Tweemaandelijks • oktober-november 2010 • 4,90 €
België-Belgique P.B.-P.P. 9099 Gent X BC21170
Retouradres: Grote Routepaden vzw, Van Stralenstraat 40, 2060 Antwerpen - Afgiftekantoor Gent X
Erkenning: P 309099
Magazine voor Wandelaars & Fietsers
Dossier Luxemburg
Van Orval naar Chimay (GR 16) Dwars over de Veluwe In het spoor van het edelhert Malà Fatra • Senegal Classic • Algarve
2010 • 5
| Wandelreportage | Wallonië
Van Orval naar Chimay langs de nieuwe GR 16 Toeval of niet, maar het verschijnen van de langverwachte nieuwe topogids van de GR 16 viel samen met een nieuwe etappe in de Tour des Trappistes van George Nelis. Van abdij naar abdij wandelde hij, langs de Semois, en aan de finish wachtte een Chimay tripel. kegang slingert, en doet me denken aan de Semois, waarvan we de komende week de meanderende loop zullen volgen. Mijn reis van Orval naar Chimay begint, samen met vriend Henk, in Florenville en voert ons over de GR 16 en langs de ruisende Ruisseau de Williers naar de abdij van Orval. Binnen in de abdij ervaren we de rust, die van eenvoud uitgaat.
Abdij van Orval Het zilveren spoor van de traag voortglijdende slak schittert in de vroege ochtendzon. De slak-
6
5/10
De Semois Na het ontbijt duiken we het door de regen opgefriste bos in, en na Florenville wandelen we via landerijen naar onze eerste kennismaking
met de Semois, de rivier die bij Aarlen ontspringt en zich bij Monthermé bij de Maas voegt. Hemelsbreed zo’n 70 km, maar de teller stopt na een zeer bochtig verloop pas na het drievoudige. Een hangbrug bij Forge Roussel moeten we helaas aan ons voorbij laten gaan en we volgen de Semois, soms strak langszij, soms bewonderend vanuit een alles overzienende hoogte. Een bordje ‘Déviation obligatoire’ roept ons op om af te zien van de slinger bij Roche Brûlée, vanwege stormschade. Omdat we graag de hele route volgen, kruipen we even later over en onder gehavende boomstammen.
De hangbrug bij Forge Roussel laten we aan ons voorbijgaan.
We verlaten het bos en lopen langs stille dorpen als Azy en Laiche, passeren net voor Chassepierre de afbrokkelende brug over de Semois, waarvan de pilaren dapper de tijd trachten te trotseren. Camping de La Semois is nog steeds de gezelligheid zelve. We slapen in een caravan en Yvonne, de schat, wil morgen wel ontbijt voor ons maken.
Dansende meanders Na de kapel van St. Donatus schampen we Sainte-Cécile en voegen ons weer bij de Semois om vervolgens uren zij aan zij te lopen. Af en toe verlaten we de oever hartopjagend heuvelop om vervolgens weer langzaam toe te naderen. Als een opwindend minnespel tussen mens en natuur. Voor Herbeumont keren we even terug op het asfalt, passeren de imposante Prieuré de Conques, en bewonderen de oude spoorbrug
over de Semois. Het zicht op dit kunstwerk is fenomenaal, als een galerij uit een abdij. Na een wederom pittige klim staan we boven en kijken naar het wonder onder ons, de Tombeau du Chevalier. Niet te beschrijven en niet te begrijpen. Respectvol genieten is voldoende. In de miezerregen dalen we af door productiebos. Het asfalt completeert de eentonigheid. Na
Mortehan kruisen we de Semois voor de eerste keer en meanderen mee tot Auby-sur-Semois, onze halte voor vandaag.
Uren en uren lopen we zij aan zij met de Semois. In Dohan belanden we in een friterie-plus. We boffen, een ‘soirée dansante’. Een man nestelt zich achter een orgel, type Roland G-1000. Een bouwlamp met hetzelfde wattage is op het muziekpapier gericht, vandaar mogelijk z’n zonnebril. Een vrouw in een niet bepaald oversized blauwzilver glitterpak zingt. En dus eten we, drinken we en klappen we.
In de buurt van Roche Brûlée.
5/10
7
Rood-wit van GR in een veld vol grootbloemmuur.
Water en vuur Daar waar de oude GR 16 westelijk doorstak tot bij camping Maka, voert de nieuwe ons nu zuidelijk en volgen we de aan ons oog onttrokken Semois ergens onder ons, om vervolgens wederom Dohan aan te doen. De insteek van een variant, waarbij enkele slingers van de Semois en enkele kilometers worden vermeden, is aan ons voorbijgegaan. Net na Dohan is de route ook gewijzigd en volgt deze ook hier de rivier, die hier de vorm van een ‘S’ heeft. De ‘S’ van ‘stop’, want nadat we voor een tweede maal langs een verdacht hetzelfde huis wandelen, blijkt dat we een rondje lopen. Terug op de route volgen we de ronding, staan even stil bij een magnifiek uitzichtpunt en draaien bij het verlaten van het bos het asfalt op, tot Gué Han du Han. Productiebossen bepalen het beeld tot Bouillon, waarboven de oude burcht fier uittorent. Net buiten Bouillon zigzaggen we zwetend de heuvel op, over een gedeeld GR 14 en 16 deel, richting de belvédère van Auclin. Aldaar staren we beduusd naar de geblakerde resten ervan. Is dit uitzichtpunt, net als Icarus destijds, te dicht bij de zon gekomen? In de abdij van Clairefontaine, fraai gelegen aan de oevers van de Semois, worden we gastvrij onthaald. Er heerst een eerbiedwaardige stilte en onze kamer is van een verkwikkende eenvoud.
Ladders en bruggen Na het ontbijt en de mis, nemen we afscheid van deze warme gemeenschap. Wit als de zwanen in
8
5/10
de Semois is de daslook langs de kant, met de geur van knoflook. Na een vlak inloopparcours, stijgt het pad opeens heftig. De kuiten protesteren, maar de beloning is er naar: de Tombeau de Geant, een volmaakte meander.
In Frankrijk wordt de Semois de Semoy. En dan, de zon! Om ons heen herleeft de natuur. Vlinders verschijnen en brem opent zich goudgeel. We verlaten even de loop van de Semois en haken weer aan bij de variant ‘Les échelles’, met ladders in alle soorten en maten. Het bord ‘Gevaarlijke wandeling, af te raden aan gevoelige personen’ negeren we schouderophalend. Vanaf het stadje Rochehaut hebben we een fabuleus uitzicht op Frahan, teer gelegen aan de Semois. Over een passerelle betreden we dit knusse dorpje, om het weer te verlaten via een rotsige heuvelrug. Afwisselend klimmen en dalen we steil. Kilometerslange paden schuin langs de schaduwrijke heuvels. De plaats Alle laten we lopen en we vervolgen onze cadans tot Mouzaive, waar we op een terras aan onze rivier onze vermoeide ledematen even rust geven. Hierna is het weer klauteren. Het zweet meandert over m’n rug. Laat bereiken we Vresse-sur-Semois, een gezellig dorp met een bourgondisch karakter.
Wit-rood en geel Op weg naar Monthermé zie ik de steilheid van gisteren niet meer terug. Bij de Ruisseau du Bois Jean ruil ik België in voor Frankrijk en wordt de Semois de Semoy. Een bord ‘sandwiches’ bij een café lokt. “Avez-vous une sandwich jambon-fromage ?” “Pas de fromage? Hmm, c’est dommage.” “Cornichon sur le jambon?”. Een korte eenakter op deze vroege ochtend, op eindrijm. Na de passerelle bij Naux, wordt de route-aanduiding lastig: de nieuwe GR 16 zie ik niet in witrood, wel de GR AE, die ik volg. Verderop vind ik de GR 16 terug, deze blijkt in het geel te zijn aangegeven. Er zijn dus meer kleuren in het spel. Weer terug in het bos, keurig op de gele route, voegt zich een wit-rode route toe. Zou dit de GR 12C zijn? Vervolgens wordt het duidelijk dat het voor mij onduidelijk is zonder de topogids met de verklarende tekst. Ik kies voor geel, maar ik kom uit bij een camping, gelegen aan m’n trouwe vriend de Semoy. Monthermé, het eigenlijke eindpunt, ligt kilometers verderop. Bij pizzaria Antalya is het een komen en gaan. Als de ober m’n eten voor me neer zet, doet m’n “Tesjekur” hem omkijken en waarderend knikken. Eèn woord, èèn gebaar, èèn uitgestoken hand. Het opent werelden.
Verloren en gevonden Bij de brug, waar de route verder gaat, zie ik naast het geel ook het wit-rood van de GR 12C en dat van de GR 12C’. Hmm, nog een variant dus. Gelukkig is de brug over de Maas een niet
116 mm Steekkaart
Vriend Henk in het bos tussen Florenville en Orval.
Monthermé
Rocroi
Vresse
GR 1
Renwez
GR
10 km
GR 16
CharlevilleMésières
Bouillon Sedan
Maas
20
Flize PoixTerron
GR
ois
0
BELGIË
Sem
Signy‘l Abbaye
Bertrix
Nouzonville
FRANKRIJK 12
Bij de Ruisseau de la Murée duik ik het bos in. Merels wisselen de laatste nieuwtjes uit en koolmezen twitteren er lustig op los. Bij Moulin
Paliseul
Rochehaut
oy
Sem
2
Chimay
6
Fumay
12
Révin
GR
as
Chimay
Ma
te missen baken. Een plakaat vertelt me dat ik nu de GR 12C’ volg, de ‘abrupte’ variant, steil omhoog. Slapen, eten, lopen, eten, lopen en dan weer slapen. Eigenlijk is mijn ritme niet zo afwijkend van dat van de paters in de abdijen, in zoverre dat zij bidden en ik loop. Bij Sécheval wijk ik kort van de route af en sta plots tussen de particuliere vijvers. Als ik de route, inmiddels de GR 12C, hervonden heb, breekt de hemel open. Na Montcornet volgt een lang stuk asfalt en bij het meer Lac des Vieilles Forges volg ik de vloedlijn. Aan de overkant enkele vissers, starend naar de dobber. Karper diem. Een kaarsrechte weg vanaf het gelijknamige dorp begint met een pittige klim. Het laatste deel naar Bourg-Fidèle, naar Camping ‘de la Murée’. Een man harkt het grind. Hij blijkt de eigenaar, en aardig, eigenaardig dus. Ook Christine, zijn vrouw, heeft een warm hart. Van mijn eten geniet ik met enkele Chimay’s. Niet wit-rood, als de GR’s, maar wit-blauw-wit, als opstijgende wolken, aan een verder staalblauwe hemel.
Florenville
14
Carignan Mouzon
Orval Op Weg 2010
Route en bewegwijzering Manteau eindigt de GR 16, en ben ik weer in België. Lopend tussen de weilanden en door de grensdorpjes, zie ik bij Rièzes in de verte de abdij van Chimay opdoemen. Ik breng een bezoek aan de kerk en ga daarna naar de Auberge de Poteaupré, waar ik geniet ik van een welverdiende Chimay tripel. Na een overnachting in Baileux ga ik via Couvin naar het station van Charleroi-Sud. De uitverkoren sandwich, mozzarella met tomaat en pesto, blijft tot Nederland onaangeroerd in de verpakking. Ik zit nog vol van de mooie reis. Vanaf de Nederlandse grens is onze drang naar ordening duidelijk zichtbaar. Ik mis het wat lossere karakter van België. Het is niet zo voorspelbaar, daarom vind ik het wandelen bij onze zuiderburen zo aangenaam. Tekst en foto’s: George Nelis
De vernieuwde GR 16 is een fantastisch mooie tocht, een genot om te lopen, maar voor het laatste stuk is de nieuwe topogids zeker nodig. Ik wandelde 7 dagen, vanaf de abdij van Orval naar de abdij van Scourmont (Chimay). De tocht volgt de GR 16 tot Monthermé, vervolgens de liaison GR 16–GR 12 tot Moulin Monteau en vandaar naar de abdij van Chimay. Vertrekpunt was het station van Florenville, eindpunt het station van Couvin.
Topogids Topoguide ‘Sentier de la Semois’, nieuwe uitgave van GRSentiers. Verkrijgbaar in de GR-webwinkel.
Info Langs de route zijn meerdere campings en gastenkamers beschikbaar. Ook in de vernoemde abdijen kan je na reservering een of meerdere dagen verblijven. Zie www.orval.be, www.scourmont.be en via accueil@abbaye-clairefontaine.be. Een uitgebreidere versie van dit verslag kan je lezen op www.trappistbier.wordpress.com. Met dank aan de medewerkers van GRSentiers voor het ter beschikking stellen van de routekaarten.
5/10
9
| Fietsreportage | Nederland
Dwars over de Veluwe Op zoek naar een bestemming om met kinderen te fietsen? Dan is de Veluwe zeker een aanrader. Het is het grootste aaneengesloten natuurgebied van Nederland met uitgestrekte bossen, eindeloze heidevelden en pittoreske dorpjes. En niet onbelangrijk voor kinderen: het is de grootste openluchtzandbak van Nederland!
10
5/10
De Naald “Aankomst in Hoenderloo”, kondigt mijn GPS aan. We pikken de aanhangfiets aan en vertrekken voor enkele bosrijke kilometers noordwaarts naar Apeldoorn. Het Nationale Park houden we voor het einde van onze fietsvijfdaagse. In Apeldoorn duiken we via fietsknooppunten de stad in om proviand voor de tocht in te slaan. Tien kilo zwaarder fietsen we waggelend verder naar Paleis Het Loo. Voor het paleis staat sinds 1901 de ‘Naald’, een 17m hoge obelisk. Op Koninginnedag 2009 werd dit monument plots wereldbekend toen een automobilist er een aanslag pleegde op de bus met daarin het bijna voltallige Nederlandse Koningshuis. De Koninklijke familie bleef ongedeerd maar er vielen acht slachtoffers. Bloemenkransen rond de obelisk getuigen van dit incident.
Langs het kanaal We fietsen verder, langs het kanaal dat Apeldoorn verbindt met Dieren. Deze kunstmatige waterloop volgt ongeveer de loop van het oude beekje de Grift. Bij de aanleg van het kanaal in 1825 was er onenigheid tussen opdrachtgever Koning Willem I en uitvoerder Hendrik Jan Lijsen. De koning was bang dat er niet genoeg water zou zijn om het kanaal te vullen, waarop Lijsen zou hebben geantwoord: “Sire, dan pis ik het persoonlijk vol!”. Toch groef Lijsen voor de zekerheid enkele extra sprengen die het kanaal mee deden vollopen.
en daar bewonderen we buntgras in het zand en jenever- en bosbes aan de bosrand. Langs het Greveld en het Duivelsbos komen we aan een verscholen dorp, terecht genaamd ‘Pas op’. In dit bos bij Vierhouten verbleven tijdens de tweede wereldoorlog vele onderduikers in deels ondergrondse woonhutten. Pas eind oktober 1944 ontdekten een paar Duitse soldaten bij toeval het dorpje, bewoond door gevluchte Joden en enkele geallieerde piloten. Sommigen wisten te ontsnappen, de anderen kregen de kogel. Een beetje ontdaan rijden we dieper de Veluwe in. In het dorpje Vierhouten drinken we iets fris en bereiden we ons voor op wat volgens kenners ‘het mooiste stukje van de Veluwe’ is.
Heide De Elspeetse Heide is een glooiend heideveld met enkele prachtige vennen. Het is begin augustus en dus staat de heide in volle bloei. Het purper van deze allesoverheersende bodembedekker wordt hier en daar afgewisseld door het lichtbruin van open zandvlakten. Voor het eerst moeten we rechtstaan op de trappers, maar het
loont de moeite. Het is prachtig fietsen langs de kronkelende brede fietspaden. Een bebaarde man op een bakfiets, afkomstig uit het naburige Nunspeet, ziet ons uitvoerig foto’s maken. Hij geeft ons uitleg over de verschillende bodemsoorten van de streek. “Zeg niet zomaar zand tegen zand; je hebt zandduinen, dekzand en stuifzand”, roept hij tegen de wind in. We fietsen verder, met een wijde boog om Nunspeet heen naar het mooie Hanzestadje Elburg.
Elburg Rond het haventje en in de oude kern van dit ommuurde stadje loopt het vol toeristen. De lokale middenstand wordt er rijk met de verkoop van streekproducten als bessenjam, stroop, Veluwse honingkoek, Hoekelumkaas, paling en klompen. Voor de fanaten zijn er zelfs scheepstouwen. Ook de horeca doet haar uiterste best. In de smalle bloemrijke steegjes heerst een gezellige drukte. We kopen er ‘zwienenkeutels’, chocoladetruffels. In vele winkeltjes kan je ook de natuurproducten van dokter Vogel kopen. De natuurtuinen van de wereldberoemde kruidendokter liggen immers
We spotten vijf edelherten en maar liefst dertien everzwijnen. In Wenum nemen we onze intrek in een landelijke B&B. Die avond lopen we, op aanraden van onze gastheer, in de schemer naar de wildobservatiehut. En het geluk is met ons. We spotten vijf edelherten en maar liefst dertien everzwijnen!
Verscholen dorp We hijsen ons al vroeg op onze fietszadels voor de langste etappe van deze tocht. In Vaassen rijden we eerst langs het mooie kasteel Cannenburgh. Het staat helaas in de steigers. Dan fietsen we westwaarts, de beukenbossen in. Voorbij Gortel komen we voor het eerst door een typisch Veluws heidelandschap. Prachtig fietsen is het door deze uitgestrekte purperen velden van afwisselend heide en dopheide! Ons fietspad zigzagt over zacht glooiende heuvels. Hier
Bloemensteegjes in Elburg.
1/10 5/10
11
| Dossier | Luxemburg
Dossier Groothertogdom Luxemburg 16
5/10
Op stap door het Mullerthal Het Groothertogdom doet zijn best om wandelaars aan te trekken. Eén van de troeven is het in 2007 ontwikkelde Mullerthal Trail, een langeafstandspad van 110km langs de mooiste plekjes van ‘Klein Zwitserland’. Het Mullerthal Trail Vanwege zijn rotsformaties, natuurschoon, beekjes en watervallen wordt het Mullerthal ook wel ‘Klein Zwitserland’ genoemd. De streek heeft een uitzonderlijk klimaat (een vochtigheidsgraad van bijna 100 %), waardoor er een unieke vegetatie is die in Europa slechts op weinig plaatsen voorkomt. De grillige rotsen en kloven zien er
merkwaardig uit. Het zijn restanten van de laatste ijstijd. Ook hun namen zijn merkwaardig. Ze weerspiegelen dikwijls de vorm van de rots of de gebeurtenissen waarin deze een rol heeft gespeeld. Door dit bijzondere landschap loopt de Mullerthal Trail. Hij bestaat uit drie afzonderlijke lussen die met elkaar verbonden zijn.
Ze hebben elk hun eigen, specifieke karakter. Route 1 (40km) brengt je diep in mooie wouden en langs bijzondere rotsformaties ten oosten en zuiden van Echternach. Route 2 (33km) laat je met de geheimzinnige rotsen, kloven en spleten ten westen van Echternach kennismaken. Route 3 (37km) tenslotte loopt door de diepe vallei van de Ernz Noir en langs enkele kastelen ten oosten van Larochette. Behalve deze drie lussen zijn er nog drie extra tochten (22km, 13km en 9km). Het Mullerthal Trail is niet echt zwaar. Grote hoogteverschillenen zijn er niet, maar het klauterwerk tussen de rotspartijen, kloven en spleten is niet te onderschatten.
Start in Larochette Wij starten onze vierdaagse tocht in Larochette op route 3, de meest westelijke lus van de Mullerthal Trail. Het charmante Larochette heeft een kasteel uit de 11de eeuw dat in 1560 door een grote brand volledig werd verwoest. De enorme ruïne is gedeeltelijk gerestaureerd en de restauratie gaat nog steeds verder. We klimmen langs enkele trappen in de richting van Heffingen en krijgen een mooi panorama op het stadje en het kasteel.
Kilometerslang wandelen we langs kloven en spleten.
De grillige rotsen en kloven zijn restanten van de laatste ijstijd.
We volgen het riviertje Weisse Ernz langs de bossen. Tussen Blummendall en Graulinster vinden we een mooie picknickbank voor onze lunch. Dan gaan we verder, door het mooie Marscherwald, waar we de eerste rotsformaties zien. Heel intrigerend! De rots Sonnenuhr doet ons denken aan een majestueuze kaas met gaten, neen … een blauwgeaderde kaas met gaten. De zon zorgt voor een mooie belichting.
5/10
17
| Info |
Opgepast: jagers!
Elke wandelaar die in het najaar in de Ardennen wil gaan stappen, houdt er best rekening mee dat bossen of veldgebied kunnen afgesloten worden voor de jacht. Soms voor één dag, soms voor meerdere dagen. Toeristische plaatsen en GRpaden worden niet gespaard, zelfs niet in de vakantieperiodes.
Drijfjacht Er zijn twee soorten ‘jacht’: een drijfjacht (Chasses battues / Treibjagd) vindt op een vooraf bepaalde datum plaats en is enkel toegestaan in de officiële jachtperiode (van 1 oktober tot en met 31 december). Bij drijfjacht wordt er meestal op groot wild gejaagd: everzwijnen en herten. Het aantal dagen dat er effectief wordt gejaagd varieert van pakweg 2 tot 20 dagen voor één gebied. Het hele bos is dan afgesloten. Een lange lijn jagers staat verspreid en gecamoufleerd opgesteld en het wild wordt met veel kabaal en met de hulp van honden naar hen toe gedreven. Het zijn vooral dit soort jachten die je wandelplannen flink kunnen doorkruisen. Verbod op doorgang bij drijfjachten wordt aangeduid met rode affiches. Wandelaars die het bos toch betreden, zijn wettelijk in overtreding.
wandelen. Buiten deze uren kan vrij gewandeld worden. Hierbij gaat het vaak om een solitaire jager of een klein groepje. Ze stellen zich verdekt op, vaak op een houten toren en wachen af (loerjacht) of besluipen hun prooi (bersjacht).
DNF Het zou zonde zijn omwille van de jacht niet te profiteren van het schitterende herfstlandschap van de Ardense bossen. Door vooraf zoveel mogelijk info in te winnen kan je vermijden dat je voor een gesloten bos komt te staan en een grote omweg moet maken. Ten laatste twee weken op voorhand moet het Division Nature et Fôrets (onderdeel van het Waalse Ministerie van Milieu) door de jagers op de hoogte worden gebracht. Met een simpel telefoontje naar de plaatselijke boswachter van DNF weet je op welke data welke bossen precies afgesloten zijn. Voertaal is uiteraard het Frans (of Duits voor de Oostkantons) en tracht zo precies mogelijk te zijn welke locaties (bossen) je passeert. Ook in de lokale toeristische informatiebureaus is men soms op de hoogte.
Nog een paar tips: * Problemen met jagers, vraag dan naar de ‘président’ van de groep. Noteer het telefoonnummer en het jachtlicentienummer dat verplicht op de rode verbodsborden moet worden vermeld of contacteer DNF. * Vaak wordt slechts voor een halve dag gejaagd of is er een lange middagpauze. Als je het vriendelijk vraagt kan je soms onofficieel door het jachtgebied. Maar vergewis je ervan dat er effectief niet meer wordt geschoten en blijf niet hangen onderweg. Het einde van een drijfjacht wordt aangekondigd door drie lange hoornsignalen na elkaar. * De wegen die een jachtgebied afbakenen zijn vaak wel officieel toegankelijk. Vraag echter ook dan best de aanwezige jagers of er geen gevaar is. * Zorg dat je kledij draagt in felle kleuren als je in de buurt van jachtgebied komt. * Denk altijd eerst aan je eigen veiligheid.
Debbie Sanders Namen, telefoonnummers en e-mailadressen van boswachters vind je op http://environnement.wallonie.be.
Loerjacht Een loer- of bersjacht (Approche – Affût / Ansitzjagd) kan zowel in de drijfjachtperiode als daarbuiten plaatsvinden, meestal voor enkele uren (rond zonsopgang of zonsondergang). In dit geval is het bos meestal wel toegankelijk (tenzij er rode verbodsborden hangen), maar wordt met gele borden afgeraden om er door te
5/10
29
Fietsnieuws 25.000.000
Heideroute vernieuwd
Volgens onderzoek zouden zo’n 25,6 miljoen EU-burgers jaarlijks een fietsvakantie maken met ten minste één overnachting. Die fietsende vakantieganger wil vooral een fraaie en goed beschreven route. Er is steeds meer vraag naar arrangementen met vervoer van bagage van hotel naar hotel. Nummer 1 onder de fietsroutes in 2009 was de Elbe Radweg in Duitsland met 490.000 gebruikers. Het totale fietstoerisme zorgt bij onze Oosterburen inmiddels voor 186.000 banen.
De Heideroute is de oudste bewegwijzerde fietslus van de provincie Antwerpen. De eerste bordjes werden in de jaren ’70 geplaatst in Kalmthout en Wuustwezel. De route is nog steeds populair door de afwisselende landschappen waar zij door voert: weilanden, bossen en natuurlijk heel veel heide. Na ruim dertig jaar zijn zowel het traject als de brochure vernieuwd. De route is 57km lang met verkortingen tot 43km of 39km. Ze is bewegwijzerd door de bekende zeshoekige bordjes, de aanlooproute vanuit Wuustwezel loopt langs fietsknooppunten. www.antwerpsekempen.be.
Fietsen tussen zoet en zout water De nieuwste themaroute op het knooppuntennetwerk van het Brugse Ommeland is Fietsen tussen zoet en zout water. Deze tocht heeft als leidraad ‘water’, want water was doorslaggevend bij het ontstaan van het Brugse polderlandschap en de ontwikkeling van de haven van Zeebrugge. Water was de vijand maar bracht ook welvaart. De fietslus van 49km gaat vanuit Brugge naar de haven van Zeebrugge en via mooie natuurgebieden en historische sites naar het idyllische Lissewege. www.fietsen-wandelen.be.
Wegwijs in de haven Het havencomplex van Antwerpen is groot en het is niet gemakkelijk om erdoor te fietsen. Waar zijn er fietspaden en waar mag je fietsen? De fietskaart Fietswegwijs in de haven geeft antwoord op deze vragen. De kaart toont de volledige Antwerpse haven met opdruk van vier fietsroutes van 10 tot 60km en de fietsknooppunten in het havengebied. Op de achterzijde vind je toeristische en praktische info, o.a. adressen van fietsverhuurders en de vaartijden van het veer Lillo-Doel. Een tip voor wie in het havengebied wil gaan fietsen: doe dit in het weekend, dan is het rustiger en veiliger. www.havenvanantwerpen.be. (op deze website vind je ook info over de wandelrally 2010 die van eind september tot eind december in het historische hart van de Antwerpse haven wordt gehouden, met mooie prijzen waaronder een diamant; deelname is gratis)
Logeren en fietsen in Limburg
Fiets- en Wandelbeurs Heb je al een agenda voor 2011? Dan kan je op 26 en 27 februari alvast een trip naar Amsterdam noteren. Daar vindt de grootste fietsen wandelbeurs van de Benelux plaats, met bijna 20.000 bezoekers en 500 standhouders. Reisorganisaties, toeristische diensten, fietsfabrikanten, wandelschoenspecialisten, ze staan er allemaal. Plus een 200tal ervaren fiets- en wandelreizigers die hun verhaal doen. www.fietsenwandelbeurs.nl
30
5/10
Ter gelegenheid van het vijftienjarig bestaan van het Limburgse fietsroutenetwerk werd in de serie ‘20 x’ een deeltje aan Limburg gewijd. 20 x logeren & fietsen in Limburg neemt je op 20 fietsroutes mee door het Limburgse landschap. Maasoevers, boomgaarden, kastelen en oude steenkoolmijnen staan op het menu. Vlakke routes vind je in de Kempen en het Maasland, voor kuitenbijters moet je in Haspengouw en de Voerstreek zijn. De routes van 25 tot 55km lopen uiteraard alle langs het knooppuntennetwerk. Bij elke route worden twee logiesmogelijkheden voorgesteld, een hotel en een B&B. ISBN 978-90-209-8970-0. www.lannoo.com
Win dit boek
De drie lezers die als eerste een mailtje sturen naar opweg@ groteroutepaden.be krijgen een exemplaar van dit boek toegestuurd.
Wandelnieuws Assels wandelroute In de Leiestreek werd een nieuwe wandelroute ontwikkeld. De 6km lange Assels Wandelroute start bij de voormalige Norbertijnenabdij van Drongen en gaat door het meersengebied de Assels dat als een eiland tussen twee armen van de Leie en de Ringvaart ligt. Als je 6km te kort vindt, kan je deze route combineren met de vorig jaar gelanceerde Afsnee-Keuzeroute. www.tov.be.
Eekloosche Watergang Zo’n duizend jaar terug was het noordelijke Meetjesland een veengebied. Toen begon men met de turfontginning. Rond 1300 was alle turf vergraven en begon men turf aan te voeren van het verder gelegen Eeklo. De waterweg die daarvoor gegraven werd kreeg de naam Eekloosche Waterweg. In 2009 is een herstelproject uitgevoerd. Tegelijkertijd werd een 6 km lang struinpad aangelegd van Smedekensbrugge (net buiten Aardenburg richting Eede) tot in Kantijne (bij Sint-Laureins). De routefolder is te vinden in een kastje bij het begin van deze prachtige wandelroute. Wie niet wil terugwandelen, kan met de bus terugkeren.
Vlaamse wandelnetwerken Na de fietsroutenetwerken zijn nu ook de Vlaamse wandelnetwerken hun opmars begonnen. West-Vlaanderen heeft onlangs zijn vierde geopend. Het Wandelnetwerk Bulskampveld biedt ruim 120 km wandelplezier. Via 110 knooppunten kan je een route uitstippelen door de bossen, velden, natuurgebieden en landgoederen van het Brugse Ommeland en het Meetjesland. www.fietsen-wandelen.be en www.tov.be.
42
5/10
In Vlaams-Brabant werd het Wandelnetwerk Pajottenland geopend. Het bestaat uit 300km trage wegen (270 knooppunten) in de streek Gooik, Lennink, Pepingen, Roosdaal en Sint-Pieters-Leeuw. Bij de wandelkaart zit een aparte folder met tips en info over het landschap, de natuur en het erfgoed van het Pajottenland. www.toerismevlaamsbrabant.be. Vóór het einde van dit jaar zullen er nog twee wandelnetwerken bijkomen. In de Provincie Antwerpen het netwerk Kempense Heide in de streek ten noorden van Antwerpen en in WestVlaanderen het netwerk Land van Mortagne in de Leiestreek.
Wandelen rond Beaumont Beaumont ligt ten zuiden van Charleroi in de laars van Henegouwen op een boogscheut van de Franse grens. Op de topografische wandelkaart (schaal 1 : 25.000) vind je 16 bewegwijzerde wandellussen met hun afstand, bewegwijzering en vertrekplaats, een lijnwandeling van 28km van Beaumont naar de meren van Eau d’Heure en een RAVeL-traject. Op de ommezijde staat toeristische info. www.ngi.be.
Heuveland Tranquillizer In het Westvlaamse Heuvelland verpakten ze tien beschrijvingen naar stilteplekken als ‘tranquillizers’ in een medicijndoos. Mogelijke bijwerkingen: “toegenomen mentale veerkracht en gezonde fysieke vermoeidheid”, aldus de bijsluiter. www.tranquillizer.be.
Bergwandelen in de Lage Landen Bergwandelen in Vlaanderen leidt je naar de mooiste uitkijkpunten van Vlaanderen. Van de Limburgse terrils tot de West-Vlaamse kustduinen, van de Hagelandse ijzerzandsteenbergen tot het Voerense terrassenlandschap en natuurlijk naar de Kemmelberg en de Koppenberg. Alle tochten zijn in lusvorm met een gemiddelde lengte van 10km. Bij langere of moeilijkere tochten is een verkorting voorzien. ISBN 978-90-209-8721-8 www.lannoo.be.
Hoogtepunten van Nederland beschrijft 17 wandelingen over Nederlandse bulten en heuvels. Van Drenthe tot Zuid-Limburg en van Nijmegen tot de Noordzeekust zijn in het biljartvlakke Nederland stevige klimmetjes te maken met als beloning een weids uitzicht op de omgeving. De gids bevat een inlogcode die toegang geeft tot de meest actuele versie van de routes en vierkleuren wandelkaarten (1 : 50.000). ISBN 978-90-475-1498-5
| Wandeltip | Duitsland
Rondom het Ferschweiler-plateau
55 mm
Steekkaart Holsthum 0
1
2
km Prümzurlay
Ferschweiler m Prü
Irrel
Sü
re
DUITSLAND Ernzen
Weilerbach
LUXEMBURG Echternacherbrück
Op Weg 2010
Route en bewegwijzering Het Ferschweiler-plateau ligt in de zuidelijke Eifel, tussen de Sauer en de Prüm. Rond dit plateau loopt wandelroute A door bosgebieden en langs spectaculaire rotsformaties. Je komt niet door dorpen, wel in de buurt ervan. De paden zijn lichtlopend met soms korte venijnige hellingen. De beste startplaats is de vallei van de Prüm. In Prümzurlay of aan de waterval richting Irrel kan de wagen worden achtergelaten. Vandaar is de route in een kwartier bereikbaar. We lopen met de wijzers van de klok mee en bereiken al spoedig de Teufelsschlucht, een spectaculair rotslandschap met steile wanden die soms niet meer dan een meter van elkaar verwijderd zijn. We klimmen naar boven tot op de rand van het plateau. Af en toe vangen we een glimp op van het Luxemburgse Echternach aan de overzijde van de Sauer. We komen in de buurt van het dorpje Ernzen en passeren even verder de rotsformatie Türkenkopf, het slot van Weilerbach en het Diana-Denkmal, een steen uit de Romeinse tijd. Als je in Bollendorf wilt overnachten, wordt het
52
5/10
stilaan tijd om af te dalen, bijvoorbeeld via de Ossenlay en pad nr. 31. Dan ben je na een kwartier al in de buurt van de jeugdherberg. De volgende ochtend duiken we terug het bos in om het ene spectaculaire natuurfenomeen na het andere te paseren: de Wolfsschluff, het Fraubillenkreuz (een 5.000 jaar oude menhir die tot een kruis is omgevormd), Wikingerburg … Daarna volgt het kapelletje Schankweiler Klause met in de buurt een brandtoren. Even verder zien we vanaf een asfaltbaantje beneden ons het gezellige Holsthum liggen. Een volgende streep bos brengt ons op de baan die naar Prümzurlay afbuigt, waar onze auto staat. Als je de wagen op de parking aan de waterval hebt achtergelaten, heb je nog een behoorlijk spectaculair stuk door een rotsgebied voor de boeg. En dan nog de vraag die ons al twee dagen bezighoudt: waar ligt Ferschweiler eigenlijk? Het blijkt rechts van ons te liggen, gans boven op het plateau. Een goede plek om nadien met de wagen heen te rijden en er de benen te laten rusten bij een natje en een droogje. (GiBa)
De A-wandelweg is 35 km lang en bewegwijzerd door een witte A in een witte cirkel op een blauwe ondergrond.
Kaarten en gidsen Gids ‘Das Ferschweiler Plateau’ van Wolfgang Spielmann, ISBN 13 978-3925533-17-4, te koop via www.irrel.de/tourismus/index.htm Kaart ‘Naturpark Südeifel Blatt 3 (Bollendorf - Irrel – Echternach)’ 1 : 25.000, uitgeverij LVermGeo.
Info Onderweg passeer je regelmatig schuilhutten. Je kan er eventueel overnachten of wild kamperen of voor je overnachting het pad verlaten en naar een dorp in één van de valleien afzakken. Bollendorf heeft alle voorzieningen en ook een jeugdherberg. (0049-65-26 600, bollendorf@ diejugendherbergen.de). Er zijn geen bevoorradingsmogelijkheden op de route. Je moet je proviand vooraf kopen, bijvoorbeeld in Bollendorf. Info: Fremdenverkehrsamt Irrel, www.irrel. de.
| Fietstip | Frankrijk
De Pyreneeën voor niet-klimmers
Steekkaart Lourdes
4
2
1
4-5
9
ot 1 12 t
10
15-16 Col du Tourmalet
Luz 11 Ardiden
10
s
13
14
km
12
6
5
Hautacam
PierrefitteNestalas
Val ve lé e d es G a NJE
0
Col de la Croix Blanche
Col de Lingous 3
Cauterets
SPA
IJK
16
Col de Spandelles Col 8 d'AuArgelèsCol de Gazost bisque Coura5 duque 7 7-8 6 Col du Col des Soulor Bordères
Pont d'Espagne
NKR
18
17
20
AgosVidalos
Cambasque
FRA
19
St-Pé-deBigorre
Gavarnie
Col de Troumouse
Col des Tentes
Op Weg 2010
Routes en bewegwijzering De Voie Verte des Gaves.
Tourmalet, Aspin, Aubisque, LuzArdiden,… De namen van de beroemdste Pyreneeëncols klinken als klokken. Maar tussen die cols liggen prachtige valleien en ook daar kan je heerlijk fietsen. Om fietsers wegwijs te maken in de streek rond Lourdes heeft Pyrénissime-Vallées des Gaves de fietsgids ‘Vélo de route – Vallées des Gaves’ uitgegeven. In de gids staan 20 fietstochten in 4 moeilijkheidsgraden verdeeld over 14 fiches. Groen, Blauw, rood en zwart staan respectievelijk voor vlak, heuvelachtig, bergrit en col buiten categorie. We beperken ons hier tot groen en blauw, in de wetenschap dat echte wielertoeristen hun weg wel vinden. Wie wil genieten van de bergen zonder te moeten klimmen kan beginnen met de 17 km lange Voie Verte des Gaves tussen Lourdes, het thermenplaatsje Argelès-Gazost en PierrefitteNestalas. Dit is één van de mooiste valleien van de Bigorre-streek (fietstocht nr 20). De Voie Verte loopt vanuit Pierrefitte-Nestalas verder als steen-
slagpad naar Cauterets. Een lastig parcours dat niet geschikt is voor fietsen met bagage. Over de weg naar Cauterets in de vallei is gemakkelijker en aan te raden. Deze geeft verbinding naar de Pont d’Espagne via de met watervallen gesierde vallei van de Jéret. Negen van de fietstochten in de gids zijn als lus uitgezet, waaronder de kleine groene en blauwe route door de vallei van Argelès en de blauwe Tour du Pays de Lourdes. Bij sommige van de rode en zwarte tochten kan je de beklimming van de col weglaten, waardoor de rit korter en minder zwaar uitvalt. Zo kan je de vallei van de Gave omhoogfietsen voor een bezoek aan de Cirque de Gavarnie. Het laatste stuk naar de Col des Tentes en de Port de Gavarnie kan je dan laten vallen. Al is het wel mooi, en je staat er letterlijk op het einde van Frankrijk, aan de grens met Spanje. Zowel voor klimmers als voor niet-klimmers is het 14 km ten zuiden van Lourdes en centraal tussen de bergen gelegen Argelès-Gazost het ideale verblijfscentrum en vertrekpunt. (GR)
Van de twintig fietslussen in de valleien en bergen rond Lourdes beperken we ons hier tot de groene en blauwe (die voor de nietklimmers): 1: GROEN - De kleine ronde van de vallei van Argelès = 18 km 2: BLAUW - De grote ronde van de vallei van Argelès = 34 km 9: BLAUW - Vallei van Cauterets (heen en terug vanuit Argelès-Gazost) = 37 km 17: BLAUW - Col de Lingous (575 m) (rondrit vanuit Lourdes) = 38 km 19: BLAUW - Ronde van het landschap van Lourdes (rondrit vanuit Lourdes) = 60 km 20: GROEN – De Voie Verte des Gaves (heen en terug vanuit Lourdes) = 36 km
Kaarten en gidsen Topoguide Vélo de route Vallées des Gaves
Info Syndicat mixte du Pays des Vallées des Gaves, Portes des Vallées, Agos-Vidalos, tel: +33 5 62 90 12 46, www.pyrenissime.com; www.paysvalleesdesgaves.com www.tourisme-hautes-pyrenees.com
5/10
53
GR-nieuws LF-routes digitaal op RouteYou(.com) Het is de ideale plaats om snel en duidelijk je fiets- of wandelparcours te zoeken, te plannen en te delen met anderen. En daarop konden de LF-routes natuurlijk niet ontbreken. Naast het exacte traject, kan je ook het hoogteprofiel, de moeilijkheidsgraad en het aantal kilometers van de LF-routes raadplegen. Ook interessante infopunten (de zogenaamde Points Of Interest), met de nodige uitleg, krijg je bij de route te zien. De LF-routes digitaal raadplegen doe je voortaan op: http://www.routeyou.com/group/view/3923/lfroutes-in-vlaanderen.nl
Het Vlaamse netwerk van langeafstandfietsroutes neemt je mee op een unieke ontdekkingstocht door Vlaanderen. De verschillende routes bieden je ruim 2500 km fietsplezier langs de mooiste plekjes van Vlaanderen. In samenwerking met Toerisme Vlaanderen werden de LF-routes de voorbije jaren vernieuwd en nu kan je het LF-netwerk ook digitaal raadplegen op de community website RouteYou.
Zowel gewone gebruikers als professionele auteurs of organisaties kunnen hun (gedocumenteerde) vrijetijdsroutes te beschikking stellen op RouteYou.com.
RouteYou is een gratis uitwisselingsplatform voor routes dat je toelaat te zoeken naar passende vrijetijdsroutes in een door jou gekozen regio.
Trouwe leden beloond Onder de Op Weg lezers zijn veel trouwe leden van Grote Routepaden. In 2010 verrassen we elk nummer 5 trouwe leden met een cadeautje. In dit oktobernummer schenken we elk van hen een Dagtrappergids van de Provincie Antwerpen. In de Dagtrappergidsen vind je lusvormige fietstochten over de mooiste LF-routes in Vlaanderen. De routes zijn uitgewerkt door de fietsspecialisten van GR. Ze zijn ingetekend op topografische kaarten en rijk geïllustreerd met foto’s en bevatten veel praktische tips en achtergrondinfo.
60
5/10 1/10
De winnaars zijn: Willy Vanzeebroeck uit Schoten Geert Stuer uit Lint Timothy Penneman uit Kieldrecht Jean De Poorter uit Deurne Josse De Schrijver uit Bornem Behoor je niet tot de gelukkige winnaars, maar wil je toch graag zo’n gids? Surf dan snel naar onze webwinkel op www.groteroutepaden.be.
Agenda GR-trektochten GR-tochten worden georganiseerd door de provinciale werkingen en zijn bedoeld zowel voor trouwe GR-leden als voor iedereen die met GR wil kennismaken. Vooraf inschrijven verplicht. Picknick en stevige wandelschoenen ook. Meer info: www.groteroutepaden.be > GR-wandelen > wandeltochten.
West-Vlaanderen Info en inschrijven: Piet Hardeman, tel 057 44 56 57, west-vlaanderen@ groteroutepaden.be. Dagtochten met de bus: € 18 nietleden / € 15 leden. Te betalen op rkn 738-3221103-46 van GR West-Vlaanderen. Keuze uit ± 18 km of ± 25 km begeleide wandelingen of individueel stappen met kaart en beschrijving. Opstapplaatsen: Roeselare (station) en soms ook Brugge (Sint-Michielskerk), Ieper (station) of Kortrijk (Carpoolingparking afrit Zwevegem op E17). Midweektochten op donderdag: verzamelen 10 uur (eigen vervoer), deelname: € 2 niet-leden, € 1 leden. Dagtochten Zo 17 oktober: GR412 des Terrils, Havré – Mont-Ste-Aldegonde Zo 21 november : GR12 Seneffe - Carnières Zo 12 december : GR123 (B) Jubize - Silly Midweektochten op donderdag 7 oktober: Wortegem-Petegem 11 november: Provinciale GR-Wandeldag, GR130 Torhout 2 december: GR5A Zuid Dranouter
Oost-Vlaanderen Info en inschrijven: Johan Maenhout, tel 050 71 39 22, johan.maenhout1@ telenet.be. Dagtochten: met openbaar vervoer (trein & lijnbus). Prijs: € 1 + railpas. Rkn 001-4724671-71 van GR Oost-Vlaanderen. Vertrekplaats: Station van Aalter of Gent Sint Pieters. Vrijdagtochten: verzamelen 10 uur (eigen vervoer), info Rik Van Gucht 050 71 92 98 Dagtochten Zo 17 oktober: GR129/123 Ath –Mons Van do 11 tot zo 14 november: Eifelsteig Zo 28 november:: GR5 Kalmthout- Brecht Za 11 december: stoverij Zo 19 december: GR 5A Nieuwpoort Oostende Vrije-dagtochten op vrijdagen 29 oktober: Assenede kerk ( Jos) 26 november: Vurste kerk (Mia) 17 december: Dendermonde station (René)
Antwerpen Info: Ronald Rothwell, tel. 03 480 80 65, ronald.rothwell@telenet.be. Inschrijven: Ingrid Van Der Auweraert, tel. 03 633 01 97, antwerpen.bustochten@ groteroutepaden.be. Dagtochten: keuze uit twee afstanden ± 20 km of ± 25 km. Prijs: € 15,- voor bustochten. Te betalen op rkn 001-5627005-14 van GRAntwerpen. Opstapplaatsen: Antwerpen GR Secretariaat Van Stralenstraat 40 en Berchem St.-Willibrorduskerk. Dagtochten Zo 17 oktober: GR Hageland, GR5/512 Kortenaken – Testelt Zo 21 november: GR121/126/TBW Court St-Etienne – Villers La Ville Zo 12 december: GR Vlaamse Ardennen, GR5/122/123 Nukerke - Ronse Van za 18 tot wo 29 december maken we Kerst-Dagtochten
Limburg Info en inschrijven: Rudy Steyls, tel 011-76 65 96, limburg@groteroutepaden. be. Dagtochten: verplaatsing met de auto en/of het openbaar vervoer. Opstapplaats: Hasselt, Parking Brico. Halve dagtochten: vertrek om 13.30 uur, ca 10 km Dagtochten Zo 17 oktober: RB Luik: Solwaster, ca 20 km Za 6 & zo 7 november: StreekGR Vlaamse Ardennen Zo 19 december: GR12 Grimbergen & Kerstmarkt Brussel Halve dagtochten Zo 21 november: Rutten (Bernadette)
Vlaams-Brabant Info en inschrijven: 0477-73 64 32 of grbusbrabant@gmail.com. Dagtochten: geen geleide groepswandelingen, ieder stapt op zijn eigen tempo met trajectbeschrijving en kaartje en via GR-tekens. Prijs: € 15 per tocht of € 75 voor een wandelpas. Te betalen op rkn 001-1680567-21 van GR-Brabant. Opstapplaatsen: Machelen: parking 2 (achter de Makro), Kampenhout-Sas: parking P+R op de rotonde van de N26, Leuven: parking Bodart. Dagtochten Zo 17 oktober: GR576 Les Avins - Huy Do 11 november: Dagstapper OostVlaanderen, Schoonaarde (vertrek 10u station Schoonaarde). Zo 21 november: GR126 La RonceFlawinne Zo 19 december: GR 579 Piètrebais - Orp
61