Dubbelportret: Liefde

Misschien valt het niet direct op: als je op straat of door de tuin loopt kun je veel liefde tegenkomen. Dan bedoel ik niet de straatmadelieven die in sommige wijken om aandacht vragend rondbanjeren, maar heb ik het over de stadsnatuur.

Ieder kind raakt direct in vervoering van een lieveheersbeestje. Voor een tweejarige een bijna onuitspreekbaar woord. Groter dan het gestippelde kevertje maar minder opvallend staat tussen de straatstenen en de stoeptegels het straatliefdegras. In grasvelden groeien bijna jaarrond de madeliefjes en in de schaduw onder de struiken geurt het lievevrouwebedstro.

Lievevrouwenbedstro (Galium odoratum)

Deze vooral liggende plant is een lid van de familie van de sterbladigen, dat wil zeggen dat de smalle bladeren in kransen van meestal zes tot acht bladeren rondom de vierkante stengels staan. Deze soort is wel groter dan de verwante walstro-soorten en groeit in de schaduw. Hij vormt dichte bodem bedekkende pakketten. Doordat lievevrouwenbedstro oppervlakkig in de strooisellaag wortelt kan het de concurrentie met beuken aan. De bloemen zijn er alleen in het voorjaar. Een plant gewijd aan Maria, die werdgebruiktomhetbeddengoedeenlekkeregeurtegeven en te vrijwaren van insecten.

De gedroogde plant geurt naar cumarine net als vers hooi, de verwelkte bloemen hebben een toffeegeur. In het Duits heet deze plant Waldmeister omdat hij grote stukken in een donker beukenbos in beslag kan nemen. Ook de koffieplant is een van de sterbladigen, een houtig gewas van maximaal 5 meter hoog.

Straatliefdegras

Hoe is stijf straatliefdegras (Eragrostis multicaulis) als een van de vele sprieten die tussen de stoeptegels groeien te onderscheiden? Een jaar geleden had ik dit ook niet geweten. Maar heb je eenmaal het beeld gezien dan herken je ze gemakkelijk, zelfs in verdorde vorm in de winter. Want dit gras is op alle stoepen aanwezig. Het heeft een beetje pluizig uiterlijk, het waaiert vanuit een punt uiteen om zo laag mogelijk te blijven en alle betreding het hoofd te kunnen bieden.

En om het nog lastiger te maken: op dezelfde standplaatsen kan ook klein liefdegras staan. Zelfde bloeitijd (juli tot november), ook eenjarig en uit zelfde geslacht (E. minor). Probeer het volgende zomer dichtbij huis te zoeken, zo kan je de kennis van lastige planten op een simpele manier verbreden.

Madeliefje

Wie kent niet het madeliefje (Bellis perennis). Altijd staat het in het gras, het hele jaar door bloeiend zoals de wetenschappelijke naam aangeeft, behalve kort na een vorstperiode. De bloemen zijn zo herkenbaar dat het zien van alleen een bladrozet niet bij iedereen een belletje doet rinkelen. De platte grasgroene bladrozetten staan onopvallend tussen de grassprieten. Ze zijn glanzend lichtgroen met een iets gekarteld en vlezig blad. Ze maken matten door uitlopers te vormen. De naam geeft het aan: een lief bloemetje in de made ofwel in de weide.

Omringd door zoveel liefde zal de stadsnatuur, die we zeker moeten koesteren, een zacht bed zijn.

Christine Tamminga

Lieveheersbeestje

Ook een lieveheersbeestje (Coccinellidae) zal iedereen herkennen. Welke van de 60 in Nederland voorkomende soorten het is, kan lastiger zijn omdat ze in vele vormen en kleuren te vinden zijn. Ze zijn er van twee tot negentienstippelig, van rood tot zwart, soms citroengeel. Meestal zijn het roofkevers soms planteneters. Het zijn luizenbestrijders bij uitstek. Dat heeft men willen uitbreiden door het importeren van het Aziatische familielid (Harmonia axyridis). Deze bleek niet alleen luizen op het menu te hebben maar ook de larven van zijn inheemse soortgenoten. Deze is zich dus gaan gedragen als invasieve exoot, waar we niet zo gemakkelijk vanaf komen. Zou de mens ooit leren dat extra hulp inroepen niet altijd de gewenste resultaten oplevert?

Foto's:

Galium odoratum 17, Saxifraga-Ed Stikvoort Coccinella quinquepunctata 5, Saxifraga-Ab H Baas Eragrostis multicaulis 1, Saxifraga-Rutger Barendse Bellis perennis 3, Saxifraga-Willem van Kruijsbergen