (θαη δείθηεο απηήο) Η βηνινγηθή θαη ςπρνινγηθή ηζνξξνπία ηνπ αλζξψπνπ εμαζθαιίδεηαη απφ ηελ επηηπρή πξνζαξκνγή ηνπ ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ. Παξάκεηξνη φπσο ην θιίκα, ην θσο, ν ζφξπβνο, ε βιάζηεζε, νη δσληαλνί

63

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ νξγαληζκνί, ε κφιπλζε ηεο αηκφζθαηξαο, θιπ., ζπζρεηηδφκελνη κεηαμχ ηνπο ζπλζέηνπλ ην θπζηθφ πεξηβάιινλ θαη επεξεάδνπλ ηελ πγεία θαη ηελ παξαγσγηθφηεηα ηνπ αηφκνπ. Πξνθεηκέλνπ λα παξέρεηαη ζηνπο θαηνίθνπο ηεο πφιεο έλα πεξηβάιινλ πγηεηλφ θαη ειθπζηηθφ, ζα πξέπεη λα ειαρηζηνπνηείηαη ε έθζεζή ηνπο ζε ξχπνπο πνπ κεηαθέξνληαη κε ηνλ αέξα θαη ζε ζεξκηθφ θνξηίν. Μάιηζηα, γηα ην ζθνπφ απηφ ζα πξέπεη λα δαπαλάηαη ε θαηά ην δπλαηφλ ειάρηζηε ελέξγεηα. Απηή ε θαηάζηαζε ζα κπνξνχζε λα νλνκαζηεί «ζεξκηθή άλεζε», κε ηελ έλλνηα ηεο απφιπηεο θπζηθήο θαη πλεπκαηηθήο επεκεξίαο. Μεηαμχ ελφο πιήζνπο δηαθξηηψλ θαηεγνξηψλ άλεζεο, ε ζεξκηθή άλεζε ζεσξείηαη ν πην ζεκαληηθφο παξάγνληαο πνπ θαζνξίδεη ηελ θιηκαηηθή πνηφηεηα ζηνλ αζηηθφ ρψξν, εθφζνλ ζπλδέεηαη κε ηελ θαηαλάισζε ελέξγεηαο. Οη δείθηεο ζεξκηθήο άλεζεο απνηεινχλ κηα πνζνηηθή έθθξαζε ηεο εκπεηξίαο ελφο ρψξνπ, ή αιιηψο εθθξάδνπλ ην απνηχπσκα ησλ κηξνθιηκαηηθψλ ζπλζεθψλ ζην ρξήζηε. Ο ζπλδπαζκφο πιήζνπο κηθξνθιηκαηηθψλ παξακέηξσλ ζε δηαθνξεηηθέο ζέζεηο, ζε βάζε εκεξήζηα αιιά θαη εηήζηα θαζνξίδεη ην ζεξκηθφ πξνθίι θάζε ρψξνπ θαη θαηά ζπλέπεηα ηελ απνδνηηθφηεηα ησλ αλζξψπηλσλ δξαζηεξηνηήησλ ζην ρψξν απηφ. Αλ, ινηπφλ, νη κηθξνθιηκαηηθέο ζπλζήθεο ζε έλαλ ρψξν δελ αληαπνθξίλνληαη ζηηο αλάγθεο, ηηο πξνζδνθίεο θαη ηηο πξνηηκήζεηο ησλ ρξεζηψλ, ν ρψξνο απηφο ζα πάςεη λα θηινμελεί ηηο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο, είηε πξφθεηηαη γηα εξγαζηαθφ πεξηβάιινλ, είηε γηα ρψξν αλαςπρήο ή θνηλσληθήο ζπλαλαζηξνθήο θαη ζχληνκα ζα ράζεη ην ζθνπφ χπαξμήο ηνπ, απνπζία αλζξψπηλεο παξνπζίαο θαη δσληάληαο. Οη αζηηθέο πεξηνρέο θηινμελνχλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο αλζξψπσλ δηαθνξεηηθήο ειηθίαο θαη επαηζζεζίαο. Δεδνκέλνπ φηη ε άλεζε είλαη κηα ππνθεηκεληθή αίζζεζε επεκεξίαο, γηα ηελ εθηίκεζή ηεο ζα πξέπεη λα ζπλππνινγηζηεί κελ έλα πιήζνο παξαγφλησλ, φπσο ε κέζε αθηηλνβνινχκελε ζεξκνθξαζία, ε ζρεηηθή πγξαζία, ε ηαρχηεηα ηνπ αέξα, ε πνηφηεηα ηνπ αέξα θαη αθφκα ην θσο θαη ν ζφξπβνο, πνπ αλαιχνληαη παξαθάησ, παξάγνληεο πνπ πεξηγξάθνπλ ην ζεξκηθφ πξνθίι ελφο ρψξνπ, αιιά θαη ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ θπξίσο ην ππνθείκελν, ην ρξήζηε δειαδή ηνπ ρψξνπ. Σέηνηα ζηνηρεία είλαη πξνζσπηθά, γηα παξάδεηγκα ε έλδπζε, ην είδνο ηεο δξαζηεξηφηεηαο θιπ, θαη νξγαληθά, φπσο ε ειηθία, ην θχιν, ν κεηαβνιηζκφο θαη ε θαηάζηαζε ηεο πγείαο ηνπ ελνίθνπ. Οη παξάκεηξνη απηέο πεξηγξάθνπλ ηελ επαηζζεζία ησλ ρξεζηψλ ηνπ ρψξνπ. Ο ζρεδηαζηήο πξνζπαζεί λα εθηηκήζεη ηα επίπεδα ζεξκηθήο άλεζεο, ηα νπνία θαζνξίδνληαη απφ ην ζρεδηαζκφ ηνπ θαη επαιεζεχνπλ ηελ νξζφηεηα ησλ απνθάζεψλ ηνπ. Απνδεηθλχεηαη φηη, πξνθεηκέλνπ γηα κειέηε θαη ζρεδηαζκφ εμσηεξηθψλ ρψξσλ, νη πξνζεγγίζεηο πνπ εμαληινχληαη ζηε θπζηνινγία είλαη αλεπαξθείο· ην δήηεκα ηεο πξνζαξκνζηηθφηεηαο είλαη φιν θαη πην ζεκαληηθφ. Ωο πξνζαξκνζηηθφηεηα λνείηαη ην ζχλνιν ησλ δηαδηθαζηψλ γηα ηε βειηίσζε ηεο ζρέζεο κεηαμχ πεξηβάιινληνο θαη αλαγθψλ ησλ αλζξψπσλ, ηφζν ζε θπζηθφ, φζν θαη ζε ςπρνινγηθφ επίπεδν. Οη αιιαγέο απηέο ζθνπφ έρνπλ ηελ πξνζαξκνγή ηνπ ππνθεηκέλνπ ζην ρψξν ή ηελ πξνζαξκνγή ηνπ πεξηβάιινληνο ζηηο αλάγθεο ηνπ. Πεξηιακβάλεη ηελ επνρηαθή κεηαβνιή ηνπ ξνπρηζκνχ, αιιαγέο ζην κεηαβνιηζκφ, κέζσ ηεο θαηαλάισζεο θξχσλ πνηψλ ιφγνπ ράξηλ, αιιά θαη αιιαγέο ζηε ζέζε ηνπ ζψκαηνο· απφ ςπρνινγηθήο πιεπξάο, θξίζηκεο γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ηνπ ρξήζηε θαη ηελ αίζζεζε ζεξκηθήο άλεζεο είλαη ε πξνζσπηθή επηινγή, ε παξειζνχζα έθζεζε ζε παξφκνηεο θιηκαηηθέο ζπλζήθεο θαη νη πξνζδνθίεο. Γπηπιένλ, γηα δεδνκέλν ζεξκηθφ πξνθίι ελφο ρψξνπ, ν ρψξνο απηφο ζρεδηάδεηαη λα θηινμελεί ιεηηνπξγίεο ηέηνηεο, ψζηε λα επηηπγράλεηαη ε κέγηζηε παξαγσγηθφηεηα αλζξψπηλσλ δξαζηεξηνηήησλ. Γηα παξάδεηγκα, θαζηζηηθέο

64

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2ν: ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ δξαζηεξηφηεηεο ρακεινχ κεηαβνιηζκνχ, φπσο ην δηάβαζκα, έρνπλ δηαθνξεηηθέο απαηηήζεηο απφ θηλεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, φπσο πεξπάηεκα ή ηξέμηκν.

o

Πξαγκαηηθή Αίζζεζε Θεξκφηεηαο (Actual Sensation Vote ASV) Πξφθεηηαη γηα κηα θιίκαθα 5 βαζκίδσλ θπκαηλφκελε απφ «πνιχ θξχν» σο «πνιιή δέζηε» κέζσ ηεο νπνίαο αμηνινγείηαη ε αίζζεζε ζεξκφηεηαο ησλ αλζξψπσλ. Η θιίκαθα θαηαξηίζηεθε κέζσ επηηφπηαο έξεπλαο κε ζπλεληεχμεηο ζε 14 πεξηνρέο αλά ηελ Γπξψπε θαη ζπζρεηίδεη ηελ πξαγκαηηθή αίζζεζε ζεξκφηεηαο κε ηε ζεξκνθξαζία θαη ηελ ηαρχηεηα ηνπ αλέκνπ. Ο κειεηεηήο επηιέγεη ην κνληέιν πνπ έρεη ηελ ειάρηζηε απφθιηζε απφ ηα δεδνκέλα ηνπ, ππνινγίδεη ηηο αληίζηνηρεο ηηκέο ASV ηεο ππφ κειέηελ πεξηνρήο θαη εμάγεη απνηειέζκαηα γηα ηνπο δείθηεο PMV θαη PPD πνπ αλαιχνληαη ζηα επφκελα. Καηφπηλ, κε ηε ρξήζε ηξνπνπνηεηηθψλ δεηθηψλ κηθξνθιίκαηνο πνπ ζρεηίδνληαη κε νξηζκέλεο ζρεδηαζηηθέο επηινγέο, δηεξεπλά ην βαζκφ ζηνλ νπνίν νη ελαιιαθηηθέο ζρεδηαζηηθέο ιχζεηο κπνξνχλ λα επεξεάζνπλ ην πνζνζηφ ησλ ρξεζηψλ πνπ αηζζάλνληαη άλεηα θαη θαη’ επέθηαζε ηελ θαηαιιειφηεηα ησλ επηινγψλ απηψλ.

o

Δείθηεο Αλακελφκελεο Μέζεο Απνδνρήο (Predicted Mean Vote PMV) θαη Αλακελφκελν Πνζνζηφ Δπζαξεζηεκέλσλ (Predicted Percentage Dissatisfied PPD) Ο δείθηεο ηεο πξνβιεπφκελεο κέζεο ςήθνπ πξνζδηνξίδεη ηελ ππνθεηκεληθή ζεξκηθή αίζζεζε, γηα νπνηνλδήπνηε πηζαλφ ζπλδπαζκφ δξαζηεξηφηεηαο, έλδπζεο θαη πεξηβαιινληηθψλ παξακέηξσλ. Παίξλεη ηηκέο απφ κηα θιίκαθα 7 ζεκείσλ κε ην -3 λα αληηζηνηρεί ζην «πνιχ ςπρξφ» θαη ην +3 ζην «πνιχ ζεξκφ». Τπνινγίδεηαη απφ ηελ εμίζσζε ηνπ Fanger (1982) ε νπνία βαζίδεηαη ζην ζεξκηθφ ηζνδχγην ηνπ αλζξψπηλνπ ζψκαηνο θαη ζε ζηαηηζηηθή αλάιπζε πεηξακαηηθψλ απνηειεζκάησλ.

Γηθφλα 2.10: Η θιίκαθα 7 ζεκείσλ ηνπ δείθηε PMV θαη ε αληηζηνηρία απηψλ κε ηελ αλζξψπηλε αίζζεζε γηα ην ζεξκηθφ πξνθίι ελφο ρψξνπ

Ο δείθηεο PPD εθθξάδεη ην πξνβιεπφκελν πνζνζηφ δπζαξεζηεκέλσλ αλζξψπσλ ζε δεδνκέλεο ζεξκηθέο ζπλζήθεο. Γμαξηάηαη απφ ηελ ηηκή ηνπ PMV θαη κεηψλεηαη θαζψο ν PMV πιεζηάδεη ζην 0-«νπδέηεξν», αιιά δελ θηάλεη πνηέ θάησ απφ 5%, ζπλεπήο ζην φηη είλαη αδχλαην λα ηθαλνπνηεζεί πιήξσο ην ζχλνιν ησλ ρξεζηψλ ελφο ρψξνπ, εηδηθά φηαλ απηφ είλαη κεγάιν.

65

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθφλα 2.11: Δηαγξακκαηηθή απεηθφληζε ηεο ζρέζεο ησλ δεηθηψλ PMV θαη PPD

Οη εμηζψζεηο ηνπ Fanger νη νπνίεο απνδίδνπλ ηηκέο ζηνπο δχν παξαπάλσ δείθηεο, εθαξκφδνληαη κφλν ζε ζπλζήθεο κφληκεο θαηάζηαζεο. Παξνπζηάδνπλ κηα ηάζε ππεξεθηίκεζεο ηεο δπζαξέζθεηαο θαη δελ ελδείθλπληαη γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο ζεξκηθήο άλεζεο ζε εμσηεξηθνχο ρψξνπο. o

Φπζηνινγηθή Ιζνδχλακε Θεξκνθξαζία (Physiological Equivalent Temperature PET) Πξφθεηηαη γηα έλα δείθηε ζεξκηθήο άλεζεο, ν νπνίνο πεξηγξάθεη ην ζεξκηθφ πεξηβάιινλ κε βάζε ηε θπζηνινγία ηνπ αλζξψπηλνπ ζψκαηνο. Αλήθεη ζηελ θαηεγνξία ησλ δεηθηψλ πνπ εθθξάδνπλ ηελ αληηθεηκεληθή αληίδξαζε, ηελ νπνία πξνθαινχλ νη ζπλζήθεο ηνπ πεξηβάιινληνο ζην αλζξψπηλν ζψκα θαη θαζνξίδεηαη σο ελδεηθηηθή ζεξκνθξαζία ζηελ θιίκαθα Κειζίνπ. Τπνινγίδεηαη απφ ηε κέζε ζεξκνθξαζία αθηηλνβνιίαο, ηε ζεξκνθξαζία ηνπ αέξα, ηελ ηαρχηεηα ηνπ αλέκνπ θαη ηε ζρεηηθή πγξαζία. Γλδείθλπηαη γηα ρξήζε ζε εμσηεξηθνχο ρψξνπο, έλαληη ηνπ δείθηε Καλνληθήο Γλεξγνχ Θεξκνθξαζίαο SET, παξ’ φιν πνπ ζηεξίδνληαη ζηηο ίδηεο αξρέο ππνινγηζκνχ.

o

Καλνληθή Γλεξγφο Θεξκνθξαζία (Standard Effective Temperature SET) Ο ζπληειεζηήο απηφο ζπγθξίλεη ηε θπζηνινγηθή θαηάζηαζε ελφο αηφκνπ κε έλα πεξηβάιινλ αλαθνξάο. Γηα ηελ πεξηγξαθή ηεο αλζξψπηλεο θπζηνινγίαο ρξεζηκνπνηεί δχν παξακέηξνπο, νη νπνίεο είλαη ε ζεξκνθξαζία ηνπ δέξκαηνο θαη ην πνζνζηφ ηεο δεξκαηηθήο επηθάλεηαο πνπ θαιχπηεηαη απφ ηδξψηα.

o

Δείθηεο Ιζρχνο Απνςχμεσο (Cooling Power CP) Ο δείθηεο ηζρχνο απνςχμεσο (CP) εθθξάδεη ην ξπζκφ απψιεηαο ζεξκφηεηαο απφ ηελ επηθάλεηα ηνπ αλζξψπηλνπ ζψκαηνο, ην νπνίν δηαηεξείηαη ζηε ζεξκνθξαζία ησλ 36.5˚C, φηαλ απηή εθηεζεί ζηνλ αηκνζθαηξηθφ αέξα. Τπνινγίδνληαη ηα απαγφκελα πνζά ζεξκφηεηαο απφ ηνλ αηκνζθαηξηθφ αέξα ζηε κνλάδα ηνπ ρξφλνπ θαη αλά ηεηξαγσληθφ κέηξν επηθάλεηαο δέξκαηνο (κεηξηέηαη ζε 2

W/m ) . Οπζηαζηηθά, ν δείθηεο ηζρχνο απνςχμεσο είλαη ην κέηξν ηεο ηθαλφηεηαο ηνπ αέξα λα απμάλεη ηελ απψιεηα ζεξκφηεηαο απφ ην αλζξψπηλν ζψκα. ΢ηνλ παξαθάησ πίλαθα θαίλεηαη ε

66

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2ν: ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ θιίκαθα ηνπ δείθηε CP πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ εθηίκεζε ησλ βηνθιηκαηηθψλ ζπλζεθψλ ηνπ πεξηβάιινληνο. Ο ελ ιφγσ ζπληειεζηήο πξνηηκάηαη γηα ηελ εθηίκεζε ηεο ζεξκηθήο άλεζεο, επεηδή έρεη ζρεδηαζηεί γηα εθαξκνγέο ζε ζπλζήθεο εμσηεξηθνχ ρψξνπ.

Γηθφλα 2.12: Η θιίκαθα ηνπ δείθηε ηζρχνο απνςχμεσο θαη ε αληηζηνηρία θάζε ηηκήο κε ηελ αλζξψπηλε αίζζεζε γηα ην ζεξκηθφ πξνθίι ελφο ρψξνπ

o

Δείθηεο Δπζθνξίαο (Discomfort Index DI) Ο δείθηεο δπζθνξίαο αλαπηχρζεθε απφ ηνλ Thom (1959) θαη εθθξάδεη ην βαζκφ δπζθνξίαο ηνπ αλζξψπνπ, ιφγσ ησλ επηδξάζεσλ ησλ ζεξκνυγξνκεηξηθψλ ζπλζεθψλ. Γμαξηάηαη απφ ηε κέζε ηηκή ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ αέξα ζε βαζκνχο Κειζίνπ θαη ηε κέζε ηηκή ζρεηηθήο πγξαζίαο (%). Οη νξηαθέο ηηκέο ηνπ δείθηε θαίλνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα:

Γηθφλα 2.13: Η θιίκαθα ηηκψλ ηνπ δείθηε δπζθνξίαο θαη ε αληηζηνηρία θάζε ηηκήο κε ην πνζνζηφ ηνπ πιεζπζκνχ πνπ ζηεξείηαη ζεξκηθήο άλεζεο

67

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ 2.2.2.8 Οπηηθή Άλεζε Έλαο επηηπρεκέλνο αζηηθφο ρψξνο ζρεηίδεηαη κε κηα ζεηηθή νπηηθή εκπεηξία. Η επίηεπμε ζπλζεθψλ νπηηθήο άλεζεο βαζίδεηαη ζηε δηάζεζε ηνπ θσηφο σο πξνο ηελ πνζφηεηα θαη ηελ πνηφηεηα. Ο ρξήζηεο ελφο ρψξνπ θαιχπηεη ηελ αλάγθε ηνπ γηα επαξθή θαη άλεην θσηηζκφ φηαλ κπνξεί λα βιέπεη ρσξίο λα θνπξάδεηαη θαη απνθεχγνληαη αθξαίεο θαηαζηάζεηο ζε ζρέζε κε ηε ζάκβσζε. Η πξνζπάζεηα δηάθξηζεο ησλ ιεπηνκεξεηψλ ηνπ πεξηβάιινληνο ρψξνπ, φηαλ ππάξρεη πςειή θσηεηλφηεηα θαη ιάκςεηο ιφγσ αλαθιψκελεο αθηηλνβνιίαο, πξνθαιεί θπζηθή θαη πλεπκαηηθή θφπσζε θαη νλνκάδεηαη «νπηηθή δπζθνξία». Με βάζε ηε ιακπξφηεηα, δειαδή ηελ έληαζε ηνπ θσηηζκνχ πνπ παξαιακβάλεηαη απφ κηα επηθάλεηα, ηξνπνπνηεκέλε απφ ηελ αλαθιαζηηθφηεηα ηεο επηθάλεηαο, εθθξάδεηαη ε αληίζεζε, ε δηαθνξά ηεο νπηηθήο εκθάληζεο ελφο αληηθεηκέλνπ θαη ηνπ άκεζνπ βάζνπο πίζσ απφ απηφ. Πξνυπνζέζεηο γηα νπηηθή άλεζε είλαη ε δηαηήξεζε ηεο αληίζεζεο θαη ηεο ζάκβσζεο εληφο νξηζκέλσλ απνδεθηψλ νξίσλ. Η νπηηθή δπζθνξία γηα ηελ νπνία έγηλε ιφγνο φρη κφλν πξνθαιεί θνχξαζε ζην ρξήζηε ηνπ ρψξνπ, αιιά κεηψλεη θαη ηε ζηάζκε αζθαιείαο ζην ρψξν απηφ. Παξάιιεια, ε νπηηθή άλεζε έγθεηηαη ζηε δπλαηφηεηα δηεχξπλζεο ηνπ νπηηθνχ πεδίνπ ηνπ ρξήζηε. Έλαο ειεχζεξνο ππαίζξηνο ρψξνο δηεκέξεπζεο είλαη επράξηζηνο φηαλ δίλεη ηελ εληχπσζε αλνηρηνχ πεδίνπ, αμηνπνηψληαο ηα κέγηζηα ην θπζηθφ θσηηζκφ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο κέξαο θαη πξνζθέξνληαο θαηά ην δπλαηφλ ειεχζεξε ζέαζε ηνπ νπξαλνχ. Γίλαη πιένλ ζαθέο φηη γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζθνπψλ ηνπ βηνθιηκαηηθνχ ζρεδηαζκνχ ελφο ειεχζεξνπ ρψξνπ, κε έλαλ απφ ηνπο ζπνπδαηφηεξνπο λα είλαη ε άλεζε ησλ ρξεζηψλ, απαηηείηαη δηεμνδηθή κειέηε θσηηζκνχ, θπζηθνχ θαη ηερλεηνχ, αιιά θαη δπλαηφηεηα ζέαζεο ηνπ νπξαλνχ, κέζσ ηνπ ζπληειεζηή SVF (sky view factor), πνπ αλαιχεηαη ζηε ζπλέρεηα. Γίλαη άμηα αλαθνξάο ε χπαξμε θαλνληζκψλ θαη πεξηνξηζκψλ ηεο δφκεζεο ζε αζηηθέο πεξηνρέο, ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη ν επαξθήο θπζηθφο θσηηζκφο ζην επίπεδν θίλεζεο ησλ πεδψλ.

2.2.2.9 Αθνπζηηθή Άλεζε- Ηρνπξνζηαζία Με ηνλ φξν αθνπζηηθή άλεζε λνείηαη ε πξνζηαζία ησλ ρξεζηψλ ελφο ρψξνπ απφ εμσγελείο ζνξχβνπο, ψζηε λα δηαζθαιίδεηαη έλα αθνπζηηθφ πεξηβάιινλ ρσξίο νριήζεηο, θαηάιιειν γηα δηακνλή θαη ινηπέο δξαζηεξηφηεηεο. Ο άλζξσπνο δέρεηαη θαζ’ φιε ηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο θαηαηγηζκφ απφ αλζπγηεηλνχο ζνξχβνπο, ηδίσο ζηα θέληξα ησλ ζχγρξνλσλ πφιεσλ, φπσο θφξλεο, κεραλέο, απηνθίλεηα θαη ινηπά, νη νπνίνη μεπεξλνχλ ηα 80 ληεζηκπέι, βιάπηνληαο έηζη ηελ αθνή. Δελ είλαη ηπραίν άιισζηε πνπ ρνξεγείηαη απνδεκίσζε ζε εξγαδφκελνπο ζε έληνλα ζνξπβψδεο πεξηβάιινλ, αθνχ ζπρλά αληηκεησπίδνπλ ζνβαξά πξνβιήκαηα κε ηελ αθνή ηνπο. Ωζηφζν, αθνπζηηθή επίδξαζε αζθεί θαη ν ίδηνο ν αλνηρηφο ρψξνο θαη κάιηζηα είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή. Σα φξηα θαη ηα ζηνηρεία ηνπ ηνπίνπ κπνξνχλ λα πξνθαιέζνπλ αληήρεζε, επεξεάδνληαο έηζη δπζκελψο ηελ αθνπζηηθή άλεζε. Άιια αληίζηνηρα θαηλφκελα είλαη ε ερψ θαη ην εζηηαθφ θαηλφκελν. Η θαθή πνηφηεηα ήρνπ θαη ν ζφξπβνο απνδεδεηγκέλα επεξεάδνπλ νιφθιεξν ηνλ νξγαληζκφ, επνκέλσο ε εμαζθάιηζε αθνπζηηθήο άλεζεο είλαη κείδνλ δήηεκα γηα ηελ πγεία ησλ ρξεζηψλ ησλ θηηξίσλ θαη ησλ εμσηεξηθψλ ρψξσλ· παξάιιεια φκσο έρνπλ επηπηψζεηο ηφζν ζηελ ςπρνινγία, φζν θαη ζηελ θνηλσληθή ζπκπεξηθνξά ησλ αλζξψπσλ. Δεδνκέλνπ φηη ν βηνθιηκαηηθφο ζρεδηαζκφο απνζθνπεί κεηαμχ άιισλ ζην ζρεδηαζκφ ελφο επράξηζηνπ πεξηβάιινληνο ζηνπο αλνηρηνχο δεκφζηνπο αζηηθνχο ρψξνπο, ζα πξέπεη λα

68

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2ν: ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ ιακβάλνληαη ζνβαξά ππ’ φςηλ θπζηθέο, θπζηνινγηθέο αιιά θαη ςπρνινγηθέο θαη θνηλσληθέο παξάκεηξνη. Γπνκέλσο, ε κειέηε ηνπ ερεηηθνχ πεξηβάιινληνο θαη ηεο αθνπζηηθήο άλεζεο, γηα ηε ιήςε θαηάιιεισλ κέηξσλ ερνπξνζηαζίαο, ζα πξέπεη λα εζηηάδεη ζηηο ζρέζεηο ηνπ αλζξψπνπ, ηνπ αθνπζηηθνχ ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηεο θνηλσλίαο. Έλαο ρψξνο πιήξσο εθηεζεηκέλνο ζε ελνριεηηθνχο θαη δπλαηνχο ζνξχβνπο δελ κπνξεί λα πξνζειθχζεη ηνλ πεξαζηηθφ, πνιχ πεξηζζφηεξν λα κεηαηξέςεη ηε δηέιεπζή ηνπ ζε ζηάζε, φζν θαιαίζζεηνο θαη αλ είλαη. Πξνο δηεξεχλεζε παξακέλεη ν βαζκφο ζηνλ νπνίν έλα ρακειήο πνηφηεηαο αθνπζηηθφ πεξηβάιινλ επεξεάδεη αξλεηηθά ηηο κηθξνθιηκαηηθέο κεηαβιεηέο.

2.2.2.10 Υξεζηκνπνηνχκελα Τιηθά θαη Αλαθιαζηηθφηεηα Σν κηθξνθιίκα ησλ αζηηθψλ ππαίζξησλ ρψξσλ επεξεάδεηαη απφ ηα πιηθά δφκεζεο ησλ θηηξηαθψλ φγθσλ πνπ ηνπο πεξηβάιινπλ θαη απφ ηα πιηθά ησλ επηζηξψζεψλ ηνπο. Οη επηθαλεηαθέο ζεξκνθξαζίεο ησλ πιηθψλ απηψλ θαζνξίδνπλ ηε ζεξκηθή ηζνξξνπία θαη άλεζε, κέζσ ησλ αληαιιαγψλ αθηηλνβνιίαο. Όπσο αλαθέξεηαη ζηε ζρεηηθή παξάγξαθν, νη αληαιιαγέο αθηηλνβνιίαο είλαη θπξίαξρεο ζε έλα πεξηβάιινλ αλεπαξθψο αεξηδφκελν, φπσο είλαη ε ζπλήζεο ζπλζήθε ζηνλ ππθλνδνκεκέλν αζηηθφ ηζηφ. ΢ηηο αζηηθέο δψλεο ηεο Γιιάδαο, αιιά θαη φιεο ηεο Γπξψπεο, νη εμσηεξηθέο επηθάλεηεο ησλ θηηξίσλ, ησλ δξφκσλ θαη ησλ ππαίζξησλ ρψξσλ, εθείλεο δειαδή πνπ εθηίζεληαη ζηελ ειηαθή αθηηλνβνιία, είλαη θαιπκκέλεο απφ πιηθά κεγάιεο ζεξκνρσξεηηθφηεηαο θαη κηθξήο αλαθιαζηηθφηεηαο, φπσο είλαη ε άζθαιηνο, ην ζθπξφδεκα, ην ηνχβιν θαη ε πέηξα. Σα πιηθά απηά, ιφγσ ησλ ζεξκηθψλ ηνπο ηδηνηήησλ, ιεηηνπξγνχλ σο ζεξκνζπζζσξεπηέο. Απηφ ζεκαίλεη πσο απνξξνθνχλ κεγάιεο πνζφηεηεο ηεο πξνζπίπηνπζαο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο, ηελ νπνία απνζεθεχνπλ θαη επαλεθπέκπνπλ σο ζεξκφηεηα ζηελ αηκφζθαηξα. Όζν ππθλφηεξε είλαη ε αζηηθή δφκεζε, ηφζν κεγαιχηεξα είλαη ηα ζεξκηθά θνξηία πνπ ζπζζσξεχεη, ελψ ηαπηφρξνλα ε δηαθπγή ηνπ ζεξκηθνχ πιενλάζκαηνο ζηελ αηκφζθαηξα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο λχρηαο είλαη δπζθνιφηεξε. ΢αλ απνηέιεζκα ινηπφλ, ηδίσο θαηά ηνπο ζεξηλνχο κήλεο, ην ζεξκηθφ θνξηίν ηεο πφιεο απμάλεηαη πξννδεπηηθά. Η επίδξαζε ησλ πιηθψλ επίζηξσζεο θαη δφκεζεο ζην ζεξκηθφ θαη νπηηθφ πεξηβάιινλ, ή ε νπηηθή θαη ζεξκηθή ηνπο ζπκπεξηθνξά θαζνξίδεηαη απφ ηνπο εμήο παξάγνληεο: o

Σξφπνο έθζεζεο ζηελ ειηαθή αθηηλνβνιία: ν πξνζαλαηνιηζκφο ησλ αζηηθψλ επηθαλεηψλ δηαθνξνπνηεί ηε ρξνληθή δηάξθεηα έθζεζεο ζηνλ ήιην. Η θιίζε ηνπο ζε ζρέζε κε ηελ ειηαθή αθηηλνβνιία θαζνξίδεη ηελ πνζφηεηα ειηαθήο αθηηλνβνιίαο πνπ δέρνληαη· θαηά πεξίπησζε, ελδέρεηαη λα ηξνπνπνηεί θαη ηηο ζεξκηθέο ηνπο ηδηφηεηεο. Άξα ζην ζρεδηαζκφ, αιιηψο ιακβάλνληαη ππ’ φςηλ νη επηθάλεηεο εδαθνθάιπςεο θαη αιιηψο ηα θηηξηαθά θειχθε.

o

Οπηηθέο ηδηφηεηεο: πξφθεηηαη θπξίσο γηα ηελ πθή θαη ην ρξψκα ησλ πιηθψλ, ραξαθηεξηζηηθά ηα νπνία επεξεάδνπλ ην νπηηθφ πεξηβάιινλ αηζζεηηθά, αιιά θαη σο πξνο ηελ νπηηθή άλεζε, πξνθαιψληαο ζάκβσζε ή αληίζεηα, πξνζθέξνληαο κηα εηθφλα μεθνχξαζηε ζην αλζξψπηλν κάηη. Γπηπιένλ, νη νπηηθέο ηδηφηεηεο ησλ πιηθψλ επηδξνχλ ζην ελεξγεηαθφ ηζνδχγην θαη θαη’ επέθηαζε ζηε ζεξκηθή άλεζε, κε ηηο ιείεο θαη αλνηρηφρξσκεο λα απνξξνθνχλ ιηγφηεξε αθηηλνβνιία απφ ηηο ηξαρείεο θαη ζθνχξεο.

o

Θεξκηθέο ηδηφηεηεο: ηα ραξαθηεξηζηηθά απηά θαζνξίδνληαη απφ ηε θπζηθή θαη ρεκηθή ζχζηαζε ηνπ πιηθνχ θαη εθθξάδνπλ ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ ζηηο δηαθπκάλζεηο ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο, ηελ ηθαλφηεηα λα απνξξνθά αθηηλνβνιία θαη λα ηελ απνζεθεχεη ζηε κάδα ηνπ

69

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ θαη ηελ ηαρχηεηα επαλεθπνκπήο ηεο ελέξγεηαο απηήο ζην πεξηβάιινλ. Πην εηδηθά, νη ζεξκηθέο ηδηφηεηεο πνπ επεξεάδνπλ ηε ζεξκνθξαζία ησλ επηθαλεηψλ θαη ησλ δνκηθψλ ζηνηρείσλ ηεο πφιεο είλαη: 

Ο δείθηεο αλαθιαζηηθφηεηαο (albedo) θαη αληίζηνηρα ε απνξξνθεηηθφηεηα ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο: νξίδεηαη σο ην πνζνζηφ ηεο πξνζπίπηνπζαο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο πνπ αλαθιά ε επηθάλεηα θαη θαζνξίδεηαη θπξίσο απφ ην ρξψκα θαη ηελ πθή ηεο. Η δηαθνξά επηθαλεηαθήο ζεξκνθξαζίαο αλάκεζα ζε κηα αλνηρηφρξσκε θαη κηα ζθνπξφρξσκε επηθάλεηα απφ ην ίδην πιηθφ κπνξεί λα θηάζεη αθφκα θαη ηνπο 20˚C. ΢ε κειέηε πξνζνκνίσζεο ζηελ πεξηνρή ηεο Αζήλαο δηαπηζηψζεθε φηη αχμεζε ηεο αλαθιαζηηθφηεηαο θαηά 40% επηθέξεη κείσζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ζηα 2m πάλσ απφ ην έδαθνο θαηά 0,5-1,5˚C, ελψ γηα αχμεζε ηεο αλαθιαζηηθφηεηαο θαηά 65% ε ζεξκνθξαζία κπνξεί λα κεησζεί ψο θαη 2 βαζκνχο.



Ο ζπληειεζηήο ζεξκηθήο εθπνκπήο: σο ζεξκηθή εθπνκπή ελφο πιηθνχ νξίδεηαη ε ηθαλφηεηα ηεο επηθάλεηάο ηνπ λα εθπέκπεη ππέξπζξε (ζεξκηθή) αθηηλνβνιία. ΢πληειεζηήο ζεξκηθήο εθπνκπήο είλαη ν ιφγνο ηεο ζεξκηθήο ελέξγεηαο πνπ αθηηλνβνιεί ην ζψκα πξνο ηε ζεσξεηηθή ελέξγεηα πνπ αθηηλνβνιεί έλα ζεσξεηηθά καχξν ζψκα ίδηαο ζεξκνθξαζίαο θαη εμαξηάηαη απφ ηε ζεξκνρσξεηηθφηεηα θαη ην ζπληειεζηή ζεξκηθήο αγσγηκφηεηαο. Απμαλνκέλνπ ηνπ δείθηε ζεξκηθήο εθπνκπήο, απνβάιιεηαη επθνιφηεξα ε ζεξκφηεηα πνπ έρεη απνξξνθήζεη, άξα απμάλεηαη ην πνζφ ηεο ζεξκφηεηαο πνπ εθπέκπεη ζην πεξηβάιινλ.



Θεξκνρσξεηηθφηεηα: πξφθεηηαη γηα ηελ ηθαλφηεηα ελφο ζψκαηνο λα απνζεθεχεη ζεξκφηεηα, άξα εθθξάδεη ηελ αληίζηαζε ηνπ ζψκαηνο ζηελ αιιαγή ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ. Τιηθά κε πςειέο ηηκέο ζεξκνρσξεηηθφηεηαο, φπσο ην ζθπξφδεκα θαη ε άζθαιηνο ζεξκαίλνληαη πνιχ θαη αξγνχλ λα ςπρζνχλ ηε λχρηα, ελψ πιηθά κηθξήο ζεξκνρσξεηηθφηεηαο, φπσο ην μχιν, αλαπηχζζνπλ κελ κεγάιεο επηθαλεηαθέο ζεξκνθξαζίεο θαηά ηε ζέξκαλζή ηνπο, φκσο πθίζηαληαη ηαρεία ζεξκηθή απνθφξηηζε.



Θεξκηθή αγσγηκφηεηα ή αληίζηνηρα ζεξκηθή αληίζηαζε: σο ζεξκηθή αγσγηκφηεηα νξίδεηαη ε πνζφηεηα ζεξκφηεηαο πνπ δηαπεξλά έλαλ ηνίρν πάρνπο 1m κε δηαθνξά ζεξκνθξαζίαο κεηαμχ ησλ επηθαλεηψλ ηνπ ίζε κε 1˚C. Πξνζδηνξίδεη ηε δπζθνιία κεηάδνζεο ηεο ζεξκφηεηαο ζην εζσηεξηθφ ελφο πιηθνχ.

70

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2ν: ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ

Γηθφλα 2.14: Σηκέο αλαθιαζηηθφηεηαο ησλ πιένλ ζπλεζηζκέλσλ δνκηθψλ πιηθψλ θαη επηζηξψζεσλ

Απηφ πνπ θαηά θχξην ιφγν παξαηεξείηαη ζηηο πφιεηο είλαη ε ρξήζε πιηθψλ ρακεινχ δείθηε αλαθιαζηηθφηεηαο (albedo=0.15-0.30) θαη ζθνπξφρξσκσλ επηθαλεηψλ ζε θηίξηα θαη δξφκνπο. Σα πιηθά απηά έρνπλ απμεκέλε ζεξκνρσξεηηθφηεηα θαη κηθξή ηαρχηεηα απφξξηςεο ηνπ ζεξκηθνχ πιενλάζκαηνο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο κέξαο, κε απνηέιεζκα λα εγθισβίδεηαη ε ελέξγεηα απηή, ηδηαίηεξα ζε ππθλνδνκεκέλεο δψλεο κε πςειφ ζπληειεζηή χςνπο θηηξίσλ πξνο πιάηνο δξφκσλ. Έηζη παξαηεξνχληαη πςειέο ζεξκνθξαζίεο θαηά ηε ζεξκηθή απνδέζκεπζε ησλ πιηθψλ, θπξίσο κεηά ηε δχζε ηνπ ειίνπ. Τδαηνπεξαηφηεηα ησλ πιηθψλ ηνπ αζηηθνχ ρψξνπ: Η απνζηαζεξνπνίεζε ηνπ θχθινπ ηνπ λεξνχ ζηνλ αζηηθφ ηζηφ είλαη έλαο απφ ηνπο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ζνβαξά ην αζηηθφ θιίκα, ηελ πνηφηεηα δσήο θαη ηελ αζθάιεηα ησλ αζηηθψλ πιεζπζκψλ. ΢εκαληηθή αηηία ηεο δηαηάξαμεο ηνπ θχθινπ ηνπ λεξνχ είλαη ε πδαηνζηεγαλφηεηα ησλ αζηηθψλ επηθαλεηψλ, ηδηαίηεξα ησλ επηζηξψζεσλ. Απφξξνηεο ηεο θαηάζηαζεο απηήο είλαη ε ειαρηζηνπνίεζε ηεο απνξξφθεζεο λεξνχ απφ ηε γε, ε κεηαβνιή ησλ επηπέδσλ πγξαζίαο, κε δπζκελείο επηπηψζεηο ζηε βιάζηεζε θαη ηε ζηάζκε ηνπ πδξνθφξνπ νξίδνληα. Καηά ζπλέπεηα, δηαηαξάζζεηαη ν θχθινο εμάηκηζεοβξνρφπησζεο θαη εκθαλίδνληαη αθξαία θαηξηθά θαηλφκελα, πνπ νδεγνχλ ζε αχμεζε ηεο έληαζεο θαη ηεο ζπρλφηεηαο ησλ πιεκκπξψλ ζηνλ αζηηθφ ρψξν.

71

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ 2.2.2.11 Νεξφ Οη πδάηηλεο επηθάλεηεο θαη ηα ζηνηρεία λεξνχ βειηηψλνπλ ην κηθξνθιίκα ησλ ππαίζξησλ ρψξσλ θαηά ηηο ζεξκέο θπξίσο πεξηφδνπο. ΢πκβάιινπλ ζηε κείσζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ αέξα θαη απμάλνπλ θαη’ απηφ ηνλ ηξφπν ηα επίπεδα ζεξκηθήο άλεζεο ησλ ρξεζηψλ ηνπ ρψξνπ. Καζψο ν κεραληζκφο κε ην νπνίν επηδξά ην λεξφ ζηε ξχζκηζε ηεο ζεξκνθξαζίαο είλαη θπξίσο ε εμάηκηζε, κέζσ ηεο απαγσγήο ζεξκφηεηαο απφ ην πεξηβάιινλ γηα ηε κεηαηξνπή ηνπ πγξνχ ζε αέξην, θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο γηα ην κέγεζνο ηεο επκελνχο απηήο επίδξαζεο είλαη ην πεδίν αλέκνπ, αιιά θαη ην κέγεζνο ηνπ πδάηηλνπ ζηνηρείνπ. Σέηνηα ζηνηρεία, φπσο ηερλεηέο ιίκλεο θαη ινηπέο νξηδφληηεο πδάηηλεο επηθάλεηεο, ή αθφκα θαη θαηαθφξπθεο επηθάλεηεο λεξνχ, ζπληξηβάληα θαη πίδαθεο, ζεσξνχληαη ζπζηήκαηα παζεηηθνχ δξνζηζκνχ ηεο αηκφζθαηξαο θαη ζπγθεθξηκέλα εμαηκηζηηθνχ δξνζηζκνχ. Ωο πιηθφ επηθαλεηαθήο θάιπςεο, ην λεξφ έρεη πςειή ζεξκνρσξεηηθφηεηα, ελψ ε αλαθιαζηηθφηεηά ηνπ εμάξηάηαη απφ ηε γσλία πξφζπησζεο ησλ ειηαθψλ αθηίλσλ ζε ηέηνην βαζκφ ψζηε θπκαίλεηαη απφ πνιχ κηθξέο ηηκέο albedo=0.03-0.10 γηα κηθξέο γσλίεο, αιιά κπνξεί λα θηάζεη θαη ηελ ηηκή 1.00 γηα κεγάιεο γσλίεο πξφζπησζεο. Απηφ πνπ θαζηζηά σζηφζν ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ λεξνχ επεξγεηηθή γηα ην κηθξνθιίκα είλαη ε ηθαλφηεηα δηαηήξεζεο ρακειήο ζεξκνθξαζίαο ζε ζρέζε κε ηηο επηθάλεηεο πνπ ην πεξηβάιινπλ (ηεο ηάμεο ησλ 15˚C ρακειφηεξα απφ ηελ άζθαιην) θαη κάιηζηα παξά ηελ απνξξφθεζε θαη απνζήθεπζε ζεξκφηεηαο πνπ ηνπ επηηξέπεη ε ρακειή ηνπ αλαθιαζηηθφηεηα. Παξάιιεια, ε παξεκβνιή πδάηηλσλ ζηνηρείσλ εληφο ηεο αζηηθήο δνκήο ιεηηνπξγεί σο ππνθαηάζηαην ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο θαη δεκηνπξγεί πφινπο έιμεο γηα ηνπο πεδνχο ζηνπο ειεχζεξνπο δεκφζηνπο ρψξνπο, πξνθαιψληαο ην ελδηαθέξνλ ηνπο θαη απμάλνληαο ην ρξφλν ζηάζεο θαη παξακνλήο ηνπο ζην ρψξν. Η ζέα θαη ν ήρνο ηεο θίλεζεο ηνπ λεξνχ ζπκβάιινπλ ζηελ αλαβάζκηζε ηεο αληηιεπηήο ζεξκηθήο άλεζεο γηα ηνλ πεδφ, ν νπνίνο αληηιακβάλεηαη ην πεξηβάιινλ πην επράξηζην πιεζίνλ ηνπ λεξνχ, έζησ θη αλ ε δηαθνξά ζεξκνθξαζίαο είλαη κηθξή. Βειηησκέλε αλακθίβνια εκθαλίδεηαη θαη ε αθνπζηηθή ή ερεηηθή άλεζε ησλ ρξεζηψλ. Ωζηφζν, θξίλεηαη ζθφπηκν λα κελ ππεξεθηηκάηαη ε επίδξαζε ηνπ λεξνχ ζην κηθξνθιίκα θαη ε πξνζζήθε πδάηηλσλ ζηνηρείσλ λα γίλεηαη κε θεηδψ. Σν λεξφ λαη κελ έρεη επκελή ζπλεηζθνξά ζηε ξχζκηζε ησλ κηθξνθιηκαηηθψλ παξακέηξσλ, σζηφζν απηφ ζπκβαίλεη ζε ζρεηηθά κηθξή θιίκαθα, ζε ζρέζε κε ηα απνηειέζκαηα πνπ κπνξνχκε λα πεηχρνπκε κε ηε βιάζηεζε ή ηε ζθίαζε. Δελ ζα πξέπεη λα ιεζκνλεί ν ζρεδηαζηήο επίζεο, φηη γηα ηε ζπληήξεζε ελφο ηέηνηνπ ζηνηρείνπ ρξεηάδεηαη θξνληίδα θαη ππάξρεη ην ζρεηηθφ θφζηνο. Σα απαμησκέλα ζπληξηβάληα ζηηο πιαηείεο είλαη κηα εηθφλα ζιηβεξή, θαζφινπ ειθπζηηθή θαη ακθηβφισο σθέιηκε γηα ην κηθξνθιίκα.

2.2.2.12 Φχηεπζε Σν πξάζηλν απνηειεί ίζσο ην ζπνπδαηφηεξν παξάγνληα βειηίσζεο ησλ κηθξνθιηκαηηθψλ ζπλζεθψλ κηαο πεξηνρήο, ελψ παξάιιεια ζπκβάιιεη ζηε δηαηήξεζε ηεο νηθνινγηθήο ηζνξξνπίαο ηνπ πεξηβάιινληνο. Γπηδξά επκελψο ζηελ αηζζεηηθή θαη ην θσηηζκφ ησλ ρψξσλ θαη ηελ αθνπζηηθή άλεζε ησλ ρξεζηψλ ηνπο. Πην αλαιπηηθά, νη θπξηφηεξεο ιεηηνπξγίεο ηεο βιάζηεζεο ζηνπο ππαίζξηνπο ρψξνπο είλαη νη αθφινπζεο:

72

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2ν: ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ

o

Έιεγρνο ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο- ΢θίαζε: ε ρξήζε ηεο θαηάιιειεο θχηεπζεο ζε ππαίζξηνπο ρψξνπο κπνξεί κέζσ ηνπ ζθηαζκνχ πνπ θηάλεη ζηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο λα ζπκβάιεη ζηε κείσζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ άκεζνπ πεξηβάιινληνο. Μέζσ ηεο θαηάιιειεο θχηεπζεο, ην πνζφ ηεο αθηηλνβνιίαο πνπ ε επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο δέρεηαη απφ ηνλ ήιην κπνξεί λα κεησζεί ζε πνζνζηά 10 σο 40 %, ελψ αθφκε θαη ηα δέληξα ρσξίο θχιισκα εκπνδίδνπλ ηελ δηέιεπζε ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο θαηά 40 σο 80%. Οη αληίζηνηρεο εθπεκπφκελεο ζεξκνθξαζίεο απφ ην έδαθνο ππφθεηληαη ζε ζεκαληηθή κείσζε, πεξηζζφηεξν ίζσο θαη απφ 50%, αλαιφγσο ηνπ πιηθνχ ηεο εδαθνθάιπςεο. Μέζσ ηνπ απηνζθηαζκνχ, ε ζεξκνθξαζία ζηα θπιιψκαηα είλαη ρακειφηεξε ηεο κέζεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ αέξα, πνιιψ κάιινλ ηεο ζεξκνθξαζίαο πνπ επηηπγράλεηαη κε ρξήζε ηερλεηψλ ζθηάζηξσλ. Αζθαιψο, ν ζθηαζκφο πνπ πξνζθέξνπλ νη θπηεχζεηο είλαη ζπλάξηεζε ηνπ κεγέζνπο, ηνπ ζρήκαηνο θαη ηεο ππθλφηεηαο ηνπ θπιιψκαηφο ηνπο.

Γηθφλα 2.15: Η ζπλεηζθνξά ησλ δέληξσλ σο «θίιηξν» ζηε δηέιεπζε ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο

o

Ρχζκηζε ζεξκνθξαζίαο- Φπζηθφο δξνζηζκφο: Μειέηεο έρνπλ απνδείμεη ηε ζχλδεζε ηεο θχηεπζεο κε ηε κείσζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ αέξα. Μέζσ ηνπ ειέγρνπ ησλ κεηαβνιψλ ηεο ζεξκνθξαζίαο, ε βιάζηεζε ζπκβάιιεη ζηε ζηαζεξνπνίεζε ηνπ κηθξνθιίκαηνο ηεο πεξηνρήο. Σα θπηά έρνπλ ηελ ηθαλφηεηα λα δηαηεξνχλ ηε ζεξκνθξαζία ησλ θπιισκάησλ ηνπο ζηα ίδηα επίπεδα κε ηε ζεξκνθξαζία ηνπ αέξα, δειαδή πεξίπνπ 20-35˚C ρακειφηεξα απφ ηηο ζεξκνθξαζίεο ησλ ρξεζηκνπνηνχκελσλ πιηθψλ, ηα νπνία είλαη ζπλήζσο άζθαιηνο, πιάθεο ζθπξνδέκαηνο θιπ. Απηέο νη δηαθνξέο ζεξκνθξαζίαο πξνθαινχλ ξεχκαηα αέξα κε ηαρχηεηεο πνπ κπνξνχλ λα θηάζνπλ ην 1m/s θαη έρνπλ επλντθή επίδξαζε ζην κηθξνθιίκα, ηφζν ηνπο ζεξηλνχο κήλεο, κεηψλνληαο ηε ζεξκνθξαζία θαη απμάλνληαο ηε ζρεηηθή πγξαζία, φζν θαη ην ρεηκψλα, ειαηηψλνληαο ην ςχρνο. Ο κεραληζκφο κέζσ ηνπ νπνίνπ επηηπγράλεηαη ν θπζηθφο δξνζηζκφο είλαη ε δηαδηθαζία ηεο εμαηκηζνδηαπλνήο· ηα θπηά αμηνπνηνχλ κέξνο ηεο πξνζπίπηνπζαο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο θαη απειεπζεξψλνπλ πγξαζία ζην πεξηβάιινλ. Απηή ε αχμεζε ηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο είλαη ηεο ηάμεο ηνπ 5-8%, θάζε άιιν παξά ακειεηέα δειαδή, θαη βειηηψλεη ηελ αίζζεζε ηεο ζεξκηθήο άλεζεο ην θαινθαίξη, ηδίσο ζε δεζηά θαη μεξά θιίκαηα· είλαη δε ηδηαίηεξα αηζζεηή ζε ππαίζξηνπο ρψξνπο κε ππθλή βιάζηεζε απφ ρακειά θπηά θαη δέληξα. Μειέηεο δείρλνπλ πσο ε ζπλεηζθνξά ελφο θαη κφλν δέληξνπ ζηε ζεξκηθή άλεζε ηζνδπλακεί κε πέληε θιηκαηηζηηθά ζε ζπλερή ιεηηνπξγία.

o

Φσηηζκφο θαη Οπηηθή άλεζε: κηα πνιχ ζεκαληηθή ζπλεηζθνξά ηεο βιάζηεζεο ζην κηθξνθιίκα είλαη ε επίδξαζε ζηηο ζπλζήθεο θσηηζκνχ. Οη θπηεχζεηο ειέγρνπλ ηελ αλάθιαζε ηεο θσηεηλήο αθηηλνβνιίαο πνπ πξνζπίπηεη ζην έδαθνο θαη ζηηο θαηαθφξπθεο επηθάλεηεο. Η ειηαθή αθηηλνβνιία δηαρέεηαη θαη ε έληαζή ηεο κεηψλεηαη, ελψ ηαπηφρξνλα ην θσο, ειηαθφ ή ηερλεηφ,

73

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ θηιηξάξεηαη, απνηξέπνληαο ηε ζάκβσζε πνπ κπνξεί λα πξνθαιείηαη απφ δηάθνξα δνκηθά πιηθά ή απφ ηελ νπηηθή επαθή κε ηνλ έληνλα θσηεηλφ νπξάλην ζφιν. Καη’ απηφ ηνλ ηξφπν, παξαηεξείηαη βειηίσζε ηνπ θσηεηλνχ θαζεζηψηνο ηεο πεξηνρήο θαη ηεο αίζζεζεο νπηηθήο άλεζεο ησλ ρξεζηψλ ηνπ ρψξνπ. o

Έιεγρνο ηεο αλεκνξξνήο: ην πεδίν αλέκνπ είλαη έλαο κηθξνθιηκαηηθφο δείθηεο πνπ κπνξεί λα ηξνπνπνηεζεί ζεκαληηθά θαηά ηνλ επαλαζρεδηαζκφ ελφο ππαίζξηνπ ρψξνπ κε ηελ ηνπνζέηεζε ηεο θαηάιιειεο θχηεπζεο. Η βιάζηεζε ρξεζηκνπνηείηαη απφ ην ζρεδηαζηή- κειεηεηή ηνπ ρψξνπ σο κέζν γηα ηε ξχζκηζε ηεο ξνήο ηνπ αλέκνπ, ηελ παξεκπφδηζε ή ηελ εθηξνπή ηνπ. ΢ην πιαίζην απηφ, ν ξφινο ηεο είλαη δηηηφο: ηνπο ρεηκεξηλνχο κήλεο, νη θπηεχζεηο «ρεηξαγσγνχλ» ηνπο ςπρξνχο αλέκνπο, ηνπο εθηξέπνπλ ή κεηψλνπλ ηελ έληαζε ηεο ξνήο ηνπο, ιεηηνπξγψληαο σο αλεκνθξάρηεο. Μάιηζηα, ζε αληίζεζε κε ηνπο ζπκπαγείο αλεκνθξάρηεο, ηα θπηά δεκηνπξγνχλ πξνζηαηεπηηθέο δψλεο γηα ηνπο πεδνχο, απνηξέπνληαο ηνπο ζηξνβηιηζκνχο, ηελ ηχξβε θαη ηηο δεπηεξεχνπζεο ξνέο κεγάιεο έληαζεο. Με ηελ αλάζρεζε ηεο ηαρχηεηαο ησλ ςπρξψλ ρεηκεξηλψλ ξεπκάησλ, ειαρηζηνπνηνχληαη νη ζεξκηθέο απψιεηεο ησλ θηηξίσλ, νη νπνίεο είλαη ηεο ηάμεο ηνπ 30% ησλ ζπλνιηθψλ απσιεηψλ, πξνθεηκέλνπ γηα αζηηθφ πεξηβάιινλ. Αθφκα θαη κηθξή κείσζε ηεο έληαζεο ηνπ πεδίνπ αλέκνπ, έρεη εληππσζηαθά απνηειέζκαηα ζε ζρέζε κε ηηο ελεξγεηαθέο απψιεηεο, κηαο θαη νη ηειεπηαίεο είλαη επζέσο αλάινγεο ηνπ ηεηξαγψλνπ ηεο ηαρχηεηαο ηνπ αλέκνπ. Η κείσζε ηεο ηαρχηεηαο ηνπ αλέκνπ είλαη επλντθή θαη γηα ην θπζηθφ ρψκα, ην νπνίν αλαηαξάζζεηαη θαη απνμεξαίλεηαη φηαλ ε αλεκνξξνή είλαη πνιχ έληνλε. Καηά ηνπο ζεξηλνχο κήλεο, σζηφζν, ν ξφινο ηεο θχηεπζεο είλαη λα δηεπθνιχλεη ηε δηέιεπζε ηεο αχξαο, ψζηε επηηπγράλεηαη ν θπζηθφο δξνζηζκφο ησλ ππαίζξησλ ρψξσλ ηνπ αζηηθνχ θέληξνπ θαη κεηψλεηαη ε ππεξζέξκαλζε. ΢ε θάζε πεξίπησζε, ε απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ ζρεδηαζκνχ ησλ θηεχζεσλ εμαξηάηαη απφ ην είδνο, ηε δνκή, ηελ ππθλφηεηα θαη ην χςνο ηνπο, ηελ θαηάιιειε ρσξνζέηεζή ηνπο ζε θάηνςε, θαη ηελ απφζηαζε απφ ηνλ ππφ κειέηε ρψξν. Γηα ην ζθνπφ απηφ, απαηηείηαη πιήξεο γλψζε ηνπ πεδίνπ αλέκνπ, πξνθεηκέλνπ λα βειηηζηνπνηείηαη ε ηνπνζέηεζε ησλ ζπζηάδσλ δέληξσλ γηα ηελ αλαθαηεχζπλζε ηνπ αλέκνπ, ρσξίο λα βιάπηεηαη ν ειηαζκφο ηνπ ρψξνπ.

Γηθφλα 2.16: Γπίδξαζε ηεο βιάζηεζεο ζην πεδίν αλέκνπ γηα δηαθνξεηηθέο κνξθέο ζπζηάδσλ δέληξσλ

74

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2ν: ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ

o

Βειηίσζε πνηφηεηαο αηκνζθαηξηθνχ αέξα: ε βιάζηεζε ιεηηνπξγεί σο ζπληειεζηήο κείσζεο ηεο αηκνζθαηξηθήο ξχπαλζεο κέζσ ηεο δηαδηθαζίαο ηεο νμπγφλσζεο ηνπ αέξα θαη ηεο θαηαθξάηεζεο αεξίσλ θαη ζηεξεψλ ζσκαηηδίσλ. Πην αλαιπηηθά, ηα θπηά ιεηηνπξγνχλ σο θίιηξν ηεο ζθφλεο θαη ησλ βιαβεξψλ ζσκαηηδίσλ, ζπγθξαηψληαο ηα ζε πνζνζηφ σο θαη 85% φηαλ ην θχιισκά ηνπο είλαη πιήξεο. Απνδεδεηγκέλα, ζε αζηηθνχο δξφκνπο κε δελδξνζηνηρίεο ηα πεδνδξφκηα δηαηεξνχληαη θαζαξφηεξα απφ ζθφλε. Καζψο απνηξέπνπλ ηελ επαλαηψξεζε θαη κεηαθνξά ζθφλεο θαη ξχπσλ, ηα θπηά βειηηψλνπλ ηελ πγηεηλή ζηνπο ππαίζξηνπο ρψξνπο ηεο πφιεο. ΢ηα αζηηθά θέληξα κε ηελ ππθλή δφκεζε, ε ιεηηνπξγία απηή εκθαλίδεηαη ηδηαίηεξα θξίζηκε, επεηδή νη ζπλζήθεο αεξηζκνχ είλαη ζπλήζσο αλεπαξθείο θαη νη ξχπνη εγθισβίδνληαη ζηα ρακειφηεξα επίπεδα ηεο αηκφζθαηξαο, κε απνηέιεζκα λα απμάλεηαη ξαγδαία ε ζπγθέληξσζή ηνπο θαη λα ππνβαζκίδεηαη ζεκαληηθά ε πνηφηεηα ηνπ αηκνζθαηξηθνχ αέξα. Γπηπιένλ, απφ ην θχιισκα νξηζκέλσλ θπηψλ εθιχνληαη νπζίεο κε αληηβαθηεξηδηαθή δξάζε, φπσο ην φδνλ, πνπ ζπλεηζθέξνπλ ζηε βειηίσζε ηεο πγηεηλήο θαη ηελ αζθάιεηα ησλ αλζξψπσλ. Σέινο, ε βιάζηεζε, κέζσ ηεο δηαδηθαζίαο ηεο θσηνζχλζεζεο, βνεζά ζηελ αλαλέσζε ηνπ νμπγφλνπ ηεο αηκφζθαηξαο.

o

Πξνζηαζία απφ ηελ ερνξξχπαλζε: ηα θπηά έρνπλ ερναπνξξνθεηηθέο ηδηφηεηεο θαη θαηά ζπλέπεηα, ε ηνπνζέηεζε ηεο θαηάιιειεο θχηεπζεο ζπλεηζθέξεη ζηελ αθνπζηηθή άλεζε ησλ θαηνίθσλ ησλ πφιεσλ, θαζψο κεηψλεη ηνλ αζηηθφ ζφξπβν σο θαη θαηά 50%. Η ηθαλφηεηα ησλ θπηψλ λα ξπζκίδνπλ ην πεδίν ήρνπ κέζσ απνξξφθεζεο, αλάθιαζεο θαη δηάρπζεο θαζνξίδεηαη αθελφο απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ήρνπ, δειαδή ηελ έληαζε, ηε ζπρλφηεηα θαη ηελ θαηεχζπλζε ηνπ ερεηηθνχ θχκαηνο, θαη αθεηέξνπ απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο θχηεπζεο θαη ζπγθεθξηκέλα ηε ζέζε, ην χςνο, ην πιάηνο θαη ηελ ππθλφηεηα ηνπ θπιιψκαηνο. Απνδεηθλχεηαη φηη ε ζπκβνιή ησλ θπηψλ ζηελ ερνπξνζηαζία είλαη απνηειεζκαηηθφηεξε γηα ερεηηθά θχκαηα πςειήο ζπρλφηεηαο θαη γηα πιαηηέο ζπζηάδεο ζηηο νπνίεο ζπλδπάδνληαη πνηθίια είδε, ψζηε αμηνπνηνχληαη ηα πιενλεθηήκαηα θαζελφο σο πξνο ηελ ερναπνξξνθεηηθφηεηα. Πξνθεηκέλνπ γηα δεληξνθπηεχζεηο θαηά κήθνο νδηθψλ αμφλσλ, φηαλ είλαη αξθεηά ππθλέο θαη ςειέο, επηηπγράλνπλ κείσζε ηεο έληαζεο ηνπ ζνξχβνπ απφ ηελ θπθινθνξία θαηά 20-25Db. Αθφκα θαη ν ριννηάπεηαο, σο πιηθφ εδαθνθάιπςεο εκθαλίδεη βειηησκέλε ζπκπεξηθνξά ζε ζρέζε κε ηηο ινηπέο επηζηξψζεηο. Σέινο, ζεκεηψλεηαη φηη ε παξνπζία ππθλήο βιάζηεζεο ζε έλαλ ππαίζξην αζηηθφ ρψξν, αθφκα θη αλ δελ κεηψλεη πξαθηηθά ηελ έληαζε ηνπ ζνξχβνπ, έρεη ζεηηθφ αληίθηππν ζηελ αίζζεζε αθνπζηηθήο άλεζεο ησλ ρξεζηψλ ηνπ ρψξνπ, θαζψο δελ επηηξέπεη ηελ νπηηθή επαθή κε ηελ ερεηηθή πεγή.

75

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθφλα 2.17: Ο ξφινο ηεο βιάζηεζεο σο ερνπξνζηαηεπηηθφ θίιηξν

o

Δηαρείξηζε νκβξίσλ: ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο, ε γεληθεπκέλε θάιπςε ηνπ εδάθνπο κε ζπκπαγή πιηθά επίζηξσζεο, φπσο είλαη νη πιαθνζηξψζεηο, νη αζθαιηνηάπεηεο θαη ινηπά, έρεη νδεγήζεη ζε κεησκέλε απνξξνθεηηθφηεηα ηνπ εδάθνπο. Καηά ζπλέπεηα, ην λεξφ ηεο βξνρήο δελ νδεγείηαη πξνο ηνλ ππφγεην πδξνθνξέα ηεο πεξηνρήο κέζσ ηνπ θχθινπ αξγήο απνξξφθεζεο ηνπ απφ ην θπζηθφ έδαθνο. Ο θχθινο δηείζδπζεο ηνπ λεξνχ ζην έδαθνο, ε αμηνπνίεζή ηνπ θαη ε επηζηξνθή ηνπ ζην πεξηβάιινλ κέζσ ηεο θπζηθήο δηαπλνήο, έρεη ζπξξηθλσζεί. Οη εζσηεξηθνί θαη εζσηεξηθνί αθάιππηνη ρψξνη ηεο πφιεο, πξνζθέξνπλ ηε δπλαηφηεηα αληηζηξνθήο ηνπ θαηλνκέλνπ απηνχ κε ζεηηθά απνηειέζκαηα Αθφκα θαη ην θπζηθφ ρψκα, φηαλ απνμεξαίλεηαη ράλεη ηελ πδαηνπεξαηφηεηά ηνπ.. Η επηθάιπςε ηνπ εδάθνπο κε θπηά, αληί ηεο επίζηξσζεο κε ζθιεξά ζηεγαλσηηθά πιηθά, κεηψλεη ζεκαληηθά ηελ άκεζε απνξξνή ησλ νκβξίσλ, θαζψο δηεπθνιχλεηαη ε δηήζεζε ηνπ λεξνχ ζην ππέδαθνο κέζσ ηνπ ξηδηθνχ ζπζηήκαηνο ησλ θπηψλ. ΢αλ απνηέιεζκα, κεηψλεηαη ε ηαρχηεηα απνξξνήο θαη ε βξαδεία εμάηκηζε ηνπ λεξνχ πνπ πέθηεη ζην έδαθνο ή ζπγθξαηείηαη ζην θχιισκα ησλ θπηψλ ππφ κνξθήλ πγξαζίαο ζπκβάιεη ζηε βειηίσζε ηνπ κηθξνθιίκαηνο, ελψ ζπγρξφλσο εκπινπηίδεηαη ν ππφγεηνο πδξνθνξέαο θαη απνθνξηίδεηαη ην δίθηπν ησλ νκβξίσλ. Καηά ηελ απνξξφθεζε ηνπ λεξνχ απφ ην έδαθνο, ην ξηδηθφ ζχζηεκα ησλ θπηψλ θηιηξάξεη ηνπο κεηαθεξφκελνπο αζηηθνχο ξχπνπο, πξνζηαηεχνληαο ηνλ πδξνθφξν νξίδνληα απφ ηε ξχπαλζε.

΢πκπιεξσκαηηθά κε ηηο παξαπάλσ ιεηηνπξγίεο, νη θπηεχζεηο ζπλεηζθέξνπλ ζηελ πνηφηεηα ηνπ αζηηθνχ πεξηβάιινληνο επεξεάδνληαο ην ελεξγεηαθφ ηζνδχγην ησλ πφιεσλ θαη πεξηνξίδνληαο ην θαηλφκελν ηεο αζηηθήο ζεξκηθήο λεζίδαο, ελψ σο πιηθφ επίζηξσζεο ε βιάζηεζε έρεη ρακειή ζεξκνρσξεηηθφηεηα θαη ζεξκηθή αγσγηκφηεηα, άξα πνιχ θαιή ζπκπεξηθνξά ζχκθσλα κε ηα βηνθιηκαηηθά θξηηήξηα. Γπηπιένλ, ηα θπηά, ηδίσο φηαλ έρνπλ κεγάιεο ξίδεο, ζπγθξαηνχλ ηα εδάθε θαη ηα δηαηεξνχλ ζπλεθηηθά, ψζηε απνθεχγνληαη θαηνιηζζήζεηο, δηάβξσζε, απνζάζξσζε θαη απφπιπζε ησλ εδαθψλ απφ ηα ζξεπηηθά ηνπο ζπζηαηηθά. Σέινο, ν ξφινο ησλ θπηεχζεσλ είλαη θαη αηζζεηηθφο· ζην ππθλνδνκεκέλν αζηηθφ πεξηβάιινλ, ε βιάζηεζε ιεηηνπξγεί σο ππνθαηάζηαην ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο, πξνζδίδεη ραξαθηήξα θαη ελδηαθέξνλ ζηνπο ππαίζξηνπο ρψξνπο ψζηε λα πξνζειθχνπλ ηνπο πεξαζηηθνχο.

76

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2ν: ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ 2.2.2.13 Δείθηεο Θέαζεο ηνπ Οπξαλνχ (Sky View Factor- SVF) Ο ζπληειεζηήο ζέαζεο ηνπ νπξαλνχ είλαη κηα κεηαβιεηή πνπ πνζνηηθνπνηεί ηε δπλαηφηεηα ζέαζεο ηνπ νπξαλνχ απφ κία ζέζε ζηνλ αζηηθφ ηζηφ. SVF=1, είλαη κηα νξηαθή ηηκή πνπ δειψλεη ειεχζεξε αλεκπφδηζηε ζέα, φπσο ζπκβαίλεη γηα παξάδεηγκα ζε έλα αλνηρηφ πεδίν. ΢ηελ πεξίπησζε απηή, νη ζεξκνθξαζίεο είλαη ζπλεπείο σο πξνο ηηο ηηκέο πνπ παίξλνπκε απφ κεηεσξνινγηθνχο ζηαζκνχο. Η ειάρηζηε ηηκή πνπ παίξλεη ν δείθηεο είλαη SVF=0 θαη αθνξά ζηελ θαζνιηθή παξεκπφδηζε ηεο ζέαζεο ηνπ νπξαλνχ ζε θάπνηα ζέζε. ΢ε απηφ ην ζελάξην, ην πεδίν ζεξκνθξαζίαο θαη αθηηλνβνιίαο θαζνξίδεηαη απφ ηνπο θηηξηαθνχο φγθνπο θαη γεληθφηεξα ηε δνκή ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ, επνκέλσο ηα δεδνκέλα ησλ κεηεσξνινγηθψλ κεηξήζεσλ ρξεηάδνληαη πξνζαξκνγή ζε επίπεδν πφιεο, φπσο αθξηβψο ζπκβαίλεη θαη κε ην πεδίν αλέκνπ. Η ζρεηηθή δηαδηθαζία ζα πξέπεη βέβαηα λα ιακβάλεη ρψξα θαη γηα ηηο ελδηάκεζεο ηηκέο ηνπ δείθηε, παξνπζηάδνληαο θαηά πεξίπησζε κηθξφηεξε ή κεγαιχηεξε απφθιηζε απφ ηε ζεξκνθξαζία αλνηρηνχ πεδίνπ. Καηά ην ζρεδηαζκφ κε βηνθιηκαηηθά θξηηήξηα, ν δείθηεο ζέαζεο ηνπ νπξαλνχ, αθελφο δίλεη κηα εηθφλα γηα ηελ ππθλφηεηα ηεο δφκεζεο, αθεηέξνπ ζρεηίδεηαη κε ην θαηλφκελν ηεο αζηηθήο ζεξκηθήο λεζίδαο, σο πξνο ηε ζεξκνθξαζία θαη ην πεδίν αθηηλνβνιίαο. Ο δείθηεο ζέαζεο ηνπ νπξαλνχ επεξεάδεη επίζεο ηε ζθίαζε ησλ εμσηεξηθψλ ρψξσλ, αθνχ ρακειέο ηηκέο ηνπ δειψλνπλ ηε δπζθνιία ηνπ ειηαθνχ θσηφο λα θηάζεη ζην επίπεδν θίλεζεο ησλ πεδψλ. Σέινο, ιακβάλεηαη ππ’ φςηλ ζηελ νπηηθή θαη φρη κφλν άλεζε ησλ ρξεζηψλ ηνπ ρψξνπ, θαζψο πςειέο ηηκέο ηνπ δειψλνπλ πσο ν ρψξνο δίλεη ηελ εληχπσζε αλνηρηνχ πεδίνπ, πξνζθέξνληαο επξχ νπηηθφ πεδίν, αιιά θαη έλα επράξηζην πεξηβάιινλ γεληθφηεξα.

2.2.3 Βειηίσζε Αζηηθνχ Μηθξνθιίκαηνο- Καηεπζχλζεηο Λχζεσλ Η βηνθιηκαηηθή πξνζέγγηζε ζην ζρεδηαζκφ ησλ ππαίζξησλ ρψξσλ πξνυπνζέηεη αθελφο ηε δηεξεχλεζε ησλ παξαπάλσ πεξηβαιινληηθψλ παξακέηξσλ, αθεηέξνπ ηελ νινέλα θαη πην απνηειεζκαηηθή αμηνπνίεζή ηνπο. Πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή ζπκβάιινπλ κηα ζεηξά απφ ηερληθέο θαη κέζα πνπ απνζθνπνχλ ζηε βειηίσζε ηνπ κηθξνθιίκαηνο ησλ αζηηθψλ δεκφζησλ αλνηρηψλ ρψξσλ. Όπσο έρεη ήδε θαηαζηεί ζαθέο απφ ηε δηεξεχλεζε ηεο επίδξαζεο θάζε παξακέηξνπ ζην κηθξνθιίκα, νη ζρέζεηο αιιειεμάξηεζεο κεηαμχ ησλ κηθξνθιηκαηηθψλ κεηαβιεηψλ είλαη πνηθίιεο θαη πνιχπινθεο, γεγνλφο πνπ καο νδεγεί ζην ζπκπέξαζκα φηη ην ίδην ην θιηκαηηθφ πξνθίι θάζε πεξηνρήο είλαη έλα νιηζηηθφ ζχζηεκα. ΢ε έλα ηέηνην ζχζηεκα, θάζε ζηνηρείν έρεη δηαιεθηηθή ζρέζε κε ηα ππφινηπα, δειαδή αιιειεπηδξά κε απηά δηαξθψο. Πξνθεηκέλνπ γηα κεηεσξνινγηθά ζηνηρεία, ζηε ζχλζεηε απηή αιιειεπίδξαζε ζα πξέπεη λα ζπλππνινγηζηεί θαη ν παξάγνληαο ρξφλνο, κε ηελ έλλνηα ησλ δηεπνρηαθψλ κεηαβνιψλ ησλ ηηκψλ ηνπο. Κάζε παξέκβαζε πνπ πξαγκαηνπνηείηαη θαηά ην ζρεδηαζκφ ελφο ειεχζεξνπ ρψξνπ έρεη αλακθίβνια αληίθηππν ζην κηθξνθιίκα ηεο πεξηνρήο. Μάιηζηα, αθξηβψο γη’ απηφ ην ιφγν, νη ιχζεηο θαη ηα κέηξα πνπ πξνηείλνληαη παξαθάησ, ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ην κειεηεηή σο εξγαιεία γηα ηε ξχζκηζε ηνπ κηθξνθιίκαηνο. Πην ζπγθεθξηκέλα, νη θπηεχζεηο θαη ε έληαμε πδάηηλσλ ζηνηρείσλ ζηελ πφιε, ε επηινγή πιηθψλ κε θαηάιιεια ρξψκαηα θαη ηδηφηεηεο, θαζψο θαη ε εθαξκνγή κηα ζεηξάο εηδηθψλ βηνθιηκαηηθψλ ηερληθψλ ζηα θηίξηα, ηνπο αλνηρηνχο ρψξνπο θαη ηνπο δξφκνπο κπνξνχλ λα ηξνπνπνηήζνπλ α) ηε δηαζεζηκφηεηα ηνπ ειηαθνχ θσηφο ζην ζχλνιν ησλ δνκεκέλσλ θαη ειεχζεξσλ ρψξσλ θαη β) ηε ξνή ηνπ αλέκνπ ζην εζσηεξηθφ ηεο πφιεο. Οη παξάγνληεο απηνί είλαη νη πιένλ θαζνξηζηηθνί γηα ηελ επίηεπμε ηεο

77

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ αίζζεζεο ζεξκηθήο άλεζεο ησλ ρξεζηψλ ηνπ θάζε ρψξνπ θαη είλαη εθείλνη πνπ ζα θαζνξίζνπλ ηελ επηηπρία ηνπ ζρεδηαζκνχ. Δεδνκέλνπ φηη ε απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ βηνθιηκαηηθνχ ζρεδηαζκνχ εμαξηάηαη απφ ηελ νξζφηεηα ησλ ζρεδηαζηηθψλ επηινγψλ, ε κεγηζηνπνίεζε ηεο απφδνζεο αληηζηνηρεί ζηελ πεξίπησζε πνπ πξνζθέξεηαη ε δπλαηφηεηα πξνζδηνξηζκνχ ησλ ηδαληθψλ πεξηγξακκάησλ θαη ησλ γεσκεηξηθψλ αλαινγηψλ ηνπ θειχθνπο θάζε νηθνδνκηθνχ φγθνπ. ΢ηελ πιεηνςεθία ησλ πεξηπηψζεσλ φκσο, ηα βηνθιηκαηηθά θξηηήξηα εθαξκφδνληαη ζην ζηάδην ηεο αλαζπγθξφηεζεο ηνπ αζηηθνχ ρψξνπ σο αλάπιαζε, παξά ζην ζρεδηαζκφ κηαο λέαο αλάπηπμεο ή κειινληηθήο επέθηαζεο. Γπνκέλσο, δελ κπνξνχκε λα επέκβνπκε ζηνλ πξνζαλαηνιηζκφ, ηα χςε θαη ηηο απνζηάζεηο ησλ θηηξίσλ θαη ε βηνθιηκαηηθή ζεψξεζε εμαληιείηαη ζε δηνξζσηηθά κέηξα, φπσο νη θπηεχζεηο, ε πξνζζήθε πδάηηλσλ ζηνηρείσλ, νη ηνπηθέο δηακνξθψζεηο θαη ε επηινγή θαηάιιεισλ πιηθψλ ζηηο φςεηο ησλ ήδε ρηηζκέλσλ θηηξηαθψλ φγθσλ. ΢ην θεθάιαην απηφ γίλεηαη αλαθνξά ζε κηθξήο θιίκαθαο παξεκβάζεηο, νη νπνίεο, δεδνκέλσλ ησλ πεξηνξηζκψλ, κπνξνχλ λα αλαιεθζνχλ θαιχηεξα. Όπσο έρεη ήδε αλαθεξζεί, ν ζθνπφο ηνπ βηνθιηκαηηθνχ ζρεδηαζκνχ είλαη ε εμαζθάιηζε ζπλζεθψλ άλεζεο γηα ηνπο ρξήζηεο, κε ηηο ειάρηζηεο δπλαηέο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο. Οη βηψζηκεο πφιεηο ηνπ κέιινληνο θαινχληαη λα απαληήζνπλ ζηηο πεξηβαιινληηθέο πξνθιήζεηο θαη λα ελζαξξχλνπλ ηνλ αζηηθφ πιεζπζκφ λα δηεκεξεχεη ζηνπο ειεχζεξνπο δεκφζηνπο ρψξνπο, ψζηε λα ηνπο δίλεη δσή κε ηηο πνιχπιεπξεο δξαζηεξηφηεηέο ηνπ θαη λα κελ ηνπο εγθαηαιείπεη σο ρψξνπο αλαγθαζηηθήο, ηαρείαο δηέιεπζεο. Σελ νηθνινγηθή ζπλείδεζε, ε νπνία καο σζεί ζην βηνθιηκαηηθφ ζρεδηαζκφ, ηελ εμαζθάιηζε πεξηνρψλ πεξηβαιινληηθά θηιηθψλ πξνο ηελ ππφινηπε πφιε θαη ηελ αμίσζε ε αλζξψπηλε παξέκβαζε λα έρεη ην ειάρηζην πεξηβαιινληηθφ απνηχπσκα, ηε δηαηεξνχκε ζε φια ηα ζηάδηα ζρεδηαζκνχ ηεο πξνηεηλφκελεο ιχζεο. Με γλψκνλα ηε δεκηνπξγία επράξηζησλ θαη δσληαλψλ ρψξσλ θαζ’ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, ε επηηπρία ηνπ ζρεδηαζκνχ ζρεηίδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ κε ηε δπλαηφηεηα ελαξκνληζκνχ ησλ κέηξσλ πνπ ιακβάλνληαη κε ηηο επνρηαθέο κεηαβνιέο. Κάζε επηινγή θαιείηαη λα ιεηηνπξγεί επλντθά ηε κηα επνρηαθή πεξίνδν, ζπλήζσο ηελ θαηά πεξίπησζε θξίζηκε, ρσξίο σζηφζν λα πξνθαιεί αξλεηηθέο επηπηψζεηο θαηά ηε δηάξθεηα ησλ άιισλ· ην αληίζεην, κάιηζηα, ζα πξέπεη λα αληηκεησπίδεη κε επειημία αλφκνηεο ζπλζήθεο κηθξνπεξηβάιινληνο, έρνληαο θαηά ην δπλαηφλ επκελή επίδξαζε ζε απηφ. Ίζσο ην απινχζηεξν παξάδεηγκα πξνζαξκνγήο ζε απηή ηε θαηλνκεληθή αληίζεζε ζηε ιεηηνπξγία ελφο ζηνηρείνπ είλαη ην εμήο: ηα θπιινβφια δέληξα πνπ πξνζθέξνπλ ζθηά θαη θπζηθφ δξνζηζκφ ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο, ελψ επηηξέπνπλ ηνλ αλεκπφδηζην ειηαζκφ ην ρεηκψλα. Αλ θαη ζα κπνξνχζε λα απνηειεί γεληθή θαηεχζπλζε, έρεη εμέρνπζα ζεκαζία εηδηθά ζηελ πεξίπησζε ησλ αλαπιάζεσλ, ν ζεβαζκφο ζηνλ εθάζηνηε ππφ κειέηε ή ζρεδίαζε ρψξν. Απηφ ζεκαίλεη πσο ζα πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππ’ φςηλ ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά θάζε πεξηνρήο, ν πξνζαλαηνιηζκφο, νη ηζρχνληεο φξνη δφκεζεο, νη ρξήζεηο γεο θαη αζθαιψο ν ηξφπνο δσήο ησλ θαηνίθσλ θαη δελ ππάξρεη κηα κεζνδνινγία αλάπιαζεο πνπ λα ηαηξηάδεη ζε θάζε πεξίπησζε. Κάζε άιιν, κάιηζηα, θαηά ην βηνθιηκαηηθφ ζρεδηαζκφ, θάζε «θιηκαηηθή πεξηνρή» ζεσξείηαη εηδηθή πεξίπησζε θαη κειεηάηαη μερσξηζηά, ιακβάλνληαο ππ’ φςηλ φρη κφλν ην ραξαθηήξα ηεο, αιιά θαη ηελ αλακελφκελε ρξήζε ηεο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο. Κξίζηκε παξάκεηξνο είλαη ν επηζπκεηφο ή έζησ ν αλακελφκελνο ρξφλνο παξακνλήο

78

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2ν: ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ ζην ρψξν· έλα πάξθν, γηα παξάδεηγκα, απνηειεί ρψξν ζηάζεο παξά πέξαζκα. ΢πλεπψο, ν αλακελφκελνο κέζνο ρξφλνο παξακνλήο ζα είλαη κεγάινο, φπσο θαη νη απαηηήζεηο σο πξνο ηηο επηθξαηνχζεο πεξηβαιινληηθέο ζπλζήθεο. ΢ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο πεξηνρήο κειέηεο, γηα ηα νπνία έγηλε ιφγνο παξαπάλσ, αλήθνπλ θαη ηα κεηεσξνινγηθά δεδνκέλα ηεο πεξηνρήο. Σα ζηνηρεία απηά, είλαη πνιχ ρξήζηκα ζην ζηάδην ηνπ ζρεδηαζκνχ γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηνπ πξνβιήκαηνο θαη ηε ζχλζεζε ηνπ ζρεδίνπ επέκβαζεο, αιιά θαη ζηελ αμηνιφγεζε ησλ απνηειεζκάησλ, σο αξρηθέο ζπλζήθεο. Η δηαδηθαζία πνπ δελ πξέπεη λα εμαηξείηαη απφ ηελ αμηνιφγεζε ησλ ηηκψλ απηψλ θαη ζπγθεθξηκέλα ηεο ζεξκνθξαζίαο, ηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο θαη ηνπ πεδίνπ αλέκνπ είλαη ε πξνζαξκνγή ησλ ζπιιερζέλησλ ηηκψλ ζε επίπεδν πφιεο, δεδνκέλνπ φηη ην έληνλν αλάγιπθν ηνπ δνκεκέλνπ πεξηβάιινληνο, αιιά θαη νη αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο νδεγνχλ ζε απνθιίζεηο απφ ηηο κεηξήζεηο θάζε άιιν παξά ακειεηέεο. Ο βηνθιηκαηηθφο ζρεδηαζκφο ππαγνξεχεη ηελ νξζνινγηθή αμηνπνίεζε ησλ δηαζέζηκσλ πφξσλ θαη ηεο ελέξγεηαο γηα ηελ εμαζθάιηζε ζεξκηθήο άλεζεο θαη, θαηά ζπλέπεηα, ηελ πξνζέιθπζε πεδψλ ζηνλ ειεχζεξν ρψξν γηα ζηάζε θαη θνηλσληθή ζπλαλαζηξνθή. Η ρξήζε αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο, νδεγεί ζηα επηζπκεηά απνηειέζκαηα κηθξνθιηκαηηθψλ ζπλζεθψλ, κε ην ειάρηζην ελεξγεηαθφ απνηχπσκα. Παξάιιεια, πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή, ζπλεηζθέξεη θαη ε εμαζθάιηζε ηεο πξνζβαζηκφηεηαο ηνπ ειεχζεξνπ ρψξνπ κε ηξφπνπο θηιηθνχο πξνο ην πεξηβάιινλ· ην κέηξν απηφ είλαη νκνινγνπκέλσο απνηειεζκαηηθφηεξν ζε αλαπιάζεηο κεγαιχηεξεο θιίκαθαο. Καηά ην ζρεδηαζκφ, απαηηείηαη νπζηαζηηθή γλψζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ εδάθνπο ηεο πεξηνρήο, ψζηε λα πξνηείλεηαη ε θχηεπζε εηδψλ πνπ κπνξνχλ λα επδνθηκήζνπλ ζε απηφ θαη γεληθψο λα κελ επηρεηξνχληαη ιχζεηο ηηο νπνίεο δελ κπνξεί λα ππνζηεξίμεη. Σν θπζηθφ έδαθνο, φπσο ζα αλεθεξζεί ζηα επφκελα, κπνξεί λα κείλεη ειεχζεξν απφ επηζηξψζεηο σο ηειηθή επηθάλεηα θαη γη’ απηφ ζα πξέπεη λα είλαη γλσζηέο νη ηδηφηεηέο ηνπ σο πιηθφ. Γπηπιένλ, ε επηθάλεηα θπζηθνχ εδάθνπο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί σο εξγαιείν, κε δηακνξθψζεηο πνπ ζα πξνζθέξνπλ ζέζεηο κε δηαθνξεηηθέο ζπλζήθεο έθζεζεο ζην ειηαθφ θσο, σθέιηκν ρψξν γηα θπηεχζεηο, αιιά θαη αηζζεηηθφ ελδηαθέξνλ γηα ηνπο πεξαζηηθνχο. Γλαιιαθηηθέο ιχζεηο πνπ αλαβαζκίδνπλ αηζζεηηθά ηνπο ειεχζεξνπο δεκφζηνπο αζηηθνχο ρψξνπο, κε παξάιιειε επλντθή επίδξαζε ζην κηθξνθιίκα είλαη ηα πδάηηλα ζηνηρεία, φπσο ζπληξηβάληα θαη πίδαθεο. Σν λεξφ ζπλεηζθέξεη ζην δξνζηζκφ, θαη ζηελ αίζζεζε ζεξκηθήο άλεζεο, ελψ ηαπηφρξνλα έλα πδάηηλν ζηνηρείν απνηειεί πφιν έιμεο θαη θαζηζηά ην ρψξν ζηνλ νπνίν εηζάγεηαη, ηνπφζεκν. Γηα ηνπο δεκφζηνπο ρψξνπο, ηα ζηνηρεία λεξνχ έρνπλ αθφκα θαη ζπκβνιηθή ζεκαζία. Καηά ηε δηαδηθαζία επηινγήο ζα πξέπεη λα ζπλππνινγηζηεί ην θφζηνο ζπληήξεζεο ελφο ηέηνηνπ ζηνηρείνπ, θαζψο θαη ε κεησκέλε ηνπ απνηειεζκαηηθφηεηα ζε ζρέζε κε άιια κέηξα, ηα νπνία ζα αλαθεξζνχλ ζηε ζπλέρεηα. Η ζπνπδαηφηεηα ηνπ επαξθνχο ζθηαζκνχ έρεη αλαιπζεί ζε πξνεγνχκελε παξάγξαθν· νκνίσο ε ζεκαζία ηνπ θπζηθνχ ειηαζκνχ ζηνλ ππθλνδνκεκέλν αζηηθφ ηζηφ. Σν έξγν πνπ θαιείηαη λα επηηειέζεη ν βηνθιηκαηηθφο ζρεδηαζκφο είλαη ε εμαζθάιηζε ηεο θαηάιιειεο ηζνξξνπίαο κεηαμχ θπζηθνχ θσηφο θαη ζθηάο, ε νπνία είλαη εμαηξεηηθά ζεκαληηθή γηα ηελ αλάπηπμε ησλ θπηψλ ζηηο απιέο θαη ζηνπο δεκφζηνπο ππαίζξηνπο ρψξνπο, αιιά θαη γηα ην ελεξγεηαθφ ηζνδχγην ησλ θηηξίσλ. ΢ηε βάζε ηεο αμίσζεο θάζε κέηξν πνπ ιακβάλεηαη λα έρεη δηεπνρηαθή ρξήζε, πξνηείλεηαη ε ηνπνζέηεζε θηλεηψλ ζηνηρείσλ ζθίαζεο, φπσο ζηέγαζηξα ή πέξγθνιεο κε θπιινβφια θπηά. Καη’ απηφλ ηνλ ηξφπν επηηπγράλεηαη ν επαξθήο ζθηαζκφο ην θαινθαίξη, ρσξίο λα δηαθπβεχεηαη ν αλεκπφδηζηνο ειηαζκφο ηνπ ρψξνπ ην ρεηκψλα. Η επηινγή ηεο θαηάιιειεο θχηεπζεο κπνξεί λα εμαζθαιίζεη ζπλζήθεο νπηηθήο θαη ζεξκηθήο άλεζεο, επεθηείλνληαο ηε

79

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ ρξήζε ελφο ππαίζξηνπ ρψξνπ ηα δεζηά θαινθαηξηλά κεζεκέξηα, κε ηηο δεληξνζηνηρίεο θπιινβφισλ λα απνηεινχλ ηελ πιένλ απνηειεζκαηηθή ιχζε, εθφζνλ, σο πξναλαθέξζεθε, επηηξέπνπλ ηε δηέιεπζε ηνπ ειηαθνχ θσηφο ηνπο ρεηκεξηλνχο κήλεο. Σέινο, ε ηνπνζέηεζε ζθηάζηξσλ ζε κνλνπάηηα θαη ε δεκηνπξγία ζηνψλ, αηζξίσλ, ζθηεξψλ πεξαζκάησλ θαη ινηπψλ κεηαβαηηθψλ ρψξσλ πνπ εληζρχνπλ ην αζηηθφ πνξψδεο, παξνπζηάδεη ελδηαθέξνλ σο ζπλζεηηθή επηινγή θαη πξνζθέξεη πνηθηιία ζεξκηθψλ θαη θσηεηλψλ ζπλζεθψλ, ψζηε λα θηινμελνχληαη ζην ρψξν πνηθίιεο δξαζηεξηφηεηεο. ΢ε ηέηνηεο πεξηπηψζεηο, φκσο, ζα πξέπεη λα εμαζθαιίδεηαη ν επαξθήο αεξηζκφο ηνπ ρψξνπ πξνο απνθπγήλ εγθισβηζκνχ ηνπ ζεξκνχ αέξα θάησ απφ ηελ επηθάλεηα ηνπ ζηεγάζηξνπ. Ο επαξθήο αεξηζκφο είλαη απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα λα εμαζθαιίδεηαη φρη κφλν ε ζεξκηθή άλεζε ησλ ρξεζηψλ, κέζσ ηεο απαγσγήο ζεξκφηεηαο, αιιά θαη ε πγηεηλή ηνπ ρψξνπ. Ο εγθισβηζκφο ησλ αέξησλ καδψλ ζηα ρακειά ζηξψκαηα ηεο αηκφζθαηξαο, ζην επίπεδν θπθινθνξίαο ησλ νρεκάησλ θαη θίλεζεο ησλ πεδψλ, πξνθαιεί δπζάξεζηεο ζπλζήθεο ιφγσ ηεο απμεκέλεο ζπγθέληξσζεο ξχπσλ θαη ζθφλεο. Η θαηάζηαζε απηή αληηκεησπίδεηαη κε ηελ πξνζζήθε θαηάιιεισλ αξρηηεθηνληθψλ ζηνηρείσλ θαη θπηεχζεσλ πνπ ξπζκίδνπλ ηελ πνξεία ηνπ αλέκνπ, ηελ έληαζε ηεο ηαρχηεηάο ηνπ θαη θαηά ζπλέπεηα ηελ θαζαξφηεηα ηνπ αέξα πνπ θπθινθνξεί ζηνλ αζηηθφ ρψξν. Αληίζηνηρεο ιχζεηο πξνηείλνληαη θαη γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο αζηηθήο ραξάδξαο θαη ησλ ζπλεπεηψλ ηνπ. ΢πγθεθξηκέλα, γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ θαηλνκέλνπ Wise ζπληζηάηαη ε απνθπγή πνιχ πςειψλ θηηξίσλ πιεζίνλ αλνηρηψλ ρψξσλ θαη, φηαλ θάηη ηέηνην δελ κπνξεί λα δηαζθαιηζηεί, ε ρξήζε θαηαζθεπαζηηθψλ ζηνηρείσλ πξνο αλάζρεζε ησλ έληνλσλ θαηαθφξπθσλ ξεπκάησλ αέξα θαη ησλ ζηξνβίισλ ζηηο γσλίεο ησλ θηηξηαθψλ φγθσλ.

Γηθφλα 2.18: Πξνηεηλφκελα θαηαζθεπαζηηθά κέηξα πξνο αλάζρεζε ησλ δπζάξεζησλ εθδειψζεσλ ηνπ θαηλνκέλνπ Wise

Όζνλ αθνξά ζηα θαηλφκελα Καλαιηνχ θαη Venturi, πξνηείλεηαη ε απνθπγή αλνηρηήο ζχλδεζεο ειεχζεξνπ ρψξνπ κε επζχγξακκν νδηθφ άμνλα κεγάινπ κήθνπο. Η βέιηηζηε ιχζε ζα ήηαλ λα κελ θαηαζθεπάδνληαη δξφκνη κεγάινπ κήθνπο κε άμνλα παξάιιειν ζηελ θχξηα δηεχζπλζε ηνπ αλέκνπ, ή έζησ ε γξακκηθφηεηά ηνπο λα δηαζπάηαη, κε ηελ επηζήκαλζε σζηφζν λα απνθεχγνληαη ηα θακπχια ηκήκαηα, θαζψο παξνπζηάδνπλ κηθξή αληίζηαζε ζηε ξνή ηνπ αλέκνπ. Ιδαληθή ζπκπεξηθνξά θαζ’ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο παξνπζηάδνπλ νη κηθξνχ πιάηνπο δξφκνη, κε ηεζιαζκέλν θχξην άμνλα, νη νπνίνη πξνζηαηεχνπλ απφ ηα δπζάξεζηα ξεχκαηα αέξα, ζεξκά ή ςπρξά, θαη απφ ηε κεηαθνξά ζθφλεο, ελψ παξάιιεια

80

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2ν: ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ πξνζθέξνπλ δξνζεξφ θαη άλεην κηθξνθιίκα απαιιαγκέλν απφ αθξαίεο ζπλζήθεο. ΢ηελ γεληθή πεξίπησζε φκσο, ζην ζηάδην ηεο αλάπιαζεο δελ κπνξνχκε λα επέκβνπκε ζε ηέηνην βαζκφ θαη ηφηε νη ιχζεηο πνπ πξνηείλνληαη είλαη ε ζρεδίαζε ππαίζξησλ ρψξσλ κε δηαζηάζεηο θαη πξνζαλαηνιηζκφ ηέηνην ψζηε ν αέξαο λα ξέεη θπξίσο πάλσ απφ ην ρψξν, παξά ζην επίπεδν ησλ πεδψλ θαη ε επηινγή ηεο θαηάιιειεο θχηεπζεο πνπ λα κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη σο αλεκνθξάρηεο. Ωο πιένλ απνηειεζκαηηθή επηινγή αλαθέξνληαη νη βπζηζκέλνη αθάιππηνη ρψξνη, φπνπ ππάξρεη απηή ε δπλαηφηεηα. Υακειψλνληαο ην επίπεδν θίλεζεο ησλ ρξεζηψλ ηνπ ρψξνπ επηηπγράλεηαη ε αλαγθαία αλεκνπξνζηαζία, κε θίλεζε ησλ αέξησλ καδψλ ζε πςειφηεξα επίπεδα, ν αλεκπφδηζηνο θπζηθφο ειηαζκφο, αιιά θαη επαξθήο ερνπξνζηαζία. Οη δεληξνζηνηρίεο ιεηηνπξγνχλ ηθαλνπνηεηηθά σο αλεκνθξάρηεο, θπξίσο φηαλ έρνπλ κεγάιν κήθνο (ηνπιάρηζηνλ δέθα θνξέο ην χςνο ηνπο), ελψ ειαθξψο θιεηζηέο ζεηξέο δέληξσλ πξνζθέξνπλ πην νκνηνγελή πξνζηαζία. Γπηιέγνληαο θπιινβφια δέληξα δελ εκπνδίδεηαη ε δηέιεπζε ηνπ ειηαθνχ θσηφο ηνπο ρεηκεξηλνχο κήλεο, ελψ ε θχηεπζε αλνκνηνγελψλ ζπζηάδσλ ζπλδέεηαη κε πξνζηαζία απφ ηνλ άλεκν ζε φιν ην χςνο ηνπο θαη κε κεγαιχηεξε ερναπνξξφθεζε, εθφζνλ θάζε είδνο απνξξνθά θαιχηεξα δηαθνξεηηθφ πεδίν ζπρλνηήησλ ερεηηθψλ θπκάησλ. ΢πλππνινγίδνληαο ηελ επκελή επίδξαζε ησλ θπηεχζεσλ ζην θπζηθφ δξνζηζκφ, αιιά θαη ηνλ αηζζεηηθφ ηνπο ξφιν ζηνλ ππθλνδνκεκέλν αζηηθφ ηζηφ, θαίλεηαη πσο απνηεινχλ ην απνηειεζκαηηθφηεξν κέηξν ξχζκηζεο ηνπ κηθξνθιίκαηνο. Ιδηαίηεξε πξνζνρή ζα πξέπεη λα δίλεηαη, σζηφζν, ζηηο αλάγθεο ησλ θπηψλ ζε έδαθνο, λεξφ θαη ην ζπλδπαζκφ ήιηνπ θαη ζθηάο, αιιά θαη ζηνλ αληαγσληζκφ κεηαμχ ησλ εηδψλ πνπ ζπλππάξρνπλ ζηνλ ίδην ρψξν. Οη δεληξνζηνηρίεο κπνξεί κελ λα ιεηηνπξγνχλ σο αλεκνθξάρηεο, παξ’ φια απηά, ρξεηάδνληαη πξνζηαζία απφ ηνπο δπλαηνχο αλέκνπο, αιιά θαη απφ ηηο ζπλέπεηεο ηνπ αλεπαξθνχο αεξηζκνχ, φπσο ε κνχρια.

Γηθφλα 2.19: Πξφηαζε αλαθαηαζθεπήο ηνπ Central Park ηεο Νέαο Τφξθεο σο βπζηζκέλν πάξθν, 1ν βξαβείν ζην δηαγσληζκφ Future Skyscraper Competition, 2016, αξρηηέθηνλεο Yifend Zhao θαη Chengdu Zhu

Καζνξηζηηθή επίδξαζε ζην κηθξνθιίκα έρεη ε επηινγή ησλ πιηθψλ θάιπςεο ηνπ εδάθνπο θαη ησλ φςεσλ ησλ θηηξηαθψλ φγθσλ. Η επηινγή ηνπ θαηάιιεινπ πιηθνχ γηα θάζε επηθάλεηα είλαη ην πξψην βήκα γηα έλαλ επηηπρεκέλν βηνθιηκαηηθφ ζρεδηαζκφ, θαζψο ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ πιηθψλ ηειηθήο επίζηξσζεο

81

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ θαζνξίδνπλ ην νπηηθφ θαη ζεξκηθφ πεξηβάιινλ ηεο πεξηνρήο. Δελ ζα ήηαλ κάιηζηα ππεξβνιηθφο ν ηζρπξηζκφο φηη νη ζεξκηθέο θαη νπηηθέο ηδηφηεηεο ησλ επηθαλεηψλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ επάξθεηα θπζηθνχ ειηαζκνχ θαη ην- ηειηθψο δηακνξθσκέλν εληφο ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ- πεδίν αλέκνπ, είλαη νη ξπζκηζηηθέο παξάκεηξνη ηνπ ελεξγεηαθνχ ηζνδπγίνπ ησλ θηηξίσλ, κε ηελ έλλνηα ηεο απνδνηηθφηεηαο θαη ηνπ ελεξγεηαθνχ απνηππψκαηνο. Μεηαμχ ησλ ηδηνηήησλ, ηδηαίηεξε έκθαζε δίλεηαη ζην δείθηε αλαθιαζηηθφηεηαο (albedo), πνπ φπσο πεξηγξάθεηαη παξαπάλσ, νξίδεηαη σο ην πνζνζηφ ηεο πξνζπίπηνπζαο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο πνπ αλαθιά ε επηθάλεηα θαη θαζνξίδεηαη θπξίσο απφ ην ρξψκα θαη ηελ πθή ηεο. Ο θαλφλαο ζηηο πφιεηο ηεο Γιιάδαο είλαη ε ρξήζε πιηθψλ κεγάιεο ζεξκναπνξξνθεηηθφηεηαο θαη κηθξήο αλαθιαζηηθφηεηαο, φπσο άζθαιηνο, ηζηκέλην θαη ηνχβια. Σα πιηθά απηά, ιεηηνπξγνχλ σο απνζήθε ζεξκφηεηαο θαη αλαπηχζζνπλ πνιχ πςειέο επηθαλεηαθέο ζεξκνθξαζίεο, εληείλνληαο ηελ ήδε πξνβιεκαηηθή ζεξκνζπζζψξεπζε ζηα αζηηθά θέληξα. Ο πεξηνξηζκφο ηνπ θαηλνκέλνπ πξνυπνζέηεη ηελ πξνζηαζία ηεο κάδαο ηνπ πιηθνχ απφ ηελ ππεξέθζεζε ζηελ ειηαθή αθηηλνβνιία θαη επηηπγράλεηαη κε εμσηεξηθή ζεξκνκφλσζε θαη ειαρηζηνπνίεζε ηεο ζεξκναπνξξνθεηηθφηεηαο ηεο εμσηεξηθήο ηνπ επηθάλεηαο. Σα δπν απηά κέηξα ελαξκνλίδνληαη πιήξσο κε ηελ αλάγθε εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο γηα ζέξκαλζε θαη ςχμε ησλ εζσηεξηθψλ ρψξσλ ησλ θηηξίσλ θαζ’ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο. Η ιχζε πνπ πξνηείλεηαη είλαη ε επηινγή πιηθψλ κε πςειφ δείθηε αλαθιαζηηθφηεηαο (albedo≥0.50), ηα νπνία παξνπζηάδνπλ κεησκέλε απνξξνθεηηθφηεηα ζηελ εηζεξρφκελε ειηαθή αθηηλνβνιία θαη ζπλεηζθέξνπλ ζηνλ πεξηνξηζκφ ησλ παγθφζκησλ ζπγθεληξψζεσλ ησλ αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ. Τιηθά κε πςεινχο ζπληειεζηέο εθπνκπήο, αλαπηχζζνπλ ελ γέλεη ρακειφηεξεο επηθαλεηαθέο ζεξκνθξαζίεο, κέρξη θαη 12˚C, θαη έηζη απμάλεηαη ν ρξφλνο δσήο ηνπο. Καη’ επέθηαζε, κεηψλεηαη ην θφζηνο ζπληήξεζήο ηνπο θαη ν φγθνο απνξξηκάησλ απφ ηελ αληηθαηάζηαζή ηνπο. Πέξαλ ηνπ ζεξκηθνχ, νη αλνηρηφρξσκεο αλαθιαζηηθέο επηζηξψζεηο επεξεάδνπλ θαη ην νπηηθφ πεξηβάιινλ: επλννχλ ην θπζηθφ θσηηζκφ ησλ ρψξσλ θαη βειηηψλνπλ ηηο ζπλζήθεο νξαηφηεηαο ηε λχρηα, νδεγψληαο ζε κείσζε ηεο θαηαλάισζεο θαη ηνπ θφζηνπο ελέξγεηαο γηα θσηηζκφ. Η αληηθαηάζηαζε σζηφζν ησλ ζεξκναπνξξνθεηηθψλ πιηθψλ κε αλαθιαζηηθά, ζπλδέεηαη κε πξνβιήκαηα ζακβσζεο πνπ κεηψλνπλ ηελ νπηηθή άλεζε ζηνπο αλνηρηνχο ρψξνπο ηεο πφιεο. Η εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο αλνίγεη ην δξφκν γηα ηε ρξήζε θαηλνηφκσλ πιηθψλ, ηα νπνία ζπλδπάδνπλ ηα πιενλεθηήκαηα ησλ αλνηρηφρξσκσλ θαη ησλ ζθνπξφρξσκσλ επηζηξψζεσλ. Σα ζεξκνρξσκηθά ή «ιαλζάλνπζαο ζεξκφηεηαο» πιηθά, αιιάδνπλ ρξψκα αλάινγα κε ηελ έληαζε ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο. Έηζη, παξνπζηάδνπλ πςειή ζεξκναπνξξνθεηηθφηεηα ηνπο ρεηκεξηλνχο κήλεο (ιεηηνπξγία ζθνπξφρξσκνπ) θαη κεγάιε αλαθιαζηηθφηεηα ην θαινθαίξη, ιεηηνπξγψληαο σο αλνηρηφρξσκα (Αγεξίδεο et al. 2011). ΢ηελ ίδηα νηθνγέλεηα, απφ πιεπξάο ηερλνινγίαο, αλήθνπλ ηα ςπρξά πιηθά, ή ςπρξά επηρξίζκαηα, φπσο αλαθέξνληαη ζηε βηβιηνγξαθία. Οη επηθάλεηεο πνπ θαιχπηνληαη κε ςπρξέο επηζηξψζεηο, απνξξνθνχλ ηελ νξαηή ειηαθή αθηηλνβνιία, κε απνηέιεζκα λα απνηξέπεηαη ν θίλδπλνο ζάκβσζεο, ελψ ηαπηφρξνλα, κέζσ ηνπ πςεινχ ζπληειεζηή ζεξκηθήο εθπνκπήο, αλαθινχλ ηε ζεξκηθή αθηηλνβνιία θαη δελ ζπζζσξεχνπλ ζεξκφηεηα ζηε κάδα ηνπο. ΢ηα ςπρξά επηρξίζκαηα αλήθνπλ πιηθά κε δείθηε αλαθιαζηηθφηεηαο κεγαιχηεξν ηνπ 0.65 θαη ζπληειεζηή ζεξκηθήο εθπνκπήο κεγαιχηεξν ηνπ 0.80. Οη πςειέο απηέο ηηκέο ζπλδένληαη κε ρακειέο επηθαλεηαθέο ζεξκνθξαζίεο, πνπ δελ μεπεξλνχλ ηνπο 50˚C, έλαληη ησλ 90˚C ζε ζθνπξφρξσκα δνκηθά πιηθά. Σα κεηνλεθηήκαηα ησλ επηζηξψζεσλ απηψλ ζπλδένληαη κε ην κεησκέλν ρξφλν δσήο ηνπο, θαζψο ε έθζεζε ζε ειηαθή αθηηλνβνιία πξνθαιεί ηελ ηαρεία γήξαλζή ηνπο, θαη κε ην γεγνλφο φηη δελ είλαη αλαθπθιψζηκα. Σν πξψην απφ απηά αληηκεησπίδεηαη κε ηελ

82

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2ν: ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ θαηάιιειε ζθίαζε ησλ επηθαλεηψλ. Πξντφλ ηεο εμέιημεο ηεο λαλνηερλνινγίαο απνηεινχλ ηα θσηνθαηαιπηηθά απηνθαζαξηδφκελα ζπζηήκαηα· ζπληίζεληαη απφ κε ηνμηθά πιηθά, φπσο ζθπξφδεκα θαη εμαζθαιίδνπλ ηε δηαηήξεζε ηνπ αηζζεηηθνχ ραξαθηήξα ησλ θηηξίσλ, αιιά θαη κεησκέλε αλάγθε ζπληήξεζεο θαη αλαθαίληζεο. Σαπηφρξνλα, νη θσηνθαηαιπηηθέο επηθάλεηεο έρνπλ ππεξπδξφθηιε ζχλζεζε, κε πνιιαπιά σθέιε. Όρη κφλν είλαη απηνθαζαξηδφκελα πιηθά, ειαρηζηνπνηψληαο ηε δαπάλε ελέξγεηαο γηα θαζαξηζκφ, αιιά απνδνκνχλ ηνπο ξχπνπο πνπ πξνζπίπηνπλ ζηελ επηθάλεηά ηνπο (πνζνζηά πνπ αγγίδνπλ ην 98% θαηά CNR). Παξνπζηάδνπλ αληηκηθξνβηαθή θαη αληηκνπριηθή δξάζε θαη πξνζθέξνπλ θαζαξφ, άνζκν θαη πγηεηλφ πεξηβάιινλ. Σν αζηηθφ έδαθνο, θαζψο θαη νη νξηδφληηεο επηθάλεηεο ησλ θηηξίσλ είλαη νη πεξηνρέο ηνπ αζηηθνχ ρψξνπ πνπ δέρνληαη ηε κεγαιχηεξε πνζφηεηα ειηαθήο αθηηλνβνιίαο κεγάιεο έληαζεο θαη κάιηζηα ζρεδφλ θάζεηα, θαηά ηε ζεξκφηεξε πεξίνδν ηνπ ρξφλνπ, ην θαινθαίξη. Η επηινγή ηνπ θαηάιιεινπ πιηθνχ επίζηξσζεο ηνπ αζηηθνχ εδάθνπο επεξεάδεη άκεζα ην κηθξνθιίκα. Οξηζκέλεο απφ ηηο απαηηήζεηο ζεξκηθψλ ηδηνηήησλ γηα ηε βέιηηζηε ιεηηνπξγία ησλ επηθαλεηψλ ην ρεηκψλα θαη ην θαινθαίξη, θαίλνληαη αληίζεηεο κεηαμχ ηνπο. ΢ηηο κεζνγεηαθέο πφιεηο φκσο, ν βαζκφο δπζθνξίαο ιφγσ ηεο δέζηεο ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο θαζνξίδεη ηε ρξήζε ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ, επνκέλσο ν κειεηεηήο θαιείηαη λα δψζεη ζαθή πξνηεξαηφηεηα ζηηο επηινγέο πνπ βειηηψλνπλ ην ζεξηλφ αζηηθφ θιίκα. Γηα ηελ αληηζηξνθή ηνπ θαηλνκέλνπ δηαηάξαμεο ηνπ θχθινπ ηνπ λεξνχ, πξνηείλνληαη σο εδαθνθάιπςε πιηθά πνξψδε, ψζηε λα επηηξέπεηαη ε δηήζεζε ηνπ λεξνχ θαη ε αλάπηπμε βιάζηεζεο ζηνπο αξκνχο. Σα πιηθά απηά κπνξεί λα είλαη θπζηθά, φπσο ζπκππθλσκέλν ρψκα ή ηερλεηά, φπσο πδαηνπεξαηή ζηξψζε αδξαλψλ.

Γηθφλα 2.20: Σα πνξψδε θπζηθά ή ηερλεηά πιηθά εδαθνθάιπςεο ειαρηζηνπνηνχλ ηε δηαηάξαμε ηνπ θχθινπ ηνπ λεξνχ θαη επηηξέπνπλ ηελ αλάπηπμε βιάζηεζεο ζηνπο αξκνχο ηνπο

Ωο βέιηηζηε επηινγή γηα εδαθνθάιπςε αλαδεηθλχεηαη ε θχηεπζε. Η βιάζηεζε παξνπζηάδεη κηθξή αλαθιαζηηθφηεηα (albedo=0.05-0.30) θαη ε ζεξκνθξαζία ησλ θπιισκάησλ δηαηεξείηαη ζηα ίδηα επίπεδα κε ηε ζεξκνθξαζία ηνπ αέξα, δειαδή 20-35˚C ρακειφηεξα απφ ηηο επηθαλεηαθέο ζεξκνθξαζίεο ησλ ζπλήζσο ρξεζηκνπνηνχκελσλ δνκηθψλ πιηθψλ. Μάιηζηα, ηα θπηά παξνπζηάδνπλ ηελ θαιχηεξε δπλαηή ζπκπεξηθνξά θαζ’ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, θαζψο ζηαζεξνπνηνχλ ην αζηηθφ κηθξνθιίκα θαη δελ αλαπηχζζνπλ αθξαίεο ζεξκνθξαζίεο. Γπηπιένλ, ε επηθάιπςε ηνπ αζηηθνχ εδάθνπο κε θπηεχζεηο

83

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ δηεπθνιχλεη ηε δηήζεζε ηνπ λεξνχ ζην ππέδαθνο κέζσ ηνπ ξηδηθνχ ζπζηήκαηνο ησλ θπηψλ. Έηζη, κεηψλεηαη ε ηαρχηεηα απνξξνήο ησλ επηθαλεηαθψλ πδάησλ θαη ζπγθξαηείηαη ζεκαληηθφ πνζνζηφ ηνπ λεξνχ σο πγξαζία ζηα θπιιψκαηα θαη ηηο ξίδεο. ΢αλ απνηέιεζκα, εκπινπηίδεηαη ν πδξνθφξνο νξίδνληαο, ελψ παξάιιεια πξνζηαηεχεηαη απφ ηνπο αζηηθνχο ξχπνπο, ράξε ζην θηιηξάξηζκα πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ζην ξηδηθφ ζχζηεκα ησλ θπηψλ. Η βιάζηεζε είλαη ην πιένλ θαηάιιειν πιηθφ επίζηξσζεο γηα φιεο ηηο επηθάλεηεο, εθφζνλ πξνζθέξεη νπηηθή θαη ζεξκηθή άλεζε, αηζζεηηθή αλαβάζκηζε θαη απνηειεζκαηηθή κφλσζε ζηα θηίξηα. Έηζη, πέξαλ ηεο εδαθνθάιπςεο, ζηηο ιχζεηο πνπ πξνηείλεη ν βηνθιηκαηηθφο ζρεδηαζκφο, εληάζζνληαη ηα θπηεκέλα δψκαηα, νη θάζεηεο θπηεχζεηο θαη νη πξάζηλεο πξνζφςεηο. Γηδηθά ηα θπηεκέλα δψκαηα, θαηαζθεπαζκέλα απφ νπιηζκέλν ζθπξφδεκα κε πεξίπνπ 20 εθαηνζηά ρψκα, ιεηηνπξγνχλ σο παρηά κνλσηηθή ςάζα. Μεγάιε πξνζνρή σζηφζν, ζα πξέπεη λα δίλεηαη ζηηο αθξαίεο ζπλζήθεο αλέκνπ θαη αθηηλνβνιίαο πνπ παξαηεξνχληαη ζε ζέζεηο καθξηά απφ ην έδαθνο θαη πνπ ελδέρεηαη λα είλαη αθαηάιιειεο γηα ηα θπηά. Γθφζνλ φκσο πξνβιέπεηαη ε απαξαίηεηε θξνληίδα γηα ηελ αλάπηπμε ησλ θπηψλ, νη ελαιιαθηηθέο ζέζεηο θχηεπζεο, δίλνπλ ιχζε ζην πξφβιεκα αλεπάξθεηαο ρψξνπ γηα βιάζηεζε ζηνλ ππθλνδνκεκέλν αζηηθφ ηζηφ.

Γηθφλα 2.21: Δηάγξακκα δηαθχκαλζεο ηεο ζεξκνθξαζίαο δηάθνξσλ πιηθψλ εδαθνθάιπςεο ην ρεηκψλα θαη ην θαινθαίξη- έθδειε είλαη ε κεησκέλε ζεξκνθξαζία επηθαλεηψλ πνπ θαιχπηνληαη απφ βιάζηεζε, ην θαινθαίξη

Με ηηο παξαπάλσ θαηεπζχλζεηο ιχζεσλ θαη κέηξσλ εμαζθαιίδεηαη ε δεκηνπξγία ειθπζηηθψλ πεξηνρψλ θαη ε ελζάξξπλζε λέσλ κηθξνθιηκαηηθψλ ζπλζεθψλ πνπ κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζε νπζηαζηηθή βειηίσζε ηνπ θιίκαηνο ησλ ζχγρξνλσλ πφιεσλ. Σα νθέιε ηνπ βηνθιηκαηηθνχ ζρεδηαζκνχ είλαη πνιιαπιάζηα φηαλ νη επεκβάζεηο γίλνληαη ζε κεγάιε θιίκαθα. Η βέιηηζηε ιχζε είλαη απηή ηνπ θαιψο

84

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 2ν: ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟ΢ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟ΢ Α΢ΣΙΚΩΝ ΥΩΡΩΝ ζρεδηαζκέλνπ θαη δηαζπλδεδεκέλνπ δηθηχνπ πξάζηλσλ θαη αλνηρηψλ ρψξσλ δηακέζνπ φινπ ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ. Η πξφλνηα γηα ιεηηνπξγηθή επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ ππαίζξησλ ρψξσλ κπνξεί λα ελζαξξχλεη ηελ θίλεζε απφ ην έλαλ ρψξν ζηνλ άιιν, ψζηε λα πξνθχςεη έλα δίθηπν πεδνδξφκσλ θαη πνδειαηνδξφκσλ κε κηα ζπλερή ζρεδφλ θάιπςε απφ βιάζηεζε. Οη νπηηθέο θπγέο κεηαμχ ησλ ππαίζξησλ ρψξσλ επηηξέπνπλ κηα ζαθέζηεξε επνπηεία ηνπ δνκεκέλνπ πεξηβάιινληνο, κε ζθνπφ λα δηακνηξαζηνχλ θαη λα ππνινγηζηνχλ δηάθνξεο ελεξγεηηθέο θαη παζεηηθέο εγθαηαζηάζεηο ειεχζεξνπ ρξφλνπ, απφ ηελ άπνςε ησλ απνζηάζεσλ θαη ηνπ πιεζπζκνχ πνπ εμππεξεηείηαη. Σν ζπκπέξαζκα πνπ πξνθχπηεη αβίαζηα απφ ηελ αλάιπζε ηνπ παξφληνο θεθαιαίνπ είλαη ε ζεκαληηθή θαη δηαξθήο αιιεινζπζρέηηζε ησλ πνηθίισλ παξακέηξσλ πνπ θαζνξίδνπλ ην κηθξνθιίκα. ΢ηε βάζε απηήο ηεο ινγηθήο, εκθαλίδεηαη επηηαθηηθή ε αλάγθε ρξήζεο πνιππαξακεηξηθψλ πξνγξακκάησλ πξνζνκνίσζεο γηα ην ζρεδηαζκφ θάζε ιχζεο αλάπιαζεο, πξνθεηκέλνπ λα πξνβιεθζνχλ κε επαξθή αθξίβεηα νη αιιαγέο πνπ ζα πξνθιεζνχλ απφ ηελ επέκβαζε θαη λα γίλνπλ νη θαηάιιειεο επηδηνξζσηηθέο θηλήζεηο, κέρξηο φηνπ ηα απνηειέζκαηα είλαη ηα επηζπκεηά. Γηα ηνπο ζθνπνχο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο ρξεζηκνπνηείηαη ην ινγηζκηθφ ENVI-met, ηνπ νπνίνπ ε αξρέο ιεηηνπξγίαο πεξηγξάθνληαη ζην επφκελν θεθάιαην.

85

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

86

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 3ν: ΠΑΡΟΤ΢ΖΑ΢Ε ΣΟΤ ΘΟΓΖ΢ΙΖΗΟΤ ENVI-MET

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

88

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 3Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΖΑ΢Ε ΣΟΤ ΘΟΓΖ΢ΙΖΗΟΤ ENVI-MET V3.1 3.1 Γεληθά Σν ENVI-met απνηειεί, φπσο απνθαιχπηεη ε νλνκαζία ηνπ, έλα πεξηβαιινληηθφ- κεηεσξνινγηθφ πξφγξακκα ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή, ην νπνίν πξνζνκνηψλεη ηελ αιιειεπίδξαζε κεηαμχ δηάθνξσλ επηθαλεηψλ θαη φγθσλ, ηεο βιάζηεζεο, ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο θαη ηνπ αέξα κέζσ ελφο ηξηζδηάζηαηνπ, κε πδξνζηαηηθνχ κνληέινπ. Σν πξφγξακκα είλαη πξνζαλαηνιηζκέλν ζε πξνζνκνηψζεηο θπξίσο εληφο ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ. Πέξαλ ηεο κειέηεο κηαο ππάξρνπζαο θαηάζηαζεο, κέζσ ησλ απνηειεζκάησλ πνπ δίλεη σο έμνδν ην πξφγξακκα, ππάξρεη ε δπλαηφηεηα ηεο δηεξεχλεζεο ηεο επίδξαζεο πνπ έρνπλ κηθξήο θιίκαθαο παξεκβάζεηο ζηνλ αζηηθφ ηζηφ, φπσο, ιφγνπ ράξηλ, ε δεκηνπξγία ρψξσλ πξαζίλνπ ή θηηξηαθνχ ζπγθξνηήκαηνο, ε αιιαγή ηνπ πιηθνχ θάπνηαο επηθάλεηαο ή ε πξνζζήθε πδάηηλνπ ζηνηρείνπ, ζην αζηηθφ κηθξνθιίκα. Όπσο αλαιχζεθε ζε πξνεγνχκελν θεθάιαην, νη αζηηθέο δνκέο είλαη νιηζηηθά ζπζηήκαηα, ζηα νπνία θάζε ζηνηρείν αιιειεπηδξά δηαξθψο κε ηα γεηηνληθά ηνπ. Ηαη’ επέθηαζε, νπνηαδήπνηε εξγαζία επαλαζρεδηαζκνχ θαη αλάπιαζεο, κηθξφηεξεο ή κεγαιχηεξεο θιίκαθαο, επηδξά ζεκαληηθά ζην κηθξνθιίκα θαη ην βηνθιίκα ηεο πεξηνρήο. ΢ε ηέηνηνπο πνιχπινθνπο ζρεκαηηζκνχο, είλαη απαξαίηεηε ε πξνζέγγηζε κε ηηο αξηζκεηηθέο κεζφδνπο ηνπ ENVI-met, ψζηε λα πξνθχςεη ε βέιηηζηε δπλαηή πξφηαζε επέκβαζεο πξνο κηα πξνζαξκνζηηθή πφιε, κε πνηνηηθφ θαη πνζνηηθφ ζπλππνινγηζκφ φισλ ησλ παξακέηξσλ πνπ επεξεάδνπλ ην κηθξνθιίκα θαη ηε ζεξκηθή άλεζε. Ε ρσξηθή θαη ρξνληθή αλάιπζε ηνπ παξφληνο ινγηζκηθνχ δίλεη ηε δπλαηφηεηα πξνζνκνίσζεο ηεο παξαπάλσ αιιειεπίδξαζεο ζε κηθξή θιίκαθα ππφ έλα εχξνο κεηεσξνινγηθψλ ζπλζεθψλ. Ε ιεηηνπξγία ηνπ ινγηζκηθνχ ENVI-met βαζίδεηαη ζηελ ηξηζδηάζηαηε απεηθφληζε ηνπ εθάζηνηε κειεηψκελνπ ρψξνπ, ν νπνίνο έρεη κνληεινπνηεζεί κε ρξήζε θαηάιιεισλ βνεζεηηθψλ πξνγξακκάησλ, ιακβάλνληαο ππ’ φςηλ ηελ επίδξαζε ηνπ ρξφλνπ θαη ηηο ηηκέο ησλ παξαγφλησλ πνπ επεξεάδνληαη απφ απηφλ (πρ ζεξκνθξαζία κηαο ζπγθεθξηκέλεο ρξνληάο, κέξαο θαη ψξαο ηνπ κειεηψκελνπ ρψξνπ). Ε πεξηνρή κειέηεο ππνδηαηξείηαη ζε θάλαβν κε εχξνο θειηνχ 0,5-10m, αλάινγα κε ηελ πξνζδνθψκελε αθξίβεηα θαη ρξνληθφ βήκα φρη κεγαιχηεξν ησλ 10sec. Έλαο θχθινο πξνζνκνίσζεο έρεη ηππηθή δηάξθεηα 24-48h. Ιε εθαξκνγή ησλ πδξνδπλακηθψλ θαη ζεξκνδπλακηθψλ λφκσλ, αλαπαξάγνληαη νη θπζηθέο δηαδηθαζίεο ηεο αηκφζθαηξαο πνπ επεξεάδνπλ ην κηθξνθιίκα ηεο πεξηνρήο κειέηεο. Οη δπλαηφηεηεο ηνπ πξνγξάκκαηνο επηηξέπνπλ ηε κειέηε ζσκαηηδίσλ ζθφλεο θαη νξηζκέλσλ νμεηδίσλ, κεηαμχ ησλ νπνίσλ θαη ηνπ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα . Γηα ηνπο ππνινγηζκνχο πνπ εθηειεί ην πξφγξακκα, ρξεζηκνπνηνχληαη νη ζρέζεηο ηεο ξεπζηνδπλακηθήο (Computational Fluid Dynamics, C.F.D.), αξηζκεηηθέο κέζνδνη θαη αιγφξηζκνη, ψζηε επηιχνληαη ηξηζδηάζηαηεο ηπξβψδεηο ξνέο θαη ππνινγίδνληαη ζχλζεηεο ζεξκνθξαζηαθέο θαηαλνκέο, πνζνζηά πγξαζίαο, αθηηλνβνιία κηθξνχ θαη κεγάινπ κήθνπο θχκαηνο θαη ζπγθεληξψζεηο αεξίσλ θαη ζσκαηηδίσλ πνπ θαζνξίδνπλ ηελ πνηφηεηα ηνπ αέξα ζε ηνπηθή θιίκαθα. Ιέζσ ελφο απινχ βηνκεηεσξνινγηθνχ κνληέινπ, θαζίζηαηαη δπλαηή ε πξφβιεςε ηεο ζεξκηθήο άλεζεο κε ππνινγηζκφ ηεο ηηκήο PPD (Predicted Percentage of Dissatisfied) θαη εθηίκεζε ηνπ δείθηε PMV (Predicted Mean Vote index), δειαδή ηνπ πνζνζηνχ αλζξψπσλ πνπ ζα ήηαλ δπζαξεζηεκέλνη κε ηηο ππάξρνπζεο θιηκαηηθέο ζπλζήθεο.

89

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

΢πλνπηηθά, νη ππνινγηζκνί πνπ εθηεινχληαη θαηά ηελ πξνζνκνίσζε είλαη νη εμήο; 

Ρνή αθηηλνβνιίαο (κηθξνχ θαη κεγάινπ κήθνπο θχκαηνο), ιακβάλνληαο ππ’ φςηλ θαη ηελ επίδξαζε ηεο ζθίαζεο



Αλάθιαζε αθηηλνβνιίαο. Αθηηλνβνιία απφ θηίξηα θαη βιάζηεζε



Δηαδηθαζίεο δηαπλνήο, εμάηκηζεο θαη αηζζεηή ξνή ζεξκφηεηαο απφ ηε βιάζηεζε ζηνλ αέξα, πξνζνκνηψλνληαο ην ξπζκφ θσηνζχλζεζεο θαη ινηπέο θπζηθέο παξακέηξνπο.



Θεξκνθξαζία ζε θάζε ζεκείν ηνπ θαλάβνπ, ζε νξηδφληηεο επηθάλεηεο θαη ηνίρνπο



Αληαιιαγή ζεξκφηεηαο θαη λεξνχ κέζσ ηεο εδαθηθήο κάδαο



Βηνκεηεσξνινγηθέο παξάκεηξνη, φπσο ε PMV γηα ηελ νπνία έγηλε αλαθνξά παξαπάλσ θαη ε M.R.T. (Mean Radiant Temperature)



Δηαζπνξά δηαθφξσλ αεξίσλ θαη ζσκαηηδίσλ, θαζψο θαη απφζεζε ησλ ηειεπηαίσλ ζε θχιια θαη επηθάλεηεο

Οη ζχλζεηεο ππνινγηζηηθέο δηαδηθαζίεο πνπ πξαγκαηνπνηεί ην ENVI-met, έρνπλ σο ζπλέπεηα πςειέο απαηηήζεηο απφ ηελ θεληξηθή κνλάδα επεμεξγαζίαο· δεδνκέλσλ ησλ δπλαηνηήησλ ελφο κέζνπ ππνινγηζηή, ε πεξηνρή κειέηεο ζα πξέπεη λα είλαη κηθξήο θιίκαθαο. ΢ηνλ αληίπνδα, ε πνιππινθφηεηα ησλ εθηεινχκελσλ ππνινγηζκψλ εμαζθαιίδεη ηελ αμηνπηζηία ηνπ πξνγξάκκαηνο. Σα ηειεπηαία ρξφληα, φιν θαη πεξηζζφηεξνη δηεζλείο δηαγσληζκνί πνπ αθνξνχλ έξγα αλάπιαζεο ειεχζεξσλ ρψξσλ ζηεξίδνπλ ηηο βηνθιηκαηηθέο κειέηεο ζην ζπγθεθξηκέλν πξφγξακκα, ελψ παξάιιεια ρξεζηκνπνηείηαη απφ αλαγλσξηζκέλα παλεπηζηήκηα γηα ηε δηεμαγσγή θιηκαηνινγηθψλ εξεπλψλ. Έλα παξάδεηγκα εθαξκνγήο θαίλεηαη ζηηο παξαθάησ εηθφλεο. Αλαθέξεηαη ζε κηα έξεπλα ε νπνία δηεμήρζε ζε ζπλεξγαζία ηνπ εξγαζηεξίνπ LABAUT (Laboratório de Conforto Ambiental e Eficiência Energética/ Laboratory for Environment and Energy Studies from FAU-USP) ηεο Βξαδηιίαο θαη ησλ Παλεπηζηεκίσλ Cambridge θαη School of Architecture and Visual Arts University of East London. Αθνξά ζηε βηνθιηκαηηθή κειέηε αλακφξθσζεο ηεο πεξηνρήο Sao Paolo ζηε Βξαδηιία ιακβάλνληαο ππ’ φςηλ ηηο εμήο κεηαβιεηέο: εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο θαη αλαλεψζηκεο πεγέο, ζπιινγή θαη εθ λένπ δηάζεζε νκβξίσλ, πνηφηεηα αέξα θαη ειηαζκφ. Σν ινγηζκηθφ πνπ θπξίσο ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηηο πξνζνκνηψζεηο ήηαλ ην ENVI-met.

90

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 3Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΖΑ΢Ε ΣΟΤ ΘΟΓΖ΢ΙΖΗΟΤ ENVI-MET V3.1

Γηθφλα 3.1: Παξνπζίαζε απνηειεζκάησλ πξνζνκνίσζεο απφ επέκβαζε ζηελ πεξηνρή ηνπ Sao Paolo

Γηθφλα 3.2: Παξνπζίαζε απνηειεζκάησλ πξνζνκνίσζεο απφ επέκβαζε ζηελ πεξηνρή ηνπ Sao Paolo

91

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

Έλα άιιν παξάδεηγκα αμηνπνίεζεο ηνπ ENVI-met ζε εθαξκνγή αλακφξθσζεο ηκήκαηνο ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ, παξνπζηάδεηαη ζηηο παξαθάησ εηθφλεο· πξφθεηηαη γηα ηε δηεξεχλεζε ηεο ζρέζεο κεηαμχ ζεξκηθήο άλεζεο θαη επεκβάζεσλ ζηνλ αζηηθφ ηζηφ ζην θέληξν ηνπ Freiburg ηεο Γεξκαλίαο.

Γηθφλα 3.3: Παξνπζίαζε απνηειεζκάησλ πξνζνκνίσζεο απφ επέκβαζε ζηελ πφιε Freiburg

Σέινο, ζηηο επφκελεο δχν εηθφλεο παξνπζηάδεηαη ε ρξήζε ηνπ ENVI-met ζε κειέηε αλακφξθσζεο ζην Phoenix, αιιά θαη κηα ελδεηθηηθή ιίζηα δηεζλψλ κειεηψλ, εξγαζηψλ θαη πξνγξακκάησλ ζηα νπνία ην ENVI-met ρξεζηκνπνηήζεθε σο θχξην εξγαιείν πξνζνκνίσζεο.

92

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 3Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΖΑ΢Ε ΣΟΤ ΘΟΓΖ΢ΙΖΗΟΤ ENVI-MET V3.1

Γηθφλα 3.4: Παξνπζίαζε απνηειεζκάησλ πξνζνκνίσζεο ζην Phoenix

Γηθφλα 3.5: Ηαηάινγνο δηεζλψλ θνξέσλ, αθαδεκατθψλ ή κε, πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ζε κειέηεο βηνθιηκαηηθψλ επεκβάζεσλ ην ινγηζκηθφ ENVI-met

93

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

3.2 Γμηζψζεηο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ ππνινγηζηηθή δηαδηθαζία 3.2.1 Σν αηκνζθαηξηθφ κνληέιν Οη κεηαβιεηέο ησλ νπνίσλ νη ηηκή ππνινγίδεηαη ζε απηφ ην κέξνο ηεο δηαδηθαζίαο είλαη ε θχξηα ξνή ηνπ αλέκνπ, ε ζεξκνθξαζία, ε πγξαζία θαη ε ηχξβε ηεο αηκφζθαηξαο.

3.2.1.1 Ηχξηα Ρνή Αλέκνπ Ε ηξηζδηάζηαηε ηπξβψδεο ξνή ηνπ αλέκνπ ζην κνληέιν πεξηγξάθεηαη απφ ηηο κε πδξνζηαηηθέο εμηζψζεηο Navier-Stokes (1a) σο (1c) γηα αζπκπίεζην ξεπζηφ ζε ηξεηο δηαζηάζεηο.

(

)

(

)

(

)

(

)

(

)

(

)

(

)

( ) ( )

( )

( )

4

-1

Όπνπ f=10 sec είλαη ε παξάκεηξνο Coriolis κε f=2*Χ*εκθ, κε Χ: γσληαθή ηαρχηεηα πεξηζηξνθήο ηεο γεο, p: ε πίεζε ιφγσ πδξνζηαηηθήο θαηαλνκήο θαη xi ζ: ε δπλεηηθή ζεξκνθξαζία ζηε ζηάζκε z. Ε ζεξκνθξαζία αλαθνξάο ζref αληηπξνζσπεχεη ηηο κεηεσξνινγηθέο ζπλζήθεο κεγαιχηεξεο θιίκαθαο θαη ππνινγίδεηαη σο κηα κέζε ζεξκνθξαζία ζε φια ηα θειηά ηνπ θαλάβνπ θαηά ηε δηεχζπλζε z, εμαηξνπκέλσλ απηψλ πνπ έρνπλ θαηαιεθζεί απφ ηα θηίξηα. Ε ππθλφηεηα ηνπ αέξα (ξ), δελ αθνινπζεί ηηο εμηζψζεηο Navier-Stokes· ρξεζηκνπνηείηαη ε πξνζέγγηζε Boussinesq, ζχκθσλα κε ηελ νπνία γίλεηαη ε παξαδνρή φηη ζε πεξίπησζε κε νκνγελνχο ξεπζηνχ ε ρσξηθή δηαθνξνπνίεζε ηεο ππθλφηεηαο ιακβάλεηαη ππ’ φςηλ απνθιεηζηηθά ζηνλ ππνινγηζκφ ηεο πίεζεο. Γελνκέλεο απηήο ηεο παξαδνρήο, εηζάγεηαη έλαο επηπιένλ πεγαίνο φξνο ζηελ εμίζσζε w, ν νπνίνο πεξηιακβάλεη ηελ θαηαθφξπθε ζεξκηθή εμαλαγθαζκέλε θίλεζε, αιιά θαη ζηελ εμίζσζε ηεο ζπλέρεηαο, ε νπνία πξέπεη λα ηθαλνπνηείηαη ζε θάζε ρξνληθφ βήκα πξνθεηκέλνπ λα δηαηεξείηαη ζηαζεξή ε κάδα ζην πεδίν ξνήο.

94

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 3Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΖΑ΢Ε ΣΟΤ ΘΟΓΖ΢ΙΖΗΟΤ ENVI-MET V3.1 ΢εκεηψλεηαη φηη φινη νη φξνη ζηελ εμίζσζε κεηαθνξάο- δηάρπζεο παξνπζηάδνληαη ζηε ζχλνςε απνηειεζκάησλ ηνπ Einstein (ui=u,v,w θαη xi=x,y,z γηα i=1,2,3 γηα εμνηθνλφκεζε ρψξνπ). Οη ηνπηθνί φξνη SU, SV, Sw, πεξηγξάθνπλ ηελ απψιεηα ηαρχηεηαο αλέκνπ ιφγσ ηεο ηξαρχηεηαο πνπ πξνθαινχλ ηα ζηνηρεία ησλ θπηψλ. Ε παξακεηξνπνίεζε ηνπ θαηλνκέλνπ απφ ηνπο Liu (1996) θαη Yamada (1982), πεξηγξάθεηαη απφ ηε ζρέζε:

( )

() 2

2

( )

2

Όπνπ W=√(u +v +w ), ε θχξηα ηαρχηεηα αλέκνπ ζην χςνο z 2

3

LAD(z) (leaf area density) ε ππθλφηεηα θπιιψκαηνο ελφο θπηνχ ζην ζπγθεθξηκέλν χςνο z (ζε [m /m ]) Ο ζπληειεζηήο νπηζζέιθνπζαο δχλακεο (αληίζηαζεο) ζηα θπηά cd,f ηίζεηαη ίζνο κε 0,2.

Οξηαθέο ΢πλζήθεο Γηα φιεο ηηο επηθάλεηεο εδάθνπο ρξεζηκνπνηείηαη ε ζπλζήθε κε- νιίζζεζεο. Ε δηαδηθαζία ηεο εηζξνήο, πξνζνκνηψλεηαη απφ έλα κνλνδηάζηαην κνληέιν αλαθνξάο, ελψ γηα ηελ εθξνή θαη ηα πιεπξηθά ζχλνξα, ρξεζηκνπνηείηαη ε ζπλζήθε Neumann κεδεληθήο θιίζεο. Όζνλ αθνξά ζην άλσ φξην, φιεο νη θαηαθφξπθεο θηλήζεηο πξνζνκνηψλνληαη ψζηε λα είλαη κεδεληθέο. Γηδηθέο νξηαθέο ζπλζήθεο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ δηαηαξαρή πίεζεο ζηα φξηα ηεο εθξνήο νχησο ψζηε λα δηαηεξείηαη ζηαζεξή ε κάδα.

3.2.1.2 Θεξκνθξαζία θαη Τγξαζία Ε θαηαλνκή ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ αέξα ζ θαη ηεο εηδηθήο πγξαζίαο q δίλεηαη απφ κηα ζπλδπαζκέλε εμίζσζε κεηαθνξάο- δηάρπζεο κε εζσηεξηθέο πεγέο εθπνκπήο:

(

(

)

( )

)

( )

Παξφκνηα κε ηηο εμηζψζεηο ζηξνθνξκήο, νη φξνη Qh θαη Qp ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα ζπλδέζνπλ ηελ αληαιιαγή ζεξκφηεηαο θαη πδξαηκψλ ησλ θπηψλ κε ην αηκνζθαηξηθφ κνληέιν. Ε πνζφηεηα ησλ Qh θαη Qp παξέρεηαη απφ ην κνληέιν βιάζηεζεο, ην νπνίν πεξηγξάθεηαη ζηα επφκελα. Ιε ηνλ φξν αλαθέξεηαη ε θαηαθφξπθε απφθιηζε ηεο καθξνθπκαηηθήο αθηηλνβνιίαο, ιακβάλνληαο ππ’ φςηλ ηελ επίδξαζε ηφζν ηεο δέζηεο φζν θαη ηεο δξνζηάο ηεο αθηηλνβνινχζαο ξνήο.

95

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

Οξηαθέο ΢πλζήθεο Ε επηθαλεηαθή ζεξκνθξαζία ησλ εδαθηθψλ επηθαλεηψλ, ησλ ζηεγψλ θαη ησλ ηνίρσλ θηηξίσλ, ρξεζηκνπνηείηαη ζαλ έλα πξαγκαηηθφ θπζηθφ φξην γηα ηνπο καζεκαηηθνχο ππνινγηζκνχο. Γηα ην κνληέιν εηζξνήο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ νη ζπλζήθεο Dirichlet, Neumann ή ε ζπλζήθε θπθιηθνχ νξίνπ. Ε ζπλζήθε κεδεληθήο θιίζεο πίεζεο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ εθξνή θαη ηα πιεπξηθά φξηα. Γηα ην άλσ φξην ηνπ ηξηζδηάζηαηνπ κνληέινπ, ιακβάλνληαη νη ηηκέο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ην κνλνδηάζηαην κνληέιν νξηαθνχ ζηξψκαηνο, ην νπνίν εθηείλεηαη κέρξη ηα 2500m.

3.2.1.3 Αηκνζθαηξηθή Σχξβε Όηαλ ζηε ξνή παξεκβάιινληαη ηνίρνη θηηξίσλ ή ζηνηρεία βιάζηεζεο, πξνθχπηεη ε αηκνζθαηξηθή ηχξβε. Οη ζηξνβηιηζκνί είλαη αξθεηά αλζεθηηθνί πξνθεηκέλνπ γηα ζπλζήθεο αλέκνπ, επνκέλσο κεηαθέξνληαη απφ ηελ θπξίσο ξνή. Αλάινγα κε ηε δνκή ηεο ξνήο, ελδέρεηαη λα πξνθχςνπλ απμεκέλεο αλαηαξαρέο καθξηά απφ ηελ πεγή ηεο ηχξβεο. Γηα ηελ πξνζνκνίσζε ηνπ θαηλνκέλνπ απηνχ, εηζάγεηαη ην κνληέιν «θιεηζίκαηνο ηχξβεο» (turbulence closure model), δειαδή ππνινγίδεηαη ν ζπληειεζηήο ημψδνπο, ελψ νη ηάζεηο ιφγσ κνξηαθνχ ημψδνπο ζεσξνχληαη ακειεηέεο κε δηάηαμε 1,5 ζην ENVI-met. ΢ην κνληέιν πξνζηίζεληαη δχν επηπιένλ κεηαβιεηέο πξφγλσζεο, ε ηνπηθή ηχξβε (Γ) θαη ν ξπζκφο απψιεηαο απηήο (ε). ε θαηαλνκή ηνπ δίλεηαη απφ ηηο παξαθάησ εμηζψζεηο ησλ Mellor θαη Yamada (1975):

(

)

( )

(

)

( )

Οη φξνη Pr θαη Th πεξηγξάθνπλ ηελ παξαγσγή θαη ηελ απψιεηα ηεο ηπξβψδνπο ελέξγεηαο εμαηηίαο ηεο ηκήζεο ηεο ξνήο ηνπ αέξα θαη ηεο ζεξκηθήο ζηξσκάησζεο· φζν γηα ηνπο φξνπο QE θαη Qε , είλαη νη αληίζηνηρνη δείθηεο παξαγσγήο θαη απψιεηαο ηχξβεο ζηελ βιάζηεζε. Ε κεραληθή παξαγσγή Pr δίλεηαη απφ ηε ζρέζε

(

)

( )

Υξεζηκνπνηψληαο ηνλ ηξηζδηάζηαην παξακνξθσζηαθφ ηαλπζηή ηνπ πεδίνπ αλέκνπ. Ε Σh παξαγσγή άλσζεο δίλεηαη απφ ηε ζρέζε:

( )

( )

96

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 3Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΖΑ΢Ε ΣΟΤ ΘΟΓΖ΢ΙΖΗΟΤ ENVI-MET V3.1 Γηα ηελ εθαξκνγή ηεο παξαπάλσ ζρέζεο ρξεζηκνπνηνχληαη ζπγθεθξηκέλεο ηηκέο γηα ηηο ζηαζεξέο c1, c2, c3 . Πην ζπγθεθξηκέλα, ζέηνπκε c1=1.44, c2=1.92, c3=1.44. Ο ελ ιφγσ πξνζδηνξηζκφο δελ είλαη θπζηθά απζαίξεηνο, αιιά πξνθχπηεη απφ ηνπο Launder θαη Spalding (1974). ΢ην ζεκείν απηφ θξίλεηαη ζθφπηκν λα γίλεη αλαθνξά ζε νξηζκέλεο αζάθεηεο ηεο εθαξκνγήο ηνπ κνληέινπ «θιεηζίκαηνο ηχξβεο» (turbulence closure model) ζην αηκνζθαηξηθφ νξηαθφ ζηξψκα. Αλάινγα κε ην εθάζηνηε εξεπλψκελν ζελάξην, επηιέγνληαη νη θαηάιιειεο κεηαβιεηέο, ελψ απαηηείηαη ν πεξηνξηζκφο ηεο παξαγσγήο ηπξβψδνπο ξνήο ζηα αλψηεξα ζηξψκαηα ηεο αηκφζθαηξαο. Ηαηά ηνπο Liu et al.(1996) θαη Wilson (1988), πξνζηίζεληαη δχν επηπιένλ φξνη ζην ζχζηεκα Γ-ε, ψζηε λα ζπκπεξηιεθζεί ε πξφζζεηε ηχξβε ιφγσ βιάζηεζεο θαη ε απψιεηα ηχξβεο θαηά ην πέξαζκα απφ ηηο ηζρπξφηεξεο δίλεο (ηηο εθ δηαηκήζεσο δεκηνπξγνχκελεο) ζηηο αζζελέζηεξεο.

( )

( )| | ( )

( )| |

(

)

(

)

Όπνπ W ε θχξηα ηαρχηεηα αλέκνπ ζην χςνο z, φπσο ζηελ (3). Οη φξνη πνπ ππεηζέξρνληαη ζηελ εμίζσζε απψιεηαο (11) βαζίδνληαη ζηελ ζρέζε Kolmogorov (Launder & Spalding, 1974) ζα πξέπεη λα πξνζαξκφδνληαη ζηηο κεηξνχκελεο ηηκέο ησλ παξακέηξσλ, εθφζνλ ππάξρνπλ ηέηνηεο ηηκέο (δειαδή δηαζέζηκεο επί ηφπνπ κεηξήζεηο) (βι. Liu et al., 1996). Απφ ην ζχζηεκα εμηζψζεσλ Γ-ε πνπ πξναλαθέξζεθε, ππνινγίδνληαη νη ζπληειεζηέο ελαιιαγήο ηχξβεο θάλνληαο ηελ παξαδνρή φηη εμεηάδεηαη θαηάζηαζε ηνπηθήο ηζφηξνπεο ηχξβεο. Υξεζηκνπνηνχληαη νη παξαθάησ ζρέζεηο:

(

)

(

)

(

)

(

)

Όπνπ ιακβάλνληαη : Cκ=0.09 CΓ=1 Cε=1.3 Οξηαθέο ΢πλζήθεο ΢ε φιεο ηηο ζηεξεέο επηθάλεηεο, ηα Γ, ε ππνινγίδνληαη σο ζπλάξηεζε ηεο εθαπηνκεληθήο ηαρχηεηαο ηξηβήο u* θαη ιακβάλνληαο ππ’ φςηλ ηηο ζπληζηψζεο ηεο ξνήο ηηο παξάιιειεο ζηελ εμεηαδφκελε επηθάλεηα. Έρνπκε:

(

)

(

) √

(

)

(

)

97

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

Όπνπ k: ε ζηαζεξά von-Kármán, κε k=0.4 θαη z0: κήθνο ηξαρχηεηαο ηεο επηθάλεηαο.

3.2.1.4 Ρνέο Αθηηλνβνιίαο Ε εηζεξρφκελε ξνή αθηηλνβνιίαο, κηθξνχ θαη κεγάινπ κήθνπο θχκαηνο, είλαη απαξαίηεηε ζηελ αξρή ηνπ κνληέινπ θαη ηίζεηαη σο νξηαθή ζπλζήθε. Απηφ πξαγκαηνπνηείηαη θάλνληαο θαηαξρήλ κηα πξνζέγγηζε πνπ ππνινγίδεη δχν ξεχκαηα ξνήο γηα ηε ξνή κεγάινπ κήθνπο θχκαηνο θαη ζηε ζπλέρεηα, γηα ην θάζκα κηθξνχ κήθνπο θχκαηνο, πηνζεηείηαη έλα ζχζηεκα εκπεηξηθψλ ζρέζεσλ (Taesler &Anderson, 1984. Gross 1991). ΢ην ηξηζδηάζηαην κνληέιν, ε ξνή ηεο αθηηλνβνιίαο ηξνπνπνηείηαη ιφγσ ηεο παξνπζίαο θηηξίσλ θαη θπηψλ· πξνθεηκέλνπ λα εθηηκεζεί ζσζηά ε επίδξαζή ηνπο ζηηο ζπλζήθεο ξνήο, ιακβάλνληαη νξηζκέλνη ζπληειεζηέο κείσζεο ηεο ξνήο, νη ηηκέο ησλ νπνίσλ θπκαίλνληαη απφ 1 (γηα ζπλερή ξνή) σο 0 (ζπλζήθεο πιήξνπο απνξξφθεζεο) (Bruse 1995). Οξίδνληαη νη εμήο πέληε δηαθνξεηηθνί κεησηηθνί ζπληειεζηέο:

( )

(

( )

(

( )) (

( )

(

(

( )

(

(

( )

∑

)) )) ))

( )

(

)

(

)

(

)

(

)

(

)

Οη ζπληειεζηέο απηνί, επί ηεο νπζίαο πεξηγξάθνπλ ηελ επίδξαζε ηεο βιάζηεζεο ζηελ απ’ επζείαο δηάρπζε αθηηλνβνιίαο κηθξνχ κήθνπο θχκαηνο ((a) θαη (b)), θαζψο θαη ζηελ αλάληε θαη θαηάληε ξνή κεγάινπ κήθνπο αθηηλνβνιίαο ((c) θαη (d)). Ο ζπληειεζηήο (e) εθθξάδεη ηελ ηνπηθή απφθξπςε ζέαζεο ηνπ νπξαλνχ απφ ηα θηίξηα (ν δείθηεο svf ζεκαίλεη Sky View Factor), θαη θπκαίλεηαη κεηαμχ ησλ ηηκψλ 1 (γηα απφιπηα ειεχζεξε ζέαζε) θαη 0 (πξνθεηκέλνπ γηα κεδεληθή νξαηφηεηα νπξαλνχ). Χο ι ζπκβνιίδεηαη ε κέγηζηε γσλία ζηελ θαηεχζπλζε π αλάθιαζεο. Ο φξνο LAI ζπκβνιίδεη ηελ θαηαθφξπθε δηάζηαζε ηεο επηθάλεηαο ησλ θχιισλ ησλ θπηψλ ζην επίπεδν z· ζην έδαθνο ζεσξνχκε z=0 θαη zp είλαη ην χςνο ψο ηελ θνξπθή ηνπ θπηνχ. Οξίδεηαη σο δείθηεο έθηαζεο θχιινπ (LAI: Leaf Area Index) θαη εθθξάδεη ηελ ππθλφηεηα ηεο βιάζηεζεο. Αλ, ιφγνπ ράξηλ, κηα επηθάλεηα θαιχπηεηαη απφ δχν θχιια, ηφηε ν δείθηεο LAI παίξλεη ηελ ηηκή 2. Ο πξνζδηνξηζκφο ηνπ επηηπγράλεηαη απφ ηελ αθφινπζε ζρέζε:

(

)

∫

( )

Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο κείσζεο ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο, ρξεζηκνπνηείηαη ν ηξηζδηάζηαηνο φξνο LAI*, ν νπνίνο αληηθαζηζηά ηνλ κνλνδηάζηαην δείθηε LAI, γηα ηνλ νπνίν έγηλε ιφγνο αθξηβψο παξαπάλσ, θαη ππνινγίδεηαη σο ζπλάξηεζε ηεο γσλίαο πξφζπησζεο ηεο εηζεξρφκελεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο. Γάλ ζηελ πξνζνκνίσζε θάπνην θηίξην είλαη ηνπνζεηεκέλν αλάκεζα ζηνλ ήιην θαη ην

98

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 3Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΖΑ΢Ε ΣΟΤ ΘΟΓΖ΢ΙΖΗΟΤ ENVI-MET V3.1 εμεηαδφκελν ζεκείν (δειαδή αλ ην ζεκείν επηζθηάδεηαη απφ ην θηίξην, ηφηε ν φξνο ζ sw,dir ηίζεηαη απ’ επζείαο ίζνο κε ην κεδέλ· αλ ππάξρεη βιάζηεζε, ηφηε ε ηηκή ηνπ ζπληειεζηή ζα πξέπεη λα πξνθχςεη απφ ηελ εθαξκνγή ηεο ζρέζεο (13a). Οη παξαθάησ ζρέζεηο ππνινγίδνπλ ηελ άκεζε δηαρπηηθή ξνή αθηηλνβνιίαο κηθξνχ κήθνπο θχκαηνο ζε νπνηνδήπνηε ζεκείν:

( )

( )

( )

( )

( )

΢ηηο ζρέζεηο απηέο, νη φξνη

( θαη

( ))

̅

(

)

(

)

αληηπξνζσπεχνπλ ηελ δηαρπηηθή (diffuse) θαη ηελ άκεζε

(direct) αθηηλνβνινχζα ξνή αληίζηνηρα ζην ππνινγηζηηθφ κνληέιν. Ο πξφζζεηνο ηειεπηαίνο φξνο γηα ηε ζπληζηψζα ηεο δηάρπζεο εθθξάδεη ηελ αληαλάθιαζε ηεο κηθξνχ κήθνπο θχκαηνο αθηηλνβνιίαο ζην πεξηβάιινλ, ιακβάλνληαο ππ’ φςηλ ην κέζν φξν ηνπ αζηηθνχ δείθηε αλαθιαζηηθφηεηαο (albedoa). ΢ε πεξίπησζε καθξνθπκαηηθήο αθηηλνβνιίαο (ζρέζεηο 14c-e), γίλεηαη ε παξαδνρή φηη ηα ζηξψκαηα βιάζηεζεο ζα απνξξνθήζνπλ θάπνην κέξνο ηεο ξνήο θαη ζα ην αληηθαηαζηήζνπλ αθνινχζσο κε ηε δηθή ηνπο καθξνθπκαηηθή αθηηλνβνιία. Ε νξηδφληηα καθξνθπκαηηθή αθηηλνβνινχζα ξνή απφ ηνπο ηνίρνπο ησλ θηηξίσλ ππνινγίδεηαη απφ ηε ζρέζε (14e), ε νπνία νπζηαζηηθά ζηαζκίδεη ηελ εθπέκπνπζα αθηηλνβνιία ησλ ηνίρσλ κε ην ζπληειεζηή ζέαζεο ηνπ νπξαλνχ (sky view factor). Γηα ξνή κεγάινπ κήθνπο θχκαηνο, εθαξκφδνληαη νη παξαθάησ ζρέζεηο, ρξεζηκνπνηψληαο ηνπο κεησηηθνχο ζπληειεζηέο πνπ πεξηγξάθεθαλ παξαπάλσ:

( )

( )

( )

( )

( )

(

( ))

( ( ( ))

( ))

̅​̅​̅​̅​̅​̅ ̅​̅​̅​̅​̅​̅

̅

(

)

(

)

(

)

Όπνπ ̅​̅​̅​̅​̅ θαη ̅​̅​̅​̅​̅ : ν κέζνο φξνο ηεο ζεξκνθξαζίαο ησλ θχιισλ ηνπ ππεξθείκελνπ (δείθηεο + ) θαη ηνπ ππνθείκελνπ (δείθηεο -) ζηξψκαηνο βιάζηεζεο Σ0: ε ζεξκνθξαζία ηεο επηθάλεηαο ηνπ εδάθνπο ̅​̅​̅: ν κέζνο φξνο ηεο ζεξκνθξαζίαο ζηελ επηθάλεηα θηηξίσλ θαη ηνίρσλ εf, εs, εw : ε εθπνκπή θχιισλ, επηθάλεηαο εδάθνπο θαη ηνίρσλ αληίζηνηρα ζΒ : ε ζηαζεξά Stefan- Bolzman.

3.2.2 Σν εδαθηθφ κνληέιν Σν αζηηθφ πεξηβάιινλ απαξηίδεηαη απφ κηα πιεζψξα δηαθνξεηηθψλ ηχπσλ εδάθνπο θαη γεληθφηεξα επηθαλεηψλ, φπνπ ζπλππάξρνπλ θπζηθά θαη ηερλεηά πιηθά. Χο εθ ηνχηνπ, ζεσξείηαη εμαηξεηηθά αλνκνηφκνξθν θαη πξνθεηκέλνπ λα πξνζνκνησζεί απηή ε εηεξνγελήο θαηάζηαζε, ζην κνληέιν ηνπ ENVI-met ππάξρεη ε εμήο δπλαηφηεηα: ν ρξήζηεο κπνξεί λα θαηαρσξεί αλεμάξηεηα ζε θάζε θειί ηνπ θαλάβνπ ηνπ εδαθηθνχ κνληέινπ ηνπ αξρείνπ εηζφδνπ ηηκέο γηα νξηζκέλα εδαθηθά ραξαθηεξηζηηθά, φπσο ζεξκνδπλακηθή αγσγηκφηεηα θαη πδαηνπεξαηφηεηα, ζπληειεζηήο αλαθιαζηηθφηεηαο (albedo)

99

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

θαη ινηπά. Σν εδαθηθφ κνληέιν δηαηάζζεηαη ζε 14 ζηξψκαηα κεηαμχ επηθάλεηαο θαη επηπέδνπ κεγίζηνπ βάζνπο (-2m). ΢ηελ θαηαθφξπθε δηεχζπλζε, ε επίιπζε θπκαίλεηαη κεηαμχ 0,01m πιεζίνλ ηεο επηθάλεηαο ηνπ εδάθνπο θαη 0,5m θνληά ζην νξηαθφ βάζνο ησλ 2m. Οη ππνινγηζηηθέο δηαδηθαζίεο αθνξνχλ θπξίσο ζηελ πξαγκαηνπνηνχκελε κεηαθνξά ζεξκφηεηαο θαη λεξνχ αλάκεζα ζηα ζηξψκαηα, δεδνκέλνπ φηη ηα ηειεπηαία επηθνηλσλνχλ κεηαμχ ηνπο. Σν έδαθνο κειεηάηαη σο κηα θαηαθφξπθε ζηήιε, ήηνη ζε κία δηάζηαζε· αζθαιψο εμαίξεζε απνηειεί ην αλψηαην ζηξψκα, ζην νπνίν ε κεηαθνξά ζεξκφηεηαο δελ ζα κπνξνχζε λα κειεηεζεί παξά ζηηο ηξείο δηαζηάζεηο. Ε θαηαλνκή ηεο ζεξκφηεηαο Σ θαη ηεο εδαθηθήο πεξηεθηηθφηεηαο ζε πγξαζία θαη’ φγθνλ (ε) ππνινγίδεηαη απφ ηηο παξαθάησ εμηζψζεηο (αλάιπζε ζε κία δηάζηαζε) :

( )

(

)

(

)

Ο δείθηεο δηάρπζεο ζεξκφηεηαο (ή ζεξκηθή δηαρπηφηεηα, φπσο αιιηψο αλαθέξεηαη) Η S, εθθξάδεη ην ξπζκφ κε ηνλ νπνίν ε ζεξκφηεηα δηαρέεηαη κε αγσγή ζε έλα πιηθφ –πξνθεηκέλνπ γηα θπζηθά εδαθηθά πιηθά- θαη ππνινγίδεηαη σο ζπλάξηεζε ηεο δηαζέζηκεο εδαθηθήο πγξαζίαο (ε) ζχκθσλα κε ηηο ζρέζεηο Tjernström (1989). Οη πδξαπιηθέο παξάκεηξνη πνπ ππεηζέξρνληαη ζηελ εμίζσζε (16) είλαη νη αθφινπζεο: ε: θαη’ φγθνλ πεξηεθηηθφηεηα ηνπ εδάθνπο ζε λεξφ εs: βαζκφο θνξεζκνχ εδάθνπο Ηs: πδξαηνπεξαηφηεηα Dε: πδξαπιηθή δηαρπηηθφηεηα Οη ηηκέο ησλ ζπληειεζηψλ πξνθχπηνπλ απφ ηηο εμηζψζεηο Clapp θαη Hornberger (1978). Έλαο επηπιένλ παξάγνληαο ν νπνίνο ιακβάλεηαη ππ’ φςηλ είλαη ε απφ ηηο ξίδεο ησλ θπηψλ πξφζιεςε λεξνχ (Sε)· πξφθεηηαη γηα κηα πξφζζεηε πεγή πγξαζίαο γηα ην έδαθνο. Όζν γηα ηελ εμάηκηζε πνπ πξαγκαηνπνηείηαη απφ ηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο, ζα πξέπεη θαη απηή λα ζπλππνινγηζηεί ζηνπο εμσηεξηθνχο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ην αλψηεξν αζθαιψο ζηξψκα ηνπ εδαθηθνχ κνληέινπ.

3.2.3 Σν κνληέιν βιάζηεζεο Ηαη’ αλαινγία κε ην κνληέιν εδάθνπο, ν παξάγνληαο βιάζηεζε εμεηάδεηαη ζε κηα δηάζηαζε, δειαδή σο κία θαηαθφξπθε ζηήιε, χςνπο zp. ΢ηε ζηήιε απηή, ρξεζηκνπνηείηαη ην πξνθίι ηεο ππθλφηεηαο ηεο επηθάλεηαο ησλ θχιισλ (πξφθεηηαη γηα ην δείθηε LAD , ζηνλ νπνίν έγηλε αλαθνξά ζηα πξνεγνχκελα), ψζηε λα πεξηγξαθεί ε θαηαλνκή ησλ θπιισκάησλ. Ε ζεψξεζε απηή, γεληθεχεηαη θαη ζην εζσηεξηθφ ηνπ εδάθνπο, φπνπ καο ελδηαθέξεη ε θαηαλνκή ησλ βνιβψλ (δείθηεο RAD- root area density) απφ ηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο κέρξη ην κέγηζην βάζνο βνιβψλ (zr) . Απφ ηα πιενλεθηήκαηα

100

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 3Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΖΑ΢Ε ΣΟΤ ΘΟΓΖ΢ΙΖΗΟΤ ENVI-MET V3.1 ηεο κεζφδνπ είλαη ε δπλαηφηεηα θαζνιηθήο εθαξκνγήο απηήο, απφ κηθξά θπηά ή γξαζίδη σο κεγάια δέληξα, ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη ηα αληίζηνηρα πςφκεηξα zp θαη -zr πξνζαξκφδνληαη ζην κνληέιν θαηά ηξφπν αξκνληθφ.

3.2.3.1 Σπξβψδεηο ξνέο ζεξκφηεηαο θαη εμάηκηζεο Ε αιιειεπίδξαζε κεηαμχ θπιισκάησλ θαη πεξηβάιινληνο αέξα κπνξνχλ λα εθθξαζηνχλ ζε φξνπο αηζζεηήο ξνήο ζεξκφηεηαο (Jf,h: flux heat), εμάηκηζεο ηνπ πγξνχ λεξνχ απφ ηα θχιια (Jf, evap: flux evaporation) θαη δηαπλνήο (Jf, trans: flux transpiration), ελέξγεηεο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη απφ ηα ζηφκαηα (ζηνκάηηα) ησλ θχιισλ (Jf, trans):

(

) (

(

) (

) )

(

)

(

)

(

)

Οη φξνη Ta θαη qa αλαθέξνληαη ζηε ζεξκνθξαζία θαη ζρεηηθή πγξαζία ηνπ ρψξνπ αληίζηνηρα, θνληά ζηα θχιια ησλ θπηψλ, Δq είλαη ην ην έιιεηκκα πγξαζίαο κεηαμχ θχιισλ θαη αέξα, κε . Ο φξνο Σf είλαη ε ζεξκνθξαζία ησλ θχιισλ, ελψ κε ρξήζε ηνπ ζπκβφινπ q* ππνδεηθλχεηαη ν θνξεζκφο ηνπ q ζηελ επηθάλεηα ησλ θχιισλ. Χο έιιεηκκα πγξαζίαο νξίδεηαη ε δηαθνξά πίεζεο αηκψλ θνξεζκνχ θαη πξαγκαηηθήο πίεζεο αηκψλ ππφ ζπγθεθξηκέλεο ζπλζήθεο ζεξκνθξαζίαο. Ηαηά ηνλ Following Barden (1982), ε αεξνδπλακηθή αληίζηαζε ra είλαη ζπλάξηεζε ηεο ηαρχηεηαο ηνπ αλέκνπ θαη ηεο γεσκεηξίαο ησλ θχιισλ:

√

*

(

+

)

Όπνπ W είλαη ε ηαρχηεηα ηνπ αλέκνπ ζηελ επηθάλεηα ησλ θχιισλ. ΢ηελ παξάκεηξν Α απνδίδνληαη 0.5

-1

0.5

-1

νη ηηκέο Α=87 (sec m ) γηα θσλνθφξα θαη ρνξηάξη θαη Α=200(sec m ) γηα θπιινβφια δέληξα.

D: δηάκεηξνο ησλ θχιισλ. Ε ηηκή ηεο δηακέηξνπ θπκαίλεηαη απφ 0.02m πξνθεηκέλνπ γηα θσλνθφξα κέρξη θαη 0.5m γηα ηξνπηθά δέληξα (Schilling, 1990). δc=1, φηαλ είλαη δπλαηφλ λα πξαγκαηνπνηεζεί εμάηκηζε θαη δηαπλνή (Δ q≥0) δc=0, φηαλ δελ κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί παξά κφλν ζπκπχθλσζε πδξαηκψλ. ΢ε θάζε θειί ηνπ θαλάβνπ απαηηείηαη δηαρσξηζκφο ησλ πγξψλ ηκεκάησλ ησλ θχιισλ, γελνκέλεο ηεο παξαδνρήο φηη κφλν ηα πγξά ηκήκαηα ηνπ θχιινπ εμαηκίδνληαη ελψ ε δηαπλνή ιακβάλεη ρψξα απνθιεηζηηθά ζηα ζηεγλά κέξε ηνπ θχιινπ (εμηζψζεηο 17b θαη 17c). Γηα ην δηαρσξηζκφ ησλ πγξψλ κεξψλ εθαξκφδεηαη ε ζρέζε Deardorff (1978):

(

)

(

)

Όπνπ Wdew είλαη ην πξαγκαηηθφ πνζνζηφ δξνζηάο πάλσ ζηηο επηθάλεηεο ησλ θχιισλ θαη Wdew,max 2

είλαη ην κέγηζην δπλαηφ, ήηνη 0.2kg/m .

101

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

3.2.3.2 Αληίζηαζε ΢ηνκάησλ Ε αληίζηαζε ζηνκάησλ rs ελφο θπηνχ, ππνινγίδεηαη ιακβάλνληαο ππ’ φςηλ ηελ πξαγκαηηθή (RSW) θαη ηε κέγηζηε (RSW,max ) κηθξνθπκαηηθή αθηηλνβνιία πνπ εηζάγεηαη, θαη ηε δηαζέζηκε πεξηεθηηθφηεηα ηνπ εδάθνπο ζε λεξφ (ε), ζηε δψλε ησλ ξηδψλ. Γθαξκφδεηαη ε ζρέζε ηνπ Deardorff (1978):

*

(

) +

(

)

Ε ηηκή ηεο παξακέηξνπ rs,min δειαδή ηνπ θαηψηαηνπ νξίνπ ηεο αληίζηαζεο ησλ ζηνκάησλ, εμαξηάηαη 0.5

0.5

απφ ην είδνο ηνπ θπηνχ· θπκαίλεηαη απφ 200(s /m) γηα ην γξαζίδη, κέρξη 400(s /m) γηα ηα θχιια ησλ θπιινβφισλ δέληξσλ. Ιηα ελαιιαθηηθή πξνζέγγηζε γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο αληίζηαζεο ησλ ζηνκάησλ είλαη ην θσηνζπλζεηηθφ κνληέιν ηνπ Jacobs (1994) , ην νπνίν δίλεη ηε δπλαηφηεηα κηαο πην δπλακηθήο αλαπαξάζηαζεο ηεο βιάζηεζεο.

3.2.3.3 Γλεξγεηαθφ Ζζνδχγην ζηα Φχιια Ακεινχκελεο ηεο απνζήθεπζεο εζσηεξηθήο ελέξγεηαο ζηα θχιια, ε ζεξκνθξαζία ηνπο Σ f πξνθχπηεη απφ ηελ αθφινπζε ζρέζε: ( )

( )

(

)

(

)

Όπνπ: cp: ε ζρεηηθή ζεξκφηεηα ηνπ αέξα, ε νπνία νξίδεηαη σο πξνο ην πνζφ ζεξκφηεηαο πνπ απαηηείηαη γηα ηε κεηαβνιή ηεο ζεξκνθξαζίαο κηαο κνλάδαο κάδαο ηνπ αληηθεηκέλνπ θαηά κία κνλάδα, ρσξίο αιιαγή θάζεο ξ: ε ππθλφηεηα ηνπ αέξα L: ε ιαλζάλνπζα ζεξκφηεηα εμάηκηζεο Rsw,net: ε θαζαξή πξνζπίπηνπζα αθηηλνβνιία κηθξνχ κήθνπο θχκαηνο πνπ απνξξνθάηαη απφ ηελ επηθάλεηα ησλ θχιισλ

( )

(

( )

( ))(

)

F: αδηάζηαηε παξάκεηξνο πνπ πεξηγξάθεη ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ ησλ θχιισλ σο πξνο ηνλ ήιην· F=0.5 γηα ηπραίν πξνζαλαηνιηζκφ ησλ θχιισλ af: ν δείθηεο αλαθιαζηηθφηεηαο ησλ θχιισλ (albedo) trf=0.3 (transmission factor)

(

)

( )

( )

( )

(

( )) 102

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 3Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΖΑ΢Ε ΣΟΤ ΘΟΓΖ΢ΙΖΗΟΤ ENVI-MET V3.1 ΢ην ζεκείν απηφ, νη φξνη πνπ εκθαλίδνληαη ζηηο ζρέζεηο (17a-c) ηνπ αηκνζθαηξηθνχ κνληέινπ, κπνξνχλ λα ππνινγηζηνχλ απφ κηα λέα ζρέζε, εθφζνλ έρεη πξνεγεζεί ε επίιπζε ηεο (21):

( )

( )

( )

( ) (

)

(

)

(

)

Όπνπ, σο πξναλαθέξζεθε, LAD (leaf area density) είλαη ε ππθλφηεηα ηεο επηθάλεηαο ησλ θχιισλ ζε χςνο z. ΢ηηο εμηζψζεηο απηέο, έρεη γίλεη ε παξαδνρή φηη κφλν ε κία πιεπξά ησλ θχιισλ ζπκκεηέρεη ζηελ ηπξβψδε δηαδηθαζία αληαιιαγήο ζεξκφηεηαο θαη εμάηκηζεο (the luv side, φπσο ιέγεηαη) θαη απνξξνθά κηθξνθπκαηηθή αθηηλνβνιία, ελψ ζπκκεηέρνπλ ακθφηεξεο πιεπξέο ησλ θχιισλ ζηελ αληαιιαγή ζεξκφηεηαο, φηαλ πξφθεηηαη γηα αθηηλνβνιία κεγάινπ κήθνπο θχκαηνο.

3.2.3.4 Τδξνινγηθφ ηζνδχγην θπηψλ/εδάθνπο Πξνθεηκέλνπ λα γίλεη θαηά ην δπλαηφλ ξεαιηζηηθή ε πξνζνκνίσζε ηνπ κεραληζκνχ δηαπλνήοπαξνρήο λεξνχ ζην έδαθνο, ην λεξφ πνπ δηαπλέεηαη απφ ηα θπηά πξέπεη λα παξαιακβάλεηαη –κέζσ ησλ ξηδψλ- απ’ επζείαο απφ ην έδαθνο, ψζηε λα επηηπγράλεηαη απψιεηα ηεο πεξηεθηηθφηεηαο ηνπ εδάθνπο ζε πγξαζία. ΢ηελ πεξίπησζε πνπ ην έδαθνο απνηπγράλεη ζηελ ιήςε επαξθνχο πνζφηεηαο λεξνχ, ε αληίζηαζε ησλ ζηνκάησλ ζα απμεζεί κε ζπλέπεηα ηε κείσζε ηνπ ξπζκνχ δηαπλνήο. Ε παξαθάησ ζρέζε ππνινγίδεη ηε ζπλνιηθή κάδα λεξνχ πνπ δηαπλέεηαη απφ ηα θπηά (ζηα δηάθνξα ζηξψκαηα):

( )

∫

( )

(

)

Σν λεξφ πξνζιακβάλεηαη απφ δηαθνξεηηθά θάζε θνξά εδαθηθά ζηξψκαηα ηεο πεξηνρήο ησλ ξηδψλ, θάηη πνπ εμαξηάηαη απφ ην πιήζνο ησλ βνιβψλ ζε θάζε ζηξψκα (RAD(z) value πνπ νξίζηεθε ζε πξνεγνχκελν εδάθην) θαζψο θαη απφ ηελ πδξαπιηθή δηάρπζε ηνπ εδαθηθνχ ζηξψκαηνο Dε(z) :

(

)

(

(

)

(

)) (∫

(

)

(

)

)

(

)

(

)

3.2.4 Γδαθηθή επηθάλεηα θαη επηθάλεηεο θηηξίσλ Ε ζεξκνθξαζία Σ0 ηεο επηθάλεηαο ηνπ εδάθνπο ζε ηζνξξνπία, ππνινγίδεηαη απφ ηε ζρέζε ελεξγεηαθνχ ηζνδπγίνπ (26):

Όπνπ νη φξνη Rsw,net θαη Rlw,net, αληηπξνζσπεχνπλ ηελ θαζαξή ελέξγεηα αθηηλνβνινχζαο ξνήο, νη φξνη Jh θαη Jv αληηπξνζσπεχνπλ ηελ ηπξβψδε ξνή ζεξκφηεηαο θαη εμάηκηζεο θαη, ηέινο, ν παξάγνληαο G εθθξάδεη ηε ξνή ζεξκφηεηαο ζην έδαθνο. Πξνθεηκέλνπ γηα επηθάλεηεο θηηξίσλ, ε παξαπάλσ εμίζσζε ηξνπνπνηείηαη σο εμήο: ε εδαθηθή ξνή ζεξκφηεηαο αληηθαζίζηαηαη απφ ηε κεηάδνζε ζεξκφηεηαο κέζσ ηνίρσλ ή ζηεγψλ (Qw).

103

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

3.2.4.1 Ρνέο αθηηλνβνιίαο ΢ηνλ ππνινγηζκφ ησλ φξσλ Rsw,net θαη Rlw,net ιακβάλεηαη ππ’ φςηλ ε ζεξκνθξαζία ησλ επηθαλεηψλ ησλ θηηξίσλ. Γηα ηελ κηθξνχ κήθνπο θχκαηνο αθηηλνβνιία Rsw,net ηζρχεη ε ζρέζε:

(

(

)

(

))(

)

΢ηελ παξαπάλσ ζρέζε, β είλαη ε γσλία πξφζπησζεο ηεο εηζεξρφκελεο αθηηλνβνιίαο σο πξνο ηελ επηθάλεηα θαη as είλαη ν δείθηεο αλαθιαζηηθφηεηαο (albedo) ηεο επηθάλεηαο. ΢ηνλ ππνινγηζκφ ηεο κεγάινπ κήθνπο θχκαηνο αθηηλνβνιίαο, ιακβάλεηαη ππ’ φςηλ ην δπλακηθφ ηεο βιάζηεζεο ησλ ζηξσκάησλ πάλσ απφ ηελ επηθάλεηα, ε αθηηλνβνινχζα ξνή απφ ηα θηίξηα θαη ε αληαλάθιαζε ηεο αθηηλνβνιίαο αλάκεζα ζηελ επηθάλεηα θαη ζηα θηίξηα. Υάξηλ απινπνίεζεο ησλ ππνινγηζκψλ, ε κεγάινπ κήθνπο θχκαηνο αθηηλνβνιία αλαιχεηαη ζηηο εμήο δχν ππνθαηεγνξίεο: us

R

lw,net,

s

ε νπνία αλαθέξεηαη ζηνλ ειεχζεξν απφ θηίξηα ρψξν, θαη R lw,net, ε νπνία αλαθέξεηαη ζηνλ

πεξηβαιιφκελν απφ θηίξηα ρψξν. Ιάιηζηα ηζρχεη ε εμήο ζρέζε:

( )

( )

(

)

Ο ζπληειεζηήο ζέαζεο ηνπ νπξαλνχ (sky view factor- ζsvf), επί ηεο νπζίαο ζηαζκίδεη ηελ ελέξγεηα γηα ηνλ θαιππηφκελν θαη ηνλ αθάιππην ρψξν θαηά πεξίπησζε. us

Οη φξνη R

lw,net θαη

s

R lw,net, δειαδή ε αληαιιαγή αθηηλνβνιίαο κεγάινπ κήθνπο θχκαηνο κεηαμχ

εδάθνπο θαη βιάζηεζεο, ζηελ πεξίπησζε ηνπ αθάιππηνπ, θαη κεηαμχ εδάθνπο θαη θηηξίσλ, ζηελ πεξίπησζε ηνπ θαιπκκέλνπ, αληίζηνηρα, πξνθχπηνπλ απφ ηηο παξαθάησ εμηζψζεηο ηεο ζεσξίαο Deardorff(1978):

( )( *

(

( ))

(

) ̅

)

(

̅

)

+

(

)

(

)

Όπνπ ̅ είλαη ε κέζε ζεξκνθξαζία ησλ ηνίρσλ ησλ θηηξίσλ θαη ε w είλαη ε εθπνκπή απφ ηνπο ηνίρνπο. Γηα ηνλ θαιπκκέλν ρψξν, γίλεηαη ε παξαδνρή φηη ε ξνή ελέξγεηαο απφ ηνπο ηνίρνπο ιακβάλεηαη ππ’ φςηλ κφλν ππφ ηε ζπλζήθε ηνίρσλ ζεξκφηεξσλ απφ ηελ εδαθηθή επηθάλεηα. Ιφλν ηφηε ε ξνή ζεξκφηεηαο απφ ηνπο ηνίρνπο ζεσξείηαη ζεκαληηθή. ΢ηελ πεξίπησζε πνπ ην έδαθνο είλαη ζεξκφηεξν απφ ηνπο ηνίρνπο, ην θαηλφκελν πνπ ζεσξείηαη δεζπφδνλ είλαη ε αλάθιαζε ηεο αθηηλνβνιίαο απφ ηελ επηθάλεηα ησλ ηνίρσλ. Σν κνληέιν ξνήο αθηηλνβνιίαο είλαη ιηγφηεξν πεξίπινθν ζηελ πεξίπησζε ησλ ηνίρσλ ησλ θηηξίσλ. Σνχην δηφηη, ακειείηαη ελ πξνθεηκέλσ ε επηξξνή ηεο βιάζηεζεο, εθφζνλ θαηά ηελ νξηδφληηα δηεχζπλζε ηεο ξνήο απφ ηα ζηξψκαηα ηεο βιάζηεζεο, νη δηαζέζηκεο πιεξνθνξίεο είλαη ιηγνζηέο. Γηα ηνπο θαηαθφξπθνπο ηνίρνπο, γίλεηαη ε παξαδνρή ηεο θαηά ην ήκηζπ θαηαλνκήο θαιπκκέλνπ θαη

104

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 3Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΖΑ΢Ε ΣΟΤ ΘΟΓΖ΢ΙΖΗΟΤ ENVI-MET V3.1 αθάιππηνπ ρψξνπ. Γηα ηνλ θαιπκκέλν ρψξν, ε καθξνθπκαηηθή αθηηλνβνιία ζεσξείηαη φηη θαηά ηα 2/3 πξνέξρεηαη απφ ηηο εθπνκπέο ησλ άιισλ ηνίρσλ θαη ην ινηπφ 1/3 απφ αθηηλνβνιία αλαθιψκελε ζηνπο ηνίρνπο απφ ην έδαθνο. Πξνθεηκέλνπ γηα ηηο ζηέγεο, ε κφλε δηαθνξά πνπ ζεκεηψλεηαη ζηηο ζπληζηψζεο ηεο αθηηλνβνιίαο ζε ζρέζε κε ηελ πεξίπησζε ηνπ εδάθνπο είλαη φηη z≠0 θαη αζθαιψο ακειείηαη ε επίδξαζε ηεο βιάζηεζεο ζηα αλψηεξα ζηξψκαηα (πάλσ απφ ηελ νξνθή).

3.2.4.2 Σπξβψδεο ξνή ζεξκφηεηαο θαη εμάηκηζεο 0

0

Ε απφδνζε ηηκήο ζηηο πνζφηεηεο Jh θαη Jv πνπ ζπκβνιίδνπλ ηα κεγέζε ηπξβψδεο ξνή ζεξκφηεηαο θαη εμάηκηζεο αληίζηνηρα, γίλεηαη κέζσ ησλ αθφινπζσλ ζρέζεσλ: (

|

) (

)

(

|

|

) (

)

|

(

)

(

)

Όπνπ k=1, ππνδεηθλχεη ην πξψην ππνινγηζζέλ ζηξψκα πάλσ απφ ηελ επηθάλεηα ή παξαθείκελα 0

0

απηήο. Ηh ,Ηv είλαη νη ζπληειεζηέο αληαιιαγήο ζεξκφηεηαο θαη εμάηκηζεο, νη νπνίνη ππνινγίδνληαη ζπκπεξηιακβάλνληαο ηε ζεξκηθή δηαβάζκηζε κεηαμχ επηθάλεηαο θαη ππεξθείκελνπ ζηξψκαηνο αέξα (Asaeda et al. 1993) Οη καζεκαηηθέο παξαζηάζεηο (28a-b) ζα πξέπεη λα ηξνπνπνηεζνχλ ζηελ πεξίπησζε ησλ ηνίρσλ, ψζηε λα ιεθζεί ππ’ φςηλ ν πξνζαλαηνιηζκφο ησλ ηειεπηαίσλ. Γηα κηθξέο ηηκέο ηεο ηαρχηεηαο ηνπ αλέκνπ, επηθξαηνχλ ζπλζήθεο ειεχζεξεο κεηαθνξάο ζεξκφηεηαο θαη ρξεζηκνπνηείηαη ην z

-1/3

κνληέιν

γηα ηελ πεξηγξαθή ηεο θαηαθφξπθεο κεηαθνξάο (Panhans & Schrodin, 1980). Ε επηθαλεηαθή πγξαζία q0 κπνξεί λα πξνζδηνξηζηεί κέζσ ηεο πεξηεθηηθφηεηαο πγξαζίαο ζην επίπεδν z=-1, ρξεζηκνπνηψληαο ηελ β-πξνζέγγηζε ηνπ Deardorff (1978):

( ) (

(

(

) (

)

) )

(

)

φπνπ ε είλαη ε πεξηεθηηθφηεηα εδαθηθήο πγξαζίαο θαη’ φγθνλ ζην πξψην εδαθηθφ ζηξψκα θαη εfc είλαη ε πδαηντθαλφηεηα ηνπ εδάθνπο (field capacity), δειαδή ε πεξηεθηηθφηεηα ζε λεξφ πνπ παξακέλεη αξθεηέο κέξεο κεηά ηε ζηξάγγηζε ηνπ θνξεζκέλνπ εδάθνπο. Ε ηηκή ηεο είλαη ζπλάξηεζε ηεο θπζηθνρεκηθήο θαηάζηαζεο ηνπ εδάθνπο θαη πξαθηηθά ηαπηίδεηαη κε ηελ ηζνδχλακε πγξαζία· πνηθίιιεη απφ 7% ζηα ακκψδε σο 40% ζηα αξγηιψδε εδάθε. Ε ξνή ηνπ λεξνχ ζπλδέεηαη κε ην εδαθηθφ πδξαπιηθφ κνληέιν κέζσ ηνπ φξνπ Sε,0 ν νπνίνο ζπλδέεηαη κε ηελ εμάηκηζε ζηελ επηθάλεηα:

(

)

(

)

(

)

΢ηελ παξαπάλσ ζρέζε, ην k=-1 αλαθέξεηαη ζην πξψην ζηξψκα ηνπ εδαθηθνχ κνληέινπ κε πάρνο Δz θαη ππθλφηεηα λεξνχ ξw. Ε εθαξκνγή ησλ ζρέζεσλ απέδεημε πσο ην πιένλ ξεαιηζηηθφ είλαη λα κνηξαζηεί ε απψιεηα λεξνχ ζηα δχν πξψηα ζηξψκαηα ηνπ εδάθνπο· κάιηζηα, ε παξάκεηξνο β ηεο

105

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

ζρέζεο (29) ζα ήηαλ πξνηηκφηεξν θαη αθξηβέζηεξν λα εθηηκάηαη ζπλππνινγίδνληαο ζηνηρεία απφ ηα δχν απηά ζηξψκαηα, παξά ιακβάλνληαο ππ’ φςηλ κφλν ην αλψηεξν. Δηαθνξεηηθά, ην έδαθνο ζα ζηεγλψζεη πνιχ γξήγνξα, εμ’ αηηίαο ηνπ κηθξνχ πάρνπο ησλ ζηξσκάησλ.

3.2.4.3 Ρνή ζεξκφηεηαο εδάθνπο θαη κέζσ ησλ θηηξίσλ Ε ξνή ζεξκφηεηαο ζην έδαθνο ππνινγίδεηαη σο ζπλάξηεζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ζηελ επηθάλεηα θαη ζην πξψην ζηξψκα θάησ απφ ηελ επηθάλεηα ζην εδαθηθφ κνληέιν:

(

( (

)

) )

(

)

Όπνπ ιs είλαη ε ζεξκηθή αγσγηκφηεηα ηνπ πξψηνπ ζηξψκαηνο ηνπ εδάθνπο, εμαξηάηαη δε απφ ηνλ ηχπν ηνπ εδάθνπο θαη ηελ πεξηεθηηθφηεηα απηνχ ζε λεξφ. Πξνθεηκέλνπ γηα θηίξηα, ν φξνο G αληηθαζίζηαηαη απφ ηνλ φξν Qw , ν νπνίνο κε ηε ζεηξά ηνπ ππνινγίδεηαη απφ ηελ εμίζσζε:

(

(

)

)

Γδψ ην k είλαη ν δείθηεο κεηαθνξάο ζεξκφηεηαο πιηθνχ ηνπ ηνίρνπ θαη Σ a,i είλαη ε ζεξκνθξαζία ηνπ αέξα ζην εζσηεξηθφ ηνπ θηηξίνπ. Ε ελ ιφγσ πξνζέγγηζε δελ ιακβάλεη ππ’ φςηλ ην απφζεκα ζεξκφηεηαο ζην θηίξην.

3.2.5 Αξηζκεηηθά κνληέια- Ιεζνδνινγία 3.2.5.1 Σερληθέο επίιπζεο Οη δηαθνξηθέο εμηζψζεηο πνπ ππεηζέξρνληαη ζην κνληέιν, επηιχνληαη ζην ζχζηεκα θαλάβνπ ηνπ κνληέινπ θιηκαθσηά θαη ρξεζηκνπνηψληαο δηαθνξηθά πεπεξαζκέλα ζηνηρεία. Οη ηξηζδηάζηαηεο εμηζψζεηο κεηαθνξάο- δηάρπζεο επηιχνληαη κε εθαξκνγή ηεο έκκεζεο κεζφδνπ ελαιιαζζφκελσλ δηεπζχλζεσλ (alternating directions implicit- ADI) ζε ζπλδπαζκφ κε έλα πξφγξακκα νξηδφληηαο κεηαθνξάο. Πξφθεηηαη γηα κηα πεπεξαζκέλε δηαθνξηθή κέζνδν γηα ηελ επίιπζε παξαβνιηθψλ θαη ειιεηπηηθψλ κεξηθψλ δηαθνξηθψλ εμηζψζεσλ ζε δχν ή πεξηζζφηεξεο δηαζηάζεηο· ην πιενλέθηεκα απηήο είλαη φηη νη εμηζψζεηο πνπ πξέπεη λα επηιπζνχλ ζε θάζε επαλάιεςε είλαη απινχζηεξεο, γεγνλφο πνπ απινπνηεί ηελ επίιπζε. Γπηπιένλ, ην πξφγξακκα γηα ην νπνίν έγηλε ιφγνο πξνυπνζέηεη κελ ζρεηηθά κεγάιε αξηζκεηηθή δηάρπζε, επηηξέπεη δε ηελ ηαρεία επίιπζε εμηζψζεσλ, ηθαλφο ιφγνο γηα λα επηιερζεί ζην ππνινγηζηηθφ κνληέιν ηνπ ινγηζκηθνχ ENVI-met. Γηα ηηο εμηζψζεηο Navier-Strokes πνπ, φπσο πξναλαθέξζεθε, ρξεζηκνπνηνχληαη, επηιέγεηαη ε επίιπζε ησλ Patrinos& Kistler, 1977 (Ιέζνδνο ησλ δηαηξεηψλ). Οη πξνγλσζηηθέο εμηζψζεηο γηα ηε δηαηήξεζε ηεο κάδαο ζε πεδίν αλέκνπ aux

βνεζεηηθφ πεδίν ξνήο u

δηαηξείηαη ζε έλα

(auxiliary) θαη ζε έλα πεδίν πίεζεο p:

106

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 3Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΖΑ΢Ε ΣΟΤ ΘΟΓΖ΢ΙΖΗΟΤ ENVI-MET V3.1

(

)

Γπνκέλσο, ε κεηαβιεηή ηεο πίεζεο αλάγεηαη ζε έλα λέν ζχζηεκα ηξηψλ εμηζψζεσλ γηα ην βνεζεηηθφ πεδίν ξνήο (αληί ησλ ηξηψλ πξνγλσζηηθψλ εμηζψζεσλ (1a-c)):

(

)

(

)

(

)

(

)

(

)

(

)

( ) ( )

(

)

(

)

Απηφ ην πεδίν ξνήο έρεη ηε ζσζηή ζηξνβηιφηεηα, δελ ηζρχεη φκσο ζε απηφ ε δηαηήξεζε ηεο κάδαο· επνκέλσο δελ ηθαλνπνηείηαη ε εμίζσζε (2). Σν ζπλδπαζκέλν πεδίν πίεζεο πξνζδηνξίδεηαη απφ ηελ επίιπζε ηεο εμίζσζεο Poisson, ρξεζηκνπνηψληαο ηε κε γξακκηθή επαλαιεπηηθή κέζνδν Simultaneous Over-Relaxation (SOR):

(

)

(

)

Σν πξαγκαηηθφ πεδίν ξνήο γηα ηε δηαηήξεζε ηεο κάδαο ππνινγίδεηαη απφ ηε ζρέζε:

Γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηεο απφηνκεο θιίζεο πίεζεο πνπ πξνθχπηεη ζηηο κηθξήο θιίκαθαο πξνζνκνηψζεηο, απαηηείηαη ε επηινγή κηθξνχ ρξνληθνχ βήκαηνο θαηά ηελ επίιπζε ησλ εμηζψζεσλ ηνπ πεδίνπ αλέκνπ. Ηαηά ζπλέπεηα, ην πεδίν αλέκνπ δελ αληηκεησπίδεηαη σο πξνγλσζηηθή κεηαβιεηή ζηηο πξνζνκνηψζεηο ηνπ ENVI-met, αιιά ελεκεξψλεηαη θαηφπηλ νξηζκέλνπ ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο γηα ελδερφκελεο αιιαγέο ζηελ ηχξβε θαη ζηε ζεξκηθή δηαβάζκηζε. Τπάξρεη επηπιένλ ε δπλαηφηεηα λα ζεσξεζεί ην πεδίν αλέκνπ σο θαλνληθή κεηαβιεηή, επηινγή φκσο πνπ θξίλεηαη ρξνληθά αζχκθνξε δεδνκέλεο ηεο ππνινγηζηηθήο δχλακεο ησλ ζχγρξνλσλ κεραλεκάησλ.

3.2.5.2 Τπνινγηζηηθφ πεδίν θαη θαηαζθεπή θαλάβνπ Σν νιηθφ κέγεζνο ηνπ κνληέινπ ζηηο ηξείο δηαζηάζεηο Υ, Τ, Δ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ θαλάβνπ ηνπ αξρείνπ εηζφδνπ επηιέγεηαη κέζα απφ έλα κεγάιν εχξνο ηηκψλ θαη πξνζαξκφδεηαη ζηηο αλάγθεο ηνπ εθάζηνηε πξνβιήκαηνο. Σα δηαζηήκαηα Δx, Δy, Δz είλαη ηζαπέρνληα ζε θάζε δηεχζπλζε· εμαίξεζε απνηειεί ην ρακειφηεξν θειί ηνπ θαλάβνπ πάλσ απφ ην έδαθνο, πνπ ππνδηαηξείηαη ζε 5 ππν-θειηά κεγέζνπο Δzg=0.2Δz ψζηε λα είλαη πην ξεαιηζηηθνί νη ππνινγηζκνί ζηελ επηθάλεηα (φπσο πεξηγξάθεθε ζην ζρεηηθφ εδάθην). Σν ηξηζδηάζηαην κνληέιν αλάγεηαη ζε έλαλ άμνλα εθηεηλφκελν ζε χςνο 2500m, νη ηηκέο ηνπ νπνίνπ ρξεζηκνπνηνχληαη σο αλαθνξά ηφζν γηα ηελ εηζξνή, φζν θαη γηα ηηο νξηαθέο ζπλζήθεο (top) ηνπ ηξηζδηάζηαηνπ κνληέινπ.

107

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

3.2.6 Ιεηνλεθηήκαηα θαη παξαιείςεηο ζηελ παξνχζα έθδνζε Αλακθίβνια, ε ρξήζε ηνπ ινγηζκηθνχ ENVI-met, παξέρεη κηα πιεζψξα δπλαηνηήησλ θαη έρεη επξχ πεδίν ρξήζεο, φπσο αλαθέξζεθε ζηελ αξρή ηεο ελφηεηαο. Παξ’ φια απηά, ε παξνχζα έθδνζε εκθαλίδεη νξηζκέλεο αηέιεηεο θαη αδχλακα ζεκεία, ηα νπνία –θαζψο ην πξφγξακκα είλαη δηαξθψο αλαπηπζζφκελν- κέιινπλ λα δηνξζσζνχλ ή έζησ λα βειηησζνχλ ζηηο πξνζερείο εθδφζεηο. ΢πλνπηηθά αλαθέξνληαη νξηζκέλα κεηνλεθηήκαηα ηεο έθδνζεο 3.1: 1.

Ε πνιππινθφηεηα ησλ ππνινγηζκψλ πνπ εθηειεί ην πξφγξακκα ζε θάζε πξνζνκνίσζε θαζηζηνχλ ηε δηαδηθαζία ρξνλνβφξα θαη –κηιψληαο γηα ηηο δπλαηφηεηεο ελφο ηππηθνχ ππνινγηζηή- ε ζηάζκε αθξίβεηαο ηεο αλάιπζεο δηαηεξείηαη ζρεηηθά ρακειή. Ε θαηάζηαζε απηή εληείλεηαη θαζψο θάζε ζηνηρείν πξνζνκνηψλεηαη σο έλα ή πεξηζζφηεξα νξζνγψληα παξαιιειεπίπεδα κε δηαζηάζεηο βάζεο πνπ αθνινπζνχλ ηνλ θάλαβν, ελψ κηθξφηεξα ζηνηρεία δελ κπνξνχλ θαλ λα ζπκπεξηιεθζνχλ ζηελ αλάιπζε.

2.

΢ην ENVI-met δελ πξνβιέπεηαη ε δπλαηφηεηα πξνζνκνίσζεο ζχλζεηνπ αλάγιπθνπ, θαζψο ην εδαθηθφ ππφβαζξν ζεσξείηαη απνιχησο επίπεδν θαηά ηε δηαδηθαζία.

3.

Οη ππάξρνπζεο βηβιηνζήθεο (αξρεία δεδνκέλσλ) γηα ηε βιάζηεζε θαη ηα πιηθά είλαη ελ γέλεη πεξηνξηζκέλεο. Τπάξρεη αζθαιψο ε δπλαηφηεηα επέθηαζεο απηψλ απφ ην ρξήζηε, φκσο ε δηαδηθαζία είλαη πνιχπινθε θαη απαηηεί εκπεηξία θαη εμεηδίθεπζε.

4.

΢ηε βάζε δεδνκέλσλ γηα ηε βιάζηεζε, ηα δέληξα κνληεινπνηνχληαη σο ζηήιεο θαη έηζη ε ζηάζκε ηεο αθξίβεηαο είλαη ρακειή.

5.

Ε πξνζνκνίσζε πδάηηλσλ ζηνηρείσλ δελ είλαη αξθεηά ξεαιηζηηθή, εθφζνλ ην πξφγξακκα δχλαηαη λα πξνζνκνηψζεη κφλν ζηνηρεία κεγάινπ βάζνπο (επηινγή “deep water”) θαη φρη ξερφ λεξφ (θάπνην ζηληξηβάλη γηα παξάδεηγκα)

6.

Ηαηά ηελ εηζαγσγή θηηξίσλ ζην αξρείν εηζφδνπ, ν ρξήζηεο δελ κπνξεί λα επέκβεη αιιάδνληαο ην πιηθφ απφ ην έλα θηίξην ζην άιιν, πνιιψ δε κάιινλ ζην ίδην θηίξην. Γμαηηίαο απηνχ, ην κνληέιν γίλεηαη ιηγφηεξν ξεαιηζηηθφ.

7.

Ε ζηάζκε ξεαιηζκνχ ηνπ κνληέινπ κεηψλεηαη θαη εμ αηηίαο ηεο παξάιεηςεο ζηνπο ππνινγηζκνχο ηεο επίδξαζεο θαηλνκέλσλ φπσο ε ζεξκηθή λεζίδα.

8.

Παξ’ φιν πνπ ε πξνζνκνίσζε γίλεηαη ζε ηξείο δηαζηάζεηο, ν ρξήζηεο δελ έρεη πιήξε επνπηεία ηνπ 3D-κνληέινπ, εθφζνλ ζρεδηάδεη ζε θάλαβν δχν δηαζηάζεσλ Υ, Τ.

Ήδε απφ ηελ επφκελε έθδνζε ηνπ ENVI-met, ε νπνία αλακέλεηαη λα θπθινθνξήζεη επξέσο ηνπο επφκελνπο κήλεο (επί ηνπ παξφληνο δηαηίζεηαη κφλν σο δνθηκαζηηθφ ινγηζκηθφ), ε πιεηνςεθία ησλ παξαπάλσ αηειεηψλ αλακέλεηαη λα εμαιεηθζεί. Οη θαηλνηνκίεο πνπ εηζάγεη ε λέα έθδνζε 4.0, πεξηγξάθνληαη ζπλνπηηθά ζηελ παξαθάησ ελφηεηα:

108

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 3Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΖΑ΢Ε ΣΟΤ ΘΟΓΖ΢ΙΖΗΟΤ ENVI-MET V3.1 3.3 Ση αιιάδεη ζηελ επφκελε έθδνζε ηνπ ινγηζκηθνχ, ENVI-met V4.0

Γηθφλα 3.6: Δπλαηφηεηεο θαη θηινζνθία ζρεδηαζκνχ ηεο λεφηεξεο έθδνζεο ηνπ ινγηζκηθνχ ENVI-met

3.3.1 Γηζαγσγή Σν επφκελν βήκα απφ ηελ έθδνζε V3.1, ε νπνία είλαη δηαζέζηκε ζην θνηλφ θαη ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηηο αλάγθεο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, είλαη ε V4. Ε δηαδηθαζία ηεο αλάπηπμήο ηεο δηήξθεζε πεξίπνπ πέληε έηε, γεγνλφο πνπ καξηπξά ην κέγεζνο ησλ αιιαγψλ θαη βειηηψζεσλ. Ο ζρεδηαζκφο ηνπ ινγηζκηθνχ ENVI-met έρεη ηηο ξίδεο ηνπ ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ ’90, κε ηελ πξψηε νινθιεξσκέλε εθαξκνγή πξνζνκνίσζεο ζε κία δηάζηαζε λα ρξεζηκνπνηείηαη ην 1996 (ENVI-met-1, 1D). ΢ε απηά ηα ρξφληα, ε εμέιημε είλαη αμηνζεκείσηε, φζνλ αθνξά ηφζν ζηε ξαγδαία βειηίσζε ησλ δπλαηνηήησλ ηνπ πξνγξακκαηηζηηθνχ πεξηβάιινληνο θαη ηελ αλαβάζκηζε ηνπ ηερληθνχ εμνπιηζκνχ (δειαδή ησλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ ζηνπο νπνίνπο εθηεινχληαη νη πξνζνκνηψζεηο), φζν θαη ζηνλ ηξφπν νξγάλσζεο θαη θσδηθνπνίεζεο ηεο πιεξνθνξίαο απφ ηνπο ζρεδηαζηέο ηνπ πξνγξάκκαηνο. Ηαηά ζπλέπεηα, ην ινγηζκηθφ ENVI-met V4 είλαη θάηη πεξηζζφηεξν απφ κηα λέα έθδνζε κε απμεκέλεο δπλαηφηεηεο· πξφθεηηαη γηα κηα ζπλνιηθή απνηχπσζε ηεο εμέιημεο ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ ζην ρψξν ηεο πξνζνκνίσζεο. Χο επί ην πιείζηνλ, νη δηαθνξέο κεηαμχ ησλ δχν εθδφζεσλ, δελ αθνξνχλ ζηνλ ππξήλα ηνπ κνληέινπ, παξά ζηε δνκή ησλ εληνιψλ θαη ηηο δπλαηφηεηεο πνπ πξνζθέξεη ην λέν πξνγξακκαηηζηηθφ πεξηβάιινλ. Σνχην δηφηη, ελψ κηα λέα ιεηηνπξγία κπνξεί ζρεδφλ άκεζα λα ηεζεί ζε εθαξκνγή ζε επίπεδν αιγνξίζκνπ, είλαη εμαηξεηηθά ρξνλνβφξα θαη πνιχπινθε δηαδηθαζία λα ελζσκαησζεί απηή ε λέα ιεηηνπξγία ζην αξρείν εηζφδνπ, ηηο βάζεηο δεδνκέλσλ θαη -ζε ηειηθφ ζηάδην- λα νπηηθνπνηεζεί. Γπνκέλσο, ζηε βάζε ηνπ ην κνληέιν έρεη πάξεη ηε λέα ηνπ κνξθή, ήδε απφ ην 2012, κε ηνπο ζρεδηαζηέο ηνπ πξνγξάκκαηνο λα αζρνινχληαη ηα ηξία ηειεπηαία ρξφληα κε ηε δηαρείξηζε ησλ ζπλνδεπηηθψλ εληνιψλ θαη ηε δηεξεχλεζε ηνπ θαηά ην δπλαηφλ κέγηζηνπ αξηζκνχ πηζαλψλ ζπλδπαζκψλ ζπλζεθψλ πνπ κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ ζελάξηα πξνζνκνίσζεο. Γλσξίδνληαο φηη ην

109

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

παξφλ ινγηζκηθφ ρξεζηκνπνηείηαη ζε πεξηζζφηεξεο απφ 130 ρψξεο κε πεξηζζφηεξνπο απφ 1500 θαηαγεγξακκέλνπο ρξήζηεο παγθνζκίσο, είλαη ζαθέο πσο ην εχξνο ησλ δπλαηψλ ζπλδπαζκψλ θιηκαηνινγηθψλ ζπλζεθψλ είλαη ηεξάζηην. Οη ζρεδηαζηέο ηνπ ENVI-met επηδηψθνπλ λα θαιχςνπλ ην δπλαηφλ κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ, θξνληίδνληαο ψζηε νη απαηηήζεηο ζε εμνπιηζκφ ησλ ρξεζηψλ λα κελ μεπεξλνχλ απηέο ελφο κέζνπ ππνινγηζηή.

3.3.2 Ηαηλνηνκίεο ζηελ έθδνζε 4.0 Οη ζεκειηψδεηο θαηλνηνκίεο πνπ εηζάγνληαη ζηε λέα έθδνζε είλαη νη εμήο: 

Απνιχησο ηξηζδηάζηαηε ζρεδίαζε θαη επεμεξγαζία



Αλαβαζκηζκέλνο θαη αθξηβέζηεξνο ππνινγηζκφο ηεο ξνήο ζεξκφηεηαο θαη αθηηλνβνιίαο κέζσ ησλ ηνίρσλ



Δπλαηφηεηα πξνζδηνξηζκνχ ηεο δηαθχκαλζεο ησλ κεηεσξνινγηθψλ νξηαθψλ ζπλζεθψλ ηεο πεξηνρήο κειέηεο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο.

3.3.2.1 ΢ρεδίαζε θαη επεμεξγαζία ζε ηξεηο δηαζηάζεηο Ιέρξη θαη ηελ έθδνζε 3.1 πνπ ρξεζηκνπνηείηαη επί ηνπ παξφληνο, ν επεμεξγαζηήο ηνπ κνληέινπ είρε κνξθή 2.5D ζηελ θαηάξηηζε θαη απνζήθεπζε ηνπ αξρείνπ εηζφδνπ. Απηφ πξαθηηθά ζεκαίλεη φηη ε ζρεδίαζε γίλεηαη ζε θάλαβν δχν δηαζηάζεσλ Υ,Τ κε δπλαηφηεηα απφδνζεο κφλν κηαο αλψηαηεο θαη θαηψηαηεο ηηκήο ζε θάζε θειί ζηνλ άμνλα Δ. Σν πιενλέθηεκα πνπ παξνπζηάδεη απηή ε πξνζέγγηζε είλαη φηη ην κνληέιν ηεο κειεηψκελεο πεξηνρήο κπνξεί λα απνζεθεπηεί σο αξρείν θεηκέλνπ θαη –ζε θάπνην βαζκφ- λα πθίζηαηαη απιή επεμεξγαζία θεηκέλνπ, απινπνηψληαο ηε δηαδηθαζία· ιφγσ απηήο ηεο απινχζηεπζεο, φκσο, ην κνληέιν ζηεξείηαη αθξίβεηαο, θαζψο πνιχπινθνη θηηξηαθνί φγθνη είλαη αδχλαην λα πξνζνκνησζνχλ. Γπηπιένλ, δελ πξνβιέπεηαη ε δπλαηφηεηα εηζαγσγήο δεδνκέλσλ γηα ηα πιηθά ησλ πξνζφςεσλ ησλ θηηξίσλ, πνπ απνηεινχλ εμαηξεηηθά ζεκαληηθή κεηαβιεηή ηνπ βηνθιηκαηηθνχ ζρεδηαζκνχ. Ε θαηάζηαζε απηή αιιάδεη ξαγδαία ζηνλ ηξηζδηάζηαην επεμεξγαζηή ηνπ ENVI-met 4.0· πιένλ ν ρξήζηεο έρεη πιήξε επνπηεία ηεο πεξηνρήο πνπ κειεηά θαη ζρεδηάδεη, απφ θάζε νπηηθή γσλία, κπνξεί λα πξνζνκνηψζεη πεξίπινθα πεξηγξάκκαηα θαη φγθνπο θαη λα εηζάγεη ζηνηρεία γηα ηα πιηθά ησλ πξνζφςεσλ κε κεγάιε αθξίβεηα. Ε ρξήζε ηνπ ελ ιφγσ επεμεξγαζηή ζα είλαη πξναηξεηηθή, κε ηελ έλλνηα πσο ν ρξήζηεο ζα κπνξεί λα επηιέμεη λα εξγαζηεί ζε πεξηβάιινλ πξνεγνχκελσλ εθδφζεσλ αλ ην επηζπκεί θαη ν κνλαδηθφο πεξηνξηζκφο πνπ παξακέλεη είλαη ε ρξήζε νξζνγσληθψλ ζπληεηαγκέλσλ, πνπ ζεκαίλεη φηη θακπχια ζηνηρεία δελ ζα κπνξνχλ λα πξνζνκνησζνχλ, ηνπιάρηζηνλ φρη κε απφιπηε κνξθνινγηθή ζπλέπεηα.

110

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 3Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΖΑ΢Ε ΣΟΤ ΘΟΓΖ΢ΙΖΗΟΤ ENVI-MET V3.1

Γηθφλα 3.7: Πεξηβάιινλ εξγαζίαο ηνπ ινγηζκηθνχ ENVI-met έθδνζε 4.0

Έλα πςίζηεο ζεκαζίαο πιενλέθηεκα πνπ παξέρεη ν λένο ηξφπνο ζρεδίαζεο είλαη ε δπλαηφηεηα εηζαγσγήο ζην κνληέιν πνιχ ιεπηνκεξψλ θηηξίσλ κε πην απιφ γεληθεπκέλν πεξηβάιινλ, νχησο ψζηε λα ιεθζεί ππ’ φςηλ ε επίδξαζε ηνπ γεηηληάδνληνο πεξηβάιινληνο. Ιε ηνπο φξνπο ηεο λέαο ηξηζδηάζηαηεο ζρεδίαζεο, ηξνπνπνηείηαη ξηδηθά ην κνληέιν βιάζηεζεο· ελψ κέρξη ηελ παξνχζα έθδνζε, θάζε ζηνηρείν βιάζηεζεο απνηππσλφηαλ κφλν σο ζηήιε κε δηαθνξεηηθέο ηηκέο LAD, ρσξίο λα πξνζεγγίδεηαη ε πξαγκαηηθή ηνπ κνξθή, ζην πεξηβάιινλ ηεο έθδνζεο 4.0, ηα δέληξα θαζνξίδνληαη κε αθξηβή θαη εθιεπηπζκέλν ηξφπν. Ε κνξθή ηνπ λένπ editor θαίλεηαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα:

Γηθφλα 3.8: Θεπηνκεξήο ζρεδίαζε θαη πξνζνκνίσζε ζηνηρείσλ βιάζηεζεο ζην ENVI-met V.40 Editor

111

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

Γλψ σο ηψξα, ν ρξήζηεο ρξεηάδεηαη λα νξίζεη επί ηνπ θαλάβνπ ηνπ αξρείνπ εηζφδνπ ην πξίζκα πνπ αλακέλεηαη λα θαηαιάβεη ην ηνπνζεηνχκελν ζηνηρείν βιάζηεζεο, ζηνλ λέν ηξηζδηάζηαην θάλαβν, απιά επηιέγεηαη ην θέληξν ηεο «βάζεο» ηνπ ζηνηρείνπ θαη ην πξφγξακκα ξπζκίδεη απηνκάησο ηε ζέζε θαη ηε κνξθή ηνπ. Ιε ηνλ ηξφπν απηφ πξνζεγγίδεηαη ε γεσκεηξία ηεο βιάζηεζεο θαηά ηνλ πιένλ ξεαιηζηηθφ ηξφπν.

Γηθφλα 3.9: Πξνζνκνίσζε βιάζηεζεο ζην ηξηζδηάζηαην πεξηβάιινλ ζρεδίαζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο ENVI-met V4.0

΢ε πξνεγνχκελε παξάγξαθν, αλαθέξζεθε σο αηέιεηα ηεο ππάξρνπζαο έθδνζεο, ε απνπζία δπλαηφηεηαο εηζαγσγήο ζην κνληέιν ηεο ηνπνγξαθίαο ηνπ εδάθνπο. Ε άξζε ηεο παξάιεηςεο απηήο, πξαγκαηνπνηνχκελε ζηελ λέα έθδνζε, είλαη εμαηξεηηθά ζεκαληηθή, θαζψο πιένλ ζπλππνινγίδεηαη κε αθξίβεηα ε έθζεζε θάζε επηθάλεηαο ηνπ εδάθνπο ζηνλ ήιην, καδί κε ηηο ινηπέο παξακέηξνπο πνπ επεξεάδνπλ ην κηθξνθιίκα.

3.3.2.2 Αλαβαζκηζκέλε ππνινγηζηηθή δηαδηθαζία γηα ηε ξνή ζεξκφηεηαο θαη αθηηλνβνιίαο Ε δηαδηθαζία ππνινγηζκνχ ηεο επηθαλεηαθήο ζεξκνθξαζίαο ησλ πξνζφςεσλ θαη ηνπ ελεξγεηαθνχ ηζνδπγίνπ ησλ ηνίρσλ, είλαη έλα απνιχησο λέν θεθάιαην πνπ γξάθεηαη γηα πξψηε θνξά ζηελ έθδνζε 4.0 θαη έρεη ηηο βάζεηο ηνπ ζηελ εξγαζία ησλ Terjung θαη O’ Rourke (1980). Οη θπζηθέο ηδηφηεηεο ησλ πιηθψλ ησλ ηνίρσλ θαη ησλ πξνζφςεσλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηνπο ππνινγηζκνχο είλαη: απνξξφθεζε, δηάδνζε θαη εθπνκπή ελέξγεηαο, ζπληειεζηήο κεηαθνξάο ζεξκφηεηαο, εηδηθή ζεξκηθή ηθαλφηεηα θαη πάρνο ζηνηρείνπ.

112

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 3Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΖΑ΢Ε ΣΟΤ ΘΟΓΖ΢ΙΖΗΟΤ ENVI-MET V3.1

Γηθφλα 3.10: Ινληέιν 3 ζεκείσλ ππνινγηζκνχ ξνήο ζεξκφηεηαο ζε ζηνηρεία ηνηρνπνηταο

Σν ελεξγεηαθφ ηζνδχγην ζηελ εμσηεξηθή πιεπξά ηεο φςεο πεξηγξάθεηαη ηθαλά απφ ηελ παξαθάησ εμίζσζε:

( φπνπ

θαη

)

(

)

(

)

είλαη ην απνξξνθψκελν κέξνο ηεο εηζεξρφκελεο κηθξνθπκαηηθήο θαη

καθξνθπκαηηθήο αθηηλνβνιίαο αληίζηνηρα [W], ε: ην πνζνζηφ πνπ εθπέκπεηαη [%], ζ: ε ζηαζεξά 2

Stefan-Bolzman, hc,o ν ζπληειεζηήο ζπλαγσγήο γηα ηνλ εμσηεξηθφ ηνίρν [W/(m K], ι: ν ζπληειεζηήο κεηάδνζεο ζεξκφηεηαο [W/Mk], Δx είλαη ε απφζηαζε κεηαμχ δχν δηαδνρηθψλ θφκβσλ [m], φπσο θαίλεηαη ζην ζρήκα, cwall είλαη ε ζεξκηθή ηθαλφηεηα ηνπ ηνίρνπ [J/(kgK)], ελψ –ηέινο- Σλ είλαη ε ζεξκνθξαζία ζηνλ θφκβν λ (ην ζεκείν * δειψλεη φηη πξφθεηηαη γηα κειινληηθφ ρξνληθφ βήκα) εθαξκφδνληαο ηελ εμίζσζε Fourier

Ηαζίζηαηαη δπλαηφο ν ππνινγηζκφο ηεο ξνήο ελέξγεηαο ζηνλ θεληξηθφ θφκβν #2 ηνπ ηνίρνπ σο εμήο:

(

)

Ιε Γηα ηνλ θφκβν ηεο εζσηεξηθήο παξεηάο ηνπ ηνίρνπ, ην ελεξγεηαθφ ηζνδχγην εθθξάδεηαη σο εμήο:

(

) 2

Όπνπ hc,i ν δείθηεο ζπλαγσγήο ζην εζσηεξηθφ (7.7 W/m K). Ε ξνή ζεξκφηεηαο παξάιιεια ζηελ επηθάλεηα δελ ιακβάλεηαη ππ’ φςηλ, γεγνλφο πνπ ζεκαίλεη φηη λαη κελ θάζε ζηνηρείν κπνξεί λα έρεη δηαθνξεηηθφ πιηθφ απφ ηα ππφινηπα, ζεσξείηαη φκσο ζηαζεξήο ζχζηαζεο θαηά ην πάρνο ηνπ, δειαδή δελ κπνξεί λα πξνζνκνησζεί επαιιειία δηαθνξεηηθψλ

113

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

ζηξψζεσλ ζην ίδην ζηνηρείν· ην κφλν πνπ κπνξεί λα γίλεη είλαη λα απνδψζεη ν ρξήζηεο ζε θάζε πιηθφ ηδηφηεηεο πνπ λα αληαπνθξίλνληαη φζν γίλεηαη θαιχηεξα ζηελ πξαγκαηηθή ζπκπεξηθνξά ηνπ. Ε λέα ππνινγηζηηθή δηαδηθαζία επηηξέπεη αθφκα κηα ρνλδξνεηδή εθηίκεζε ηνπ ελεξγεηαθνχ ηζνδπγίνπ εληφο ηνπ θηηξίνπ· σζηφζν, θαηά ηελ πξνζνκνίσζε νη ρψξνη λννχληαη σο θελνί θαη δε ζπλππνινγίδεηαη ε ζπκπεξηθνξά ζε φξνπο ζεξκηθήο ηθαλφηεηαο ησλ ζηνηρείσλ ζην εζσηεξηθφ ηνπ θηηξίνπ θαη ε εζσηεξηθή ξνή ζεξκφηεηαο.

Γηθφλα 3.11: Δηαθχκαλζε ζεξκνθξαζίαο ζηνπο 3 θφκβνπο αλαθνξάο ηεο δη αηνκήο ηνπ ηνίρνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο κέξαο

3.3.2.3 Δηαθπκάλζεηο νξηαθψλ ζπλζεθψλ ΢ηηο σο ηψξα ρξεζηκνπνηνχκελεο εθδφζεηο ηνπ ENVI-met, δειαδή κέρξη θαη ηελ 3.1., νη νξηαθέο ζπλζήθεο ηεο αηκφζθαηξαο κπνξνχζαλ λα πξνζδηνξηζηνχλ απνθιεηζηηθά ζεσξψληαο νξηζκέλεο αξρηθέο ηηκέο απφ ηηο νπνίεο ην ENVI-met ζπλάγεη άκεζα (εηζεξρφκελε αθηηλνβνιία) ή έκκεζα (ηαρχηεηα αλέκνπ, ζεξκνθξαζία, πγξαζία) ηε δηαθχκαλζε ησλ νξηαθψλ ζπλζεθψλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο κέξαο. Ιε ηνλ ηξφπν απηφ, λαη κελ δελ απαηηείηαη πςειφ επίπεδν εμεηδίθεπζεο θαη ην πξφγξακκα κπνξεί λα απεπζχλεηαη ζε κεγαιχηεξν θνηλφ, σζηφζν ν ρξήζηεο ειάρηζηα κπνξεί λα παξέκβεη ζηελ εμέιημε ησλ νξηαθψλ ζπλζεθψλ ζην ρξφλν, νη νπνίεο κάιηζηα επεξεάδνπλ ζεκαληηθά ηα απνηειέζκαηα ησλ αλαιχζεσλ κηθξήο θιίκαθαο. Ο πεξηνξηζκφο απηφο αίξεηαη ζηελ έθδνζε 4.0, κε ζπλέπεηα λα ππάξρεη πνιχ θαιχηεξε επνπηεία θαη ζχγθξηζε ησλ απνηειεζκάησλ ησλ πξνζνκνηψζεσλ. Σέινο, ην πεδίν ησλ κεηεσξνινγηθψλ ζελαξίσλ πνπ κπνξνχλ λα πξνζνκνησζνχλ δηεπξχλεηαη ξαγδαία .

114

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 3Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΖΑ΢Ε ΣΟΤ ΘΟΓΖ΢ΙΖΗΟΤ ENVI-MET V3.1 3.3.3 Αιιαγέο επί ηεο δηαδηθαζίαο Δε ρσξάεη ακθηβνιία ην γεγνλφο φηη γηα ηηο αλάγθεο ηνπ λένπ πεξηβάιινληνο επεμεξγαζίαο ηξνπνπνηείηαη παξάιιεια θαη ε κνξθή ησλ εληνιψλ θαη ησλ επηινγψλ. Γλ γέλεη ην ππνινγηζηηθφ πεξηβάιινλ είλαη ζαθψο θηιηθφηεξν πξνο ην ρξήζηε θαη πην ειθπζηηθφ.

Γηθφλα 3.12: Γξακκή εξγαιείσλ ηνπ πξνγξάκκαηνε EVI-met έθδνζε 4.0

Οξηζκέλεο αιιαγέο ζηε δηαδηθαζία ηεο πξνζνκνίσζεο αθνξνχλ ζηα εμήο ζεκεία: Αξρείν Γηζφδνπ (Area Input File) Σα αξρεία εηζφδνπ πνπ έρνπλ δεκηνπξγεζεί ζηελ έθδνζε 3.1 δελ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζην πεξηβάιινλ ηνπ ENVI-met V4. Ο ρξήζηεο ζα πξέπεη λα αλνίμεη ην ήδε δηακνξθσκέλν αξρείν ζην SPACES (Editor) θαη λα ην απνζεθεχζεη ζε αξρείν ηχπνπ .INX . Αξρείν Δηακφξθσζεο (Configuration File) Σα αξρεία απηνχ ηνπ ηχπνπ πνπ έρνπλ δεκηνπξγεζεί ζην πεξηβάιινλ ηεο έθδνζεο 3.1 δελ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη ζα πξέπεη ν ρξήζηεο λα θαηαξηίζεη λέα, ρξεζηκνπνηψληαο ην ππνπξφγξακκα ConfigWizard. Βάζεηο Δεδνκέλσλ (User Database Files) Ε δηαθνξά ζε απηφ ην ζηάδην έγθεηηαη ζηελ αλάγθε δεκηνπξγίαο εμ’ αξρήο απνθιεηζηηθά ησλ ζηνηρείσλ πνπ ν ρξήζηεο έρεη πξνζζέζεη ζηε βάζε δεδνκέλσλ ηεο έθδνζεο 3.1. Δεδνκέλνπ φηη νη δπλαηφηεηεο ηεο ελ ιφγσ έθδνζεο είλαη πεξηνξηζκέλεο ζε απηφ ην ζεκείν, ε δηαδηθαζία κεηαθνξάο ησλ επηπιένλ ζηνηρείσλ δελ ζα πξέπεη λα είλαη ρξνλνβφξα γηα ην ρξήζηε. ΢πγθεθξηκέλα γηα ηα πιηθά, αμίδεη λα αλαθεξζεί φηη ν ρξήζηεο ζα κπνξεί λα επηιέγεη μερσξηζηφ πιηθφ φρη κφλν γηα θάζε θηίξην, αιιά θαη γηα θάζε επηθάλεηα ηνπ απηνχ θηηξίνπ αλεμάξηεηα, επεκβαίλνληαο ζην είδνο , ην ρξψκα θαη ηε δηαθάλεηα ηνπ εθάζηνηε πιηθνχ. Φεπδψλπκα ([ALIAS]) Σν πεδίν απηφ έρεη αιιάμεη άξδελ θαη έρεη αληηθαηαζηαζεί απφ έλα θαηάιιειν ζχζηεκα δηαρείξηζεο ηεο εξγαζίαο. Αξρεία Γπεμεξγαζίαο Δεζκψλ Δεδνκέλσλ (Batch Files) Ε λέα έθδνζε δελ ππνζηεξίδεη αξρεία απηνχ ηνπ ηχπνπ· αλακέλεηαη λα αληηθαηαζηαζνχλ απφ αξρεία αληίζηνηρεο ιεηηνπξγίαο κέρξη ηελ επξεία δηάζεζε ηεο έθδνζεο 4.0.

115

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

Σξηζδηάζηαην Πεξηβάιινλ (3D Graphics) Σν ENVI-met V4 ρξεζηκνπνηεί ηξηζδηάζηαηα γξαθηθά ζε πνιιέο εθαξκνγέο, απφ ην SPACES κέρξη ην ALBERO θαη ην LEONARDO. Ε ηξηζδηάζηαηε απεηθφληζε δελ εθηειείηαη απφ ην ίδην ην πξφγξακκα, επνκέλσο ε απφδνζε εμαξηάηαη απφ ηηο δπλαηφηεηεο ηεο θάξηαο γξαθηθψλ ηνπ εθάζηνηε ππνινγηζηή. Γλ θαηαθιείδη, νη θαηλνηνκίεο ηεο έθδνζεο ENVI-met 4.0 ζπληεινχλ ζε έλα άικα ζηελ απφδνζε ηνπ ινγηζκηθνχ ζηελ θαηεχζπλζε ηεο αθξίβεηαο θαη ηνπ ξεαιηζκνχ ησλ πξνζνκνηψζεσλ, δηεπξχλνληαο παξάιιεια ην πεδίν εθαξκνγήο ηνπ πξνγξάκκαηνο.

116

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 3Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΖΑ΢Ε ΣΟΤ ΘΟΓΖ΢ΙΖΗΟΤ ENVI-MET V3.1

117

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

118

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 4ν: ΠΓΡΖΟΥΕ ΙΓΘΓΣΕ΢ ΗΑΖ ΢ΤΘΘΟΓΕ ΔΓΔΟΙΓΚΧΚ

119

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

120

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 4ν: ΠΓΡΖΟΥΕ ΙΓΘΓΣΕ΢ ΗΑΖ ΢ΤΘΘΟΓΕ ΔΓΔΟΙΓΚΧΚ

4.1 Γεσγξαθηθή θαη δηνηθεηηθή ζέζε: Σα Πεηξάισλα είλαη λνηηνδπηηθή, σο πξνο ην θέληξν, ζπλνηθία ηεο Αζήλαο. Πεξηβάιιεηαη απφ ηηο ζπλνηθίεο Ηνπθαθίνπ- Φηινπάππνπ, Θεζείνπ θαη Ρνπθ θαη ηνπο δήκνπο Ηαιιηζέαο θαη Σαχξνπ. ΢πγθεθξηκέλα, βξίζθεηαη βφξεηα ηνπ Σαχξνπ θαη ηεο Ηαιιηζέαο, ελψ ζπλνξεχεη ζηα αλαηνιηθά κε ην Ηνπθάθη, βνξεηναλαηνιηθά κε ην Θεζείν θαη βνξεηνδπηηθά κε ην Γθάδη. Αλαπηχζζεηαη θαηά κήθνο ησλ ζηδεξνδξνκηθψλ γξακκψλ Αζελψλ- Πεηξαηψο, νη νπνίεο ηε δηαηξνχλ ζε Άλσ θαη Ηάησ Πεηξάισλα, ζηα αλαηνιηθά θαη δπηηθά ησλ γξακκψλ αληίζηνηρα. Πέξαλ ηνπ εζσηεξηθνχ δηαρσξηζκνχ ζε Άλσ θαη Ηάησ, ηα φξηα ηεο ζπλνηθίαο είλαη ε ιεσθφξνο Ηαιιηξξφεο, ν πεξηθεξεηαθφο Φηινπάππνπ- Αζηεξνζθνπείνπ θαη νη νδνί Υακνζηέξλαο, Πεηξαηψο θαη Ρνχκειεο. Δηνηθεηηθά, ηα Πεηξάισλα αλήθνπλ ζην Δήκν ε

Αζελαίσλ θαη ζπγθεθξηκέλα ζηελ 3 απφ ηηο επηά δεκνηηθέο ελφηεηεο ηνπ δήκνπ ηεο πξσηεχνπζαο, ε νπνία πεξηιακβάλεη ηηο λνηηνδπηηθέο ζπλνηθίεο, δειαδή Αζηεξνζθνπείν, Πεηξάισλα, Θεζείν, Ρνπθ θαη Βνηαληθφ. Γηα ηελ ηζηνξία αλαθέξεηαη φηη ζηηο εθινγέο ηεο 15

εο

Απξηιίνπ 1951, πνπ επηρεηξήζεθε ν ρσξηζκφο ζε Δεκνηηθά Δηακεξίζκαηα κε βάζε ηηο ελνξίεο, ν

ηα Άλσ θαη Ηάησ Πεηξάισλα βξέζεθαλ ζην 6 δηακέξηζκα· ην ζχζηεκα απηφ φκσο εγθαηαιείθζεθε σο πνιχπινθν ακέζσο κεηά ηηο εθινγέο. Οη πιαηείεο Φηινπάππνπ θαη Γιπίδνο, πνπ καδί κε ηα γχξσ ηεηξάγσλα απαξηίδνπλ ηελ πεξηνρή κειέηεο, βξίζθνληαη ζηα Άλσ Πεηξάισλα θαη ζπγθεθξηκέλα ζην Κφηην Κνηηναλαηνιηθφ ηκήκα, ζηνπο πξφπνδεο ηνπ ιφθνπ Φηινπάππνπ· θηάλνπλ δε κέρξη ηελ νδφ Ηαιιηξξφεο.

Γηθφλα 4.1: Οη επηά δηνηθεηηθέο ελφηεηεο ηνπ Δήκνπ Αζελαίσλ- Σα Πεηξάισλα αλήθνπλ ζηελ 3ε.

121

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

Γηθφλα 4.2: Δηαγξακκαηηθή απεηθφληζε ηεο ζπλνηθίαο ησλ Πεηξαιψλσλ θαη ησλ δήκσλ κε ηνπο νπνίνπο ζπλνξεχνπλ

4.2 Ζζηνξηθά ζηνηρεία: Σν φλνκα Πεηξάισλα παξαπέκπεη ζηα πέηξηλα αιψληα πνπ δεκηνπξγήζεθαλ ζε πνιχ παιηά ρξφληα ζηελ πεξηνρή απηή κε εμνκάιπλζε ηνπ εδάθνπο, πνπ ήηαλ γεκάην βξάρνπο θαη πέηξεο, θπξίσο εθεί πνπ ζήκεξα βξίζθεηαη ην βφξεην ηκήκα ησλ Άλσ Πεηξαιψλσλ θαη πνπ ην αλάγιπθν είλαη εμαηξεηηθά έληνλν, ιφγσ ηεο γεηηλίαζεο κε ην ιφθν Φηινπάππνπ. Σα αιψληα απηά ήηαλ θαηά θάπνην ηξφπν ζπλέρεηα ησλ αισληψλ πνπ ππήξραλ άιινηε ζηελ πεξηνρή ηνπ ζεκεξηλνχ Θεζείνπ θαη εηδηθφηεξα αλάκεζα ζηνλ αξραίν λαφ θαη ην ζεκεξηλφ ζηαζκφ ηνπ Ε΢ΑΠ. Ε ζπλνηθία βξίζεη ηνπσλπκίσλ, ηα πεξηζζφηεξα εθ ησλ νπνίσλ, αλεμάξηεηα αλ έθηαζαλ ή φρη κέρξη ηε ζχγρξνλε επνρή, καξηπξνχλ ηνλ θαζαξά αγξνηνπνηκεληθφ ραξαθηήξα ηεο πεξηνρήο απηήο ηνπ αζελατθνχ ρψξνπ, πνπ ζεσξνχηαλ ην απψηαην άθξν ηεο πφιεο κέρξη ηηο πξψηεο δεθαεηίεο ηνπ 20

νπ

αηψλα, νπφηε θαη άξρηζε ε

εληαηηθή νηθνδφκεζε θαη εμέιημε. Γλδεηθηηθά αλαθέξνληαη ηα εμήο: «Ηαηζηθάδηθα», γηα ηα Ηάησ Πεηξάισλα, ιφγσ ηεο δηαλνκήο ηνπ γάιαθηνο κε θαηζίθεο ηηο νπνίεο άξκεγαλ επί ηφπνπ, «Αιψληα», γηα ηνπο ιφγνπο πνπ πξναλαθέξζεθαλ, «΢απνπληδίδηθα», ιφγσ ησλ ζαπσλνπνηείσλ θνληά ζην ιφθν ησλ Κπκθψλ, «Αζχξκαηνο», πιεζίνλ ησλ εγθαηαζηάζεσλ αζπξκάηνπ ηνπ Πνιεκηθνχ Καπηηθνχ, εθεί πνπ ζήκεξα βξίζθεηαη ην Άιζνο Πεηξαιψλσλ, θαη πνπ απνηέιεζε ην θπξηφηεξν θνκκάηη ηνπ πξνζθπγηθνχ ζπλνηθηζκνχ ησλ Ιηθξαζηαηψλ, θη αθφκα «Ηνίιε», «Δεμακελή», «Υαξνππηέο» θαη άιια. Ο δηακεξηζκφο ηεο ζπλνηθίαο ζε Άλσ θαη Ηάησ Πεηξάισλα ρξίδεη ηδηαίηεξεο αλαθνξάο, θαζψο δίλεη θαη’ αξρήλ ηε γεληθή αίζζεζε κηαο εληαίαο γεηηνληάο, πνπ ρσξίδεηαη ζηα δχν απφ ηηο γξακκέο ηνπ Ε΢ΑΠ. Ιάιηζηα, ε πξφζβαζε απφ ηε κηα ζηελ άιιε πξαγκαηνπνηείηαη εμαηξεηηθά δχζθνια, κε κφλν ηξεηο ελαέξηεο πεδνγέθπξεο, αθνχ ζην θνκκάηη απηφ ε ζηδεξνδξνκηθή γξακκή είλαη ππέξγεηα. Γηα ηα νρήκαηα, ε δηαδηθαζία είλαη αξθεηά ρξνλνβφξα

122

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 4ν: ΠΓΡΖΟΥΕ ΙΓΘΓΣΕ΢ ΗΑΖ ΢ΤΘΘΟΓΕ ΔΓΔΟΙΓΚΧΚ επίζεο. Ιηα απφ ηηο πξνηεηλφκελεο επεκβάζεηο ζηελ πεξηνρή πεξηιακβάλεη ηελ ππνγεηνπνίεζε ησλ γξακκψλ θαη επαλέλσζε ησλ δχν ζπλνηθηψλ. Απφ πιεπξάο αλαγιχθνπ, ηα Άλσ Πεηξάισλα ραξαθηεξίδνληαη απφ κεγάιεο θιίζεηο, ζε αληίζεζε κε ηηο ζρεδφλ κεδεληθέο ησλ Ηάησ Πεηξαιψλσλ. Γπηπιένλ, ην ηζηνξηθφ ελδηαθέξνλ είλαη εληνλφηεξν ζηελ πεξίπησζε ησλ Άλσ Πεηξαιψλσλ, ιφγσ ηεο γεηηλίαζεο κε ηνπο ηζηνξηθνχο ιφθνπο ηνπ Ινπζείνπ θαη ησλ Κπκθψλ θαη πιήζνο αξραηνινγηθψλ ρψξσλ.

Γηθφλα 4.3: Θέζε ησλ Πεηξαιψλσλ ζην ράξηε ηνπ ηζηνξηθνχ θέληξνπ ηεο Αζήλαο. Φαίλεηαη ε γεηηλίαζε κε ην ιφθν Φηινπάππνπ θαη ηελ Αθξφπνιε

Οιφθιεξε ε πεξηνρή ηνπ ιφθνπ ησλ Κπκθψλ είλαη δηάζπαξηε απφ θαηάινηπα ιαμεπηψλ θαηνηθηψλ ησλ πξντζηνξηθψλ ρξφλσλ, αιιά θαη ζεκέιηα νηθηψλ ησλ κεηέπεηηα πεξηφδσλ. ΢ηελ θνξπθή ηνπ ιφθνπ δεζπφδεη ην θηίξην ηνπ Γζληθνχ Αζηεξνζθνπείνπ Αζελψλ, πνπ απνηειεί έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα ηνπφζεκα. Άμηα αλαθνξάο ε ελζνπζηψδεο επηγξαθή ζην ππέξζπξν ηεο εηζφδνπ, ραξαγκέλε απφ ην δεκηνπξγφ ηνπ θηηξίνπ Θεφθηιν Υάλζελ: «Servare Intaminatum»- λα δηαηεξεζεί αλέπαθν, επηδίσμε πνπ κνηάδεη λα αθνξά ζε νιφθιεξε ηελ πεξηνρή, ζηελ νπνία δηαβάδεηαη έληνλα ε ηζηνξία θαη έρεη δηαηεξεζεί ε αίζζεζε ηεο παιηάο αζελατθήο γεηηνληάο. Οη ιφθνη ηεο πεξηνρήο ρξεζηκνπνηήζεθαλ θαηά ηελ Γπαλάζηαζε ηνπ 1821 γηα εγθαηάζηαζε πνιπβνιείσλ θαη νη πνιπάξηζκεο ζπειηέο ηνπο γηα θαηαθχγηα. ΢ηελ πεξίνδν 1953-1957 έγηλαλ εθηεηακέλεο επεκβάζεηο ζην ιφθν κε ηελ θαηαζθεπή ηεο πεξηθεξεηαθήο νδνχ Ινπζψλ- Φηινπάππνπ. Φπζηθφ φξην ησλ Άλσ Πεηξαιψλσλ, ζηε ζέζε ηεο ζεκεξηλήο νδνχ Ηαιιηξξφεο ήηαλ ν Ζιηζφο, απφ ηελ νδφ Ρνχκειεο κέρξη πεξίπνπ ηελ νδφ Θεζζαινλίθεο. ΢ηε δεμηά φρζε ηνπ πςσλφηαλ ν ιφθνο «Ηνίιεο» ή «Δεμακελήο», φλνκα πνπ επηθξάηεζε ιφγσ ηεο πδαηνδεμακελήο ηεο ΟΤΘΓΚ πνπ εγθαηαζηάζεθε ην 1928 θαη ππάξρεη κέρξη θαη ζήκεξα ζηελ θνξπθή ηνπ. ΢ηελ πεξηνρή έρνπλ βξεζεί θαηνηθίεο, αλ θαη ην πεξηβάιινλ ήηαλ γεληθψο ππνβαζκηζκέλν. Όηαλ

123

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ θαηαζθεπάζζεθε ε νδφο Ηαιιηξξφεο, ηε δεθαεηία ηνπ 1970, εγθαηαζηάζεθαλ απνρεηεπηηθνί αγσγνί, ε πεξηνρή θαζαξίζηεθε θαη νη αξραηνινγηθή ζθαπάλε απνθάιπςε ηνλ ηάθν ηνπ Ηίκσλνο, πνπ σο ηφηε πηζαλνινγνχηαλ πσο βξηζθφηαλ ζην ιφθν Φηινπάππνπ. Χο αλακελφκελν, ν ρψξνο θξίζεθε ακέζσο αξραηνινγηθφο. Άιια άμηα κλείαο αξραία επξήκαηα ζηε γεηηνληά ησλ Άλσ Πεηξαιψλσλ είλαη κηα θξήλε ηνπ 4

νπ

πξνρξηζηηαληθνχ αηψλα ζηε

ζπκβνιή ησλ νδψλ Αληαίνπ θαη Γελλαίνπ Ηνινθνηξψλε, πιεζίνλ ηεο πχιεο πξνο ηνλ Πεηξαηά, ε νπνία απνδίδεηαη ζηνπο θιαζηθνχο ρξφλνπο θαη πάιη. Ε θξήλε, πνπ βξίζθεηαη ιαμεπκέλε ζην θπζηθφ βξαρψδεο έδαθνο ηεο πεξηνρήο θαη ρακειφηεξα απφ ην επίπεδν ησλ ζεκεξηλψλ δξφκσλ, έρεη θξηζεί δηαηεξεηέν κλεκείν, επηηξέπνληαο δηα ηεο παξνπζίαο ηνπ φρη κφλν ην δηάινγν κε ηελ Ζζηνξία, αιιά θαη ηελ αλάγλσζε ηνπ θπζηθνχ αλαγιχθνπ ηεο πεξηνρήο πξηλ ηελ αλζξψπηλε παξέκβαζε. Πνιχ θνληά ζηελ πεξηνρή κειέηεο, πξαγκαηνπνηνχηαλ ε ζπλάληεζε ηνπ Γλδηάκεζνπ Σείρνπο κε ην Κφηην Ιαθξφλ Σείρνο ησλ Αζελψλ θαη ζπγθεθξηκέλα κεηαμχ ησλ νδψλ Ρνχκειεο, Γελλαίνπ Ηνινθνηξψλε (ζηελ θακπή ηεο) θαη ζπλερίδνληαο πξνο ην ιφθν Ηνίιεο (αλαθεξφκελν σο «Βάξαζξνλ Εξαίαο»). Ε νινζρεξήο θαηαζηξνθή ησλ Ιαθξψλ Σεηρψλ, ε βαζκηαία εγθαηάιεηςε ησλ αξραίσλ δήκσλ ηεο πφιεο, νη άλεκνη θαη ην ρψκα πνπ παξέζπξε ε ξνή ηνπο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ απνζάζξσζε ησλ πεηξσκάησλ, κεηέηξεςαλ ην ρψξν ζε έλα έξεκν, βξαρψδεο ηνπίν, ην νπνίν δηέζρηδαλ κφλν ηα ξέκαηα θαη νη θπζηθέο ξσγκέο ηνπ εδάθνπο. ΢ηα λεφηεξα ρξφληα, παξαηεξείηαη κεηεγθαηάζηαζε αγξνηψλ απφ ηηο γχξσ πεξηνρέο θαη εμνκάιπλζε ηνπ θπζηθνχ εδάθνπο. Σα πέηξηλα αιψληα πνπ εγθαηαζηάζεθαλ ζην ρψξν γη’ απηφ ην ζθνπφ, είλαη πνπ δίλνπλ ην φλνκα ζηε ζπλνηθία. Ε πεξηνρή απνθηά δσή κε ηελ θαηαζθεπή ηεο νδνχ Αζελψλ- Πεηξαηψο ην 1836-1837 θαη ιίγα ρξφληα αξγφηεξα, ην 1869 κε ηε ράξαμε ηεο ζηδεξνδξνκηθήο γξακκήο. Αξρίδεη δε λα αζηηθνπνηείηαη ηελ ηειεπηαία εηθνζαεηία ηνπ 19

νπ

αηψλα κε ηε ιεηηνπξγία ησλ πξψησλ

εξγνζηαζίσλ, αεξηφθσηνο (1887), ζνθνιαηνπνηίαο Παπιίδνπ (1876) θαη πηινπνηίαο Πνπινπνχινπ (1886- αο ζεκεησζεί ζε απηφ ην ζεκείν φηη ην θηίξην έρεη θξηζεί δηαηεξεηέν θαη ζεκαληηθή αξρηηεθηνληθή θιεξνλνκηά, ζηεγάδεη δε ζήκεξα ην πνιηηηζηηθφ θέληξν «Ιειίλα Ιεξθνχξε»). Οη απαζρνινχκελνη εξγάηεο ζηα εξγνζηάζηα άξρηζαλ λα εγθαζίζηαληαη πιεζίνλ απηψλ, εθφζνλ νη κεηαθηλήζεηο ήηαλ ρξνλνβφξεο θαη δχζθνιεο θαη έηζη ηδξχεηαη βαζκηαία ε ζπλνηθία ησλ Πεηξαιψλσλ κε ηε ζεκεξηλή ηεο κνξθή. Απνθηά δε ην ζεκεξηλφ ηεο κέγεζνο ηε δεθαεηία ηνπ 1940.

124

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 4ν: ΠΓΡΖΟΥΕ ΙΓΘΓΣΕ΢ ΗΑΖ ΢ΤΘΘΟΓΕ ΔΓΔΟΙΓΚΧΚ

Γηθφλα 4.4: Σν εξγνζηάζην πηινπνηίαο Πνπινπνχινπ, ηνπφζεκν θαη δηαηεξεηέν θηίξην, ζηεγάδεη ζήκεξα ην πνιηηηζηηθφ θέληξν «Ιειίλα Ιεξθνχξε».

Χο λέα ζπλνηθία, ηα Πεηξάισλα αληηκεηψπηζαλ πιήζνο πξνβιεκάησλ· νη δξφκνη ήηαλ ρσκάηηλνη, ηα ζπίηηα θησρηθά θαη θπξίσο κνλψξνθα, ε χδξεπζε γηλφηαλ απφ πεγάδηα θαη ειεθηξνδφηεζε δελ ππήξρε κέρξη ην 1928. Σελ θαηάζηαζε επηδείλσζαλ ηα γεγνλφηα ηνπ Κνέκβξε ηνπ 1916, κε ηα Πεηξάισλα λα απνηεινχλ κηα απφ ηηο ζπλνηθίεο πνπ νη βηαηνπξαγίεο είραλ ηδηαίηεξε ζθνδξφηεηα. Σελ απνκάθξπλζε ησλ θηελνηξφθσλ απφ ηα «Ηαηζηθάδηθα» γηα ιφγνπο πγηεηλήο πεξίπνπ ην 1920 δηαδέρζεθε ε έιεπζε κηα ζεκαληηθήο κεξίδαο πξνζθχγσλ απφ ηε Ιηθξά Αζία θαη θπξίσο απφ ηελ Αηηάιεηα. Σελ ίδηα επνρή ζηε ζέζε ηνπ ζεκεξηλνχ Άιζνπο Πεηξαιψλσλ, εγθαηαζηάζεθε ν αζχξκαηνο ηνπ Πνιεκηθνχ Καπηηθνχ, ν νπνίνο θαηά ην δεχηεξν Παγθφζκην Πφιεκν ρξεζηκνπνηήζεθε απφ ηνπο Γεξκαλνχο. Οη θεξαίεο ηνπ απνηέιεζαλ δηαρξνληθά έλα απφ ηα θπξηφηεξα ηνπφζεκα ησλ Άλσ Πεηξαιψλσλ. Γχξσ ηνπ αλαπηχρζεθε ν ιεγφκελνο ζπλνηθηζκφο ηνπ Αζπξκάηνπ ή «Αηηαιεηψηηθα», έλα ζχλνιν πξνζθπγηθψλ θαηνηθηψλ, φπνπ δηέκεηλαλ νη κηθξαζηάηεο πξφζθπγεο, γηα ηνπο νπνίνπο έγηλε ιφγνο. Οη ζπλζήθεο πγηεηλήο ήηαλ απαξάδεθηεο, κέρξη ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1950, πνπ επηζπεχζζεθε ε επίιπζε ηνπ ζηεγαζηηθνχ πξνβιήκαηνο ησλ πξνζθχγσλ κε αλέγεξζε πέηξηλσλ θαηνηθηψλ, ηα αλαθεξφκελα θαη σο «πέηξηλα ηεο Φξεηδεξίθεο» ή «νηθηζκφο Πεξηθιένπο». Ε ηδέα γηα ηελ αλάπιαζε ηνπ ζπλνηθηζκνχ πξνέθπςε κεηά ηελ θαηαζηξνθή ηνπ Αζπξκάηνπ ζηα γεγνλφηα ηνπ Δεθέκβξε ηνπ 1944. Σα λέα απηά ζπίηηα θαηαζθεπάζζεθαλ κε έμνδα ηεο «Βαζηιηθήο Πξφλνηαο» θαη παξαρσξνχληαλ ζηνπο δηθαηνχρνπο έλαληη ρακεινχ αληηηίκνπ. Σν χθνο ηνπο κπνξεί λα ζεσξεζεί παξαδνζηαθφ (ξνπζηίθ) θαη ε παξνπζία ηνπο κέρξη θαη ζήκεξα, πξνζδίδεη έλαλ ηδηαίηεξν ραξαθηήξα ζηελ αξρηηεθηνληθή ησλ Άλσ Πεηξαιψλσλ.

125

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

Γηθφλα 4.5: Ε εηθφλα ηεο ζπλνηθίαο ησλ Άλσ Πεηξαιψλσλ ζηε δεθαεηία ηνπ 1930

Γηθφλα 4.6: Ε ζεκεξηλή εηθφλα ηνπ πξνζθπγηθνχ ζπλνηθηζκνχ Αζπξκάηνπ, έξγν ηνπ Άξε Ησλζηαληηλίδε. Ιπξνζηά ηνπ πεξλάεη ν πεξηθεξεηαθφο ηνπ Φηινπάππνπ

126

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 4ν: ΠΓΡΖΟΥΕ ΙΓΘΓΣΕ΢ ΗΑΖ ΢ΤΘΘΟΓΕ ΔΓΔΟΙΓΚΧΚ Γπηζηξέθνληαο ζηελ ηζηνξηθή αλαζθφπεζε, ζεκαληηθή ήηαλ ε ζπκκεηνρή ησλ θαηνίθσλ ησλ Πεηξαιψλσλ ζηελ Γζληθή Αληίζηαζε. Ε πεξηνρή κεηξά πνιπάξηζκα κέιε αληηζηαζηαθψλ νξγαλψζεσλ θαη ζχκαηα ζηηο ζπκπινθέο κε ηνπο Γεξκαλνχο γχξσ απφ ην ιφθν ηνπ Φηινπάππνπ. ΢θνδξέο ήηαλ θαη νη ζπγθξνχζεηο ζηα γεγνλφηα ηνπ Δεθέκβξε ηνπ 1944, ηδίσο ζηα Ηάησ Πεηξάισλα, πνπ ε θπξηαξρία ηνπ Γ.Θ.Α.΢. ήηαλ απφιπηε. Ιέζσ ηεο ηνπηθήο νξγάλσζεο ηνπ εξγαηηθνχ Γ.Α.Ι., αλαπηχρζεθαλ δνκέο απηνξγάλσζεο, ππεχζπλεο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ θαζεκεξηλψλ πξνβιεκάησλ. Οη δνκέο απηέο ζπκκεηείραλ ζε δηαδειψζεηο θαη πξαγκαηνπνηνχζαλ ζακπνηάδ ζε εξγνζηάζηα πνπ πξνκήζεπαλ ηνπο Γεξκαλνχο θαη επηζέζεηο θαηά ηεο καχξεο αγνξάο. Αθφκα, εμαζθάιηδαλ ζπζζίηηα θαη ζπληζηνχζαλ επηηξνπέο δηαλνκήο ηξνθίκσλ. ΢ηα λεφηεξα ρξφληα, αληίζηνηρεο νκάδεο πξναζπίδνπλ ηελ αζθάιεηα ηεο γεηηνληάο έλαληη θινπψλ, αιιά αλαιακβάλνπλ θαη δξάζεηο ςπραγσγίθέο. Φηάλνληαο ζην ζήκεξα, ε ζπλνηθία ησλ Πεηξαιψλσλ έρεη αιιάμεη θπζηνγλσκία, νη ζπλζήθεο δσήο έρνπλ βειηησζεί ζεκαληηθά, ζηνπο ηνκείο ηεο παηδείαο θαη ηεο πγείαο. Αθφκε, έρεη πξαγκαηνπνηεζεί εθθιεζηαζηηθή αλαζπγθξφηεζε θαη ε ζπγθνηλσλία θξίλεηαη κάιινλ ηθαλνπνηεηηθή, κε γξακκέο ιεσθνξείσλ θαη ηξφιιευ θαη αζθαιψο ηνλ νκψλπκν ζηαζκφ ηνπ Ε΢ΑΠ. Παξά ηηο αιιαγέο, πνιιά ζεκεία ηεο απνπλένπλ αέξα παιηάο αζελατθήο γεηηνληάο, ελψ δελ ιείπνπλ ηα ζεκεία εθείλα πνπ δηαηεξνχλ ην πξνπνιεκηθφ θαη πξψην κεηαπνιεκηθφ ηεο πξφζσπν.

Γηθφλα 4.7: Ηαηνηθία ζηελ πεξηνρή ησλ Άλσ Πεηξαιψλσλ. ΢ηα ζνθάθηα είλαη έθδεινο ν ραξαθηήξαο παιηάο Αζελατθήο γεηηνληάο.

127

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

4.3 Πνιενδνκηθφ θαζεζηψο: Σα Πεηξάισλα απνηεινχλ κηα απφ ηηο κεγαιχηεξεο ζπλνηθίεο ηεο Αζήλαο, αξηζκψληαο ζπλνιηθά, Άλσ θαη Ηάησ, πεξίπνπ 130.000 θαηνίθνπο. Υαξαθηεξίδεηαη σο ππθλνθαηνηθεκέλε πεξηνρή, κε ππθλφηεηα 255 θαηνίθνπο αλά ηεηξαγσληθφ ρηιηφκεηξν, ζχκθσλα κε ην Φχιιν ηεο Γθεκεξίδαο ηεο Ηπβεξλήζεσο θαη ηα ζηνηρεία ηεο απνγξαθήο ηνπ 2011. Σν νηθνδνκηθφ ζχζηεκα είλαη ζπλερέο θαη ε δψλε ζεσξείηαη νηθηζηηθά θνξεζκέλε. Δελ ραξαθηεξίδεηαη σο ηζηνξηθφ θέληξν, παξά ηε γεηηλίαζε κε απηφ. Χζηφζν, ηζρχνπλ εηδηθνί φξνη, ιφγσ αξραηνινγηθνχ ελδηαθέξνληνο ζηελ πεξηνρή. Ο ζπληειεζηήο θάιπςεο, δειαδή ην πνζνζηφ ηνπ εκβαδνχ ηνπ νηθνπέδνπ πνπ επηηξέπεηαη λα απνηειέζεη νηθνδνκήζηκε επηθάλεηα, ζχκθσλα κε ην Γεληθφ Οηθνδνκηθφ Ηαλνληζκφ ηνπ 1985 είλαη 60% θαη κπνξεί λα θηάζεη ην 70% ππφ φξνπο. Ο ζπληειεζηήο δφκεζεο, δειαδή ν δείθηεο πνπ πνιιαπιαζηαδφκελνο κε ην εκβαδφλ ηνπ νηθνπέδνπ ππνινγίδεη ηελ επηηξεπφκελε (ζπλνιηθά ζε φια ηα επίπεδα) δφκεζε, ππφ ηελ πξνυπφζεζε κε ππέξβαζεο ηνπ πνζνζηνχ θάιπςεο είλαη 2,10. Οη ρξήζεηο γεο ζηελ πεξηνρή κειέηεο είλαη γεληθήο θαηνηθίαο, κε ιίγα θαηαζηήκαηα θαη πεξηνξηζκέλνπ κεγέζνπο ρψξνπο εζηίαζεο ζηα ηζφγεηα.

Γηθφλα 4.8: Σππηθή εηθφλα δξφκνπ ζηα Άλσ Πεηξάισλα. Οηθνδνκηθφ ζχζηεκα ζπλερέο, θαηνηθίεο θπξίσο ηξηψξνθεο, δξφκνη κηθξνχ πιάηνπο θαη ήπηαο θπθινθνξίαο.

128

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 4ν: ΠΓΡΖΟΥΕ ΙΓΘΓΣΕ΢ ΗΑΖ ΢ΤΘΘΟΓΕ ΔΓΔΟΙΓΚΧΚ

4.4 Πξφζβαζε θαη κεηαθνξέο: Σα Πεηξάισλα είλαη κηα ζπλνηθία πνπ είρε απφ παιηά ηθαλνπνηεηηθή ζπγθνηλσληαθή εμππεξέηεζε. Οη κεηαθνξέο θαη ε ζχλδεζε κε ην θέληξν ηεο πφιεο πξαγκαηνπνηνχληαλ παιαηφηεξα κε ην ηξακ, ελψ ζήκεξα ην ξφιν απηφ αλαιακβάλνπλ γξακκέο ιεσθνξείσλ θαη ηξφιιευ. Όζν γηα ηε ζηδεξνδξνκηθή γξακκή Αζελψλ- Πεηξαηψο κε ηνλ νκψλπκν ζηαζκφ, δελ εμππεξεηεί ηηο εζσηεξηθέο κεηαθηλήζεηο- ην αληίζεην κάιηζηα, δηαρσξίδεη ηε ζπλνηθία ζε Άλσ θαη Ηάησ, δπζρεξαίλνληαο ηελ πξφζβαζε απφ ηε κηα ζηελ άιιε. Παξ’ φια απηά, ν ειεθηξηθφο ζηδεξφδξνκνο ζπλδέεη ηα Πεηξάισλα κε ην ηζηνξηθφ θέληξν ηεο πφιεο απ’ ηε κηα, κε ηα λφηηα πξνάζηηα θαη ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά, απ’ ηελ άιιε. Οη γξακκή ιεσθνξείνπ πνπ δηαζρίδεη ηελ πεξηνρή κειέηεο είλαη ε ππ’ αξηζκφλ 227- «Άλσ Πεηξάισλα- Άγηνο Αξηέκηνο», θαη ε γξακκή 15 ηνπ ηξφιιευ: «Πεηξάισλα- Οκφλνηα- Γι. Βεληδέινπ». Οη δξφκνη ηεο ζπλνηθίαο είλαη θαηά θχξην ιφγν ηνπηθνί, ήπηαο θπθινθνξίαο θαη κηθξνχ πιάηνπο, κε εμαίξεζε ηελ νδφ Σξηψλ Ζεξαξρψλ, φπνπ ζπγθεληξψλνληαη ηα πεξηζζφηεξα θαηαζηήκαηα, θαη αζθαιψο ηε ιεσθφξν Ηαιιηξξφεο. Σα ηειεπηαία ρξφληα, έρεη παξαηεξεζεί αχμεζε ηεο θαηνρήο Ζ.Υ. νρεκάησλ, θαη νη κεηαθηλήζεηο εληφο ηεο ζπλνηθίαο πξαγκαηνπνηνχληαη θπξίσο κε απηφ ηνλ ηξφπν.

4.5 Ε ζπλνηθία ησλ Πεηξαιψλσλ ζήκεξα- θάηνηθνη θαη ηξφπνο δσήο: Ε ππθλνθαηνηθεκέλε ζπλνηθία ησλ Πεηξαιψλσλ εκθαλίδεη πνιχ πςειφ πνζνζηφ γεγελψλ, απφ ηα πςειφηεξα ηεο Αζήλαο. Οη πξψηνη θάηνηθνη ηεο ζπλνηθίαο ζηα λεφηεξα ρξφληα, έθηαζαλ απφ ηε Ρνχκειε, ηελ Ηφξηλζν θαη ηε Γνξηπλία, αιιά θαη απφ γεηηνληθέο πεξηνρέο ηεο Αζήλαο, πξνθεηκέλνπ λα εγθαηαζηαζνχλ θνληά ζηα εξγνζηάζηα (Παπιίδνπ, Πνπιφπνπινπ, Άληδαθα θαη ινηπά) θαη ζηηο βηνηερλίεο ηεο πεξηνρήο, φπνπ εξγάδνληαλ. Έηζη, ηα Πεηξάισλα αλαπηχρζεθαλ σο κηα ακηγψο εξγαηηθή ζπλνηθία. Ο πιεζπζκφο εκπινπηίζηεθε κε ηε δηέιεπζε Ιηθξαζηαηψλ πξνζθχγσλ ηε δεθαεηία ηνπ 1920 θαη ε πιεηνςεθία ησλ ζεκεξηλψλ θαηνίθσλ είλαη νη απφγνλνη ησλ πξσηνεγθαηεζηεκέλσλ θαη νη νηθνγελεηέο ηνπο. Σα ζπίηηα θαη νη δξφκνη ηεο πεξηνρήο δελ έρνπλ αιινησζεί ζεκαληηθά ζην πέξαζκα ησλ ρξφλσλ· ηα ζπίηηα είλαη θαηά ην πιείζηνλ παιηά, θαηαζθεπαζκέλα ζηηο δεθαεηίεο 1950 θαη 1960 θαη ρακειά, κέρξη 3 ή 4 νξφθνπο, ελψ νη δξφκνη ζηελνί θαη ήζπρνη. Ε ζπλνηθία ζπκίδεη ζε πνιιά ζεκεία ηεο ηελ εηθφλα πνπ είρε πξηλ κηζφ αηψλα θαη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο θαίλεηαη πσο ε δσή ησλ θαηνίθσλ αθνινπζεί ηνπο ίδηνπο ξπζκνχο. ΢ε αληηδηαζηνιή κε ηελ πνιχβνπε ιεσθφξν Ηαιιηξξφεο, ε γεηηνληά απνπλέεη γαιήλε θαη εξεκία, αθφκα θαη ζηα πιένλ πνιπζχρλαζηα ζεκεία ηεο, φπσο είλαη ε αγνξά ηεο νδνχ Σξηψλ Ζεξαξρψλ. Απφ ηα πιένλ αμηνζεκείσηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο δσήο ζηα Άλσ Πεηξάισλα είλαη νη ζρέζεηο κεηαμχ ησλ θαηνίθσλ· αζθαιψο, ην γεγνλφο φηη νη πεξηζζφηεξνη πξνέξρνληαη απφ νηθνγέλεηεο γεγελψλ παίδεη θάπνην ξφιν, δελ είλαη φκσο ν κφλνο παξάγνληαο. Οη δνκέο νξγάλσζεο θαη αιιειεγγχεο πνπ δεκηνπξγήζεθαλ ζε δχζθνιεο επνρέο γηα ηε ζπλνηθία, εμειίρζεθαλ κε ηξφπν ηέηνην, ψζηε λα απαληνχλ θαη ζηηο ζχγρξνλεο αλάγθεο. Οη πιαηείεο πνπ απνηεινχζαλ ηφπνπο ζπλάζξνηζεο ζε παιαηφηεξεο δεθαεηίεο, αιιά θαη ηα ζηέθηα φπνπ

129

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ νη εξγάηεο ησλ εξγνζηαζίσλ πεξλνχζαλ ηνλ ειεχζεξν ρξφλν ηνπο, είλαη αθφκα δσληαλά. Πέξαλ φκσο ηεο δηεκέξεπζεο, ε έλλνηα ηεο γεηηνληάο ζηα Πεηξάισλα δηαηεξείηαη δσληαλή κε ηξφπν πξαθηηθφ θαη νπζηαζηηθφ: ε πνιηηηθή θαη θνηλσληθή δσή ηεο ζπλνηθίαο είλαη έληνλε θαη νη ζπιινγηθέο δξάζεηο πνιπάξηζκεο θαη πνηθίιεο. Ε ιατθή ζπλέιεπζε ησλ Άλσ Πεηξαιψλσλ, πνπ ζπλεδξηάδεη ζηελ πιαηεία Ιεξθνχξε, είλαη απφ ηηο πιένλ ελεξγέο θαη δξαζηήξηεο ζηελ Αζήλα κε θνηλσθειέο έξγν, φπσο ζπιινγηθή θνπδίλα θαη ιεηηνπξγία θνηλσληθνχ ηαηξείνπ.

Γηθφλα 4.9: Ε πιαηεία «Ιειίλαο Ιεξθνχξε», θεληξηθή πιαηεία ησλ Άλσ Πεηξαιψλσλ, ζηελ νπνία πξαγκαηνπνηείηαη ε γεληθή ζπλέιεπζε ησλ θαηνίθσλ θάζε Ηπξηαθή

Σελ ηειεπηαία δεθαεηία, ε εηθφλα ηεο γεηηνληάο απηήο αιιάδεη βαζκηαία, θαζψο κεηαθέξεηαη ζε απηήλ ην εκπνξηθφ θαη ηνπξηζηηθφ ελδηαθέξνλ απφ ηηο θνξεζκέλεο πηα πεξηνρέο ηνπ ηζηνξηθνχ θέληξνπ, ην Θεζείν, ηελ Πιάθα θαη ην Ινλαζηεξάθη. Σα Πεηξάισλα δέρνληαη πνιινχο επηζθέπηεο, ζηνπο θεληξηθνχο δξφκνπο ηεο ζπλνηθίαο αλνίγνπλ φιν θαη πεξηζζφηεξα θαηαζηήκαηα θαη ρψξνη εζηίαζεο θαη νη ηηκέο ησλ αθηλήησλ απμάλνληαη. Σελ ηάζε απηή, νη θάηνηθνη ηεο πεξηνρήο ηελ αληηκεησπίδνπλ δηζηαθηηθά γηα ηνπο εμήο ιφγνπο: Πξψηνλ, γηαηί αιινηψλεηαη ν ραξαθηήξαο ηεο γεηηνληάο πνπ δηαηεξήζεθε αλέπαθνο γηα ηφζεο δεθαεηίεο θαη δεχηεξνλ, δηφηη νη επηρεηξνχκελεο αλαπιάζεηο δελ απνζθνπνχλ ζηελ επίιπζε ησλ πξνβιεκάησλ ηεο ζπλνηθίαο θαη ηελ πξνζηαζία ηνπ θπζηθνχ ηεο πεξηβάιινληνο, αιιά έρνπλ ραξαθηήξα θεξδνζθνπηθφ. Ε άιινηε θησρηθή, εξγαηηθή, πιελ φκσο ήζπρε ζπλνηθία αιιάδεη ζην πιαίζην ηνπ πνιπηεινχο ηνπξηζκνχ, ελψ ε καδηθή πξνζέιεπζε επηζθεπηψλ, θπξίσο κεηαθηλνχκελσλ κε Ζ.Υ. νρήκαηα, πξνθαιεί ζπκθφξεζε ζηνπο ζηελνχο δξφκνπο ησλ Πεηξαιψλσλ, ζφξπβν θαη– αλαπφθεπθηα- πξφβιεκα ζηάζκεπζεο.

130

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 4ν: ΠΓΡΖΟΥΕ ΙΓΘΓΣΕ΢ ΗΑΖ ΢ΤΘΘΟΓΕ ΔΓΔΟΙΓΚΧΚ

4.6 ΢πιινγή ζηνηρείσλ θαη απνηχπσζε ηεο πεξηνρήο κειέηεο: Ε πεξηνρή κειέηεο θαιχπηεη έλα ηκήκα ζηα λνηηναλαηνιηθά ησλ Άλσ Πεηξαιψλσλ, ζηα φξηα ηεο ζπλνηθίαο κε ην Ηνπθάθη. Πξφθεηηαη γηα ηηο πιαηείεο Φηινπάππνπ θαη Γιπίδνο θαη ηα γχξσ νηθνδνκηθά ηεηξάγσλα, ζηνπο πξφπνδεο ηνπ ιφθνπ Φηινπάππνπ θαη κέρξη ηε ιεσθφξν Ηαιιηξξφεο. ΢ην πιαίζην ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, γηα ηελ πξνζνκνίσζε ηεο πεξηνρήο κειέηεο ζην κεηεσξνινγηθφ πξφγξακκα Envi-met, θαη ηε ζχζηαζε ελφο ζρεδίνπ αλάπιαζεο γηα απηήλ ζχκθσλα κε ηηο αξρέο ηνπ βηνθιηκαηηθνχ ζρεδηαζκνχ, κε ζθνπφ ηε βειηίσζε ηνπ κηθξνθιίκαηνο, ρξεηάζηεθε λα ζπιιερζνχλ πνηθίια ζηνηρεία. Ε έξεπλα θηλήζεθε ζηνπο εμήο άμνλεο: 1.

Γπίζθεςε θαη επί ηφπνπ ζπγθέληξσζε ζηνηρείσλ, θσηνγξαθίεο, ζθίηζα θαη ζεκεηψζεηο.

2.

΢πγθέληξσζε πνιενδνκηθψλ ζηνηρείσλ

3.

΢πγθέληξσζε κεηεσξνινγηθψλ ζηνηρείσλ

΢ηα επφκελα παξαηίζεληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο: 1.

Σν ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ ηεο πεξηνρήο πξνθχπηεη απφ ηε γεηηλίαζε κε ην ηζηνξηθφ θέληξν ηεο Αζήλαο θαη ην ιφθν Φηινπάππνπ. ΢ην ιφθν Ηνίιεο, πνπ βξίζθεηαη ιίγα νηθνδνκηθά ηεηξάγσλα καθξηά, ππάξρνπλ ζεκαληηθά αξραηνινγηθά επξήκαηα θαη ε πεξηνρή ραξαθηεξίδεηαη γεληθψο σο «αξραηνινγηθνχ ελδηαθέξνληνο». Οη θιίζεηο ηνπ εδάθνπο θαη ησλ δξφκσλ είλαη ζεκαληηθέο, εθφζνλ ε δψλε κειέηεο βξίζθεηαη ζηνπο πξφπνδεο ηνπ ιφθνπ. Πξφθεηηαη γηα κηα ήζπρε γεηηνληά, κε κηθξά θαη ρακειά ζπίηηα θαη δξφκνπο ζηελνχο, ήπηαο θπθινθνξίαο, πιελ ηεο ιεσθφξνπ Ηαιιηξξφεο, κέρξη ηελ νπνία εθηείλεηαη ε πεξηνρή αλαθνξάο. Οη ρακεινί ζπληειεζηέο δφκεζεο πνπ ζε ζπλδπαζκφ κε ην επηηξεπφκελν πνζνζηφ θάιπςεο, νδεγνχλ ζηελ θαηαζθεπή θπξίσο ηξηψξνθσλ θαη ζπαληφηεξα ηεηξαψξνθσλ θαηνηθηψλ θαη έρνπλ παίμεη ην ξφιν ηνπο ζηε δηαηήξεζε εληαίνπ θαη ειθπζηηθνχ πνιενδνκηθνχ ραξαθηήξα ζηε γεηηνληά ησλ Άλσ Πεηξαιψλσλ. Χζηφζν, δελ ππάξρεη ζαθήο αξρηηεθηνληθφο ραξαθηήξαο. ΢ηελ πεξηνρή έρνπλ δηαηεξεζεί πνιιά απφ ηα ζπίηηα ησλ πξνεγνχκελσλ δεθαεηηψλ, κνλνθαηνηθίεο θαη δηψξνθα, αιιά θαη πέηξηλεο πξνζθπγηθέο θαηνηθίεο παξαδνζηαθνχ χθνπο κε θεξακνζθεπή, ηα ιεγφκελα «Αηηαιεηψηηθα» ή «Πέηξηλα ηεο Φξεηδεξίθεο» . Γπηπιένλ, θαηαγξάθνληαη νξηζκέλα ελδηαθέξνληα δείγκαηα λενθιαζηθήο αξρηηεθηνληθήο θαη δηαηεξεηέα, ελψ δελ ιείπνπλ θαη ηα εγθαηαιεηκκέλα, ζεηζκφπιεθηα, αλεπαξθψο ζπληεξεκέλα θηίξηα. Σα θαηά θφξνλ ρξεζηκνπνηνχκελα πιηθά είλαη νπιηζκέλν ζθπξφδεκα, πέηξηλα θαη μχιηλα ζηνηρεία ζηηο πξνζθπγηθέο θαηνηθίεο, θαη επίρξηζκα απφ αζβεζηνθνλίακα. Σα ρξψκαηα είλαη θπξίσο αλνηρηά. Χο πιηθά εδαθνθάιπςεο, ρξεζηκνπνηνχληαη ζπκβαηηθέο πιάθεο πεδνδξνκίνπ (θαη σο πιηθφ επίζηξσζεο ζηηο δπν πιαηείεο), ελψ φινη ν δξφκνη ηεο πεξηνρήο κειέηεο είλαη πιένλ αζθαιηνζηξσκέλνη. Δεδνκέλνπ φηη ε πεξηνρή είλαη νηθηζηηθά θνξεζκέλε, νη θνηλφρξεζηνη ρψξνη είλαη πεξηνξηζκέλνη, θαη θαηαγξάθνληαη ιίγνη, θαηαθεξκαηηζκέλνη αθάιππηνη ζην εζσηεξηθφ ησλ νηθνδνκηθψλ ηεηξαγψλσλ. Όζν γηα ηηο πιαηείεο θαη ηνπο ειεχζεξνπο ρψξνπο

131

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ γεληθφηεξα, είλαη κάιινλ έξεκνη, κε ηε ιηγνζηή θίλεζε λα ζπγθεληξψλεηαη ζηα δπνηξία θαηαζηήκαηα πνπ ιεηηνπξγνχλ γχξσ.

2.

΢ηα πξψηα ζηάδηα ηεο έξεπλαο, ε πεξηνρή εληνπίζηεθε, επηιέρζεθε θαη κειεηήζεθε κέζσ

αεξνθσηνγξαθηψλ

θαη

ραξηψλ

ηνπ

Γζληθνχ

Ηηεκαηνινγίνπ

θαη

Υαξηνγξάθεζεο θαη ηνπ δηαδηθηπαθνχ ηζηφηνπνπ Google Earth. Οη γεσγξαθηθέο ζπληεηαγκέλεο ηεο πεξηνρήο κειέηεο είλαη νη αθφινπζεο: 37,5750-37,5755º Βφξεηα (γεσγξαθηθφ πιάηνο) , 23,4249-23,4255º Αλαηνιηθά (γεσγξαθηθφ κήθνο) θαη ην χςνο ηνπ εδάθνπο θπκαίλεηαη κεηαμχ 38 θαη 50 κέηξσλ. Σν ηνπνγξαθηθφ δηάγξακκα ηεο πεξηνρήο, παξαρσξήζεθε απφ ηελ Σερληθή Τπεξεζία ηνπ Δήκνπ Αζελαίσλ θαη ζπγθεθξηκέλα απφ ηε δηεχζπλζε ΢ρεδίνπ Πφιεσο θαη Δφκεζεο, ηα γξαθεία ηεο νπνίαο βξίζθνληαη ζηελ νδφ ΢σθξάηνπο, ζην θέληξν ηεο Αζήλαο. Γηα ελεκέξσζε ζρεηηθά κε ην πνζνζηφ θάιπςεο, ην ζπληειεζηή δφκεζεο, ηα επηηξεπφκελα χςε θηηξίσλ, ηηο ρξήζεηο γεο θαη ελ γέλεη γηα πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηηο ηζρχνπζεο δηαηάμεηο ηνπ Γ.Ο.Η. ζηελ πεξηνρή κειέηεο, ήξζα ζε επηθνηλσλία κε ηε Δηεχζπλζε Πνιενδνκίαο ηνπ Δήκνπ Αζελαίσλ κέζσ ηεο ειεθηξνληθήο πιαηθφξκαο ζηε δηεχζπλζε www.cityofathens.gr . Ε απνζηνιή ησλ πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ηνπο φξνπο δφκεζεο έγηλε κέζσ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ.

Γηθφλα 4.10: Ε πεξηνρή κειέηεο ζην ράξηε ηνπ Γζληθνχ Ηηεκαηνινγίηνπ

132

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 4ν: ΠΓΡΖΟΥΕ ΙΓΘΓΣΕ΢ ΗΑΖ ΢ΤΘΘΟΓΕ ΔΓΔΟΙΓΚΧΚ

Γηθφλα 4.11: Οη δχν πιαηείεο, Φηινπάππνπ θαη Γιπίδνο, φπσο εκθαλίδνληαη ζην ράξηε ηνπ Γζληθνχ Ηηεκαηνινγίνπ

Γηθφλα 4.12: ΢ηνηρεία γηα ην πνιενδνκηθφ θαζεζηψο ζηελ πεξηνρή κειέηεο, φπσο απεζηάιεζαλ απφ ηε Δηεχζπλζε Πνιενδνκίαο ηνπ Δήκνπ Αζελαίσλ

3.

Οινθιεξψλνληαο, ρξεηάζηεθε λα θαηαξηηζηεί έλαο πίλαθαο κεηεσξνινγηθψλ ζηνηρείσλ θαη ζπγθεθξηκέλα ζεξκνθξαζίαο, πγξαζίαο θαη πεδίνπ αλέκνπ κε ρξνληθφ βήκα κηαο ψξαο γηα κηα ηππηθή θαη γηα ηε ζεξκφηεξε κέξα ηνπ έηνπο 2015. Σα δεδνκέλα απηά , ηα νπνία πξέπεη λα είλαη αληηπξνζσπεπηηθά γηα ηελ πεξηνρή κειέηεο, ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ γηα ην κηθξνθιίκα ηεο, αιιά θαη σο αξρηθέο ζπλζήθεο ζην ζηάδην ξχζκηζεο παξακέηξσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο πξνζνκνίσζεο. Ε ζχγθξηζε ησλ δεδνκέλσλ κε ηα απνηειέζκαηα ηεο πξνζνκνίσζεο ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο, επηηξέπεη έλαλ έιεγρν ζηελ αμηνπηζηία ηνπ ινγηζκηθνχ,

133

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ ελψ –ζε επφκελν ζηάδην- ε ζχγθξηζε ησλ ίδησλ ζηνηρείσλ κε ηα απνηειέζκαηα ηεο πξνζνκνίσζεο ηεο πξνηεηλφκελεο δηακφξθσζεο απνηειεί κηα νπζηαζηηθή αμηνιφγεζε ηεο πξφηαζεο θαη ζπγθεθξηκέλα ηεο ζπκβνιήο ηεο ηειεπηαίαο ζηε βειηίσζε ηνπ κηθξνθιίκαηνο. Γηα ην ζθνπφ απηφ, ήξζα ζε επηθνηλσλία κε ην Τδξνινγηθφ Παξαηεξεηήξην Αζελψλ ( hoa.ntua.gr ), ην νπνίν βξίζθεηαη ζηελ πεξηνρή Δσγξάθνπ, ζην ρψξν ηνπ Γζληθνχ Ιεηζφβηνπ Πνιπηερλείνπ. Απφ ηνπο δέθα ζηαζκνχο πνπ ππάξρνπλ ζηελ Αηηηθή- Δσγξάθνπ (ΓΙΠ), Άγηνο Ηνζκάο/Γιιεληθφ, Φπηηάιεηα, Ιελίδη, Ειηνχπνιε, Γαιάηζη, Ιάλδξα, Πεληέιε, Πηθέξκη θαη Άλσ Θηφζηα- νη πιεζηέζηεξνη ζηελ πεξηνρή κειέηεο είλαη απηνί ηεο Ειηνχπνιεο θαη ηνπ Γιιεληθνχ. Αθφκα θαη απηνί, φκσο, βξηζθνληαη αξθεηά καθξηά, θαη κάιηζηα ζε ζεκεία κε πνιχ δηαθνξεηηθέο κηθξνθιηκαηηθέο ζπλζήθεο απφ ηα Άλσ Πεηξάισλα. Γπνκέλσο, νη ηηκέο πνπ ζπιιέρζεθαλ δελ κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ αληηπξνζσπεπηηθέο. ΢ε αλαδήηεζε θαηαιιειφηεξσλ κεηξήζεσλ, ήξζα ζε επηθνηλσλία κε ηελ Γζληθή Ιεηεσξνινγηθή Τπεξεζία, θαη ζπγθεθξηκέλα κε ην ηκήκα ελεκέξσζεο παξειζφληνο θαηξνχ. Σα ζηνηρεία ζηα νπνία απέθηεζα πξφζβαζε κέζσ ηεο ππεξεζίαο απηήο αθνξνχζαλ κεηξήζεηο ζηελ πεξηνρή ηνπ Γιιεληθνχ. Χο πιένλ αληηπξνζσπεπηηθά αμηνινγήζεθαλ ηα κεηεσξνινγηθά δεδνκέλα πνπ ζπγθεληξψζεθαλ απφ κεηξήζεηο ηνπ Γζληθνχ Αζηεξνζθνπείνπ Αζελψλ· νη κεηξήζεηο απηέο απνδίδνληαη ζην ζηαζκφ «ΑζήλαΗέληξν», ν νπνίνο βξίζθεηαη εγθαηεζηεκέλνο ζηελ πεξηνρή ηνπ Ηεξακεηθνχ. Απφ πιεπξάο κηθξνθιηκαηηθψλ ζπλζεθψλ θαη αζηηθνχ αλαγιχθνπ, ηα Άλσ Πεηξάισλα θαη ν Ηεξακεηθφο κνηξάδνληαη πιήζνο θνηλψλ ζηνηρείσλ. Ο ζηαζκφο βξίζθεηαη ζε χςνο 50m θαη νη γεσγξαθηθέο ηνπ ζπληεηαγκέλεο είλαη : Γεσγξαθηθφ πιάηνο 37, 97841 º Βφξεηα- Γεσγξαθηθφ κήθνο 23,71545º Αλαηνιηθά. Βξίζθεηαη ζε ιεηηνπξγία απφ ηηο 23 Ζνπιίνπ 2008. Οη ηηκέο ζεξκνθξαζίαο, πγξαζίαο θαη πεδίνπ αλέκνπ ζε κεληαία θαη εκεξήζηα βάζε δηαηίζεληαη ζηνλ δηαδηθηπαθφ ηζηφηνπν ηνπ Γζληθνχ Αζηεξνζθνπείνπ Αζελψλ (www.noa.gr) , ελψ γηα λα απνθηήζσ πξφζβαζε ζε δεδνκέλα κε ρξνληθφ βήκα κίαο ψξαο, απεπζχλζεθα ζην ηκήκα επηθνηλσλίαο ηνπ Γ.Α.Α. κέζσ ειεθηξνληθήο αίηεζεο. Σα ζπιιερζέληα ζηνηρεία ζπγθξίζεθαλ θαη κε αληίζηνηρεο κεηξήζεηο πξαγκαηνπνηεκέλεο ζην κεηεσξνινγηθφ ζηαζκφ ηεο Κέαο ΢κχξλεο, κε ηα νπνία παξαηεξήζεθε ηθαλνπνηεηηθή ζχγθιηζε.

Οινθιεξψλνληαο ηε ζπιινγή ζηνηρείσλ θαη ηελ θαηάξηηζε κηαο ιεπηνκεξνχο εηθφλαο γηα ηελ πεξηνρή κειέηεο, ήξζα ζε επηθνηλσλία κε ηηο επηηξνπέο ησλ θαηνίθσλ ησλ Άλσ Πεηξαιψλσλ, κέζσ ηνπ δηαδηθηπαθνχ ηζηνινγίνπ ηνπο θαη ηεο δηεχζπλζεο ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ petralona4residents@gmail.com . Ιέζσ ειεθηξνληθή αιιεινγξαθίαο, πξαγκαηνπνηήζεθε ζπδήηεζε κε ηνπο εθπξνζψπνπο- δηαρεηξηζηέο ηνπ ηζηνινγίνπ ζε ζρέζε κε ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδεη ε ζπλνηθία, ηνλ ηξφπν δσήο ησλ θαηνίθσλ, αιιά θαη ηε δπζαξέζθεηα πνπ ηνπο πξνθαινχλ νη επηρεηξνχκελεο αλαπιάζεηο θεξδνζθνπηθνχ ραξαθηήξα ζηε γεηηνληά ηνπο.

134

ΗΓΦΑΘΑΖΟ 4ν: ΠΓΡΖΟΥΕ ΙΓΘΓΣΕ΢ ΗΑΖ ΢ΤΘΘΟΓΕ ΔΓΔΟΙΓΚΧΚ

135

ΑΚΑΠΘΑ΢Ε Α΢ΣΖΗΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΕΚ ΠΓΡΖΟΥΕ ΣΧΚ ΑΚΧ ΠΓΣΡΑΘΧΚΧΚ ΢ΤΙΦΧΚΑ ΙΓ ΣΖ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΖΟΗΘΖΙΑΣΖΗΟΤ ΢ΥΓΔΖΑ΢ΙΟΤ

136

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 5ν: ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΧ΢Η ΤΦΙ΢ΣΑΜΓΝΗ΢ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΜΓ ΣΟ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟ ENVI-MET

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΧΝ ΑΝΧ ΠΓΣΡΑΛΧΝΧΝ ΢ΤΜΦΧΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

138

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 5Ο: ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΧ΢Η ΤΦΙ΢ΣΑΜΓΝΗ΢ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΜΓ ΣΟ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟ

ENVI-MET

Σελ επί ηόπνπ παξαηήξεζε θαη ζπιινγή δεδνκέλσλ γηα ηελ πεξηνρή κειέηεο ζπκπιεξώλεη ε κνληεινπνίεζή ηεο θαη ε δηαδηθαζία πξνζνκνίσζεο ησλ κεηαβνιώλ ησλ δηάθνξσλ κηθξνθιηκαηηθώλ παξακέηξσλ, κε ηε ρξήζε ηνπ ινγηζκηθνύ ENVI-met, έθδνζε 3.1. Η παξνπζίαζε ηνπ ππνινγηζηηθνύ απηνύ πξνγξάκκαηνο, ησλ αξρώλ ιεηηνπξγίαο θαη ησλ ρξεζηκνπνηνύκελσλ εμηζώζεσλ έρεη γίλεη ζην ν

3 θεθάιαην· ζε απηό ην ζεκείν, παξνπζηάδεηαη ν ρεηξηζκόο ηνπ πξνγξάκκαηνο, εμεγώληαο θάζε επηινγή ή παξαδνρή πνπ ρξεηάζηεθε λα γίλεη. ΢ηε ζπλέρεηα, κέζσ ηεο ζύγθξηζεο ησλ απνηειεζκάησλ ηεο πξνζνκνίσζεο ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο κε ηα ζηνηρεία πνπ έρνπλ ζπιιερζεί από ηνπο κεηεσξνινγηθνύο ζηαζκνύο ζην Γθάδη θαη ζηε Νέα ΢κύξλε, αμηνινγείηαη ε αμηνπηζηία ηνπ πξνγξάκκαηνο, αιιά θαη ε πηζηόηεηα ηνπ κνληέινπ σο πξνο ηελ πξαγκαηηθή θαηάζηαζε.

5.1. Δεκηνπξγία εηθόλαο ππνβάζξνπ Μηα πιήξεο βηνθιηκαηηθή πξνζνκνίσζε ζην πεξηβάιινλ ηνπ ENVI-met πεξηιακβάλεη ηα εμήο ζηάδηα: εηζαγσγή δεδνκέλσλ- κνληεινπνίεζε, εθηέιεζε πξνζνκνίσζεο, πνπ είλαη ε «θαξδηά» ηεο δηαδηθαζίαο, επεμεξγαζία θαη παξνπζίαζε ησλ απνηειεζκάησλ πνπ πξνθύπηνπλ σο έμνδνο από ηελ πξνζνκνίσζε. Σα ζηάδηα απηά απνηππώλνληαη ζηε γξακκή εξγαιείσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο, ε νπνία «αλνίγεη» θαηά ηελ εθθίλεζε. Όπσο ζα παξνπζηαζηεί ζηε ζπλέρεηα, ε κνληεινπνίεζε κηαο πεξηνρήο πξνθεηκέλνπ λα πξνζνκνησζνύλ νη κηθξνθιηκαηηθέο ηεο ζπλζήθεο κέζσ ηνπ ινγηζκηθνύ ENVI-met , ηνπιάρηζηνλ ζηελ ρξεζηκνπνηνύκελε έθδνζε, γίλεηαη ελ είδεη θάηνςεο. Γηα ηελ επίηεπμε πςειόηεξεο ζηάζκεο αθξίβεηαο θαηά ηελ ηνπνζέηεζε ησλ δηάθνξσλ ζηνηρείσλ ζηνλ θάλαβν, θπξίσο ζε πεξηνρέο πνιύπινθνπ αζηηθνύ αλαγιύθνπ, δελ αξθνύλ νξηζκέλεο βαζηθέο κεηξήζεηο, αιιά ρξεηάδεηαη λα θαηαξηηζηεί έλα ιεπηνκεξέο ζρέδην ηεο πεξηνρήο κειέηεο. Σν ζρέδην απηό πξόθεηηαη- πέξαλ νπνηαζδήπνηε άιιεο ρξήζεο- λα απνηειέζεη ηελ εηθόλα- ππόβαζξν ζηελ νπνία ζα αλαθέξνληαη ηα δεδνκέλα ηνπ αξρείνπ εηζόδνπ. Χο εθ ηνύηνπ, ην ζρέδην πξνηείλεηαη λα πεξηιακβάλεη αξθεηή πιεξνθνξία, ώζηε λα κελ πξνθύπηνπλ αλαθξίβεηεο, λα παξακέλεη σζηόζν επαλάγλσζην γηα ην ρξήζηε. ΢ηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε, ζπλδπάδνληαο ηα ηνπνγξαθηθά δηαγξάκκαηα πνπ κνπ παξαρσξήζεθαλ από ηε δηεύζπλζε Σνπνγξαθηθνύ ηεο Πνιενδνκίαο ηνπ Δήκνπ Αζελαίσλ θαη ζηνηρεία από δνξπθνξηθέο ιήςεηο θαη αεξνθσηνγξαθίεο, δηαηηζέκελα ζηνλ ηζηόηνπν gis.ktimanet.gr, «Γζληθό Κηεκαηνιόγην & Υαξηνγξάθεζε Α.Γ.», δεκηνπξγήζεθε έλα ςεθηαθό ζρέδην ηεο πεξηνρήο κειέηεο, ην νπνίν παξαηίζεηαη παξαθάησ. Σν επόκελν βήκα είλαη ε δεκηνπξγία ηνπ Αξρείνπ Γηζόδνπ (input file) ζην πεξηβάιινλ ηνπ ENVI-met.

139

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΧΝ ΑΝΧ ΠΓΣΡΑΛΧΝΧΝ ΢ΤΜΦΧΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθόλα 5.1: Γξακκή εξγαιείσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο ENVI-met V3.1

Γηθόλα 5.2: ΢ρεκαηηθή απεηθόληζε ηεο ζύλδεζεο ησλ εξγαιε ίσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο κε ηα ζηάδ ηα ηεο δηαδηθαζίαο

Γηθόλα 5.3: Φεθηαθό ζρέδην ηεο πεξηνρήο κειέηεο - θιίκαθα 1:1000

140

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 5Ο: ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΧ΢Η ΤΦΙ΢ΣΑΜΓΝΗ΢ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΜΓ ΣΟ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟ

ENVI-MET

Γηθόλα 5.4: Γηθνλίδηα πνπ αλαθέξνληαη ζηελ εηζαγσγή δεδνκέλσλ θαη δεκηνπξγία ηνπ κνληέινπ

5.2 Δεκηνπξγία αξρείνπ εηζαγσγήο δεδνκέλσλ (Area Input File) Γπηιέγνληαο ην πξώην από ηα εηθνλίδηα ηεο παξαπάλσ γξακκήο (Start the Area Input File editor), ν ρξήζηεο νδεγείηαη ζην πεξηβάιινλ ηνπ θαλάβνπ, ζην νπνίν πξόθεηηαη λα ζρεδηάζεη ηελ πεξηνρή κειέηεο θαη λα ηελ εκπινπηίζεη κε πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε ην έδαθνο, ηελ ππάξρνπζα βιάζηεζε θαη ηα θηίξηα. Με ηελ επηινγή FILE> Change Settings/ New Model αλνίγεη ην παξαθάησ παξάζπξν, ζην νπνίν εηζάγνληαη βαζηθέο πιεξνθνξίεο γηα ην κνληέιν.

Γηθόλα 5.5: Γηζαγσγή πιεξνθνξηώλ εθθίλεζεο ηνπ κνληέινπ

΢ην πεδίν απηό, θαζνξίδνληαη νη δηαζηάζεηο ηνπ κνληέινπ ζε άμνλεο x,y θάηνςεο θαη z (θάζεηνο ζην επίπεδν ζρεδίαζεο, θαηαθόξπθνο άμνλαο ύςνπο), σο εμήο: ε πεξηνρή κειέηεο έρεη ηεηξαγσληθή θάηνςε πιεπξάο 143m θαη κέγηζην ύςνο θηηξίσλ 12m. Αλαθέξεηαη ζε απηό ην ζεκείν όηη νη δηαζηάζεηο ηεο θάηνςεο πξνθύπηνπλ από ην ππό θιίκαθα ζρέδην θαη ην κέγηζην ύςνο θηηξίσλ (ηζόγεην +3 όξνθνη) από παξαηήξεζε, ιακβάλνληαο ππ’ όςηλ ηνπο όξνπο δόκεζεο θαη θάλνληαο ηελ

141

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΧΝ ΑΝΧ ΠΓΣΡΑΛΧΝΧΝ ΢ΤΜΦΧΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

εύινγε παξαδνρή όηη ην κέζν ύςνο νξόθνπ είλαη 3m. Οη δηαζηάζεηο ηνπ ρσξνθάλαβνπ ζα πξέπεη λα είλαη επαξθείο γηα ην κέγεζνο ηεο πεξηνρήο κειέηεο, έηζη επηιέγεηαη ην πιήζνο θειηώλ 60 γηα ηνπο άμνλεο x θαη y θαη 25 γηα ηνλ άμνλα z. Οη δηαζηάζεηο θάζε θειηνύ θαζνξίδνληαη επίζεο θαηά ηελ θξίζε ηνπ ρξήζηε, αλάινγα κε ηελ πνιππινθόηεηα ηνπ ππνβάζξνπ, κε ηνλ πεξηνξηζκό λα είλαη ζηαζεξέο ζε όιε ηελ έθηαζε ηεο πεξηνρήο. Γπηιέγεηαη dx=dy=dz=3.00m. Χο εθ ηνύηνπ, νη δηαζηάζεηο ηνπ ρσξνθάλαβνπ ζα είλαη 180*180*75 . Αλαθέξεηαη επίζεο όηη, αθνύ ηα θειηά έρνπλ ηεηξαγσληθή θάηνςε, ην κνληέιν πνπ ζρεκαηίδεηαη είλαη όκνην γεσκεηξηθά κε ηελ πεξηνρή κειέηεο, δειαδή δελ πθίζηαηαη παξακνξθώζεηο, θαη νη ζρέζεηο αλαινγίαο πνπ «δηαβάδνπκε» ζηηο παξαθάησ εηθόλεο έρνπλ δηαηεξεζεί αλέπαθεο ζε ζρέζε κε ηελ πξαγκαηηθόηεηα. Σν πξόγξακκα παξέρεη ηε δπλαηόηεηα, ιόγσ κεησκέλνπ ελδηαθέξνληνο θαη γηα ειαρηζηνπνίεζε ηνπ ππνινγηζηηθνύ θόζηνπο, λα απμάλεηαη ζηαδηαθά ην εύξνο ησλ θειηώλ θαζ’ ύςνο, από έλα δεδνκέλν ύςνο. Πξόθεηηαη γηα ηελ επηινγή Telescoping vertical grids. ΢ηε δεδνκέλε πεξίπησζε, ιόγσ κηθξνύ ύςνπο ηνπ κνληέινπ, θάηη ηέηνην δελ ζεσξείηαη απαξαίηεην, θαη επηιέγεηαη ηα θειηά λα έρνπλ ζηαζεξό ύςνο (επηινγή equidistant). Πξνθεηκέλνπ λα δηαζθαιηζηεί όηη νη ζπλνξηαθέο ζπλζήθεο δελ ζα αιινηώζνπλ ηα απνηειέζκαηα ηεο πξνζνκνίσζεο, ρξεηάδεηαη λα νξηζηεί έλα πιήζνο θειηώλ πεξηκεηξηθά ηνπ κνληέινπ, ζηα νπνία δελ ζα ηνπνζεηεζνύλ θηίξηα. Σα θειηά απηά νλνκάδνληαη Nesting Grids θαη ζπληζηάηαη λα είλαη ηνπιάρηζηνλ ηξεηο ζεηξέο γύξσ απ΄ ην κνληέιν. Γπηιέγνληαη 5 ζεηξέο θειηώλ λα πιαηζηώλνπλ ην κνληέιν. ΢ην ζεκείν απηό, θαζνξίδνληαη ηα βαζηθά πιηθά εδαθνθάιπςεο ζηελ πεξηνρή, ηα νπνία επηιέγνληαη από ηε βάζε δεδνκέλσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο. Οξίδνληαη ηα εμήο: Soil A: pavement (concrete) θαη Soil B: asphalt road. Σα πιηθά απηά ζεσξείηαη όηη θαιύπηνπλ ην ζύλνιν ηεο πεξηνρήο κειέηεο ελαιιάμ, ππό κνξθήλ «ζθαθηέξαο». ΢ηελ πάλσ αξηζηεξή γσλία ηνπ θαλάβνπ ππάξρεη ην ζύκβνιν ηνπ Βνξξά· γηα λα είλαη πην εύθνιε ε ζρεδίαζε όκσο, ε πεξηνρή κειέηεο ζηνηρίδεηαη σο πξνο ηνπο βαζηθνύο νδηθνύο άμνλεο. Γπνκέλσο πξαγκαηνπνηείηαη ζηξνθή ηνπ κνληέινπ θαηά 14º αληησξνινγηαθά, θαη ε ηηκή απηή γηα ηε γσλία πξνέθπςε από ηξηγσλνκεηξηθνύο ππνινγηζκνύο επί ηνπ ηνπνγξαθηθνύ δηαγξάκκαηνο. Η ηξνπνπνίεζε ζπκπιεξώλεηαη ζην αληίζηνηρν θειί ηνπ παξαζύξνπ. Σέινο, ρξεηάδεηαη λα εηζαρζνύλ νη πιεξνθνξίεο γηα ηε γεσγξαθηθή ζέζε ηεο πεξηνρήο κειέηεο, ώζηε λα ιεθζεί ππ’ όςηλ ε πξόζπησζε ειηαθήο αθηηλνβνιίαο. ΢ηε ζρεηηθή ιίζηα ππάξρνπλ απνζεθεπκέλεο νη ζπληεηαγκέλεο κεγάισλ πόιεσλ αλά ηνλ θόζκν, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο Αζήλαο· σζηόζν, αλ ε πεξηνρή κειέηεο δελ ζπκπεξηιακβάλεηαη ζηε ιίζηα, ν ρξήζηεο έρεη ηε δπλαηόηεηα λα εηζάγεη ηηο γεσγξαθηθέο ζπληεηαγκέλεο πνπ ηνλ αθνξνύλ. Σα παξαπάλσ ζηνηρεία απνζεθεύνληαη κε ηελ επηινγή Apply Changes θαη ν ρξήζηεο επηζηξέθεη ην πεξηβάιινλ ηνπ θαλάβνπ. Γηα ηελ εηζαγσγή εηθόλαο- ππνβάζξνπ επηιέγεηαη ην εηθνλίδην Select a Background Image to Digitize on Screen θαη ν ρξήζηεο κπνξεί λα εηζάγεη νπνηνδήπνηε αξρείν κε θαηάιεμε .bmp, δειαδή απνζεθεπκέλν ζε κνξθή BMP File (bitmap). Γηα ηελ πξνζνκνίσζε πνπ πεξηγξάθεηαη, ρξεζηκνπνηήζεθε σο ππόβαζξν ην ζρέδην ηεο πεξηνρήο πνπ θαίλεηαη ζηελ εηθόλα 5.3, ην νπνίν δεκηνπξγήζεθε ζην ζρεδηαζηηθό πεξηβάιινλ ηνπ Auto Cad, αιιά απνζεθεύηεθε σο 24-bit bitmap (πξνθεηκέλνπ λα ππνζηεί ηελ ειάρηζηε κείσζε πνηόηεηαο). Η εηζαγσγή πιεξνθνξηώλ επί ηνπ ππνβάζξνπ μεθηλά κε ηα θηίξηα θαη ηα ζηνηρεία βιάζηεζεο. Γηα ηα θηίξηα επηιέγεηαη γεληθό ύςνο 9m, κε εμαίξεζε ιίγα ςειόηεξα ζηα 12m θαη 3m ζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηπηώζεηο κνλώξνθσλ θηηζκάησλ ζε εζσηεξηθνύο αθάιππηνπο. Γηα ηα ζηνηρεία θύηεπζεο επηιέγεηαη γξαζίδη (xx- grass 50cm average, dense) θαηά θύξην ιόγν, ζάκλνη ηνπηθά ζηηο δύν πιαηείεο

142

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 5Ο: ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΧ΢Η ΤΦΙ΢ΣΑΜΓΝΗ΢ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΜΓ ΣΟ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟ

ENVI-MET

(H2- hedge dense, 2m) θαη δέληξα (T1- tree 10m, very dense, leafless base). Μάιηζηα, γηα πεξηνρέο όπσο ε ζπγθεθξηκέλε, πνπ ππάξρνπλ κελ δέληξα, αιιά κηθξό πνζνζηό ηνπο είλαη ηόζν ςειά κε πινύζην θύιισκα, ηνπνζεηνύληαη ζην κνληέιν σο ςειά, αιιά κηθξόηεξνπ πιήζνπο. Θεσξείηαη όηη ε επίδξαζή ηνπο πξνζνκνηώλεηαη επαξθώο κε απηό ηνλ ηξόπν.

Γηθόλα 5.6: Δεκηνπξγία ηνπ αξρείνπ εηζόδνπ- θηίξηα θαη βιάζηεζε

Γπόκελν ζηάδην, ε δεκηνπξγία ηνπ εδαθηθνύ πξνθίι. Σα θηίξηα ζεσξείηαη όηη είλαη θαζνιηθά από ζθπξόδεκα, κε νξνθή πιάθαο ζθπξνδέκαηνο. ΢ην δξόκν ηνπνζεηείηαη άζθαιηνο (s <asphalt road>), ελώ γηα ηα πεδνδξόκηα θαη ηηο πιαηείεο επηιέγνληαη ιεπθέο πιάθεο πεδνδξνκίνπ από ζθπξόδεκα (p <pavement (concrete)>). ΢ε θάζε άιιε αθάιππηε επηθάλεηα ζεσξείηη όηη ππάξρεη ρώκα (l <loamy soil>).

143

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΧΝ ΑΝΧ ΠΓΣΡΑΛΧΝΧΝ ΢ΤΜΦΧΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθόλα 5.7: Δεκηνπξγία ηνπ αξρείνπ εηζόδνπ – εδαθηθό κνληέιν

Σα απνηειέζκαηα ηεο πξνζνκνίσζεο αθνξνύλ ζε ζπγθεθξηκέλεο θαίξηεο ζέζεηο ηνπ κνληέινπ, ηηο νπνίεο θαζνξίδεη ν ρξήζηεο ηνπνζεηώληαο Τπνδνρείο (receptors). Η επηινγή απηή ζπληζηά πνιύ ζεκαληηθό θνκκάηη ηεο δηαδηθαζίαο, θαζώο από ηηο επηιερζείζεο ζέζεηο εμαξηάηαη ζε έλα βαζκό ε πνηόηεηα θαη ε επάξθεηα ησλ απνηειεζκάησλ. Απμαλνκέλνπ ηνπ πιήζνπο ησλ ππνδνρέσλ, απμάλεηαη θαη ε πξνθύπηνπζα πιεξνθνξία, άξα επηδηώθεηαη λα είλαη αξθεηνί, κε ηελ πξνϋπόζεζε ε πιεξνθνξία πνπ πξνζθέξνπλ λα έρεη ελδηαθέξνλ θαη λα κελ απμάλεηαη ην ππνινγηζηηθό θόζηνο ρσξίο αλάινγε αύμεζε ηνπ νθέινπο από ηε δηαδηθαζία. ΢ηελ ελ ιόγσ πξνζνκνίσζε ηνπνζεηνύληαη 12 ππνδνρείο, ζε ζέζεηο ηνπ κνληέινπ, κε δηαθξηηό ραξαθηήξα, αιιά θαη ζέζεηο πνπ αλακέλεηαη λα επεξεαζηνύλ από ηελ πξνηεηλόκελε αλάπιαζε, εθόζνλ αζθαιώο ζα δηαηεξεζνύλ νη ίδηνη ππνδνρείο.

144

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 5Ο: ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΧ΢Η ΤΦΙ΢ΣΑΜΓΝΗ΢ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΜΓ ΣΟ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟ

ENVI-MET

Γηθόλα 5.8: Δεκηνπξγία ηνπ αξρείνπ εηζόδνπ - ππνδνρείο

Σειεπηαίν βήκα γηα ηελ θαηάξηηζε ηνπ αξρείνπ εηζόδνπ, είλαη ε εηζαγσγή ησλ πεγώλ ξύπαλζεο. ΢ηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε, βαζηθόο ξύπνο είλαη ηα θαπζαέξηα ησλ νρεκάησλ, επνκέλσο επηιέγεηαη ε γξακκηθή εθπνκπή (ss- linesource 30cm), ε νπνία ηνπνζεηείηαη θαηά κήθνο ησλ δξόκσλ, κε ζαθώο κεγαιύηεξν εύξνο ζηνλ άμνλα ηεο ιεσθόξνπ Καιιηξξόεο.

Γηθόλα 5.9: Δεκηνπξγία ηνπ αξρείνπ εηζόδνπ - εθπνκπέο

145

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΧΝ ΑΝΧ ΠΓΣΡΑΛΧΝΧΝ ΢ΤΜΦΧΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

΢ην ζεκείν απηό, νινθιεξώζεθε ε θαηάξηηζε ηνπ αξρείνπ εηζόδνπ θαη ην επόκελν βήκα είλαη ε δεκηνπξγία ηνπ αξρείνπ επεμεξγαζίαο παξακέηξσλ, αθνύ πξώηα γίλεη έιεγρνο ζπλνξηαθώλ ζπλζεθώλ γηα ην κνληέιν. Ο έιεγρνο απηόο πξαγκαηνπνηείηαη απηόκαηα, κόιηο ν ρξήζηεο επηιέμεη ην εηθνλίδην ENVI-met Model Analyser. Ακέζσο, αλνίγεη ην παξάζπξν πνπ θαίλεηαη ζηελ εηθόλα 5.10 θαη εκθαλίδνληαη επηβεβαησηηθά κελύκαηα κε πξάζηλν ρξώκα, αλ ππάξρεη επαξθέο πεξηζώξην γύξσ απ΄ηελ πεξηνρή κειέηεο (νπζηαζηηθά ειέγρεηαη ε επηινγή ηνπ αξηζκνύ ησλ Nesting Grids θαηά ηνπο άμνλεο x θαη y) θαη αλ ην επηιερζέλ ύςνο ηνπ κνληέινπ ζηνλ άμνλα z είλαη αξθνύλησο κεγαιύηεξν από ην κέγηζην ύςνο ησλ ηνπνζεηνύκελσλ θηηξίσλ. ΢ηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε, ν αξηζκόο ησλ nesting grids είλαη 5, πξνζθέξνληαο ζπλνιηθά 78m ειεύζεξνπ ρώξνπ γύξσ από ηελ «θαξδηά» ηνπ κνληέινπ θαη ην πεξηζώξην θαζ’ ύςνο : (25*3)-12=75-12=63m, ην νπνίν θξίλεηαη ηθαλό. Σα κελύκαηα πνπ εκθαλίδνληαη είλαη ηα εμήο: “Sufficient space between building top and model border” θαη “There is enough space between buildings and model border”.

Γηθόλα 5.10: Έιεγρνο αξρείνπ area input file- Γπηινγή Model Analyser

146

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 5Ο: ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΧ΢Η ΤΦΙ΢ΣΑΜΓΝΗ΢ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΜΓ ΣΟ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟ

ENVI-MET

5.3 Δεκηνπξγία αξρείνπ επεμεξγαζίαο παξακέηξσλ (Configuration File) Γπηιέγνληαο ην δεύηεξν εηθνλίδην ηεο γξακκήο εξγαιείσλ ηνπ ινγηζκηθνύ, αλνίγεη ην παξάζπξν Configuration Editor, ζην νπνίν πξόθεηηαη λα δεκηνπξγεζεί ην αξρείν επεμεξγαζίαο παξακέηξσλ. Σν πεξηβάιινλ είλαη θηιηθό πξνο ην ρξήζηε, αιιά ε δεκηνπξγία ηνπ αξρείνπ απηνύ πξέπεη λα γίλεηαη κε θξνληίδα σο εάλ ήηαλ θώδηθαο. Οπνηνδήπνηε ιάζνο κπνξεί λα δώζεη πνιύ δηαθνξεηηθά απνηειέζκαηα σο έμνδν από ηελ πξνζνκνίσζε, ή κπνξεί αθόκα θαη λα αλαζηείιεη ηε δηαδηθαζία. Γηα πνιιαπιέο πξνζνκνηώζεηο, ρξεηάδεηαη λα θαηαξηηζηεί Αξρείν Γπεμεξγαζίαο Δεζκώλ Δεδνκέλσλ (Batch File)· θάηη ηέηνην όκσο δε αλακέλεηαη λα ρξεζηκνπνηεζεί ζηελ παξνύζα εξγαζία. Με ηελ επηινγή FILE> New Configuration αλνίγεη έλα παξάζπξν πνπ πεξηιακβάλεη έλα πξόηππν αξρείν επεμεξγαζίαο παξακέηξσλ, ζην νπνίν ν ρξήζηεο κπνξεί λα επέκβεη δηνξζσηηθά, ώζηε λα ην πξνζαξκόζεη ζηηο αλάγθεο ηεο πξνζνκνίσζήο ηνπ, ή θαη πξνζζεηηθά, αθνύ ην αλνηγόκελν αξρείν πεξηιακβάλεη κόλν ηηο απνιύησο απαξαίηεηεο ξπζκίζεηο γηα λα εθηειεζηεί κηα πξνζνκνίσζε. ΢ε απηή ηελ πξώηε πξνζνκνίσζε, γίλεηαη κόλν κηα πξνζζήθε: κε ηελ επηινγή Add Section> [BUILDINGS] ξπζκίδεηαη ε αλαθιαζηηθόηεηα ησλ επηθαλεηώλ θαη επηιέγνληαη νη ηηκέο albedo=0.2 γηα ηνίρνπο από νπιηζκέλν ζθπξόδεκα θαη albedo=0.3 γηα δώκαηα κε πιάθα ζθπξνδέκαηνο. Καηά ηα άιια, γίλνληαη νη εμήο δηνξζσηηθέο θηλήζεηο: νξίδεηαη σο αξρείν εηζόδνπ ην NewArea.in, ώζηε λα ζπλδεζνύλ νη κεηεσξνινγηθέο παξάκεηξνη κε ην ζσζηό ππόβαζξν, επηιέγεηαη σο εκεξνκελία πξνζνκνίσζεο ε 31

ε

ε

Ινπιίνπ 2015 θαη σο ώξα έλαξμεο ηεο πξνζνκνίσζεο ε 4 πξσηλή. Η δηάξθεηα πξνζνκνίσζεο θαζνξίδεηαη ζηηο 18 ώξεο θαη ε απνζήθεπζε ησλ ζηνηρείσλ ζα γίλεηαη θάζε 60 ιεπηά. Οξίδεηαη επίζεο σο αξρηθή ηηκή ηεο έληαζεο ηνπ αλέκνπ ηα 0.6m/s κε θαηεύζπλζε λνηηνδπηηθή, όπσο πξνθύπηεη από ηα ζπιιερζέληα κεηεσξνινγηθά δεδνκέλα ζην ζηαζκό ηνπ Γ.Α.Α. ζην Γθάδη. Η θαηεύζπλζε ηνπ αλέκνπ εηζάγεηαη σο άλνηγκα γσλίαο κε ηελ ηηκή 0 λα αληηζηνηρεί ζην Βνξξά θαη θνξά σξνινγηαθή. Άξα επηιέγεηαη γσλία 225º. Η ηξαρύηεηα ηνπ εδάθνπο ιακβάλεη ηελ ηηκή 0.28, ε νπνία είλαη ραξαθηεξηζηηθή γηα αζηηθό αλάγιπθν, κε ρακειά σζηόζν θηίξηα, θαη σο αξρηθή ζεξκνθξαζία νξίδνληαη νη 301.3Κ (28.3ºC). Η ζεξκνθξαζία ζην εζσηεξηθό ησλ θηηξίσλ ζεσξείηαη ζηαζεξή ζηνπο 293Κ (20ºC). Σέινο, ε ζρεηηθή πγξαζία ζε πςόκεηξν 2m από ηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο ιακβάλεη ηελ ηηκή 57%, όπσο πξνθύπηεη από ηνπο πίλαθεο κεηεσξνινγηθώλ δεδνκέλσλ ηνπ Γζληθνύ Αζηεξνζθνπείνπ Αζελώλ. Σν αξρείν απνζεθεύεηαη σο NewConfig.cf θαη ην επόκελν βήκα είλαη ε εθηέιεζε ηεο πξνζνκνίσζεο. ΢ε απηό ην ζεκείν ζα πξέπεη λα αλαθεξζνύλ νη ιόγνη πνπ νδήγεζαλ ζε θάπνηεο από ηηο παξαπάλσ επηινγέο θαη ζπγθεθξηκέλα ζε απηέο πνπ δελ πξνθύπηνπλ από επίζεκα κεηεσξνινγηθά ζηνηρεία θαη κεηξήζεηο. Ο ιόγνο γηα ηελ επηιερζείζα εκεξνκελία, ηελ ώξα έλαξμεο θαη ηε ρξνληθή δηάξθεηα ηεο πξνζνκνίσζεο. Θα ήηαλ ινγηθό θαη αλακελόκελν νη πξνζνκνηώζεηο λα αθνξνύλ ζε κηα αληηπξνζσπεπηηθή κέξα ηνπ ρξόλνπ, κε ηηκέο ζεξκνθξαζίαο κε κηθξή απόθιηζε από ην κέζν όξν. Οη πόιεηο κε κεζνγεηαθό θιίκα όκσο, θαινύληαη, δεδνκέλεο ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο, λα βειηηζηνπνηήζνπλ ηε ιεηηνπξγία ηνπο θαη ην ελεξγεηαθό ηνπο απνηύπσκα θαηά ηνπο ζεξηλνύο κήλεο ε

ηνπο έηνπο. Μηα άιιε άπνςε ζα ήηαλ λα επηιερζεί σο εκέξα πξνζνκνίσζεο ε 21 Ινπλίνπ, σο εκέξα κε ηε κέγηζηε πξόζπησζε ειηαθήο αθηηλνβνιίαο. Ο ιόγνο πνπ ηειηθώο επηιέγεηαη ε ζεξκόηεξε κέξα ηνπ έηνπο 2015 είλαη όηη ηα ζεξηλά θύκαηα θαύζσλα είλαη όιν θαη ζπρλόηεξα, κε κεγαιύηεξε δηάξθεηα θαη έληαζε, θαζηζηώληαο επηηαθηηθή ηελ αλάγθε επέκβαζεο ώζηε ε πόιε λα παξακέλεη

147

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΧΝ ΑΝΧ ΠΓΣΡΑΛΧΝΧΝ ΢ΤΜΦΧΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

βηώζηκε αθόκα θαη ελ όςεη ηεο ζεκαληηθήο θιηκαηηθήο αιιαγήο πνπ είλαη πιένλ αηζζεηή. Όζν γηα ηε δηάξθεηα πξνζνκνίσζεο, ζπληζηάηαη λα κελ είλαη κηθξόηεξε από 6 ώξεο, πξνθεηκέλνπ λα ιεθζνύλ επαξθείο ηηκέο γηα ηηο δηαβαζκίζεηο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο θαη ηεο λύρηαο. Η ελ ιόγσ πξνζνκνίσζε, επηιέγεηαη λα δηαξθέζεη 18 ώξεο, πξνθεηκέλνπ λα ειεγρζνύλ ηα απνηειέζκαηα ηνπ πξνγξάκκαηνο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο κέξαο θαη ηεο λύρηαο θαη λα εθηηκεζεί ην εύξνο ησλ ηηκώλ ησλ δηάθνξσλ παξακέηξσλ, αιιά θαη νη επηπηώζεηο ζεξκηθήο λεζίδαο θαηά ηηο βξαδηλέο ώξεο. Σέινο, κηα πξσηνβνπιία πνπ θαιείηαη λα ιάβεη ν ρξήζηεο ηνπ ENVI-met αθνξά ζηελ ώξα έλαξμεο ηεο πξνζνκνίσζεο. Δεδνκέλνπ όηη ηα απνηειέζκαηα δελ είλαη αξθνύλησο αληηπξνζσπεπηηθά ηηο πξώηεο ώξεο ηεο δηαδηθαζίαο, θξίλεηαη ζθόπηκν, νη πξώηεο απηέο ώξεο λα έρνπλ κηθξόηεξν ελδηαθέξνλ γηα ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ. Άξα, ε πξνζνκνίσζε ζα κπνξνύζε λα μεθηλά ην βξάδπ ή πξηλ ην μεκέξσκα. Μεηαμύ ησλ δύν ιύζεσλ επηιέγεηαη ε δεύηεξε πξνθεηκέλνπ λα κεησζεί ην ππνινγηζηηθό θόζηνο ηεο δηαδηθαζίαο.

Γηθόλα 5.11: Αληηζηνηρία κεηαμύ θαηεύζπλζεο αλέκνπ θαη αλνίγκαηνο γσλίαο, κέζσ ηνπ νπνίνπ ν άλεκνο ππεηζέξρεηαη ζηνπο ππνινγηζκνύο ηνπ ENVI-met

148

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 5Ο: ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΧ΢Η ΤΦΙ΢ΣΑΜΓΝΗ΢ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΜΓ ΣΟ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟ

ENVI-MET

5.4 Γθηέιεζε ηεο πξνζνκνίσζεο

Γηθόλα 5.12: Γηθνλίδην πνπ επηιέγεηαη γηα ηελ έλαξμε ηεο πξνζνκνίσζεο

Γπηιέγνληαο ην ηξίην θαηά ζεηξά εηθνλίδην από ηε γξακκή επηινγώλ πνπ εκθαλίδεηαη κε ηελ εθθίλεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο, Start ENVI-met, μεθηλά ην θεληξηθό ζηάδην ηεο δηαδηθαζίαο. Ο ρξήζηεο κπνξεί λα επηιέμεη κηα εθ ησλ ηξηώλ επηινγώλ θιίκαθαο, ε νπνία λα ηαηξηάδεη ζην κνληέιν ηνπ. Οη επηινγέο είλαη 100*100*30, 180*180*30 θαη 250*250*30. Από απηέο επηιέγεηαη ε πξώηε γηα ην ζπγθεθξηκέλν κέγεζνο κνληέινπ. Σόηε αλνίγεη ην παξάζπξν ENVI-met Default Config. ΢ην πεξηβάιινλ απηό, κπνξνύλ λα πξαγκαηνπνηεζνύλ νξηζκέλεο δηνξζσηηθέο θηλήζεηο, θάηη πνπ γεληθώο πξέπεη λα απνθεύγεηαη, θαζώο ην ζπγθεθξηκέλν πεξηβάιινλ αλαθέξεηαη θπξίσο ζε έκπεηξνπο ρξήζηεο. Η βέιηηζηε επηινγή είλαη, νπνηαδήπνηε επέκβαζε ρξεηάδεηαη, λα πξαγκαηνπνηείηαη ζε πξνεγνύκελν ζηάδην, ζην Αξρείν Γπεμεξγαζίαο παξακέηξσλ. Με ηελ επηινγή Load Model Configuration, ν ρξήζηεο επηιέγεη κεηαμύ ησλ αξρείσλ θαηάιεμεο .cf πνην ζα απνηειέζεη αξρείν εηζαγσγήο δεδνκέλσλ γηα ηελ πξνζνκνίσζε. Με ηελ επηινγή Test Configuration ειέγρνληαη ηπρόλ ζθάικαηα ζηε «δηαηύπσζε» ηνπ αξρείνπ .cf, ελώ κε ηελ επηινγή Run model, μεθηλά ε ακηγήο δηαδηθαζία ηεο πξνζνκνίσζεο. ΢ηελ ηειεπηαία ζεηξά ηνπ παξαζύξνπ αλαθέξεηαη ν πξαγκαηηθόο ρξόλνο ζηνλ νπνίν αληηζηνηρεί ε πξνζνκνίσζε πνπ έρεη ήδε γίλεη, ώζηε ππάξρεη επνπηεία γηα ηελ πξόνδν ηεο δηαδηθαζίαο.

Γηθόλα 5.13: Παξάζπξν ζην νπνίν πξαγκαηνπνηνύληαη νη ηειεπηαίεο ξπζκίζεηο θαη ε πξνζνκνίσζε

149

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΧΝ ΑΝΧ ΠΓΣΡΑΛΧΝΧΝ ΢ΤΜΦΧΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

5.5 Παξνπζίαζε απνηειεζκάησλ

Γηθόλα 5.14: Γηθνλίδηα εξγαιείσλ πνπ επηηξέπνπλ ηελ επεμεξγαζία θαη παξνπζίαζε απνηειεζκάησλ κε ηηο εθαξκνγέο Xtract θαη Leonardo

Οη εθαξκνγέο πνπ ζπλδένληαη κε ην ινγηζκηθό ENVI-met V3.1 θαη αθνξνύλ ζηελ εμαγσγή θαη παξνπζίαζε ησλ απνηειεζκάησλ θάζε πξνζνκνίσζεο είλαη νη LEONARDO θαη Xtract. Από ηελ εθηέιεζε θάζε πξνζνκνίσζεο, ην πξόγξακκα απνδίδεη σο «έμνδν» (output) έλαλ πνιύ κεγάιν όγθν δεδνκέλσλ, ηα νπνία απνζεθεύνληαη αλά θαηεγνξία θαη αλά ώξα ζηνπο ππνθαθέινπο πνπ δεκηνπξγνύληαη ζην θάθειν OUTPUT ή ζε όπνηνλ άιιν έρεη νξηζηεί σο θάθεινο- πξννξηζκόο θαηά ηε δεκηνπξγία ηνπ Configuration File. ΢ηελ εθηέιεζε ηεο παξνύζαο πξνζνκνίσζεο, δεκηνπξγνύληαη νη εμήο ππνθάθεινη: atmosphere, BOTworld, inflow, log, receptors, soil, θαη surface. Σα αξρεία θάζε ππνθαθέινπ είλαη κνξθήο .EDI θαη κπνξνύλ είηε λα «αλνίμνπλ» απεπζείαο ζην LEONARDO, γηα ηε δεκηνπξγία ρξσκαηηθνύ «ράξηε», είηε λα απνζπκπηεζηνύλ ζην Xtract, ώζηε λα ππνζηνύλ επεμεξγαζία ζην NotePad ησλ Windows ή ζην Excel ηνπ Microsoft Office.

5.5.1 Leonardo Σν ππνπξόγξακκα απηό «αλνίγεη», αλ επηιέμεη ν ρξήζηεο ην ηέηαξην θνπκπί ηεο γξακκήο επηινγώλ ηνπ ENVI-met. Υξεζηκνπνηείηαη γηα απεηθόληζε ησλ απνηειεζκάησλ ππό κνξθήλ ρξσκαηηθνύ ράξηε ηεο πεξηνρήο κειέηεο, δειαδή ηνπ κνληέινπ, ζηνλ νπνίν παξηζηάλνληαη νη ηηκέο ησλ δηάθνξσλ κεηαβιεηώλ ζε θάζε ζέζε, κέζσ πεξηνρώλ δηαθνξεηηθώλ ρξσκάησλ. Αλάινγα κε ην είδνο ηεο κεηαβιεηήο θαη ηελ επηδησθόκελε παξνπζίαζε, κπνξεί λα πξνηηκεζεί απεηθόληζε κε ηζνϋςείο θακπύιεο ή δηαλύζκαηα. Κάζε ράξηεο ελζσκαηώλεη έμη δηαθνξεηηθά επίπεδα (layers), θαζέλα από ηα νπνία είλαη θαηάιιειν γηα ζπγθεθξηκέλν είδνο κεηαβιεηώλ. Πξόθεηηαη γηα ηα επίπεδα data, special, vector, symbol, metafile θαη contour. Από απηά, ην layer data ρξεζηκνπνηείηαη γηα απεηθόληζε ηηκώλ ζπλερώλ κεηαβιεηώλ, όπσο ε ζεξκνθξαζία ε πγξαζία θαη ινηπά, σο ρξσκαηηθόο ράξηεο. Γηα ηέηνηνπ είδνπο δεδνκέλα, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί θαη ην layer contour, αλ πξνηηκάηαη ε απεηθόληζε κέζσ θακπύισλ ζηαζεξήο ηηκήο (θαηαρξεζηηθά αλαθέξνληαη σο «ηζνϋςείο»). Γηα δηαλπζκαηηθά κεγέζε, όπσο ην πεδίν αλέκνπ, θαηαιιειόηεξε επηινγή είλαη ην layer vector (απεηθόληζε κε βέιε). Καηά ηελ εθθίλεζε ηνπ Leonardo, αλνίγεη ην αθόινπζν παξάζπξν (Γηθόλα 5.14). Γπηιέγνληαο Tools> Data Navigator, αλνίγεη έλα λέν παξάζπξν ζηήιε, ζην νπνίν επηιέγεηαη ην αξρείν ησλ απνηειεζκάησλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί θαη αληηζηνηρίδνληαη ηα κεγέζε πνπ ζα παξαζηαζνύλ ζηα αληίζηνηρα επίπεδα (layers) (Γηθόλα 5.15). Γπηιέγεηαη ην εηθνλίδην κε ηνλ θίηξηλν θάθειν, κε ην νπνίν γίλεηαη εμεξεύλεζε ησλ αξρείσλ θαη ζηε ζπλέρεηα επηιέγεηαη ην αξρείν δεδνκέλσλ ηεο πξνζνκνίσζεο ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο, πνπ αθνξά ζηηο 10:00 π.κ. Από ην πιήζνο κεηαβιεηώλ

150

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 5Ο: ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΧ΢Η ΤΦΙ΢ΣΑΜΓΝΗ΢ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΜΓ ΣΟ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟ

ENVI-MET

πνπ πεξηιακβάλεη αληηζηνηρίδεηαη ε ζεξκνθξαζία <Pot. Temperature> (K) γηα ην layer data. Σν επίπεδν ηνκήο ζα είλαη ζε απόζηαζε 2m από ηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο (επηιέγεηαη απηή ε ηηκή θαζνιηθά γηα ηνπο ράξηεο θαη ηα δηαγξάκκαηα, σο αληηπξνζσπεπηηθή ηνπ επηπέδνπ θίλεζεο ησλ πεδώλ) θαη κε ηελ επηινγή Extract 2D CUT, εκθαλίδεηαη ν ρξσκαηηθόο ράξηεο. ΢ηε ζπλέρεηα, από ηελ νξηδόληηα γξακκή εξγαιείσλ ηνπ θεληξηθνύ παξαζύξνπ, επηιέγεηαη ην εηθνλίδην Settings 2D, ην νπνίν αλνίγεη έλα παξάζπξν ξπζκίζεσλ (Γηθόλα 5.16). ΢ε απηό, δηνξζώλνληαη νη δηαζηάζεηο ηνπ κνληέινπ θαη ε θιίκαθα, γξάθνληαη νη ηίηινη θαη ην ππόκλεκα ηνπ ράξηε θαη κε ηελ επηινγή Arrows, πξαγκαηνπνηείηαη ζηξνθή ηνπ Βνξξά θαηά 14° αληησξνινγηαθά, όπσο αθξηβώο έγηλε ζην Area Input File. Σέινο, ν ρξήζηεο κπνξεί λα επηιέμεη ηε ρξσκαηηθή «παιέηα» ηνπ ράξηε ηνπ, κέζα από κηα ζεηξά επηινγώλ. Γλ πξνθεηκέλσ, επηιέγεηαη ε Standard.

Γηθόλα 5.15: Παξάζπξν πνπ αλνίγεη θαηά ηελ εθθίλεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο Leonardo

151

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΧΝ ΑΝΧ ΠΓΣΡΑΛΧΝΧΝ ΢ΤΜΦΧΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθόλα 5.16: Γπηινγή αξρείνπ θαη κεηαβιεηώλ πξνο απεηθόληζε, Leonardo

Γηθόλα 5.17: Παξάζπξν ξπζκίζεσλ ράξηε- Settings 2D, Leonardo

152

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 5Ο: ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΧ΢Η ΤΦΙ΢ΣΑΜΓΝΗ΢ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΜΓ ΣΟ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟ

ENVI-MET

5.5.2 Xtract Η εθαξκνγή απηή «αλνίγεη» κε ην πέκπην εηθνλίδην ηεο γξακκήο εξγαιείσλ ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη επηηξέπεη ηελ «απνθσδηθνπνίεζε» ησλ ζπκπηεζκέλσλ αξρείσλ .EDI. Σα αξρεία πνπ δεκηνπξγνύληαη ζην Xtract είλαη εμαηξεηηθά ρξήζηκα, δηόηη επηηξέπνπλ ηελ επεμεξγαζία ησλ απνηειεζκάησλ ζε θνηλά πξνγξάκκαηα, όπσο ην Excel, ηε κεηαθεξζηκόηεηά ηνπο, θαζώο ηα αξρεία .EDI δελ αλνίγνπλ δηαθνξεηηθά, αιιά θαη ηελ θαηαζθεπή δηαγξακκάησλ απεηθόληζεο ησλ απνηειεζκάησλ, δηεπθνιύλνληαο έηζη ηελ θαηαλόεζε θαη αμηνιόγεζή ηνπο. Γηα ηε δηαδηθαζία απηή, ζηελ ελ ιόγσ πξνζνκνίσζε αλνίγεη ην Xtract, επηιέγεηαη ην εηθνλίδην κε ηνλ θίηξηλν θάθειν (ιεηηνπξγία [Open] ) θαη επηιέγνληαη έλα- έλα ηα αξρεία ηνπ ππνθαθέινπ Atmosphere, πξνο απνζπκπίεζε. Γπόκελν βήκα είλαη ε επηινγή επηπέδνπ ηνκήο (επηιέγεηαη ην επίπεδν ηεο θάηνςεο X-Y) θαη ην ύςνο ηνκήο (όπσο αλαθέξζεθε, ε ηνκή γίλεηαη ζηα 2m από ηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο). ΢ηε ζπλέρεηα, επηιέγεηαη ε κεηαβιεηή πνπ ελδηαθέξεη θαηά πεξίπησζε (κε ηε ζεηξά επαλαιακβάλεηαη ε δηαδηθαζία γηα ηηο παξακέηξνπο Pot. Temperature, Relative Humidity, Wind Speed θαη Wind Direction). Σέινο, απνδίδεηαη όλνκα ζην αξρείν θαη κε ηελ επηινγή Make File δεκηνπξγείηαη ην δεηνύκελν αξρείν NotePad, ην νπνίν κπνξεί λα αλνίμεη θαη ζην Microsoft Excel.

Γηθόλα 5.18: Παξάζπξν πινήγεζεο ζην Xtract

153

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΧΝ ΑΝΧ ΠΓΣΡΑΛΧΝΧΝ ΢ΤΜΦΧΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

5.6 ΢πκπεξάζκαηα- Αμηνπηζηία πξνγξάκκαηνο Από ηελ πξνζνκνίσζε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο ζηηο δύν πιαηείεο, παξάγνληαη νη αθόινπζνη ράξηεο ζην πξόγξακκα Leonardo. Αλαθέξεηαη όηη από ηηο 18 ώξεο ηεο πξνζνκνίσζεο, επηιέγεηαη λα παξνπζηαζηνύλ νη ράξηεο κόλν γηα ηηο εμήο ηξεηο ρξνληθέο ζηηγκέο: 10:00πκ, 14:00κκ, 19:00κκ. Ο ιόγνο είλαη όηη απηέο νη ώξεο παξνπζηάδνπλ αξθεηέο δηαθνξέο κεηαμύ ηνπο, ώζηε έρεη λόεκα ε δηαδηθαζία, θαη κάιηζηα, αλαθέξνληαη ζε ώξεο πνπ νη δύν πιαηείεο έρνπλ ζεκαληηθή θίλεζε. Μάιηζηα ζεσξείηαη όηη ζηηο 14:00, έρνπκε ηηο δπζκελέζηεξεο ηηκέο ηεο ζεξκνθξαζίαο.

Γηθόλα 5.19: Υξσκαηηθόο ράξηεο ζεξκνθξαζηώλ, πθηζηάκελε θαηάζηαζε, 10:00 πκ

Γηθόλα 5.20: Υξσκαηηθόο ράξηεο ζεξκνθξαζηώλ, πθηζηάκελε θαηάζηαζε, 14:00κκ

154

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 5Ο: ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΧ΢Η ΤΦΙ΢ΣΑΜΓΝΗ΢ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΜΓ ΣΟ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟ

ENVI-MET

Γηθόλα 5.21: Υξσκαηηθόο ράξηεο ζεξκνθξαζηώλ, πθηζηάκελε θαηάζηαζε, 19:00κκ

Αθνινπζνύλ νη ρξσκαηηθνί ράξηεο ζρεηηθεο πγξαζίαο:

Γηθόλα 5.22: Υξσκαηηθόο ράξηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο, πθηζηάκελε θαηάζηαζε, 10:00 πκ

155

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΧΝ ΑΝΧ ΠΓΣΡΑΛΧΝΧΝ ΢ΤΜΦΧΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθόλα 5.23: Υξσκαηηθόο ράξηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο, πθηζηάκελε θαηάζηαζε, 14:00 κκ

Γηθόλα 5.24: Υξσκαηηθόο ράξηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο, πθηζηάκελε θαηάζηαζε 19:00κκ

156

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 5Ο: ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΧ΢Η ΤΦΙ΢ΣΑΜΓΝΗ΢ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΜΓ ΣΟ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟ

ENVI-MET

Σέινο, νη δηαλπζκαηηθνί ράξηεο έληαζεο αλεκνξξνήο:

Γηθόλα 5.25: Δηαλπζκαηηθόο ράξηεο έληαζεο αλεκνξξνήο, πθηζηάκελε θαηάζηαζε, 10:00πκ

Γηθόλα 5.26: Δηαλπζκαηηθόο ράξηεο έληαζεο αλεκνξξνήο, πθηζηάκελε θαηάζηαζε, 14:00κκ

157

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΧΝ ΑΝΧ ΠΓΣΡΑΛΧΝΧΝ ΢ΤΜΦΧΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθόλα 5.27: Δηαλπζκαηηθόο ράξηεο έληαζεο αλεκνξξνήο, πθηζηάκελε θαηάζηαζε, 19:00 κκ

΢ηε ζπλέρεηα, απνζπκπηέδνληαη ζην Xtract νη πίλαθεο ηεο ζεξκνθξαζίαο, ηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο, ηεο ηαρύηεηαο θαη ηεο θαηεύζπλζεο αλέκνπ, γηα θάζε κία από ηηο 18 ώξεο ηεο πξνζνκνίσζεο θαη παξάγνληαη ηα αθόινπζα δηαγξάκκαηα κεηαβνιήο ησλ παξαπάλσ κεγεζώλ σο πξνο ην ρξόλν γηα ε

ηελ 31 Ινπιίνπ 2015. ΢ην ίδην δηάγξακκα, παξηζηάλεηαη, θαηά πεξίπησζε, ε κεηαβνιή ησλ πξαπάλσ κεγεζώλ σο ζπλάξηεζε ηνπ ρξόλνπ, όπσο απηή πξνθύπηεη από ηηο κεηξήζεηο ηνπ Γζληθνύ Αζηεξνζθνπείνπ Αζελώλ θαη ειέγρεηαη ε ζύγθιηζε ησλ γξαθηθώλ παξαζηάζεσλ. Αλαθέξεηαη, γηα ηελ πιεξόηεηα ηεο πεξηγξαθήο, όηη νη ηηκέο ηεο ζεξκνθξαζίαο πνπ ιακβάλνληαη από ην ENVImet, κεηξώληαη ζε Kelvin (K) θαη κεηαηξέπνληαη ζε °C κέζσ ηεο ζρέζεο θ(°C)=T(K)-273. Γπίζεο, νη ηηκέο ηεο έληαζεο ηεο αλεκνξξνήο ππνινγίδνληαη από ην πξόγξακκα ζε κνλάδεο S.I., δειαδή ζε m/s, θαη κεηαηξέπνληαη γηα ηηο αλάγθεο ησλ δηαγξακκάησλ ζε km/h, σο εμήο: u(km/h)=3.60*u(m/s).

158

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 5Ο: ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΧ΢Η ΤΦΙ΢ΣΑΜΓΝΗ΢ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΜΓ ΣΟ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟ

ENVI-MET

ΣΙΜΓ΢ ΘΓΡΜΟΚΡΑ΢ΙΑ΢ (°C) ΧΡΓ΢

΢ηαζκόο Γθάδη (Γ.Α.Α.)

04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00

28.00 28.02 27.67 29.10 30.65 32.50 34.13 35.25 35.00 35.58 36.12 36.58 36.35 35.47 33.32 31.88 31.15 31.05 30.55

ENVI-met 23.46 22.62 22.56 22.88 24.79 27.87 30.32 31.52 33.39 31.20 34.08 34.93 36.50 33.72 34.84 34.20 33.22 32.53 32.00

Γηθόλα 5.28: Χξηαίεο ηηκέο ζεξκνθξαζίαο (ζε °C), όπσο πξνέθπςαλ α) από κεηξήζεηο ζην ζηαζκό ηνπ Γ.Α.Α. ζην Γθάδη θαη β) από ηελ πξνζνκνίσζε κε ην ENVI-met

Γηθόλα 5.29: Δηαγξάκκαηα ρξνληθήο κεηαβνιήο ηεο ζεξκνθξαζίαο

159

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΧΝ ΑΝΧ ΠΓΣΡΑΛΧΝΧΝ ΢ΤΜΦΧΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

ΣΙΜΓ΢ ΢ΥΓΣΙΚΗ΢ ΤΓΡΑ΢ΙΑ΢ (%) ΧΡΓ΢

΢ηαζκόο Γθάδη (Γ.Α.Α.)

04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00

57.00 57.17 58.33 54.50 51.33 45.33 41.67 42.83 46.83 43.00 40.33 38.33 39.50 42.83 53.17 58.83 61.67 60.67 63.00

ENVI-met 63.66 64.66 64.50 63.09 56.15 46.76 38.77 35.66 31.57 36.22 29.65 27.55 24.42 29.02 26.76 27.27 29.03 30.34 31.38

Γηθόλα 5.30: Χξηαίεο ηηκέο πνζνζηνύ ζρεηηθήο πγξαζίαο (%) , όπσο πξνέθπςαλ α) από κεηξήζεηο ζην ζηαζκό ηνπ Γ.Α.Α. ζην Γθάδη θαη β) από ηελ πξνζνκνίσζε κε ην ENVI-met

Γηθόλα 5.31: Δηαγξάκκαηα ρξνληθήο κεηαβνιήο ηνπ πνζνζηνύ ζρεηηθήο πγξαζίαο

160

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 5Ο: ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΧ΢Η ΤΦΙ΢ΣΑΜΓΝΗ΢ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΜΓ ΣΟ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟ

ENVI-MET

ΚΑΣΓΤΘΤΝ΢Η ΑΝΓΜΟΤ (°) ΧΡΓ΢

΢ηαζκόο Γθάδη (Γ.Α.Α.)

04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00

225.00 225.00 225.00 225.00 225.00 225.00 225.00 210.00 206.25 206.25 195.00 202.50 206.25 217.50 240.00 191.25 217.50 225.00 217.50

ENVI-met 209.60 209.91 209.86 210.11 209.90 207.06 159.54 132.32 132.80 217.92 174.17 157.24 167.09 221.92 184.28 146.14 146.08 146.30 146.76

Γηθόλα 5.32: Χξηαίεο ηηκέο θαηεύζπλζεο ηνπ αλέκνπ (ζε κνίξεο), όπσο πξνέθπςαλ α) από κεηξήζεηο ζην ζηαζκό ηνπ Γ.Α.Α. ζην Γθάδη θαη β) από πξνζνκνίσζε κε ην ENVI-met

Γηθόλα 5.33: Δηαγξάκκαηα ρξνληθήο κεηαβνιήο ηεο θαηεύζπλζεο ηνπ αλέκνπ

161

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΧΝ ΑΝΧ ΠΓΣΡΑΛΧΝΧΝ ΢ΤΜΦΧΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

ΣΑΥΤΣΗΣΑ ΑΝΓΜΟΤ (km/h) ΧΡΓ΢

΢ηαζκόο Γθάδη (Γ.Α.Α.)

04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00

0.60 0.00 0.27 0.00 0.27 0.53 1.87 4.00 6.13 6.13 7.47 7.20 6.13 5.60 5.33 3.47 2.13 1.33 2.13

ENVI-met 1.55 1.48 1.48 1.44 1.44 1.48 2.74 3.02 3.13 3.13 3.85 3.89 4.10 2.30 1.76 2.20 2.16 2.09 2.05

Γηθόλα 5.34: Χξηαίεο ηηκέο ηαρύηεηαο αλέκνπ (ζε km/h), όπσο πξνέθπςαλ α) από κεηξήζεηο ζην ζηαζκό ηνπ Γ.Α.Α. ζην Γθάδη θαη β) από πξνζνκνίσζε κε ην ENVI-met

Γηθόλα 5.35: Δηαγξάκκαηα ρξνληθήο κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο ηνπ αλέκνπ

162

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 5Ο: ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΧ΢Η ΤΦΙ΢ΣΑΜΓΝΗ΢ ΚΑΣΑ΢ΣΑ΢Η΢ ΜΓ ΣΟ ΛΟΓΙ΢ΜΙΚΟ

ENVI-MET

Σα ζπκπεξάζκαηα πνπ πξνθύπηνπλ από ηελ αλάιπζε απηή, είλαη πνιύ ρξήζηκα γηα ηελ αμηνιόγεζε ηεο αμηνπηζηίαο ηνπ πξνγξάκκαηνο ENVI-met V3.1 θαη ηεο πηζηόηεηαο ηνπ κνληέινπ ζε ζρέζε κε ηελ πξαγκαηηθή θαηάζηαζε. Γηδ ηθόηεξα, ζεκεηώλνληαη ηα εμήο: 

Σα απνηειέζκαηα ηνπ κνληέινπ θαη ησλ κεηξήζεσλ ηνπ κεηεσξνινγηθνύ ζηαζκνύ ζην Γθάδη εκθαλίδνπλ ηθαλνπνηεηηθή ζύγθιηζε, όζνλ αθνξά ζηε ζεξκνθξαζία, θπξίσο κεηά ηηο πξώηεο ώξεο εθηέιεζεο ηεο πξνζνκνίσζεο. Μπνξεί λα ζεσξεζεί, επνκέλσο, όηη ηα απνηειέζκαηα πνπ πξνθύπηνπλ αληαπνθξίλνληαη επαξθώο ζηελ πξαγκαηηθή θαηάζηαζε. Απηή ε εύινγε παξαδνρή αμηνπηζηίαο, επηηξέπεη ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ από ηα απνηειέζκαηα ησλ πξνζνκνηώζεσλ πνπ αθνινπζνύλ ζηα επόκελα θεθάιαηα, αιιά θαη ηελ αμηνιόγεζε ηεο πξνηεηλόκελεο ιύζεο κε βηνθιηκαηηθά θξηηήξηα.



Σν πνζνζηό ζρεηηθήο πγξαζίαο έρεη ηειείσο δηαθνξεηηθή ρξνληθή εμέιημε ζηηο δύν πεξηπηώζεηο ππνινγηζκώλ, κε εμαίξεζε κηα ηαύηηζε ηηο πξώηεο πξσηλέο ώξεο, ε νπνία όκσο κπνξεί λα ζεσξεζεί ζπκπησκαηηθή, εμ αηηίαο ηεο θαηά ηα άιια έληνλεο αλνκνηνγέλεηαο. Η κνξθή ηεο θακπύιεο ζρεηηθήο πγξαζίαο- ρξόλνπ είλαη εύινγε, γεγνλόο πνπ νδεγεί ζην ζπκπέξαζκα όηη δελ έρεη γίλεη θάπνην ρνλδξνεηδέο ζθάικα θαηά ηε δηαδηθαζία. Μπνξεί λα ζεσξεζεί όηη ην πξόγξακκα ππνηηκά ηελ πγξαζία ζηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο, θαη πηζαλώο νη αξρηθέο ζπλζήθεο ζρεηηθήο πγξαζίαο λα πξέπεη λα εηζάγνληαη ζην κνληέιν κε θάπνηνλ απμεηηθό ζπληειεζηή, ώζηε λα απνθεύγεηαη ε απόθιηζε απηή.



Όζνλ αθνξά ζηελ έληαζε ηνπ αλέκνπ, άμην ζρνιηαζκνύ είλαη ην γεγνλόο όηη νη δύν θακπύιεο εκθαλίδνπλ νκνηόηεηεο σο πξνο ηε κνξθή ηνπο, γηα παξάδεηγκα ζεκεία θακπήο θαη κνλνηνλία. Παξόια απηά, νη κεηξήζεηο ηνπ ζηαζκνύ ηνπ Γ.Α.Α. παξνπζηάδνπλ κεγαιύηεξε κεηαβιεηόηεηα. Η αζπκθσλία απηή, κεηαμύ ησλ δύν θακπύισλ, κπνξεί λα εξκελεπζεί από ην γεγνλόο όηη ζηνπο ππνινγηζκνύο κε ην ινγηζκηθό ENVI-met, ν άλεκνο ζεσξείηαη σο ηππηθή πξνγλσζηηθή κεηαβιεηή, ηεο νπνίαο νη δηαθπκάλζεηο νθείινληαη ζηε γεσκεηξία ηνπ κνληέινπ, ελώ νη αηθλίδηεο αιιαγέο πνπ ζπλδένληαη κε θαηξηθά θαηλόκελα δελ κπνξνύλ λα πξνβιεθζνύλ.



Σέινο, πξνθεηκέλνπ γηα ηελ θαηεύζπλζε ηνπ αλέκνπ, νη δύν θακπύιεο παξνπζηάδνπλ ζεκαληηθή αλνκνηνκνξθία, κε ηελ θακπύιε ηνπ ENVI-met λα εκθαλίδεη απόηνκεο θιίζεηο, πνπ δελ ζα κπνξνύζαλ λα είλαη ξεαιηζηηθέο.

Γλ θαηαθιείδη, εμάγεηαη ην ζπκπέξαζκα όηη ην πξόγξακκα ζεσξείηαη αμηόπηζην θαη ην κνληέιν ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο αξθνύλησο πηζηό πξνο ηελ πξαγκαηηθόηεηα. Όζνλ αθνξά ζην πεδίν ζεξκνθξαζίαο, ην νπνίν εκθαλίδεη πνιύ θαιή ζύγθιηζε κε ηα κεηεσξνινγηθά δεδνκέλα, κπνξεί λα ζεσξεζεί όηη κηα πξνζνκνίσζε κε ην ENVI-met παξέρεη επαξθή επνπηεία ησλ κεηαβνιώλ ζηε ζεξκνθξαζία πνπ δπλεηηθά επηθέξεη κηα αιιαγή ζην ζύζηεκα. Καηά ηα άιια, νη ηηκέο ησλ ππόινηπσλ κεηαβιεηώλ πξνηείλεηαη λα κελ ππεξεθηηκεζνύλ σο πξνβιέςεηο θαη ε αμηνπνίεζή ηνπο λα πεξηνξηζηεί ζηε ζύγθξηζε κεηαμύ ησλ απνηειεζκάησλ ελαιιαθηηθώλ ζελαξίσλ, δηαδηθαζία πνπ κέλεη λα γίλεη ζηα επόκελα θεθάιαηα.

163

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΧΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΧΝ ΑΝΧ ΠΓΣΡΑΛΧΝΧΝ ΢ΤΜΦΧΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

164

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 6ν: ΓΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΢ΓΝΑΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΩ΢ΓΙ΢

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

166

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 6Ο: ΓΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΢ΓΝΑΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΩ΢ΓΙ΢

6.1 Γηζαγσγή ΢ην παξόλ θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα κηαο ζεηξάο ελαιιαθηηθώλ πξνζνκνηώζεσλ πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ κε ην ινγηζκηθό ENVI-met V3.1 ζηελ απηή πεξηνρή κειέηεο θαη κε ηηο ίδηεο αξρηθέο κεηεσξνινγηθέο ζπλζήθεο, ππό ηηο νπνίεο εθηειέζηεθε ε πξνζνκνίσζε ηεο πθηζηάκελεο ν

θαηάζηαζεο ζην 5 θεθάιαην. ΢θνπόο απηήο ηεο δηαδηθαζίαο είλαη ε αμηνιόγεζε ηεο επαηζζεζίαο ηνπ κνληέινπ ζηε κεηαβνιή ησλ ηηκώλ νξηζκέλσλ θξίζηκσλ κεηαβιεηώλ, κέζσ ηεο απόθξηζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο, αιιά θαη ε δηεξεύλεζε ηεο επίδξαζεο ησλ κεηαβιεηώλ απηώλ ζην κηθξνθιίκα ηεο πεξηνρήο. Γθ ησλ πξαγκάησλ, νη αξρέο ηνπ βηνθιηκαηηθνύ ζρεδηαζκνύ, ζηηο νπνίεο γίλεηαη δηεμνδηθή αλαθνξά ζην θεθάιαην 2, έρνπλ πξνθύςεη από εθηελή δηεξεύλεζε θαη ζπγθξηηηθή κειέηε ησλ επηπηώζεσλ ηεο κεηαβνιήο θάζε κεηαβιεηήο ζην κηθξνθιίκα, κέζσ ησλ απνηειεζκάησλ ελόο κεγάινπ πιήζνπο ηέηνησλ ελαιιαθηηθώλ ζελαξίσλ. Άιισζηε, αθνινπζώληαο απηέο ηηο αξρέο, έγηλε ε επηινγή ησλ παξακέηξσλ ησλ νπνίσλ ε επίδξαζε ζα εμεηαζηεί. Παξόια απηά, ζηε βάζε ηεο ινγηθήο όηη θάζε πεξίπησζε είλαη μερσξηζηή, έλα νιηζηηθό ζύζηεκα κε δηαθνξεηηθή επαηζζεζία θαη απόθξηζε ζε θάζε «εθηξνπή» από ηε «ζέζε ηζνξξνπίαο» ηνπ, θξίλεηαη ηδηαίηεξα ζθόπηκν λα κειεηεζεί πξνο πνηα θαηεύζπλζε θαη ζε ηη βαζκό ζα «θηλεζνύλ» νη κεηεσξνινγηθέο ηνπ παξάκεηξνη, κεηαβαιιόκελεο θάπνηαο από απηέο. Γμάιινπ, απηνύ ηνπ είδνπο ε δηεξεύλεζε ζπληζηά έλα επηρείξεκα, κηα θαηεπζπληήξην αξρή γηα ηε ζύλζεζε ηεο πξόηαζεο αλάπιαζεο πνπ παξνπζηάδεηαη ζην επόκελν θεθάιαην. Οη κεηαβιεηέο ησλ νπνίσλ ε επίδξαζε κειεηάηαη είλαη α) ν δείθηεο αλαθιαζηηθόηεηαο ησλ θηηξίσλ θαη β) ε θύηεπζε. ΢ηα επόκελα παξνπζηάδνληαη ζπλνπηηθά ηα απνηειέζκαηα θάζε αλάιπζεο, ελώ ζπγθξηηηθή ζεώξεζε θαη ζπλνιηθή αμηνιόγεζε ησλ ελαιιαθηηθώλ ζελαξίσλ ζα γίλεη ζην 8

ν

θεθάιαην.

6.2 Δείθηεο Αλαθιαζηηθόηεηαο (albedo) 6.2.1 Γεληθά Ωο δείθηεο αλαθιαζηηθόηεηαο ελόο πιηθνύ (albedo, όπσο απαληάηαη ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία) νξίδεηαη ην πνζνζηό ηεο πξνζπίπηνπζαο ζε κηα επηθάλεηα αθηηλνβνιίαο, ην νπνίν επαλεθπέκπεηαη ζηελ αηκόζθαηξα (αλαθιάηαη). Πξόθεηηαη γηα έλα ζπληειεζηή, ν νπνίνο εκθαληδεηαη ππό κνξθήλ δεθαδηθνύ αξηζκνύ, κε ηηκέο 0-1. Η ηηκή ηνπ δείθηε αλαθιαζηηθόηεηαο εμαξηάηαη θπξίσο από ην ρξώκα θαη ηελ πθή ηεο εθάζηνηε επηθάλεηαο, θαη από ηε γσλία πξόζπησζεο ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο ζε απηήλ, ζε κηθξόηεξν όκσο βαζκό. Η άκεζε ζρέζε ηεο αλαθιαζηηθόηεηαο κε ην βηνθιηκαηηθό ζρεδηαζκό αλαθέξεηαη ζηελ νπηηθή άλεζε ησλ ρξεζηώλ ηνπ ρώξνπ. Τιηθά κε κεγάιε αλαθιαζηηθόηεηα κπνξνύλ λα δεκηνπξγήζνπλ δπζάξεζηα πεξηβάιινληα, ιόγσ ζάκβσζεο. Ωζηόζν, ε ζεκαληηθόηεξε ζύλδεζε ηνπ δείθηε αλαθιαζηηθόηεηαο κε ην κηθξνθιίκα είλαη έκκεζε: ε αλαθιαζηηθόηεηα ελόο πιηθνύ θαζνξίδεη ην πνζό ζεξκόηεηαο πνπ απνζεθεύεη ζηε κάδα ηνπ θαη θαη΄επέθηαζε ηε ζεξκνθξαζία πνπ αλαπηύζζεη. Τιηθά κε κεγάιε αλαθιαζηηθόηεηα, αλνηρηόρξσκα θαη ιεία, αλαθινύλ ην κεγαιύηεξν πνζνζηό ηεο αθηηλνβνιίαο πνπ δέρνληαη, δηαηεξώληαο ρακειέο

167

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

επηθαλεηαθέο ζεξκνθξαζίεο, επηβαξύλνληαο όκσο ην πεξηβάιινλ ηνπο κε πιενλάδνλ ζεξκηθό θνξηίν. ΢ηνλ αληίπνδα, πιηθά ρακειήο αλαθιαζηηθόηεηαο, ζθνπξόρξσκα θαη αδξά, αλαθινύλ κηθξόηεξα πνζνζηά ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο, απνζεθεύνληαο όκσο πςειά πνζά ζεξκόηεηαο ζηε κάδα ηνπο, κε απνηέιεζκα λα αλαπηύζζνπλ πςειέο επηθαλεηαθέο ζεξκνθξαζίεο. Η κεησκέλε αλαθιαζηηθόηεηα ησλ δνκηθώλ πιηθώλ ησλ θηηξηαθώλ όγθσλ ζηηο κεγάιεο πόιεηο θιηκαθώλεη ην θαηλόκελν ηεο αζηηθήο ζεξκηθήο λεζίδαο. Οη αξρέο ηνπ βηώζηκνπ αζηηθνύ ζρεδηαζκνύ θαη ηεο αεηθόξνπ αλάπηπμεο, πξνηείλνπλ πιηθά κε πςειό δείθηε αλαθιαζηηθόηεηαο (>0.65) θαη ζπγρξόλσο πνιύ πςειό δείθηε ζεξκηθήο εθπνκπήο (>0.80). Σα πιηθά απηά, γλσζηά σο ςπρξά πιηθά, απνηεινύλ κηα ηερλνινγηθή θαηλνηνκία πνπ ζπλδπάδεη ηελ άκεζε εθηόλσζε ηεο ζεξκόηεηαο ζην πεξηβάιινλ κε ηελ αλάπηπμε πεξηνξηζκέλσλ επηθαλεηαθώλ ζεξκνθξαζηώλ θαη έλα επράξηζην νπηηθό πεξηβάιινλ.

Γηθόλα 6.1: Δηαθνξά επηθαλεηαθώλ ζεξκνθξαζηώλ κεηαμύ ζπκβαηηθώλ θαη ςπρξώλ επηζηξώζεσλ

ε

6.2.2 2 Πξνζνκνίσζε- Αξρεία Γηζόδνπ θαη Απνηειέζκαηα Σν πξώην ελαιιαθηηθό ζελάξην πξνζνκνίσζεο πξαγκαηνπνηείηαη ζην απηό κνληέιν ηεο πεξηνρήο κειέηεο θαη κε ηηο ίδηεο αξρηθέο ζπλζήθεο, κε εμαίξεζε ηε ζεώξεζε όηη ζην ζύλνιό ηνπο νη θηηξηαθνί όγθνη θαιύπηνληαη από ςπρξά πιηθά. Έηζη, ηξνπνπνηείηαη κόλν ην Configuration File θαη ζπγθεθξηκέλα ην Section [BUILDINGS]. Οξίδεηαη σο δείθηεο αλαθιαζηηθόηεηαο γηα ηνίρνπο θαη δώκαηα albedo=0.5 θαη ν ζπληειεζηήο δηάδνζεο ζεξκόηεηαο πξνθύπηεη από ηε ζρέζε 0.6*ε, όπνπ ε: ε ζεξκηθή εθπνκπή. Ωο ζπληειεζηήο ζεξκηθήο εθπνκπήο νξίδεηαη ε=0.8. Δεδνκέλνπ όηη ε παξνύζα έθδνζε ηνπ πξνγξάκκαηνο δελ επηηξέπεη ηε δηαθνξνπνίεζε κεηαμύ ησλ πιηθώλ ησλ θηηξίσλ θαη νη ηηκέο πνπ εηζάγνληαη εθαξκόδνληαη θαζνιηθά, επηιέγεηαη κηα «ζπληεξεηηθή» ηηκή αλαθιαζηηθόηεηαο, ώζηε νη

168

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 6Ο: ΓΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΢ΓΝΑΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΩ΢ΓΙ΢

απνθιίζεηο από ηελ πξαγκαηηθόηεηα λα πεξηνξηζηνύλ. ΢ηηο επόκελεο εηθόλεο παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο ελ ιόγσ αλάιπζεο, σο ρξσκαηηθνί ράξηεο, όπσο δεκηνπξγήζεθαλ ζην πξόγξακκα Leonardo.

Γηθόλα 6.2: Υξσκαηηθνί ράξηεο α) ζεξκνθξαζίαο θαη β) ζρεηηθήο πγξαζίαο ηεο 2 εο πξνζνκνίσζεο (albedo=0.50), 31ε Ινπιίνπ 2015, 10:00πκ

Γηθόλα 6.3: Υξσκαηηθνί ράξηεο α) ζεξκνθξαζίαο θαη β) ζρεηηθήο πγξαζίαο ηεο 2εο πξνζνκνίσζεο (albedo=0.50), 31ε Ινπιίνπ 2015, 14:00κκ

Γηθόλα 6.4: Υξσκαηηθνί ράξηεο α) ζεξκνθξαζίαο θαη β) ζρεηηθήο πγξαζίαο ηεο 2εο πξνζνκνίσζεο (albedo=0.50), 31ε Ινπιίνπ 2015, 19:00κκ

169

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

6.3 Φύηεπζε 6.3.1 Γεληθά Η βιάζηεζε απνηειεί ηνλ ζεκαληηθόηεξν παξάγνληα ξύζκηζεο θαη ζηαζεξνπνίεζεο ηνπ κηθξνθιίκαηνο κε πνιιαπιά νθέιε. ΢θηάδεη, πξνζηαηεύεη ην έδαθνο θαη ηηο δηάθνξεο επηθάλεηεο, θαζνξίδεη ηα επίπεδα ζεξκνθξαζίαο θαη πγξαζίαο, ηξνπνπνηεί επεξγεηηθά ην πεδίν αλέκνπ, βειηηώλεη ηελ πνηόηεηα ηνπ αηκνζθαηξηθνύ αέξα, παξέρεη ερνπξνηαζία θαη πξνζηαηεύεη ηνλ δηαηαξαγκέλν ζηελ πόιε θύθιν ηνπ λεξνύ. Γπηπιένλ, νη θπηεύζεηο αλαβαζκίδνπλ ηελ πνηόηεηα δσήο ζηελ πόιε, πξνζθέξνληαο επράξηζηνπο θαη ελδηαθέξνληεο ρώξνπο, απνθαζηζηώληαο παξάιιεια ηε ζρέζε ηνπ αλζξώπνπ κε ην θπζηθό πεξηβάιινλ.

Γηθόλα 6.5: ΢ρεκαηηθή απεηθόληζε ησλ επεξγεηηθώλ επηδξάζεσλ ηεο θύηεπζεο ζην κηθξνθιίκα

ε

6.3.2 3 Πξνζνκνίσζε- Αξρεία Γηζόδνπ θαη Απνηειέζκαηα Δεδνκέλεο ηεο θιηκαηηθήο αιιαγήο θαη ησλ θηλδύλσλ πνπ ειινρεύνπλ, ν βηνθιηκαηηθόο ζρεδηαζκόο πξνβάιιεη θξηζηκόηεξνο από πνηέ θαη ε ζηξαηεγηθή θύηεπζε ησλ πεξηνξηζκέλσλ ειεύζεξσλ ρώξσλ ζηελ πόιε παξνπζηάδεηαη σο επηηαθηηθή αλάγθε. Γηα ηελ πνζνηηθνπνίεζε ηεο επκελνύο επίδξαζεο ησλ θπηεύζεσλ ζην αζηηθό κηθξνθιίκα θαη ζπγθεθξηκέλα ζηελ πεξηνρή κειέηεο, πξαγκαηνπνηείηαη ε αθόινπζε αλάιπζε: κε αξρείν επεμεξγαζίαο ην NewConfig.cf, κε ην νπνίν έγηλε ε πξώηε πξνζνκνίσζε, ην αξρείν εηζόδνπ ηξνπνπνηείηαη σο εμήο: απμάλνληαη ζε ππθλόηεηα ηα ςειά δέληξα Σ1 <Tree 10m, very dense, leafless base>, ην γξαζίδη επεθηείλεηαη λα θαιύςεη ζην ζύλνιό ηεο ηελ ειεύζεξε επηθάλεηαο, ελώ θαηά ηόπνπο

170

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 6Ο: ΓΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΢ΓΝΑΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΩ΢ΓΙ΢ αληηθαζίζηαηαη από ζάκλνπο H2 <Hedge dense, 2m>. Σέινο, θπηεύνληαη νη εζσηεξηθνί αθάιππηνη ησλ νηθνδνκηθώλ ηεηξαγώλσλ, ησλ νπνίσλ ε ζπλνιηθή επηθάλεηα είλαη αμηνζεκείσηε, ε θύηεπζή ηνπο όκσο αλεπαξθήο.

Γηθόλα 6.6: Αξρείν Γηζόδνπ ηξίηεο πξνζνκνίσζεο- εληαηηθή θύηεπζε ειεύζεξσλ ρώξσλ

171

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθόλα 6.7: Υξσκαηηθνί ράξηεο α) ζεξκνθξαζίαο θαη β) ζρεηηθήο πγξαζίαο ηεο 3 εο πξνζνκνίσζεο (εληαηηθή θύηεπζε ειεύζεξσλ ρώξσλ), 31ε Ινπιίνπ 2015, 10:00πκ

Γηθόλα 6.8: Υξσκαηηθνί ράξηεο α) ζεξκνθξαζίαο θαη β) ζρεηηθήο πγξαζίαο ηεο 3εο πξνζνκνίσζεο (εληαηηθή θύηεπζε ειεύζεξσλ ρώξσλ), 31ε Ινπιίνπ 2015, 14:00κκ

Γηθόλα 6.9: Υξσκαηηθνί ράξηεο α) ζεξκνθξαζίαο θαη β) ζρεηηθήο πγξαζίαο ηεο 3εο πξνζνκνίσζεο (εληαηηθή θύηεπζε ειεύζεξσλ ρώξσλ), 31ε Ινπιίνπ 2015, 19:00κκ

172

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 6Ο: ΓΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΢ΓΝΑΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΩ΢ΓΙ΢ 6.4 Φπηεκέλα Δώκαηα 6.4.1 Γεληθά Όπσο πξναλαθέξζεθε, ε αλαγθαηόηεηα δηάρπζεο ηεο βιάζηεζεο θαη ηεο θάιπςεο ησλ πόιεσλ κε ρισξίδα είλαη επηζηεκνληθά ηεθκεξησκέλε θαη παξνπζηάδεηαη σο κνλαδηθή βηώζηκε δπλαηόηεηα ηνπ αζηηθνύ ρώξνπ σο ρώξνπ αλζξώπηλεο δηαβίσζεο. ΢ηηο ππθλνδνκεκέλεο ειιεληθέο πόιεηο, κε ηνπο αλεπαξθείο ειεύζεξνπο ρώξνπο, ε εμαζθάιηζε ησλ επηθαλεηώλ πνπ ζα θπηνθαιπθζνύλ δπλεηηθά, απνηειεί κείδνλ δήηεκα. ΢πλεπώο, εθηόο από ηνπο αθάιππηνπο ρώξνπο, εζσηεξηθνύο θαη εμσηεξηθνύο, αλαγθαία είλαη ε θιηκάθσζε ηεο ζπζηεκαηηθήο θύηεπζεο θαη ζηνπο θηηζκέλνπο όγθνπο. Ο ιόγνο γηα θπηεκέλα δώκαηα θαη πξνζόςεηο. Η θύηεπζε ησλ δσκάησλ θαη ησλ όςεσλ ησλ θηηξίσλ βειηηώλεη ζεκαληηθά ην κηθξνθιίκα, αιιά θαη ην εζσηεξηθό κηθξνπεξηβάιινλ ησλ θηηξίσλ, εθόζνλ έρεη ζεξκνκνλσηηθέο ηδηόηεηεο. Έηζη, κεηώλεηαη ην ελεξγεηαθό απνηύπσκα ησλ θηηξίσλ, εμέιημε κε ηε ζεηξά ηεο επεξγεηηθή γηα ην κηθξνθιίκα ηεο πόιεο. Οη θπηεκέλεο θηηξηαθέο επηθάλεηεο αλαπηύζζνπλ ζεκαληηθά ρακειόηεξεο ζεξκνθξαζίεο, ηδίσο ην θαινθαίξη, εθπέκπνληαο κάιηζηα ειάρηζηε ζεξκόηεηα ζην πεξηβάιινλ. Η δηαθνξά ζεξκνθξαζίαο είλαη αμηνζεκείσηε, θπξίσο ζηα δώκαηα, ηα νπνία εθηίζεληαη ζηελ ειηαθή αθηηλνβνιία πεξηζζόηεξν από θάζε άιιε επηθάλεηα, θαη κπνξεί λα αγγίμεη ηνπο 40º C. Παξόια απηά, ηα θπηεκέλα δώκαηα δελ είλαη παλάθεηα, θαζώο ε θαηαζθεπή ηνπο πξνϋπνζέηεη ηελ εμαζθάιηζε νξηζκέλσλ ηερληθώλ πξνδηαγξαθώλ, θαη θαηάιιεισλ ζπλζεθώλ γηα ηελ αλάπηπμε ησλ θπηώλ, δεδνκέλνπ όηη ην πεξηβάιινλ ζην νπνίν ηνπνζεηνύληαη δελ είλαη ην θπζηθό ηνπο. Έηζη, ζα πξέπεη λα πξνζηαηεύνληαη από ηνπο ηζρπξνύο αλέκνπο πνπ πηζαλώο αλαπηύζζνληαη ζε κεγάιν ύςνο, ηελ αλεπάξθεηα λεξνύ, ηηο αθξαίεο ηηκέο έθζεζεο ζηελ ειηαθή αθηηλνβνιία θαη ηνλ αλεπαξθή αεξηζκό. ΢πγρξόλσο, ελώ ε επίδξαζε ησλ θπηεκέλσλ δσκάησλ ζην κηθξνθιίκα είλαη ζεκαληηθή, ζα πξέπεη λα αλαθεξζεί όηη νη κηθξνθιηκαηηθέο ζπλζήθεο ζην επίπεδν θίλεζεο ησλ πεδώλ δελ επεξεάδνληαη εμίζνπ δξαζηηθά.

Γηθόλα 6.10: Δηαθνξά επηθαλεηαθήο ζεξκνθξαζίαο αλάκεζα ζε ζπκβαηηθή πιάθα ζθπξνδέκαηνο θαη θπηνθαιπκέλν δώκα

173

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

ε

6.4.2 4 Πξνζνκνίσζε- Αξρεία Γηζόδνπ θαη Απνηειέζκαηα Η ηέηαξηε ελαιιαθηηθή πξνζνκνίσζε πξαγκαηνπνηείηαη κε ην ίδην αξρείν επεμεξγαζίαο παξακέηξσλ, NewConfig.cf θαη αξρείν εηζόδνπ εθείλν πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε θαη ζηελ ηξίηε πξνζνκνίσζε. Η δηαθνξά είλαη όηη ζην αξρείν απηό, πξνζηίζεηαη θπηνθάιπςε ζηα δώκαηα. Η πεξίπησζε ησλ θπηεκέλσλ δσκάησλ κειεηάηαη ζπλδπαζηηθά κε ηελ εληαηηθή θύηεπζε, δηόηη ν ίδηνο ν ραξαθηήξαο ηεο είλαη ζπκπιεξσκαηηθόο θαη ην κέηξν απηό, εθαξκνδόκελν κεκνλσκέλα, δελ αλακέλεηαη λα επηθέξεη αμηόινγεο αιιαγέο ζην επίπεδν θίλεζεο ησλ πεδώλ. Από ηηο επηθάλεηεο ησλ θηηξίσλ πνπ θπηεύνληαη εμαηξνύληαη ηα ρακειά θηίζκαηα ζην εζσηεξηθό ησλ νηθνδνκηθώλ ηεηξαγώλσλ, όπνπ νη ζπλζήθεο θξίλνληαη αθαηάιιειεο γηα ηα θπηά, ιόγσ αλεπαξθνύο αεξηζκνύ θαη ειηαζκνύ. Θα πξέπεη λα ζεκεησζεί πάλησο όηη ην ζελάξην απηό δελ είλαη ξεαιηζηηθό θαη ε αλάιπζε πνπ αθνινπζεί έρεη θαζαξά εξεπλεηηθό ραξαθηήξα. Ο ιόγνο είλαη όηη δελ κπνξεί λα γίλεη ε παξαδνρή όηη ηα παιηά θαη ζε έλα βαζκό αλεπαξθώο ζπληεξεκέλα θηίξηα ηεο γεηηνληάο απηήο ησλ Άλσ Πεηξαιώλσλ κπνξνύλ λα θέξνπλ ην θνξηίν ελόο θπηεκέλνπ δώκαηνο θαη ησλ κνλσηηθώλ επηζηξώζεσλ πνπ ππόθεηληαη ηεο θπηνθάιπςεο.

Γηθόλα 6.11: Αξρείν εηζόδνπ ηέηαξηεο πξνζνκνίσζεο- εληαηηθή θύηεπζε ειεύζεξσλ ρώξσλ θαη δσκάησλ

174

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 6Ο: ΓΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΢ΓΝΑΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΩ΢ΓΙ΢

Γηθόλα 6.12: Υξσκαηηθνί ράξηεο α) ζεξκνθξαζίαο θαη β) ζρεηηθήο πγξαζίαο ηεο 4εο πξνζνκνίσζεο (εληαηηθή θύηεπζε ειεύζεξσλ ρώξσλ θαη δσκάησλ), 31ε Ινπιίνπ 2015, 10:00 πκ

Γηθόλα 6.13: Υξσκαηηθνί ράξηεο α) ζεξκνθξαζίαο θαη β) ζρεηηθήο πγξαζίαο ηεο 4εο πξνζνκνίσζεο (εληαηηθή θύηεπζε ειεύζεξσλ ρώξσλ θαη δσκάησλ), 31ε Ινπιίνπ 2015, 14:00 κκ

Γηθόλα 6.14: Υξσκαηηθνί ράξηεο α) ζεξκνθξαζίαο θαη β) ζρεηηθήο πγξαζίαο ηεο 4εο πξνζνκνίσζεο (εληαηηθή θύηεπζε ειεύζεξσλ ρώξσλ θαη δσκάησλ), 31ε Ινπιίνπ 2015, 19:00 κκ

175

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Οη παξαπάλσ ρξσκαηηθνί ράξηεο, παξέρνπλ κηα πξώηε εηθόλα ησλ κεηαβνιώλ πνπ αλακέλεηαη λα επέιζνπλ, αλ ιεθζεί θάπνην από ηα παξαπάλσ κέηξα. ΢εκεηώλεηαη θαη πάιη όηη ν ζθνπόο ηεο αλάιπζεο είλαη ζεσξεηηθόο, εξεπλεηηθόο, θαζώο κειεηάηαη ε επίδξαζε κεκνλσκέλσλ παξακέηξσλ ζην κηθξνθιίκα ηεο πεξηνρήο κειέηεο θαη δελ εμεηάδεηαη ε απνηειεζκαηηθόηεηα θάπνηνπ δηνξζσηηθνύ κέηξνπ πνπ ζα κπνξνύζε πξαθηηθά λα εθαξκνζηεί. Απηά ηα πξώηα απνηειέζκαηα πξνζθέξνπλ κηα θαηεύζπλζε ζην ζρεδηαζκό πνπ αθνινπζεί ζην επόκελν θεθάιαην θαη ζα ν

αμηνινγεζνύλ ζπζηεκαηηθά, ζπγθξηλόκελα θαη κε ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε, ζην 8 θεθάιαην.

176

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 6Ο: ΓΝΑΛΛΑΚΣΙΚΑ ΢ΓΝΑΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟ΢ΟΜΟΙΩ΢ΓΙ΢

177

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

178

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 7ν: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΗ΢ ΠΡΟΣΓΙΝΟΜΓΝΗ΢ ΛΤ΢Η΢

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

180

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 7Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΗ΢ ΠΡΟΣΓΙΝΟΜΓΝΗ΢ ΛΤ΢Η΢

7.1 Γηζαγσγή ΢ην παξφλ θεθάιαην πξνζεγγίδεηαη ν επαλαζρεδηαζκφο ησλ ειεχζεξσλ δεκφζησλ ρψξσλ κε θξηηήξηα ζπλζεηηθά. Η νξζνινγηθφηεηα θαη επηηπρία ηνπ ζρεδηαζκνχ ζπλαξηψληαη νπσζδήπνηε κε ηελ εμαζθάιηζε ησλ επηδηψμεσλ πνπ αλαθέξζεθαλ ζηα πξνεγνχκελα θεθάιαηα πεξί βηνθιηκαηηθήο ζεψξεζεο θαη θνηλσληθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ δεκφζηνπ ρψξνπ. Σε δνκή ηνπ θεθαιαίνπ απαξηίδνπλ ηξεηο ελφηεηεο, εθ ησλ νπνίσλ ε πξψηε αθνξά ζηνπο άμνλεο ηνπ ζρεδηαζκνχ θαη ηηο ζπλζεηηθέο αξρέο πνπ δηέπνπλ ηε δηαδηθαζία απηή, ζηε γεληθή πεξίπησζε. ΢ηε δεχηεξε ελφηεηα, παξνπζηάδεηαη ε πξνηεηλφκελε ιχζε αλάπιαζεο σο εθαξκνγή απηψλ ησλ θαλφλσλ θαη ησλ κεζνδνινγηψλ θαη εμεγείηαη θάζε ζρεδηαζηηθή επηινγή πνπ έρεη γίλεη. ΢ην ηξίην θαη ηειεπηαίν κέξνο, πεξηγξάθεηαη ε δηαδηθαζία πξνζνκνίσζεο ζην ENVI-met ηεο πξφηαζεο αλάπιαζεο θαη παξνπζηάδνληαη ηα εμαγφκελα απνηειέζκαηα. Ο επαλαζρεδηαζκφο ησλ δεκφζησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ ζπληζηά κηα πνιχπινθε δηαδηθαζία. Όπσο έρεη ήδε αλαθεξζεί, ην ζηνίρεκα πνπ θαιείηαη λα θεξδίζεη ν δεκφζηνο ειεχζεξνο ρψξνο ζηε ζχγρξνλε πφιε είλαη αθελφο λα ιεηηνπξγήζεη σο ηδενινγηθή έδξα, σο εθαιηήξην γηα ζπιινγηθέο δηαδηθαζίεο θαη αθεηέξνπ λα ζπλεηζθέξεη ηα κέγηζηα ζηε βειηίσζε ηνπ αζηηθνχ κηθξνθιίκαηνο. Πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε, απαηηείηαη δηεξεχλεζε ηεο ζρέζεο πιήζνπο παξακέηξσλ, θνηλσληθψλ θαη βηνθιηκαηηθψλ, θαη ηνπ βαζκνχ πνπ ε θαζεκία απφ απηέο ζπκβάιιεη ζηελ επίηεπμε ηνπ ζηφρνπ. Η επάξθεηα σο πξνο ηα κεγέζε, δειαδή ην απαηηνχκελν εκβαδφ ειεχζεξσλ ρψξσλ πνπ νξίδεη ν θαλνληζκφο, ή ε εμαζθάιηζε απιψο θαιψλ ζπλζεθψλ θσηηζκνχ θαη αεξηζκνχ απέρεη πνιχ απφ ηε δεκηνπξγία ρψξσλ ηθαλψλ λα πξνζειθχζνπλ θνηλσληθέο δξαζηεξηφηεηεο. Η έλλνηα ηνπ ηφπνπ θαη ηεο ζπλέρεηαο πνπ ραξαθηήξηδε ηνπο ειεχζεξνπο ρψξνπο ζην παξειζφλ, δελ κπνξεί λα εθθξαζηεί ζηνλ αξλεηηθφ ρψξν κεηαμχ αδηάθνξσλ παξαηάμεσλ κνλφηνλσλ θηηξίσλ. Άιισζηε, ν αξρηηεθηνληθφο θαη ν πνιενδνκηθφο ρψξνο δελ είλαη ε ηπραία ρσξηθή ζπλζήθε, αιιά ν ρψξνο πνπ αλαδχεηαη απφ ηε ζπλχθαλζε ησλ εληάζεσλ πνπ δεκηνπξγνχλ νη αλάγθεο ησλ αλζξψπσλ. Οη δπζθνιίεο πνπ θαιείηαη λα αληηκεησπίζεη ν ζρεδηαζηήο ηνπ ειεχζεξνπ δεκφζηνπ ρψξνπ, πέξαλ ησλ πνιενδνκηθψλ πεξηνξηζκψλ, νη νπνίνη κπνξνχλ λα αληηκεησπηζηνχλ κε παξεκβάζεηο ήπηεο αιιά θαιά ζπλδεδεκέλεο κεηαμχ ηνπο, είλαη δχν θχζεσλ: πξψηνλ, ε ζρεδίαζε ζε ππάξρνλ θέιπθνο· ζηελ πιεηνςεθία ηνπο νη ειεχζεξνη ρψξνη πξνθχπηνπλ σο ππνιεηκκαηηθνί ζην ζπλερέο νηθνδνκηθφ ζχζηεκα, κε απνηέιεζκα ηα πεξηγξάκκαηά ηνπο λα εηζάγνπλ ζεκαληηθνχο πεξηνξηζκνχο θαηά ηελ επαλαζρεδίαζε. Καιείηαη ινηπφλ ν ζρεδηαζηήο λα δψζεη ζηνλ ειεχζεξν δεκφζην ρψξν λέν πεξηερφκελν, κνξθή θαη ραξαθηήξα, ρσξίο λα κπνξεί λα επέκβεη δξαζηηθά ζην κέγεζνο, ην ζρήκα θαη ηε ζρέζε ηνπ κε ην πεξηβάιινλ. Δεπηεξνλ, ην ζχζηεκα απφ ην νπνίν αλακέλεηαη λα πξνθχςεη ε ιχζε ζην δήηεκα ηεο αλαζχλζεζεο ησλ αζηηθψλ θελψλ είλαη πνιππαξακεηξηθφ, γηα λα ρξεζηκνπνηεζεί καζεκαηηθή νξνινγία. Γλδέρεηαη θάπνηεο παξάκεηξνη λα έρνπλ αιιειναλαηξνχκελεο επηδξάζεηο, θαζηζηψληαο νξηζκέλεο επηινγέο αζπκβίβαζηεο. Ο κειεηεηήο θαη ν ζρεδηαζηήο θαινχληαη λα πξνηείλνπλ ιχζεηο βειηηζηνπνίεζεο θαη πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή ηδηαίηεξα βνεζεηηθφο είλαη ν ξφινο ησλ πξνγξακκάησλ πξνζνκνίσζεο. ΢πγθξίλνληαο ηελ απφθξηζε ηνπ ζπζηήκαηνο ζε θάζε αιιαγή, κπνξεί λα επηιερζεί ε πιένλ απνδνηηθή εθ ησλ πηζαλψλ ιχζεσλ.

181

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

7.2 Η θηινζνθία ηνπ ζρεδηαζκνχ: ζπλζεηηθέο αξρέο θαη ζρεδηαζηηθέο επηδηψμεηο ν

΢ην 1 θεθάιαην, ζην εξψηεκα γηαηί είλαη απαξαίηεηεο νη αλαπιάζεηο ζηελ θνξεζκέλε ζχγρξνλε πφιε, αμηνπνηήζεθε ην επηρείξεκα φηη ν επαλαζρεδηαζκφο ησλ ειεχζεξσλ θνηλφρξεζησλ ρψξσλ αλαδεηθλχεη ην ξφιν ηνπο, αιιά θαη ην πεξηβάιινλ ηνπο. ΢ηελ ππνελφηεηα απηή, παξαηίζεληαη νη ζρεδηαζηηθνί θαλφλεο θαη επηδηψμεηο απηήο ηεο δηαδηθαζίαο, πξνθεηκέλνπ ν ειεχζεξνο ρψξνο λα αλαθηήζεη ηελ ππφζηαζε ηνπ σο δσληαλφ θαη δσηηθφ θνκκάηη ηεο πφιεο, αλαδπφκελνο κέζα απφ απιέο γξακκέο θαη πιήξσο ελαξκνληζκέλνο κε ην πεξηβάιινλ ηνπ, ζπκίδνληαο πσο απηφο ν ηφπνο θάπνηε επηιέρζεθε λα θαηνηθεζεί, λα δνκεζεί θαη λα αλαπηπρζεί. Σελ νξζνινγηθφηεηα ηνπ ζρεδηαζκνχ επαιεζεχεη ε ζχγθιηζε ησλ επηδηψμεσλ ησλ ηξηψλ ζεκειησδψλ αμφλσλ κειέηεο- ηνπ θνηλσληθνχ, ηνπ νηθνινγηθνχ θαη ηνπ ζπλζεηηθνχ, ε νπνία είλαη έθδειε ζηα επφκελα. Ξεθηλψληαο, αμίδεη λα ηνληζηεί ε ηδηαίηεξε θξνληίδα πνπ ρξεηάδεηαη κηα ηέηνηα πξνζπάζεηα αλάπιαζεο ηνπ δεκφζηνπ ειεχζεξνπ ρψξνπ, ιφγσ ηεο δηηηήο θχζεο ηνπ: πξφθεηηαη γηα έλα θιεηζηφ ζχζηεκα, κε ηελ έλλνηα φηη έρεη ζπγθεθξηκέλν πεξίγξακκα θαη ζε έλα βαζκφ απηναλαθνξηθή ιεηηνπξγία· επξηζθφκελν, σζηφζν, ζε αλνηρηφ θαη δηαξθή δηάινγν κε ην πεξηβάιινλ ηνπ, ζα κπνξνχζε λα αλαθεξζεί σο δηακπεξέο ππνζχλνιν ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ. Η πξφθιεζε ζηελ αλάπιαζε είλαη αθξηβψο απηή: ε δεκηνπξγία ζε ππάξρνλ θέιπθνο. Σν λέν ζηνηρείν, ζα πξέπεη νπσζδήπνηε λα εληάζζεηαη ζην πεξηβάιινλ ηνπ, θαη κάιηζηα έρνληαο δηαηαξξάμεη ηελ ππάξρνπζα ηζνξξνπία κε απηφ, εθφζνλ ηξνπνπνηείηαη. ΢ε έλα νιηζηηθφ ζχζηεκα, φπσο είλαη ε πφιε, θάζε αιιαγή ελφο ζηνηρείνπ ζπλδέεηαη κε ηαπηφρξνλε κεηαβνιή ηνπ πεξηβάιινληφο ηνπ. ΢ηηο αλαπιάζεηο ησλ ζχγρξνλσλ αζηηθψλ κεγαδνκψλ, νη κεηαιιαγέο πνπ ζπκβαίλνπλ ζα πξέπεη λα ππαγνξεχνληαη άκεζα απφ ηελ πνιχπιεπξε εληαηηθή δσή. Ωο ηέηνηεο, βξίζθνληαη ζε αλνηρηφ θαη ζπλερή δηάινγν κε ην δνκεκέλν πεξηβάιινλ, πνπ απνηειεί ην εξκελεπηηθφ πιαίζην ππφ ην νπνίν ν πνιίηεο ζρεκαηίδεη αληηιεπηηθή εηθφλα γηα ην ρψξν ηνπ. Ο ζρεδηαζηήο επηδηψθεη λα δεκηνπξγήζεη έλαλ ρψξν ηθαλφ λα επηηειέζεη ζπνπδαίεο νηθνινγηθέο θαη θνηλσληθέο ιεηηνπξγίεο, παξακέλνληαο εγγεγξακκέλνο ζε έλα πνιχ ζπγθεθξηκέλν πεξίγξακκα, ην νπνίν δελ είλαη θαη’ αλάγθε ε λνεηή ή πξαγκαηηθή γξακκή πνπ πεξηθιείεη ηνλ πξνο επεμεξγαζία ρψξν, αιιά ζπλνιηθά ε έληαμε ζε έλα πνιχ ζπγθεθξηκέλν πεξηβάιινλ. ΢ηε βάζε ηεο ινγηθήο φηη ην πεξίγξακκα είλαη ην πεξίβιεκα ελφο πεξηερνκέλνπ, ζε κηα αλάπιαζε ν ζρεδηαζηήο δεηά λα πξνζδψζεη ζε ππάξρνλ πεξίβιεκα λέν ραξαθηήξα, λφεκα θαη ιεηηνπξγίεο, δηαηεξψληαο ηελ ηάμε πνπ ην πεξίγξακκα ππνλνεί- ηε δηάθξηζε ηνπ «εληφο»-«εθηφο», αιιά πάληα ζε ζρέζε δηαιεθηηθή. Μηα επηηπρήο κνξθή αλαζπγθξφηεζεο νξίδεηαη απφ ηε δεκηνπξγία μεθάζαξσλ θαη ηδηαίηεξσλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ ρψξσλ. Η θαιή ζρέζε κεηαμχ ησλ θηηξίσλ ζε έλα δξφκν θαη ε επίδξαζε ηνπ θηηζκέλνπ πεξηβάιινληνο ζηνπο δεκφζηνπο ρψξνπο, κπνξνχλ λα ζπκβάινπλ ζηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ηνπ ρψξνπ. Απφ ηελ άιιε, ν θαηάιιεινο ζρεδηαζκφο ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ, ζπκβάιιεη ζηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ησλ θηηξίσλ, εμαζθαιίδνληαο επαξθή αεξηζκφ, δξνζηζκφ, κεησκέλν ελεξγεηαθφ απνηχπσκα, νπηηθή εθηφλσζε θαη ινηπά. Καη είλαη απηή ε λέα εξκελεία ηνπ «εληφο»-«εθηφο», ν δηάινγνο θελνχ θαη πιήξνπο, ε δηάθξηζε ηδησηηθνχ θαη δεκφζηνπ βίνπ, πνπ αλαδεηθλχεη ηε θπζηνγλσκία ηνπ αζηηθνχ ηνπίνπ. Η ζηξνθή πξνο ηηο βηνθιηκαηηθέο κειέηεο αλάπιαζεο πνπ παξαηεξείηαη ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη ε εκπεηξία πνπ έρεη απνθηεζεί σο εθ ηνχηνπ, νδεγεί ζηε ζχζηαζε νξηζκέλσλ θαλφλσλ θαη ζρεδηαζηηθψλ νδεγηψλ, πξνθεηκέλνπ λα ιακβάλνληαη ηα πιένλ απνδνηηθά δηνξζσηηθά κέηξα γηα ηε

182

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 7Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΗ΢ ΠΡΟΣΓΙΝΟΜΓΝΗ΢ ΛΤ΢Η΢ βειηίσζε ηνπ κηθξνθιίκαηνο. Μηα θαθψο ελλννχκελε αμηνπνίεζε ησλ δηαζέζηκσλ πξνηχπσλ ζα κπνξνχζε λα νδεγήζεη ζηελ πεπνίζεζε φηη ππάξρεη ε ηέιεηα ιχζε, ε νπνία ζα έπξεπε λα εθαξκφδεηαη θαζνιηθά. Κάηη ηέηνην αζθαιψο δελ αληαπνθξίλεηαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα θαη έρεη αξλεηηθέο ζπλέπεηεο γηα ην ραξαθηήξα ηεο πφιεο. Ο επαλαζρεδηαζκφο ησλ ειεχζεξσλ δεκφζησλ ρψξσλ είλαη πνιχ πην πνιχπινθνο θαη θαιείηαη λα πξνηείλεη κηα ιχζε αλάκεζα ζε δπν αληίζεηνπο πφινπο. Ναη κελ ε παξειζνχζα εκπεηξία κπνξεί λα βνεζήζεη ππαγνξεχνληαο κηα θαηεχζπλζε ζην ζρεδηαζκφ, ζε ζρέζε κε ηα κέηξα πνπ πξέπεη λα ιεθζνχλ, σζηφζν θάζε πεξίπησζε ζα πξέπεη λα αληηκεησπίδεηαη σο κνλαδηθή. Δελ λνείηαη ιχζε «παλάθεηα», έλα παθέην επηινγψλ πνπ ηαηξηάδεη ζε θάζε ρψξν θαη εμαιείθεη θάζε πηζαλφ πξφβιεκα, ζηε ινγηθή ηνπ «πξνθάη» ή ηνπ «one size fits all». Καη ηνχην δηφηη είλαη αδχλαην λα εμεηαζηεί έλα πνιενδνκηθφ δήηεκα ρσξίο δηαξθή αλαθνξά ζηα ζπζηαηηθά ζηνηρεία ηεο πεξηνρήο κειέηεο· νπνηαδήπνηε επέκβαζε είλαη αδηαλφεηε, αλ δελ ζπλδέεηαη κε ηελ αξκνληθή εμέιημε ηεο πεξηνρήο. Έηζη ηα ζρεδηαζηηθά παθέηα επηινγψλ ραξαθηεξίδνληαη κελ απφ κεηαθεξζηκφηεηα, κε ηελ έλλνηα φηη ππνδεηθλχνπλ ηξφπνπο ξχζκηζεο θνηλψλ κηθξνθιηκαηηθψλ παξακέηξσλ, αιιά σο έλα ζεκείν· ν δεκφζηνο ειεχζεξνο ρψξνο πξέπεη λα είλαη ειθπζηηθφο θαη λα ιεηηνπξγεί ζε ζπλεξγαζία κε ην θπζηθφ ηνπίν. Απηφ φκσο πξνυπνζέηεη κηα ηζνξξνπία κεηαμχ θπζηθψλ πφξσλ, κηθξνθιίκαηνο θαη πθηζηάκελσλ πεξηβαιινληηθψλ ζπλζεθψλ. Γηα ηε δεκηνπξγία κηαο βηψζηκεο αλαζπγθξφηεζεο είλαη ζεκαληηθφ ν ζρεδηαζηήο λα αλαγλσξίζεη θαη λα εθηηκήζεη ηε θπζηνγλσκία ηεο πεξηνρήο κειέηεο, λα παξαθνινπζήζεη ηνλ απφερν ησλ βεκάησλ ησλ θαηνίθσλ πεξαζκέλσλ δεθαεηηψλ, λα κειεηήζεη ην δηάινγν κεηαμχ δνκεκέλνπ πεξηβάιινληνο θαη ηνπίνπ, αλαγλσξίδνληαο ηηο ηδηαηηεξφηεηεο θάζε ηφπνπ θαη ηνπο θαλφλεο πνπ δηέπνπλ ηε ιεηηνπξγία ηνπ. Μφλν ηφηε ζα κπνξέζεη λα πξνηείλεη ρψξνπο ηθαλνχο λα εληαρζνχλ σο δσληαλφ θαη δσηηθφ θνκκάηη ζηνλ αζηηθφ ηζηφ. ΢ε αληίζεηε πεξίπησζε, ε αλάπιαζε εθθπιίδεηαη ζε δηνξζσηηθφ κέηξν, ζε «θαξκαθεπηηθή αγσγή», πάληα αλνίθεηα θαη κε ραξαθηήξα πξνζσξηλφ. Τπφ ηελ πξνυπφζεζε φηη κία πξφηαζε είλαη άξηηα θαη ζχκθσλε κε ηηο ηνπηθέο πνιηηηθέο θαη ζηξαηεγηθέο, νη αλάγθεο θαη ε ζπκπεξηθνξά ηεο θνηλφηεηαο ζπληζηνχλ επίζεο κέξνο ηεο ζρεδηαζηηθήο δηαδηθαζίαο. Γηδηθφηεξα, νη ζπλζήθεο πνπ ιακβάλνληαη ππ’ φςηλ ζην ζρεδηαζκφ είλαη νη αθφινπζεο: 

Σν θπζηθφ πεξηβάιινλ θάζε πεξηνρήο



Σα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ κηθξνθιίκαηνο



Οη ρξήζεηο γεο, νη θπθινθνξηαθέο ζπλζήθεο θαη νη ηππνινγίεο ησλ πθηζηάκελσλ νδψλ



Οη ππάξρνληεο ππαίζξηνη «πξάζηλνη» ρψξνη



Σα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ δνκεκέλνπ πεξηβάιινληνο, θαη ζπγθεθξηκέλα ηα νηθνδνκηθά ζπζηήκαηα θαη ν βαζκφο θφξηηζεο (πξαγκαηνπνηνχκελνη ζπληειεζηέο δφκεζεο, ππθλφηεηεο πιεζπζκνχ θαη ινηπά)



Σν ηδηνθηεζηαθφ θαζεζηψο θαη ην πξφγξακκα επέκβαζεο, ζχκθσλα κε ην ζεζκηθφ πιαίζην



Τθηζηάκελεο ηζηνξηθέο θαηαγξαθέο θαη κνηίβα



Αξρηηεθηνληθά ραξαθηεξηζηηθά, θηηξηαθέο κνξθέο θαη ηνπφζεκα



Δηάθνξα πιεζπζκηαθά ζηνηρεία, φπσο πνηφηεηα δσήο θαη επηδηψμεηο

Οη αμίεο θαη νη ζηφρνη ηεο αλάπιαζεο, δηαηππψλνληαη επνκέλσο θαηά κνλαδηθφ ηξφπν γηα θάζε κειέηε, επηδηψθνληαο κηα λνεκαηηθή ζπλέρεηα κε ην ππάξρνλ. ΢ε θάζε πεξίπησζε, ππάξρνπλ ηα ζηνηρεία εθείλα ηα νπνία ρξεηάδεηαη λα παξακείλνπλ ζηελ θπζηθή ή έζησ πξνηεξαία ηνπο θαηάζηαζε, εληζρχνληαο ηε ζχλδεζε κε ην παξειζφλ, ηελ νηθεηφηεηα ηνπ πνιίηε κε ηελ πφιε ηνπ θαη ηε ζπιινγηθή κλήκε. Η ηζνπεδσηηθή νκνηφηεηα ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ θαη ε απνζπαζκαηηθφηεηα ησλ λνεκάησλ ηεο πφιεο απνηέιεζε εμάιινπ επηρείξεκα, ζε πξνεγνχκελν θεθάιαην, γηα ηε ζιηβεξή

183

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

εηθφλα ηνπ ειεχζεξνπ δεκφζηνπ ρψξνπ ζηελ πφιε ηνπ ζήκεξα. ΢ηελ άιιε άθξε ηνπ θάζκαηνο, βξίζθεηαη ε εκκνληθή πξνζθφιιεζε ζηελ εηθφλα πνπ είρε ε πφιε ζην παξειζφλ, κε ηηο πξνηάζεηο αλάπιαζεο λα αλαπαξάγνπλ κηκεηηθά αθφκα θαη δνγκαηηθά κηα εηθφλα απφ θαηξφ ρακέλε, κνπζεηαθά ή ζαλ ζθεληθφ ζεάηξνπ. Κάηη ηέηνην νδεγεί ζηε δεκηνπξγία ρψξσλ ρσξίο δσή, αλήκπνξσλ λα εληαρζνχλ ζην ξπζκφ ηεο ζχγρξνλεο πφιεο. Δελ ππάξρεη αιήζεηα ζηελ πηζηή αλαπαξαγσγή ξπζκψλ θαη ζπλζεθψλ κε πξφθαζε ηελ αηζζεηηθή, είηε κεηαθέξνληαη απφ άιιν ηφπν, είηε απφ άιιν ρξφλν. Η ηζηνξία δελ κπνξεί λα «δηαβαζηεί» σο έλαο απιφο θαηάινγνο ηχπσλ θαη εηθφλσλ, πνπ ζα κπνξνχζαλ λα επαλέιζνπλ αλεμάξηεηα απφ ηηο επηθξαηνχζεο ζπλζήθεο, αιιά σο ηξφπνο πξνζέγγηζεο λέσλ δπλαηνηήησλ κεηαβνιήο θαη εμέιημεο ελφο ζπγθεθξηκέλνπ πεξηβάιινληνο. Αθφκα θη αλ ε δνκή θαη ιεηηνπξγία ηεο πφιεο ζην παξειζφλ ήηαλ ππνδεηγκαηηθή θαη ζχκθσλε κε ηηο αξρέο ηνπ βηνθιηκαηηθνχ ζρεδηαζκνχ, ε αλαπαξάζηαζε απηήο ηεο δσήο δελ κπνξεί λα αληηκεησπίζεη ηα πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα ηεο ζχγρξνλεο πφιεο. Μηα ηέηνηα αλαζχζηαζε, άιισζηε ζα ήηαλ πιαζηή θαη δελ ζα κπνξνχζε λα πξνζθέξεη αίζζεζε ζπλφινπ θαη λνεκαηηθή ζπλέρεηα. ΢πλππνινγίδνληαο ηα παξαπάλσ, πξνθχπηεη ην ζπκπέξαζκα φηη θαηά ην ζρεδηαζκφ πνιενδνκηθήο αλαβάζκηζεο, θάζε πεξίπησζε αληηκεησπίδεηαη σο κνλαδηθή· σζηφζν, πξνηείλεηαη νη αλαπιάζεηο λα κελ έρνπλ επθαηξηαθφ ραξαθηήξα, αιιά λα εληάζζνληαη ζε έλα επξχηεξν πιαίζην αζηηθήο αλαζπγθξφηεζεο θαη κηθξνθιηκαηηθήο αλαβάζκηζεο. Αλ, φπσο αλαθέξεηαη παξαπάλσ, ζεσξήζνπκε ην πεξίγξακκα σο πεξίβιεκα ελφο πεξηερνκέλνπ, ζα πξέπεη νπσζδήπνηε ε έλλνηα απηή λα δηεπξπλζεί πέξαλ ηνπ θειχθνπο ηνπ θηηζκέλνπ ρψξνπ. Άιισζηε, ε πεξηγξαθή ηεο εηθφλαο ηεο πφιεο είλαη θαη πνιηηηζκηθή: εθηφο απφ ηα νπηηθά θαη γεληθψο αηζζεηηθά πεξηγξάκκαηα, ηα νπνία πξνζθέξνπλ εηθαζηηθή αληίιεςε, ην ζεκέιην ηεο αληηιεπηηθήο δνκήο ελφο ηφπνπ, ε θπζηνγλσκία ηεο πφιεο έγθεηηαη ζην ζχλνιν ησλ ηδενινγηθψλ θαη ζπλαηζζεκαηηθψλ αληηιήςεσλ πνπ πξνζθέξεη. Σε θπζηνγλσκία ηεο πφιεο ζπλζέηνπλ ζε κεγάιν βαζκφ νη ειεχζεξνη ρψξνη ηεο. Ο δεκφζηνο ειεχζεξνο ρψξνο, αλ θαη δελ ζρεδηάδεηαη γηα λα δερζεί ζπγθεθξηκέλε ρξήζε, ζπγθεληξψλεη πιήζνο λνεκάησλ θαη ιεηηνπξγηψλ θαη παίδεη θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηε δσή ηεο πφιεο. Πνιιέο απφ απηέο ηηο εθδειψζεηο ηεο θαζεκεξηλήο δσήο, είλαη αδχλαην λα θηινμελεζνχλ ζην θηηζκέλν πεξηβάιινλ. Γηα ηνπο ιφγνπο απηνχο, ν ππαίζξηνο δεκφζηνο ρψξνο λνείηαη σο ζεηηθφο ρψξνο, κε δηθφ ηνπ πεξίγξακκα θαη πεξηερφκελν, θαη φρη σο ππνιεηκκαηηθφο ζην ζπλερέο δνκηθφ ζχζηεκα. Τπ’ απηή ηελ έλλνηα, ε ζπλζεηηθή ηνπ αληηκεηψπηζε ζα γίλεη κε θξνληίδα σο εάλ ήηαλ πιήξεο. Η θξνληίδα απηή αθνξά ζηε ζρεδηαζηηθή πνηφηεηα ηεο κειέηεο, ηελ νξγάλσζε ηνπ ρψξνπ, ηνλ θαζνξηζκφ ησλ πεξηγξακκάησλ θαη πξσηίζησο ηε ζπλείδεζε θαη επαηζζεζία φηη ν ρψξνο απηφο δελ είλαη έλα αλαμηνπνίεην αζηηθφ θελφ, αιιά ελζσκαηψλεη πιήζνο ρξήζεσλ, ρσξίο ηηο νπνίεο ζα ήηαλ αδχλαην λα ππάξμεη θαη λα ιεηηνπξγήζεη ε πφιε ζην ζχλνιφ ηεο. Σηο παξαλνήζεηο γχξσ απφ ην ξφιν ηνπ δεκφζηνπ ρψξνπ εληζρχεη ν βαζκφο απξνζδηνξηζηίαο κεηαμχ θειχθνπο θαη θηινμελνχκελεο ιεηηνπξγίαο. Απνπζία ζπγθεθξηκέλεο ρξήζεο, ν ειεχζεξνο ρψξνο κπνξεί λα κνηάδεη ηπραίν ή πξνθχπηνλ θελφ. Ο ζρεδηαζηήο νθείιεη λα αληηιεθζεί απηή ηελ ηδηαηηεξφηεηα θαη λα θξνληίζεη ζπλζεηηθά ην ρψξν σο κελ πιήξε λνεκάησλ, αιιά κε ζεβαζκφ ζηε θχζε ηνπ σο αζηηθφ θελφ. Καιείηαη, δειαδή λα ζρεδηάζεη έλαλ ρψξν θαηάιιειν λα θηινμελήζεη επξχ θάζκα ιεηηνπγηψλ, ρσξίο ε δηακφξθσζε πνπ πξνηείλεη λα ππαγνξεχεη ζπγθεθξηκέλε ρξήζε. Η αλακελφκελε ιεηηνπξγία ελφο ρψξνπ είλαη βέβαηα αδηάζεηζην επηρείξεκα γηα ηε δηακφξθσζή ηνπ, ζηελ αλάπιαζε φκσο ηνπ ειεχζεξνπ ρψξνπ ε ζρέζε κνξθήο θαη ιεηηνπξγίαο εθδειψλεηαη δηαθνξεηηθά. Η θίλεζε θαη

184

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 7Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΗ΢ ΠΡΟΣΓΙΝΟΜΓΝΗ΢ ΛΤ΢Η΢ δξαζηεξηνπνίεζε ησλ αλζξψπσλ ζην ρψξν θαη ν βαζκφο ζηνλ νπνίν ηνλ ληψζνπλ νηθείν, ππαγνξεχεηαη απφ θαη απνηππψλεηαη ζηε γεσκεηξία ηνπ. Γίλαη, επνκέλσο, πνιχ πην εχθνιν γηα ην ζρεδηαζηή λα επηβάιιεη κέζσ ηεο δηακφξθσζεο ελφο ειεχζεξνπ ρψξνπ ηε ιεηηνπξγία πνπ πξφθεηηαη λα θηινμελεζεί ζε απηφλ· ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απηήο ηεο ινγηθήο είλαη ε εγθαηάζηαζε παηδφηνπσλ ή γεπέδσλ ζε δεκφζηνπο ειεχζεξνπο ρψξνπο αθφκα θαη ζηα πιένλ αθαηάιιεια ζεκεία, ή δηάζεζε ειεχζεξσλ ρψξσλ σο ππαίζξηα επέθηαζε ησλ ρψξσλ καδηθήο εζηίαζεο πνπ βξίζθνληαη γχξσ ηνπο. Ο ξφινο ηεο αξρηηεθηνληθήο, φκσο, δελ είλαη λα επηβάιιεη αιιά λα πξνηείλεη ηξφπνπο δσήο, κε ζπλζεηηθέο επηινγέο ππαγνξεπκέλεο απφ ηηο αλζξψπηλεο αλάγθεο. Με απηή ηελ έλλνηα, ε απξνζδηνξηζηία ησλ λνεκάησλ ηνπ ειεχζεξνπ δεκφζηνπ ρψξνπ είλαη ζεκηηή ζην βαζκφ πνπ πξνάγεηαη ε απηνδηαρείξηζε, ε ζπιινγηθή πξσηνβνπιία θαη δξάζε, ππφ ην πξίζκα ηεο θνηλσληθήο ζπκβίσζεο, ηεο νηθνινγηθήο ζπλείδεζεο θαη ηεο αεηθνξίαο. Γμ’ νξηζκνχ ν ππαίζξηνο θνηλφρξεζηνο ρψξνο έρεη απηναλαθνξηθή ιεηηνπξγία θαη ππφζηαζε θαη ν ξφινο ηνπ ζρεδηαζηή ηνπ είλαη λα ηνλ δηακνξθψζεη σο ηέηνην· λα πξνηείλεη ρψξνπο πνπ ζα ελζαξξχλνπλ ηελ θνηλσληθή αιιειεγγχε, ηε ζπκκεηνρή ζηα θνηλά, ηελ πνιηηηζκηθή εηεξφηεηα θαη ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, ζσξαθίδνληαο ελ ηέιεη ηελ ίδηα ηελ αζηηθή ζπλζήθε: ηε δεκνθξαηία. Απηφο είλαη έλαο ζεκειηψδεο ζηφρνο γηα ηελ πνιενδνκία, ε εμαζθάιηζεο ηεο αηνκηθήο ειεπζεξίαο κε ηαπηφρξνλε αλάδεημε ησλ αξεηψλ ηεο ζπιινγηθήο δξάζεο. Η επηδίσμε απηή επηηπγράλεηαη πξαγκαηνπνηψληαο θαηά ην ζρεδηαζκφ κηα πςειήο ηάμεσο αθαίξεζε. Έηζη, δηαηεξείηαη κελ έλαο λνεκαηηθφο θνξκφο, απηφο ηεο ζπιινγηθήο δξαζηεξηνπνίεζεο ζηνλ δεκφζην ρψξν θαη ηνπ νηθνινγηθνχ πξνζαλαηνιηζκνχ ηνπ ηειεπηαίνπ, εληνχηνηο ν ειεχζεξνο δεκφζηνο ρψξνο ιεηηνπξγεί σο πιαίζην αλνηρηφ ζε πιήζνο εξκελεηψλ. Γλψ ηα ζηνηρεία πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηε κνξθή ηνπ ζπλδένληαη άκεζα κε ην πιαίζην κέζα ζην νπνίν αξρηθά εκθαλίζηεθαλ, ε ιεηηνπξγία ηνπ θαη ε έληαμε ζην πνιενδνκηθφ πεξηβάιινλ θαη ηε δσή ηεο πφιεο ζπζρεηίδεηαη κε ηηο εγγελείο δπλαηφηεηεο πξνζαξκνγήο ηνπ ζηηο αιιαγέο ηνπ παξαπάλσ πιαηζίνπ. Απηφ ζεκαίλεη φηη εμαζθαιίδνληαη ηθαλά πεξηζψξηα γηα λέεο ρξήζεηο θαη εξκελείεο, φηαλ απηφ είλαη επηζπκεηφ ή αλαγθαίν. Καη είλαη απηή αθξηβψο ε θχζε ηνπ πνπ ηνπ πξνζδίδεη ειαζηηθφηεηα ζηηο κεηαιιαγέο ηνπ πεξηβάιινληφο ηνπ θαη επηηξέπεη ηε δηαρξνληθή εμέηαζε ηνπ. Μηα πνιχ ζεκαληηθή πνηφηεηα πνπ- εμ νξηζκνχ- δηαθξίλεη ηνπο ρψξνπο πεξί σλ ν ιφγνο ζπλδέεηαη κε ην ραξαθηήξα ηνπο σο θνηλήο ρξήζεο. Η εμσζηξέθεηα είλαη εγγελέο ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ δεκφζηνπ ρψξνπ, ην νπνίν κάιηζηα ηνλ δηαθξίλεη απφ ηνλ ηδησηηθφ. Καη πάιη φκσο ν ζρεδηαζηήο αλαδεηά κηα ιχζε ηζνξξνπνχζα αλάκεζα ζε δπν αληίξξνπεο δπλάκεηο. Ο δεκφζηνο ρψξνο ζρεδηάδεηαη ψζηε λα είλαη αλνηρηφο ζην επξχ θνηλφ, ζηνπο θαηνίθνπο ηεο πφιεο, λα μερσξίδεη απφ ηνλ ηδησηηθφ κέζσ απηήο ηνπ ηεο ππφζηαζεο θαη, δηαηεξψληαο ηηο ζπλδέζεηο ηνπ κε ηηο εθδειψζεηο ηεο ηδησηηθήο δσήο ηεο πφιεο, λα εκθαλίδεη έλαλ εληαίν θαη ζπγθεθξηκέλν ραξαθηήξα. Απηή ε απηναλαθνξηθή ιεηηνπξγία δελ πξέπεη λα εθιεθζεί σο εζσζηξέθεηα· αθνξά μεθάζαξα ζηελ αλάγθε γηα επίηεπμε ιεηηνπξγηθψλ θαη ζπλζεηηθψλ θξηηεξίσλ, θαζψο θαη γηα λνεκαηηθή νινθιήξσζε. Γηα ηνπο ηζηνξηθνχο δεκφζηνπο ρψξνπο, απηέο νη πνηφηεηεο είλαη αθφκε πην ζεκαληηθέο, εθφζνλ ζπλδένληαη κε ηε ζπιινγηθή ηζηνξηθή κλήκε θαη ηα πεξηγξάκκαηά ηνπο ιεηηνπξγνχλ σο ηνπφζεκα ηεο πφιεο. Μνιαηαχηα, ν ειεχζεξνο δεκφζηνο ρψξνο δελ λνείηαη σο κλεκείν ή αηζζεηηθφ πξντφλ θη απηφ ζεκαίλεη φηη ν ραξαθηήξαο ηνπ δελ κπνξεί λα είλαη θξαπγαιένο. Έλα απφ ηα αδηέμνδα ηεο ζχγρξνλεο αξρηηεθηνληθήο είλαη ε αληηκεηψπηζή ηεο σο εκπνξεπκαηνπνηεκέλν αληηθείκελν πξνο ζέαζε. Σέηνηεο ζεσξήζεηο δελ έρνπλ ζέζε ζηνλ επαλαζρεδηαζκφ ηνπ ειεχζεξνπ δεκφζηνπ ρψξνπ. Μφλν νη δηακνξθψζεηο πνπ απαληνχλ ζηηο αλζξψπηλεο αλάγθεο είλαη εηιηθξηλείο θαη δελ εθθπιίδνπλ ην ρψξν ζε «βηηξίλα» πξνο ζέαζε θαη ηέξςε ησλ πεξαζηηθψλ. Οη αλαπιάζεηο δελ λννχληαη σο ιχζεηο

185

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

εληππσζηαζκνχ, κλεκεηψδεηο ζπλζέζεηο νξγαλσκέλεο κε βάζε θελέο λνήκαηνο ζπκκεηξίεο θαη νηηδήπνηε ζπκίδεη «βάζξν» ή «ζθεληθφ»· ηνχην δηφηη ζηε ζχγρξνλε πφιε ν δεκφζηνο ρψξνο δελ ιεηηνπξγεί σο θέληξν επίδεημεο δχλακεο θαη αίγιεο. Απηφ πνπ ιείπεη απφ ην δεκφζην ρψξν είλαη ε ζρέζε κε ηνλ άλζξσπν, ε αθχπληζε ηεο ζπιινγηθήο ζπλείδεζεο θαη ε ζπγθέληξσζε ιεηηνπξγηψλ ηνπ δεκφζηνπ βίνπ. Ο πνιίηεο ηεο Αζήλαο ηνπ ζήκεξα, ρξεηάδεηαη λα ληψζεη ζην δεκφζην ρψξν νηθεία, λα θηλεζεί ζε απηφλ, λα πεξηπιαλεζεί, λα ζπλδηαιερζεί κε ην δηπιαλφ ηνπ ρσξίο θφβν θαη θαρππνςία θαη λα δηεθδηθήζεη κηα θαιχηεξε πνηφηεηα δσήο ζηελ απφδξαζε απφ ην αζθπθηηθφ αζηηθφ πεξηβάιινλ θαη ηε κνλαρηθή θαζεκεξηλφηεηά ηνπ. ΢ηελ θαηεχζπλζε απηή, ν δεκφζηνο ρψξνο δηακνξθψλεηαη ζηα αλζξψπηλα κέηξα, ρσξίο ηάζεηο απηνπξνβνιήο ή εζσζηξεθείο δηακνξθψζεηο πνπ απνπλένπλ αέξα ηδηνθηεζίαο. ΢ηε ζχγρξνλε πφιε, ε νπνία αληηκεησπίδεη πιήζνο πεξηβαιινληηθψλ πξνβιεκάησλ, νμπκέλσλ απφ ηηο αιφγηζηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο, θαη ζηελ νπνία, ιφγσ ηνπ κεγέζνπο ηεο, ην πεξηαζηηθφ πξάζηλν είλαη πνιχ καθξηά γηα λα έρεη επλντθή επίδξαζε ζην αζηηθφ κηθξνθιίκα, ε εληαηηθή θχηεπζε απνηειεί βαζηθή επηδίσμε ηεο δηακφξθσζεο ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ κε πνιιαπιά νθέιε. Απνδεδεηγκέλα, ε νινέλα θαη κεγαιχηεξε απνκάθξπλζε ησλ θπζηθψλ ζηνηρείσλ απφ κηα πεξηνρή, είλαη αλάινγε ηεο επηδείλσζεο ησλ ζπλζεθψλ πγηεηλήο ζε απηήλ. Η κέξηκλα ηνπ ζρεδηαζηή είλαη φρη κφλν λα επηιέμεη ηελ θαηάιιειε θχηεπζε πνπ λα βειηηζηνπνηεί ηηο σθέιηκεο επηδξάζεηο ηεο, δειαδή λα είλαη επαξθήο θαη ζσζηά θαηαλεκεκέλε, αμηνπνηψληαο ην ππάξρνλ αζηηθφ πξάζηλν, αιιά λα εμαζθαιίζεη φηη ε βιάζηεζε ηεο πιαηείαο δελ ζα απνκαθξχλεη ηνπο αλζξψπνπο απφ απηήλ. Όζν νμχκσξν θη αλ θαίλεηαη απηφ, δεδνκέλνπ φηη ην πξάζηλν απνηειεί πφιν έιμεο γηα ηνπο πεξαζηηθνχο, απηφ πνπ ζπλαληάκε ζε πνιινχο ειεχζεξνπο ρψξνπο είλαη θάιπςε κε νκνηφκνξθν, ζρεδφλ ηππνπνηεκέλν (αθφκα θαη ηερλεηφ) γθαδφλ, πνπ νχηε ππνθαζηζηά, νχηε αλαδεηθλχεη ην θπζηθφ πεξηβάιινλ ηεο πεξηνρήο, ζπλνδεχεηαη δε απφ πηλαθίδεο «ΜΗΝ ΠΑΣΑΣΓ». Ο πνιίηεο σο εθ ηνχηνπ, ππνρξεψλεηαη λα απνκαθξπλζεί απφ ηελ πιαηεία, πξνθεηκέλνπ δηα ηεο απνπζίαο ηνπ λα ηε θξνληίζεη σο εηθφλα, αληί δψληαο κέζα ζε απηήλ θαη ζπλεηδεηνπνηψληαο ηα δηθαηψκαηα θαη ηηο ππνρξεψζεηο πνπ ζπλεπάγεηαη ε θνηλή ρξήζε, λα ηελ πεξηπνηεζεί θαη λα ηελ ππεξαζπηζηεί απφ θνηλνχ κε ηνπο γείηνλέο ηνπ. Σφηε ν ειεχζεξνο ρψξνο γίλεηαη πξάζηλν έθζεκα: αληί λα ιεηηνπξγήζεη σο σθέιηκε πξνέθηαζε ηεο θαηνηθίαο, απνθηά εμσξατζηηθφ ξφιν. Γθιείπεη ε αλζξψπηλε θιίκαθα θαη ε δηαβάζκηζε απφ ηνλ ηδησηηθφ ζην δεκφζην ρψξν· ζπλεπψο απνζπλδέεηαη ν άλζξσπνο απφ ην πεξηβάιινλ ηνπ. Όκσο, έλαο δεκφζηνο ειεχζεξνο ρψξνο ρσξίο αλζξσπνπο ράλεη ην ζθνπφ χπαξμήο ηνπ, απνηπγράλεη, αθφκα θη αλ σθειεί ην κηθξνθιίκα ηεο πεξηνρήο. Ο δεκφζηνο ρψξνο γίλεηαη νηθείνο, γίλεηαη ηφπνο, φηαλ ζρεδηάδεηαη ζηελ θιίκαθα ηνπ αλζξψπνπ θαη ηνπ αλζξψπηλνπ κφρζνπ. Απηή ηνπ ε πνηφηεηα, ε νπνία είλαη ε πξψηε πνπ αλάγεη ηε γεληθή ρσξηθή ζπλζήθε ζε ηφπν δσήο, αλαδεηθλχεηαη κε απιέο θαζαξέο γξακκέο θαη πξηζκαηηθνχο φγθνπο θαη δηακνξθψζεηο, ρξεζηκνπνηψληαο πιηθά ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο θαη ιηηέο ζρεδηαζηηθέο επηινγέο, ππαγνξεπκέλεο απφ ηελ αλζξψπηλε αλάγθε. Απηή ε θαηεχζπλζε ηεο ζχλζεζεο, ζπλάδεη απφιπηα κε ηελ επίηεπμε πςειήο ηάμεσο αθαίξεζεο, ζηελ νπνία έγηλε αλαθνξά. Αο κελ παξεξκελεπζεί φκσο σο απιντθή. Έλαο ρψξνο, ειεχζεξνο ή πιήξεο, είλαη ειθπζηηθφο, φηαλ έρεη ελδηαθέξνλ. Γηα λα γεκίζεη θαη πάιη δσή ν δεκφζηνο ρψξνο, δελ αξθεί λα είλαη βηψζηκνο. Απηφ πνπ ρξεηάδεηαη είλαη εθείλα ηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ ηνλ θάλνπλ επράξηζην, μερσξηζηφ θαη άμην παξακνλήο. Η επηδίσμε απηή είλαη πξφθιεζε γηα ην ζρεδηαζηή, δεδνκέλνπ φηη ν ζχγρξνλνο θάηνηθνο ηεο πφιεο βηψλεη ηελ πφιε ηνπ ζε έλαλ ειάρηζην

186

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 7Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΗ΢ ΠΡΟΣΓΙΝΟΜΓΝΗ΢ ΛΤ΢Η΢ βαζκφ, πξνζπεξλά ηνλ ειεχζεξν ρψξν βηαζηηθά θαη αδηάθνξα θαη είλαη κάιινλ πεξαζηηθφο απφ ηε γεηηνληά ηνπ. Γηα λα θεξδίζεη, ινηπφλ ν δεκφζηνο ρψξνο ηνλ άλζξσπν θαη, εμαζθαιίδνληαο ηελ παξακνλή ηνπ ζε απηφλ, λα αθππλίζεη ηε ζπιινγηθή ηνπ ζπλείδεζε, θαιείηαη πξψηα λα ηνπ πξνζθέξεη θάηη ηδηαίηεξν. Απηφ είλαη αθελφο ζπλζήθεο νπηηθήο, ζεξκηθήο θαη αθνπζηηθήο άλεζεο, νη νπνίεο επηηπγράλνληαη ηεξψληαο ηηο αξρέο ηνπ βηνθιηκαηηθνχ ζρεδηαζκνχ, θαη αθεηέξνπ ελδηαθέξνληεο ρψξνη ζηάζεο, γηα ζπλάληεζε θαη θνηλσληθή ζπλαλαζηξνθή, θαη πεξάζκαηα γηα πεξηπιάλεζε θαη ζχλδεζε. Άιισζηε, ν ειεχζεξνο ρψξνο είλαη απηφο ν ελδηάκεζνο ηφπνο, ηνπ νπνίνπ νη αξεηέο είλαη πνιιαπιψλ θχζεσλ θαη δελ γίλνληαη άκεζα αληηιεπηέο ζηνλ ακέηνρν πεξαζηηθφ, αθνχ δελ είλαη θξαπγαιέεο, παξά κφλν κέζσ ηεο παξακνλήο θαη ηεο παξαηήξεζεο. Η κνξθή ηνπ ειεχζεξνπ ρψξνπ, εθφζνλ δελ πξνθχπηεη απφ θελή λνήκαηνο ηάζε πξνο ηνλ εληππσζηαζκφ, αιιά ππαγνξεχεηαη απφ ηε ιεηηνπξγία ηνπ, κπνξεί λα είλαη πεξηζζφηεξν ή ιηγφηεξν ζχλζεηε, φπσο είλαη άιισζηε θαη νη αλζξψπηλεο αλάγθεο.

Γηθφλα 7.1: ΢ηάδηα ζρεδηαζκνχ θαη επαλέληαμεο ηνπ δεκφζηνπ ρψξνπ ζην θηηζκέλν πεξηβάιινλ

Αλάινγα κε ην κέγεζνο, ηε ζέζε θαη ηηο πξνζβάζεηο ηνπο, νη ειεχζεξνη ρψξνη ζηελ πφιε απαληψληαη ζε δηάθνξεο θιίκαθεο, κε ηνπο κηθξφηεξνπο λα αλαθέξνληαη ζηνπο θαηνίθνπο κηαο νξηζκέλεο πεξηνρήο, κηαο γεηηνληάο, ή θαη κηαο ζπλνηθίαο θαη λα εκθαλίδνπλ κεγάιε πξνζηηφηεηα, ελψ νη κεγαιχηεξνη, ζπλήζσο θεληξηθνί θαη πηζαλψο ηζηνξηθνί, αλαθέξνληαη ζπλνιηθά ζηνπο θαηνίθνπο ηεο πφιεο θαη σο εθ ηνχηνπ νη ρξφλνη πξνζέγγηζήο ηνπο είλαη ελ γέλεη κεγάινη. Παξαηεξείηαη φηη ε ζέζε θαη ε αλακελφκελε «ζθαίξα επηξξνήο» ελφο δεκφζηνπ ππαίζξηνπ ρψξνπ εκθαλίδεηαη σο κείδνλ δήηεκα ηνπ ζρεδηαζκνχ ηνπ, θαζψο θαζνξίδεη ζε κεγάιν βαζκφ ην ραξαθηήξα ηνπ. Πέξαλ ησλ ζρεδηαζηηθψλ θαηεπζχλζεσλ πνπ αλαθέξνληαη παξαπάλσ, ε θαηαλνκή θαη δηθηχσζε ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ ζηελ πφιε απνηειεί κηα ζηξαηεγηθήο ζεκαζίαο απφθαζε. Αζθαιψο, ηέηνηνπ

187

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

είδνπο απνθάζεηο ιακβάλνληαη γηα ην ζχλνιν ηεο πφιεο, αθνχ ζπληζηνχλ επέκβαζε κεγάιεο θιίκαθαο. Θα πξέπεη λα ηνληζηεί φηη νπνηαδήπνηε επέκβαζε ζηνλ αζηηθφ ηζηφ, δεδνκέλνπ φηη κεηαιιάζζεη ην ξπζκφ θαη ηε δσή ηεο πφιεο, δελ κπνξεί λα ζεσξεζεί νπδέηεξε. Ο ζρεδηαζηήο κε εξγαιείν ηε κειέηε αλάπιαζεο κπνξεί λα «θαηεπζχλεη» ηηο επηπηψζεηο κηαο αιιαγήο ζην πεξηβάιινλ ηεο πφιεο. Τπ’ απηή ηελ έλλνηα, νη παξεκβάζεηο είλαη ελ γέλεη ηδενινγηθά θνξηηζκέλεο, εθφζνλ εθδειψλνπλ κηα ζπγθεθξηκέλε ζηάζε απέλαληη ζην θνηλσληθφ ζχλνιν, θαη αληαλαθινχλ ην ηδενινγηθφ ππφβαζξν απφ ην νπνίν πεγάδνπλ. Οη επεκβάζεηο πνπ ρξεηάδεηαη λα γίλνπλ ζηελ Αζήλα ηνπ ζήκεξα πξνθχπηνπλ απφ ηελ εμήο αλάγθε: δεκηνπξγία θαη εμαζθάιηζε ησλ θαηάιιεισλ ζπλζεθψλ, ψζηε ε Αζήλα λα κεηαηξαπεί ζε κηα πφιε βηψζηκε γηα ηνπο θαηνίθνπο ηεο ζε θάζε γσληά θαη θακηά πεξηνρή λα κελ είλαη ππνβαζκηζκέλε. Η ινγηθή απηή έξρεηαη ζε πιήξε αληηδηαζηνιή κε ηα λενθιαζηθά πξφηππα ηνπ ρσξηζκνχ ηεο πφιεο ζε δψλεο θαη ηελ θαηνίθεζε απηψλ αλάινγα κε ηελ εηζνδεκαηηθή θαηάζηαζε ησλ πνιηηψλ. Η νπζία ηεο πφιεο είλαη νη πνιίηεο ηεο, άξα θάζε γεηηνληά είλαη εμίζνπ ζεκαληηθή. Σν εξγαιείν γηα ηελ εμαζθάιηζε ησλ επηζπκεηψλ ζπλζεθψλ κηθξνπεξηβάιινληνο είλαη αλ κε ηη άιιν ηα βηνθιηκαηηθά θξηηήξηα πνπ ππεηζέξρνληαη ζην ζρεδηαζκφ. Η δηαζπνξά ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ ζηελ πφιε είλαη ζεκηηή, κε ηελ έλλνηα φηη ην αζηηθφ πξάζηλν ζα πξέπεη λα είλαη άκεζα πξνζβάζηκν θαη θάζε γεηηνληά ρξεηάδεηαη κηα εζηία, έλαλ ππξήλα ζπιινγηθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη θνηλσληθήο ζπλαλαζηξνθήο. Απηή ε θαηαλνκή φκσο ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ ζε θάζε γσληά ηεο πφιεο ζα πξέπεη λα γίλεηαη κε κέηξν θαη θξνληίδα ψζηε λα κελ θαηαθεξκαηίδνληαη νη ειεχζεξνη ρψξνη. Πέξαλ ηνπ γεγνλφηνο φηη έλαο εληαίνο ειεχζεξνο ρψξνο κε θχηεπζε έρεη κεγαιχηεξε νηθνινγηθή ζπλεηζθνξά απφ έλα άζξνηζκα πνιιψλ κηθξψλ, αθφκα θαη αλ νη ζπλνιηθέο επηθάλεηεο είλαη ίζεο ζηηο δχν πεξηπηψζεηο, ε θαηάηκεζε ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ αιινηψλεη θαη ην ραξαθηήξα ηνπο. Γθθπιίδνληαη ζε παξηέξηα ή δηάδξνκνη, κε επθαηξηαθή δηακφξθσζε. Δελ είλαη απηφλνκνη θαη δελ κπνξνχλ λα θηινμελήζνπλ θακία ιεηηνπξγία ηεο θαζεκεξηλήο δσήο, πέξα απφ ηελ αδηάθνξε δηέιεπζε. Παξεκβάιινληαη σο δηαθνζκεηηθφ ζηνηρείν θαη ε πεξηπνίεζή ηνπο, πνπ κνηάδεη λα κελ αθνξά θαλέλα πνιίηε, επηβαξχλεη ελ ηέιεη ηνλ εθάζηνηε δήκν. Ο ηζηφο ηεο πφιεο ρξεηάδεηαη λα αιιάμεη «χθαλζε» θαη νη επηθάλεηεο πξαζίλνπ θάζε ζπλνηθίαο αληί λα είλαη δηακειηζκέλεο ζε κηθξέο κνλάδεο, λα αθηεξψλνληαη ζηελ αλάπηπμε φισλ ησλ θνηλψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ απαξηίδνπλ ηηο πξνεθηάζεηο ηεο θαηνηθίαο. ΢ηηο πεξηζζφηεξεο πφιεηο ηνπ θφζκνπ, ν αζηηθφο ζρεδηαζκφο ζηεξίδεηαη ζηελ αξρή ηεο «πξάζηλεο αιπζίδαο» ή αιιηψο ησλ «δηθηχσλ πξαζίλνπ». Ο ζρεδηαζκφο ησλ θνηλφρξεζησλ ρψξσλ, πιαηεηψλ, πάξθσλ θιπ, γίλεηαη έηζη ψζηε λα ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο ζε κηθξέο απνζηάζεηο. Η ζχλδεζε απηή πξαγκαηνπνηείηαη κε «πξάζηλνπο δηαδξφκνπο», δειαδή κε άμνλεο πνπ έρνπλ επίζεο θχηεπζε θαη θνηλφρξεζην ραξαθηήξα, φπσο είλαη νη πεδφδξνκνη θαη νη πνδειαηφδξνκνη. Με απηφ ηνλ ηξφπν, δεκηνπξγνχληαη, νκνηφκνξθα ζε φιν ηνλ αζηηθφ ηζηφ, ρψξνη πξαζίλνπ εχθνια πξνζβάζηκνη, ψζηε αλαβαζκίδεηαη ν γεληθφο αζηηθφο ζρεδηαζκφο. Καη’ επέθηαζε, αλαβαζκίδεηαη ε πνηφηεηα ηνπ αζηηθνχ πεξηβάιινληνο θαη ε πνηφηεηα δσήο ησλ πνιηηψλ, ελψ νη ππνζηεξηδφκελεο ζπιινγηθέο δξάζεηο θιηκαθψλνληαη. Με ηέηνηαο πνηφηεηαο παξεκβάζεηο, κειεηεκέλεο ζχκθσλα κε ηηο αξρέο ηνπ βηνθιηκαηηθνχ ζρεδηαζκνχ θαη ηεο αεηθνξίαο, κπνξεί λα γίλεη βαζκηαία ε κεηάβαζε απφ ην αζθπθηηθφ αζηηθφ ηνπίν ζε κηα λέα πξαγκαηηθφηεηα, ζηελ νπνία νη δπζκελείο επηπηψζεηο απφ ηηο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο ζα ειαρηζηνπνηεζνχλ θαη ε πφιε ζα θεξδίζεη μαλά ην δεκφζην ρψξν ηεο.

188

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 7Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΗ΢ ΠΡΟΣΓΙΝΟΜΓΝΗ΢ ΛΤ΢Η΢ Σε δηάηαμε θαη κνξθή ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ εληφο ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ θαζνξίδεη ζε κεγάιν βαζκφ ην νδηθφ δίθηπν ηεο πεξηνρήο θαη ηεο πφιεο γεληθφηεξα. Αληίζηξνθα, νη ειεχζεξνη ρψξνη- ηδίσο ζε παξεκβάζεηο κεγάιεο θιίκαθαο ή ζρέδηα επεθηάζεσλ ηεο πφιεο- πξνηείλνπλ θπθινθνξηαθέο ιχζεηο πνπ άιινηε ήηαλ αδηαλφεηεο. Αλ θαη ε θχηεπζε θαηά κήθνο θεληξηθψλ νδηθψλ αμφλσλ είλαη κηα ιχζε κε πνιιαπιά κηθξνθιηκαηηθά νθέιε, ηέηνηνπ είδνπο δηακνξθψζεηο δελ ζπληζηνχλ άξηην ειεχζεξν ρψξν· νη ειεχζεξνη ρψξνη θαη νη δψλεο πξαζίλνπ ζα ήηαλ πξνηηκφηεξν λα απνκνλψλνπλ ηηο δηφδνπο κεγάιεο θπθινθνξίαο, εθφζνλ πξφθεηηαη γηα πεξηνρέο κε πνιχ δηαθνξεηηθνχο ξπζκνχο θαη ξφινπο. Γηα ηε ζρέζε ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ κε ηελ θπθινθνξηαθή θηινζνθία ηεο πφιεο, ρξεηάδεηαη λα αλαθεξζεί ην εμήο: ν δεκφζηνο ρψξνο έρεη ζρεδφλ ζρέζε νξηζκνχ κε ηα κέζα καδηθήο κεηαθνξάο. Σν απηνθίλεην είλαη ε έθθξαζε ζην δεκφζην ρψξν ηεο ηδησηηθήο δσήο, ηεο ηδηνθηεζίαο επνκέλσο έξρεηαη ζε αληηδηαζηνιή κε ηε θχζε ηνπ δεκφζηνπ ρψξνπ. Γπηπιένλ, πξνθαιεί ζπγθέληξσζε ξχπσλ θαη ερνξξχπαλζε. Οη δεκφζηνη ειεχζεξνη ρψξνη πνπ δελ είλαη εχθνια πξνζβάζηκνη, παξά κφλν κε ην απηνθίλεην, δελ απεπζχλνληαη ζε φινπο ηνπο πνιίηεο, παξά κφλν ζε φζνπο κπνξνχλ λα ηνπο πξνζεγγίζνπλ, άξα δελ αληαπνθξίλνληαη πιήξσο ζηελ απνζηνιή ηνπο. Γπηπιένλ, νη ρψξνη απηνί ζπρλά αληηκεησπίδνπλ πξνβιήκαηα ζηάζκεπζεο θαη απηφο είλαη έλαο ιφγνο γηα λα κεησζεί ε δεκνηηθφηεηά ηνπο. ΢ε θάζε πεξίπησζε θαη γηα φινπο ηνπο παξαπάλσ ιφγνπο, δηαθαίλεηαη ε ζρέζε ηνπ ειεχζεξνπ ρψξνπ κε ηελ θίλεζε ζηελ πφιε· είλαη ζπλεπψο απαξαίηεην ν επαλαζρεδηαζκφο ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ λα ζπλνδεχεηαη απφ κειέηε πξνζβαζηκφηεηαο θαη έληαμεο ζηε ξνή ηεο πφιεο. Οινθιεξψλνληαο ηελ πξψηε ελφηεηα θαη αμηνινγψληαο ηηο ζρεδηαζηηθέο επηδηψμεηο θαη ζπλζεηηθέο αξρέο πνπ πξέπεη λα αθνινπζνχληαη θαηά ηε κειέηε θαη αλάπιαζε ηνπ δεκφζηνπ ειεχζεξνπ ρψξνπ, αλαθχπηεη έλα κείδνλ εξψηεκα: κε πνην ηξφπν παξέρνπλ απηέο νη θαηεπζχλζεηο εμαζθάιηζε γηα ηε βησζηκφηεηα ηνπ ρψξνπ ζηνλ νπνίν γίλεηαη ε επέκβαζε; Δεδνκέλεο ηεο δνθεξήο εηθφλαο ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ ζηε ζχγρξνλε Αζήλα, ζα ήηαλ εχινγε θαη αλακελφκελε ε ππφζεζε φηη παξά ηηο φπνηεο αιιαγέο, νη δεκφζηνη ππαίζξηνη ρψξνη ζα εγθαηαιεηθζνχλ θαη πάιη ζχληνκα σο λεθξά θχηηαξα. Απηφ πνπ είλαη αλαηξεπηηθφ ζε απηή ηελ πεξίπησζε είλαη δηακνξθψζεηο κε ζπγθεθξηκέλν ιφγν χπαξμεο, ζεκαληηθέο κία πξνο κία. Έλα ζηνηρείν κε πεξηερφκελν, κηα άξηηα νληφηεηα δελ κπνξεί λα ζεσξεζεί πεξηηηή θαη σο ηέηνηα λα παξαθκάζεη. Απηφ πνπ δελ αληέρεη ζην ρξφλν είλαη ην ζηνιίδη, ην δηαθνζκεηηθφ ζηνηρείν, ην νπνίν επηιέρζεθε κε θξηηήξηα αηζζεηηθά θαη δελ κπνξεί λα εμεγήζεη ηε ιεηηνπξγία ηνπ. Μηα ηέηνηα κνξθή, θελή πεξηερνκέλνπ, ηδσκέλε ζε έλα δηαθνξεηηθφ εξκελεπηηθφ πιαίζην, ζε κηα δηαθνξεηηθή ρξνληθή ζηηγκή γηα παξάδεηγκα, κνηάδεη γξαθηθή ή παξσρεκέλε. ΢ηνλ αληίπνδα, απηφ πνπ αληέρεη ζην ρξφλν θαη κέλεη ζαλ θιεξνδφηεκα ζηηο επφκελεο γεληέο είλαη εθείλε ε αξρηηεθηνληθή πνπ απνθξπζηαιιψλεη ηελ νπζία ηεο πφιεο. Όηαλ ην βίσκα πξνηείλεη ηε δηθή ηνπ γεσκεηξία, ηφηε αηζζεηηθή είλαη ε ίδηα ε δσή. Οη πξνηεηλφκελεο δηακνξθψζεηο ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ ζπληζηνχλ κηα πξαγκαηηθφηεηα ε νπνία επηδέρεηαη πνηθίιεο εξκελείεο θαη εθδνρέο ρξήζεο· είλαη κηα νπζία αλζεθηηθή ζην ρξφλν θαη θνηλή ζηνλ ηφπν. Η πξνζαξκνζηηθφηεηα απηψλ ησλ κνξθψλ, απηψλ ησλ εκπεηξηψλ ηνπ ηφπνπ, ζηηο κεηαιιαγέο ηνπ πεξηβάιινληνο, θαζηζηά εθηθηή ηε δηαρξνληθή πξνζέγγηζή ηνπο. Αθφκε θη αλαγλσξίδνληαο απηή ηελ αμία ηνπ ειεχζεξνπ ρψξνπ θαη εηδηθφηεξα ησλ πξνηάζεσλ αλαζπγθξφηεζήο ηνπ, εθθξεκεί ε επί ηνπ πξαθηένπ δηαζθάιηζε ηεο βησζηκφηεηάο ηνπ. Ο ιφγνο γηα ηελ πεξηπνίεζε θαη θξνληίδα ηνπ θνηλφρξεζηνπ ρψξνπ, πνπ επηβαξχλεη ηα δεκνηηθά ζπλεξγεία θαη ε εκπεηξία δείρλεη φηη ζπλήζσο δελ είλαη επαξθήο. Η παξακνλή ζην δεκφζην ρψξν θαη απφ θνηλνχ δξαζηεξηνπνίεζε κε ηνπο γείηνλεο αλαηξέπεη ηελ επηθξαηνχζα ζεψξεζε φηη ν πνιίηεο θαιείηαη λα πξνζηαηεχζεη κφλν φηη ηνπ αλήθεη κε ηίηινπο ηδηνθηεζίαο. Ωο ελεξγφ κέινο ηεο θνηλφηεηαο, έρεη δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο ζην δεκφζην ρψξν, είλαη άξξεθηα

189

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

ζπλδεδεκέλνο κε απηφλ. Γπαλαθέξνληαο ηελ αίζζεζε ηεο νηθεηφηεηαο ηνπ πνιίηε ζην δεκφζην ρψξν, ν ρψξνο απηφο γίλεηαη ηφπνο ηνπ θη ν πνιίηεο γίλεηαη ζπκκέηνρνο ζε θάζε πξνζπάζεηα αλάδεημεο, θξνληίδαο, ππεξάζπηζεο θαη πξνζηαζίαο ηνπ ειεχζεξνπ θνηλφρξεζηνπ ρψξνπ. Απηφ ζεκαίλεη πσο νη θάηνηθνη ηεο πεξηνρήο ζα πεξηπνηεζνχλ ηνλ ειεχζεξν ρψξν, φρη επεηδή είλαη εθηεζεηκέλνο ζην βιέκκα, αιιά επεηδή ληψζνπλ φηη ηνπο πξνζθέξεηαη, ζε φινπο ηζάμηα, θαη είλαη αλαπφζπαζην θνκκάηη ηεο δσήο ηνπο. ΢ε απηή ηελ πεξίπησζε, έρεη θαηαθηεζεί ν ζεβαζκφο ηνπ πνιίηε πξνο ην δεκφζην ρψξν, θαη είλαη απηφο ν ζεβαζκφο πνπ πξνζηαηεχεη ηνλ ηειεπηαίν απφ ηελ εγθαηάιεηςε θαη ηελ παξαθκή.

7.3 Πιαηείεο Φηινπάππνπ θαη Γιπίδνο, Άλσ Πεηξάισλα : ε πξφηαζε αλάπιαζεο Γηα ηηο δχν πιαηείεο, πνπ κειεηψληαη ζηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, πξνηείλεηαη κηα ιχζε ελνπνίεζεο θαη ζπλνιηθήο κηθξνθιηκαηηθήο αλαβάζκηζεο, αθνινπζψληαο ηα θξηηήξηα ηνπ βηνθιηκαηηθνχ ζρεδηαζκνχ , αιιά θαη ηηο θνηλσληθέο αλάγθεο ηεο πεξηνρήο. Καηαβάιιεηαη δε ε κέγηζηε πξνζπάζεηα λα γίλνπλ ζεβαζηέο νη ζπλζεηηθέο αξρέο πνπ παξαηίζεληαη ζηα πξνεγνχκελα. Αθνινπζεί παξνπζίαζε ησλ επηδηψμεσλ θαη ησλ ελδηάκεζσλ βεκάησλ ηνπ ζρεδηαζκνχ, εμεγψληαο θάζε ζπλζεηηθή επηινγή πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε, κέρξη ηελ θαηάξηηζε ηνπ ηειηθνχ ζρεδίνπ ηεο αλάπιαζεο.

Γηθφλα 7.2: ΢ρεηηθή ζέζε πεξηνρήο κειέηεο θαη ιφθσλ Κνίιεο θαη Φηινπάππνπ

190

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 7Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΗ΢ ΠΡΟΣΓΙΝΟΜΓΝΗ΢ ΛΤ΢Η΢

Γηθφλα 7.3: ΢εκεξηλή άπνςε ηνπ ιφθνπ Κνίιεο

Ίζσο ην πιένλ ελδηαθέξνλ ραξαθηεξηζηηθφ ηεο πεξηνρήο κειέηεο, αθνξά ζηε γεηηλίαζή ηεο κε ηνπο ιφθνπο Φηινπάππνπ θαη Κνίιεο, ησλ νπνίσλ είλαη εμίζνπ έληνλν ην εδαθηθφ θαη ην ηζηνξηθφ αλάγιπθν. Οη δχν ιφθνη απνηεινχλ ζεκαληηθνχο «πλεχκνλεο» πξαζίλνπ, αιιά θαη ηνπφζεκα γηα ηε γεηηνληά ησλ Άλσ Πεηξαιψλσλ. Απέρνπλ δε ιηγφηεξν απφ 200m απφ ηελ πεξηνρή κειέηεο. Απηή ε εγγχηεηα, απνηέιεζε ηζρπξή θαηεπζπληήξην δχλακε θαηά ην ζρεδηαζκφ, θαζψο ε ζχλδεζε ηνπ ζπκπιέγκαηνο ησλ δχν πιαηεηψλ κε ηνπο ιφθνπο, πξνζθέξεη ζηε ζπλνηθία έλα δίθηπν ρψξσλ πξαζίλνπ. Σν πξάζηλν ζηελ πεξηνρή κειέηεο κπνξεί λα ζεσξεζεί αλεπαξθέο, ηδίσο ζπγθξηλφκελν κε 2

ηε ζπλνιηθή επηθάλεηα ηνπ ειεχζεξνπ ρψξνπ, ε νπνία είλαη 650m γηα ηελ πιαηεία Φηινπάππνπ θαη 2

1973m γηα ηελ πιαηεία Γιπίδνο. Πξψηε, ινηπφλ, βαζηθή επηδίσμε ππήξμε ε αλάδεημε ηεο ζέζεο θαη ηνπ κεγέζνπο ηνπ ειεχζεξνπ ρψξνπ, κέζσ ηεο ελνπνίεζεο ησλ δχν πιαηεηψλ θαη ηεο ζπζηεκαηηθήο θχηεπζεο απηψλ, ψζηε λα εληαρζνχλ νξγαληθά ζην πιέγκα ησλ ειεχζεξσλ ρψξσλ ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο.

191

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθφλα 7.4: Ο ιφθνο Φηινπάππνπ, φπσο θαίλεηαη απφ ηνλ νκψλπκν πεξηθεξεηαθφ δξφκν

Γηθφλα 7.5: Ο ζπλνιηθφο ειεχζεξνο ρψξνο ζηελ πεξηνρή κειέηεο

Θα πξέπεη λα ππνγξακκηζηεί ζε απηφ ην ζεκείν, φηη ν ειεχζεξνο ρψξνο δελ αληηκεησπίδεηαη θαηά ηνλ επαλαζρεδηαζκφ ηνπ σο ππνιεηκκαηηθφο, φπσο παξνπζηάδεηαη ζηελ πξνεγνχκελε εηθφλα. Ννείηαη σο ζεηηθφο ρψξνο, κε ηελ έλλνηα φηη ζπληζηά ην πεξίβιεκα ελφο πεξηερνκέλνπ, θαη σο ηέηνηνο αληηκεησπίδεηαη ζηα επφκελα. Λφγσ ηεο θαίξηαο ζέζεο ηνπ, ζην ζπλερέο νηθνδνκηθφ ζχζηεκα ησλ Άλσ Πεηξαιψλσλ, ε ζπλζεηηθή αληηκεηψπηζε ηνπ ρψξνπ δηέπεηαη απφ ηηο εμήο επηδηψμεηο: 1) ΢χλδεζε κε ηνπο ηζηνξηθνχο ιφθνπο Φηινπάππνπ θαη Κνίιεο θαη 2) «Πξνζηαζία» απφ ηνπο ζνξχβνπο θαη ηνπο ξχπνπο ηεο ιεσθφξνπ Καιιηξξφεο. Παξάιιεια, φπσο ζπκβαίλεη ζηε γεληθή πεξίπησζε ηνπ

192

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 7Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΗ΢ ΠΡΟΣΓΙΝΟΜΓΝΗ΢ ΛΤ΢Η΢ ειεχζεξνπ δεκφζηνπ ρψξνπ, επηδηψθεηαη ε εζσηεξηθή αξηηφηεηά ηνπ θαη ζε έλα βαζκφ ε απηναλαθνξηθή ιεηηνπξγία ηνπ, επηδίσμε πνπ ζπλνςίδεηαη ζηα εμήο ζεκεία: ν κειεηψκελνο ρψξνο θαιείηαη λα ιεηηνπξγήζεη σο ππαίζξην θαζηζηηθφ, αιιά θαη σο πέξαζκα, θαη ε ελζάξξπλζε, κέζσ ηνπ ζρεδηαζκνχ, ηφζν ηεο ζηάζεο, φζν θαη ηεο θίλεζεο, απνθαιχπηεη ηνλ ηδηαίηεξν ραξαθηήξα ηνπ. Γπηπιένλ, ζπλαξηψκελε κε ην ραξαθηήξα ηνπ σο δεκφζην αγαζφ είλαη ε επηδίσμε ν ρψξνο απηφο λα θηινμελήζεη ηηο ζπιινγηθέο δξάζεηο θαη ηηο θαζεκεξηλέο εθδειψζεηο ηεο γεηηνληάο. Σέινο, κε πιήξε ζεβαζκφ ζηηο αξρέο ηεο αεηθνξίαο, αλαδεηψληαη εθείλεο νη ζρεδηαζηηθέο επηινγέο πνπ ζα πξνζθέξνπλ έλα επράξηζην κηθξνπεξηβάιινλ.

Γηθφλα 7.6: Οη βαζηθέο επηδηψμεηο θαηά ην ζρεδηαζκφ

Έλαο ειεχζεξνο δεκφζηνο ρψξνο είλαη δσληαλφ θνκκάηη ηεο πφιεο, αλ θαη κφλν αλ εληάζζεηαη αξκνληθά ζηνλ ηζηφ ηεο. Με απηφ σο αξρή, θαηά ην ζρεδηαζκφ ιακβάλεηαη ππ΄φςηλ ε νπηηθή επαθή ηνπ ρψξνπ κε ην πεξηβάιινλ ηνπ. Απφ δηεξεχλεζε θαη επί ηφπνπ παξαηήξεζε, πξνθχπηνπλ νη εμήο ζρέζεηο: ε πιαηεία Φηινπάππνπ θαη ε νδφο Πξακάλησλ «βιέπνπλ» ζην ιφθν Φηινπάππνπ. Γπίζεο, θαηεξρφκελνη απφ ην ιφθν ηνπ Φηινπάππνπ, νη πεξαζηηθνί απνθηνχλ ζηαδηαθά νπηηθή επαθή κε ηελ νκψλπκε πιαηεία, ζπλζήθε πνπ επαλαιακβάλεηαη κε ηελ πιαηεία Γιπίδνο θαηά ηελ θάζνδν απφ ην ιφθν Κνίιεο. Σέινο, ε πεξηνρή κειέηεο είλαη νξαηή θαηά ηελ θίλεζε ζηε ιεσθφξν Καιιηξξφεο, θπξίσο φκσο σο ζεκεηαθφ πξάζηλν, ιφγσ ηεο πςειήο ηαρχηεηαο ησλ δηεξρφκελσλ νρεκάησλ. Απηέο νη αιιειεπηδξάζεηο, είλαη κεγάιεο αμίαο γηα ην ζρεδηαζκφ, θαη αμηνπνηνχληαη κε ηξφπν πνπ πεξηγξάθεηαη ζηα επφκελα.

193

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθφλα 7.7: Η ζέα πξνο ην ιφθν Φηινπάππνπ θαη ηα «κέησπα» ηνπ κειεηψκελνπ ειεχζεξνπ ρψξνπ ζην πεξηβάιινλ ηνπ

Γηα ηε κειέηε ηνπ ειεχζεξνπ ρψξνπ, κε θξνληίδα σο εάλ ήηαλ πιήξεο, αιιά κε ηαπηφρξνλν ζεβαζκφ ζηε θχζε ηνπ σο αζηηθφ θελφ, ρξεηάδεηαη λα εληνπηζηνχλ ηα εγγελή ραξαθηεξηζηηθά θάζε «πεξηνρήο» ηνπ. Η αλαγλψξηζε απηψλ ησλ ηδηνηήησλ, πξντφλ κειέηεο θαη παξαηήξεζεο, νδεγεί ζην ζπκπέξαζκα φηη ν ειεχζεξνο δεκφζηνο ρψξνο ζηελ πφιε είλαη θνξέαο λνεκάησλ θαη πνηνηήησλ, ηα νπνία δελ πξνθχπηνπλ κφλν απφ ην ζρεδηαζκφ, αιιά θαη ζε έλα βαζκφ ηνλ θαζνξίδνπλ. ΢ηελ πεξηνρή κειέηεο, μερσξίδνπλ νη αθφινπζεο ρσξηθέο «ελφηεηεο». Η πιαηεία Φηινπάππνπ, ζε θαίξην ζεκείν ηεο γεηηνληάο, ζε επαθή κε θεληξηθνχο δξφκνπο, φπσο ε νδφο Γελλαίνπ Κνινθνηξψλε θαη ζε κηθξή απφζηαζε απφ ηελ πιαηεία Μεξθνχξε, ιεηηνπξγεί σο θφκβνο, πνπ «ζπιιέγεη» ηελ θίλεζε απφ ηνπο γχξσ δξφκνπο θαη ηελ «θαηαλέκεη» ζηνλ πεδφδξνκν Αγλάλησλ, ζηελ πιαηεία Γιπίδνο θαη ζηνπο γχξσ κηθξφηεξνπο δξφκνπο. Ο πεδφδξνκνο Αγλάλησλ απνηειεί πξνέθηαζε ησλ απιψλ ησλ γχξσ ζπηηηψλ, θαηαιήγεη ζε αδηέμνδν θαη ζπληζηά έλαλ εζσζηξεθή, θπηεκέλν πεξίπαην κήθνπο 100m. Η νδφο Πξακάλησλ, ζπλδέεη ηηο δχν πιαηείεο θαη παξαιακβάλεη ηελ πςνκεηξηθή ηνπο δηαθνξά, είλαη δε δξφκνο ήπηαο θπθινθνξίαο, φπσο νη πεξηζζφηεξνη ηεο γεηηνληάο. Σέινο, ε πιαηεία Γιπίδνο, απνηειεί έλαλ θαηεμνρήλ ρψξν ζηάζεο, κε κεγάιν εκβαδφ θαη κφλν κεηνλέθηεκα ηε γεηηλίαζε κε ηε ιεσθφξν Καιιηξξφεο, ηεο νπνίαο ν ζφξπβνο ηελ θαηαθιχδεη.

194

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 7Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΗ΢ ΠΡΟΣΓΙΝΟΜΓΝΗ΢ ΛΤ΢Η΢

Γηθφλα 7.8: ΢ρεδηάγξακκα ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο πεξηνρήο κειέηεο , φπσο είλαη ζήκεξα

Καηά ηελ πξνζπάζεηα αλαζπγθξφηεζεο ησλ δχν πιαηεηψλ, δελ απνδίδνληαη λέεο ηδηφηεηεο ζην ρψξν, αιιά αλαδεηθλχνληαη κε ηα θαηάιιεια κέηξα, απηέο πνπ είλαη ήδε πξφδειεο θαη πνπ έρνπλ πξνθχςεη απφ ηελ ππάξρνπζα γεσκεηξία, ε νπνία δηαηεξείηαη, ζηα πιαίζηα ηνπ ζρεδηαζκνχ ζε ππάξρνλ θέιπθνο, θαη απφ ηηο αλζξψπηλεο αλάγθεο. ΢ηελ επφκελε εηθφλα παξνπζηάδεηαη ην νξγαλφγξακκα ησλ ιεηηνπξγηψλ πνπ απνδίδνληαη ζηελ πεξηνρή κειέηεο.

195

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθφλα 7.9: Οξγαλφγξακκα ιεηηνπξγηψλ πνπ κπνξνχλ λα θηινμελήζνπλ νη δχν πιαηείεο

΢ηα πιαίζηα ηεο θαηά ην δπλαηφλ δηαηήξεζεο ηνπ πεξηγξάκκαηνο ηνπ ρψξνπ, ε δξαζηηθφηεξε επέκβαζε πνπ πξνηείλεηαη είλαη ε πεδνδξφκεζε ηεο νδνχ Πξακάλησλ. Η πξφζεζε πνπ απηφ εθθξάδεη είλαη ε ζχλδεζε ησλ ειεχζεξσλ δεκφζησλ ρψξσλ κε «πξάζηλνπο δηαδξφκνπο» ζε κηα ελφηεηα κε θνηλέο κηθξνθιηκαηηθέο ζπλζήθεο θαη ρσξηθέο πνηφηεηεο. Αζθαιψο, ε επηινγή απηή ηξνπνπνηεί ηελ θπθινθνξία ζηε γεηηνληά, φπσο θαίλεηαη ζην επφκελν ζθαξίθεκα.

Γηθφλα 7.10: ΢θαξίθεκα δηακφξθσζεο ηεο θπθινθνξίαο θαηφπηλ ηεο πεδνδξφκεζεο ηεο νδνχ Πξακάλησλ

196

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 7Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΗ΢ ΠΡΟΣΓΙΝΟΜΓΝΗ΢ ΛΤ΢Η΢ Σν παξαθάησ ζθαξίθεκα απνηειεί κέξνο ηεο δηαδηθαζίαο αλαδήηεζεο βειηησκέλνπ πεξηγξάκκαηνο γηα ην ζχκπιεγκα ησλ δχν πιαηεηψλ θαη ηνλ πεδφδξνκν Αγλάλησλ.

Γηθφλα 7.11: Δηαδηθαζία αλαδήηεζεο λέσλ πεξηγξακκάησλ γηα ηελ πεξηνρήκειέηεο.

Πξντφλ ηεο δηαδηθαζίαο απηήο, ην λέν ζρέδην ηεο πεξηνρήο, πάλσ ζην νπνίν ζα ηνπνζεηεζεί ζηε ζπλέρεηα ν πξνηεηλφκελνο εμνπιηζκφο θαη ε βιάζηεζε (Γηθφλα 7.12).

197

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθφλα 7.12: ΢ρέδην ηεο πεξηνρήο κειέηεο, φπσο δηακνξθψζεθε απφ ηα παξαπάλσ ζηάδηα δηεξεχλεζεο.

Σνλ θαζνξηζκφ πεξηγξακκάησλ αθνινπζεί ε ιεπηνκεξήο δηακφξθσζε θάζε πεξηνρήο, ε επηινγή θχηεπζεο θαη επηζηξψζεσλ, θαζψο θαη ε ηνπνζέηεζε θηλεηνχ θαη αθίλεηνπ εμνπιηζκνχ. Ο ρψξνο πνπ αλαδχεηαη απφ απηή ηε δηαδηθαζία, επηδηψθεηαη λα πξνζθέξεη έλα επράξηζην, άλεην θαη ελδηαθέξνλ πεξηβάιινλ, ζην νπνίν λα ελαιιάζζνληαη νη πεξηνρέο ζηάζεο θαη δηεκέξεπζεο κε ηηο δψλεο πεξηπάηνπ θαη δηέιεπζεο. Γπηπιένλ, αλαδεηψληαη ηξφπνη ελζάξξπλζεο ηεο παξακνλήο ζην ρψξν θαη ζπλαλαζηξνθήο κε ηνπο γείηνλεο, κε ζεβαζκφ ζην ραξαθηήξα θαη ηελ ηζηνξία ηεο πεξηνρήο.

198

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 7Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΗ΢ ΠΡΟΣΓΙΝΟΜΓΝΗ΢ ΛΤ΢Η΢

Γηθφλα 7.13: Άμνλεο θίλεζεο θαη ρψξνη δηεκέξεπζεο ζηελ πεξηνρή κειέηεο

199

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθφλα 7.14: ΢θίηζα επίιπζεο ηνπ ειεχζεξνπ ρψξνπ

Η πξνηεηλφκελε ζηξαηεγηθή είλαη κηα αζηηθή ζπξξαθή πνπ επηηπγράλεηαη κέζσ ελφο ζπλδπαζκνχ βαζκηδσηψλ θαη θεθιηκέλσλ επηπέδσλ. Έηζη, ζρεκαηίδνληαη θεξθίδεο απφ εκθαλέο κπεηφλ, ε γεσκεηξία ησλ νπνίσλ γεθπξψλεη ηελ πςνκεηξηθή δηαθνξά κεηαμχ ησλ νδψλ Γελλαίνπ Κνινθνηξψλε θαη Καιιηξξφεο (πεξίπνπ 10m). Η γεθχξσζε ηνπ ηνπνγξαθηθνχ ράζκαηνο αλαδεηθλχεη ην ρψξν σο ζπλερφκελν πεδίν, θαη κάιηζηα νη ξάκπεο πνπ ηνπνζεηνχληαη δίπια ζηηο θεξθίδεο, επηηξέπνπλ ηε ζπλερφκελε θίλεζε ζηνλ πεδφδξνκν, ηνλ νπνίν θαζηζηνχλ θηιηθφ πξνο ηνπο πνδειάηεο θαη πξνζβάζηκν ζε άηνκα κε θηλεηηθέο δπζθνιίεο. Η πξνζβαζηκφηεηα είλαη εμάιινπ κηα απφ ηηο βαζηθφηεξεο αξεηέο πνπ πξέπεη λα δηαθξίλνπλ ην δεκφζην ρψξν. Μέξνο ηνπ πιάηνπο ησλ θεξθίδσλ δηακνξθψλεηαη- αμηνπνηψληαο ηελ πςνκεηξηθή δηαθνξά πνπ πξνθχπηεη- ζε θαζηζηηθφ απφ κπεηφλ, φπσο θαίλεηαη ζην ζρεηηθφ ζθαξίθεκα. Η αιιεινπρία ζθαινπαηηψλ ζηαζεξήο δηαηνκήο κε πιαηηά επίπεδα, δεκηνπξγεί έλαλ ρψξν κε ελδηαθέξνλ, ε θίλεζε δηακέζνπ ηνπ νπνίνπ γίλεηαη άλεηα,

200

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 7Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΗ΢ ΠΡΟΣΓΙΝΟΜΓΝΗ΢ ΛΤ΢Η΢ ελψ ηαπηφρξνλα δίλεη αθνξκή γηα ηε δηακφξθσζε πνηθηιίαο ππαίζξησλ θαζηζηηθψλ θαη ρψξσλ ζπλάζξνηζεο. Σν πάηεκα ησλ ζθαινπαηηψλ είλαη 32cm θαη ην χςνο ηνπο 15cm, ζχκθσλα κε ηηο πξνδηαγξαθέο γηα ηηο θιίκαθεο ζην δεκφζην ρψξν. Όζν γηα ηηο ξάκπεο, αλαθέξεηαη φηη δελ ηεξείηαη ε κέγηζηε επηηξεπφκελε θιίζε 7%, εληνχηνηο, ιφγσ κηθξνχ κήθνπο, θάηη ηέηνην επηηξέπεηαη, ρσξίο λα εκπνδίδεηαη ε θίλεζε ησλ ακαμηδίσλ. Σν πιηθφ πνπ επηιέγεηαη γηα ηηο ζθάιεο, ηηο ξάκπεο θαη ηα ηνπνζεηνχκελα θαζηζηηθά (γηα ηα νπνία γίλεηαη ιφγνο θαη ζηα επφκελα) είλαη εκθαλέο κπεηφλ, πιηθφ πνπ ηαηξηάδεη ζηελ απζηεξή γεσκεηξία ηνπ ρψξνπ θαη ζην ραξαθηήξα ηεο πεξηνρήο, ζπκβάιινληαο ζε έλα άλεην νπηηθφ πεξηβάιινλ, ρσξίο λα πξνθαιεί ζάκβσζε θαη αλαδεηθλχνληαο ηνπο ιηηνχο πξηζκαηηθνχο φγθνπο πνπ δηακνξθψλνπλ ηε ζχλζεζε. Ο πεδφδξνκνο Πξακάλησλ θαη φινη νη δηάδξνκνη πνπ δεκηνπξγνχληαη ζηηο δχν πιαηείεο, θαιχπηνληαη απφ νηθνινγηθφ ιηζφζηξσην, πιηθφ πνξψδεο, πνπ επηηξέπεη ηε θπζηθή απνζηξάγγηζε ησλ νκβξίσλ πδάησλ θαη ηελ αλάπηπμε βιάζηεζεο ζηνπο αξκνχο ησλ θπβνιίζσλ, παξακέλνληαο απνιχησο ηαηξηαζηφ κε ηελ απζηεξή γεσκεηξία ηνπ ρψξνπ. Σν αηζζεηηθφ απνηέιεζκα ηζνξξνπεί αλάκεζα ζην θπζηθφ θαη ζην ηερλεηφ, ελαξκνλίδεηαη δε πιήξσο, ηφζν κε ηα ζηνηρεία ζθπξνδέκαηνο θαη ην ηζηκεληέλην ιηζφζηξσην ησλ πεξηκεηξηθψλ πεδνδξνκίσλ (ακηγψο αζηηθή θαηάζηαζε), φζν θαη κε ην θπζηθφ, παηεκέλν ρψκα πνπ θαιχπηεη ηα παξηέξηα. Σν ππφβαζξν, επνκέλσο, ζηα παξηέξηα θαη ζηα ππαίζξηα θαζηζηηθά είλαη θπζηθφ έδαθνο, πδαηνπεξαηφ θαη θαηάιιειν γηα ηελ αλάπηπμε ησλ θπηψλ, αθνχ βξίζθνληαη ζην θπζηθφ ηνπο πεξηβάιινλ. Καιχπηεηαη απφ γξαζίδη θαη ζάκλνπο, φρη γθαδφλ (πφζσ κάιινλ ηερλεηφ), θαη απνθεχγεηαη νπνηαδήπνηε δηακφξθσζε έρεη απνθιεηζηηθά εμσξατζηηθφ, δηαθνζκεηηθφ ξφιν. Ο ξφινο ηεο βιάζηεζεο ζηελ ελ ιφγσ ζχλζεζε, είλαη κείδνλνο ζεκαζίαο. Γπηιέγνληαη θπηά πνπ ηαηξηάδνπλ ζην ρψξν, θαζψο επδνθηκνχλ θαη απαληψληαη ζηελ πεξηνρή θαη κπνξνχλ λα αλαπηπρζνχλ ζηηο πθηζηάκελεο κηθξνθιηκαηηθέο ζπλζήθεο. Γλζαξξχλεηαη δε, ν ζπλδπαζκφο δηαθφξσλ εηδψλ, γηα ιφγνπο αηζζεηηθνχο, αιιά θαη βηνθιηκαηηθνχο: νη αλνκνηφκνξθεο ζπζηάδεο δέληξσλ παξέρνπλ απνδεδεηγκέλα θαιχηεξε ερνπξνζηαζία, ελψ ιεηηνπξγνχλ απνηειεζκαηηθφηεξα σο αλεκνθξάρηεο. Πξνθεηκέλνπ λα είλαη ν ρψξνο επράξηζηνο θαη ηνπο ρεηκεξηλνχο κήλεο, επηιέγνληαη θπιινβφια δέληξα, ησλ νπνίσλ ε επεξγεηηθή ζπλεηζθνξά ηνπο ζεξηλνχο κήλεο, ζπλδπάδεηαη κε ηε δηεπθφιπλζε ηεο δηέιεπζεο ηνπ ειηαθνχ θσηφο ην ρεηκψλα, απνπζία θπιιψκαηνο. Γλψ, ελ γέλεη δελ πξνηείλνληαη βηνθιηκαηηθέο πξνζφςεηο θαη θπηεκέλα δψκαηα, θαζψο ηα κέηξα απηά αθνξνχλ ζηελ ηδησηηθή πξσηνβνπιία θαη ε δηεξεχλεζε ηνπ θαηά πφζνλ κπνξνχλ λα ππνζηεξηρζνχλ απφ ηα παιηά ζπίηηα ηεο γεηηνληάο, μεπεξλά ηνπο ζθνπνχο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, πξνβιέπεηαη θάιπςε κε αλαξξηρφκελα θπηά ησλ κεζνηνηρηψλ ησλ φκνξσλ νηθνπέδσλ απηνχ πνπ απαιινηξηψλεηαη (ζπκβνιή Αγλάλησλ θαη Πξακάλησλ). Γπηζηξέθνληαο ζην ξφιν ηεο θχηεπζεο, ε ελαιιαγή κεηαμχ αλνηρηψλ ρψξσλ θαη ρψξσλ κε πεξηζζφηεξα δέληξα, εκπινπηίδεη ηελ εκπεηξία ηεο πιαηείαο, απνθαιχπηεη πεξηνρέο κε πνηθίιεο κηθξνθιηκαηηθέο ζπλζήθεο, νη νπνίεο κπνξνχλ λα θηινμελήζνπλ δηαθνξεηηθέο ιεηηνπξγίεο, ιεηηνπξγεί σο θπζηθφ δηαρσξηζηηθφ κεηαμχ θαζηζηηθψλ κε δηαθνξεηηθφ ραξαθηήξα θαη αθφκα ελζαξξχλεη ηελ θίλεζε θαη ηε ζηάζε, θαηά πεξίπησζε, θαη ππνδεηθλχεη ηελ είζνδν θαη έμνδν απφ ηελ πιαηεία. Μέζσ ηεο θαηάιιειεο θχηεπζεο, γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα δηαρείξηζεο ηνπ γεγνλφηνο φηη ν ρψξνο είλαη παξάγσλνο, κε ηε θξνληίδα λα απνθεχγνληαη νη νμείεο γσλίεο ζηα παξηέξηα, σο κε ιεηηνπξγηθέο. Όπσο αλαθέξζεθε ζηα πξνεγνχκελα, ε πιαηεία δηακνξθψλεηαη ψζηε λα έρεη «κέησπν» πξνο ηελ «θαξδηά» ηεο ζπλνηθίαο, επνκέλσο νη φςεηο πξνο ηε Γελλαίνπ Κνινθνηξψλε θαη ην ιφθν Φηινπάππνπ θξνληίδνληαη, ψζηε λα είλαη ειθπζηηθέο γηα ην δηεξρφκελν πεξαζηηθφ, κε ηα δέληξα λα πξνζηαηεχνπλ απφ ηελ θίλεζε ηνπ δξφκνπ, λα ππνδεηθλχνπλ ην πεξίγξακα ηνπ ειεχζεξνπ ρψξνπ θαη λα ππνγξακκίδνπλ ηελ είζνδν ζε απηφλ. Όζν γηα ηε ζρέζε κε ηε ιεσθφξν Καιιηξξφεο, ζε απηή ηελ πεξίπησζε, ππάξρεη πνιχ

201

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

κεγαιχηεξε αλάγθε πξνζηαζίαο ηεο πιαηείαο απφ ηελ ερνξχπαλζε θαη ην θαπζαέξην ηεο ιεσθφξνπ, θαη αλάδεημε ηεο ζχλδεζήο ηεο κε ηνπο ιφθνπο Κνίιεο θαη Φηινπάππνπ. Άιισζηε, ε πιαηεία ζρεδηάδεηαη ζηελ θιίκαθα ηνπ αλζξψπνπ θαη ηνπ αλζξψπηλνπ βαδίζκαηνο θαη είλαη αδχλαηνλ ε νπζία ηεο λα επηθνηλσλεζεί ζηνλ θηλνχκελν κε ηνπο ξπζκνχο ηεο ιεσθφξνπ. Οη ππθλέο θαη ζπλερφκελεο δεληξνζηνηρίεο ζην λφηην ηκήκα ηεο ζχλζεζεο, εμππεξεηνχλ ην ζθνπφ απηφ. Έρνληαο νινθιεξψζεη κε ηα ζηνηρεία βιάζηεζεο, ε πεξηγξαθή εζηηάδεηαη ζηνλ ηνπνζεηνχκελν αζηηθφ εμνπιηζκφ. Οη ιχζεηο πνπ πξνηείλεη ε θχηεπζε, επηηξέπνπλ ηε δεκηνπξγία θαζηζηηθψλ κε πνηθίιεο δηαζηάζεηο θαη κνξθέο, θαζέλα απφ ηα νπνία κπνξεί λα επηιερζεί γηα άιιε δξαζηεξηφηεηα ή ζηηγκή ηεο εκέξαο· άιιεο κνξθέο θαζηζηηθνχ πξνζθέξνπλ πεξηζζφηεξε εζπρία θαη ηδησηηθφηεηα, άιινη, πην εμσζηξεθείο ζρεκαηηζκνί κπνξνχλ λα θηινμελήζνπλ κεγάιεο παξέεο ή λα ελζαξξχλνπλ ηελ θνηλσληθή ζπλαλαζηξνθή. Πιεζίνλ ησλ πεξηκεηξηθψλ δξφκσλ δηακνξθψλνληαη κηθξά θαζηζηηθά, δξνζεξά θαη ζθηεξά, πνπ είλαη θαηάιιεια γηα ηνπο πεξαζηηθνχο απφ ηελ πιαηεία, πνπ αλαδεηνχλ κηα νιηγφιεπηε ζηάζε γηα μεθνχξαζε, ρσξίο λα πεξηπιαλεζνχλ ζην ρψξν ή γηα εθείλνπο πνπ ζηέθνληαη ζε απηή ηε ζέζε πεξηκέλνληαο θάπνην ιεσθνξείν. ΢ηελ πιαηεία Φηινπάππνπ, κέζσ ησλ δηακνξθψζεσλ, ελζαξξχλνληαη ακθφηεξεο ε ζηάζε θαη παξακνλή ζηα πεξηκεηξηθά θαζηζηηθά, αιιά θαη ε θίλεζε πξνο ηνπο πεδνδξφκνπο θαη ηελ πιαηεία Γιπίδνο. Πξφθεηηαη, κε άιια ιφγηα, γηα ηνλ «εγθέθαιν» ηεο ζχλζεζεο πνπ δέρεηαη ηα εξεζίζκαηα ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηα θαηαλέκεη ζε ιεηηνπξγίεο. Αληηζέησο, ε πιαηεία Γιπίδνο, είλαη ε «θαξδηά» ηεο ζχλζεζεο, πνπ ελζσκαηψλεη ηελ νπζία ηεο δηεκέξεπζεο θαη βίσζεο ηνπ ηφπνπ. Σν δίθηπν κνλνπαηηψλ, εμππεξεηεί ηε ζηαδηαθή αλαθάιπςε ζηνηρείσλ ελδηαθέξνληνο απφ ηνλ πεξαζηηθφ, κε ηε κέξηκλα φκσο λα κελ κεηαηξέπεηαη ν ρψξνο ζε ιαβχξηλζν. Γηα ηελ ιεηηνπξγία ηνπ ρψξνπ σο πέξαζκα, πξνβιέπεηαη άκεζε ζχλδεζε εηζφδνπ θαη εμφδνπ, ψζηε ε απιή δηέιεπζε λα κπνξεί λα γίλεη ζρεηηθά γξήγνξα· κάιηζηα, ε δηαδξνκή απηή ραξάζζεηαη έθθεληξα, πξνθεηκέλνπ λα παξαθάκπηνληαη ηα θαζηζηηθά απφ ηνλ δηεξρφκελν πεξαζηηθφ θαη λα κελ δηαηαξάζζεηαη ε εζπρία ηνπο. ΢ην θέληξν ηεο πιαηείαο ηνπνζεηείηαη ζπληξηβάλη απφ ζθπξφδεκα ζρήκαηνο ηεηξαγψλνπ πιεπξάο 6m, γχξσ απφ ην νπνίν ελζαξξχλεηαη ε θίλεζε, κέζσ ησλ κνλνπαηηψλ. Γθαηέξνζελ ηνπ ζπληξηβαληνχ, ην νπνίν απνηειεί ηνπφζεκν, θαη ε ζέα ηνπ απνιακβάλεηαη θαη απφ ηνλ πεδφδξνκν Πξακάλησλ, δηακνξθψλνληαη δχν δηαθνξεηηθέο θαηαζηάζεηο. ΢ην δπηηθφ ηκήκα, ε ιφγηθή ηνπ ζρεκαηηζκνχ θαζηζηηθψλ θαη ρψξσλ παξακνλήο αθνινπζεί απηήλ ηνπ πεδνδξφκνπ Αγλάλησλ. ΢ηελ αλαηνιηθή πιεπξά, φκσο, δηακνξθψλεηαη κηα εληαία εμσζηξεθήο κνξθή κε επηκήθεηο πάγθνπο απφ ζθπξφδεκα, ε νπνία κπνξεί λα θηινμελήζεη ζπιινγηθέο δξάζεηο γεηηνληάο, φπσο ζπλειεχζεηο, ζπιινγηθή θνπδίλα, δξαζηεξηφηεηεο γηα παηδηά θαη ελήιηθεο, γηνξηέο, ή ηελ θαζεκεξηλή ζπλάληεζε θαη ζπλάζξνηζε ησλ γεηηφλσλ. Γηα ηα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ εμνπιηζκνχ αλαθέξεηαη φηη νη πάγθνη (απφ ζθπξφδεκα) έρνπλ πιάηνο 50cm φηαλ έρνπλ πιάηε θαη 60cm φηαλ δελ έρνπλ. Οη δχν κνξθέο ελαιιάζζνληαη γηα λα θαιχςνπλ θαηά ην δπλαηφλ θαιχηεξα ηηο αλάγθεο ησλ επηζθεπηψλ ηνπ ρψξνπ, αιιά πξνηηκάηαη ε δεχηεξε, θαζψο πξνάγεη ηελ πξσηνβνπιία σο πξνο ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ ηνπ θαζήκελνπ. ΢ε κεξηθά θαζηζηηθά, σο πξφζζεην κέηξν ζθίαζεο ηνπνζεηείηαη μχιηλε πέξγθνια, επί ηεο νπνίαο αλαπηχζζνληαη αλαξξηρεηηθά θπιινβφια θπηά.

202

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 7Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΗ΢ ΠΡΟΣΓΙΝΟΜΓΝΗ΢ ΛΤ΢Η΢

Γηθφλα 7.15: ΢ρεδίαζε ηεο πξφηαζεο αλάπιαζεο ζην ζρεδηαζηηθφ πεξηβάιινλ Auto Cad

΢πγθεθαιαηψλνληαο ηηο επηδηψμεηο ηνπ ζρεδηαζκνχ θαη ηηο ζπλζεηηθέο επηινγέο ζηηο νπνίεο απηέο νδήγεζαλ, ν ρψξνο πνπ πξνηείλεηαη είλαη έλα επέιηθην ζχλνιν, πνπ ζπλδπάδεη δηαθνξεηηθνχο ζρεκαηηζκνχο, επίπεδα, ρσξηθέο θαη πιηθέο δηαζηάζεηο, είλαη ζρεδηαζκέλνο γηα παξακνλή ή δηέιεπζε, αιιά ζε θάζε πεξίπησζε πξνο εμεξεχλεζε απφ ηνλ επηζθέπηε. Γπηηξέπεη δε πνιιαπιέο δπλαηφηεηεο ρξήζεο θαη εξκελείαο, ελζαξξχλνληαο ηελ θνηλσληθή ζπλαλαζηξνθή θαη ηζνξξνπψληαο κεηαμχ πάξθνπ θαη πιαηείαο.

203

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθφλα 7.16: Κάηνςε ηεο πεξηνρήο κειέηεο- πθηζηάκελε θαηάζηαζε.

204

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 7Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΗ΢ ΠΡΟΣΓΙΝΟΜΓΝΗ΢ ΛΤ΢Η΢

Γηθφλα 7.17: Κάηνςε ηεο πεξηνρήο κειέηεο- πξνηεηλφκελε αλάπιαζε

205

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθφλα 7.18: ΢θαξίθεκα δηαγσλίνπ ηνκήο (θαηά ηνλ άμνλα ηεο νδνχ Πξακάλησλ)

) Γηθφλα 7.19 : ΢θαξηθήκαηα θαζηζηηθψλ α)ζηνλ πεδφδξνκν Πξακάλησλ θαη β)ζηνλ πεδφδξνκν Αγλάλησλ

206

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 7Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΗ΢ ΠΡΟΣΓΙΝΟΜΓΝΗ΢ ΛΤ΢Η΢

207

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

ε

7.4: 5 πξνζνκνίσζε: πξφηαζε αλάπιαζεο- Αξρεία Γηζφδνπ θαη Απνηειέκαηα 7.4.1: Καηάξηηζε Αξρείσλ Γηζφδνπ Η επηηπρία ηνπ ζρεδηαζκνχ έγθεηηαη ζε κεγάιν βαζκφ ζηελ εμαζθάιηζε βειηησκέλσλ κηθξνθιηκαηηθψλ ζπλζεθψλ ζηελ πεξηνρή κειέηεο. Γηα ηε δηεξεχλεζε ηεο επίδξαζεο ησλ επηινγψλ πνπ πξνηείλνληαη, ζην κηθξνθιίκα, ρξεηάδεηαη λα εθηειεζηεί πξνζνκνίσζε ηεο λέαο θαηάζηαζεο κε ην ινγηζκηθφ ENVI-met, κε ηηο ίδηεο αξρηθέο ζπλζήθεο κε ηηο νπνίεο εθηειέζηεθε ε πξνζνκνίσζε ηεο ν

πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο (Κεθάιαην 5 ). Ωζηφζν, νη αιιαγέο ζηε γεσκεηξία, ππαγνξεχνπλ ηελ θαηάξηηζε ελφο λένπ αξρείνπ εηζφδνπ, ζην νπνίν θαηαβάιιεηαη ε κέγηζηε πξνζπάζεηα λα απεηθνληζηνχλ κε αθξίβεηα νη αιιαγέο πνπ έρνπλ γίλεη. Οη θηηξηαθνί φγθνη παξακέλνπλ νη ίδηνη, ελψ ε βιάζηεζε επεθηείλεηαη θαη εκπινπηίδεηαη, φπσο θαίλεηαη ζηα ζρέδηα ησλ εηθφλσλ 7.15 θαη 7.16. Οη ππνδνρείο παξακέλνπλ ζηηο ίδηεο ζέζεηο, επηηξέπνληαο ηελ επζεία ζχγθξηζε ησλ απνηειεζκάησλ. Η πεδνδξφκεζε ηεο νδνχ Πξακάλησλ θαηαξγεί ηηο γξακκηθέο εθπνκπέο ξχπσλ ζηνλ άμνλά ηεο (Γπηινγή sources) θαη ζπλεπάγεηαη ηξνπνπνηήζεηο ζην εδαθηθφ κνληέιν, θαζψο ε άζθαιηνο αληηθαζίζηαηαη απφ θπζηθφ ρψκα ή πιάθεο πεδνδξνκίνπ. Σέινο, γηα ηελ πξνζνκνίσζε ηνπ ζπληξηβαληνχ, ε πεξηνρή πνπ αληηζηνηρεί ζηελ πξνηεηλφκελε ζέζε ηνπ πδαηηθνχ ζηνηρείνπ, θαιχπηεηαη ελαιιάμ απφ θειηά κε θπζηθφ έδαθνο (loamy soil) θαη λεξφ (deep water), δηφηη ε παξνχζα έθδνζε ηνπ πξνγξάκκαηνο δελ επηηξέπεη ηελ πξνζνκνίσζε ζηνηρείσλ κε ξερφ λεξφ, θαη αλ ζεσξήζνπκε φηη νιφθιεξε ε επηθάλεηα ηνπ ζπληξηβαληνχ πεξηέρεη λεξφ ζε κεγάιν βάζνο, ε επίδξαζή ηνπ ζην κηθξνθιίκα ζα ππεξεθηηκεζεί. ΢ηελ επφκελε εηθφλα παξνπζηάδεηαη ην λέν αξρείν εηζφδνπ, γηα ε

ηελ 5 θαηά ζεηξά πξνζνκνίσζε ηεο παξνχζαο εξγαζίαο.

Γηθφλα 7.20: Αξρείν εηζφδνπ 5 εο πξνζνκνίσζεο (πξφηαζεο αλάπιαζεο)

208

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 7Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΗ΢ ΠΡΟΣΓΙΝΟΜΓΝΗ΢ ΛΤ΢Η΢

7.4.2: Απνηειέζκαηα ΢ηελ ππνελφηεηα απηή, παξαηίζεληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο αλάιπζεο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηελ πεξηνρή κειέηεο θαη αθνξά ζηελ πξνηεηλφκελε ιχζε αλάπιαζεο. Αλαιπηηθή ζχγθξηζε κε ηα απνηειέζκαηα ηεο πξνζνκνίσζεο ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο θαη αμηνιφγεζε ηεο ν

απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ κέηξσλ πνπ πξνηείλνληαη, ζα γίλεη ζην 8 θεθάιαην. Υξεζηκνπνηψληαο ην πξφγξακκα Leonardo, παξάγνληαη ηα αθφινπζα δηαγξάκκαηα ζεξκνθξαζίαο θαη ζρεηηθήο πγξαζίαο:

Γηθφλα 7.21: Υξσκαηηθφο ράξηεο ζεξκνθξαζηψλ γηα ηελ πξνηεηλφκελε ιχζε βηνθιηκαηηθήο αλαβάζκηζεο, 31 ε Ινπιίνπ 2015, 10:00πκ

Γηθφλα 7.22: Υξσκαηηθφο ράξηεο ζεξκνθξαζηψλ γηα ηελ πξνηεηλφκελε ιχζε βηνθιηκαηηθήο αλαβάζκηζεο, 31 ε Ινπιίνπ 2015, 14:00κκ

209

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθφλα 7.23: Υξσκαηηθφο ράξηεο ζεξκνθξαζηψλ γηα ηελ πξνηεηλφκελε ιχζε βηνθιηκαηηθήο αλαβάζκηζεο, 31 ε Ινπιίνπ 2015, 19:00κκ

Γηθφλα 7.24: Υξσκαηηθφο ράξηεο πνζνζηνχ ζρεηηθήο πγξαζίαο γηα ηελ πξνηεηλφκελε ιχζε βηνθιηκαηηθήο αλαβάζκηζεο, 31 ε Ινπιίνπ 2015, 10:00πκ

210

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 7Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΣΗ΢ ΠΡΟΣΓΙΝΟΜΓΝΗ΢ ΛΤ΢Η΢

Γηθφλα 7.25: Υξσκαηηθφο ράξηεο πνζνζηνχ ζρεηηθήο πγξαζίαο γηα ηελ πξνηεηλφκελε ιχζε βηνθιηκαηηθήο αλαβάζκηζεο, 31 ε Ινπιίνπ 2015, 14:00κκ

Γηθφλα 7.26: Υξσκαηηθφο ράξηεο πνζνζηνχ ζρεηηθήο πγξαζίαο γηα ηελ πξνηεηλφκελε ιχζε βηνθιηκαηηθήο αλαβάζκηζεο, 31 ε Ινπιίνπ 2015, 19:00κκ

211

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

212

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 8ν: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΑΠΟΣΓΛΓ΢ΜΑΣΩΝ- ΢ΤΜΠΓΡΑ΢ΜΑΣΑ- ΠΡΟΣΑ΢ΓΙ΢

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

214

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 8Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΑΠΟΣΓΛΓ΢ΜΑΣΩΝ- ΢ΤΜΠΓΡΑ΢ΜΑΣΑ- ΠΡΟΣΑ΢ΓΙ΢ 8.1 Γηζαγσγή ΢ην παξόλ θεθάιαην πξαγκαηνπνηείηαη εθηελήο παξνπζίαζε ησλ απνηειεζκάησλ πνπ πξνέθπςαλ από ηηο αλαιύζεηο ησλ πξνεγνύκελσλ θεθαιαίσλ, θαη ζπγθξηηηθή ζεώξεζε απηώλ, πξνθεηκέλνπ λα εμαρζνύλ ζπκπεξάζκαηα ζρεηηθά κε ηελ επίδξαζε ησλ εμεηαδόκελσλ παξακέηξσλ ζην κηθξνθιίκα ηεο πεξηνρήο κειέηεο. Γπηπιένλ, αμηνινγείηαη ε αλακελόκελε απνηειεζκαηηθόηεηα ηεο πξνηεηλόκελεο ν

ιύζεο αλάπιαζεο, πνπ πεξηγξάθηεθε ζην 7 θεθάιαην θαη δηεξεπλάηαη ε νηθνλνκηθή ηεο βησζηκόηεηα. Σέινο, πξνηείλνληαη θαηεπζύλζεηο γηα πεξαηηέξσ έξεπλα ζην ελ ιόγσ πεδίν.

8.2 ΢πγθξηηηθή ζεώξεζε ηεο επίδξαζεο ηεο αλαθιαζηηθόηεηαο θαη ηεο βιάζηεζεο ζην κηθξνθιίκα ηεο πεξηνρήο κειέηεο 8.2.1: Παξνπζίαζε Απνηειεζκάησλ ΢ηελ ελ ιόγσ ππνελόηεηα, παξνπζηάδνληαη ζπγθξηηηθά ηα απνηειέζκαηα ησλ ηεζζάξσλ πξώησλ αλαιύζεσλ ηεο παξνύζαο εξγαζίαο, πξνθεηκέλνπ λα κειεηεζνύλ νη αλακελόκελεο αιιαγέο ζην κηθξνθιίκα ηεο πεξηνρήο. Αλαθέξεηαη όηη νη πξνζνκνηώζεηο απηέο αθνξνύλ ζηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε, ηελ αληηθαηάζηαζε ησλ πξνζόςεσλ θαη ησλ δσκάησλ από ςπρξά πιηθά, ηελ εληαηηθή θύηεπζε ηνπ ειεύζεξνπ ρώξνπ θαη, ηέινο, ηε θύηεπζε ησλ δσκάησλ. ΢ηηο επόκελεο εηθόλεο παξνπζηάδεηαη ζπγθξηηηθά ε ζεξκνθξαζία θαη ε ζρεηηθή πγξαζία ζηηο 10:00, ζηηο 14:00κκ θαη ζηηο 19:00κκ γηα ηηο ηέζζεξηο απηέο ζπλζήθεο αλάιπζεο:

215

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

216

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 8Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΑΠΟΣΓΛΓ΢ΜΑΣΩΝ- ΢ΤΜΠΓΡΑ΢ΜΑΣΑ- ΠΡΟΣΑ΢ΓΙ΢

Γηθόλα 8.1: Υξσκαηηθνί ράξηεο ζεξκνθξαζηώλ, 31/07/2015, 10:00πκ, α) πθηζηάκελε θαηάζηαζε, β) επίδξαζε αλαθιαζηηθόηεηαο, γ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη δ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη θπηεκέλσλ δσκάησλ

217

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

218

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 8Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΑΠΟΣΓΛΓ΢ΜΑΣΩΝ- ΢ΤΜΠΓΡΑ΢ΜΑΣΑ- ΠΡΟΣΑ΢ΓΙ΢

Γηθόλα 8.2: Υξσκαηηθνί ράξηεο ζεξκνθξαζηώλ, 31/07/2015, 14:00κκ α)πθηζηάκελε θαηάζηαζε, β)

επίδξαζε αλαθιαζηηθόηεηαο, γ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη δ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη θπηεκέλσλ δσκάησλ

219

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

220

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 8Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΑΠΟΣΓΛΓ΢ΜΑΣΩΝ- ΢ΤΜΠΓΡΑ΢ΜΑΣΑ- ΠΡΟΣΑ΢ΓΙ΢

Γηθόλα 8.3: Υξσκαηηθνί ράξηεο ζεξκνθξαζηώλ, 31/07/2015, 19:00κκ α) πθηζηάκελε θαηάζηαζε, β)

επίδξαζε αλαθιαζηηθόηεηαο, γ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη δ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη θπηεκέλσλ δσκάησλ

221

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

222

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 8Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΑΠΟΣΓΛΓ΢ΜΑΣΩΝ- ΢ΤΜΠΓΡΑ΢ΜΑΣΑ- ΠΡΟΣΑ΢ΓΙ΢

Γηθόλα 8.4: Υξσκαηηθνί ράξηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο, 31/07/2015, 10:00πκ α) πθηζηάκελε θαηάζηαζε, β) επίδξαζε αλαθιαζηηθόηεηαο, γ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη δ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη θπηεκέλσλ δσκάησλ

223

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

224

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 8Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΑΠΟΣΓΛΓ΢ΜΑΣΩΝ- ΢ΤΜΠΓΡΑ΢ΜΑΣΑ- ΠΡΟΣΑ΢ΓΙ΢

Γηθόλα 8.5: Υξσκαηηθνί ράξηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο, 31/07/2015, 14:00κκ α) πθηζηάκελε θαηάζηαζε, β) επίδξαζε αλαθιαζηηθόηεηαο, γ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη δ) επίδξαζε θύηεπζεο θαη θπηεκέλσλ δσκάησλ

΢ηε ζπλέρεηα ζπγθξίλνληαη ηα δηαγξάκκαηα κέζεο ζεξκνθξαζίαο (ζε ύςνο 2m από ηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο)- ρξόλνπ, γηα ηηο ηέζζεξηο παξαπάλσ πεξηπηώζεηο. ΢εκεηώλεηαη όηη νη ηηκέο πξνθύπηνπλ από ηα αξρεία πνπ απνζπκπηέζηεθαλ ζην Xtract θαη ππέζηεζαλ επεμεξγαζία ζην Microsoft Excel· ζε θάζε αξρείν ππνινγίζηεθε κέζε ηηκή κεηαμύ 3600 πεξίπνπ ηηκώλ.

225

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Eηθόλα 8.6: Δηάγξακκα κέζεο ζεξκνθξαζίαο- ρξόλνπ γηα ηα ηέζζεξα ζελάξηα πξνζνκνίσζεο

SIM0ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ 296.46 295.62 295.56 295.88 297.79 300.87 303.32 304.52 306.39 304.20 307.08 307.93 309.50 306.72 307.84 307.20 306.22 305.53 305.00

SIM1- ALBEDO 296.18 295.62 295.56 295.89 297.82 300.94 303.43 304.51 306.41 304.29 306.10 308.57 308.41 308.14 307.37 308.88 307.27 306.32 305.64

SIM2- PLANTS 295.92 295.31 295.23 295.67 297.43 300.21 302.69 303.51 305.90 304.29 307.79 306.97 308.54 306.47 306.30 306.48 305.40 304.67 304.13

SIM3-ROOFS 295.92 295.31 295.23 295.67 297.43 300.25 301.77 303.26 306.16 304.96 307.43 310.13 308.31 307.64 307.50 305.88 305.18 304.56 303.97

Γηθόλα 8.7: Πίλαθαο ηηκώλ γηα ηε ράξαμε ηνπ δηαγξάκκαηνο κέζεο ζεξκνθξαζίαο - ρξόλνπ

226

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 8Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΑΠΟΣΓΛΓ΢ΜΑΣΩΝ- ΢ΤΜΠΓΡΑ΢ΜΑΣΑ- ΠΡΟΣΑ΢ΓΙ΢ 8.2.2 ΢πκπεξάζκαηα Σν ζπκπέξαζκα πνπ κπνξεί λα εμαρζεη άκεζα από ηα απνηειέζκαηα πνπ παξνπζηάδνληαη, ηόζν ζε κνξθή ρξσκαηηθνύ ράξηε, όζν θαη ζε κνξθή δηαγξάκκαηνο, είλαη όηη ηα ηξία ελαιιαθηηθά ζελάξηα πξνζνκνίσζεο πεξηγξάθνπλ κηα θαηάζηαζε βειηησκέλε έλαληη ηεο αξρηθήο, απνηέιεζκα πνπ επαιεζεύεη ηελ αξρηθή ππόζεζε πεξί επεξγεηηθήο επίδξαζεο ησλ κέηξσλ απηώλ ζην κηθξνθιίκα ηεο πεξηνρήο κειέηεο. Πην ζπγθεθξηκέλα: 

Ωο απνηειεζκαηηθόηεξν εθ ησλ ηξηώλ κέηξσλ εκθαλίδεηαη ε εληαηηθή θύηεπζε ειεύζεξσλ ε

ρώξσλ θαη δσκάησλ (3 πξνζνκνίσζε) κε πνζνζηηαία κείσζε ηεο κέγηζηεο ζεξκνθξαζίαο θαηά 0.38% ήηνη 1.19 Κ. Σα απνηειέζκαηα ηεο αλάιπζεο ζα ήηαλ πεξηζζόηεξν εληππσζηαθά, αλ κπνξνύζε λα ππνινγηζηεί ε επίδξαζε ησλ θπηεκέλσλ δσκάησλ ζηε ζεξκνθξαζία ηνπ εζσηεξηθνύ ησλ θηηξίσλ θαη ζην ελεξγεηαθό ηνπο ηζνδύγην, εθόζνλ έρνπλ ζεξκνκνλσηηθέο ηδηόηεηεο. Αλαθέξεηαη όκσο θαη πάιη ζην ζεκείν απηό, όηη ην ελ ιόγσ κέηξν δελ έρεη πξαθηηθή εθαξκνγή, ηνπιάρηζηνλ όρη κε ηε κνξθή πνπ ειήθζε ππ΄όςηλ ζηελ αλάιπζε. Γπηπιένλ, ζε κηα αλάιπζε πνπ ζα εμέηαδε ην κέηξν απηό ρσξίο ηελ επίδξαζε ηεο θύηεπζεο ησλ ειεύζεξσλ ρώξσλ, ε δηαθνξά ζεξκνθξαζίαο ζα ήηαλ ακειεηέα ζην ύςνο ησλ 2m από ηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο. 

Η αληηθαηάζηαζε ησλ πιηθώλ ησλ όςεσλ θαη ησλ δσκάησλ ησλ θηηξίσλ κε ςπρξέο επηζηξώζεηο επηθέξεη κείσζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ζε πνζνζηό 0.35%, δειαδή, 1.09Κ. Η έξεπλα θαη ε βηβιηνγξαθία, ειιεληθή θαη μελόγισζζε, γύξσ από ηα θαηλνηόκα απηά πιηθά, έρεη δεκηνπξγήζεη απμεκέλεο πξνζδνθίεο ζε ζρέζε κε ηελ εθαξκνγή ηνπο. ΢ην ζεκείν απηό, ζα πξέπεη λα ζρνιηαζηεί όηη παξά ηελ αιιαγή ησλ επηζηξώζεσλ, ε εζσηεξηθή ζεξκνθξαζία ησλ θηηξίσλ ιακβάλεηαη θαζνιηθά ίζε κε 293 Κ, επνκέλσο ε επίδξαζε ηνπ κέηξνπ απηνύ έρεη αλακθίβνια ππνηηκεζεί από ην πξόγξακκα. Η ηνπνζέηεζε ςπρξώλ πιηθώλ ζηηο εμσηεξηθέο επηθάλεηεο ησλ θηηξηαθώλ όγθσλ αιιάδεη άξδελ ηελ ελεξγεηαθή ηνπο ζπκπεξηθνξά. Από κηα αλάιπζε ζηελ νπνία ζα ιακβάλεηαη ππόςηλ θαη απηή ε θξίζηκε παξάκεηξνο, κπνξνύλ λα πξνθύςνπλ ρξήζηκα ζηνηρεία.



Η εληαηηθή θύηεπζε ησλ ειεύζεξσλ ρώξσλ θαη ησλ εζσηεξηθώλ θνηλόρξεζησλ αθαιύπησλ ησλ νηθνδνκηθώλ ηεηξαγώλσλ, αλακέλεηαη λα επηθέξεη κείσζε ηεο ηάμεο ηνπ 0.31% ζηε ζεξκνθξαζία ηνπ αέξα (0.96 Κ). Η βιάζηεζε, όκσο ζπλδέεηαη κε πνιιαπιέο επεξγεηηθέο αιιαγέο ζην κηθξνθιίκα, νη νπνίεο δελ παξνπζηάδνληαη ζηα παξαπάλσ δηαγξάκκαηα. Η κείσζε ηεο ζεξκνθξαζίαο πνπ επηηπγράλεηαη, είλαη εληνλόηεξε ηηο λπρηεξηλέο ώξεο, ιόγσ ησλ θπζηθώλ δηεξγαζηώλ ησλ θπηώλ. Απνηειεί, ινηπόλ, ην κέηξν απηό κηα δηέμνδν ζην πξόβιεκα ηεο λπρηεξηθήο αζηηθήο ζεξκηθήο λεζίδαο. ΠΟ΢Ο΢ΣΙΑΙΑ ΜΓΙΩ΢Η ΜΓΓΙ΢ΣΗ΢ ΘΓΡΜΟΚΡΑ΢ΙΑ΢ ΦΤΣΓΤ΢Η

0.35% 0.31%

ΦΤΣΓΤ΢Η+ ΦΤΣΓΜΓΝΑ ΔΩΜΑΣΑ

0.38%

ΑΝΑΚΛΑ΢ΣΙΚΟΣΗΣΑ

Γηθόλα 8.8: Πίλαθαο πνζνζηηαίαο κέησζεο κέγηζηεο ζεξκνθξαζίαο ζε ζρέζε κε ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε γηα ηα ηξία ελαιιαθηηθά ζελάξηα πξνζνκνίσζεο πνπ πεξηγξάθεθαλ ζην θεθάιαην 6.

227

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

ν

8.3 ΢πγθξηηηθή ζεώξεζε πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο θαη πξόηαζεο αλάπιαζεο (θεθάιαην 7 ) 8.3.1 Παξνπζίαζε Απνηειεζκάησλ ΢ηηο επόκελεο εηθόλεο παξνπζηάδνληαη ζπγθξηηηθά ηα απνηειέζκαηα ησλ πξνζνκνηώζεσλ ηεο ν

πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο ζηελ πεξηνρή κειέηεο (θεθάιαην 5 ) θαη ηεο αλάιπζεο πνπ έγηλε γηα ηελ ν

πξνηεηλόκελε αλαζπγθξόηεζε ησλ ειεύζεξσλ (θεθάιαην 7 ), ππό ηηο ίδηεο αξρηθέο ζπλζήθεο, κε ην ινγηζκηθό ENVI-met. ΢πγθξίλνληαη νη ρξσκαηηθνί ράξηεο ζεξκνθξαζίαο θαη ζρεηηθήο πγξαζίαο πνπ ε

δεκηνπξγήζεθαλ ζην πεξηβάιινλ ηεο εθαξκνγήο Leonardo γηα ηελ 31 Ινπιίνπ 2015, θαη ζπγθεθξηκέλα γηα ηηο 10:00 πκ, 14:00κκ θαη 19:00κκ. Αθνινπζνύλ ηα δηαγξάκκαηα κέζεο ζεξκνθξαζίαο- ρξόλνπ πνπ αθνξνύλ ζηε ζπλνιηθή δηάξθεηα ησλ δύν πξνζνκνηώζεσλ.

228

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 8Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΑΠΟΣΓΛΓ΢ΜΑΣΩΝ- ΢ΤΜΠΓΡΑ΢ΜΑΣΑ- ΠΡΟΣΑ΢ΓΙ΢

Γηθόλα 8.9: Υξσκαηηθνί ράξηεο ζεξκνθξαζίαο, 31/07/2015, 10:00πκ α) γηα ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη β) γηα ηελ πξόηαζε αλάπιαζεο

229

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθόλα 8.10: Υξσκαηηθνί ράξηεο ζεξκνθξαζίαο, 31/07/2015, 14:00κκ α) γηα ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη β) γηα ηελ πξόηαζε αλάπιαζεο

230

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 8Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΑΠΟΣΓΛΓ΢ΜΑΣΩΝ- ΢ΤΜΠΓΡΑ΢ΜΑΣΑ- ΠΡΟΣΑ΢ΓΙ΢

Γηθόλα 8.11: Υξσκαηηθνί ράξηεο ζεξκνθξαζίαο, 31/07/2015, 19:00κκ α) γηα ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη β) γηα ηελ πξόηαζε αλάπιαζεο

231

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθόλα 8.12: Υξσκαηηθνί ράξηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο, 31/07/2015, 10:00πκ α) γηα ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη β) γηα ηελ πξόηαζε αλάπιαζεο

232

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 8Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΑΠΟΣΓΛΓ΢ΜΑΣΩΝ- ΢ΤΜΠΓΡΑ΢ΜΑΣΑ- ΠΡΟΣΑ΢ΓΙ΢

Γηθόλα 8.13: Υξσκαηηθνί ράξηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο, 31/07/2015, 14: 00κκ α) γηα ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη β) γηα ηελ πξόηαζε αλάπιαζεο

233

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθόλα 8.14: Υξσκαηηθνί ράξηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο, 31/07/2015, 19:00κκ α) γηα ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη β) γηα ηελ πξόηαζε αλάπιαζεο

234

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 8Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΑΠΟΣΓΛΓ΢ΜΑΣΩΝ- ΢ΤΜΠΓΡΑ΢ΜΑΣΑ- ΠΡΟΣΑ΢ΓΙ΢

Γηθόλα 8.15: Δηάγξακκα κέζεο ζεξκνθξαζίαο- ρξόλνπ γηα ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη ηελ πξόηαζε αλάπιαζεο ζηελ πεξηνρή κειέηεο

ΩΡΓ΢

SIM0ΥΦΙΣΤΑΜΕΝ Η

04:00 05:00 06:00 07:00 08:00 09:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00

296.46 295.62 295.56 295.88 297.79 300.87 303.32 304.52 306.39 304.20 307.08 307.93 309.50 306.72 307.84 307.20 306.22 305.53 305.00

SIM5ΠΡΟΣΑ΢Η 295.94 295.21 295.21 295.68 297.37 300.07 302.67 303.86 305.02 306.30 307.67 307.14 306.96 306.96 306.96 306.08 305.79 304.27 303.27

Γηθόλα 8.16: Πίλαθαο ηηκώλ γηα ηε ράξαμε ηνπ δηαγξάκκαηνο ηεο εηθόλαο 8.15

235

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

8.3.2 ΢πκπεξάζκαηα Με κηα πξώηε καηηά ζηνπο ρξσκαηηθνύο ράξηεο ησλ εηθόλσλ 8.9- 8.14, εμάγεηαη ην ζπκπέξαζκα όηη ε πξνηεηλόκελε αλάπιαζε αλακέλεηαη λα επηθέξεη κείσζε ηεο ζεξκνθξαζίαο ζηελ πεξηνρή κειέηεο ζπλνιηθά θαη θπξίσο ζηηο δύν πιαηείεο. Η δηαθνξά ζηνπο ρξσκαηηθνύο ράξηεο είλαη εληνλόηεξε ζηηο 14:00κκ (εηθόλα 8.10), έθβαζε ηθαλνπνηεηηθή, δεδνκέλνπ όηη νη κεζεκεξηαλέο ώξεο είλαη ηδηαίηεξα θξίζηκεο ην θαινθαίξη θαη ζπλδένληαη κε ηηο κέγηζηεο ηηκέο ηεο ζεξκνθξαζίαο. ΢πγθεθξηκέλα ε πξόηαζε αλάπιαζεο ζπλδέεηαη κε κείσζε ηεο κέγηζηεο ζεξκνθξαζίαο θαηά 2.42 Κ, πνπ αληηζηνηρεί ζε πνζνζηό 0.78%. Λόγσ ηεο εληαηηθήο θύηεπζεο, ε κείσζε ηεο ζεξκνθξαζίαο κεγηζηνπνηείηαη ηηο βξαδηλέο ώξεο, κε ζπλεηζθνξά ζηνλ πεξηνξηζκό ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο λπρηεξηλήο αζηηθήο ζεξκηθήο λεζίδαο. ΢ηε ζηξαηεγηθή θύηεπζε νθείιεηαη, επίζεο, ε εμνκάιπλζε ηεο θακπύιεο κέζεο ζεξκνθξαζίαο- ρξόλνπ, αθνύ όπσο αλαθέξεηαη ζηηο αξρέο ηνπ βηνθιηκαηηθνύ ζρεδηαζκνπ ζην 2

ν

θεθάιαην, ε βιάζηεζε απνηειεί ηνλ θπξηόηεξν παξάγνληα ξύζκηζεο ηνπ κηθξνθιίκαηνο. Γπηπιένλ, αλακέλεηαη αύμεζε ηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο, θπξίσο ζηελ πεξηνρή ησλ δύν πιαηεηώλ, νη νπνίεο δηαθξίλνληαη ρξσκαηηθά από ην πεξηβάιινλ ηνπο ζηνπο ράξηεο Leonardo, ζπλζήθε πνπ δελ παξαηεξείηαη ζηνπο ρξσκαηηθνύο ράξηεο ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο. Παξόια απηά, αμίδεη λα αλαθεξζεί όηη επεξγεηηθέο επηπηώζεηο, όπσο ερνπξνζηαζία, ζθίαζε θαη πνηόηεηα ηνπ αηκνζθαηξηθνύ αέξα, πνπ αλακέλεηαη λα πξνθύςνπλ από ηελ εθαξκνγή ησλ παξαπάλσ κέηξσλ δελ ζπκπεξηιακβάλνληαη πνζνηηθά ζηα απνηειέζκαηα ηεο παξνύζαο αλάιπζεο. Αλ θαη ηα απνηειέζκαηα πνπ δύλαηαη λα επηθέξεη κηα βηνθιηκαηηθή αλαζπγθξόηεζε ησλ ειεύζεξσλ ρώξσλ ηεο πεξηνρήο κειέηεο, όπσο ε πξνηεηλόκελε, δελ είλαη ζεακαηηθά, ζα πξέπεη λα ιεθζνύλ ππόςηλ ηα εμήο ζεκεία: 

Πξόθεηηαη γηα κηα επέκβαζε πνπ, ηεξνύζα κελ, θαηά ην δπλαηόλ, ηηο αξρέο ηνπ βηνθιηκαηηθνύ ζρεδηαζκνύ, δελ εμεηάδεη ηελ επίδξαζε ελόο κεκνλσκέλνπ παξάγνληα ζην κηθξνθιίκα, αιιά ζπλδπάδεη, ζην βαζκό ηνπ εθηθηνύ, ηα δηαζέζηκα κέζα γηα ηε δεκηνπξγία ελόο ρώξνπ επράξηζηνπ θαη κε ελδηαθέξνλ, ζπλζεηηθά άξηηνπ θαη νηθνλνκηθά βηώζηκνπ. ΢ηα επόκελα, παξαηίζεηαη ε αλάιπζε θόζηνπο ηνπ έξγνπ, ζύκθσλα κε ηα ηηκνιόγηα ησλ δεκόζησλ έξγσλ.



Η επηηπρία ηεο πξόηαζεο εμαξηάηαη ζε κεγάιν βαζκό από ηε κειινληηθή ρξήζε ηνπ ρώξνπ, ηηο ιεηηνπξγίεο πνπ δπλεηηθά ζα θηινμελήζεη θαη ηε δπλαηόηεηα λα απνηειέζεη θνηλσληθό ππξήλα ηεο γεηηνληάο. Η δηάζηαζε όκσο απηή είλαη αδύλαην λα πνζνηηθνπνηεζεί ζηα πιαίζηα ηεο παξνύζαο αλάιπζεο.

8.4 Αλάιπζε θόζηνπο θαη βησζηκόηεηα ηεο πξνηεηλόκελεο ιύζεο ΢ύκθσλα κε ηα επίζεκα ηηκνιόγηα γηα ηα δεκόζηα έξγα, πξαγκαηνπνηείηαη δηαδηθαζία πξνκέηξεζεο θαη ελδεηθηηθήο θνζηνιόγεζεο ηνπ ηνπνζεηνύκελνπ εμνπιηζκνύ θαη ησλ εξγαζηώλ πνπ είλαη απαξαίηεηεο γηα ηελ πεξάησζε ηνπ πξνηεηλόκελνπ έξγνπ. Σα ζηνηρεία εκθαλίδνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα (Γηθόλα 8.17)

236

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 8Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΑΠΟΣΓΛΓ΢ΜΑΣΩΝ- ΢ΤΜΠΓΡΑ΢ΜΑΣΑ- ΠΡΟΣΑ΢ΓΙ΢

Βιοκλιματική Ανάπλαςη Πλατείασ Πετραλώνων Χρηματοδότηςη: Δημόςιεσ Επενδύςεισ Ζργο:

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙ΢ΜΟ΢ ΜΕΛΕΣΗ΢ Α/Α

Περιγραφή Εργαςιών

Αποξήλωςη πλακοςτρώςεων πεζοδρομίων και αςφαλτικού με την φορτωςη και μεταφορα. ΢υμπλήρωςη παράπλευρων χώρων οδών και 2 πλατειών ςε αςτικέσ περιοχέσ με κηπευτικό χώμα, χωρίσ την προμήθεια του υλικού.

3 Προμήθεια κηπευτικού χώματοσ

1

4 Καλλωπιςτικό Δένδρο ςχετ.Κατηγορίασ Δ4 5 Καλλωπιςτικό Δένδρο ςχετ.Κατηγορίασ Δ7 6 Καλλωπιςτικόσ Θάμνοσ ςχετ. Κατηγορίασ θ5 Καταςκευή ρείθρων, τραπ.τάφρων, ςτρώςεων 7 προςταςίασ, ςτεγάνωςησ γεφυρών κλπ με ςκυρόδεμα C16/20 Μικροκαταςκευέσ (φρεάτια, ορθ. Σάφροι κλπ) με 8 ςκυρόδεμα C16/20 9 Ξύλινη πέργολα πολυγωνικού ςχήματοσ

Μονάδα Σιμή Ποςότητα Μέτρηςησ Μονάδοσ

Δαπάνη

m2

2.00

1,900.00

3,800.00

m2

1.50

3,400.00

5,100.00 11,560.00 3,480.00 2,340.00 810.00

m3

8.50

τεμ.

29.00

τεμ.

130.00

τεμ.

30.00

1,360.00 120.00 18.00 27.00

m3

77.80

29.11

2,264.76

m3

104.00

27.00

2,808.00

122.00 m2 40.00 10 Επιςτρώςεισ δαπέδων με κυβολίθουσ από γρανίτη 1,900.00 τεμ.

15,000.00 11 Καταςκευή πλήρουσ ςυντριβανιού 1.00 Άθροιςμα δαπανών εργαςιών κατά την μελέτη ΢ς: Γ.Ε & Ο.Ε. 18% : ΢υνολική Δαπάνη Έργου κατά την μελέτη ΢΢: Απρόβλεπτα 15%: ΢ύνολο (΢1): Αναθεώρηςη: ΢ύνολο (΢2): Υόροσ Προςτιθέμενησ Αξίασ (Υ.Π.Α.) 24% : ΢ΤΝΟΛΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ ΕΡΓΟΤ: m2

90.00

10,980.00 76,000.00 15,000.00 134,142.76 € 24,145.70 € 158,288.45 € 23,743.27 € 182,031.72 € 1,032.79 € 183,064.52 € 43,935.48 € 227,000.00 €

Γηθόλα 8.17: Πίλαθαο αλάιπζο θόζηνπο πιηθώλ θαη εξγαζηώλ γηα ηελ νινθιήξσζε ηνπ πξνηεηλόκελνπ έξγνπ αλάπιαζεο

΢ηηο παξαπάλσ ηηκέο δελ ζπλππνινγίδεηαη ην θόζηνο ηνπ ειεθηξνκεραλνινγηθνύ εμνπιηζκνύ, εθόζνλ δελ έρεη πξαγκαηνπνηεζεί ε ζρεηηθή κειέηε. Γπηπιένλ, ζα πξέπεη λα ιεθζεί ππ΄όςηλ ε ελεξγεηαθή θαηαλάισζε ηνπ ειεύζεξνπ ρώξνπ, ε νπνία πξνηείλεηαη λα είλαη ε ειάρηζηε δπλαηή, θαη ην θόζηνο ζπληήξεζεο. Αλαθέξεηαη όηη ζηηο εξγαζίεο πξαγκαηνπνίεζεο ηνπ έξγνπ, αιιά θαη θξνληίδαο απηνύ, θαηόπηλ ηεο θαηαζθεπήο, ελεξγόο αλακέλεηαη λα είλαη ε ζπκκεηνρή ησλ θαηνίθσλ ηεο γεηηνληάο,, ησλ νπνίσλ κάιηζηα ε γλώκε ζα κπνξνύζε λα επεξεάζεη ηηο δηαδηθαζίεο θαη ην ηειηθό απνηέιεζκα ηνπ έξγνπ, ζηε ινγηθή όηη ε αλάπιαζε δελ επηηειεί απιώο εμσξατζηηθό ξόιν, αιιά ακηγώο θνηλσληθό θαη νηθνινγηθό. Γηα ηε δηεξεύλεζε ηεο ζπκβνιήο ζην κηθξνθιίκα ηνπ ζπληξηβαληνύ θαη ηελ αμηνιόγεζε ηνπ θόζηνπο θαηαζθεπήο ηνπ, πξαγκαηνπνηήζεθε αθόκα κία πξνζνκνίσζε, κε αξρείν επεμεξγαζίαο ην ίδην κε απηό ηεο πξόηαζεο αλάπιαζεο θαη αξρείν εηζόδνπ ζην νπνίν ην ζπληξηβάλη αληηθαζίζηαηαη από νηθνινγηθό ιηζόζηξσην. Σα απνηειέζκαηα παξνπζηάδνληαη ζηελ παξαθάησ εηθόλα.

237

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

Γηθόλα 8.18: Δηάγξακκα κέζεο ζεξκνθξαζίαο - ρξόλνπ γηα ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη ηελ πξόηαζε αλάπιαζεο κε θαη ρσξίο ην πδάηηλν ζηνηρείν

Από ηελ αλάιπζε ζην ENVI-met θαη ηε ζύγθξηζε ησλ εμαγόκελσλ απνηειεζκάησλ, πξνθύπηεη όηη ε θαηαζθεπή ηνπ ζπληξηβαληνύ ζηελ πιαηεία Γιπίδνο ζπλεπάγεηαη αύμεζε ηνπ θόζηνπο ηνπ έξγνπ θαηά 7.08%, κε ηαπηόρξνλε κείσζε ηεο ζεξκνθξαζίαο (ζε ζρέζε κε ηελ πξόηαζε ρσξίο ην ζπληξηβάλη) θαηά 0.37%. ΢πγθξίλνληαο ηελ απνηειεζκαηηθόηεηα ησλ ινηπώλ κέηξσλ, κπνξεί λα ζεσξεζεί όηη ε πεξαηηέξσ ζπκβνιή ηνπ πδάηηλνπ ζηνηρείνπ ζην κηθξνθιίκα δελ δηθαηνινγεί επαξθώο ην θόζηνο θαηαζθεπήο ηνπ. Άιισζηε, ε κηθξνθιηκαηηθή ηνπ επίδξαζε έρεη απζηεξά ηνπηθό ραξαθηήξα. Σν θόζηνο θαηαζθεπήο ηνπ ζπληξηβαληνύ, επαπμάλεηαη, αλ αλαινγηζηνύκε θαη ην θόζηνο ζπληήξεζεο. Η εηθόλα ησλ ζηνηρείσλ λεξνύ, πνπ δελ θξνληίδνληαη ηθαλνπνηεηηθά θαη ελ ηέιεη εγθαηαιείπνληαη είλαη ζιηβεξή γηα ηνλ ειεύζεξν ρώξν θαη νπσζδήπνηε δελ ζπλδέεηαη κε θακία επεξγεηηθή γηα ην κηθξνθιίκα επίδξαζε. Παξ΄όια απηά, ζηε δεδνκέλε πεξίπησζε, ην ζηνηρείν λεξνύ επηηειεί ζπγθεθξηκέλν ζπλζεηηθό ξόιν, ζπληζηά ζεκείν ζπλάληεζεο, ηνπόζεκν θαη πόιν έιμεο γηα ηνπο πεξαζηηθνύο, εμαζθαιίδνληαο έλα πνιύ επράξηζην κηθξνπεξηβάιινλ γύξσ ηνπ.

238

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 8Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΑΠΟΣΓΛΓ΢ΜΑΣΩΝ- ΢ΤΜΠΓΡΑ΢ΜΑΣΑ- ΠΡΟΣΑ΢ΓΙ΢ 8.5 Πξνηάζεηο 1.

΢ηα πιαίζηα ηεο παξνύζαο εξγαζίαο, αμηνινγήζεθε ε αμηνπηζηία ηνπ ινγηζκηθνύ ENVI-met V3.1, κέζσ ζύγθξηζεο κε ηηο ηηκέο ησλ κεηεσξνινγηθώλ ζηαζκώλ ηνπ Γ.Α.Α. ζην Γθάδη θαη ζηε Νέα ΢κύξλε. Από απηά ηα δεδνκέλα, παξαηεξήζεθε ηθαλή ζύγθιηζε, πξνθεηκέλνπ γηα ην πεδίν ζεξκνθξαζίαο· δελ ζπλέβε ην ίδην όκσο κε ηηο ηηκέο ηεο ζρεηηθήο πγξαζίαο (%), θαη ηνπ πεδίνπ αλέκνπ, σο πξνο ηελ έληαζε θαη ηελ θαηεύζπλζε. Θα ήηαλ ελδηαθέξνλ λα πξνθύςνπλ νη ηηκέο ησλ αληίζηνηρσλ κεγεζώλ από επί ηόπνπ κεηξήζεηο κε θαηάιιειν εμνπιηζκό, πξνθεηκέλνπ λα δηεξεπλεζεί ε αμηνπηζηία ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη λα δηεπξπλζνύλ ηα απνηειέζκαηα ηεο αλάιπζεο κε απηό.

2.

΢ηελ παξνύζα αλάιπζε, θάζε ελαιιαθηηθό ζελάξην πξνζνκνηώζεθε γηα ηε ζεξκόηεξε κέξα ηνπ έηνπο 2015. ΢ηε βάζε ηεο θηινζνθίαο, όκσο, όηη ν βηνθιηκαηηθόο ζρεδηαζκόο θαιείηαη λα πξνηείλεη ιύζεηο πνπ πξνζθέξνπλ επράξηζην κηθξνπεξηβάιινλ θαζ΄όιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, θξίλεηαη ζεκαληηθή ε κειέηε ηεο επίδξαζεο ησλ πξνηεηλόκελσλ κέηξσλ ζην κηθξνθιίκα, θαηά ηνπο ρεηκεξηλνύο κήλεο. Σα ζηάδηα ηεο ελ ιόγσ δηαδηθαζίαο, ζα κπνξνύζαλ λα επαλαιεθζνύλ γηα κηα ηππηθή ρεηκεξηλή εκέξα ηνπ ίδηνπ έηνπο.

3.

Με ηε γλώζε όηη ηα ζεξηλά θύκαηα θαύζσλα ζηηο ρώξεο κε κεζνγεηαθό θιίκα, αλακέλεηαη λα θιηκαθσζνύλ σο πξνο ηε ζπρλόηεηα, ηελ έληαζε θαη ηε δηάξθεηα, παξνπζηάδεη ελδηαθέξνλ ε αμηνιόγεζε ηεο απνηειεζκαηηθόηεηαο ηεο πξνηεηλόκελεο αλάπιαζεο, κέζσ αληίζηνηρσλ πξνζνκνηώζεσλ κε ηηκέο εηζόδνπ πνπ αθνξνύλ ζηελ αλακελόκελε ζεξκόηεξε κέξα ηνπ έηνπο 2016 ή ζε πξνβιέςεηο γηα ηα επόκελα έηε.

4.

Δεδνκέλνπ όηη πιένλ είλαη επξέσο δηαζέζηκε ε επόκελε θαη ζην ζύλνιό ηεο βειηησκέλε έθδνζε ηνπ ENVI-met (V4.0), πξνηείλεηαη ε πεξαηηέξσ αλάιπζε ηεο πξνηεηλόκελεο βηνθιηκαηηθήο αλαβάζκηζεο κε ην λέν απηό ινγηζκηθό, πξνθεηκέλνπ λα εμαρζνύλ θαηαιιειόηεξα θαη πιένλ αμηόπηζηα απνηειέζκαηα γηα ην ελεξγεηαθό απνηύπσκα ησλ θηηξίσλ ππό ηηο λέεο ζπλζήθεο ζην ρώξν, λα πξνζνκνησζεί κε κεγαιύηεξε αθξίβεηα ε ηνπνζεηνύκελε βιάζηεζε θαη ε επίδξαζε ησλ πιηθώλ επίζηξσζεο πνπ επηιέγνληαη θαζώο θαη ηνπ ηνπνζεηνύκελνπ εμνπιηζκνύ (θαζηζηηθά, ζθίαζηξα θαη ινηπά).

5.

Με ρξήζε ηνπ ENVI-met V4.0, ζα ήηαλ ζθόπηκε ε εθ λένπ δηεξεύλεζε ηεο ζπκβνιήο πδάηηλσλ ζηνηρείσλ ζην κηθξνθιίκα, θαζώο ην ηνπνζεηνύκελν ζπληξηβάλη ζπκπεξηιήθζε ζηνπο ππνινγηζκνύο κε κε ηθαλνπνηεηηθή αθξίβεηα θαη θάλνληαο αξθεηέο αλαγθαίεο παξαδνρέο.

6.

Έλα από ηα ζελάξηα αλάπιαζεο πνπ έγηλε πξνζπάζεηα λα ζπκπεξηιεθζεί ζηελ εξγαζία απηή, αιιά ππεξέβαηλε ηηο δπλαηόηεηεο ηεο ρξεζηκνπνηνύκελεο έθδνζεο ηνπ ENVI-met, αθνξά ζηελ πεξίπησζε ηεο δεκηνπξγίαο ελόο βπζηζκέλνπ ειεύζεξνπ ρώξνπ. ΢ύκθσλα κε έξεπλεο, ην κέηξν απηό εκθαλίδεηαη εμαηξεηηθά απνδνηηθό θαη ζα παξνπζίαδε ελδηαθέξνλ λα πξνζνκνησζεί, ζην πεξηβάιινλ ηνπ ENVI-met V4.0.

239

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

7.

Η παξνύζα πξόηαζε, είλαη ειιηπήο σο πξνο ηα εμήο ζεκεία, ηα νπνία ζα είρε ελδηαθέξνλ λα ζπκπιεξσζνύλ: α) ειεθηξνκεραλνινγηθή κειέηε, ώζηε λα γίλεη πξόβιεςε γηα επαξθή θσηηζκό θαη νπνηνλδήπνηε άιιν ειεθηξνκεραλνινγηθό εμνπιηζκό είλαη απαξαίηεηνο. ΢εκεηώλεηαη όηη ε εμαζθάιηζε άλεηνπ νπηηθνύ πεξηβάιινληνο ηηο βξαδηλέο ώξεο θαη ε δεκηνπξγία αίζζεζεο αζθάιεηαο κέζσ επαξθνύο θσηηζκνύ, είλαη θαζνξηζηηθνί παξάγνληεο γηα ηε ρξήζε ηνπ ρώξνπ κεηά ηε δύζε ηνπ ήιηνπ. Γπηπιένλ, κηα δηεμνδηθή ειεθηξνκεραλνινγηθή κειέηε, ζα κπνξνύζε λα πξνζθέξεη ρξήζηκα ζπκπεξάζκαηα γηα ηελ ελεξγεηαθή θαηαλάισζε ηνπ ειεύζεξνπ ρώξνπ. Πξνηείλεηαη ε αλάγθεο ηνπ ρώξνπ λα θαιύπηνληαη κέζσ θσηνβνιηατθώλ ζηνηρείσλ, ηα νπνία κπνξνύλ λα ηνπνζεηεζνύλ ζηηο πέξγθνιεο ή ζε άιιεο θαηάιιεια δηακνξθσκέλεο επηθάλεηεο, ώζηε λα ειαρηζηνπνηεζεί ην ελεξγεηαθό ηνπ απνηύπσκα. Β) θπθινθνξηαθή κειέηε θαη κειέηε πξνζβάζεσλ: όπσο αλαθέξζεθε ζε πξνεγνύκελν θεθάιαην, ν ειεύζεξνο ρώξνο θαη νη πξνζβάζεηο ζε απηόλ ζπλαξηώληαη άκεζα κε ηηο ζπλζήθεο θπθινθνξίαο ζηελ επξύηεξε πεξηνρή. Θα ήηαλ εμαηξεηηθά ρξήζηκν λα δηεξεπλεζνύλ νη επηπηώζεηο ζηελ θπθινθνξία ησλ γύξσ νδώλ από ηελ πεδνδξόκεζε ηεο νδνύ Πξακάλησλ θαη νη αλακελόκελνη ηξόπνη πξνζέγγηζεο ηνπ ρώξνπ από ηνπο ππνςήθηνπο ρξήζηεο ηνπ. ΢εκεηώλεηαη πσο ε ελ ιόγσ πξόηαζε ζηεξείηαη πξόβιεςεο ρώξνπ ζηάζκεπζεο γύξσ από ηηο δύν πιαηείεο.

8.

Οινθιεξώλνληαο ηηο πξνηάζεηο γηα πεξαηηέξσ εκβάζπλζε ζηελ πεξίπησζε ησλ πιαηεηώλ Γιπίδνο θαη Φηινπάππνπ, θαη μεθεύγνληαο από ην πεδίν έξεπλαο θαη ηηο δπλαηόηεηεο ηεο παξνύζαο εξγαζίαο, αλαθέξεηαη σο ελδηαθέξνπζα θαη εμαηξεηηθά σθέιηκε ε θαηαγξαθή ησλ ειεύζεξσλ ρώξσλ θαη ησλ πεξαζκάησλ ζηελ επξύηεξε πεξηνρή ηεο Αζήλαο, πξνθεηκέλνπ λα ζπληαρζεί έλα δηαρεηξηζηηθό ζρέδην γηα θάζε πάξθν, άιζνο θαη πξνζηαηεπόκελν ρώξν πξαζίλνπ. Με ηε ζύζηαζε ελόο θνξέα πξνζηαζίαο θαη αλάδεημεο ησλ ειεύζεξσλ ρώξσλ θαη ηε δεκηνπξγία λέσλ, ε πόιε κπνξεί λα θεξδίζεη μαλά ην δεκόζην ρώξν ηεο. Μέζσ ηεο νξγαληθήο δηθηύσζεο ησλ ρώξσλ πξαζίλνπ ζηνπο δήκνπο ηεο Αζήλαο θαη ηεο ζύλδεζήο ηνπο κε «πξάζηλνπο δηαδξόκνπο», ηα νθέιε ζην κηθξνθιίκα ζα είλαη εληππσζηαθά. Καη΄επέθηαζε, ζεακαηηθή ζα είλαη θαη ε κείσζε ηνπ ελεξγεηαθνύ απνηππώκαηνο ησλ θηηξηαθώλ όγθσλ ηεο πόιεο, θαζώο θαη ε βειηίσζε ησλ ζπλζεθώλ δσήο ησλ πνιηηώλ. Ο ειεύζεξνο δεκόζηνο ρώξνο ζηε ζύγρξνλε πόιε, είλαη θξίζηκν λα ζρεδηάδεηαη ζύκθσλα κε ηηο αξρέο ηνπ βηνθιηκαηηθνύ ζρεδηαζκνύ θαη ηεο αεηθνξίαο θαη λα βηώλεηαη σο αλαληηθαηάζηαηνο «πλεύκνλαο» πξαζίλνπ, σο ηδενινγηθή έδξα θάζε ζπλνηθίαο, θη αθόκε, σο δσληαλόο ηόπνο δηεκέξεπζεο, ςπραγσγίαο θαη θνηλσληθήο ζπλαλαζηξνθήο.

240

ΚΓΦΑΛΑΙΟ 8Ο: ΠΑΡΟΤ΢ΙΑ΢Η ΑΠΟΣΓΛΓ΢ΜΑΣΩΝ- ΢ΤΜΠΓΡΑ΢ΜΑΣΑ- ΠΡΟΣΑ΢ΓΙ΢

241

ΑΝΑΠΛΑ΢Η Α΢ΣΙΚΟΤ ΥΩΡΟΤ ΢ΣΗΝ ΠΓΡΙΟΥΗ ΣΩΝ ΑΝΩ ΠΓΣΡΑΛΩΝΩΝ ΢ΤΜΦΩΝΑ ΜΓ ΣΙ΢ ΑΡΥΓ΢ ΣΟΤ ΒΙΟΚΛΙΜΑΣΙΚΟΤ ΢ΥΓΔΙΑ΢ΜΟΤ

242

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ξενόγλωσση Βιβλιογραυία 1.

Givoni, B. (1989). Urban Design for Different Climates. 2nd ed. Geneva, Switzerland: World Meteorological Organization.

2.

Le Corbusier, (1987). Η Υάξηα ηωλ Αζελώλ. Γθδόζεηο Ύςηινλ.

3.

Le Corbusier, (2009). Κείκελα γηα ηελ Γιιάδα. Αζήλα: Γθδόζεηο Άγξα.

Γλληνόγλωσση Βιβλιογραυία 4.

Αξαβαληηλόο, Α. (1997). Πνιενδνκηθόο ζρεδηαζκόο γηα κηα βηώζηκε αλάπηπμε ηνπ αζηηθνύ ρώξνπ. Αζήλα: Γθδόζεηο Σπκκεηξία.

5.

Αξαβαληηλόο, Α., Κνζκάθε, Π. (1988). Τπαίζξηνη ρώξνη ζηελ πόιε: Θέκαηα αλάιπζεο θαη πνιενδνκηθήο νξγάλωζεο αζηηθώλ ειεύζεξωλ ρώξωλ θαη πξαζίλνπ . Αζήλα: Γθδόζεηο Σπκεώλ.

6.

Βνπγηνύθα, Μ , Μεγαξίδεο, Β. (2009). Πεηξάιωλα- κηα ζπλνηθία Άλω- Κάηω. Αζήλα: Γθδόζεηο Φηιηππόηε.

7.

Δεζπνηόπνπινο, Ι. (1997). Η ηδενινγηθή δνκή ηωλ πόιεωλ. Αζήλα: Γθδόζεηο Γζληθνύ Μεηζόβηνπ Πνιπηερλείνπ.

8.

Δνμηάδεο, Κ. (1960). Η πξωηεύνπζά καο θαη ην κέιινλ ηεο. Αζήλα: εθδ. Τερληθά Γξαθεία Δνμηάδε.

9.

Μπίξεο, Κ. (1966). Αη Αζήλαη- από ηνλ 19νλ εηο ηνλ 20νλ αηώλα. Αζήλα: Μέιηζζα.

10. Παπατσάλλνπ, Τ. (2008). Η αξρηηεθηνληθή θαη ε πόιε. Αζήλα: Γθδόζεηο Καζηαληώηε.

11. Παπατσάλλνπ, Τ. (2005). Η αξρηηεθηνληθή ηνπ θαζεκεξηλνύ. Αζήλα: Γθδόζεηο Καζηαληώηε.

12. Σαξεγηάλλεο, Γ. (2000). Αζήλα 1830- 2000 ΓΞΓΛΙΞΗ- ΠΟΛΓΟΔΟΜΙΑ- ΜΓΣΑΦΟΡΓ΢. Αζήλα: Σπκκεηξία.

13. Σηεθάλνπ, Ι., Σηεθάλνπ, Ι. (1999). Πεξηγξαθή ηεο εηθόλαο ηεο πόιεο. Αζήλα: Παλεπηζηεκηαθέο Γθδόζεηο Γ.Μ.Π.

14. Τδίθα- Φαηδνπνύινπ, Α. (2003). Πνιενδνκηθό Δίθαην. Αζήλα: Παλεπηζηεκηαθέο Γθδόζεηο Γ.Μ.Π.

Άρθρα- Δημοσιεύσεις 15. Beck et al., M. (1993). Construction and evaluation of models in environmental systems in modeling and change in environmental systems. John Wiley & sons Ltd., A. J. Jakerman et al.

16. Bruse, M. (1998). ENVI-met 3.0: Updated Model Overview. Update of Environmental Modelling and Software.

17. Bruse, M. (2008). Particle filtering capacity of urban vegetation: A microscale numerical approach.

18. Bruse, M. and Fleer, H. (1998). Simulating surface -plant-air interactions inside urban environments with a three dimensional numerical model. Environ. Modell. Softw, 13, pp.373-384.

243

19. Bruse, M., Ozkeresteci, I., Grewe, K. and Brazel, A. (2010). Use and evaluation of the ENVI-met Model for environmental design & planning: an experiment on linear parks.

20. De Ridder, K. (2003). BUGS: Benefits of Urban Green space: first research Brief. Vito- Tap. 21. Kyvelou, S., Sapounaki- Dracaki, L. and Papadopoulos, A. Planning and building a South European eco- neighborhood. From concepts and strategies to practices and assessment tools.

22. Mayer, H. and Matzarakis, A. (2008). Berichte des Meteorologischen Instituts der Albert Ludwigs- Universitat Freiburg. 5th Japanese- German meeting on Urban Climatology, October 2008(Nr. 18), pp.307-312.

23. Skjonsberg, M. and Geuze, A. (2014). Second Nature: New Territories for the Exiled.

Landscape Infrastructure, 2nd Edition, Chinese Edition.

24. Αξαβαληηλόο, Α., Γεηίκε, Π., Πξσηνςάιηε, Γ., Φξηζηνθηινπνύινπ, Δ. (1987). Αλάπιαζε πξνβιεκαηηθώλ πεξηνρώλ θαηνηθίαο θαη πςειώλ ππθλνηήησλ ζηα αζηηθά θέληξα. Σ.Γ.Γ.

25. Αζηηθό Πξάζηλν: ε αλάζα ηεο πόιεο ράλεηαη. Κείκελν παξέκβαζεο ηνπ WWF Γιιάο γηα ηνπο θνηλόρξεζηνπο ρώξνπο πξαζίλνπ.

26. Απγειήο, Α. (2009). Υπνινγηζκόο ςπθηηθώλ θνξηίσλ - κείσζε ησλ ςπθηηθώλ θνξηίσλ θαηά ην ζρεδηαζκό ησλ θηηξίσλ. ΢εκηλάξην: Σερληθέο βειηίωζεο ελεξγεηαθήο ζπκπεξηθνξάο πθηζηάκελωλ θηηξίωλ, Σ.Γ.Γ. .

27. Γιαθξόο, Γ. (2015). Πξάζηλνη δηάδξνκνη ζηελ Αζήλα κε δηπιό όθεινο. Καζεκεξηλή: http://www.kathimerini.gr [4 Ινπλ. 2015].

28. Καπεηάληνο, Α. (2010). Σησπειέο πιαηείεο: ζθέςεηο γηα ηελ ειιεληθή πιαηεία (Α΄& Β΄κέξνο). http://www.greekarchitects.gr/ [Ινπι. 2010].

29. Καξαδήκνπ- Γεξνιύκπνπ, Α., Παπακίρνο, Ν. (2004). Μνληέια νξγάλσζεο ηνπ ρώξνπ ηεο λενειιεληθήο πόιεο: από ηνλ 20ν ζηνλ 21ν αηώλα. Σερληθά Υξνληθά.

30. Μέιηζζαο, Δ. (2009). Αζηηθό πξάζηλν θαη ε δηαρείξεζή ηνπ από ηνπο ΟΤΑ. Μειέηε Ιλζηηηνύηνπ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο Αζήλαο.

31. Παζράιε, Γ., Μπξηνύλε, Γ. (2011). Γλνπνίεζε θαη επαλαζρεδίαζε αλνηρηώλ αζηηθώλ ρώξσλ ζηελ πεξηνρή ησλ Γμαξρείσλ. ΥΩΡΟγξαθίεο, Τόκνο 2(Αξ. 01), ζει.49-54.

32. Πεηξάθεο, Μ. Κιηκαηηθή αιιαγή θαη αζηηθό πεξηβάιινλ. Γζληθό Αζηεξνζθνπείν Αζελώλ- Ιλζηηηνύην εξεπλώλ πεξηβάιινληνο.

33. Πξάζηλνο αζηηθόο ζρεδηαζκόο θαη ππαίζξηνη ρώξνη ζηελ Γιιάδα: Αλαγθαηόηεηα θαη πξόθιεζε γηα ην ζρεδηαζκό αζηηθώλ ππαίζξησλ ρώξσλ κε βηνθιηκαηηθά θξηηήξηα. http://www.citybranding.gr.

34. Σγνύξνο, Δ. (2007). Η πξννπηηθή ηνπ αζηηθνύ πεξηβάιινληνο. http://www.greekarchitects.gr [Απξ. 2007].

35. Σηεθάλνπ, Ι. (2007). Η αζηηθή αλάπιαζε ωο επθαηξία γηα ηελ αλάδεημε ηεο θπζηνγλωκίαο ηεο πόιεο. Σ.Γ.Γ.

36. Σρεδηαζκόο ηνπ ρώξνπ θαη αζηηθή θξίζε. (2014). θύθινο ζπδεηήζεωλ Γξγαζηεξίνπ αζηηθνύ πεξηβάιινληνο Γ.Μ.Π..

37. Χπιιίδεο, Α. (2005). Σηξαηεγηθέο γηα κηα πεξηβαιινληηθά βηώζηκε αζηηθή αλαζπγθξόηεζε. [onlinehttp://www.greekarchitects.gr/ [1 Ινπι.. 2005].

244

Διπλωματικές- Γρεσνητικές εργασίες 38. Bruse, M. (1999). The influence of local environmental design on microclimate. PhD Thesis, University of Bochum 39. Αμαξιή, Κ. Γλεξγεηαθόο ζρεδηαζκόο θαη ελεξγεηαθή απόδνζε θηηξίωλ - Γεληθέο αξρέο ηνπ βηνθιηκαηηθνύ ζρεδηαζκνύ. Δηπισκαηηθή εξγαζία- Γξγαζηήξην Οηθνδνκηθήο θαη Φπζηθήο ησλ θηηξίσλ, Τκήκα Πνιηηηθώλ Μεραληθώλ, Α.Π.Θ.

40. Κσζηίλνπ, Π. (2011). Πιαηεία θαη αθάιππηνη. Δηπισκαηηθή εξγαζία, Παλεπηζηήκην Θεζζαιίαο- Τκήκα Αξρηηεθηόλσλ Μεραληθώλ 41. Μπνπηζηβάξε, Έ. (2013). ΢πκβηωηηθέο ζρέζεηο ζηνλ αθάιππην. Δηπισκαηηθή εξγαζία, Α.Π.Θ.- Πνιπηερληθή Σρνιή- Τκήκα Αξρηηεθηόλσλ Μεραληθώλ 42. Οηθνλνκόπνπινο, Γ., Παπαδάλε, Ι. (2009). Σν λεξό ωο ζηνηρείν ειέγρνπ ηνπ κηθξνθιίκαηνο ζηηο πιαηείεο ηεο Αζήλαο. Γξεπλεηηθή εξγαζία, Σρνιή Αξρηηεθηόλσλ Μεραληθώλ Γ.Μ.Π.

43. Παλνύζε, Γ. Λεηηνπξγηθή ζεώξεζε θαη πεξηβαιινληηθή ζπκβνιή ηωλ αθάιππηωλ ρώξωλ ζε θεληξηθέο πεξηνρέο κε ζπλερέο νηθνδνκηθό ζύζηεκα - ε πεξίπηωζε ηεο πεξηνρήο Ακπεινθήπωλ. Μεηαπηπρηαθή εξγαζία ηνπ Δ.Π.Μ.Σ. Πνιενδνκία Φσξνηαμία, Γ.Μ.Π.

44. Παηνύλεο, Φ., Σίκνο, Ν. (2012). Βηνθιηκαηηθή ζεώξεζε αζηηθώλ ρώξωλ- νη πεξηπηώζεηο ηωλ πιαηεηώλ Κνηδηά θαη Δηθαηνζύλεο ζηελ Αζήλα . Δηπισκαηηθή εξγαζία, Γ.Μ.Π.- Σρνιή Πνιηηηθώλ Μεραληθώλ, Αζήλα Οθη. 2012 45. Πνιπρξνλόπνπινο, Δ. Η έληαμε βηνθιηκαηηθώλ αξρώλ ζηνλ αζηηθό ζρεδηαζκό . Δηδαθηνξηθή δηαηξηβή- Τνκέαο Πνιενδνκίαο- Φσξνηαμίαο, Σρνιή Αξρηηεθηόλσλ Μεραληθώλ Γ.Μ.Π.

46. Τζαγδήο, Φ. (2014). Γλεξγεηθή αμηνιόγεζε ηερληθώλ αλάπιαζεο εμωηεξηθώλ δεκόζηωλ ρώξωλ. Δηπισκαηηθή εξγαζία, Πνιπηερλείν Κξήηεο- Τκήκα Μεραληθηώλ Πεξηβάιινληνο

Ιστότοποι 47. www.greekarchitects.gr 48. http://gis.ktimanet.gr 49. https://en.wikipedia.org 50. www.envimet.com 51. www.ktizontastomellon.gr/bibliothiki 52. www.anelixi.org 53. www.oikosteges.org 54. www.ktirio.gr 55. www.citybranding,gr 56. www.ypeka.gr 57.

www.noa.gr

58. www.cityofathens.gr

245

246