Le Journal de l'exposition "François Curlet. Crésus & Crusoé" by MACS

François Curlet Crésus & Crusoé

Exposition | Tentoonstelling 25.11 2018 > 10.03 2019

MAC’S - MUSÉE DES ARTS CONTEMPORAINS AU GRAND-HORNU

Le sens de l’incongru | De zin van het ongerijmde Vingt ans après Voisins officiels, les jeux de cartes de visite qu’il offrit pour l’inauguration du MAC’s aux habitants du coron du Grand-Hornu en leur titre de « voisin », François Curlet (°1967, vit et travaille à Bruxelles) est à nouveau l’invité du Musée qui lui consacre cette fois-ci une importante rétrospective. Intitulée Crésus & Crusoé, cette première exposition monographique de l’artiste dans une institution belge est l’occasion de découvrir une œuvre poétique qui joue avec les signes culturels, politiques ou économiques du monde actuel, suivant des mécanismes d’association, de déplacement ou de condensation semblables à ceux observables, depuis

JONATHAN LIVINGSTON — Extrait du film / Filmfragment, 2013

Freud, dans la formation des rêves ou des mots d’esprit. Comme pour ces derniers dont le sens est dans le non-sens, le pertinent dans l’incongru, les œuvres de François Curlet se comprennent comme les réponses adroites de cet esprit récalcitrant aux mots d’ordre de la société. Héritière des farces dadaïstes à la Francis Picabia et des onomatopées pop à la Claes Oldenburg, sa démarche poétique et incisive procède d’un art de l’aphorisme visuel qui tient tête aux politiques intrusives de la communication contemporaine : publicité, clip vidéo, SMS, Facebook… S’articulant dans les espaces du MAC’s, comme dans le catalogue coédité avec

Triangle Books, en trois ‘sections’ (objet, peinture, cinéma), l’exposition débute par un ensemble dominé par le détournement de signes industriels que François Curlet pratique dès les années 1990 aux côtés d’autres artistes de sa génération, comme Franck Scurti avec lequel il exposera ses œuvres en 1993 au Centre Pompidou. Proches des agrégats du chiffonnier que le penseur Walter Benjamin identifia, avec le flâneur des villes, à la modernité, ses œuvres archivent l’époque par la collecte et le recyclage de ses rebuts, comme la série des sprays sur cuivre, Frozen Feng Shui, réalisée depuis 2013 au pochoir à travers des chutes de découpes industrielles et assimilées

EXPOSITION | TENTOONSTELLING - FRANÇOIS CURLET - CRÉSUS & CRUSOÉ - 25.11.2018 > 14.03.2019

dans son esprit à des « fantômes de la productivité ». Domestiques, mais urbaines, chics, mais pauvres, décoratives, mais informes, ces peintures métalliques témoignent surtout du penchant de François Curlet pour l’oxymore, cette figure de style qui rapproche, comme le titre même de l’exposition, Crésus & Crusoé, deux termes contradictoires. Obtenue par soudage d’une Jaguar Type E et d’un corbillard, en référence au film Harold & Maude (1971), Speed Limit, présentée pour la première fois au Palais de Tokyo en 2013, ne figure pas dans l’exposition en tant que sculpture, mais bien comme sujet du très court métrage Jonathan Livingston où ce véhicule incongru est conduit par un croque-mort apparemment perdu en rase campagne. Signe des contradictions de notre société et de son « hédonisme suicidaire », cet « objet-valise » réalise la contraction satirique du vif et du mort, de la nervosité et de l’inertie, en redonnant du sens propre à l’expression figurée « rouler à tombeau ouvert ». À côté de ce premier film en date sont également projetées trois nouvelles réalisations, tout aussi saugrenues et incisives : Air Graham où deux mimes reproduisent un double virtuel d’un pavillon en verre de Dan Graham, The Yummy Patriot qui croque le portrait en costume d’un hussard débraillé et glouton, et enfin L’Agitée, film produit par le MAC’s, qui réactualise sous les traits de Laurence Bibot la figure légendaire du joueur de flûte de Hamelin. Twintig jaar terug speelde François Curlet (°1967, woont en werkt in Brussel) al een opvallende rol bij de inhuldiging van het MAC’s met zijn project Voisins officiels: hij deelde onder de omwonenden visitekaartjes van het museum uit met hun naam erop, zodat ze ‘officiële

buren’ werden. Nu is hij opnieuw te gast in Le Grand-Hornu, ditmaal voor een grote retrospectieve. Croesus & Crusoe is de eerste grote tentoonstelling in een Belgische instelling die volledig aan zijn werk is gewijd, en is dus de ideale gelegenheid om zijn poëtische oeuvre te ontdekken. Curlet speelt met de culturele, politieke en economische symbolen van de wereld van vandaag, volgens de mechanismen van associatie, verschuiving en verdichting, die we sinds Freud ook herkennen in de droom en de grap. Net zoals bij de geestigheid of ‘Witz’ de zin in de onzin zit, de relevantie in het ongerijmde, moet ook François Curlets werk worden gezien als een gevatte reactie van een weerspannige geest op de dwingende leuzen van de samenleving. Hij is een erfgenaam van het dadaïsme van Francis Picabia en van de pop-art van Claes Oldenburg, maar zijn poëtische en scherpzinnige benadering uit zich in een eigen taal van visuele aforismen, die zich verzet tegen de opdringerigheid van de hedendaagse communicatie: reclame, videoclips, sms’jes, Facebook… Net als de catalogus, die wordt uitgegeven in samenwerking met Triangle Books, is de tentoonstelling opgebouwd uit drie ‘delen’: objecten, schilderijen en films. Ze opent met een verzameling industriële logo’s die Curlet naar zijn hand heeft gezet, een werkwijze die hij sinds de jaren 90 toepast en deelt met andere kunstenaars van zijn generatie, zoals Franck Scurti, met wie hij in 1993 exposeerde in het Centre Pompidou. Curlet is als de voddenraper, die filosoof Walter Benjamin (samen met de flaneur) beschouwde als een typische figuur van de moderniteit: hij stelt als het ware een archief van ons tijdperk samen door het afval ervan te verzamelen en te recyclen. Zo gebruikt hij sinds 2013 overschotten van industriële metaalbewerking als

sjabloon om koperplaten te beschilderen met spuitbussen; die werken, uit de reeks Frozen Feng Shui, beschrijft hij als ‘fantomen van onze productiviteit’. De metalen schilderijen passen in je woonkamer, maar doen denken aan de grootstad. Ze zijn chic maar goedkoop, decoratief maar vormloos, en getuigen bovenal van François Curlets voorliefde voor het oxymoron, de stijlfiguur waarbij elementen worden gecombineerd die – zoals de namen in de titel van de tentoonstelling, Croesus & Crusoe – in schril contrast staan met elkaar. Het werk Speed Limit verwijst naar de film Harold en Maude uit 1971 en werd gerealiseerd door het aan elkaar lassen van een Jaguar E-Type met een lijkwagen. Het werk werd voor het eerst gepresenteerd in het Palais de Tokyo in 2013, niet in de tentoonstelling als sculptuur, maar als het onderwerp van de kortfilm Jonathan Livingston. In de film wordt het voertuig bestuurd door een begrafenisondernemer die in een weids landschap land is verdwaald. Tekenend voor de tegenstellingen in onze samenleving en voor haar ‘suïcidale hedonisme’, is dit ‘combinatie-object’ een satirische samentrekking van leven en dood, van nervositeit en inertie. Het geeft opnieuw een letterlijke betekenis aan de uitdrukking ‘halsbrekende toeren uithalen’. Naast deze eerste film zijn er drie nieuwe, even absurde als indringende projecten: Air Graham, waarin twee mimespelers een virtuele dubbelganger van een glazen paviljoen van Dan Graham reproduceren, The Yummy Patriot, die het portret schetst van een sjofele en vraatzuchtige huzaar, en ten slotte L’Agitée, een film geproduceerd door het MAC’s, waarin actrice Laurence Bibot een hedendaagse versie van de legendarische figuur van de fluitspeler van Hamelen speelt. Denis Gielen Directeur du MAC’s / Directeur van het MAC’s

MAC’S - MUSÉE DES ARTS CONTEMPORAINS AU GRAND-HORNU

HOMELESS IS MORE — Parc de la Boverie, Liège, 1992

Autobio Express | Snelle feiten Né le 18 février 1967 à Paris, d’origines confondues. Un parcours scolaire tumultueux (11 établissements). Étudiant libre à la fac en attendant la majorité pour le concours des Beaux-Arts. Quatre années aux Beaux-Arts dont deux à Saint-Étienne et deux à Grenoble. Éxilé volontaire à 22 ans en Belgique où il passe une année à l’école d’art de La Cambre. Adopte les mœurs et coutumes avec naturel. Fabrique deux Belges. Déménage à droite et à gauche. Des expositions chroniques viennent ponctuer le déroulé quotidien depuis la Belgique et témoignent d’une inscrip-

tion sociale relative. L’observation et la récolte de signes industriels et artisanaux comme projectiles urbains et domestiques orchestrés sous formes de fables composent la majorité du quotidien. Arrivée de la fiction depuis l’âge de la quarantaine. Écriture de scripts pour la réalisation de films de fictions. Les courts métrages trouvent refuges à cheval entre le monde de l’art et celui du cinéma, les projets de longs métrages offrent toute la mesure de la complexité de l’artistique mêlé à l’industrie. De quoi voir venir…. Geboren op 18 februari 1967 in Parijs, van gemengde afkomst. Hobbelig schoolparcours

(11 verschillende scholen). Vrij student aan de universiteit in afwachting van zijn meerderjarigheid, om te kunnen deelnemen aan het toegangsexamen van de Academie voor Schone Kunsten. Vier jaar academie, twee in Saint-Étienne en twee in Grenoble. Op 22-jarige leeftijd als vrijwillige balling naar België, waar hij een jaar doorbrengt aan de kunsthogeschool La Cambre. Neemt vlot zeden en gewoontes over. Brengt twee Belgen ter wereld. Verhuist naar hier en naar daar. Een resem tentoonstellingen doorbreekt de dagelijkse sleur in België, en geeft blijk van een zekere maatschappelijke inburgering. Brengt hele dagen door met

het zoeken en verzamelen van industriële en handgemaakte uithangborden, als projectielen uit de grootstad en uit de huiselijke sfeer. Rond zijn veertigste eist fictie haar plaats op. Scenario’s worden verfilmd. Kortfilms slaan een brug tussen de kunsten de filmwereld, langere projecten moeten schipperen tussen artistieke overwegingen en de eisen van de filmindustrie. Een potje om een hele tijd voort te kunnen… François Curlet

EXPOSITION | TENTOONSTELLING - FRANÇOIS CURLET - CRÉSUS & CRUSOÉ - 25.11.2018 > 14.03.2019

Guide de l’exposition | Gids van de tentoonstelling La numérotation correspond à celle des cartels des œuvres de l’exposition | De nummers komen overeen met die van de tentoongestelde werken

OBJETS | OBJECTEN 1 COCOCAT — 2003 Cococat est un panier pour chat en forme de noix de coco. François Curlet déclina celle-ci pour l’homme. Parfois, Cococat est exposée au sein de l’œuvre Chaquarium ; un aquarium pour chats habité par un vrai chat persan. Cococat is een kattenmand in de vorm van een kokosnoot. François Curlet maakte er een versie op mensenmaat van. Soms wordt Cococat tentoongesteld als onderdeel van het werk Chaquarium, een aquarium voor katten waarin een echte Perzische kat woont. 2 CRUSTISM 1, 2 & 3 — 2008 Une chatière dans une porte de chalet, une balle de golf coincée dans le goulot d’une bonbonne d’eau, une table de maçon sur laquelle reposent un maillet en bois et un château de cartes postales illustrées de champignons nucléaires ; pour Crustism 1, 2 & 3, François Curlet opère la mutation de trois objets du quotidien. Il s’agit de trois interventions minimales quasi sonores sur des objets à la manière du « Witz » (terme inventé par Freud, plus tard rebaptisé « trait d’esprit » par Lacan). L’œuvre constitue un ensemble d’objets visuels qui, s’ils étaient transposés dans le domaine du langage, correspondraient à des onomatopées. Een kattenluik in de deur van een chalet, een golfbal die geklemd zit in de hals van een waterfles, een metselaarstafel met daarop een houten hamer en een kaartenhuis van postkaarten waarop de paddenstoelwolk van een kernbom afgebeeld staat: voor Crustism 1, 2 & 3 doet François Curlet drie alledaagse voorwerpen een metamorfose ondergaan. Zijn drie minimale interventies halen met de objecten uit wat Freud een Witz zou noemen (een geestigheid, of in het Frans van Jacques Lacan: trait d’esprit). Het werk vormt een groep visuele objecten die, als ze in taal werden omgezet, onomatopeeën zouden zijn. 3 DOUBLE VAN GOGH — 2010 La biographie de Vincent Van Gogh a donné lieu à un film hollywoodien tourné en grande partie dans la région du Borinage qui permit à l’acteur Kirk Douglas, en barbe rousse, de faire la couverture d’un Paris-Match de 1955. En retouchant deux exemplaires de ce numéro, François Curlet attire notre attention sur la reconnaissance posthume de Van Gogh. Quelle serait en effet sa réaction

s’il pouvait voir la notoriété dont il bénéficie aujourd’hui, notamment avec ses tableaux représentés sur les mugs et autres objets souvenirs de la plupart des boutiques de musées. Het leven van Vincent Van Gogh vormde het onderwerp van een Hollywoodfilm die voor een groot deel in de Borinage werd gedraaid. Zo kwam acteur Kirk Douglas in 1955 met een rosse baard op de cover van het tijdschrift Paris-Match terecht. François Curlet bewerkte twee exemplaren van dat nummer en vestigt zo de aandacht op de postume erkenning van de Nederlandse schilder. Wat zou Van Gogh zelf gevonden hebben van de beroemdheid die hij vandaag geniet, nu je in bijna alle museumshops zijn werk op koffiekoppen en andere souvenirs aantreft ? 4 FACEBOOKIE — 2014 À l’origine, la série Facebookie a été imaginée pour une exposition au Centre d’art Les Bains-Douches d’Alençon. En écho à ces anciens bains publics, François Curlet réalise ses pages Facebook en mosaïque sur lesquelles les « posts » sont collés à même l’objet. François Curlet joue sur l’idée d’espace public (les bains-douches et l’espace public virtuel de Facebook). L’exemplaire présenté ici fait référence à l’artiste belge Jef Geys. De reeks Facebookie was oorspronkelijk bestemd voor een tentoonstelling in de galerie Les Bains-Douches in Alençon. Als een echo van dat oude badhuisgebouw creëerde François Curlet zijn Facebookpagina’s in mozaïekvorm, waarbij de ‘posts’ op het voorwerp zelf worden gekleefd. Curlet speelt met het idee van de publieke ruimte (die van een badhuis en de virtuele publieke ruimte van Facebook). Hier is een exemplaar te zien dat verwijst naar de Belgische kunstenaar Jef Geys. 5 HOMELESS IS MORE — 1992 En guise de réponse à la fermeture du musée de La Boverie à Liège, François Curlet formula Homeless Is More, une des premières pièces qu’il réalise après son arrivée en Belgique. Trafiquant avec provocation le slogan moderniste Less Is More, il confirme, par cette peinture vouée à demeurer à l’extérieur, son statut de sans-abri de l’art. Si le propos est avant tout revendicateur, il se fait aussi éloge de la rêverie. L’artiste, endormi dans un déguisement de coq (en référence au symbole wallon), invite, par ce « portique » publicitaire, à entrer dans son monde, un monde où fiction et réalité s’entre-

mêlent librement. Na de sluiting van het museum La Boverie in Luik reageerde François Curlet met Homeless Is More, een van zijn eerste werken na zijn aankomst in België. Met een provocatieve verbastering van de modernistische slogan Less Is More bevestigt dit schilderij, dat gedoemd is om buiten te blijven, Curlets status als thuisloze in de kunstwereld. Het is in de eerste plaats een werk dat eisen stelt, maar het is ook een ode aan het dagdromen. De kunstenaar, die uitgedost als een haan (een verwijzing naar de vlag van Wallonië) is ingedommeld, nodigt ons uit om via deze publicitaire ‘poort’ zijn wereld te betreden, waar fictie en werkelijkheid ongehinderd in elkaar overlopen. 6 LENS FLAIR — 2004 En référence à l’effet de « flare » dû à un contre-jour et au procédé cinématographique du « lens flare », François Curlet concrétise ici cet effet provoqué par une diffusion parasite de la lumière au travers des lentilles de l’objectif de la caméra. ‘Lens flare’ is de Engelse term voor de lichtvlekken die door tegenlicht in een filmcamera ontstaan. François Curlet maakt dat effect, waarbij licht verstrooid wordt in de lenzen van het cameraobjectief, hier tastbaar. 7 MILDO & GLORIA DE BREBIS — 2016 MilDo évoque le démontage en 1999 du restaurant McDonald’s de la ville de Millau par la Confédération paysanne de José Bové et le Syndicat des Producteurs de lait de brebis. François Curlet reprend le logo du leader mondial du fast food pour former une lyre. L’instrument évoque aussi une moustache, signe distinctif de José Bové, qui joue ici le rôle du barde tentant d’échapper à un banquet à la mode junk food par un geste de désobéissance civile. Pour accompagner MilDo, Gloria de brebis, une pastorale de chants de brebis s’échappe du sous-sol et réaffirme l’ancrage paysan du sujet développé.Placés de manière symétrique comme s’il s’agissait de blasons, les deux MilDo signalent la transhumance du public d’un bâtiment à l’autre au son des bêlements, comme un rappel du caractère grégaire des foules attroupées dans les musées. MilDo verwijst naar de vernieling van een McDonald’s-filiaal in aanbouw in de Franse stad Millau in 1999, een protestactie van de Franse boerenvakbonden Conféderation Paysanne en Syndicat des

Producteurs de Lait de Brebis, onder leiding van José Bové. Curlet draait het bekende logo van de grootste fastfoodketen ter wereld om en maakt er een lier van. De vorm doet denken aan Bovés kenmerkende hangsnor, die de boerenleider wat op de bard uit Asterix deed lijken. Met zijn daad van burgerlijke ongehoorzaamheid probeerde hij te ontsnappen aan een opgelegd junkfoodbanket. MilDo wordt begeleid door Gloria de brebis, een pastorale van schapengeblaat die uit de kelderverdieping opstijgt en het landelijke thema benadrukt. De twee exemplaren van MilDo zijn symmetrisch opgehangen als blazoenen. Ze signaleren de overgang van het publiek tussen twee gebouwen, als schapen die aan het einde van de winter of zomer naar hoger- of lagergelegen weiden worden geleid: dit is misschien wel een verwijzing naar het kuddegedrag van de museumbezoekers. 8 MOONBOOT — 2008 François Curlet réduit, à l’instar du langage imagé de la bande dessinée, les restes d’un skieur retrouvé après une avalanche à une image coup de poing. Réalisé en céramique à l’échelle 1, l’os humain y est comparé à une faïence délicate. In de kenmerkende beeldtaal van een stripverhaal maakte François Curlet een frappant beeld van de teruggevonden resten van een skiër na een lawine. Het werk is levensgroot in aardewerk uitgevoerd; het menselijke bot lijkt wel een delicaat stuk porselein. 9 MOONWALK — 2003 Mêlant poétique et politique, Moonwalk a pour point de départ les feux de signalisation américains destinés aux piétons sur lesquels apparaissent les messages binaires WALK et DON’T WALK. Entre les deux signaux rythmant le flux de nos déplacements corporels dans les cités modernes, François Curlet insère un signe supplémentaire : MOONWALK. L’on pense au premier pas sur la Lune de l’Américain Neil Amstrong en 1969 et au pas de danse du même nom popularisé par Michael Jackson dans les années 1980. Déjà pratiqué par le mime Marceau ou Cab Calloway dans les années 1920, le moonwalk crée l’illusion d’une marche avant alors que le danseur qui l’accomplit recule. Dans le contexte de l’œuvre, il se fait la métaphore d’une société qui va de l’avant bien qu’elle soit régressive à de nombreux égards. Poëzie en politiek worden met elkaar verweven in

MAC’S - MUSÉE DES ARTS CONTEMPORAINS AU GRAND-HORNU

Moonwalk. Uitgangspunt is het typische Amerikaanse verkeerslicht voor voetgangers met de binaire boodschap WALK en DON’T WALK. Aan die twee commando’s, die het ritme van onze fysieke verplaatsingen in de moderne stad bepalen, heeft François Curlet nog een derde toegevoegd: MOONWALK. Daarbij denken we spontaan aan de eerste stap op de maan door Neil Armstrong in 1969, maar ook aan het gelijknamige danspasje dat in de jaren 1980 populair werd gemaakt door Michael Jackson. Die moonwalk, die ook al door mimespeler Marcel Marceau en in de jaren 1920 door jazzzanger Cab Calloway werd uitgevoerd, creëert de illusie dat de danser vooruit stapt terwijl hij zich eigenlijk achteruit verplaatst. In de context van dit werk is het een metafoor van een maatschappij die voortraast, terwijl ze eigenlijk in veel opzichten achteruitgaat.

l’un de ces personnages phare, le Gros Dégueulasse, s’exclamant « Profiteur » ! Racheté ensuite par François Curlet, le dessin a été agrandi par l’artiste afin d’en augmenter le profit encore une fois. Une charte Kodak apposée sous l’image lui confère un côté industriel et pousse ainsi la logique au plus loin. De Franse stripauteur Reiser tekende deze figuur tijdens een stripbeurs als opdracht van een fan. Om hem tevreden te stellen – maar tegelijk ook een beetje te plagen, tekende Reiser een van zijn bekendste figuren, le Gros Dégueulasse (Vieze Vetzak), die roept: ‘Profiteur!’ De tekening werd later door François Curlet gekocht en uitvergroot om er nog meer van te profiteren. Een Kodak-kleurenkaart die onder het beeld is aangebracht, geeft er een industrieel tintje aan en drijft de logica zo tot in het extreme door.

10 NABISCO — 1989 Nabisco était le nom d’une marque française de biscuits, aujourd’hui devenue Belin. Son logo triangulaire est décliné en « corner piece » (œuvre d’art destinée à être présentée dans l’angle formé par deux murs). En réduisant l’espace du white cube à un banal objet dont il faut assurer la promotion, François Curlet pointe les dérives de l’art actuel et de son commerce. Nabisco-koekjes waren vroeger populair in Frankrijk; vandaag worden ze verkocht onder de merknaam Belin. Het driehoekige logo is hier getransformeerd tot ‘corner piece’ (kunstwerk dat bedoeld is om in de hoek tussen twee muren te worden geplaatst). Zo wordt de white cube gereduceerd tot een banaal object waarvoor promotie moet worden gemaakt. François Curlet stelt zo de excessen en de commercie in de hedendaagse kunst aan de kaak.

13 SUITE BALINAISE — 2000 - 2003 La Suite balinaise est une série de petites maquettes correspondant à des projets réalisés ou pas. Pour François Curlet, ces objets confectionnés de manière spontanée forment un carnet de notes en 3D. Suite balinaise is een reeks kleine maquettes die al dan niet uitgevoerde projecten voorstellen. Voor François Curlet vormen deze spontaan vervaardigde objecten een 3D-notitieboekje.

11 ONDE DE CHOC — 2012 Composée d’un bouclier de CRS datant de 1968 et d’un support d’antenne parabolique, Onde de choc est un « raccourci clavier » symbolisant l’idée du contrôle des masses : par les CRS à l’époque de Mai 68 et par les médias télévisuels aujourd’hui. Als combinatie van een schild van de oproerpolitie uit 1968 en de draagarm van een schotelantenne is Onde de choc, of ‘schokgolf’, een symbolische ‘sneltoets’ voor het idee van het in bedwang houden van de massa: door de oproerpolitie in de periode rond mei ’68, maar ook door de televisie vandaag. 12 PROFITEUR ! — 2008 En guise de dédicace, l’auteur de bande dessinée français Reiser a réalisé ce dessin pendant un salon à la demande d’un amateur. Pour le satisfaire et en même temps le contrarier, Reiser y représente

14 SUITE OBJETS DE PLAGE — 2015-2018 Ces objets glanés par François Curlet sur une plage de Camargue forment un ensemble de bois flottés version plastique. Ils rappellent l’affiche de l’exposition Crésus & Crusoé et convoquent l’image de Robinson. Deze objecten, die François Curlet bij elkaar raapte op een strand in de Camargue, vormen samen een verzameling drijfhout in plastic. Ze doen denken aan de affiche voor de tentoonstelling Crésus & Crusoé en roepen het beeld op van de schipbreukeling Robinson. 15 SURF CANADIEN — 2001 Surf canadien est le résultat d’un croisement entre une planche de surf californienne et un tronc d’arbre. Il évoque la collusion entre la mer et la forêt puisqu’à l’origine, la planche de surf était taillé dans du bois et provenait en quelque sorte de la forêt. Surf canadien is een kruising tussen een Californische surfplank en een boomstronk. Het werk evoceert de verwantschap tussen de zee en het bos. Surfplanken waren vroeger van hout gemaakt, en komen dus in zekere zin voort uit het bos. 16 SYMPHONIE — 2007 Symphonie réunit des casseroles de différentes tailles qui semblent avoir échappé

à la salle à manger d’une ménagère pour former un ensemble de cibles dont la dernière est réduite à un impact de balle. In Symphonie is een reeks braadpannen van verschillende afmetingen, die ontsnapt lijken uit de eetkamer van een klassieke huisvrouw, opgehangen als doelwitten. Het laatste is niet meer dan een kogelgat. 17 TOAST CANNIBALE, 2004 Toast Cannibale est un objet surréaliste qui démontre avec efficacité comment associer des éléments dissemblables pour créer un sens nouveau et poétique. Ici, l’huile de moteur, qui s’écoule du réservoir de la moto trial et rappelle le sirop d’érable qu’on étale sur les toasts made in USA, joue le rôle de lien visuel. Toast Cannibale est un rêve éveillé dont l’esthétique rappelle le film de science-fiction eXistenZ sorti en 1999 et réalisé par David Cronenberg. Toast Cannibale is een surrealistisch object dat heel doeltreffend laat zien hoe je verschillende elementen kunt combineren om een nieuwe, poëtische betekenis te doen ontstaan. De motorolie die uit het carter van een crossmotor loopt, doet denken aan de ahornsiroop die in de Verenigde Staten op toast wordt gegoten, en vormt zo een visuele link. Toast Cannibale is als een dagdroom waarvan de esthetiek doet denken aan de sciencefictionfilm eXistenZ van David Cronenberg uit 1999. 18 T.V. SET — 2010 T.V. Set est une pierre tombale en marbre aux allures de poste de télévision à l’heure des fins de programme où l’écran se couvrait de « neige ». T.V. Set is een marmeren grafzerk die eruitziet als een oud televisietoestel na de programma-uren, wanneer op het scherm alleen ‘sneeuw’ te zien was. 19 VINTAGE DISCOUNTER — 2012 Les Vintage Discounter sont conçus à partir de tables de Formica démantelées puis transformées pour matérialiser les logos de magasins discount connus. Ces tables ont changé deux fois de statut. D’abord en quittant le domicile familial pour rejoindre un magasin de seconde main et en subissant ensuite leur modification en logo. Compressés pour ne former qu’un, la table et les emblèmes d’enseignes discount nous convient à une forme contemporaine de spiritisme où l’on se remémorerait l’époque des courses déposées sur la table de la cuisine et les conversations qui meublaient les repas familiaux. Uit ontmantelde tafels in Formica maakte François Curlet de logo’s van bekende discountzaken na. Deze tafels zijn tweemaal van hoedanigheid veranderd: eerst toen ze uit de

vertrouwde woonkamer naar de tweedehandswinkel werden gebracht, en vervolgens toen ze werden getransformeerd tot logo’s. De discountmerken en de tafels, die tot één geheel zijn samengesmeed, vertegenwoordigen een hedendaagse vorm van spiritisme, waarbij we terugdenken aan de tijd van boodschappen op de keukentafel en gesprekken tijdens de gezinsmaaltijd. 20 VITRINE — 1992 L’œuvre rappelle les vitrines de musées de sciences naturelles. Cette vitrine est cependant vide, à l’exception de deux loupes placées à hauteur du sexe et du visage. Inversant les rôles, la vitrine expose les regardeurs. Observés à la loupe tels des spécimens faisant l’objet d’une étude scientifique, les visiteurs sont renvoyés à ce qui constitue leur identité propre (le genre, le visage). Vitrine joue sur les codes de la monstration, sur la place du spectateur, dans un style relevant des foires aux monstres du 19e siècle. Dit werk doet denken aan de klassieke vitrinekasten in natuurwetenschappelijke musea, maar deze kast is leeg, op twee vergrootglazen na: het ene ter hoogte van de schaamstreek en het andere ter hoogte van het gezicht van de toeschouwer. De rollen worden dus omgekeerd: in deze vitrine wordt de kijker te kijk gezet, onder de loep genomen als een specimen in een wetenschappelijke studie, en gereduceerd tot de kern van haar of zijn identiteit (geslacht en gelaat). Vitrine speelt met de tentoonstellingsconventies en de positie van de toeschouwer, in een stijl die verwijst naar de 19e-eeuwse kermisattracties waar bezoekers zich konden vergapen aan ‘monsters’. 21 WILLY WONKA PLUS — 2005 Willy Wonka plus est une réinterprétation de Charlie et la Chocolaterie à l’ère du travail à la chaîne. François Curlet fait arrêter la production d’une usine productrice de chocolat en Suisse et insère une feuille d’or dans un des emballages avant que les ouvrières ne reprennent le travail. L’installation comprend les boîtes de chocolat dans lesquelles se trouve la feuille d’or et une série de photographies de son intervention dans l’usine. Willy Wonka plus is een herinterpretatie van Sjakie en de chocoladefabriek in het tijdperk van het lopendebandwerk. François Curlet liet in een Zwitserse chocoladefabriek de productie stilleggen en stopte in een van de verpakkingen een vel goud, waarna de arbeidsters weer aan de slag gingen. De installatie omvat de dozen met chocolaatjes waarin het ‘gouden ticket’ ergens verstopt zit, en een reeks foto’s van de interventie in de fabriek.

EXPOSITION | TENTOONSTELLING - FRANÇOIS CURLET - CRÉSUS & CRUSOÉ - 25.11.2018 > 14.03.2019

quand françois curlet était petit

toen françois curlet klein was ,

et qu’il regardait une prise électrique, il voyait un arbre. Il imaginait derrière la prise les fils électriques qui menaient à une centrale électrique située à côté d’un barrage au bord d’un lac entouré par des arbres. Quand François regarde un objet, il voit plein d'autres choses et pas uniquement ce à quoi il sert. Tu t’apprêtes à découvrir comment il joue avec les objets dans l’exposition Crésus & Crusoé.

keek hij naar een stopcontact en zag hij een boom. Hij volgde in zijn verbeelding de elektriciteitskabels achter het stopcontact naar een elektrische centrale met een stuwdam, aan de rand van een meer met bomen errond. Als François naar een ding kijkt, ziet hij een heleboel andere dingen, niet alleen datgene waarvoor het dient. In de tentoonstelling Croesus & Crusoe ontdek je hoe hij met de dingen speelt.

MINIMAC’S - JOURNAL POUR LES ENFANTS | KRANT VOOR KINDEREN

1. Crustism 1, 2, 3 Suis l’exemple et imagine le bruit que font les éléments suivants. Doe zoals in het voorbeeld: beeld je het geluid in dat deze dingen maken.

TOC C ! TO

2. MilDo François a détourné le logo du McDonald’s. Il ressemble maintenant à une lyre, l’instrument du barde dans Astérix, ou à une moustache. Pourquoi ? François raconte une histoire qui s’est passée en 1999. José Bové, un homme politique français qui porte une grosse moustache, et des agriculteurs ont saccagé un MacDo dans la ville de Millau pour protester contre la malbouffe.

François zet het logo van McDonald’s op zijn kop. Zo lijkt het op een lier, het instrument van de bard in Asterix, en ook wel een beetje op een snor. Waarom? François wil vertellen over wat er in 1999 gebeurde. Toen sloeg José Bové, een Franse politicus met een grote snor, samen met een groep boeren een McDonald’s-restaurant in duigen, om te protesteren tegen junkfood.

Son œuvre s’appelle MilDo = Mil(lau) + (Mac)Do(nald’s).

De naam van dit werk is MilDo = Mil(lau) + (Mac)Do(nald’s).

EXPOSITION | TENTOONSTELLING - FRANÇOIS CURLET - CRÉSUS & CRUSOÉ - 25.11.2018 > 14.03.2019

À toi de détourner le Swoosh*. Transforme-le comme tu veux. Nu is het aan jou om de Swoosh* op zijn kop te zetten. Maak ervan wat je wilt.

3. Moonboot Qu’est-il arrivé ? Raconte ou dessine l’histoire que tu imagines. Wat is er gebeurd? Vertel of teken het verhaal zoals jij het je voorstelt.

* Surnom du logo Nike / Zo heet het logo van Nike

MINIMAC’S - JOURNAL POUR LES ENFANTS | KRANT VOOR KINDEREN

4. Les films Relie chaque élément au titre du film qui lui correspond. Verbind elk element met de titel van de film waarbij het hoort.

T H E

Y U M M Y

P A T R I O T

A I R

G R A H A M

J O N A T H A N L

I V I N G S T O N

C’est l’histoire d’un joueur de flûte qui a aidé les habitants de la ville de Hamelin à se débarrasser des rats qui envahissaient la cité. Il n’a pas été payé pour son travail et a décidé de se venger. Pour punir les adultes, il a emmené tous les enfants de la ville dans un précipice grâce au son envoûtant de sa flûte.

Een fluitspeler hielp de inwoners van de stad Hamelen om van een rattenplaag af te raken. Toen ze hem niet betaalden, werd hij boos. Met de betoverende klank van zijn fluit lokte hij alle kinderen van de stad in een afgrond. Zo nam hij wraak op hun ouders.

’ A G I

T É E

EXPOSITION | TENTOONSTELLING - FRANÇOIS CURLET - CRÉSUS & CRUSOÉ - 25.11.2018 > 14.03.2019 22 WU TANGA — 2016 Référence au groupe majeur de rap afro-américain Wu-Tang Clan, Wu Tanga, fabriqué par un artisan en Afrique, arbore le logo de ce groupe inspiré par la culture Shaolin. Si François Curlet choisit l’Afrique, terre d’héritage d’un savoir-faire artisanal comme lieu d’exécution de sa pièce, c’est avant tout pour rappeler que l’économie chinoise s’y est aujourd’hui largement implantée. Het logo van de bekende Afro-Amerikaanse rapgroep Wu-Tang Clan, die zich laat inspireren door de Shaolintraditie, is door een Afrikaanse handwerksman in dit stuk verwerkt. Door voor de uitvoering ervan te kiezen voor Afrika, met zijn rijke traditie van vakmanschap, wil François Curlet ook wijzen op de huidige sterke aanwezigheid van de Chinese economie op dat continent. 23 X-RAY — 2018 Réalisées en verre soufflé, moulé et poli par un artisan, trois valises sont posées sur un tapis de caoutchouc noir à l’intérieur desquelles on devine des effets personnels colorés (ou non) à l’instar des images émises par les systèmes d’inspection de bagages des aéroports. Avec X-Ray, François Curlet matérialise le principe du rayon X et joue sur le concept de transparence, symbole de la société actuelle où disparaissent progressivement les limites entre privé et public. Drie koffers in geblazen glas, gemodelleerd of geslepen door een ambachtsman, staan op een tapijt in zwart rubber. In de koffers zijn persoonlijke spullen te zien die gekleurd (of liever ontkleurd) zijn, naar het voorbeeld van de beelden op bagage-inspectietoestellen in luchthavens. Met Valises XRay maakt François Curlet de werking van röntgenstralen aanschouwelijk en speelt hij met het concept transparantie, als symbool voor onze hedendaagse beschaving, waar de grenzen tussen privé en publiek steeds meer vervagen.

PEINTURES | SCHILDERIJEN 24 FROZEN FENG SHUI — 2013-2015 À l’image du chiffonnier, tel un archiviste indigent de la société moderne, François Curlet collecte les débris, les fragments devenus inutiles et, en les réutilisant, favorise une économie secondaire, en marge de la principale. Les Frozen Feng Shui, qu’il qualifie d’objets fantomatiques, appartiennent à cette catégorie. Les plaques de cuivre ont été réalisées par un artisan pour les faire ressembler à des toiles. Les halos ont été obtenus au pochoir en pulvérisant de la couleur par aérosol à travers des rebuts de découpes industrielles. Mêlant le rebut et l’objet

d’art, les Frozen Feng Shui incarnent les signes résiduels de l’activité industrielle et jouent avec les codes liés aux classes sociales, le bon et le mauvais goût, le brut et le sophistiqué. Als een voddenraper, een schamele archivaris van de moderne maatschappij, verzamelt François Curlet afval en nutteloos geworden overblijfsels. Door ze te hergebruiken moedigt hij een secundaire economie aan, in de marge van de gewone economie. Tot deze categorie behoren de werken uit de reeks Frozen Feng Shui, die Curlet ‘spookobjecten’ noemt. De koperen platen zijn door een vakman bewerkt om ze op doeken te doen lijken. Ze zijn beschilderd door verf te vernevelen over een sjabloon van stukken industrieel afval. Als iets wat het midden houdt tussen schroot en kunstvoorwerp belichaamt Frozen Feng Shui de restanten van onze industriële nijverheid en speelt het werk met de conventies van maatschappelijke klassen, goede en slechte smaak, ruwheid en verfijning.

FILMS 25 AIR GRAHAM — 2005-2018 L’œuvre de l’artiste américain Dan Graham, Two Adjacent Pavilions, située dans le parc du Musée Kröller-Müller, remet en cause l’architecture moderniste et les murs-rideaux des gratte-ciel de verre conçus pour que les cadres puissent voir sans être vus. Construite en miroirs sans tain, Two Adjacent Pavilions invite le public à réaliser l’expérience en se plaçant successivement à l’intérieur ou à l’extérieur des parois vitrées. Avec Air Graham, François Curlet prolonge la critique sociale de son aîné en commandant à deux mimes la réplique/prolongation des deux pavillons dans lesquels ils finissent par se retrouver eux-mêmes enfermés. Het werk Two Adjacent Pavilions van de Amerikaanse kunstenaar Dan Graham, dat zich in het Kröller-Müller Museum bevindt, stelt de modernistische architectuur in vraag, met name de gordijngevels van haar wolkenkrabbers, die het mogelijk maken om te kijken zonder bekeken te worden. Het werk in spiegelglas nodigt de bezoekers uit om dat zelf te ervaren door afwisselend binnen en buiten de glazen wanden te gaan staan. Met Air Graham trekt François Curlet de maatschappijkritiek van zijn voorganger nog verder door: hij gaf twee mimespelers de opdracht om een antwoord uit te beelden op Grahams twee paviljoenen, waarin ze uiteindelijk opgesloten geraken. 26 JONATHAN LIVINGSTON — 2013 Sorti en 1971, le film Harold et Maude faisait l’éloge de l’anticonformisme grâce à ses deux personnages principaux,

Maude, une vieille dame optimiste et Harold, un jeune homme aux tendances suicidaires. Harold, dans une scène du film aujourd’hui culte, fabrique une voiture hybride à partir d’une Jaguar type E — reçue de ses parents afin de le faire correspondre à l’image du fils qu’ils espéraient — et d’un corbillard — acheté afin de satisfaire sa fascination pour la mort. En 2013, à l’instar de ses objets-valises, François Curlet réalise une copie de la célèbre Jaguar-corbillard du film. Après avoir été exposée à plusieurs reprises, Speed Limit occupe la place centrale de Jonathan Livingston, un court-métrage qui convoque, dans une forme proche du rêve, le dernier voyage avant la mort personnifié par un croque-mort perdu au volant de son corbillard dans les campagnes. Le titre du film fait référence à la fable Jonathan Livingston le goéland dépeignant l’émancipation d’un adolescent romantique. Par ailleurs, François Curlet cite également le film Entr’acte de René Clair (1924) dont il convertit les couronnes (mortuaires) de pain en de petits biscuits grignotés par le chauffeur de sa Speed Limit. De film Harold and Maude uit 1971 was een lofzang op het anticonformisme, belichaamd door de twee hoofdpersonages: Maude, een optimistische oudere dame, en Harold, een jongeman met zelfmoordneigingen. In een scène die vandaag als een cultmoment wordt beschouwd, maakt Harold een hybridewagen op basis van een Jaguar Type E die hij van zijn ouders heeft gekregen – om hem te doen beantwoorden aan het beeld van de zoon die ze hadden gewild – en een lijkwagen die hij zelf heeft gekocht vanwege zijn fascinatie voor de dood. In 2013 maakte François Curlet een kopie van de beroemde Jaguar-lijkwagen uit de film, in de lijn van zijn andere combinatieobjecten. Nadat de auto, die de naam Speed Limit kreeg, verscheidene keren was tentoongesteld, speelde hij de hoofdrol in de kortfilm Jonathan Livingston, een droomachtige evocatie van de laatste reis vóór de dood, in de gedaante van een lijkbidder die met zijn lijkwagen door de velden rijdt. De titel van de film verwijst naar de fabel Jonathan Livingston Seagull, over een jonge zeemeeuw op weg naar de volwassenheid. Daarnaast leent François Curlet ook uit Entr’acte van René Clair (1924): van de lijkkransen van brood uit die dada-kortfilm maakte hij de koekjes waarvan de chauffeur van Speed Limit knabbelt. 27 L’AGITÉE — 2005-2008 Datant de 1284, la légende du joueur de flûte de Hamelin conte l’histoire d’un musicien qui, pour se venger des habitants de la ville qui n’honorèrent pas leur dette envers lui, emmena tous les enfants de Hamelin dans un précipice au

son envoûtant de sa flûte magique. Avec L’Agitée, François Curlet réinterprète la fable à l’aune de la société de consommation actuelle. Le flûtiste est ici remplacé par une femme d’affaires jouant un air disco – The Hustle de Van McCoy – qui n’entraîne plus des enfants vers la mort, mais bien des navetteurs vers le travail. De legende van De rattenvanger van Hamelen, die dateert uit 1284, gaat over een muzikant die vanwege een onbetaalde schuld wraak neemt op de inwoners van Hamelen: hij lokt alle kinderen van de stad mee met de betoverende klank van zijn magische fluit en drijft ze in een afgrond. Met L’Agitée herinterpreteert François Curlet het sprookje in de context van de hedendaagse consumptiemaatschappij. De fluitspeler is vervangen door een zakenvrouw die een disconummer speelt – The Hustle door Van McCoy – en daarmee geen kinderen de dood in drijft, maar pendelaars meelokt naar hun werk. 28 THE YUMMY PATRIOT — 2018 C’est sur La Marche du Roy de JeanBaptiste Lully qu’un hussard ayant quitté son régiment nous apparaît. Le déserteur, caché à l’abri de l’armée, semble éprouver un plaisir immense à manger goulûment une tartine au pâté. Plutôt que de se faire surprendre par ses supérieurs, c’est au public qu’il est confronté. Convoquant à nouveau l’image du « paresseux », François Curlet affirme une fois encore sa lutte au sein d’une société de l’efficacité pour un espace réservé à la paresse. Op de tonen van La Marche du Roy van Jean-Baptiste Lully verschijnt een huzaar die zijn regiment is ontvlucht. De deserteur heeft zich verstopt waar het leger hem niet kan vinden en lijkt met enorm veel genoegen te smikkelen van een boterham met paté. Maar in plaats van betrapt te worden door zijn oversten, wordt hij met het publiek geconfronteerd. François Curlet roept hier opnieuw het beeld van de ‘luiwammes’ op en bevestigt daarmee zijn strijd om in onze op efficiëntie gerichte maatschappij een plekje vrij te houden om te luieren.

MAC’S - MUSÉE DES ARTS CONTEMPORAINS AU GRAND-HORNU

Extrait du catalogue | Uittreksel uit de catalogus « Ainsi, l’animal n’entre pas dans un rapport avec un objet en tant que tel. Les objets n’ont pas de statut stable, pas d’identité fixe, prédéfinie par l’usage qui a présidé à leur fabrication. Un verre, pour moi, que j’en boive son contenu, que je le lance contre le mur dans un geste de colère, que j’en fasse un chapeau en le posant sur ma tête, reste un verre, même s’il est cassé. Des expériences menées notamment avec des loups en captivité ont montré que lorsqu’on introduit un objet insolite dans l’enclos de la meute, cet objet prendra les significations du lieu où l’on aura déposé l’objet : il sera ce sur quoi on urine s’il est placé à l’endroit où les loups se soulagent, il sera mordillé s’il est situé là où les loups

CHAQUARIUM & COCOCAT — 2003

mangent, les loups joueront avec sur leur aire de jeu, se coucheront dessus sur le site de repos… C’est là que je retrouve un air de famille avec ce que François Curlet propose aux choses — ou avec ce que les choses requièrent de lui. Il est, pour le dire lapidairement, un opportuniste de l’instabilité possible des choses. » ‘Dieren gaan dus geen relatie aan met het object als zodanig. De objecten hebben geen stabiele status, geen starre identiteit die al op voorhand vastligt, omdat ze als gebruiksvoorwerp vervaardigd zijn. Neem een glas: ik drink het leeg, ik gooi het boos tegen de muur, ik zet het op mijn hoofd en maak er een hoed van, maar voor mij blijft het een glas, zelfs als het stuk is. Bij experimenten

met wolven in gevangenschap werd een vreemd voorwerp in het verblijf van de roedel geplaatst: het kreeg zijn betekenis door de omgeving waar het werd neergelegd. Legden de onderzoekers het op de plek waar de wolven hun behoefte deden, dan werd het iets waarop geürineerd werd. Op de plaats waar ze aten, werd eraan geknabbeld; in hun speelruimte werd het een stuk speelgoed, in hun slaapplaats gingen ze erop liggen… Daarin bespeur ik een verwantschap met wat François Curlet met de dingen doet – of wat de dingen van hem verlangen. Hij gaat als een opportunist om met de potentiële instabiliteit van de dingen.’ Vinciane Despret

Catalogue | Catalogus Textes / Teksten : Vinciane Despret & Denis Gielen Couverture illustrée, illustrations couleur & noir & blanc / Geïllustreerde omslag, illustraties in kleur & zwart-wit 21 × 27 cm, 176 p. Bilingue / Tweetalige Français-Anglais / Fans-Engels ISBN : 9789462300750 40 € Éditions MAC’s & Triangle Books, Bruxelles

EXPOSITION | TENTOONSTELLING - FRANÇOIS CURLET - CRÉSUS & CRUSOÉ - 25.11.2018 > 14.03.2019

Pour les enfants & les familles | Voor kinderen & gezinnen VISITE GUIDÉE GRATUITE POUR LES ENFANTS GRATIS RONDLEIDING VOOR KINDEREN MERCREDI / WOENSDAG 26.12.2018 VENDREDI / VRIJDAG 28.12.2018 MERCREDI / WOENSDAG 02.01.2019 VENDREDI / VRIJDAG 04.01.2019 14:00 Gratuit moyennant le droit d’entrée / Gratis bij aankoop van een toegangsticket Réservation souhaitée / Reserveren verplicht

JOURNÉE DES FAMILLES GEZINSDAG Ateliers, visites guidées & balades contées, en collaboration avec le CID (Centre d’Innovation et de Design) / Workshops, rondleidingen & verhalentochtjes, in samenwerking met het CID (Centrum voor Innovatie en Design) DIMANCHE / ZONDAG 20.01.2019 11:00 > 18:00 Gratuit moyennant le droit d’entrée / Gratis bij aankoop van een toegangsticket

ATELIER BAZ’ART Atelier street art & bombe aérosol en compagnie du graffeur Jellyfish, pour les enfants de 8 à 12 ans / Workshop streetart & schilderen met spuitbus met graffitikunstenaar Jellyfish, voor kinderen van 8 tot 12 jaar PREMIER DIMANCHE DU MOIS EERSTE ZONDAG VAN DE MAAND 14:00 5 € Réservation souhaitée / Reserveren verplicht

ENTRÉE & VISITE GUIDÉE GRATUITES POUR LES CLASSES DU SECONDAIRE TOEGANG & RONDLEIDING GRATIS VOOR MIDDELBARE SCHOLEN

Visites Conférence | commentées | Lezing Rondleidingen met commentaar JOËL BENZAKIN Critique d’art / Kunstcriticus

& VINCIANE DESPRET Directeur du MAC’s et commissaire de l’exposition / Directeur van het MAC’s en curator van de tentoonstelling DIMANCHE / ZONDAG 16.12.2018 14:00

MICHEL FRANÇOIS

Artiste plasticien / Beeldend kunstenaar DIMANCHE / ZONDAG 17.02.2019 14:00

FRANÇOIS CURLET DIMANCHE / ZONDAG 10.03.2019 14:00

Gratuit moyennant le droit d’entrée / Gratis bij aankoop van een toegangsticket Réservation souhaitée / Reserveren verplicht

BALADES CONTÉES VERHALENTOCHTJES

Sur le thème du détournement d’objets, pour les enfants de 8 a 12 ans / Rond het thema ‘zet de dingen op hun kop’, voor kinderen van 8 tot 12 jaar

Par la conteuse Magali Mineur, pour les enfants de 4 à 12 ans / Met vertelster Magali Mineur, voor kinderen van 4 tot 12 jaar

DU LUNDI 4 AU VENDREDI 8 MARS 2019 MAANDAG 4 TOT VRIJDAG 8 MAART 2019 80 € Réservation souhaitée / Reserveren verplicht

JEUDI / DONDERDAG 27.12.2018 JEUDI / DONDERDAG 03.01.2019 14:00 > 15:00 Gratuit moyennant le droit d’entrée / Gratis bij aankoop van een toegangsticket

Pour les écoles | Voor scholen

DU 8 JANVIER AU 5 FÉVRIER 2019 / VAN 8 JANUARI TOT 5 FEBRUARI 2019 Réservation indispensable / Reserveren verplicht

DENIS GIELEN

STAGE DE CARNAVAL CARNAVALSTAGE

Philosophe et éthologue / Filosofe en gedragsbiologe Conversation suivie de la projection du film Crème de singe / Nabespreking van de filmvertoning Crème de singe SAMEDI / ZATERDAG 02.02.2019 19:00 > 21:00 Gratuit moyennant le droit d’entrée / Gratis bij aankoop van een toegangsticket Réservation souhaitée / Reserveren verplicht

ENTRÉE & VISITE GUIDÉE GRATUITES POUR TOUTES LES ÉCOLES TOEGANG & RONDLEIDING GRATIS VOOR ALLE SCHOLEN LE PREMIER MERCREDI DU MOIS / DE EERSTE WOENSDAG VAN DE MAAND Réservation indispensable / Reserveren verplicht

RÉSERVATION | RESERVATIE reservations@grand-hornu.be Tel. : +32 (0) 65 613 902

Pour tous | Voor iedereen ENTRÉE GRATUITE GRATIS TOEGANG LE PREMIER DIMANCHE DU MOIS / DE EERSTE ZONDAG VAN DE MAAND

VISITE GUIDÉE GRATUITE GRATIS RONDLEIDING TOUS LES JOURS À 14H & DIMANCHE À 11H ET 14H / ELKE DAG OM 14U & ZONDAG OM 11U EN 14U Moyennant le droit d’entrée / Bij aankoop van een toegangsticket

56 e Anniversaire de l’art | 56 ste Verjaardag van de kunst CONCERT - RODOLPHE BURGER

Avec la participation de François Curlet en Chicken Tamboori / Samen met François Curlet in Chicken Tamboori. JEUDI / DONDERDAG 17.01.2019 Visite guidée / Rondleiding 19:00 Concert 20:00 10€ Réservation souhaitée / Reserveren verplicht

MAC’S - MUSÉE DES ARTS CONTEMPORAINS AU GRAND-HORNU

Grand-Hornu Le billet d’entrée donne accès également à la découverte du site de l’ancien charbonnage du Grand-Hornu où le MAC’s est installé depuis sa création en 2002 ainsi qu’aux expositions de design organisées par le CID (Centre d’Innovation et de design) et financées par la Province de Hainaut, propriétaire du site depuis 1984. Considéré comme l’un des plus beaux site européen d’archéologie industrielle du 19e siècle, inscrit par l’UNESCO en 2012 sur la liste du Patrimoine mondial de l’humanité, l’ancien charbonnage est animé aujourd’hui par le désir d’offrir à son public une visite « à la carte » que chacun pourra adapter librement

à ses centres d’intérêts (patrimoine, design et art contemporain) ou découvrir de manière privilégiée lors des nombreuses visites guidées, activités scolaires, stages, workshops, conférences et événements qu’organisent les équipes du MAC’s et du CID. Avec son parc, son architecture néoclassique, son extension contemporaine, son centre de documentation, son bookshop, sa brasserie ou encore, en été, sa terrasse, le Grand-Hornu doit son attractivité à cette combinaison du tourisme patrimonial et de la Met het culture contemporaine. toegangsticket kun je de historische mijnbouwsite van Le Grand-Hornu be-

zoeken, waar het MAC’s sinds 2002 is gevestigd. Het verleent ook toegang tot de designtentoonstellingen van het CID (Centrum voor Innovatie en Design), die gefinancierd zijn door de provincie Henegouwen, sinds 1984 de eigenaar van de site. Le Grand-Hornu geldt als een van de mooiste voorbeelden van 19de-eeuwse industriële archeologie in Europa, en staat sinds 2012 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Vandaag kunnen bezoekers er aan de hand van hun interesses (cultureel erfgoed, design, hedendaagse kunst) een eigen programma samenstellen, of kiezen uit de vele rondleidingen, schoolactiviteiten, stages, workshops, lezingen

CID - Centre d’Innovation et de Design au Grand-Hornu Exposition / Tentoonstelling BENOÎT DENEUFBOURG. PROCESS 21.10.2018 > 03.02.2019

HORS PISTES. RENCONTRES AU GROENLAND 03.02. > 19.05.2019

DESIGN ORIENTÉ VERRE 17.02. > 26.05.2019

en evenementen die de teams van het MAC’s en het CID organiseren. En dan hebben we het nog niet gehad over het park, de neoklassieke architectuur, de hedendaagse uitbreiding van het gebouw, het documentatiecentrum, de boekenwinkel, de brasserie en – in de zomer – het terras. De combinatie van erfgoedtoerisme en hedendaagse cultuur maakt Le Grand-Hornu zo aantrekkelijk.

EXPOSITION | TENTOONSTELLING - FRANÇOIS CURLET - CRÉSUS & CRUSOÉ - 25.11.2018 > 14.03.2019

MAC’s Musée des Arts Contemporains de la Fédération Wallonie-Bruxelles Site du Grand-Hornu Rue Sainte-Louise, 82 B-7301 Hornu Belgique +32(0)65 65 21 21 accueil.site@grand-hornu.be

DROITS D’ENTRÉE TICKETS 8 € - 5 € - 2 € Accès au site historique & aux expositions du MAC’s et du CID (Centre d’Innovation et de Design) Toegang tot de historische site & de tentoonstellingen van het MAC’s en het CID (Centrum voor Innovatie en Design)

www.mac-s.be HORAIRES OPENINGSUREN Ouvert tous les jours sauf les lundi, de 10h a 18h, fermé les 24 & 25 décembre & le 1er janvier Alle dagen behalve maandag, van 10u tot 18u, gesloten op 24 & 25 december en 1 januari

VISITES GUIDÉES POUR LES GROUPES RONDLEIDINGEN VOOR GROEPEN Commentaires des expositions et/ou de l’histoire de l’ancien charbonnage du Grand-Hornu, en francais, néerlandais ou anglais (réservation 10 jours à l’avance) /Met uitleg in het Frans, Nederlands of Engels over de tentoonstellingen en/of de geschiedenis van de oude steenkoolmijn Le Grand-Hornu, (10 dagen op voorhand reserveren)

BISTRO-RESTAURANT EETGELEGENHEID Petite restauration & plat du jour / Snacks & dagschotel +32 (0) 65 613 876 ART SHOP Livres d’art et objets de design / Kunstboeken en designobjecten

ACCÈS BEREIKBAARHEID En voiture : E19 sortie 25 En train, en gare de Mons, prendre les bus n° 7 ou n° 9 : arrêt Grand-Hornu Auto : E19 afrit 25 Trein: neem in het station van Bergen bus 7 of 9, stap af aan halte Grand-Hornu

reservations@grand-hornu.be +32 (0) 65 613 902

Commissaire de l’exposition : Denis Gielen - Rédaction des notices : Joanna Leroy - Équipe éditoriale : Kimberly Colmitti et Julien Foucart - Graphisme : S.I.G. (Grégoire Romefort & Muriel Waerenburgh) - Le MAC’s est subventionné par la Fédération Wallonie-Bruxelles – secteur des Arts plastiques et la Province de Hainaut, avec l’aide de la Région wallonne et de l’Union européenne (FEDER), et le soutien du CID. Dans le cadre d’EXTRA, avec le soutien de l’Institut français et Service de coopération et d’action culturelle de l’Ambassade de France en Belgique. Les entreprises partenaires sont : Léon Eeckman Assurances, BNP Paribas Fortis, Prométhéa. Les partenaires presse sont : La Libre Belgique, Télé MB et le groupe Vlan. Crédits photo : Alexandre Curlet : couverture ; Courtesy Air de Paris : p.2, 8 & 12 ; Espace 251 Nord / Damien Hustinx : p.4 ; Blaise Adilon : p.8 ; Marc Domage : p.12 - Éditeur responsable Claude Durieux, Président du MAC’s ©2018 MAC’s.

MOON WALK — 2013

MAC’S - MUSÉE DES ARTS CONTEMPORAINS AU GRAND-HORNU