GRA REVIEW 04 (demo) by vassilis mistriotis

Δ Ι Α Σ ΤΑ Υ Ρ Ω Σ Ε Ι Σ

του Νίκου Μπελαβίλα, Αρχιτέκτονος, Eπίκουρου Καθηγητή ΕΜΠ

Τα μνημεία και οι εποχές τους Η επανάχρηση μνημείων ως μεθοδολογικό ζήτημα της αρχιτεκτονικής θεωρίας και πρακτικής εμφανίζεται στον επιστημονικό διάλογο, μόλις τα τελευταία χρόνια. Για την ίδια την αποκατάσταση ή την αναστήλωση των μνημείων, τα μεθοδολογικά και θεωρητικά εργαλεία συγκροτούνται και γίνονται οικουμενικό κτήμα της κοινότητας των αρχιτεκτόνων, ουσιαστικά μετά τη δεκαετία του ’60. Δηλαδή πριν δεν υπήρχαν; Βεβαίως και υπήρχαν σε πρώιμο όμως στάδιο, σε περιορισμένους κύκλους επιστημόνων κυρίως περί την αρχαιολογία και δευτερευόντως περί την αρχιτεκτονική. Ένα από τα πρώιμα ντοκουμέντα για το θέμα μας, είναι η σχετικά άγνωστη «Χάρτα των Αθηνών για την αποκατάσταση των ιστορικών μνημείων»1 του 1931. Η ουσιαστική διεθνοποίηση των κανόνων προστασίας και επανάχρησης αρχίζει με την διατύπωση αρχών αποκατάστασης στη “Χάρτα της Βενετίας” του 1964 2 και αποκτά ιδιαίτερο βάρος με την θεσμοθέτηση αρχών και στόχων σε διεθνές και εθνικό επίπεδο λίγα χρόνια αργότερα, το 1972, όταν η υπόθεση της διάσωσης της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς στην οποία συγκαταλέγεται και η αρχιτεκτονική, υιοθετείται από την UNESCO και τον ΟΗΕ στο Παρίσι με τη σχετική διεθνή σύμβαση.3

Τα μ ν η μ ε ί α κ α ι ο ι ε π ο χ έ ς τ ο υ ς

Το Πάνθεον είναι ένα μνημείο που διατήρησε τη χρήση του επί 21 αιώνες. Κατασκευάστηκε ως ρωμαϊκό θρησκευτικό μνημείο τον 1 ο π.Χ αιώνα, ανακατασκευάστηκε περί τον 2 ο μ.Χ αιώνα. Μετασχηματίστηκε σε χριστιανικό μνημείο τέσσερεις αιώνες αργότερα. Τον 17 ο αιώνα, υπέστη μεγάλες αλλαγές καθώς άλλαξε η μορφή του προπύλου του. Κατά την αναγέννηση,

αλλά και στα νεότερα χρόνια χρησιμοποιήθηκε και ως ταφικό μνημείο. Κατά καιρούς, πάπες και βασιλείς αφαιρούσαν ή πρόσθεταν πύργους, κωδωνοστάσια κ.ά. Το Πάνθεον σήμερα είναι ταυτόχρονα χριστιανικός καθολικός ναός και πολιτιστικό μνημείο. Η μεν χρήση είναι η ίδια, η δε μορφή πιθανόν λίγο μοιάζει στην αρχική της ρωμαϊκής αρχαιότητας.

GRA REVIEW #04 / SUMMER-AUTUMN 2012

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ

Του Μιχάλη Α. Βιδάλη, Αρχιτέκτονος Μηχανικού, MArch.

Επανάχρηση και αντι-Αρχιτεκτονική Ίσως η αρχιτεκτονική να ήταν αποτελεσματικότερη αν συνοδευόταν από την εξής προειδοποίηση (ανάλογη με αυτή πάνω σε ένα πακέτο τσιγάρων): «Η κατάχρηση της αρχιτεκτονικής βλάπτει σοβαρά το περιβάλλον!». Ο Aldo Rossi (1931-1997) υποστήριζε ότι πρέπει να μελετήσουμε την πόλη και να εκτιμήσουμε τον παράγοντα χρόνο: Απαιτήθηκε χρόνος προκειμένου μία πόλη (που περιλαμβάνει κτίρια, μνημεία και συλλογικές μνήμες) να υλοποιηθεί και να υπάρξει. Κατά τον αρχιτέκτονα, η πόλη θυμάται το παρελθόν της… 1 Όμως, η μπουλντόζα στη χώρα μας δουλεύει αέναα… Καθ’ ότι το βάρος στην αρχιτεκτονική – τόσο στην παιδεία όσο και στην πρακτι-

κή – έχει επικεντρωθεί στην παραγωγή νέων κτιρίων, στη γέννηση νέων όγκων από μπετόν και σίδερο, ήτοι, στην ποσοτική παραγωγή έργου. Το διεθνές star system προωθεί την εμμονή στο νέο. Το νέο επισκιάζει το παλαιό εκτός αν πρόκειται για παρέμβαση σε διατηρητέο κτίριο αναγνωρισμένης αξίας, τα οποία δυστυχώς η παραπάνω συλλογιστική τείνει να τα μετατρέψει σε είδος υπό εξαφάνιση.

Επανάχρηση και αντι-Αρχιτεκτονική

GRA REVIEW #04 / SUMMER-AUTUMN 2012

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ

του Νικόλα Μιτζάλη, Αρχιτέκτονος Μηχανικού, I.U.A.V., Διδάκτορος Πολεοδομίας και Χωροταξίας Ε.Μ.Π.

Η επανάχρηση της φάμπρικας και η βιώσιμη χρήση

“

Τα μεγάλα επενδυτικά προγράμματα και οι αρχιτεκτονικές προσπάθειες που γίνονται ιδιαίτερα τώρα τελευταία στην Πολωνία, στην Γαλλία και στο Λουξεμβούργο σχετικά με την επανάχρηση βιομηχανικών κτηρίων επαναφέρει το ζήτημα της βιομηχανικής κληρονομιάς. Στις πόλεις Lodz και Pozman στην Πολωνία η επανάχρηση μεγάλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων οδήγησε στην δημιουργία εμπορικών συγκροτημάτων, από τα πιο πολυσύχναστα της χώρας, ενώ η σιδηρουργική περιοχή του Belval στο Λουξεμβούργο μετατρέπεται σε μια

”

Πόλη των Επιστημών με στρατηγική επανοργάνωσης ολόκληρης της περιοχής. Στην Ελλάδα έχουμε αξιόλογες προσπάθειες διατήρησης βιομηχανικών κτηρίων αλλά και σε πολλές περιπτώσεις εγκατάλειψη και κυρίως απρογραμμάτιστη επανάχρηση.

Η επανάχρηση της φάμπρικας και η βιώσιμη χρήση

GRA REVIEW #04 / SUMMER-AUTUMN 2012

Ε Ρ ΓΑ & Μ Ε Λ Ε Τ Ε Σ

MΟΥΣΕΙΟ ΕΒΡΑΪΚΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Η Μετατροπή Τμήματος Διατηρητέου Εμπορικού Κτιρίου στο Ιστορικό Κέντρο της Θεσσαλονίκης, σε Μουσείο

εισαγωγή

Αρχιτεκτονική μελέτη: Π. Μακρίδης + Συνεργάτες Α.Ε.

Η αλλαγή του τρόπου ζωής των κατοίκων των σύγχρονων πόλεων και η αδυναμία συντήρησης των παλιών, ιστορικών κτιρίων, τα απαξίωσε και οδήγησε στη σταδιακή εγκατάλειψή τους, με αποτέλεσμα την αλλοίωση της μορφής των ιστορικών κέντρων των πόλεων.

Η αποκατάσταση και επανάχρηση των κτιρίων αυτών με σύγχρονες χρήσεις, αποτελεί το μοναδικό τρόπο διάσωσης της φυσιογνωμίας τους και της βιωσιμότητάς τους. H μελέτη του «Μουσείου της Εβραϊκής Παρουσίας στη Θεσσαλονίκη», συντάχθηκε στο πλαίσιο της προσπάθειας του οργανισμού «Θεσσαλονίκη - Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Eυρώπης 1997» για «τη διατήρηση και αποκατάσταση

της ιστορικής φυσιογνωμίας της πόλης». H επέμβαση αφορά στην επισκευή και ανάδειξη τμήματος διατηρητέου κτιρίου, που βρίσκεται στην πυρίκαυστο περιοχή της Θεσσαλονίκης (Αγ. Μηνά 13) και στην κατάλληλη διαμόρφωσή του, ώστε να ανταποκριθεί στη νέα του χρήση ως μουσείο, χωρίς αλλοίωση της ιστορικής φυσιογνωμίας του.

GRA REVIEW #04 / SUMMER-AUTUMN 2012

Ε Ρ ΓΑ & Μ Ε Λ Ε Τ Ε Σ

ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ: Προμελέτη: Β. Γκανιάτσας, Ι. Τσίλης, Ν. Γεωργίου, Κ. Κουρούμαλη Οριστική Μελέτη: Β. Γκανιάτσας, Ι. Τσίλης, Κ. Κουρούμαλη Μελέτη Εφαρμογής: Β. Γκανιάτσας, Ι. Τσίλης, Κ. Κουρούμαλη, Σπ. Μούντριχας Μελέτη Περιβάλλοντος Χώρου: Β. Γκανιάτσας, Σπ. Μούντριχας. Βασίλης Γκανιάτσας, Αρχιτέκτων Μηχανικός Ε.Μ.Π., Ph.D. (Edin), Καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων Ε.Μ.Π. Συντονιστής-Εκπρόσωπος Μελετητικής Ομάδας

Αποκατάσταση, ανακατασκευή, ανάπλαση της Παλιάς Ηλεκτρικής στο Ηράκλειο Κρήτης για επανάχρηση ως «Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Ανατολικής Μεσογείου» Οι συλλογές του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης

Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, ως φορέας, αποτελεί την μεγαλύτερη συλλογή στον ελληνικό χώρο και ιδιαιτέρως σημαντική στο Χώρο της Μεσογείου. Λόγω του χαρακτήρα της, ως πανεπιστημιακής συλλογής, είναι πλήρως τεκμηριωμένη, καταλογογραφημένη και ταξινομημένη, ενώ έχει μια πλούσια

εκπαιδευτική και πολιτιστική δραστηριότητα και παρουσία στην Κρήτη φιλοξενούμενη εν μέρει σε διάφορα κτηριακά κελύφη, όπως τα νεώρια του Ηρακλείου, τα νεώρια των Χανίων και το Παγκρήτιο Γυμνάσιο Ηρακλείου. Λόγω του ειδικού επιστημονικού και δημόσιου χαρακτήρα του, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης

διατηρεί τους εργαστηριακούς χώρους στο πανεπιστήμιο και αναζήτησε κατάλληλο κτιριακό κέλυφος και καινοτόμο μουσειακή προσέγγιση, ώστε να εκθέσει στο ευρύ κοινό τις σημαντικές συλλογές του και να στεγάσει τις συναφείς με τις συλλογές αυτές πολιτιστικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες. (Εικ. 01)

Αποκατάσταση, ανακατασκευή, ανάπλαση της Παλιάς Ηλεκτρικής στο Ηράκλειο Κρήτης γ ι α ε π α ν ά χ ρ η σ η ω ς « Μ ο υ σ ε ί ο Φ υ σ ι κ ή ς Ι σ τ ο ρ ί α ς Αν α τ ο λ ι κ ή ς Μ ε σ ο γ ε ί ο υ »

Μουσείο Φυσικής “ ΤοΙστορίας Κρήτης, ως φορέας, αποτελεί την μεγαλύτερη συλλογή στον ελληνικό χώρο

” 1

GRA REVIEW #04 / SUMMER-AUTUMN 2012

Ε Ρ ΓΑ & Μ Ε Λ Ε Τ Ε Σ

ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ: Αρχιτεκτονικά: Καίτη Δημητσάντου-Κρεμέζη, Αρχιτέκτων, Ομοτ. Καθ. Ε.Μ.Π. Σύμβουλος-συντονίστρια της Μελέτης: Τίνα Μικρού, Αρχιτέκτων Ε.Μ.Π.

Μετατροπή του Δημοτικού Σχολείου Ελληνικού Αρκαδίας σε Μουσείο Χλωρίδας και Πανίδας του Λούσιου ποταμού Μελέτη: 2006, Κατασκευή: 2010

“

Για να ξαναζήσει ένα τέτοιο κτήριο, μόνη ελπίδα είναι να δεχτεί μία νέα χρήση, συμβατή με τον αρχιτεκτονικό του χαρακτήρα

”

Την εικόνα ενός σχολείου που για χρόνια παραμένει άδειο από παρουσίες, ήχους, παιδικές φωνές, την συναντάμε σε πολλούς οικισμούς της υπαίθρου, ως συνέπεια της εγκατάλειψής τους. Το φαινόμενο της φυγής των κατοίκων σε αστικά κέντρα, σχεδόν μαζικό τις δεκαετίες 1960 - 1970, έχει απαρχές στην μεταπολεμική και μετεμφυλιακή περίοδο και διαρκεί

μέχρι σήμερα, με κάποιες περιστασιακές ανατροπές της πορείας του. Η ζωή στους οικισμούς επανέρχεται μόνο τα καλοκαίρια και στις μεγάλες γιορτές. Κατά κανόνα την σχολική περίοδο τα χωριά είναι έρημα. Τα λίγα παιδιά, καθώς δεν είναι αρκετά για να δικαιολογείται σχολική εγκατάσταση και διδακτικό προσωπικό, καταφεύγουν σε σχολεία κεντρικών οικισμών

της περιοχής αφήνοντας άδειο το τοπικό σχολικό κτήριο με, κατά κανόνα, την καλή κατασκευή και την εμβληματική, για τον κάθε οικισμό, μορφή του. Για να ξαναζήσει ένα τέτοιο κτήριο και παράλληλα να διατηρηθούν τα δομικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά του, μόνη ελπίδα είναι να δεχτεί μια νέα χρήση, συμβατή με τον αρχιτεκτονικό του χαρακτήρα

Μετατροπή του Δημοτικού Σχολείου Ελληνικού Αρκαδίας σε Μουσείο Χλωρίδας και Πανίδας του Λούσιου ποταμού

και προσαρμοσμένη όσο είναι δυνατό στο σύγχρονο καθημερινό γίγνεσθαι της τοπικής αλλά και υπερτοπικής κοινότητας. Στον οικισμό Ελληνικό Αρκαδίας, η διατήρησή και η αναζωογόνηση του διώροφου πέτρινου δημοτικού σχολείου, κτισμένου το 1932, εποχή ιδιαίτερα σημαντική για τα σχολικά κτήρια της χώρας, ήταν μια πρόκληση για τον

τότε Δήμαρχο Τρικολώνων. Είχε προηγηθεί η αναμόρφωση των δρόμων και ελεύθερων χώρων του οικισμού, μεταξύ των οποίων και η δημιουργία της κεντρικής πλατείας, η οποία προέκυψε από την ενοποίηση ενός πλατώματος και του προαυλίου του σχολείου (αρχιτέκτονες Κ. Δημητσάντου-Κρεμέζη και Νιόβη Προβελεγγίου). Τον Μάρτιο του 2005 μας

GRA REVIEW #04 / SUMMER-AUTUMN 2012

ανατέθηκε από τον Δήμο να μελετήσουμε την αποκατάσταση και μετατροπή του σχολείου σε Μουσείο Χλωρίδας της περιοχής του Λούσιου ποταμού, ενός μουσείου για τον τόπο στον οποίο ανήκει και με συμπληρωματικό ρόλο στο σύνολο των πολιτιστικών πόλων της περιοχής (αρχαιολογικούς τόπους, βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες και

ΕΙΚΟΝΑ 1: Η κύρια όψη μετά τις εργασίες αποκατάστασης. Η αρχική μελέτη προέβλεπε να επιχριστεί μετά το νέο αρμολόγημα

Ε Ρ ΓΑ & Μ Ε Λ Ε Τ Ε Σ

ShAPe Architects Αλέξιος Βανδώρος, αρχιτέκτων Σάντρα Καλλιάγρα, αρχιτέκτων Πάττυ Ψαρρού, αρχιτέκτων Ανδρόνικος Βανδώρος, φοιτητής αρχιτεκτονικής

L’Ovella Negra Κατασκευή: Δεκέμβριος 2009

Συγγρού με Βαλαωρίτου. Το νέο εναλλακτικό trend της πόλης, που φιλοδοξεί να μετατραπεί στο «Γκάζι» της Θεσσαλονίκης. Τα παλιά βιοτεχνικά καταστήματα μετατρέπονται σε καφέ-μπαρ, μπυραρίες, εναλλακτικά μεζεδοπωλεία... Η περιοχή αρχίζει να συνδυ-

άζει το παλιό με το νέο, το εναλλακτικό με το διαδεδομένο. Και, το βασικότερο, «φθηνή» διασκέδαση... Είναι μάλιστα ενδιαφέρον, σε μια περίοδο που αρκετά καταστήματα βρίσκονταν ήδη υπό κατασκευή, ότι δημιουργήθηκε ένας νέος χώρος.

Ένα καφέ - μπαρ σ’ ένα κτήριο, το οποίο, όπως φημολογείται, είναι το παλαιότερο στη Θεσσαλονίκη. Η κατασκευή του τοποθετείται στα τέλη του περασμένου αιώνα. Πρόκειται για την περιβόητη βίλα του Αλλατίνι, γνωστή μ’ αυτό το όνομα από το 1926.

L’ Ovella Negra

καφέ - μπαρ “ Ένα στο παλαιότερο κτήριο της Θεσσαλονίκης ”

GRA REVIEW #04 / SUMMER-AUTUMN 2012

Ε Ρ ΓΑ & Μ Ε Λ Ε Τ Ε Σ

Διαμόρφωση γραφειακών χώρων

εταιρείας καλλιτεχνικών εκδηλώσεων SHOWHAT επί της λεωφόρου Μεσογείων 311

Αρχιτεκτονική μελέτη: Ανδρομάχη Δαμαλά

Απαίτηση του εργοδότη ήταν η αξιοποίηση ενός μεγάλου ενιαίου ισόγειου χώρου 260 μ 2 (με πρόσοψη στη λεωφόρο Μεσογείων) με τη δημιουργία μεμονωμένων και ανοικτών χώρων γραφείων, λίγων βοηθητικών και ενός ελεύθερου ανοικτού χώρου, για ολιγομελείς ή

πολυπληθείς εκδηλώσεις. Μέσα σε ένα ήδη διαμορφωμένο οικοδομικό περίβλημα, το οποίο θα παρέμενε χωρίς δραστικές επεμβάσεις, η αρχιτεκτονιική μελέτη επεξεργάσθηκε την έννοια του κενού ως πραγματικότητα ενός ελεύθερου ζωτικού χώρου αλλά και των υπαρκτών

και προς σχεδιασμό ορίων του. Βασική επιδίωξη ήταν η ανάδειξη της αίσθησης του άδειου χώρου, που ευνοεί την ελεύθερη ανάπτυξη εν δυνάμει ποικίλλων χρήσεων και ταυτόχρονα η εξυπηρέτηση λειτουργικών αναγκών, άλλοτε σαφώς προσδιορισμένων και άλλοτε όχι.

Δ ι α μ ό ρ φ ω σ η γ ρ α φ ε ι α κ ώ ν χ ώ ρ ω ν ε τ α ι ρ ε ί α ς κ α λ λ ι τ ε χ ν ι κ ώ ν ε κ δ η λ ώ σ ε ω ν S H O W H AT

GRA REVIEW #04 / SUMMER-AUTUMN 2012

Ε Ρ ΓΑ & Μ Ε Λ Ε Τ Ε Σ

Ανάπλαση οικισμού Βεροίων, Λακωνίας Διαμόρφωση πλατείας και κοινοτικής οδού Μελετητές: Γιώργος Αγγελής, Ανθή Κοσμά Η μελέτη αφορά στο σχεδιασμό της κεντρικής κοινοτικής οδού (δημοσιά) και της κεντρικής πλατείας και αποτελεί τμήμα ευρύτερης μελέτης ανάπλασης του οικισμού. Τα Βέροια (δυτικές υπώρειες του όρους Πάρνων) αποτελούν σήμερα μια σχεδόν ειδυλλιακή εκδοχή της εγκαταλειμμένης λακωνικής υπαίθρου: λιγοστοί μόνιμοι κάτοικοι και παραθεριστές, αρκετά και καλοδιατηρημένα

παραδοσιακά, πρισματικά σπίτια, ενώ τα ελάχιστα νεόδμητα δεν αλλοιώνουν το χαρακτήρα τους. Η παρουσία της φύσης είναι χαρακτηριστική, με τους κατάφυτους, ορεινούς όγκους να τον περιβάλλουν και το νερό να ρέει άφθονο σε ποτάμια και ρυάκια, εντός και εκτός του οικισμού. Έτσι, ο χαρακτήρας του οικισμού και του τοπίου του είναι ήμερος και γλυκύς, στωικός και γαλήνιος.

Αν ά π λ α σ η ο ι κ ι σ μ ο ύ Β ε ρ ο ί ω ν , Λ α κ ω ν ί α ς

Μελέτη: 2006, Κατασκευή: 2010

GRA REVIEW #04 / SUMMER-AUTUMN 2012

Ε Ρ ΓΑ & Μ Ε Λ Ε Τ Ε Σ

Eλένη Ι. Κανετάκη, δρ αρχιτέκτων μηχανικός ΕΜΠ, Ειδίκευση στην Αποκατάσταση Μνημείων, Παν. της Ρώμης La Sapienza

ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ δρ. Ιωάννης Κανετάκης δρ. Ελένη Ι. Κανετάκη Ζωή Ι. Κανετάκη, Συνεργάτης

Ζωή Ι. Κανετάκη, αρχιτέκτων μηχανικός D’ESA Paris, Msc ΑρχιτεκτονικήΣχεδιασμός του χώρου, Κατεύθυνση «Πολεοδομία και Χωροταξία» ΕΜΠ

Επεμβαίνοντας στο σύγχρονο αστικό ιστό της Αθήνας: η περίπτωση της οδού Κολοκοτρώνη Διάρκεια μελέτης: 2001-2

Η οδός Κολοκοτρώνη

H oδός Κολοκοτρώνη ανήκει στο Εμπορικό Τρίγωνο του Ρυμοτομικού Σχεδίου Αθηνών, που περικλείεται από τις οδούς Αθηνάς, Μητροπόλεως, Βουλής, Κολοκοτρώνη, Καρύτση, Παρνασσού, Ευριπίδου και Αθηνάς (εικ. 1). Η μελέτη διαμόρφωσης και αναβάθμισης της οδού εντάχθηκε στο γενικότερο πρόγραμμα ανάδειξης του ιστορικού κέντρου της Αθήνας, που εκπονήθηκε από την Ε.Α.Χ.Α. Α.Ε. στο πλαίσιο έργων εξωραϊσμού της πόλης και την

προετοιμασία της για τους Ολυμπιακούς Αγώνες 2004 (διάρκεια μελέτης 2001-2002 και υλοποίησης 2002-2003). Το έργο προκηρύχθηκε παράλληλα με μια σειρά ανάλογων μελετών, που αφορούσαν σε αστικές αναπλάσεις στον αστικό ιστό της Αθήνας και επεχείρησε με τις προτεινόμενες αρχιτεκτονικές λύσεις να δώσει μια νέα εικόνα στον ήδη υποβαθμισμένο δημόσιο χώρο. Το πρόγραμμα αυτό της Ε.Α.Χ.Α. Α.Ε. περιελάμβανε αρχικά μελέτες ανάδειξης

μνημείων και αρχαιολογικών χώρων (Ολυμπιείο, Βόρεια και Νότια Κλιτύς Ακροπόλεως, λόφος Φιλοπάππου, Αρχαία Αγορά, Ρωμαϊκή Αγορά και Κεραμεικός) μέσω της δημιουργίας αρχαιολογικών πάρκων και μεγάλων περιπάτων και επεκτάθηκε σε αστικές παρεμβάσεις σε δρόμους, πλατείες και υπαίθριους χώρους, ενσωματώνοντας προτάσεις αναβάθμισης των όψεων επιλεγμένων κτιρίων και μετώπων, με στόχο την αισθητική αναβάθμιση του ιστορικού κέντρου.

« N e [ s ] t Pa r k »

ΕΙΚΟΝΑ 1: Το κέντρο της Αθήνας και η οδός Κολοκοτρώνη (GOOGLE EARTH)

Η μελέτη διαμόρφωσης της οδού Κολοκοτρώνη ανατέθηκε στο μελετητικό γραφείο Ι. Κανετάκη την ίδια χρονική περίοδο (2000) με τις μελέτες διαμόρφωσης των οδών Μητροπόλεως (γραφείο Αλ. Καλλιγά), οδού Αθηνάς (γραφείο Ελ. Λ. Χλέπα), και οδού Αιόλου (γραφείο Σ. Καρακώστα) και τα τέσσερα αυτά αρχιτεκτονικά γραφεία συνεργάστηκαν προκειμένου να συνταχθούν προδιαγραφές που θα αφορούσαν στις αρχές αστικών παρεμβάσεων στο κέντρο της

πόλης και να επιλεγεί ο κατάλληλος αστικός εξοπλισμός. Οι μελέτες αυτές πρότειναν τη χρήση των ιδίων υλικών και ιδίου αστικού εξοπλισμού, με στόχο την ποιοτική αναβάθμιση του αστικού χώρου, μέσω της χρήσης ομοιόμορφων καλαίσθητων αντικειμένων και παραγγελίας αυτών από την Ισπανία και την Ιταλία. Βασικά κοινά στοιχεία του νέου σχεδιασμού, που απαιτήθηκαν από τους μελετητές, ήταν: • η αισθητική αναβάθμιση των οριζοντίων επιφανειών

GRA REVIEW #04 / SUMMER-AUTUMN 2012

των οδών μέσω της ανασχεδίασης του πλάτους των πεζοδρομίων και αλλαγής των υλικών επίστρωσης ενσωματώνοντας τη λωρίδα όδευσης ατόμων με ειδικές ανάγκες, με βελτίωση του αστικού εξοπλισμού και των επιφανειών πρασίνου, • η επίλυση κυκλοφοριακών προβλημάτων και η εξεύρεση θέσεων στάθμευσης, αλλά και • η βελτίωση των εγκαταστάσεων ηλεκτροφωτισμού της οδού, τόσο για τα οχήματα όσο και τους πεζούς.

Στα πλαίσια του έργου εκπονήθηκε συμπληρωματικά η Μελέτη Αναβάθμιση όψεων κτιρίων της οδού Κολοκοτρώνη κατά την οποία πραγματοποιήθηκε μία αναλυτική καταγραφή και περιγραφή αυτών, μέσω της σύστασης ενός ηλεκτρονικού μητρώου-αρχείου, που συνόδευε προτάσεις εξωραϊσμού των όψεων και ανάδειξης των διατηρητέων κτισμάτων (σύμφωνα με τις κηρύξεις από το ΥΠ.ΠΟ. και το Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ.). 81

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

Ολοκληρώθηκε για δεύτερη χρονιά η διαδικασία βράβευσης των διπλωματικών εργασιών ελλήνων και κύπριων φοιτητών οι οποίες υποστηρίχτηκαν το 2011. Παρουσιάζονται εδώ τα 3 ισότιμα βραβεία και οι 3 ισότιμοι έπαινοι που αποδόθηκαν στις 6 από τις 100 συνολικά συμμετοχές. Στόχος του νέου θεσμού τον οποίο ξεκίνησε το greekarchitects.gr με τις βραβεύσεις των ετών 2009-2010 είναι η δημοσίευση και βράβευση των αξιολογότερων εργασιών καθώς και η δημιουργία ενός ενεργού αρχείου που πιστεύουμε πως θα αποτελέσει αφορμή για γόνιμο διάλογο και ανταλλαγή ιδεών. Οι εργασίες αυτές αξίζει να αναγνωριστούν από την κοινότητα των αρχιτεκτόνων, να λάβουν ευρύτερη δημοσιότητα και να εμπλουτίσουν ενεργά το διάλογο για την αρχιτεκτονική. Τα κριτήρια αξιολόγησης ήταν: - Π ρωτοτυπία της εργασίας και ποιότητα του σχεδιασμού - Ανάδειξη πρωτότυπων ερωτημάτων για το σχεδιασμό και διερεύνηση νέων συνθετικών κατευθύνσεων - Ε ξερεύνηση καινοτόμων συνθετικών επιλογών και συνδυασμού υλικών - Ευκρίνεια και ποιότητα της παρουσίασης Η αξιολόγηση για τις συμεετοχές του 2011 έγινε από μία 5μελή κριτική επιτροπή αποτελούμενη από τους αρχιτέκτονες: Μανώλη Αναστασάκη, Νίκο Γεωργιάδη, Δέσποινα Γουναροπούλου, Άντα Δαμαλά και Πρόδρομο Νικηφορίδη. Βίντεο με τον ανοιχτό διάλογο των μελών της κριτικής επιτροπής για την αξιολόγηση των διπλωματικών και τις βραβεύσεις βρίσκεται στον ακόλουθο σύνδεσμο: http://www.greekarchitects.gr/gr/ συμμετοχές-2011/βίντεο-κριτική-επιτροπήδιπλωματικών-2011-id6583 Περισσότερες πληροφορίες για τις βραβευμένες συμμετοχές μπορούν να αναζητηθούν στους παρακάτω συνδέσμους:

Διπλωματικές Εργασίες, Βραβεία 2011

3 ισότιμα βραβεία Διπλωματική με κωδικό: 125.11 (Βραβείο) - Εργαστήρι κεραμικής και κέντρο χειροτεχνίας στη Δρυοπίδα της Κύθνου - Δασκαλάκη Αικατερίνη-Ολυμπία http://www. greekarchitects.gr/gr/συμμετοχές-2011/12511-εργαστήρι-κεραμικής-και-κέντροχειροτεχνίας-στη-δρυοπίδα-της-κύθνου-id5214 Διπλωματική με κωδικό: 132.11 (Βραβείο) - Park D - Ψαρράς Σταμάτιος http:// www.greekarchitects.gr/gr/συμμετοχές-2011/13211-park-d-id5281 Διπλωματική με κωδικό: 140.11 (Βραβείο) - H.A.P.P_ Hydra’s Art Platform Project - Ζαπαντιώτης Φώτης http://www.greekarchitects.gr/gr/συμμετοχές2011/14011-happ-hydra’s-art-platform-project-id5343

3 ισότιμοι έπαινοι Διπλωματική με κωδικό: 109.11 (Έπαινος) - Ακαδημία χορού και χώρος παραστάσεων - Γιώτη Ειρήνη http://www.greekarchitects.gr/gr/συμμετοχές-2011/10911ακαδημία-χορού-και-χώρος-παραστάσεων-id4868 Διπλωματική με κωδικό: 150.11 (Έπαινος) - Νέκυια: χώρος νεκρών - Χεινοπόρου Ιωάννα http://www.greekarchitects.gr/gr/συμμετοχές-2011/15011-νέκυια-χώροςνεκρών-id5430 Διπλωματική με κωδικό: 168.11 (Έπαινος) - Πολιτιστικό πάρκο στα ανενεργά λιγνιτορυχεία της Πτολεμαίδας - Λεβέντης Νικόλαος http://www.greekarchitects.gr/ gr/συμμετοχές-2011/16811-πολιτιστικό-πάρκο-στα-ανενεργά-λιγνιτορυχεία-τηςπτολεμαίδας-id5592

Διπλωματικές Εργασίες, Βραβεία 2011

Διπλωματική με κωδικό: 125.11 (Βραβείο) Εργαστήρι κεραμικής και κέντρο χειροτεχνίας στη Δρυοπίδα της Κύθνου Δασκαλάκη Αικατερίνη-Ολυμπία Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Τσιράκη Σοφία Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Ημερομηνία παρουσίασης: 05/12/2011 Ακολουθώντας τις εξάρσεις του τοπίου στα ίχνη της ξερολιθιάς. Το εργαστήρι

έχει ως βασικό σκοπό την αναβίωση της παραδοσιακής λαϊκής τέχνης του νησιού και τη σταδιακή ανάπτυξή της σε σύγχρονη χειροτεχνία σε ένα χώρο που καταγράφει τη δομή και το πνεύμα που συγκεντώνει ο τόπος, για να μπορέσει να αισθανθεί κανείς το «Genius Loci». Η διπλωματική εργασία αφορά τη μελέτη ενός εργαστηρίου κεραμικής και χειροτεχνίας στον οικισμό Δρυοπίδα της Κύθνου. Η Κύθνος είναι ένα νησί ανέγγιχτο με ανεξάντλητα φυσικά στοιχεία.

GRA REVIEW #04 / SUMMER-AUTUMN 2012

Η επιλογή οφείλεται ουσιαστικά σε μία προσωπική σχέση με τον τόπο αυτό και ιδιαίτερα με τον οικισμό της Δρυοπίδας, όπου η κεραμική δραστηριότητα ήταν ανεπτυγμένη από το παρελθόν. Ποικίλες εικόνες από το αποτύπωμα της ανθρώπινης χειρονομίας συλλέγονται σιγά σιγά στο υποσυνείδητο και τροφοδοτούν τη σκέψη. Εικόνες περιεκτικές με καθαρότητα που κρύβουν αυτή την αίσθηση της έμφυτης γεωμετρίας του απλού ανθρώπου.

ΕΠΟΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ - ΝEXT ISSUE

Κατοίκηση στην ύπαιθρο Living in the country