Op Weg 6, 2011 by Grote Routepaden

België-Belgique P.B.-P.P. 9099 Gent X BC21170

Retouradres: Grote Routepaden vzw, Beatrijslaan 72, 2050 Antwerpen - Afgiftekantoor Gent X - Erkenning: P 309099 - Tweemaandelijks December 2011-Januari 2012 - 4,90 €

Magazine voor Wandelaars & Fietsers

Winterse tochten in Bulgarije en IJsland Rando-Vélo Wallonië Door het dal van de Werra Van Bourgogne naar Champagne Mallorca • Ronde van Nederland • Cotswolds • Close-up LF 38 en GR 128

2011 • 6

in dit nummer

Close-up 6 7

Close up | LF 38 De brug van Pollare Close-up | GR 128 Een GR-logboek

Reportages 8

12 18 26 38 44

48 54

Fietsreportage | België 750 km eenzaamheid in geelblauw Wandelreportage | Spanje Met Saar naar Mallorca Fietsreportage | Frankrijk Van Bourgogne naar Champagne Wandelreportage | IJsland Het land van ijs en vuur Wandelreportage | Bulgarije Het Rilagebergte op sneeuwschoenen Fietsreportage | Nederland Van terpkerk tot hunebed Wandelreportage | Duitsland Wandelen op de oude grens Fotoreportage | Engeland Het hart van Engeland

Tips 17 Wandeltip | België

36 43

Wandelpad van Ourthe en Néblon Fietstip | Duitsland Fietsen met de Kyll mee Wandeltip | Frankrijk Krinkelende kronkelende wandelweg

En verder 48

Win! Tickets Deutsche Bahn p 24 een winters wandel arrangement in het Meetjesland p 63

Gratis! een paar Bridgedale sokken p4

60 GR-nieuws 65 Opmerkelijk 66 Column | Gettoblaster 2011-6 Op Weg |

Fietstip | Duitsland

Steekkaart

Fietsen met de Kyll mee ©Archiv Eifel Tourismus GmbH

Dat de spoorlijn in het Kylldal mogelijkheden biedt voor een fraaie lijnwandeling, kon je al in het februarinummer van Op Weg lezen. Maar het traject en zijn treinen kunnen ook ingezet worden door fietsers. De fietsvriendelijke Deutsche Bahn, die hier geen toeslag voor tweewielers vraagt, nodigt hiertoe beslist uit. De Kylltalradweg volgt de loop van het Eifelriviertje de Kyll, vanaf de bron in Losheimergraben bij de Belgische grens tot de monding in de Moezel in Ehrang, nabij Trier. Bijna over de gehele lengte wordt deze 130 km lange route door een spoorlijn geflankeerd. Vooral het traject Gerolstein-Trier is interessant, omdat je dan niet moet overstappen. Wie van zuid naar noord fietst, krijgt wat meer hellingen te verwerken dan wie voor de omgekeerde richting kiest. Hoewel het om een dalweg gaat, zit er één uitzondering in het traject. Tussen Kyllburg en Bitburg-Erdorf moet er 100 m geklommen worden. Veel fietsers slaan dit gedeelte over, sommigen door het met de trein te overbruggen, anderen door even verderop te starten. Wij behoorden tot die laatste categorie. Aan het stationnetje van Bitburg-Erdorf halen we de fietsen van de auto voor een traject in overwegend dalende lijn naar het station van Trier. Het wordt een tocht met behoorlijk wat natuurschoon. De schaduw van het bos overheerst, zeker tot Kordel. We passeren de oude

36 | Op Weg 2011-6

watermolen van Speicher. Vlak daarbij ligt het ‘Naturcamp Eifel’, geknipt voor de leraar die een alternatieve schoolreis zoekt of de bedrijfsleider die zijn personeel ‘op avontuur’ wil sturen. Even een aanloop nemen, bergop en dan weer naar beneden en meedraaien met de talrijke bochten van de Kyll, dat is ongeveer het principe van het grootste gedeelte van deze tocht. In Kordel kan je gaan kijken naar de burchtruïne Ramstein, die niets te maken heeft met de bijna identiek geschreven heavy rockgroep. Als de steile voortuintjes beginnen, zit het er bijna op. In Ehrang, waar de Kyll in de Moezel uitmondt, is het definitief gedaan met de Kylltalradweg. Wij moeten nog wat verder, naar Trier Hauptbahnhof. Daarvoor moeten we nog een portie industriegebied en een dosis stadsdrukte verwerken. Wanneer we bij de Porta Nigra met moeite een kudde fotograferende Japanners hebben ontweken, is het feest definitief ten einde. Het station ligt om de hoek. Jos Franken

Route en bewegwijzering De afstand van het station van BitburgErdorf naar dat van Trier bedraagt 52 km. De route is volledig bewegwijzerd (in twee richtingen) door bordjes met een eigen logo. Ze loopt overwegend in dalende lijn, maar af en toe moet er uiteraard wel eens (licht) bergop worden gereden.

Kaarten en gidsen Een kaart is niet nodig. Verkeerd rijden is zo goed als uitgesloten. Het kaartje in het ‘Radmagazin-Eifel’ volstaat ruimschoots. Deze jaarlijks verschijnende brochure (ook in het Nederlands!) kan je bestellen of downloaden via www.eifel.info. Ze bevat een korte beschrijving van de belangrijkste fietsroutes en info over fietsvriendelijke logies. Bij de editie 2011 zit ook een uitneembaar overzichtskaartje. Voor wie meer wil, is de ADFC ‘Radtourenkarte 19 - Saarland/Mosel’, een uitgave van Bielefelder Verlag, interessant.

Info Zoals al gezegd kom je via www.eifel.info al een heel eind. Www.bahn.de maakt het plaatje compleet.

Wandelreportage | Spanje

Met Saar naar Mallorca

Met de kinderen de bergen in trekken, het zijn mooie herinneringen. Maar kijk, de tijden komen weer. Enkele maanden geleden begon Saar, ons oudste kleinkind, aan mijn mouw te trekken. Ze is zes en sportief, dus waarom niet. Bestemming werd de Sierra de Tramuntana in Mallorca. Voorproefje Dag 1 is een reisdag. We vliegen vanuit Eindhoven, voor Saar de eerste vlucht in haar jonge leven. Op Mallorca volgen twee bussen, eerst naar Palma-stad en vervolgens naar Port de Soller aan de noordkust. Daar zijn onze eerste twee overnachtingen gepland in Refugio La Muleta, aan de baai nabij de vuurtoren. Als voorproefje leggen we het laatste stukje naar de hut te voet af. Eerst een eindje langs de kust en vervolgens op een doodlopende asfaltweg naar de op 110 m hoogte gelegen Refugio. De volgende dag wandelen we door het natuurgebied achter de hut op de GR 221 richting Soller. Er wordt door Saar wat gemord, maar ze houdt dapper vol, ondanks de vrij korte

12 | Op Weg 2011-6

rustpauzes. Het traject is ruig, met hier en daar stenige bergpaadjes, continu op en neer. We verlaten het GR-pad tussen Soller en Port de Soller om voor de volgende dagen wat inkopen te doen. Als we in de namiddag terug aan de hut zijn, begin ik te cijferen. Vandaag hebben we om en bij 9 km gestapt, stel ik met voldoening vast. Ik krijg er een goed gevoel bij. Morgen gaat de beuk erin…

Vuurdoop Om vanaf de hut helemaal tot aan het meer van Cuber te stappen is veel te ver voor Saar. Daarom nemen we na het ontbijt een taxi naar Biniaraix, om daar onmiddellijk de Barranc de Biniaraix in te duiken. Dit wordt de vuurdoop

voor Saar, want we moeten door een bergkloof van goed 100 m naar de 875 m hoge Coll de l’Ofre klimmen. Na twintig minuten vraagt ze om even te rusten, wat we uiteraard doen. Maar de tocht is zo spectaculair, met zigzagpaden, steile wanden, bronnetjes en stromende beekjes, dat alles probleemloos verloopt. Er is te veel afleiding om te morren. Drie uur later staan we op de bergpas van de Coll de l’Ofre. We zien het meer Embalse de Cuber in de verte beneden ons liggen. Voor de afdaling langs bos en heide en geurende rozemarijn nemen we rustig de tijd en als we na een kleine twee uur aan de weg arriveren, komen we tot de vaststelling dat we anderhalf uur te vroeg zijn voor de bus naar het klooster

Toeristisch treintje

brengen, maar de busmaatschappij stuurt ons een taxi. In Bunyola nemen we het houten toeristische treintje naar Soller. Het traject door de spectaculaire bergwereld telt 17 tunnels. Saar geniet! Het hoeft niet altijd wandelen te zijn…

Er rest nog een tochtje van slechts 7 km naar Orient. Een dalend pad voert ons langs de achterzijde van de Puig d’Alaro, eerst steil door een bosgebied met steeneiken en vervolgens door olijfaanplantingen. We hadden een belbus besteld om ons van Orient naar Bunyola te

Tekst en foto’s Gilbert Bastiaensen

116 mm

Steekkaart

Monestir de Na. Sa. de Lluc 1 22 GR

Cala Tuent Puig Major, 1422 m

Son Amer Puig de Maçanella, 1365 m

Puig des Trossals Verds, 1118 m

Fornalutx

Naar het meer van Cuber.

naar de berg Alaro. Een psychologisch behoorlijk zwaar stuk. De eerste 4 km gaan op een smal asfaltbaantje in de volle zon, daarna volgen bospaadjes onder de steile bergwand. Er lijkt geen einde aan te komen. Maar als de burchtmuren van het oude kasteel in zicht komen, naderen we de eindmeet. Tot onze verrassing is het Saar die oma de laatste 500 m naar boven trekt. Vanaf de Puig d’Alaro kunnen we heel ver kijken. We zien de Puig Major en wanneer tegen de avond in Palma de Mallorca de lichtjes aangaan, kunnen we op de luchthaven het aanvliegen en opstijgen van de vliegtuigen volgen.

Galera, 908 m

Alfàbia, 1067 m

Orient

Col de Soller Op Weg 2011

Alaro

Route en bewegwijzering Negen jaar geleden wandelde ik van Sant Elm in het westen van Mallorca tot Pollença in het oosten, dwars door de Sierra de Tramuntana. Vandaag blijkt dat in grote trekken de GR 221 te zijn geworden, de ‘Ruta de Pedra en Sec’ (het pad van de droge stenen). De oude paden zijn op authentieke manier hersteld, met losse stenen zonder cement. Volledig afgewerkt zal het pad 132 km lang zijn. De trajecten 1 tot 4, van Port d’Andratx via Estellencs en Esporles tot Deia, zijn wegens conflicten met enkele grondeigenaars nog niet gemarkeerd. De Refugios zijn klaar, maar worden nog niet uitgebaat. De laatste 70 km is volledig bewegwijzerd met witrode streepjes. Er zijn trekkershutten in Deia, Port de Soller, Tossal Verds, Lluc en Pollença. Conclusie: wie niet vies is van wat avontuur, moet de GR 221 nu gaan verkennen. Wie kiest voor zekerheid, kan best nog een tijdje wachten of enkel de laatste 70 km doen. Daarnaast hebben we ook een klein gedeelte van de toekomstige GR 222 gedaan.

221

Puig de l’ Offre, 1091 m Castell de Alaro, 823 m

Tossals Verds

Caimari Selva

Soller

222 GR

Port de Soller

Mancor Soucadena, 815 m

Lioseta

Inca

Meer info over beide paden vind je via www.gr221.info.

Kaarten en gidsen Wij gebruikten het Engelstalige gidsje ‘Trekking through Mallorca. GR 221/The dry Stone route’ van uitgeverij Cicerone. Ik had ook de kaarten ‘Tramuntana Central’ en ‘Tramuntana Nord’ van Editorial Alpina (schaal 1:25.000) mee.

Info Ons vertrekpunt Port de Soller is vanuit Palma de Mallorca te bereiken met bus 220 of 221. Info over busvervoer op het eiland vind je op www.consorcidetransports.org. Onze overnachtingsplaatsen waren Refugio La Muleta in Port de Soller, het klooster van Lluc, Refugio Tossal Verds en Refugio Castel d’Alaro. De laatste wordt uitgebaat door de gemeente Alaro, de andere door de Consell de Mallorca (de overheid dus). Een overnachting kostte € 11, een ontbijt € 4,50 en avondmaal € 8. Info en boeking via www. conselldemallorca.net.

2011-6 Op Weg |

Fietsreportage | Nederland

Van terpkerk tot hunebed De ‘Ronde van Nederland’ loopt volledig via LF-routes en is 1200 km lang. Samen met de aanloop vanuit de Kempen maakt dat voor May en Marcel 1350 km. Om het zich dit jaar ‘een beetje gemakkelijk te maken’ trokken ze daar 19 fietsdagen voor uit. Al belandden ze bijna in Compostela…

44 | Op Weg 2011-6

Maassluis

Logboek May Versmissen en Marcel Philips (beiden al een tijdje zestigers) zijn vertrokken door de Noorderkempen langs de betreurde LF 50, bij wijze van eresaluut, en met een groet aan de Kalmthoutse heide, die twee weken later in de lange droogteperiode in vlammen opging. We laten de 600 reisfoto’s de revue passeren. May leest ondertussen het tochtverslag voor, keurig bijgehouden in het door Grote Routepaden uitgegeven Wandel- & fietslogboek. Het is altijd plezierig, herkenbaar en verrassend tegelijk, om even compagnon te zijn in zo’n authentiek fietsverhaal. We herkennen de Wouwse Plantage, de koeltorens van Doel gekiekt vanuit Woensdrecht, we fietsen mee op en over dijken langs karakteristieke woonboerderijen en schaapskooien naar de Zak van Zuid-Beveland en rusten uit van de eerste inspanningen op een terrasje in Middelburg. Dan volgen Veere, de Brouwersdam, de vuurtoren van Goedereede, en in Den Briel staan we bij het graf van Jan Klaassen, welbekend als ‘trompetter in het leger van de prins’ uit het liedje van Rob De Nijs. De Ronde van Nederland is een oude droom van May en Marcel. In 1998 al kocht Marcel de eerste fietsgids die toen pas uit was. Het plan werd uitgesteld want eerst moesten o.a. Tsjechië, Engeland, Duitsland en Frankrijk in alle richtingen worden doorkruist, op de fiets en te voet! In 2005 werd de nieuwe editie van de gids aangeschaft. Maar weer was hun tijd nog niet

Kan het Hollandser? Een Gronings dorpje.

gekomen. Te veel andere projecten die op uitvoering wachtten. In 2011 is het dan eindelijk gelukt. Maar dat boekje van 2005 bleek onderweg toch niet erg up to date en uitgerekend deze zomer verscheen alweer een nieuwe editie.

Hekkensluiter In de fotoreeks kijken we wat rond in etappe plaats Noordwijkerhout in het hart van de Bollenstreek, nemen het veer over de Nieuwe Waterweg (verbinding van Rotterdam met de zee) en spoeden ons naar het strand in Hoek van Holland. Van Den Haag en Scheveningen krijgen we niets te zien, te druk om foto’s te nemen. Op de Afsluitdijk en langs de Waddenzeeroute zit de zuidwester mee. Ook zonder e-bike gaat het goed vooruit. In Harlingen slenteren we langs het gezellige grachtje de Zoutsloot. Op de Friese foto’s staan veel schapen. De klaphekjes op de weg moeten telkens open en dicht. Marcel is willens nillens de hekkensluiter… De Sint-Jacobiparochie (zo heet dit Friese dorp!) is een plek om even stil te staan. Het is de enige plaats in Nederland die de naam draagt van Sint-Jacobus, de patroon van pelgrims en reizigers. Rond het jaar 1100 komt de pelgrimage naar Santiago de Compostela op gang en van dan af worden in de geschriften ‘Frisia‘ en de ‘Frisones’ onder de pelgrims genoemd. Hier in de Sint-Jacobiparochie wordt het begin van de route naar Compostela gemarkeerd door een kunstwerk van Henk Rusman. Het hoofd-

motief, een hoge metalen boog, symboliseert de weg die zich perspectivisch versmalt in de oneindige verte. De route door Nederland die hier vertrekt is ontwikkeld vanaf 2000 en is een wandelroute met alternatieve trajecten voor fietsers. Pelgrims halen bij de grote start hun stempel af in café de Brouwerij! Marcel: “Het kriebelde wel even, maar gelukkig was er duidelijk aangegeven dat het tot Compostela 2700 km is!” De boortorens bij Ameland moeten we erbij nemen. Dat is de moderne tijd. De oude tijd is gelukkig bewaard, zoals rond de terpkerkjes. Een terp is een kunstmatige heuvel die werd opgeworpen om bij hoog water een droge plek te hebben. Of in de antieke orgels op de foor in Groningen, in de schaduw van een gevel in baksteengotiek. Ook het grootste hunebed (prehistorische grafkamer) van Nederland in Borger in Drenthe komt in beeld.

Vang en baard In de prachtige Drentse natuur ontwaren we een paar jaknikkers (spreek uit ja-knikkers). Het gaat om het bovengrondse deel van een pomp die aardolie uit de grond pompt. Bij Schoonebeek en ook net over de grens in Duitsland zijn er nog een paar te zien. Langs die enkele tientallen kilometers op de Vechtetalroute door Duitsland moet koude regen en wind worden getrotseerd. Denekamp is terug Nederland en gelukkig is de schitterende lente daar weer. De Borgelinkmolen is een achtkante korenmolen,

2011-6 Op Weg |

Wandelreportage | Bulgarije

Het Rilagebergte op sneeuwschoenen Het Rilamassief ligt in het grootste natuurpark van Bulgarije en is het dak van de Balkan. Er zijn tal van prachtige winterroutes, maar kennis van lawines is vereist en goed materiaal is onontbeerlijk. Verloren in het woud Na een ruime portie pain perdu en feta als ontbijt gooien we onze rugzak met 10 dagen voeding, benzine en het nodige ijzerwerk (raketten, stijgijzers en piolet) op de rug. We zijn op alles voorbereid, denken we… Al snel komen we op het eind van de asfaltweg en stoten meteen door naar de waterval van Kostenets. Een sulfietgeur leidt onze aandacht af naar een warme bron die nabij het pad naar boven komt. We lopen in een nauwe beboste vallei met smalle rotstorens. Een houten toegangspoort duidt de grens van het Rila Natio-

38 | Op Weg 2011-6

naal Park aan. Het natuurpark is een PAN Park (Protected Areas Network), wat betekent dat natuurbescherming en duurzaam toerisme hand in hand gaan. Zo zorgt het park voor inkomsten en creëert men een draagvlak bij zijn bewoners. Voor we het weten zijn we de vallei van de Krayna ingelopen. Het pad wordt smaller en geregeld blokkeren omgevallen boomstammen de route. We kruipen er op handen en voeten onderdoor. Met een rugzak die weegt als een tientonner is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Met onze wandelstokken slaan we dikke pakken verse sneeuw van de takken. Geregeld krijgen we een koude douche over ons heen. De wandelweg vervaagt en als ook het rivierdal geen leidraad meer is, fronsen we de

wenkbrauwen. Er zit niets anders op dan de gps boven te halen. Maar het is moeilijk een richting te volgen in dit chaotisch terrein van dichte dennentakken en besneeuwde rotsblokken. In brede lussen kruipen en trekken we ons omhoog. Na bijna 1000 m klimmen komen we eindelijk op een klein plateau. We baggeren verder door de diepsneeuw en besluiten net voor zonsondergang onze bivak op te slaan. Het vet is van de soep.

Terug naar af De volgende ochtend lijkt het weer iets beter. Een kale heuveltop doet ons dromen van boomloze tijden. Maar helaas, het bos sluit zich snel weer om ons heen. Na een uur slalommen op steil terrein houden we het voor bekeken. Er

is geen spoor te bekennen van het zomerpad. Nog een hele dag door het dichte bos ploeteren zien we niet zitten. We hebben al genoeg toeren uitgehaald. We keren terug, maar ook dan moeten we de piolet bovenhalen om een stuk op handen en voeten af te dalen. Het voelt bizar aan om terug voor Hotel Ezereto te staan. Maar het knagende gevoel van onze opgave is snel verdwenen als een halve liter Bulgaars bier voor onze neus staat en we ons te goed doen aan de lokale keuken. Tijd voor het uitdenken van plan B.

Onderkoeld op de top Een taxi brengt ons naar Borovets, een druk skistation aan de noordzijde van het massief. Genoeg bomen gezien, in plaats van een dag te klimmen tussen de skipistes door, laten we ons 1000 m naar boven schuiven, naar de top van de Yastrebets. Het is zonnig en het uitzicht strekt zich uit. We volgen het zomerpad richting Musala. Er is al een duidelijk spoor van bergschoenen, raketten zijn hier nog onbekend. Bij de Musalahut stoppen we voor de lunch. De berghut neemt hotelproporties aan. Maar uit de wind en in de zon is het zalig toeven.

Oude elektriciteitspalen duiden de winterroute aan. Cirrus hangt in de helderblauwe lucht, een warmtefront op komst. Langsheen ingesneeuwde meren klimmen we naar de donkere, onbemande hut Ledeno Ezero. Enkele Bulgaren nemen er hun intrek. Wij besluiten verder te trekken naar de top van de Musala (2925 m). Al snel beseffen we dat de steile klim over de rotsachtige graat niet van de poes is. Geregeld moeten we ons omhoog trekken aan de stalen kettingen. Een ijskoude noordenwind doet de gevoelstemperatuur abrupt dalen. Onze kledij is er niet op voorzien. Op 20 m van de top glijd ik uit maar klamp me nog net vast aan de ketting. Na enkele verwoede pogingen om me

Met onze wandelstokken slaan we dikke pakken verse sneeuw van de takken. recht te trekken, zijn mijn kracht en durf helemaal weg. Met de knieën in de helling geplant, kijk ik toe hoe Ivo zijn rugzak deponeert op de top en terug afzakt om de mijne over te nemen. Licht onderkoeld komen we aan bij het meteostation boven op de Musala. We zijn opgelucht de barre omstandigheden te kunnen ontvluchten. We warmen op in het keukentje van de

waard en eenmaal terug op temperatuur genieten we van het adembenemende panorama.

Winteralpinisme Door de hoogte en het tekort aan drinkwater is onze nachtrust niet zo denderend. De weersvoorspellingen bevestigen ons vermoeden. Vandaag is het helder en zonnig maar morgen wordt slecht weer verwacht. We binden de raketten aan en vervolgen onze weg over de nauwe bergkam. Volgens de man van het meteostation een probleemloze route. Het gaat op en neer van de ene top naar de andere. Het uitzicht over de vallei van Beli Iskar met zijn dichtgevroren stuwmeer is prachtig. Een koude wind blaast ons in de zij maar we zijn dit keer beter gekleed. De route naar Marishki Chal gaat over een rotsachtige graat. Geen terrein voor sneeuw-

Ja of nee Tijdens de Turkse onderdrukking van de 14de tot de 19de eeuw werd de islam opgedrongen als officiële godsdienst. Het protest onder de Bulgaarse orthodoxen was groot. Slechts een kleine minderheid bekeerde zich, de ‘pomaken’. Om de Bulgaren te overtuigen zich tot de islam te bekeren, plaatsten de Turken een mes tegen hun keel. Wie ‘nee’ zei, werd automatisch de keel overgesneden. Vele Bulgaren knikten dus ja, terwijl ze nee bedoelden.

2011-6 Op Weg |

wandelnieuws Happen en Stappen Tussen 6 oktober 2011 en 22 april 2012 kan je op vrijdag en tijdens het weekend culinair op stap door het Land van Playsantiën. Een wandeling van 12 tot 14 km door een gevarieerd landschap wordt onderbroken door enkele culinaire stops in zorgvuldig uitgekozen horecazaken. Er zijn vijf wandelingen beschikbaar, één start in Lille, één in Zoersel (enkel voor groepen) en drie in Malle. De wandelingen gebruiken zoveel mogelijk het nieuwe wandelnetwerk Kempense Hoven. Vertrek steeds tussen 10 en 12 uur, kostprijs € 29 per persoon, reserveren verplicht. www.landvanplaysantien.be.

Mysterieus De wandelbox Mysterieus Vlaanderen bevat 80 fiches op A5 formaat met 40 korte thematische wandelingen, voor iedere provincie acht. In feite is het een herwerkte uitgave van het in 2008 verschenen boek met dezelfde titel, dat te omvangrijk was om op tocht mee te nemen. De wandelingen zijn opgebouwd rond verhalen, legendes en sagen en nemen je mee naar historische stadjes of merkwaardige locaties met een verhaal. Smokkelaars, bokkenrijders, folklore, industrieel erfgoed, weggespoelde dorpen en allerlei bekende of onbekende figuren passeren de revue. Uitgeverij Davidsfonds, ISBN 978-905826-789-4, prijs € 24,95.

De Grussers De Grussers zijn een gezellig wandelgroepje dat in 1998 ontstaan is uit enthousiaste wandelaars die single zijn. Ze wandelen elke maand een stuk (± 20 km) van een GR-pad, telkens in een andere provincie. Tweemaal per jaar steken ze de grens over voor een wandelmeerdaagse. Iedereen die houdt van een stevige dagtocht, is bij de Grussers van harte welkom. Van 27 tot 30 december stappen ze de GR de Pays ‘Bocages et Maroilles’. Wie graag meestapt kan contact opnemen met bouwens.jozef@scarlet.be.

32 | Op Weg 2011-6

Op stap met de trein Nieuwe Groene Halte Typisch aan een Groene Haltewandeling is dat je een dagwandeling vlot kan combineren met openbaar vervoer. De nieuwste wandeling Op ontdekking langs trage wegen verkent de trage wegen van de Vlaamsbrabantse gemeenten Asse en Dilbeek, waar in de voorbije jaren mooi werk is geleverd om oude buurt- en veldwegen weer toegankelijk te maken voor wandelaars. Je kan kiezen tussen een lange variant van 22,5 km of twee kortere van 10,5 km en 12,5 km. De wandeling sluit aan op de treinstations van Dilbeek, Asse en Sint-Martens-Bodegem. De brochure kost € 1,50. www.groenehalte.be

Groene Wissels Dit zijn rondwandelingen van 10 tot ruim 20 km vanuit een Nederlands treinstation.

Onlangs werd de 200ste Groene Wissel geopend door een mooi rustig stukje Noord-Hollands polderlandschap en langs een waterrijk vogelreservaat. Onderweg passeer je Krommeniedijk met zijn fraaie kerkje en twee voormalige forten van de Stelling van Amsterdam. In ruim anderhalf jaar tijd is Nederland 200 schitterende wandelingen rijker geworden. De beschrijvingen zijn gratis van de website te downloaden. Voor de bijbehorende kaartjes moet je betalen. Ze kosten € 2,50 per stuk. Als je een abonnement neemt (€ 12 per jaar) kan je alle topografische wandelkaartjes van Wandelzoekpagina afdrukken. Dit zijn er momenteel 559 en er komen er nog steeds bij. www.wandelzoekpagina.nl/groene_wissels

Meetjesland

Wandelen in Luik

Een deugddoende wandeling in een van de Meetjeslandse bossen is de ideale manier om een winterse dag door te komen. In het kader van een winteractie biedt het Meetjesland winterse arrangementen aan voor € 150 euro voor twee personen. Deze arrangementen hebben één ding gemeen: behalve overnachting met ontbijt krijgt elke bezoeker ook een wandelroute in de buurt van het logies cadeau. Bovendien wandel je deze winter in première de Bladelin Wandelroute in het gezellige grensstadje Middelburg. Je steekt de Nederlandse grens over en ontdekt de kreken die ’s winters op hun mooist zijn! Op pagina 63 kan je trouwens zo’n arrangement winnen. www.toerismemeetjesland.be/ winterinhetmeetjesland

De dienst voor toerisme van de stad Luik heeft onder de naam Accent nature een serie van zeven wandelingen van 7 tot 16 km uitgestippeld om de groene ruimten rond de stad te ontdekken. Het zijn lijnwandelingen, waarvan enkele gecombineerd kunnen worden. Voor iedere tocht is er een uitgebreide brochure die je van het internet kan downloaden. www.liege.be/telechargements/pdf/ publication lg_accent_nature.

Wandelen in Nederland In de gids Korte wandelvakanties in Nederland vind je 11 wandeltochten door karakteristieke en sfeervolle Nederlandse landschappen, van de Limburgse heuvels via de Friese meren naar de Zuid-Hollandse kust. Het zijn tochten van twee tot vijf dagen met totale afstanden van 45 tot 120 km. Ze bestaan hoofdzakelijk uit stukken van lange-

fietsnieuws Oorlogssporen De bevrijding van de Nederlandse provincie Zeeland in 1944 is een zware strijd geweest en her en der zijn nog littekens in het landschap te zien. Talloze kreken, bunkers en monumenten herinneren aan de diepe wonden die toen werden geslagen. Langs deze oorlogssporen werden 14 fietsroutes ontwikkeld, elk rond een gebeurtenis of thema. Ze zijn 19 tot 49 km lang en volgen zo veel mogelijk het knooppuntennetwerk. De routes zijn beschreven in het gidsje Fietsen langs sporen van de oorlog in Zeeland. Uitgeverij Den Boer/De Ruiter, ISBN 978-90-7987-528-3, prijs € 9,90.

Achteruitkijkspiegeltje Looky is een nieuw soort fietsspiegeltje, subtiel geplaatst in een fietshandschoen. Je krijgt er snel en eenvoudig zicht mee op de situatie achter je, zonder je te moeten omdraaien. Gewone fietsspiegels die aan het stuur bevestigd zijn, zijn kwetsbaar en soms voorwerp van vandalisme. Met Looky heb je daar geen last van. Je steekt simpelweg je hand op om het verkeer achter je te zien of contact te houden met je volgers of je kind achterop de fiets of in de fietskar. Er zijn verschillende kleuren beschikbaar en je kan kiezen tussen een spiegeltje op de linker of de rechter handschoen. De prijs van dit leuke hebbedingetje is € 19,50. www.looky.eu.

Christina Bloem en André Maes

Voordelig reizen Deutsche Bahn heeft diverse mogelijkheden om met regionale treinen goedkoop in Duitsland te reizen. Vooral voor groepjes tot maximaal vijf personen die op één ticket reizen, zijn de voordelen groot. Met een LänderTicket bijvoorbeeld, reis je met maximaal vijf personen een hele dag met alle regionale treinen (RE, IRE, RB en S-Bahn) en alle bussen, trams en metro’s van een bepaalde deelstaat, bijvoorbeeld Noordrijn-Westfalen. ICE, IC en EC treinen zijn daarbij uitgesloten. De prijzen variëren per deelstaat en gaan van € 28 (Brandenburg/Berlijn) tot € 38 (Sleeswijk-Holstein). De tickets zijn op werkdagen geldig van 9u tot de volgende dag 3u en in het weekend van 0u tot de volgende dag 3u. Met een Quer-durchs-Land-Ticket reis je op werkdagen met maximaal vijf personen een hele dag met de regionale treinen door heel Duitsland. De eerste persoon betaalt € 42, de tweede t/m de vijfde € 6 per

persoon. De kaartjes zijn geldig van 9u tot de volgende dag 3u. Reizen in het weekend is nog voordeliger. Met een Schönes-Wochenende-Ticket reis je op zaterdag of zondag met maximaal vijf personen een hele dag met alle regionale treinen, bussen, trams of metro’s in heel Duitsland. Het kaartje kost € 39 en is geldig van 0u tot de volgende dag 3u. Kinderen tot en met 14 jaar reizen, onder begeleiding van hun ouders, gratis in alle treinen van Deutsche Bahn. Het tarief voor fietsen varieert van € 4 tot € 4,50 per dag, afhankelijk van de deelstaat.

Win!

Op Weg mag drie LänderTickets naar keuze weggeven. Onze eenvoudige vraag: hoeveel deelstaten telt Duitsland? Mail het antwoord en je adresgegevens voor 31/12 naar wedstrijd@groteroutepaden.be met vermelding Deutsche Bahn en met de naam van de deelstaat waarvoor je een Länder-Ticket wenst.

Fietsvakantiewinkel

• Alle ﬁetsgidsen en -kaarten • Fietsvakantieuitrusting • Kampeeruitrusting

www.fietskaarten.be

● ● ● ●

24 | Op Weg 2011-6

Alle fietsgidsen en -kaarten Fietsvakantieuitrusting Kampeeruitrusting Compleet, snel en liefde voor het fietsen

GR-nieuws Nieuw: folder Grote Routepaden Als GR-schilders of LF-peters op pad gaan, worden ze regelmatig geconfronteerd met nieuwsgierige wandelaars en fietsers. Vaak mensen die wel de streepjes of de bordjes kennen, maar nog nooit van Grote Routepaden gehoord hebben. Om hen op het rechte pad te brengen is er nu een nieuwe handige plooifolder. Met beknopte info over de werking en met twee overzichtskaartjes van alle GR-paden en LF-routes in Vlaanderen. Heb je een plek om wat folders te leggen? Organiseer je zelf een wandel- of fietsevenement en wil je hem graag verspreiden? Stuur een mailtje naar het secretariaat (info@groteroutepaden.be) en ze worden je gratis opgestuurd.

Markeren kan je leren Meer dan 100 vrijwillige ‘schilders’ onderhouden de GR-paden in Vlaanderen. Witte en rode streepjes schilderen, het lijkt eenvoudig. Maar er komt heel wat bij kijken. De markering is het visitekaartje van Grote Routepaden, daarom moet het verzorgd, esthetisch en eenvormig gebeuren. Ze mogen niet storend zijn in het landschap en geen schade berokkenen aan eigendommen of bomen. En ze moeten goed zichtbaar zijn. ‘Schilders’ is trouwens niet meer de juiste term. Waar het kan, gebruiken we vandaag stickers. Elk pad wordt minstens eenmaal per jaar gecontroleerd, bij voorkeur in het voorjaar. Afschilferende verf of verkleurde stickers worden netjes verwijderd vooraleer een nieuw laagje in de plaats komt. Deze en andere spelregels werden gebundeld in de brochure ‘Markeren kan je leren’. Zin om ook mee te werken? Mail naar barbara.dessein@ groteroutepaden.be of bel naar 02 204 09 71.

Medewerkersweekend Begin oktober bliezen een tachtigtal vrijwilligers van Grote Routepaden een weekendje verzamelen in de jeugdherberg van Voeren. Er werd nagedacht over het nieuwe werkjaar en er werd vanzelfsprekend gewandeld en gefietst. Maar op het programma stond ook een heuse boerengolf. Voor alle duidelijkheid, het doel van het spel is niet om op de koeien te mikken…

Vlotte pen? Schrijf je graag en heb je af en toe wat tijd? Op Weg zoekt vrijwillige medewerkers die bereid zijn wandelaars of fietsers te gaan interviewen over hun tochten en die gesprekken uit te schrijven. Interesse? Stuur een mailtje naar opweg@groteroutepaden.be.

Index In het verleden drukten we in de zesde Op Weg van het jaar steevast een index af met alle bestemmingen die het afgelopen jaar aan bod kwamen. Dat doen we niet meer. We verwijzen graag door naar de website, die nu elk moment in een nieuwe gedaante kan verschijnen. Zowel in de oude als in de nieuwe versie kan je met eenvoudige trefwoorden reportages opzoeken en downloaden (mits je lid van GR bent en inlogt). Voordeel van deze werkwijze: dit archief gaat terug tot 2003. Zo levert de zoekterm ‘Eifel’ je bijvoorbeeld 27 artikels op.

60 | Op Weg 2011-6

Info | Gps

Digitale kaarten Een gps is geen goedkoop hebbeding. Maar eenmaal het kleinood in handen ben je er nog niet. Want bij een gps horen digitale kaarten, en ook die kosten meestal geld. Logisch dus, deze veel gestelde vraag: “Welke kaart moet ik bij mijn gps kopen?’

Outdoor Het antwoord op die vraag is om te beginnen afhankelijk van het type gps: een outdoor gpsmodel (bv. van Garmin) of een smartphone met gps functie (bv. een Android toestel). Daarnaast moet je ook de vraag stellen welk soort kaart je wenst. Er bestaan stratenkaarten en topokaarten, en beide types kaarten kunnen wel of niet routeerbaar zijn. Om het niet al te ingewikkeld te maken, beperken we ons in dit artikel tot een bespreking van de categorie ‘outdoor’ gpssystemen. De belangrijkste leverancier op de Belgische markt is Garmin. Dat maakt de keuze meteen een stuk eenvoudiger want op die toestellen werken alleen kaartproducten die verdeeld worden door Garmin zelf. Er is één uitzondering op deze regel, maar daarover verder meer. Ook binnen het merkgebonden aanbod is nog een ruime keuze mogelijk. Kaarten voor outdoor gps-systemen zijn tegenwoordig vrijwel altijd routeerbaar. Dit wil zeggen dat de gps zelf een route kan voorstellen op basis van de informatie die de kaart bevat. Wie van deze optie gebruik wil maken, moet weten dat de routering een verschillende uitkomst kan geven naargelang met een stratenkaart of een topokaart gewerkt wordt.

Stratenkaart vs topokaart Een stratenkaart zoals de CityNavigator van Garmin bestrijkt een groot gebied en is routeerbaar, maar niet zo gedetailleerd dat ze ook (onverharde) fietsen wandelpaden

Gps is ‘in’, ook bij wandelaars en fietsers. Als promotor van wandelen en fietsen over lange afstand wil GR je graag op het juiste track zetten. Daarom deel 2 van onze reeks, verzorgd door de gps-werkgroep. toont. Topokaarten zoals de Garmin Topomap Benelux bevatten die details wel en zullen dus ook fietsen wandelpaden weergeven. Daartegenover staat dat ze een veel kleiner gebied bestrijken. Ook deze merkgebonden topokaarten zijn routeerbaar. In dezelfde categorie kaarten ontwikkelde Garmin in samenwerking met o.a. Grote Routepaden zowel een routeerbare fiets- als wandelrouteplanner. Voer een bestemming in en deze kaarten leiden je via fiets- of wandelvriendelijke wegen naar je bestemming. Het werkt net als een auto gps: kan je daar bijvoorbeeld kiezen voor zo veel mogelijk autosnelwegen, dan kan je dat met deze producten voor fiets- of wandelwegen. Een belangrijke aanvulling is dat deze betalende, merkgebonden kaarten zowel op je gps-toestel als op je PC kunnen geïnstalleerd worden.

OpenStreetMap Er is één uitzondering op de regel die stelt dat op een outdoor gps enkel merkgebonden kaarten kunnen gebruikt worden. Op Garmin toestellen kunnen namelijk ook routeerbare OpenStreetMap (OSM) kaarten geïnstalleerd worden. OSM is een open source organisatie die de wereld in kaart brengt los van de commerciële kaartenmakers. OSM kaarten zijn gratis omdat ze aangeboden worden onder de Creative Commons licentie. OSM is een werk in opbouw. Dit betekent dat de mate van detail van de kaarten nogal varieert naargelang de locatie. Zo is Nederland al veel gedetailleerder in kaart gebracht dan België en zijn er ook binnen België grote verschillen. Vlaamse steden zijn redelijk goed ingevuld net als enkele bekende fietsen wandelgebieden. Andere streken vertonen dan weer erg weinig informatie. De OSM

kaart kan zowel op je gps-toestel als op je PC geïnstalleerd worden.

Tracks In tegenstelling tot wat velen misschien denken, kunnen ook minder gedetailleerde kaarten nuttig zijn. We gaan er van uit dat lezers van Op Weg een gps vooral willen gebruiken om bepaalde trajecten te wandelen of fietsen. In het vorige nummer legden we uit dat je dan een track volgt. Die staat los van de kaart die op het toestel staat en kan altijd gevolgd worden ongeacht het detailniveau van de onderliggende kaart. Sommigen hebben het liefst een minder ‘drukke’ kaart op de gps en geven daarom de voorkeur aan een stratenkaart of een OSM kaart. Voor hen primeert de track en de gps geeft op elk moment aan of ze nog wel ‘on track’ zijn. Tracks kunnen kant en klaar op tal van websites gevonden worden. Je kunt ze downloaden op je eigen PC en vervolgens opladen naar je gps-toestel. Op de nieuwe website van Grote Routepaden zal je de correcte en meest recente tracks van GR- en LF-routes vinden. Wie zelf geen tracks tekent of corrigeert, hoeft ook op de PC niet over gedetailleerde digitale kaarten te beschikken. Wie dat wel wil, maar zonder op zijn gps merkgebonden kaarten te gebruiken, heeft voor de PC andere mogelijkheden. Er is een ruim aanbod kaarten op basis waarvan tracks kunnen getekend worden. Voorbeelden zijn de Topografische Wandelkaarten van Lannoo (1/10.000) of het gratis programma Google Earth. Welk programma je ook gebruikt op de PC, belangrijk is wel dat de track in een formaat kan omgezet worden dat verenigbaar is met je gps-toestel. Luc Verdegem, Guido Vandroemme en Reen Simoen

Meer weten over gps? Blijf de gps-werkgroep zeker volgen in Op Weg en binnenkort ook online. De nieuwe website van GR zal immers een gps-rubriek bevatten. Zit je zelf nog met hoofdbrekend gpsdilemma, stuur dan gerust een mailtje naar gps@groteroutepaden.be.

2011-6 Op Weg |

GR (WEB) WINKEL

met het grootste assortiment aan topogidsen, fietskaarten

en wandelkaarten

Te koop In de webwinkel op www.groteroutepaden.be (bestellingen worden per post opgestuurd)

Met 10% korting voor GR&LF-leden

Wandelgidsen en -kaarten

Superkorting

• GR overzichtskaarten van België (1/300.000), Frankrijk en Nederland • alle Vlaamse en Waalse GR-topogidsen

op alle Nederlandstalige edities van Waalse topogidsen:

• Dagstappergidsen

Luswandelingen in de provincie Luik

• Franse GR-topogidsen (levertijd van ca 3 weken

Te Voet door Brussel en omgeving

voor sommige gidsen) • Franse PR-gidsen (op bestelling; levertijd van ca 3 weken) • de Nederlandse LAW-gidsen

GR 5 Noordzee-Middellandse Zee, Wallonië en Luxemburg GR 57 Ourthevallei en Sentier du Nord GR 126 Brussel - Namen - Membre-sur-Semois

• Gps-routeplanner

Fietsgidsen en -kaarten • LF-, RAVeL- en RV-overzichtskaart van België (1/250.000) • Dagtrappergidsen • LF-topogidsen van Vlaanderen en Nederland • Vlaamse provinciale knooppuntnetwerkkaarten • Rando-Vélo topogidsen Wallonië • Nederlandse Fietsideeënkaart (met LF-routes) • de langeafstandsfietsroute-gidsen van Pirola en Benjaminse • Gps-routeplanner

Stafkaarten • NGI-stafkaarten op schaal 1/50.000, 1/25.000 of 1/20.000 • NGI toeristische stafkaarten (Hoge Venen, Zoniënwoud)

Bestel tijdig! Door onze verhuis kunnen er vertragingen zijn bij het toezenden. Actie geldig tot 31 januari 2012 of zolang de voorraad strekt.

€ 8,50 voor één gids € 14 voor twee gidsen € 18,50 voor drie gidsen € 5 / stuk vanaf 4 gidsen (mogen ook dezelfde zijn) (exclusief portkosten)

GR WANDEL

ARRANGEMENTEN

Pajottenland Dwars door golvende akkers, kleine dorpjes, grote vierkant-hoeves en kastelen. De GR 512 leidt je via het kasteel van Gaasbeek naar St.-Kwintens-Lennik, de Dendervallei en Geraardsbergen. In een modern, sfeervol hotel*** in hartje Ninove.

Hageland Via de GR 512, de GR 5 en de Streek-GR volg je de Demer en de Winge langs fikse heuvelruggen, broeken en beemden, de waterburcht van Horst en Zichem. In een charmehotel** in Rillaar met sauna en jaccuzi. Met mogelijkheid tot gps-initiatie.

Maas- & Mergelland Vanop de Pieterberg bij Maastricht heb je een verrassend mooi panorama. Andere hoogtepunten langs de GR 128 Oost en de GR 5 zijn het fort van Eben-Emael, de kastelen van Alden-Biesen en Renesse en de watermolen in Blaar. In een prachtig gerestaureerde hotelhoeve** in Riemst.

Fruitig Haspengouw Holle wegen, akkers, boomgaarden, tal van schitterende uitzichten en een stukje Romeinse heirbaan zijn de ingrediënten van GR 128 en GR 564. In een comfortabele hotelhoeve** in Batsheers.

Zwalm en Vlaamse Ardennen

Grote Routepaden werkte 8 korte arrangementen uit langs de mooiste GR-paden in Vlaanderen. Je gaat zorgeloos op pad met uitgewerkte routebeschrijvingen, GR-wandelgidsen en kaartmateriaal. Je verblijft in één hotel. De hotelier zorgt voor een warm ‘ Uitwerking als onthaal, lekkere maaltijden, een gesneden brood: stevig lunchpakket en het nodige alles super ’ vervoer ter plaatse.

De GR129, GR 122 en Streek-GR leidt je door de driehoek Oudenaarde-Ronse-Brakel met zijn pittige hellingen, een tros schitterende panorama’s, eeuwenoude bosgroepen en rustige dorpen. In een modern, rustgevend hotel*** in het landelijke Parike.

Heuvelland

Nieuw Wandeldagen over onze West-Vlaamse ‘bergen’ zijn doordrongen van panoramische hoogstandjes en herinneringen aan de ‘Groote Oorlog’ zijn steeds dichtbij. De GR128 (Frans-Vlaanderen), GR 5A (Zuid) en Streek-GR Heuvelland brengen ons aan beide zijden van de ‘schreve’. In een aangenaam hotel*** boven op de Rodeberg in Westouter. In en om Voeren

2-daagse (1 nacht)

3-daagse (2 nachten)

4-daagse (3 nachten)

single (toeslag per nacht)

Pajottenland

110

179

—

Hageland

128

186

—

Maas-Mergelland

119 (*)

183

—

Haspengouw

126 (**)

194

—

Antwerpse Kempen

Zwalm/Vlaamse Ardennen

128

213

287

Heuvelland

116

189

257

133

218

142

236

327

Waar vind je nog de “stille” Kempen? Op GR 565 en de streek-GR rond Kasterlee met zijn zandige heuvelruggen, uitgestrekte bossen, kleine landbouwgehuchten en natuurreservaten. In een stijlvol hotel**** met binnenzwembad in het rustgevende groen van Lichtaart.

Wandelarrangementen

Voeren Antwerpse Kempen

(***)

Prijzen geldig voor de verblijfsperiode van 01/01/2012 tot 31/12/2012 Prijs per persoon, volpension, (ontbijt, picknick, avondmaal), in 2-persoonskamer met douche(bad) en wc, inclusief één informatief wandelpakket per boeking (gemarkeerde routes, wandelgidsen en trajectkaarten) en vervoer ter plaatse voor de wandeltrajecten (*) 2-daagse enkel te boeken in midweek (**) 2-daagse enkel te boeken in midweek van 01/04 tot 31/09 (***) te boeken vanaf 1 mei (realisatie hertekende GR-paden)

64 | Op Weg 2011-6

Een golvend landschap overdekt met velden en bossen: op de GR 128, de GR 563 en de LAW 7 (Krijtlandpad) snoep je niet enkel van Voeren, maar ook van het Zuid-Hollandse Krijtland en het Waalse Land van Herve. In een schitterend gerestaureerde vierkantshoeve*** in ’s Gravenvoeren.

Informatie en boekingen het ganse jaar door bij Anders Reizen – tel 013 33 40 40 www.andersreizen.be