16
17
II. Klejnoty o wymowie alegorycznej Klejnoty nie tylko zdobią, lecz także znaczą. Wieloznaczność precjozów, jakie wytwarzano w ciągu wieków, jest taką samą immanentną ich cechą, jak mnogość pełnionych funkcji. Od zawsze kontekst, w jakim cenny przedmiot występował, definiował jego ideowe przesłanie.
Dowody na to przynoszą malarstwo i grafika
[s. 16 i poniżej] Obraz Alegoria Pychy, namalowany ok. 1604 r.
doby renesansu i baroku, kiedy to tryumfuje wy-
przez Hermana Hana, apelował do bogatych mieszczan Gdańska
wodząca się z antyku humanistyczna potrzeba
w sprawie ich postaw i zachowań. W wyrafinowanym języku symboli,
obrazowania rzeczywistości. Pojęcia abstrakcyjne
częściowo zapożyczonych z antyku, piętnował pychę jako matkę
zyskują wówczas ucieleśnienie w antykizujących,
innych grzechów. Klejnoty pełnią tu funkcję atrybutów pejoratywnych,
świeckich oraz religijnych alegoriach – symbo-
kojarzonych przede wszystkim z rozwiązłością, żądzą władzy,
lach części świata, pór roku, żywiołów, tempera-
nadmierną ambicją i zbytkiem.
mentów, uniwersalnych cech charakteru i przy-
Własność Muzeum Narodowego w Gdańsku.