Randvoorwaarden herontwikkeling
NYMA-kwartier
Juli 2016
2 colofon Nijmegen, juli 2016
Randvoorvaarden en Ambities NYMA-kwartier Gemeente Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Postbus 9105 6500 HG Nijmegen www.nijmegen.nl
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
Inhoudsopgave
3
1 INLEIDING 5
4 KANSEN BIJ DE HERONTWIKKELING
2 INRODUCTIE NYMA_KWARTIER
4.1 Programatische kansen 33 4.2 Ruimtelijke kansen 34 4.3 Milieukundige aspecten en kansen water 38
2.1 Ontstaansgeschiedenis 9 2.2 Ligging van het plangebied in Nijmegen 13
3 RANDVOORWAARDEN BIJ DE HERONTWIKKELING VAN HET NYMAKWARTIER
3.1 Randvoorwaarden 17 3.2 Toelichting op de randvoorwaarden 22
5 VERVOLGPROCES 45 BIJLAGEN Bijlage 1 Water 48 Bijlage 2 Externe veiligheid 52
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
INLEIDING
4
Plangebied
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
Inleiding
1
Het NYMA-kwartier is toe aan een nieuw toe-
ambachtelijke en culturele hotspot in Nijmegen.
voor ondernemers duidelijk wat ze mogen ver-
komstbeeld, een nieuw leven. Na de aankoop
In november 2014 hebben de Provincie en de ge-
wachten en kunnen anticiperen op deze uitgangs-
van het pand CP Kelco en de tijdelijke komst van
meente besloten de plannen voor het Vrijheids-
punten. De kaders bieden de ruimte om tot ‘vrije’
Waalhalla in het gebied, is het tijd om de ont-
museum WOII niet voort te zetten. De komst van
ontwikkeling te komen. In dit document worden
wikkeling verder te brengen. Dit gebied naast de
het nieuw te ontwikkelen museum in de Vasim
deze randvoorwaarden geschetst. Het doel is om
Oversteek en Waalfront is strategisch van steeds
was hiermee van tafel. Na deze ontwikkeling en
een gebiedsontwikkeling op gang te brengen met
groter belang voor Nijmegen. In maart 2015 is
door de aankoop van CP Kelco en de tijdelijke
daarin ruimte voor ‘leisure & pleasure’ in brede
het aangepaste bestemmingsplan voor het Mer-
komst van Waalhalla is er sterke behoefte aan
zin van het woord. In dit kader is het pand Vasim
curiuspark waar de Vasim ook onder valt door
een concept voor dit gebied, hierna te noemen
in onderzoek als mogelijke locatie voor de unieke
de gemeenteraad vastgesteld. Er is ingezet op
NYMA-kwartier.
kans voor Nijmegen om te komen tot een geza-
het creëren van een bruisende en “lifestyle plek”
5
menlijk provinciaal archeologisch en kunstdepot
(cultuur, ambacht en leisure) waar mensen graag
Om de ontwikkeling van het NYMA-kwartier in
naar toe gaan en willen verblijven. Het gebied
goede banen te leiden zijn er heldere ruimtelijke
kan hierdoor zich ontwikkelen tot een bruisende,
en financiële kaders nodig. Deze kaders maken
met publieksfunctie.
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
INLEIDING Deze randvoorwaarden bieden de basis om gesprekken aan te gaan met stakeholders, waaronder de huidige gebruikers, de buurt en mogelijke investeerders over de toekomstvisie voor het gebied. Tesamen met een branding/ identiteit van het gebied. Deze visie wordt vastgelegd in een ambitiedocument, waarmee een kader wordt gegeven voor de vestigings –en ontwikkelingsmogelijkheden voor dit gebied. Het ambitiedocu-
6
ment is een raamwerk waar in een volgende fase diverse initiatieven aan getoetst kunnen worden. Zie ook hoodstuk 5, vervolgproces.
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
INLEIDING
7
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
ANALYSE
8
Huidig beeld gebouwen NYMA spinnerij (CP Kelco-terrein)
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
Introductie NYMA-kwartier 2.1 Ontstaansgeschiedenis
2
dat voor de vervaardiging van kunstzijde nodig
ontworpen door ir. J. Buining, rust op een
was. Kunstzijde, ook wel rayon genoemd, werd
fundering van gewapend betonpalen en
De N.V. Kunstzijdespinnerij NYMA werd in 1928
gemaakt van cellulose, dat vooral uit naaldhout
kreeg een 60 meter hoge schoorsteen en een
opgericht door de Maastrichtse zakenman
werd gewonnen. Het hout werd hiervoor ge-
watertoren. In 1929 fuseerde concurrent ENKA
M.H.T. Bury en gefinancierd door een groep van
kookt, gebleekt, gemalen, geperst en gedroogd,
fuseerde tot de Algemeene Kunstzijde Unie
Twentse textielfabrikanten als alternatief voor de
zodat er cellulosevellen ontstonden. Door middel
N.V. (AKU). De directeur van de AKU, dr. J.C.
Eerste Nederlandse Kunstzijdefabriek te Arnhem
van een chemisch proces kon uiteindelijk van de
Hartogs, kocht vervolgens de grond rondom
(ENKA). De naam NYMA is een combinatie van
cellulosevellen garen gesponnen worden. Na het
de NYMAfabriek, om latere uitbreidingen
de eerste twee letters van respectievelijk de
spinnen moesten de chemicaliĂŤn uit de garens
tegen te kunnen houden en daarmee de
vestigingsplaats van de fabriek en de geboorte-
gespoeld worden in de spoelerij, bij NYMA de
concurrentiepositie van de AKU te versterken.
plaats van de oprichter. Men koos met het oog
spoelenbleek genoemd.
Hierdoor kon de watertoren niet, zoals
op de aan- en afvoer van grondstoffen en eind-
9
gebruikelijk, naast de fabriek staan, maar plaatste
producten voor een nog onbebouwde locatie
Met de bouw van de fabriek werd in augustus
Buining de toren op de fabriek. De betonnen
aan de Waal. De rivier leverde tevens het water
1928 begonnen. Het rechthoekige gebouw,
poten van de watertoren zijn opgenomen in
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
ANALYSE de draagstructuur van het fabrieksgebouw.
de Waal over met als doel de verovering van de
gegund aan het Amsterdamse architectenbureau
Mede door de positionering op de fabriek werd
beide Waalbruggen. Achtenveertig Amerikanen
Zanstra, Giesen en Sijmons, dat bekend stond
de toren een beeldmerk van NYMA: “Vergeet
sneuvelden hierbij.
om zijn functionalistische architectuur. Door
dus nooit het merk met den dikken stompen
10
het tekort aan staal was meteen duidelijk dat
toren. Dat kenmerkt immers het product van de
Vasimgebouw
de fabriekshal in gewapend beton zou worden
Kunstzijdespinnerij NYMA te Nijmegen”.
In de wederopbouwperiode kreeg het op export
uitgevoerd. Men koos daarbij voor de toepassing
gerichte bedrijf voorrang bij de toewijzing van
van tonschaaldaken met overspanningen
De watertoren, een gemeentelijk monument,
schaarse grondstoffen en bouwmaterialen en
van ruim 20 meter. Een snelle en efficiënte
bestond oorspronkelijk uit een open betonnen
werd men bovendien – in het kader van de
bouwtechniek. Omdat de vier tonschalen
skelet, waarin bovenin een ijzeren waterreservoir
Marshallhulp – licentiehouder van het in Amerika
identieke afmetingen hadden, kon men gebruik
was geplaatst. Bovenop het reservoir stond
ontwikkelde continuspinprocédé.
maken van verplaatsbare bekistingen. Het nieuwe
een lantaarn. Het ijzeren waterreservoir is in
productieproces vereiste dat de fabriekshal
1960 gesloopt. De betonnen draagstructuur
Met deze methode konden alle behandelingen
voortdurend met lucht van gelijke vochtigheid
is toen ter plaatse van het reservoir opgevuld
ononderbroken op één en dezelfde machine
en temperatuur werd ververst. Daarvoor moest
met metselwerk. De watertoren is goed
worden uitgevoerd. Voor de nieuwe machines
een ingewikkeld en omvangrijk systeem van
vergelijkbaar met die bij de AaBe Wollenstoffen-
was een gebouw van flinke afmetingen
airconditioning zorgen. Lucht werd aangezogen
en Wollendekensfabriek te Tilburg uit 1930 van
noodzakelijk. Vanaf 1948 verrees tegenover
en afgeblazen door twee “schoorstenen”
de Franse architect Forest. Een ander bekend
het hoofdgebouw aan de zuidzijde van de
die boven op het machinehuis prijkten. Met
ontwerp van J. Buining is de grote watertoren van
Waalbandijk in een gedempt, binnendijks wiel
ventilatoren werd de lucht vervolgens door
gewapend beton in Almelo.
(een diepe plas aan de dijk, ontstaan na een
de pers- en afzuigkanalen getransporteerd die
dijkdoorbraak) de nieuwe continuspinnerij in
tussen de tonschaaldaken lagen. De functie van
Tijdens de tweede Wereldoorlog vond vanaf het
twee bouwfasen. De omtrek van het wiel is nog
de verschillende onderdelen van het gebouw
NYMAterrein de zogenaamde ‘Waalcrossing’
zichtbaar.
was op deze wijze gemakkelijk afleesbaar aan de
plaats. Militairen van de 82nd Airborne divisie staken hier op 20 september 1944 in canvasboten
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
architectuur. Het ontwerp van de continuspinnerij werd
ANALYSE
11
Resterende gebouwens NYMA-complex
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
ANALYSE
12
Nadat men in 1949 met de proefproductie was
en verplaatste de productie zich naar Azië. In
vond. Het bedrijf, een dochteronderneming
begonnen, werd de continuspinnerij in juni 1950
1969 volgde de definitieve sluiting van NYMA.
van de PGEM, verwerkte hier vliegas uit
door Prins Bernhard officieel in gebruik gesteld.
Een doorstart vond in 1970 plaats met de
kolengestookte elektriciteitscentrales tot
Op dat moment waren aan de zuidzijde van het
productie van carboxymethylcellulose (CMC),
kunstgrind en lytag, een ingrediënt voor lichte
gebouw al de fundamenten zichtbaar van de
een toeslagmiddel voor onder andere zeep, verf
betonsoorten. De bergen afvalgruis rondom
nieuwe uitbreiding. De NYMA startte namelijk
en voedingsmiddelen, waarmee men al in 1948
de fabriek veroorzaakten veel stofoverlast en
met de productie van rayonbandengarens, die
was begonnen. De productie vond plaats onder
na veel verzet tegen de milieuoverlast ging
volgens hetzelfde continuprocédé gemaakt
de naam Noviant en later onder CP Kelco B.V. Na
het bedrijf in 2000 dicht. Sindsdien herbergt
konden worden. Aan de spinnerij werden nog
een grote brand in 2009 werd de fabriek buiten
het gebouw kunstenaarswerkplaatsen, een
eens vier tonschaaldaken toegevoegd, waardoor
gebruik gesteld. In verband met de bouw van
tentenverhuurbedrijf en opslagruimtes.
het vloeroppervlak verdubbelde. Aan de
de stadsbrug ‘De Oversteek’ werd het oostelijke
Het gebouw is door de gemeente Nijmegen
zuidzijde werd de nieuwbouw afgesloten met
deel van de fabriek gesloopt. Voorafgaand
aangekocht en zal een belangrijke rol spelen in de
een noodgevel om verdere uitbreiding in de
aan de sloop zijn de in de fabriek aanwezige
opwaardering van het gebied in het kader van de
toekomst mogelijk te maken. Aan de noordzijde
kunstwerken veilig gesteld en opgeslagen door
plannen voor het westelijk Waalfront.
was het gebouw door middel van een luchtbrug
de gemeente Nijmegen. Het gaat om het grote
verbonden met de oude fabriek.
glas-in-loodraam van de meisjeskantine en twee
Eind 1951 dreunden dag en nacht de huizenhoge
sculpturen die de hoofdingang flankeerden. Op
machines, die garen sponnen bestemd voor de
de sculpturen in de stijl van Bart van der Leck is in
autobandenindustrie.
reliëf de cellulose fabricage door de eeuwen heen afgebeeld. De watertoren is in 2012 aangewezen
De N.V. kunstzijdespinnerij NYMA was gedurende
als gemeentelijk monument.
enkele decennia de grootste werkgever van Nijmegen. Door het wegvallen van de
De leegstaande continuspinnerij had al in
arbeidsintensieve textielindustrie in Nederland
1985 een nieuwe bestemming gekregen
verviel eind jaren ’50 de vraag naar garens
toen de sinterfabriek Vasim er onderdak
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
ANALYSE 2.2 Ligging van het plangebied in Nijmegen
De afstand tot het stadscentrum is ongeveer
Het gebied kan verdeeld worden in verschillende
1,5 km. Het Nijma kwartier ligt decentraal in de
deelgebieden, zie de kaart.
Het plangebied is gelegen aan de Waal, rondom
stad, maar heeft wel met goede aantakking op
de stadsbrug De Oversteek. Het gebied ligt op de
de wegenstructuur. Voor gemotoriseerd verkeer
Het terrein van CP-Kelco heeft een oppervlakte
overgang van een grootschalig industrielandschap
is het terrein bereikbaar via de Waalbandijk en
van 2,6 ha (ca. 200 bij 130 meter). De Vasim
ten oosten van het plangebied (centrale en
de Energieweg. Langzaam verkeer kan onder
heeft een oppervlakte van 3,2 ha (ca. 240
containeroverslag) naar een kleinschaliger
meer via de snelfietsroute in het Waalfront en
bij 170 meter). Het perceel van CP-Kelco is
stedelijkgebied ten westen van het gebied
aan sluiting op boulevard en in de toekomst via
buitendijks gelegen. Door de hoogteligging van
(Waalfront).
het beoogde struinpad aan de Waalzijde worden
ca. 14,00 meter +NAP is het overstromingsrisico
bereikt.
gering, maar bij de herontwikkeling is de ligging
13
Westerpark
Stadscentrum
Wa al
hav en
Waalfront Wa al
Wa al
ban
dijk
Fortpark
Plangebied
Ligging plangebied
Industrielandschap
Omgeving van het plangebied
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
ANALYSE buitendijks een belangrijk aandachtspunt. Het Vasimterrein ligt binnendijks. Het terrein ligt deel in een oude kolk (wiel), welke is opgevuld met (oorlogs)puin. Omgeving In de omgeving vinden diverse veranderingen plaats; de stadsbrug ‘De Oversteek’ is onderdeel van een belangrijke nieuwe verkeersader voor
14
de stad, het bedrijventerrein Mercuriuspark wordt herontwikkeld en het Waalfront wordt omgevormd naar een woningbouwlocatie. De voormalige energiecentrale wordt omgevormd naar een duurzaam energielandschap (Engie), waarbij de centrale plaats zal maken voor diverse vormen van energieopwerkking, zoals bio-massa en zonne energie.
170
m
90 m 90 m
Maten van het plangebied
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
Hoogtes plangebied
ANALYSE
15
Functie in de omgeving van het plangebied
Aansluiting op de wegenstructuur van de stad
Aansluiting op het langzaamverkeer netwerk van de stad
Aansluiting op de wegenstructuur van de omgeving
Aansluiting langzaamverkeer netwerk van de omgeving
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
16
Bron foto: Cultuurspinnerij
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
Randvoorwaarden bij de herontwikkeling van het NYMA-kwartier 3.1 De randvoorwaarden
3
van het plangebied tot een ‘leisure & pleasure’
activiteiten, leisure, evenementen en
hotspot kan het gebied een schakel toevoegen
ambachtelijke bedrijvigheid.
De ‘kracht’ van het NYMA kwartier wordt
aan de bijzondere plekken aan de rivier en
Door de centrale ligging in de stad, de situering
vooral ontleend aan de ligging aan de rivier en
onderdeel uit gaan maken van ‘Nijmegen omarmt
aan de Waal en de goede bereikbaarheid per
de stadsbrug ‘De Oversteek’. Daarnaast geeft
de Waal’.
auto zijn er kansen voor toeristisch-recreatieve
17
ontwikkelingen. Op het terrein kunnen
de industriële sfeer van de gebouwen van het Nymacomplex en de stadsbrug een speciale
De ligging, de aanwezigheid van het
commerciële en niet-commerciele voorzieningen
dimensie aan het gebied. Het NYMA kwartier is
Vasimgebouw, de ‘monumentale’ stadsbrug ‘De
worden ontwikkeld gericht op vrijetijdsbesteding.
onderdeel van een grootschalige structuur van
Oversteek’ en de ligging aan de Waal zijn daarbij
“Beleven” staat op deze plek centraal. Sfeer, het
gebieden langs de Waal, zoals de Stadswaard,
belangrijke ‘assets’. Het plangebied heeft de
opdoen van ervaring, aantrekkelijke omgeving
Lindenberghaven, Waalkade, Waalhaven en het
potentie uit te groeien tot een unieke plek in
zijn belangrijke factoren om de plek aantrekkelijk
Waalfront. Het terrein kan in deze structuur een
de stad. Deze unieke plek wordt gevormd door
te maken voor bezoekers.
belangrijke functie vervullen. Door ontwikkeling
het bundelen van cultureel en maatschappelijke
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
RANDVOORWAARDEN De plek biedt de mogelijkheden om deze
activiteiten te bundelen, waardoor onderlinge uitwisseling en onderlinge inspiratie kan worden versterkt tot een bruisende broedplaats van
• Creëer een plek waar mensen samenkomen, Activeer het gebruik van de ruimte in én om de gebouwen.
culturele en hedendaagse ondernemers. Met name de onderlinge uitwisseling tussen de initiatieven moet leiden tot een wederzijds voordeel en een interessante plek voor Nijmegen. Vanuit de maatschappij ontstaat meer vraag naar
18
• Stimuleer mensen/ondernemers tot culturele en economische ontwikkeling, ontwikkel en activeer ontmoetingsplekken op basis van de reeds bestaande mobiliteitsassen, waaronder de dijkzone en de brug;
‘producten’ die niet op de reguliere wijze tot stand komen. Deze maatschappelijke verandering resulteert in zelforganisatie van kleinschalige lokale initiatieven. Het is een kans om hier op in
• Creëer publieke ruimte en publieke infrastructuur maak functies en bestemmingen mogelijk voor creatief en meervoudig gebruik van de publieke ruimte;
te spelen. Het NYMA-kwartier moet een locatie zijn waar de initiatieven een aantrekkelijk programma bieden
• Respecteer en versterk de authentieke historische structuur en het industriële erfgoed van het gebied. Benut perspectieven, zichtlijnen, uitkijkpunten en de gebouwen;
en voor het publiek toegankelijk zijn. Er wordt
langer verblijven.
• Ontwikkel duurzame en efficiënte mobiliteitsinfrastructuur en stimuleer het gebruik van milieuvriendelijk transport (voetgangers, fietsers, openbaar vervoer)
Om dit te realiseren zijn er een aantal
• Duurzaamheid gaat hand in hand met de ontwikkelingen.
ingezet om een bruisende en ‘lifestyle plek’ te creëren waar mensen graag naar toe gaan en
uitgangspunten geformuleerd:
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
RANDVOORWAARDEN
19
Bijeenkomst in de Vasim
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
RANDVOORWAARDEN
20
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
RANDVOORWAARDEN Naast deze meer algemene uitgangspunten
• Er is diversiteit in cultureel aanbod (zoals
• De inrichting en het gebruik van het gebied past
zijn er een aantal meer specifieke (harde)
evenementen, ateliers, creatieve industrie).
binnen een goede leefbaarheid voor het terrein
randvoorwaarden bij de ontwikkeling.
• De te vestigen bedrijven / atelier-ruimten zijn
en de omgeving
Deze zijn hieronder te lezen. Bovenstaande
publiek toegankelijk. Financiële en procesmatige randvoorwaarden
uitgangspunten en meer specifieke onderstaande randvoorwaarden zijn het kader waarbinnen de
Ruimtelijke randvoorwaarden
• De investeringen voor deze ontwikkeling
ontwikkeling kan plaatsvinden.
• Behoud van de Vasim en de watertoren en
vanuit de gemeente blijven binnen de geldende
gebruik maken van industrieel erfgoed CP Kelko,
planexploitatie.
Programmatische randvoorwaarden
waaronder de integratie van de opgeslagen
• Bij verkoop: extra uitgaven moeten extern
• Er is ruimte voor beleven, kunst en cultuur,
cultuurhistorische relicten
gefinancierd worden (subsidies, bijdrage door
leisure en ambachtelijke bedrijvigheid.
• Het terrein CP Kelko orienteert zich op het
mogelijk nieuwe eigenaar). Gemeente heeft het
• Er is geen ruimte voor grootschalige
water en de relatie Vasim met het water wordt
eerste recht op terugkoop bij verkoop.
detailhandel, detailhandel voor de dagelijkse
versterkt
• Bij verhuur: huur is tenminste de markthuur
boodschap, een bioscoop, kantoren en
• Versterken van de huidige verbinding tussen
• Bij concrete planontwikkeling volgend op het
gevoelige functies als wonen, scholen en
Vasim, CP Kelko en tussen het NYMA kwartier en
vaststellen van het ambitiedocument worden
kinderdagverblijven.
het Waalfront
relevante stakeholders actief betrokken, denk
• Het terrein westelijk van de Vasim moet
• Parkeren op maaiveld wordt zoveel mogelijk
aan Cultuurspinnerij, Waalhalla, bewoners van de
beschikbaar blijven voor het organiseren van
beperkt
Biezen en Waalfront, huurders Honig etc.
evenementen.
• Inzetten op milieuvriendelijk vervoer en geen
• Bij komst van een gezamenlijk archeologische
negatieve effecten op doorstroming S100
en kunstdepot is deze publiek toegankelijk en
• Ontwikkelen van een groene ruimtelijke
In het navolgende worden de randvoorwaarden
blijft ruimte beschikbaar voor andere activiteiten
verbinding van Park West naar de rivier
nader toegelicht.
in de Vasim.
• De openbare ruimte voorziet in aanleiding
• Een podiumfunctie moet aanvullend zijn op het
tot sport en spel (op evenemententerrein
bestaande aanbod.
wegneembaar).
21
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
RANDVOORWAARDEN 3.2 Toelichting op de randvoorwaarden
amusement, sport en gezondheid, cultuur
het totale vloergedeelte gebruikt mag worden
en natuur en landschap. In het onlangs
voor horeca-activiteiten. Andere regels waaraan
vastgestelde bestemmingsplan (Mercuriuspark)
dient te worden voldaan zijnde openingstijden
zijn mogelijkheden opgenomen voor
van horeca-activiteit zijn gekoppeld aan de
Er is ruimte voor beleven, kunst en cultuur,
cultuur&ontspanning voor het Vasim-
openingstijden van de hoofdactiviteit. De horeca-
leisure en ambachtelijke bedrijvigheid.
terrein. Het terrein van CP-Kelco heeft nog
activiteit is ondergeschikt aan de hoofdactiviteit.
Het terrein CP Celko/ Vasim kan gezien de
de bedrijfsbestemming; voor het realiseren
ligging in de stad, de situering aan de Waal en
van nieuwe functies op dit perceel is een
Ook een hotel past op deze locatie. Uit onderzoek
de goede bereikbaarheid per auto als kansrijk
bestemmingsplanwijziging noodzakelijk.
blijkt dat er ruimte is voor 2 á 4 grotere hotels
Programmatische randvoorwaarden
22
worden gezien voor toeristisch-recreatieve
in Nijmegen. Als het gaat om hotel-ontwikkeling
ontwikkelingen. Op het terrein kunnen
Door de situering aan de verkeersradiaal is de
gericht op de toeristische bezoekers zijn vele
commerciële en niet-commerciele voorzieningen
plek geschikt voor horeca-concepten als een
kleinere initiatieven gerealiseerd. Er is slechts één
worden ontwikkeld gericht op vrijetijdsbesteding.
groter restaurant, bowlingcentrum, dansschool
groot vier sterren hotel gereed. Nu nog geldt een
“Beleven” staat op deze plek centraal. Sfeer, het
etc die het programma op de locatie Vasim/
ruime beleidslijn voor het toestaan van nieuwe
opdoen van ervaring, aantrekkelijke omgeving
CP Kelco ondersteunen. Het kan hierbij gaan
hotels in Nijmegen.
zijn belangrijke factoren om de plek aantrekkelijk
om: groter restaurant, café, bowlingcentrum,
te maken voor bezoekers.
dansschool. Ook kleinere horeca-concepten als
Commerciële dienstverlening is op kleine
café, lunchroom, ijssalon etc die het recreatieve
schaal mogelijk, mits ondersteunend aan
De plek leent zich uitstekend voor leisure
karakter van de plek ondersteunen zijn mogelijk.
de hoofdfunctie en kleinschalige van aard
& pleasure. Onder leisure wordt verstaan:
Mogelijke andere functies die onder de noemer
(bijvoorbeeld adviesbureau, kantooractiviteiten)
alle voorzieningen waarbij tegen betaling
leisure vallen: beautycentrum, sauna, fitness,
vrijetijdsbesteding voor de bezoeker wordt
zwembad. Deze zijn allen goed mogelijk.
geboden. Leisure kent vele verschijningsvormen
Er is geen grootschalige detailhandel, een bioscoop, dagelijkse boodschappen en gevoelige
met verschillende functies. Functies die zijn
In Waalhalla en Vasim is ondersteunende horeca
bestemmingen etc.
te onderscheiden zijn horeca, detailhandel,
toegestaan. Dit houdt in dat maximaal 10% van
Bij detailhandel kunnen we drie vormen van
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
RANDVOORWAARDEN bezoekgedrag onderscheiden: recreatief
bioscoopmarkt. Gezien het aanbod in stad en
onderwijsfuncties (scholen) zijn niet mogelijk,
winkelen, doelgericht winkelen of het dagelijks
regio en de beperkte marktruimte die in de
met uitzondering van praktijklokalen.
boodschappen doen. Voor de dagelijkse
sector overblijft is het niet gewenst nog een
boodschap kunnen bewoners en bezoekers
locatie aan te wijzen voor een nieuwe bioscoop-
Beschikbaar voor evenementen
terecht bij het in de nabijheid gelegen
ontwikkeling.
In Nijmegen is er grote behoefte aan
buurtwinkelcentrum Nieuwe Voorstad. Voor
evenementenlocaties en deze dient in het
doelgericht winkelen (d.w.z. met de auto
Er is geen mogelijkheid tot vestiging van
Vasim gebied gewaarborgd te blijven. Door
naar een bouwmarkt, tuincentrum of een
grootschalige kantoren omdat in het ruimtelijke
bebouwing en inbreiding is het aantal vierkante
woonboulevard) zijn in de stad reeds voldoende
beleid van de gemeente Nijmegen kantoren
meters dat beschikbaar is voor evenementen
plaatsen aangegeven. Voor recreatief winkelen
slechts zijn toegestaan op twee, door openbaar
in de afgelopen jaren afgenomen. Het westelijk
kan de bezoeker vooral terecht in de binnenstad.
vervoer ontsloten locaties, namelijk Nijmegen
terrein bij de Vasim is met name geschikt voor
De vestiging van functies met een toeristisch en
CS en Nijmegen Lent. Ook is op grond van
het organiseren van evenementen. De afgelopen
recreatief karakter op de locatie CP Kelco/Vasim
provinciaal beleid grootschalige kantoorvestiging
jaren hebben laten zien dat de omvang van dit
kan echter wel aanleiding zijn voor het toestaan
niet mogelijk.
terrein het mogelijk maakt om evenementen van
van detailhandel op kleine schaal. Het gaat dan
23
een gemiddelde schaal te laten plaatsvinden,
om detailhandel die ondergeschikt is aan de
Het gebied ligt omringd door bedrijfsterreinen.
in combinatie met de locatie Vasim binnen.
hoofdfunctie (bijvoorbeeld een winkeltje bij een
Dit betekent het dat het terrein inderdaad
Ook het terrein van CP Kelko is geschikt voor
museum, winkeltje in de skatehal )
omringd is door een nog functionerend
het organiseren van evenementen: door het
bedrijventerrein en dat die activiteiten
ontbreken van bebouwing in de directe omgeving
Op twee locaties in de stad is een grotere
beperkingen en voorwaarden met zich
ondervinden maar weinig mensen last. Het
bioscoopontwikkeling voorzien. De eerste locatie,
meebrengen. Specifiek de contourgrenzen
organiseren van evenementen op oostelijk terrein
Cinemec, is gerealiseerd. Voor een tweede
van het geluidsgezoneerd industrieterrein
is, vanwege de woningen in de directe omgeving,
nieuwe bioscoopontwikkeling is een locatie
Nijmegen West Weurt. Om deze zijn er op het
lastiger door de normen die op het gebied van
in het stadscentrum in beeld. Ook in de regio
terrein geen gevoelige functies zoals wonen
geluid gelden.
(Arnhem) zijn er nieuwe ontwikkeling en op de
en kinderdagverblijven toegestaan. Ook
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
RANDVOORWAARDEN In het locatieprofiel van de Vasim staat de typering van evenementen omschreven: De evenemententerreinen bij de Vasim liggen aan de rand van het Waalfront. Het gebied ontwikkelt zich voortdurend met nieuwe initiatieven. Evenementen die hun identiteit ontlenen aan deze industriĂŤle omgeving en evenementen die aansluiten bij de functie van de Cultuurspinnerij/ Waalhalla genieten de voorkeur. Naast een
24
beperkt aantal (geluids)belastende evenementen is er ruimte voor een groot aantal uiteenlopende A-evenementen. Het is van belang dat er ook voorzieningen zijn voor het organiseren van evenementen. Bij komst regionaal depot voor archeologie en kunst en Limes: publieke toegang en niet gehele ruimte van het Vasimgebouw in beslag nemen. De provincie Gelderland, de gemeenten Nijmegen en Arnhem en de musea Het Valkhof en Museum Voor Moderne Kunst Arnhem onderzoeken momenteel de mogelijkheid om een gezamenlijk depot voor hun archeologische- en kunstcollecties te realiseren. De Vasim is daarbij
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
RANDVOORWAARDEN een kansrijke, maar niet de enige kandidaat.
Voor de vestiging van een depot in het
Er is diversiteit in cultureel aanbod (zoals
Vestiging van het depot in de Vasim mag er
gebouw zullen aanzienlijke werkzaamheden
evenementen, ateliers, creatieve industrie)
niet toe leiden dat dit prachtige, karakteristieke
noodzakelijk zijn, zowel ter restauratie van het
Nijmegen is een stad met een breed scala aan
gebouw voor het publiek ontoegankelijk wordt.
bestaande gebouw als om de kelder geschikt
creatievelingen en het NYMA-kwartier biedt
Realisering van een depot in het gebouw
te maken voor de opslag van archeologische
een uitstekende locatie voor hen die willen
dient dan ook te worden gecombineerd met
en/of cultuurhistorische voorwerpen, waarbij
experimenteren, innoveren, en creëren. Er zijn
een publieksfunctie, in ieder geval voor de
vooral de bestrijding van kwelwater in de kelder
mogelijkheden voor bijvoorbeeld cross-overs in
gemeentelijke collectie. Door het publiek
voorzieningen zal vergen. Nadere besluitvorming
de kunsten samen met culturele bedrijvigheid
toegang te geven tot die collectie, zowel in de
in dit traject zal naar verwachting later in 2016
en ambacht. Om deze cross-overs te stimuleren
vorm van expositie als voor (wetenschappelijk)
zijn beslag krijgen.
is een divers cultureel aanbod in het NYMA-
onderzoek en hulp van vrijwilligers daarbij, kan
kwartier een randvoorwaarde.
de depotfunctie juist weer een aantrekkelijke
Een podiumfunctie moet aanvullend zijn op het
cultuurhistorische aanvulling zijn op de
bestaande aanbod
De te vestigen bedrijven / atelier-ruimten zijn
activiteiten in en rond de Vasim.
In Nijmegen is er een duidelijke aanwezigheid
publiek toegankelijk
van culturele bedrijvigheid en creativiteit. Voor
De gemeente Nijmegen zet de komende
Daarnaast zal het gezamenlijk depot niet het
kunst & cultuur kan hier een plek ontstaan om
jaren sterk in op atelierbeleid en onderzoekt
gehele gebouw in beslag nemen, en dat is ook
ruimte te geven aan de volledige cyclus van
de mogelijkheden voor het ontwikkelen van
onwenselijk. Een combinatie met andere functies
ontwikkeling naar productie en presentatie. Dit
culturele hotspots. Het gaat om ruimte bieden
kan de levendigheid van het gebouw en de
betekent niet dat de initiatieven in het NYMA-
aan kunstenaars om vanuit een eigen concept
omgeving zeer versterken. De grote hallen van de
kwartier de concurrentie dienen aan te gaan met
invulling te geven aan de term ‘culturele hotspot.’
begane grond zijn bij uitstek geschikt voor grotere
de reeds bestaande instellingen. Het toekomstige
Deze invulling kan tijdelijk, experimenteel van
publieksactiviteiten (concert, symposium,
aanbod moet daarbij op zichzelf blijven staan en
aard zijn, maar altijd gericht op interactie met
expositie ruimte)
aanvullend zijn op de bestaande instellingen.
publiek en omgeving. Het bieden van een vorm
De benedenverdieping, de ‘kelder’, zal voor het
van atelierruimte in het NYMA-kwartier is daarom
depot in ieder geval in beeld zijn.
noodzakelijk. Daarbij geldt dat atelierruimte en
25
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
RANDVOORWAARDEN ook andere bedrijven publiek toegankelijk moet
door de schaaldaken en de luchtkanalen biedt
met onderbouw heeft sinds 2012 de status van
zijn (actief gebruik van de ruimten).
enorme gebruiksmogelijkheden. Aanpassingen
gemeentelijk monument. Voor behoud van de
aan een toekomstig gebruik (akoestiek,
toren is restauratie noodzakelijk. De kunstwerken
klimaat, toegankelijkheid, et cetera) zijn daarbij
zijn na de sloop van het oostelijke deel van de
onvermijdelijk, maar dienen te geschieden met
fabriek door de gemeente tijdelijk opgeslagen.
Behoud van het Vasimgebouw, Watertoren
respect voor de grote schaal en het industriële
De zuidelijke en de westelijke hoger opgetrokken
en gebruik maken van industrieel erfgoed,
karakter van het gebouw.
gevels dragen bij aan het karakter van de
Ruimtelijke randvoorwaarden
waaronder de integratie van de relicten.
26
Winselingseweg als fabrieksstraat.
Het karakter van het NYMA-kwartier wordt voor
Gebouwen CP Kelco
een groot deel bepaald door de gebouwen van de
Op het terrein van CP Kelco staan de oudste
voormalige kunstgarenspinnerij. Om dit karakter
gebouwen van het voormalige NYMA-complex.
De gebouwen in hun omgeving
te behouden zal er bij de nieuwe ontwikkelingen
De oude gebouwen zorgen voor de industriële
Bij nieuwe ontwikkelingen dient de
goed gebruik gemaakt moeten worden van de
sfeer. De conditie van de NYMA-gebouwen op het
continuspinnerij (Vasim-gebouw) als een op zich
kwaliteiten van de gebouwen. Bouwkundig zijn
CP-Kelcoterrein zijn over het algemeen slecht,
zelf staand, autonoom, sterk beeldbepalend
de gebouwen slecht tot matig.
maar bepalen wel in sterke mate de sfeer van de
gebouw te worden beschouwd. Tevens dienen
plek. Deze sfeer dient behouden te blijven.
nieuwe ontwikkelingen het industriële karakter
Vasimgebouw
en daarmee tevens de heldere afleesbaarheid
Vanwege zijn geschiedenis, productieproces,
Het fabriekscomplex herinnert aan het rijke
van het oorspronkelijke functionele ontwerp te
constructiewijze en landelijk bekende architect
industriële verleden van Nijmegen. De kwaliteit
respecteren. Dat wil zeggen dat toevoegingen die
heeft het gebouw een bovenlokale betekenis. Het
van het NYMA/ CP Kelco-complex is vooral
dit karakter of ontwerp verdoezelen of ontkennen
weerspiegelt het optimisme van de industriële
gelegen in de watertoren als beeldmerk van de
vermeden moeten worden.
wederopbouwarchitectuur. De ruimtelijke
fabriek en de waardevolle toegepaste kunst,
opbouw, voorgeschreven door de oorspronkelijke
namelijk twee gebeeldhouwde reliëfs en een
Het is van belang dat de oorspronkelijke situering
functie, is helder en duidelijk. De grote open
glas-in-lood-raam. Deze kunst moet worden
van de continuspinnerij in een gedempt wiel,
interieurruimte van 40 x 80 meter, onderverdeeld
geintegreerd in de plannen. De watertoren
waarvan de omtrek wordt aangegeven door
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
RANDVOORWAARDEN de dijk, zichtbaar en leesbaar blijft. Eventueel aanvullende nieuwbouw in het voormalige wiel zou de (post-)industriĂŤle sfeer van het gebied moeten versterken. Orientatie op het water van CP Kelko en Vasim Het terrein van CP Kelko heeft een prachtige ligging aan het water. Het gebruik maken van deze kwaliteit is een belangrijk onderdeel van de toekomstige herontwikkeling. Orientatie op het water kan vele verschijningsvormen aannemen.
27
Voorkomen moet worden dat eventuele nieuwbouw het NYMA kwartier afsluit van het water. Bij bebouwing aan de oostzijde van het terrein is het belangrijk om goed na te denken over de relatie met de brug, de Oversteek, een nieuw icoon van Nijmegen. Ruimtelijke inpassing van de gebouwen dient in samenspraak met de architecten van de brug te geschieden. De relatie Vasim met het water is momenteel beperkt door de ligging van de gebouwen CP Kelko. In de herontwikkeling moet aandacht
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
RANDVOORWAARDEN
28
worden besteed hoe deze relatie kan worden
Parkeren op maaiveld beperken
met de parkeernormen omgegaan dient te
verbeterd, bijvoorbeeld door een doorgang te
Het parkeren wordt als een belangrijke en
worden. Daarnaast is het een kans om de
maken in de gebouwen van CP Kelko. Het is aan
ingewikkelde ontwerp-opgave gezien. Er zit een
mogelijkheden van medegebruik tussen de
de initiatiefnemers om deze doelstelling (betere
spanningsveld tussen parkeren op het terrein en
verschillende initiatieven onderling en het
verbinding met water) op een eigen manier in te
de ruimtelijke kwaliteit/beleving. Geparkeerde
naastgelegen Brugkwartier te onderzoeken.
vullen.
auto’s op het maaiveld worden ervaren als
Doormiddel van positieve beloning (bv. verlaging
storende elementen.
aantal te verplicht te realiseren parkeerplaatsen)
Versterken van de huidige verbinding tussen
In beginstel moeten er voldoende parkeerplekken
zou het gebruik van de fiets kunnen worden
Vasim, CP Kelko en tussen het NYMA kwartier en
op hetterrein worden gerealiseerd voor
gestimuleerd.
het Waalfront
de reguliere activiteiten, waarbij de ‘Nota
De verbinding tussen Vasim en CP Kelko moet
Parkeernormen gemeente Nijmegen’ van
worden versterkt. Voorkomen moet worden dat
januari 2016 het uitgangspunt is. Vanuit
het twee losse ontwikkelingen worden die geen
ruimtelijk oogpunt is het echter gewenst om
relatie met elkaar aangaan. Een mogelijkheid
het maaiveld parkeren zoveel mogelijk te
is bijvoorbeeld behoud en versterking van het
beperken. Geparkeerde auto’s dienen niet
‘fabrieksstraatje’ tussen het Vasimgebouw
dominant of storend aanwezig te zijn. De
en de voormalige NYMA-fabriek (later CP
eventuele parkeerruimte voor de gebouwen
Kelco) bijvoorbeeld door het herstellen van de
is zorgvuldig ingepast. Om te voldoen aan
luchtbrug.
de parkeerbehoefte zijn er verschillende oplossingen denkbaar, zoals het maken van
Ook de verbinding met het NYMA kwartier en het
een parkeergarage, op dak parkeren, in de
Waalfront, via de bestaande route onder de brug
omgeving kijken of er parkeermogelijkheden
moet worden gehandhaafd en versterkt. Deze
zijn. Ook kan, in het licht van mogelijk te maken
route moet fungeren als ‘life-line’ van het gebied.
afspraken met de initiatiefnemers ten aanzien van duurzaam vervoer, bekeken worden hoe
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
RANDVOORWAARDEN Inzetten op milieuvriendelijk vervoer en geen
invulling gewenst is die tijdens de spitsuren veel
‘bootcampen’. Op verschillende plaatsen in de
negatieve effecten op doorstroming S100
piekvervoer oplevert die de op- en afgangen van
stad richt de gemeente zich op deze informele
De bereikbaarheid per fiets is goed vanuit
de S100 kunnen blokkeren.
sporten door onze openbare ruimte uitdagend in
diverse windrichtingen, via de snelfietsroute
te richten waardoor bewoners ook daadwerkelijk
Nijmegen – Beuningen en via het fietspad van
Ontwikkelen van een groene ruimtelijke
worden uitgenodigd om te komen bewegen.
de Oversteek. Mits het plangebied een lokaal of
verbinding van Park West naar de rivier
Dit kan door middel van simpele ingrepen in
regionaal invloedsgebied heeft, is de fiets het
In de zuidwesthoek is een klein onbebouwd
het wegdek (400 meter parcours) of kleine
belangrijkste vervoermiddel en moet dat zowel
gebied met een oude laanstructuur. Deze is
aanpassingen langs reguliere recreatieroutes
door de gemeente als door de ondernemers
onderdeel van de Hoofdboomenstructuur
(zoals klimrekken en boomstammen).
goed gefaciliteerd en gestimuleerd worden.
en moet instand gehouden worden. De
Het is daarnaast belangrijk dat het kruisen van
gemeenteraad van Nijmegen heeft in het
Ook in het NYMA-kwartier is het belangrijk
expeditieverkeer met de snelfietsroute (tevens
verleden de ambitie uitgesproken Park West
dat deze ontwikkeling wordt gefaciliteerd door
wandelroute) tot een minimum wordt beperkt.
tot aan de Waal door te laten lopen, door de
een omgeving die uitnodigt om te sporten en
Er dient een goede, comfortabele en veilige
boomstructuur langs de Winselingseweg door
bewegen voor jong en oud.
stalling voor fietsen gerealiseerd te worden, met
te trekken. Dit moet dus in de plannen worden
voldoende klemmen om het reguliere gebruik
geintegreerd.
te kunnen faciliteren. Bij grotere evenementen
29
De inrichting en het gebruik van het gebied past binnen een goede leefbaarheid voor het terrein
kunnen dat tijdelijke extra plekken zijn,
De openbare ruimte nodigt uit tot sporten,
en de omgeving.
bijvoorbeeld met hekken waar fietsen tegenaan
bewegen en spelen (m.u.v. evenemententerrein)
Het NYMA-kwartier komt door de toekomstige
gezet kunnen worden.
In Nijmegen (en daarbuiten) is een trend
woningbouw van Waalfront, dicht bij een
zichtbaar van ‘informeel sporten.’ Dit zijn vormen
woonwijk te liggen. Een goede leefbaarheid voor
Het plangebied ligt aan de S100. Dat is de
van sport en bewegen die niet of nauwelijks
deze wijk maar ook op het terrein zelf is van
belangrijkste Nijmeegse doorstroomroute
georganiseerd worden in verenigingsverband
belang.
voor het autoverkeer. De doorstroming moet
en in losse vorm ontstaan. Denk hierbij aan
gegarandeerd blijven. Dit betekent dat er geen
hardlopen, fietsen, maar bijvoorbeeld ook
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
RANDVOORWAARDEN Financiele en procesmatige randvoorwaarden
Bij verkoop: extra uitgaven moeten extern
zijn bij wat er in hun directe omgeving gebeurt
gefinancierd worden (subsidies, bijdrage door
en er rekening kan worden gehouden met hun
De investeringen voor deze ontwikkeling vanuit
mogelijk nieuwe eigenaar). Gemeente heeft het
belangen.
de gemeente blijven binnen de geldende
eerste recht op terugkoop bij verkoop.
Het NYMA-kwartier is immers geen leegstaand
planexploitatie.
Verkoop voor of na renovatie vindt plaats
terrein, ver weg van de bewoonde wereld.
Binnen de planexploitatie van de gemeente
na onafhankelijke taxatie van minimaal de
De terreinen en gebouwen worden gebruikt
Nijmegen zijn middelen opgenomen voor de
boekwaarde.
door verschillende partijen waaronder De
renovatie van de panden Vasim en CP Kelco
30
Cultuurspinnerij en skatepark Waalhalla
en de openbare ruimte. Daarnaast zijn in de
Bij verhuur: huur is tenminste markthuurprijs
en hun publiek. Bovendien grenst het aan
planexploitatie inkomsten geraamd voor verkoop
De huuropbrengsten zijn voor de gemeente
het woningbouwgebied het Waalfront (van
van de panden. De uitgaven die gedaan worden
uitgaande van de markthuurprijs. Daarnaast moet
ontwikkelcombinatie OBW) waar de eerste
voor renovatie en inrichting openbare ruimte
de huurprijs voldoen aan wet- en regelgeving,
bewoners al hun intrek hebben genomen en
moeten passen binnen deze kaders, danwel
er mag bijvoorbeeld geen staatssteun gegeven
is het onderdeel van woonwijk De Biezen.
gefinancierd worden uit externe middelen
worden. Wanneer de huurder ondernemer is in
Aan de andere zijde ligt het industriegebied
(bv. subsidies, bijdrage door mogelijk nieuwe
de zin van de Btw, dan geldt btw-belast verhuren.
met diverse bedrijven. Door de ligging aan de
eigenaar). Mochten de inkomsten voor verkoop
rivier hebben ook andere overheden, zoals de
niet gegenereerd worden om dat de gemeente
Bij concrete planontwikkeling, volgend op het
provincie, Rijkswaterstaat en het Waterschap
besluit eigenaar te blijven van een of meerdere
vaststellen van het ambitiedocument, worden
zeggenschap over het gebied. Kortom, de
panden dan zijn er dus minder middelen
relevante stakeholders actief betrokken, denk
ontwikkeling van het NYMA-kwartier kan niet
beschikbaar voor renovatie en herinrichting
aan Cultuurspinnerij, Waalhalla, bewoners van de
in een isolement plaatsvinden. Zorgvuldige en
openbare ruimte. Mogelijk kunnen redelijkerwijs
Biezen en Waalfront, huurders Honig etc.
tijdige communicatie met alle belanghebbenden
extra benodigde middelen deels door
De partij(en) die zich hier in de toekomst
en stakeholders in het gebied is een vereiste.
toekomstige huurinkomsten gedekt worden.
willen vestigen zullen dat in afstemming met
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
belanghebbenden op het terrein zelf en in de
De Cultuurspinnerij
omgeving moeten doen. Zodat zij betrokken
In de Vasim hebben zich vanaf 2002 cultureel
RANDVOORWAARDEN ondernemers en kunstenaars gevestigd, op
culturele hotspot. In principe is het een tijdelijke
tijdelijke basis, onder de naam Cultuurspinnerij.
ontwikkeling, tot 2021 kunnen de ondernemers
Zij gebruiken nu delen van het Vasim gebouw
blijven, daarna zal de fabriek plaats maken voor
voor diverse activiteiten, ateliers, werkplaatsen,
woningbouw. Uit gesprekken met de mensen
kantoren en opslagruimte.
rondom de Honig blijkt dat er interesse is
De Cultuurspinnerij heeft zelf plannen voor het
vanuit de huidige ondernemers voor de locatie
gebruik van de Vasim ontwikkeld, deze ideeĂŤn
NYMA-kwartier. Zij zien dit als een potentieel
zullen zij inbrengen in de fase van het opstellen
interessante plek die kan dienen als nieuwe plek
van het ambitiedocument.
voor hun onderneming als de Honig verdwijnt. Afstemming met de eigenaren en gebruikers van
Skatepark Waalhalla
de Honig is een vereiste in het vervolgproces.
31
Onlangs is in een deel van het CP Kelko gebouw skatepark Waalhalla gevestigd. Waalhalla zat oorspronkelijk iets meer naar het oosten in het Waalfront, maar moest vanwege de woningbouwontwikkeling naar een andere locatie. Met Waalhalla is afgesproken dat zij in 7 jaar op de locatie CP Kelko kunnen blijven. Ook zij zullen worden bevraagd in de fase ambitiedocument en er zal met hen gesproken worden over de plannen na deze zeven jaar. Honig De voormalige Honig fabriek in het Waalfront heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
32
Zicht op de rivier bij CP Kelco
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
Kansen bij de herontwikkeling
4
In dit hoofdstuk worden kansen beschreven
Limes is de Romeinse rijksgrens, waarvan het
van het NYMA-kwartier. Ongeacht of er vanuit
die kunnen dienen als inspiratie bij de
deel dat in Nederland en het aangrenzende
de gezamenlijke Nederlandse belangen gekozen
herontwikkeling. Het zijn dus geen harde
deel van Duitsland loopt, op de nominatie
wordt voor één centrale ingang wil de gemeente
randvoowaarden zoals beschreven in hoofdstuk
staat om in 2021 tot UNESCO-Werelderfgoed
Nijmegen daarin een grote rol spelen. De centrale
3.
verheven te worden. Een centrale toegang of
ligging op het scharnierpunt tussen Nederland
‘hub’ (informatiepunt) zou bezoekers uit met
en Duitsland, in combinatie met de sterke
name Nederland en Duitsland naar Nijmegen
inhoudelijke componenten, geven Nijmegen
kunnen trekken. Het geplande gecombineerde
een sterke positie. De naast het NYMA-kwartier
Limes Hub
archeologische depot en de Limes-hub zijn
gelegen civiele Romeinse stad, Ulpia Noviomagus,
Naast het mogelijke archeologische- en
verschillende zaken, die los van elkaar (kunnen)
is daar een kernonderdeel van.
kunstdepot leent deze locatie zich ook om een
staan, maar die binnen dit gebied door hun
De planning voor de hub is nu nog onzeker, doel
groot, mogelijk nationaal, informatiecentrum
nabijheid elkaar zeer zeker kunnen versterken.
is om in 2021 een functionerende hub te hebben.
te vestigen, dat zich richt op de Limes. De
Ze passen beide in het voorgestelde karakter
4.1 Programmatische kansen
33
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
KANSEN BIJ DE HERONTWIKKELING 4.2 Ruimtelijke kansen Kansen ter versterking van de ruimtelijke structuur. De ontwikkeling kan plaatvinden in een aantal gebieden. Deze gebieden kennen elk hun ruimtelijke betekenis.
34
Ontwikkelgebied A In dit gebied is vooral de ligging aan de Waal een kwaliteit. Bij de ontwikkeling van dit gebied dient hier op ingezet te worden. Dit gebied is buitendijks gelegen. Ondanks deze ligging is het overstromingsgevaar gering, omdat het gebied gelegen is op een hoogte van circa 14 meter +NAP (hoogste waterstand 13.74 +NAP in 1926 (bron: kwalinux.nl). Voor het eventueel toevoegen van bebouwing is toestemming en afstemming met Rijkswaterstaat en het Waterschap noodzakelijk. Om vanaf de dijkzone contact met de rivier te houden zijn noord-zuid verbindingen van belang. Voor de gelaagdheid van het gebied is het wenselijk dat het Vasimgebouw contact krijgt met
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
KANSEN BIJ DE HERONTWIKKELING de rivier. Toekomstige bebouwing dient vrij zicht
Ontwikkelgebied C
voldoende zicht is op het industriële achterland.
op de rivier niet te belemmeren.
Het plein onder de brug kan een intiem plein
De bebouwing draagt bij aan een aangenaam
worden, bijvoorbeeld als een aantrekkelijke
milieu op het evenementenplein (zon en functies
Ontwikkelgebied B: 20 Septemberplein
ontvangstruimte. Deze ruimte wordt ook gebruikt
aan het plein).
Kansen voor de ruimtelijke inrichting van dit
voor niet overlast (geluid)gevende evenementen
gebied zijn mogelijk: een open, parkachtige
en manifestaties. Het doortrekken van het
Evenementenplein (E)
ruimte, met contact met de rivier. De Waal
groen van het Westerpark dient hierbij worden
Open ruimte voor grootschalige evenementen
kan hier optimaal beleeft worden. Er is een
meegenomen.
en manifestaties. Op het plein kunnen
‘buitendijkse sfeer’. Het toekomstige struinpad
(verplaatsbare) objecten staan die er voor zorgen
langs de oever zorgt voor verbinding met de rivier
Ontwikkelgebied D
dat wanneer het terrein niet wordt gebruikt er en
en het Waalfront.
In deze zone kan eventuele nieuwe bebouwing
een aangename ruimte wordt gevormd.
35
de kom van de Vasim worden afgerond De stad en het industrielandschap ontmoeten
en dit kan ook een wand vormen van het
Dijkzone
elkaar bij het 20 Septemberplein. Op/aan het
evenementenplein. De eventuele bebouwing
Een belangrijke lijn die door het gebied loopt
plein kan ruimte ontstaan voor paviljoenachtige
aan de dijkzone heeft een relatie met de dijkzone
is een oude dijk (Winselingseweg). Aan deze
gebouw(en) onder/aan de brug. Om het contact
en het evenementenplein. In deze zone is de
dijk is destijds de NYMA-fabriek gebouwd.
met de rivier te verbeteren kan het terrein naar
dijk, door grote ruimte tussen de bouwklokken,
De dijk sluit aan op een verbindingsroute die
de rivier toe verlaagd worden en de oeverlijn
nog goed waarneembaar en de dijk vormt een
door het Waalfront loopt - waaronder door
naar binnen verlegd.
natuurlijke tribune naar het plein.
het ‘fortpark’- en in de toekomst tot aan de
De ruimte onder de brug heeft een eigen
Waalhaven wordt doorgetrokken. Aan deze as
karakter. Bij de inrichting zal dit plein
De mogelijke bebouwing aan de Hollandiaweg
kan zich een aantrekkelijke zone ontwikkelen
functioneren als afronding van de stad, een
richt zich op het evenementenplein, maar heeft
met afwisselende (open-gesloten) ruimten. De
rustpunt als start naar het nieuwe grootschaligere
aan de Hollandiaweg-zijde geen ‘achterkant’.
ruimten worden gevormd door de gevelwanden.
landschap. Interactie met de Waal is een vereiste.
De mogelijke bebouwing zorgt door zijn open
De gebouwen aan deze zone richten zich op
structuur dat er vanuit het evenementenplein
de dijk. Dit biedt de mogelijkheid voor een
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
KANSEN BIJ DE HERONTWIKKELING eigentijdse interpretatie van de historische
constructie sheddaken behouden
aansluiten bij de grote schaal en het industriële
fabrieksstraat.
• Eventueel elementen bewaren die herinneren
karakter van het gebouw.
aan het voormalige productieproces zoals het
• Zichtbaar houden van bepaalde bouwsporen
De zone kan zich levendig ontwikkeln
looggebouw
en daarmee de oorspronkelijke context, zoals
door de bijzondere functies die zich hier
• Benutten van spectaculaire ligging aan de rivier
de aansluiting van de luchtbrug naar het
vestigen. Daarnaast mixen de verschillende
• Ruimte beschikbaar houden voor gedenksteen/
hoofdgebouw en de uitbreidingsmogelijkheden
vervoersstromen(shared space), met name
gedenkplek voor de oversteek van Amerikaanse
aan de zuidzijde (noodgevel).
langzaamverkeer, en dragen hierdoor bij aan de
militairen van de 82nd Airborne divisie
• Behoud waardevolle interieuronderdelen: o.m.
levendigheid. De relatie met de Waal is in deze
36
zone voelbaar en zichtbaar. Kansen bij de historische gebouwen
trappenhuis in noordwesthoek. Kansen Vasim
• Respect voor het optimistische industriële
• Intact houden en beter zichtbaar maken
wederopbouwkarakter en de oorspronkelijke
hoofdstructuur: betonnen draagconstructie,
functionele eigenschappen van het gebouw.
betonnen portalen van de luchtkanaalzone, Kansen CP Kelko
tussen de twee stroken met schaaldaken in, de
Gebouwen in de omgeving
De architectonische vormgeving en de gebruikte
betonnen schaaldaken, de schoorstenen. (Dit is
• Het heeft de voorkeur om eventueel
constructies vertegenwoordigen geen bijzondere
bij de hoofdverdieping, waar je de schaaldaken
aanvullende bebouwing te plaatsen aan
architectuurhistorische waarde, in tegenstelling
ervaart het belangrijkst. De benedenverdieping
de Winselingseweg ten westen van het
tot die van het Vasimgebouw. Vanwege het
is beter geschikt voor een eventuele opdeling in
Vasimgebouw. Het voordeel hiervan is dat de
industriële karakter is het wenselijk om (delen
kleinere eenheden. Deze dient zich rekenschap
sterk autonome vorm van het gebouw intact
van) de betonnen constructie te behouden en
te geven van het stramien van het bestaande
blijft en dat bebouwing op deze plek de kans
eventueel te gebruiken als geraamte voor nieuwe
gebouw. Op de hoofdverdieping zouden kleinere
biedt om het karakter van de Winselingseweg als
gebouwen. Andere kansen zijn:
eenheden als ‘losse meubelstukken’ in de ruimte
fabrieksstraat te versterken.
• Intact houden gevels aan Winselingseweg, maar
kunnen worden geplaatst).
Kansen voor versterking bereikbaarheid
doorbraken mogelijk
• Eventueel terugbrengen van oorspronkelijke
openbaar vervoer
• Eventueel deel van staalconstructie en
invulling gevels. Nieuwe invullingen moeten
De locatie is niet optimaal bereikbaar per
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
KANSEN BIJ DE HERONTWIKKELING openbaar vervoer. De loopafstand tussen de locatie en het station Nijmegen CS bedraagt 20 tot 30 minuten. Voor treinreizigers is het huren van een OV-fiets een prima optie om tussen station en het NYMA-kwartier te verplaatsen. Dit kan gepromoot worden door de ondernemers. Busreizigers kunnen uitstappen op de Kanaalstraat of bij het Industrieplein, waarna men nog ongeveer 10 – 15 minuten moet wandelen. Overleg met de provincie Gelderland en het busbedrijf is nodig om de mogelijkheden
37
te verkennen om het gebied beter per bus bereikbaar te maken, bijvoorbeeld met een flexibel systeem dat meer vraaggestuurd werkt met kleinere voertuigen.
NYMA watertoren
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
KANSEN BIJ DE HERONTWIKKELING 4.3 Milieukundige aspecten en kansen water
terrein mits het de doorstroming van het water
terrein kan geïnfiltreerd worden. Hiervoor
niet verslechterd.
kunnen de randen van de kolk gebruikt
Het plangebied ligt in een complexe situatie,
worden. Onder de Stadsbrug de Oversteek
waarin zowel de afvoer van regenwater, de
De gebouwen en het terrein bieden een aantal
zij infiltratievoorzieningen aangebracht. De
bescherming tegen hoogwater als de afvoer
kansen met betrekking tot water:
functionaliteit van deze voorzieningen moet
van rivierwater een rol spelen. Al deze facetten
38
behouden blijven.
zijn aan diverse plannen gebonden. Voor de
• Hergebruik regenwater eventueel in combinatie
binnendijkse openbare ruimte is met name de
met gebruik oude watertoren:
• Voortzetten en eindigen waterlijnpad:
oude kolk rond de Vasim van belang. Hier speelt
Uit de Vasimkolk wordt het regenwater naar
Op de waterlijn langs de Waal wordt in het
het facet van regenwaterafvoer en kwel vanuit de
de Waal gepompt. Dit water kan ook naar
Waalfront een recreatief waterlijnpad gepland.
rivier.
een waterkelder of de watertoren gepompt
Bovenaan de kade wordt een boulevard
worden en met een apart leidingenstelsel voor
gerealiseerd. Beide structuren kunnen tot in
toiletspoeling etc. gebruikt worden.
dit plangebied doorgetrokken vinden en hier
De Fabrieksweg is een waterkering, waaraan alleen onder strikte randvoorwaarden gebouwd
beëindiging vinden, bijvoorbeeld op het plein
mag worden. Hiervoor moet een overlegtraject
• Nautische activiteiten vanwege kade:
onder de Oversteek of op het binnenterrein van
met het Waterschap opgestart worden.
Aan de kade kunnen schepen afmeren. Hierdoor
CP Kelco.
is het mogelijk om vanuit CP Kelco vaartochten Het CP Kelco terrein ligt buitendijks. Hier is met
te organiseren. Wateractiviteiten zullen met RWS
In bijlage 1 is meer informatie te vinden over de
name RWS een belangrijke gesprekspartner. Er
overlegd (en vergund) moeten worden vanwege
waterhuishouding en de beleidslijn grote rivieren.
heeft inmiddels een gesprek plaatsgevonden
de directe nabijheid van de druk bevaren
met RWS waarin duidelijk is geworden dat de
vaargeul.
mogelijkheid bestaat om het volume van het
Bodem Het terrein is in het verleden (deels) opgehoogd
oorspronkelijke gebouw CP Kelko (voor de brand)
• Afkoppelen en vergroenen deel kolk (mn
met puin en afval. Ook bedrijfsactiviteiten
terug te bouwen, plus 10%. Deze nieuwbouw kan
randen):
hebben voor vervuiling gezorgd.
ook op een andere plek worden gebouwd op het
Een gedeelte van het regenwater op het
Uit kostenoverwegingen is het waarschijnlijk
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
KANSEN BIJ DE HERONTWIKKELING verstandig zo weinig mogelijk in de grond te
Noviomagus met de westelijke begrenzing tot
een bestemmingsplanwijziging wijzigingen in
werken. Het terrein is grotendeels verhard. Waar
tegen, mogelijk zelfs nog deels in het plangebied
aangebracht worden. Dit kan ook gelden voor de
de bodem licht vervuild is, is afdekking een goede
doorloopt. Ophogingen uit de twintigste eeuw
nieuwe begrenzing van Ulpia Noviomagus.
beheermaatregel, zwaardere vervuilingen zullen
maken dat de eventueel aanwezige archeologie
moeten worden opgeruimd.
deels diep onder het moderne maaiveld zitten,
Afb. 1 Bestemmingsplanwaarden op dit moment:
met name in het noordelijk deel. Dat kan bij
groen: waarde 0, grijs: waarde 1, oranje: waarde
Archeologie
nieuwe ontwikkelingen een voordeel zijn.
3.
Het grootste deel van het plangebied heeft
In de huidige beleidskaart zijn ook twee oude
waarde 1, alleen in het zuidwestelijke deel is een
wielen aangeduid, in groen, met de waarde 0.
klein deel beschermd door de dubbelbestemming
Op basis van recent onderzoek moeten hier bij
waarde 3. Waarde 1 wil zeggen dat er een lage,
39
middelhoge of nog onbekende verwachting op het aantreffen van archeologische waarden aanwezig is. In dit geval is het vooral een onbekende verwachting. Binnen het gebied zijn slechts twee onderzoeken uitgevoerd, die beiden weinig kunnen zeggen omdat ze niet diep genoeg gingen en of geen waardering konden geven. Daarentegen zijn er net buiten het gebied enkele kleinere onderzoeken die een zeer wisselend beeld geven. Verstoringen wisselen vindplaatsen uit de Romeinse tijd en de (vroeg-) middel eeuwen af. De kans is groot dat zich dit binnen het plangebied voortzet. Recent onderzoek heeft aangetoond dat de Romeinse stad Ulpia
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
KANSEN BIJ DE HERONTWIKKELING Groen, natuur en landschap
In Nijmegen en regio zijn nog geen voorbeelden
Een groot deel van het plangebied is verhard
van een dergelijke aanpak te vinden.
of bebouwd. Te grote verharde gebieden
40
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
werken in de stad als hitte-eilanden. Juist in
Luchtkwaliteit
gebieden die het van hun aantrekkelijkheid voor
Het plangebied past binnen het projectgebied
bezoekers moeten hebben is het gewenst deze te
“Nijmegen Koers west”, dat opgenomen is in
vermijden. Bij de herinrichting van het terrein zijn
dit NSL (Nationaal Samenwerkingsprogramma
er kansen voor groen, soms in combinatie met
Luchtkwaliteit). Het plan voldoet aan de in het
waterberging en infiltratie, zoals langs de randen
NSL opgenomen projectkenmerken; er hoeft
van het Vasim terrein, en natuurlijk op de platte
daarom geen apart luchtonderzoek voor gedaan
daken van de complexen.
te worden.
Tot slot: op het CP Kelco complex is deels al
Duurzaamheid en energie
spontaan een bos ontstaan. Als het mogelijk
Nijmegen heeft de ambitie om energieneutraal
is delen hiervan te handhaven (bijvoorbeeld
te worden door energie te besparen en
door veiligstellen en consolidering van de
duurzame energie (liefst lokaal) op te wekken.
constructie, dan biedt dit kansen om een beeld te
De gebouwen hebben daarom het liefst daken
behouden dat enerzijds refereert aan het verval
die (deels) geschikt zijn voor zonne-energie. Een
van de industrie en anderzijds aan moderne
combinatie van zonne-energie met begroende
architectuurstromingen. In het Ruhrgebied is
daken levert een mooier beeld op en verhoogt de
Industrienatuur een belangrijk thema in het
efficiency van de panelen. Delen van de daken die
hergebruik van de Industriële gebouwen en
monumentaal zijn kunnen niet met traditionele
terreinen van het Emscherpark. Onlangs werd
panelen belegd worden, maar mogelijk wel met
eenzelfde aanpak voor het voormalige Dirk
op folie gebaseerde systemen belegd worden.
Scheringamuseum in Noord-Holland voorgesteld.
Het tracé van het warmtenet loopt langs dit
KANSEN BIJ DE HERONTWIKKELING complex. Het ligt voor de hand het complex hierop aan te sluiten. Mogelijk kan (eventueel goedkopere) retourwarmte uit het net gebruikt worden om in de basisverwarming van opslagruimten en kelders te voorzien. Duurzaamheid dient tot slot een integrale opgave te zijn; dus niet alleen een energiezuinig gebouw, maar ook: aantakking op openbaar vervoer (pendelbus naar station), fietsverbindingen,
41
klimaatbestendigheid (mn. voorzieningen voor piekafvoeren), gebruik van circulaire materialen en geïntegreerde opzet van ontwerp en beheer. Het terrein vormt in het stedelijk weefsel een schakel tussen de nieuwe woonwijken van
bebouwing voor het nieuwe culturele gebruik
West en de toekomstige “Groene delta” waar
getransformeerd wordt.
duurzame energie wordt opgewekt en een campusachtige ontwikkeling op het gebied van duurzame energie en circulaire economie wordt voorgestaan. De nieuwe functies op het NYMA kwartier kunnen hier een brug tussen slaan en een kunstzinnig commentaar op geven, die een extra laag krijgt doordat de oude industriële
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
KANSEN BIJ DE HERONTWIKKELING Fysieke veiligheid
bevindt zich een bundel hoogspanningsleidingen
zijn in de naaste omgeving van het plangebied
Het aspect fysieke (brand)veiligheid stelt
van Tennet en Liander. Bij vestiging van functies
niet aanwezig. Op het Mercuriuspark en op het
voorwaarden aan de inrichting van de openbare
direct naast deze leidingen moet met het zakelijk
Engie-terrein mogen zich bedrijven vestigen met
ruimte, de situering van gebouwen ten opzichte
recht van deze leidingen rekening gehouden
een externe veiligheidscontour. Voor vestiging
van elkaar, de bluswatervoorziening en de
worden. In de meeste gevallen wordt daarom
van die bedrijven zal met ene QRA aangetoond
bereikbaarheid. Deze aspecten worden door de
een strook van 30 meter aan weerszijden van de
moeten worden dat de vestiging verantwoord is.
veiligheidsregio getoetst.
leiding vrijgehouden.
Hoe de openbare ruimte is ingericht, is van
42
Risico’s ten gevolge van aardgasleidingen
invloed op de mate waarin hulpdiensten de
Externe veiligheid
Een hogedrukaardgastransportleiding is binnen
incidentlocatie kunnen bereiken en betrokkenen
Omdat het plangebied binnen de contouren
en in de naaste omgeving van het plangebied niet
bij een incident in staat zijn een locatie te
van de geluidszone van het industrieterrein ligt,
(meer) aanwezig.
ontvluchten.
kunnen er alleen maar functies op gevestigd
Voor bereikbaarheid voor hulpdiensten is
worden die volgens de definitie van het
Risico’s ten gevolge van vervoer van gevaarlijke
het belangrijk dat de gebouwen langs twee
veiligheidsbeleid beperkt kwetsbaar zijn.
stoffen
onafhankelijke routes door brandweervoertuigen
Het plangebied ligt in het invloedsgebied van de
zijn te bereiken; doodlopende wegen dienen
Hoe wordt omgegaan met externe veiligheid zal
volgende routes gevaarlijke stoffen:
zoveel mogelijk vermeden te worden. Daarbij
verantwoord moeten worden in het ruimtelijk
• de rivier de Waal en het Maas-Waalkanaal.
zijn de dimensionering van de wegen en de
besluit (bestemmingsplan). Dit lijkt op het eerste
De Waal maakt gedeeltelijk onderdeel uit van
bereikbaarheid van de hoofdtoegang van
gezicht de beoogde functies niet in de weg te
het plangebied, het Maas – Waalkanaal ligt op
de gebouwen van belang. De afstand van de
staan. Een voorbeeld van een onderbouwing
afstand van het plangebied. De beide vaarwegen
openbare weg/ontsluitingsweg op particulier
en extra informatie over externe veiligheid is te
zijn aangewezen als zogenaamde zwarte routes,
terrein tot de toegang van het pand mag niet
vinden in bijlage 2.
met een substantieel vervoer van gevaarlijke
meer dan 10 meter bedragen en er dient een
stoffen. Zij zijn aangewezen in het toekomstig
opstelplaats voor het voertuig te zijn.
Risico’s ten gevolge van bedrijven
Basisnet Water en hebben daarom een
Direct ten westen van het CP Kelco terrein
Inrichtingen en activiteiten die gevaar opleveren
vervoersplafond voor gevaarlijke stoffen.
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
KANSEN BIJ DE HERONTWIKKELING • de gemeentelijke route gevaarlijke stoffen Neerbosscheweg - Energieweg - Verlengde Energieweg- Waalfrontweg - Waalbandijk. Deze routering kent een zeer beperkt vervoer van gevaarlijke stoffen. • de spoorlijn Arnhem - Nijmegen. Deze spoorlijn is opgenomen in het Basisnet. Alle bovenstaande routes gevaarlijke stoffen hebben een invloedsgebied van 1500 meter.
43
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
44
Openingsfeest ‘ De Oversteek’ onder de bogen van de brug
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
Vervolgproces
5
Deze randvoorwaarden zijn een eerste stap in
gebied opgesteld. Daarna gaan we in in fase 2 in
voorzien eind van dit jaar. Na het vaststellen van
een herontwikkeling van het NYMA kwartier.Het
gesprek met stakeholders, waaronder de huidige
het ambitiedocument start de marktbenadering
proces bestaat uit 4 fasen:
gebruikers, de buurt en mogelijke investeerders
en vervolgens de concrete planvorming voor het
om de visie voor het gebied te beschrijven in
gebied. De marktbenadering moet breed gezien
1. Analyse met als resultaat de randvoorwaarden
een ambitiedocument. Onderdeel van dit proces
worden, het is het gesprek met een ieder die
(zomer 2016, dit document)
is een marktverkenning. Het ambitiedocument
onderdeel wil uit gaan maken van dit potentieel
2. Verwerken van kaders en visie tot een ambi-
dient, in combinatie met de randvoorwaarden,
zeer kansrijke gebied en dat binnen de gestelde
tiedocument (vaststelling begin 2017)
voor een ieder een helder kader voor de ves-
randvoorwaarden kan doen.
3. Start marktbenadering (1e helft 2017)
tigings –en ontwikkelingsmogelijkheden voor
4. Start realisatie (eind 2017/2018)
dit gebied te geven. Het is een raamwerk waar
45
in een volgende fase diverse initiatieven aan Met dit document zijn de ruimtelijke, program-
getoetst kunnen worden. Vaststelling van het
matische en financiĂŤle randvoorwaarden voor het
ambitiedocument voor het NYMA-kwartier is
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
BIJLAGEN
46
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
Bijlagen
47
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
BIJLAGEN Bijlage 1 Water
gemaakt.
In de huidige situatie is het terrein deels bebouwd en watert af naar het verbeterd gescheiden stelsel dat uiteindelijk
48
De waterhuishouding in detail
Regenwater
deels in de Oostkanaalhavens uitmondt en deels in de
Diverse oude waterplannen zijn van toepassing verklaard en
De verwerking van regenwater in het gebied valt uiteen in
A-watergangen.
in het Waterplan en het Rioleringsplan Waalfront (oktober
drie afvoerrichtingen.
2014) geïntegreerd. Deze twee rapporten zijn de leidende
A. Vasim-terrein watert via pomp af naar de Waal. Dat van
Het Vasim-terrein is naar schatting voor 95 % verhard.
beleidsplannen voor planontwikkeling.
CP Kelko gaat ook naar de Waal.
Het totale verharde percentage kan nog toenemen. Ook
In februari 2014 is overlegd met het Waterschap
B. Stadsbrug watert via watergangen Waterschap
het CP Kelko terrein zal naar alle waarschijnlijkheid 100%
Rivierenland over de randvoorwaarden rond de primaire
Rivierenland af naar Maas-Waalkanaal
verhard zijn. Infiltratie op eigen terrein kan dus lastig
waterkering in het gebied. Van belang is welke ruimte
C. Mercuriuspark watert af via een Verbeterd Gescheiden
worden, maar zou technisch opgelost kunnen worden.
bestaat voor het bouwen in de zogenaamde vrije ruimte van
Stelsel naar Oostkanaalhavens.
Maar het uitgangspunt blijft dat het hemelwater indien het
de dijk. Het waterschap heeft de beschermzones rond de
niet geborgen kan worden in de bodem, naar de Waal zal
primaire kering aangepast bij keringen waarbij piping een
A. Vasim-terrein
moeten worden afgevoerd.
rol kan spelen. Piping is het uitspoelen van gronddeeltjes
In 2009 is uit veldonderzoek gebleken dat het terrein van
Grondwater
onder een dijk bij hoogwater, een dijk kan uiteindelijk
ca 4 ha afwatert naar een betonnen goot en met behulp
De grondwaterstanden worden in sterke mate beïnvloed
hierdoor bezwijken. De dijk in het plangebied behoort tot
van een rioolpomp wordt afgevoerd naar de Waal. Het
door de Waal. Sinds 2006 heeft de gemeente Nijmegen
de keringen die in de 3e toetsronde zijn aangewezen als
hemelwater van het CP Kelko terrein gaat rechtstreeks af
gemeten aan het grondwater. Op basis daarvan geldt
kwetsbare kering. De aangepaste beschermingszones zijn
naar de Waal.
globaal: direct achter de waterkering varieert de
nog niet officieel vastgesteld, het waterschap heeft de
grondwaterstand tussen de 5,00 m en 12,50 m+NAP. Voor
leggerkaart eind 2014 ter inzage gelegd. Daarna is door
B. Stadsbrug
de toekomst verwachten de klimatologen grotere afvoeren
de vele inspraakreacties opnieuw een legger gemaakt met
De Stadsbrug zelf watert af via infiltratievoorzieningen, de
voor de Waal en dus hogere waterstanden. De maximale
aangepaste beschermingszones. Deze dijkenlegger is begin
berging in het Westerpark en de overstortberging de Biezen
grondwaterstand kan dan hoger liggen dan 12,50 m+NAP;
2016 naar alle gemeenten verzonden en de gemeente
af naar de A-watergang langs de Energieweg.
Nijmegen heeft daarop een zienswijze ingediend. Met name over het Vasim en CP Kelko gebied zijn daarin opmerkingen
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
Door de aanleg van de Stadsbrug zijn de laagst gelegen C. Mercuriuspark
gedeelten van het plangebied opgehoogd naar 11 à 12
BIJLAGEN m+NAP. Dit geldt niet voor het Vasim-terrein. Een Waalstand
biedt komen drainerende of onttrekkende oplossingen in
uit op grond van een verordening: de Keur Waterschap
van 12 m +NAP komt gemiddeld 1x per 2 jaar voor. De
beeld. Dit sluit niet uit dat er niet ondergronds gebouwd
Rivierenland 2009. Hierin staat wat er gedaan moet worden
hierbij optredende grondwaterstanden leiden dan niet tot
mag worden, mits er voldoende technische maatregelen
(geboden) en wat er niet mag (verboden) bij een water of bij
een overschrijding van de ontwateringseis van 70 cm. Bij
worden getroffen zodat de bouw waterdicht is.
een waterkering (dijken e.d.).
de ontwateringsdiepte wel worden overschreden. Hiermee
Afvalwater
Watervergunning
moet rekening worden gehouden bij het bouwen.
Het geproduceerde afvalwater kan net als in de huidige
Voor alle uit te voeren activiteiten die de Keur verbiedt
situatie worden afgevoerd via een persleiding (en pomp)
en die niet onder de algemene regels vallen, moet een
Uitgangspunt bij nieuwe stedelijke in- en uitbreidingen is dat
naar het vrijverval vuilwaterriool onder de Winselingseweg.
watervergunning worden aangevraagd. De aanvrager dient
er grondwaterneutraal wordt gebouwd. Dat wil zeggen dat
Primaire waterkering
duidelijk te maken waarom de activiteit voor hem van
de oorspronkelijke grondwaterstanden en -stromen in de
Door het plangebied loopt een primaire waterkering. Deze
belang is. Het waterschap moet alle betrokken belangen
omgeving niet wijzigen. Dit kan bereikt worden door:
bestaat deels uit een groene dijk en deels is de waterkering
afwegen. De Waterwet stelt in dit verband dat een besluit
• een grondwatergerelateerde locatiekeuze: geen
niet zichtbaar en maakt deel uit van het hooggelegen
op grond van de Keur het zogenaamde ‘nee-tenzij’ principe
stedelijke uitbreidingen in gebieden met (kans op) hoge
terrein. De waterkering beschermt het achterliggende
kent.
grondwaterstanden;
gebied bij hoogwater. De hoogte van de groene dijk ligt op
• maatregelen te treffen bij bouwrijp maken en
15,20 m+NAP. Het overstromingsrisico is daardoor minder
Functiescheiding
tijdens de bouw (ophogen, goede structuur van het
dan eenmaal per 1250 jaar.
Tussen voorzieningen voor de waterkerende functie en
oppervlaktewatersysteem, voorkomen verdichting
De Waterwet schrijft voor dat het toetsen van de veiligheid
voorzieningen voor andere functies moet een duidelijke
bodemstructuur);
van de waterkering elke zes jaar plaatsvindt. De conclusie
scheiding aanwezig zijn. Bij andere functies moet men onder
• een waterproof bouwkundig ontwerp van gebouwen
van de 3e toetsronde voor de primaire waterkering in het
andere denken aan wegen, bebouwing, recreatief- of ander
(bijvoorbeeld kruipruimteloos)
plangebied is dat deze niet veilig is in verband met gevaar op
medegebruik. Verweving van functies is niet gewenst. De
piping.
functie van de waterkering is van primair belang. Andere
extreem hoge waalstanden kan incidenteel de norm voor
49
functies zijn ondergeschikt aan de waterkerende functie.
Om grondwateroverlast in bestaand stedelijk gebied te beperken zet het waterschap in eerste instantie in op
Beleid Waterkeringen
bouwkundige maatregelen. Pas als dit onvoldoende soelaas
Waterschap Rivierenland voert zijn taken onder andere
Functiescheiding geldt in principe voor alle waterkeringen.
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
BIJLAGEN Afmetingen en zonering van waterkering volgens legger en
• de beschikbare afvoer- en bergingscapaciteit van het
Keur
rivierbed behouden
Bij alle waterkeringen wordt rekening gehouden met
• ontwikkelingen tegengaan die de mogelijkheid tot
het behoud van de waterkerende functie en het kunnen
rivierverruiming door verbreding en verlaging nu en in de
uitvoeren van doelmatig beheer en onderhoud. Bovendien
toekomst feitelijk onmogelijk maken.
wordt bij een aanvraag getoetst in hoeverre ruimte is gereserveerd voor toekomstige aanpassingen en/of
Voor elke activiteit in het rivierbed is een vergunning nodig
versterkingen aan de waterkering. In de leggers staan deze
(Wet beheer rijkswaterstaatswerken).
noodzakelijke afmetingen van de waterkering.
50
In de Keur staat vermeld dat de kernzone en de
Voor niet-riviergebonden activiteiten geldt een “nee,
beschermingszone samen het waterstaatswerk (waterkering)
tenzij”- regime. Dat wil zeggen dat uitbreiding of vestiging
vormen. Daarnaast wordt ook een buitenbeschermingszone
van nieuwe, niet-riviergebonden activiteiten in principe niet
onderscheiden. Exacte afmetingen van de zoneringen zijn
mogelijk is, tenzij op basis van voorafgaand onderzoek wordt
beschreven in de legger.
aangetoond dat specifieke omstandigheden van toepassing zijn. Zo kan er sprake zijn van een groot openbaar belang
Beleidslijn grote Rivieren
of zwaarwegend bedrijfseconomisch belang. Ook is het
De Waal is aangewezen als verbindingswater voor
denkbaar dat een activiteit redelijkerwijs niet buiten het
vrachtscheepvaart en heeft daarmee een belangrijke
rivierbed kan worden gerealiseerd. Het plaatsen van een
economische functie. Na de hoogwaters in 1993 en 1995 is
brug betekent dat er een obstakel komt te staan in de rivier
door het rijk de beleidslijn Ruimte voor de Rivier opgesteld.
bij hoogwater. Er moet dus goed beargumenteerd worden,
Deze beleidslijn is inmiddels vervangen door de Beleidslijn
waarom dit een groot openbaar belang is.
Grote Rivieren. Uitgangspunt is het waarborgen van een
Verbouwen en herbouwen van het CP Kelko terrein is
veilige afvoer en berging van rivierwater onder normale en
onder voorwaarden wel mogelijk. Dit zal echter door
onder maatgevende hoogwaterstanden.
Rijkswaterstaat getoetst worden. Indien nodig moeten er
Er gelden twee concrete doelstellingen:
door de ontwikkelaar waterstaatkundige berekeningen
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
BIJLAGEN
51
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
BIJLAGEN worden uitgevoerd of de weerstand in het stroombed van de
verantwoord. Voor het groepsrisico geldt geen harde
hierbij parameters.
rivier niet toeneemt door de bouwplannen.
wettelijke grens, maar een zogenoemde oriënterende
Nieuwe bouwwerken, waar grotere massa’s mensen
Bijlage 2 Externe veiligheid
waarde. Die geeft aan in hoeverre het groepsrisico
aanwezig kunnen zijn, zijn goed geïsoleerd, waardoor
toelaatbaar is in de omgeving van inrichtingen (bedrijven) of
ze een goede bescherming bieden tegen het
langs transportroutes voor gevaarlijke stoffen.
binnendringen van het toxisch gas. Belangrijk is wel dat
Plaatsgebonden risico (PR) en Groepsrisico (GR) De risico’s worden nader verdeeld naar plaatsgebonden risico’s en groepsrisico’s:
52
luchtbehandelingsinstallaties met één druk op de knop uit te Verantwoording groepsrisico’s (GR)
schakelen zijn.
Voor de risicobronnen zijn in de “Beleidsvisie externe
Verder dient in geval van een calamiteit tijdig gewaarschuwd
Onder het plaatsgebonden risico (PR) verstaat men de kans
veiligheid Nijmegen” van juni 2013 zones vastgesteld
te worden. Dit gebeurt door het in werking stellen van het
per jaar dat een persoon, die zich continu en onbeschermd
waarbinnen bepaalde verantwoordingsniveaus gelden. De
WAS (Waarschuwings- en alarmsysteem) als onderdeel
op een bepaalde plaats in de omgeving van een gevarenbron
zones zijn globaal gebaseerd op de reikwijdte van incidenten
van de algemene Rampenbestrijding. Het grondgebied
bevindt, overlijdt ten gevolge van een ongeval met
met gevaarlijke stoffen. Omdat verschillende risicobronnen
van Nijmegen valt grotendeels binnen de dekking van de
gevaarlijke stoffen. Voor het plaatsgebonden risico zijn
verschillende rampscenario’s (kunnen) hebben, verschilt ook
sirenepalen. Op termijn zal dit waarschuwingssysteem
grenswaarden en richtwaarden als toetsingswaarden
de zone-indeling per risicobron.
vervangen worden door NL-alert.
aangegeven. Plaatsgebonden risico’s van alle genoemde
Er zijn twee rampscenario’s die verantwoord moeten
risicobronnen zijn voor dit plangebied niet van belang,
worden; het toxisch scenario, waarbij giftige stoffen vrij
omdat de het plan niet voorziet in het realiseren van
kunnen komen en het plasbrand/ blève (ontploffing van
kwetsbare bestemmingen binnen deze plaatsgebonden
onder druk staande tank met vuurbal) scenario, waarbij op
risicocontouren.
de Waal een brand/ontploffing ontstaat.
Plasbrand en blève voor de Waal Vanuit de het Basisnet Water en de daarop geënte
Het groepsrisico (GR) geeft aan wat de kans is op een
Toxisch scenario
regelgeving kunnen aanvullende eisen gesteld worden aan
ongeval met ten minste 10, 100 of 1000
Bij blootstelling aan een toxisch gas moeten personen
de gevels langs de Waal. Vanwege eventuele plasbranden,
dodelijke slachtoffers in de omgeving van de beschouwde
kunnen schuilen. De mate waarin deze bouwwerken
mogen geen (nieuwe) gebouwen tot op 10 meter van de
bron, het invloedsgebied. Het
afsluitbaar zijn tegen de indringing van toxisch gas en de
waterlijn gebouwd worden.
groepsrisico dient in het bestemmingsplan te worden
tijdsduur dat deze bouwwerken worden blootgesteld zijn
Het Blève aandachtsgebied, reikt tot 90 meter vanaf de
Randvoorwaarden NYMA-kwartier
BIJLAGEN waterlijn. In tegenstelling tot het plasbrandinvloedsgebied
Dit laatste is in het bijzonder van belang voor grotere
mogen hier wel bestemmingen worden gerealiseerd, wat
complexen, is echter ook afhankelijk van de wijze van beheer
echter deugdelijk dient te worden gemotiveerd.
van de installaties en of er gedurende 24-uur per dag een huismeester aanwezig is.
Mogelijke veiligheidsmaatregelen:
• Burgers en bedrijfshulpverlening voorlichten over de
• Inrichting van het plangebied: Het is belangrijk
risico’s van het transport van gevaarlijke stoffen (actieve
dat bij een calamiteit burgers en gebruikers van het
risicocommunicatie): Actieve risicocommunicatie kan een
plangebied de mogelijkheid hebben om van het risico
positieve bijdrage leveren aan een juiste gevaarinschatting
weg te vluchten (in geval van dit plangebied is dat een
door burgers en bedrijfshulpverleners bij calamiteiten. Een
ontvluchting in zuidwestelijke richting). Eveneens is het
juiste gevaarinschatting draagt bij aan de zelfredzaamheid.
van belang dat hulpverleningsdiensten (de panden in) het
Het gaat hier dan o.a. over interne ontvluchtingsroutes,
plangebied goed kunnen bereiken. Hiervoor moeten de
ontruimingsplannen, alarmering, eventuele te entameren
ontvluchtingsmogelijkheden en de ontsluiting van het
rampoefeningen en centraal afsluitbare ventilatiesystemen.
53
plangebied toereikend te zijn. • Eventueel aanwezige mechanische ventilatie voorzien
Hoe we omgaan met externe veiligheid moet verantwoord
van een mogelijkheid tot het centraal uitschakelen van
worden in het ruimtelijk besluit.
deze ventilatie. Indien toxische stoffen vrijkomen dienen aanwezige personen de mogelijkheid te hebben om binnen gebouwen te schuilen. Het is dan van belang dat eventueel aanwezige mechanische ventilatie centraal uitschakelbaar is. Het is van belang is om in geval van een calamiteit deze mogelijkheid ook daadwerkelijk te gebruiken. De gebruikers van het betreffende gebouw/de gebouwen dienen derhalve op de hoogte te worden gesteld van deze mogelijkheid, bijvoorbeeld door actieve risicocommunicatie.
Randvoorwaarden NYMA-kwartier