Op Weg 3, 2011

België-Belgique P.B.-P.P. 9099 Gent X BC21170

Retouradres: Grote Routepaden vzw, Van Stralenstraat 40, 2060 Antwerpen - Afgiftekantoor Gent X - Erkenning: P 309099 - Tweemaandelijks

Juni-Juli 2011 - 4,90 €

Magazine voor Wandelaars & Fietsers

Zes historische paden

In het spoor van Willem de Veroveraar, Wilhelm Tell en Tijl Uilenspiegel Fietsen langs de Limes en de Muur van Hadrianus Cateran Trail Schotland • LF 1 Noordzeeroute • Close-up GR 5 en LF 6

2011 • 3

edito Op het pad van de geschiedenis Is geschiedenis saai? Volgens mijn dertienjarige dochters wel. En ik moet toegeven, van de eerste pagina’s van hun handboek eerste middelbaar werd ik ook niet enthousiast. Een droge definitie van geschiedenis gevolgd door een al even droge opsomming van bronnen en tijdvakken. Dan was mijn jongste dochter beter af.

Vlak voor het slapengaan reisde zij enkele weken door de tijd, van het oude Rome via de Maya’s naar de Franse Zonnekoning. Een spannende reis in het spoor van Geronimo Stilton en zijn knaagdiervriendjes…

Intussen loopt het eerste middelbaar bijna ten einde en organiseerde de juf geschiedenis een uitstap naar Nederland. Bestemming: het belevingspark Archeon en het Huis van Anne Frank.

Vooral het verhaal van Anne Frank bleef plakken. Geschiedenis bleek dan toch niet altijd even saai…

Ook Op Weg begeeft zich dit nummer op het pad van de geschiedenis. In zes reportages wandelen of fietsen we langs plaatsen die de loop van de Europese geschiedenis mee bepaald hebben. Zo vroegen diezelfde dochters onlangs hoe het komt dat Vlamingen Nederlands praten en Walen Frans. Hoe eenvoudig je dat ook probeert uit te leggen, om de rol van de noordelijke grens van het Romeinse imperium (de ‘Limes’) kan je onmogelijk heenfietsen.

En laten we net die grens volgen in onze twee fietsreportages.

Onze wandelreporters deden niet onder. Zij volgden het pad van Willem de Veroveraar en Wilhelm Tell en verkenden plekken die essentieel waren voor de ontstaansgeschiedenis van Engeland en Zwitserland. Met Tijl Uilenspiegel tenslotte belanden we in de wereld van de laat-middeleeuwse verhalen. Of hij er ooit echt geleefd heeft kan niemand vertellen (zijn levensloop werd wel eens herschreven…), maar hij blijkt een uitstekende gids om Damme en omstreken te verkennen.

Of je die historische achtergrond nu boeiend of saai vindt, uiteindelijk doet Op Weg alweer wat het altijd wil doen: een aantal interessante wegwijzers neerplanten op je zoektocht naar leuke wandel- of fietsbestemmingen. Plekken waar je kan genieten van de natuur of van je inspanning. En wie weet even stilstaan bij het verleden.

Veel leesplezier, Peter Cristiaensen Hoofdredacteur Op Weg De Muur van Hadrianus.

PS Als je verder bladert zal je zien dat de binnenkant van Op Weg een opfrisbeurt kreeg. Een jaar na de geslaagde overstap naar vierkleurendruk waren we toe aan een upgrade van de vormgeving.

Wat minder strak, wat lichter en wat meer variatie. Oordeel zelf maar.

2011-3 Op Weg |

3

in dit nummer

Close-up 6

Close-up | LF 6 In Flanders Fields

7

Close-up | GR 5 Het Pieterpadmonument

Reportages

8

langs historische paden 8

Wandelreportage | België In het spoor van Tijl Uilenspiegel

12 Fietsreportage | Engeland Coast to Coast langs de Muur van Hadrianus

18 Wandelreportage | Zwitserland Weg der Schweiz

12

34 Fietsreportage | Duitsland Oostenrijk Hongarije Langs de noordgrens van het Romeinse imperium

42 Wandelreportage | Engeland 1066 Country Walk

54 Wandelreportage | Schotland De Cateran Trail

Tips

34

17 Wandeltip | Groothertogdom Luxemburg Van station naar station

47 Fietstip | Duitsland Langs de Lahn

53 Fietstip | België

42

Kempense Heuvelroute

En verder 22 Fietsnieuws

Win!

Basiskaart LF-routes p 22 fietsideeënkaarten p 23 knooppunterboxen p 24 wandelschoenen van Lowa Kids p 27 overzichtskaarten van E-wegen p 59 een verblijf in De Korrele p 63

27 Materiaal | Schoenen voor in het bos 28 Gebeten door het virus | Mauro bepaalt nu het ritme 30 Wandelnieuws 39 Column | Ziek onderweg 41 Gezond op weg | Het iliotibiale bandsyndroom 48 Fotoreportage | LF 1 Noordzeeroute 50 Info | NMBS goes Europe 58 GR-nieuws 61 GR-dagtochten

54

65 Opmerkelijk 66 Column | Breedgeschouderd 2011-3 Op Weg |

5

Wandelreportage | België

In het spoor van

Tijl Uilenspiegel

Damme, de heimatstad

Volgens de legende was Tijl Uilenspiegel een deugniet die vrij als een vogel rondtrok. Veel later, in een roman uit de 19e eeuw, krijgt Tijl gezelschap van Nele en Lamme Goedzak en wordt hij een verzetsheld tegen de Spaanse bezetter. Het is deze Tijl die onze gids is voor een prachtige Streek-GR langs kreken en kanalen.

8 | Op Weg 2011-3

Tussen de eerste bloesems van de meimaand, ergens in de loop van de tweede helft van de 16de eeuw, zagen twee voorname tegenpolen op precies dezelfde dag het levenslicht. De één werd geboren in Spanje als infant Filips, de andere in Damme als Tijlbert, zoon van Klaas de kolenschepper en Soetkin. Filips zou een beul worden, Tijl een grootmeester in kwinkslagen, schelmenstreken en koorddansen, bedreven in de kunst van de aftroggelarij, maar bovenal in het bezit van een gouden hart.

Filips werd eenmaal gedoopt, Tijl zesmaal en wel op één en dezelfde dag: in een stortvlaag, in de drup door een gat in het dak van de kerk, door mijnheer pastoor, in het café, in het slijk na een jammerlijke val en tenslotte in de wastobbe thuis.

Vele jaren later, ten tijde van de Tachtigjarige Oorlog, staat Tijl als jonge snaak op een boogscheut van Damme aan de loodrechte oever van

de vaart. Hij tuurt naar de sierlijke toren van het frivole stadhuis, naar de vele patriciërshuizen en de robuuste blokkenkerk. In zijn jeugdjaren heeft hij veel meegemaakt. Hij bracht vaak mensen aan het lachen, maar anderen ergerden zich aan zijn fratsen. En dus werd hij stante pede voor die misdrijven door de notabelen veroordeeld tot een pelgrimstocht naar de kapel van de Heilige Gertrudis in Watervliet, behoedster van alle gevaarlijke ondernemingen en tevens patrones van GR-Oost-Vlaanderen.

De geschiedenis van Damme is niet los te koppelen van het Zwin. De zwingeul ontstond door de storm van 1134, die een gat sloeg tot vlakbij Brugge. Daarop bouwde de stad een haven in het vissersdorp Damme.

Later verzandde het Zwin en begon het verval van het rijke Damme. De omwallingen dateren uit de 16de en 17de eeuw.

Als Tijl achterom kijkt ziet hij zijn geliefkoosde Damme.

Op weg naar Sluis Tijl laat Damme achter zich en neemt zich voor zijn broek aan die straf te vegen. Hij trekt noordwest in de richting van Retranchement, aan de monding van het Zwin, in de hoop er een schip te vinden dat hem naar verre landen zal brengen. Tevens hoopt hij dat wegwijzers in de vorm van geel-rode of wit-rode streepjes hem de goede weg tonen. Hij volgt ze over Oostkerke naar de Siffon, langs ongekende wegen dwars

Tijl voelt zich gevleid dat de wandelroute naar hem genoemd is. door vruchtbaar land vol landerijen. Rechts is het dorp van Moerkerke zichtbaar, een eind verder het nietige Lapscheure. In Hoeke, een parochie geschapen voor vissers, nodigen een paar horecabedrijven de voorbijgangers uit.

Maar Tijl houdt het op zijn zelfgemaakte picknick en stapt gezwind door het natuurgebied langs de Damse Vaart. Even verder staat hij in bewondering voor het piepkleine Sint Anna ter Muiden. Niets of niemand beroert het schattige pleintje met charmante huisjes. Het vroegere raadhuis, de gekunstelde waterpomp en de noeste vierkante kerktoren getuigen van een

Het beeld van Tijl bij de molen van Damme.

rijk verleden. Aan het einde van de Burkeldijk passeert hij Vrede, een wijk met amper één huis.

Uiteindelijk arriveert hij aan de monding van het Zwin, maar geen enkel schip wil de boeteling meenemen.

Er staat Tijl niets anders te doen dan terug te keren. De GR-tekens van het LAW Deltapad voeren hem langs vers aangelegde natuurgebieden naar Retranchement, ooit volledig door geulen omsloten. De dag loopt op zijn einde en op het kleine marktplein van het dorp geeft Tijl nog een voorstelling van zijn kunnen, wat hem een aardige duit oplevert. Dan zoekt hij een schuilplaats op.

De zon staat nog schuin op de wereld als Tijl onder luid klokkenspel ontwaakt en fluitend het dorp de rug toekeert richting Sluis. Hij voelt zich gevleid dat de wandelroute naar hem genoemd is en bereikt Sluis nog voor de zon op zijn hoogste punt staat.

Het stadje Sluis was vroeger net als Damme een voorhaven van Brugge, maar door de verzanding van het Zwin kwam er een einde aan die bloei. Het is nog geheel omgeven door een vesting met zes bastions en heeft als enige stad in Nederland een belfort. Sluis werd in 1944 tijdens de Tweede Wereldoorlog zwaar vernield.

Lamme Wie ontmoet Tijl daar in Sluis? Jawel, zijn boezemvriend uit Damme, Lamme Goedzak. Die is met zijn ezel Grouwtje op stap, toevallig ook naar Watervliet, waar een vrijgevige suikertante haar oude dag slijt. Lamme kent de wegen naar Watervliet op zijn duimpje maar kiest resoluut voor de GR-variant.

Beide spitsbroeders verlaten Sluis langs de brede waterweg, ’s zomers een paradijs voor vissers, ’s winters bij voldoende vriesweer een paradijs voor schaatsers. Lamme zit zijdelings op zijn ezel, Tijl stapt er achteraan. Een groep wandelaars verwijt Lamme dat hij beter zelf zou lopen om wat aan zijn vette pens te doen.

Dus wisselen ze van plaats.

Kobus, een zelf te bedienen veer, brengt hen aan de overzijde van het kanaal, nabij de SintDonaashoeve, erfstuk van de Spaanse markies Spinola. Veld- en graswegen worden hun deel.

De overstapjes in de natte weiden tussen langgerekte kreken worden door Grouwtje moeilijk verteerd. Via een rij populieren komen ze op een lange dijk, die naar Heille zijn eigen weg heeft. Rondom niets dan rijpend koren in laag polderland, diep uitdeinend in gele en gouden kleuren. Aangezien de nacht straks de dag heeft ingehaald zwenken ze naar Middelburg, op een zijsprong van de route, waar Lamme weet heeft van een restaurant en slaapgelegenheid.

2011-3 Op Weg |

9

Fietsreportage | Engeland

Coast to Coast langs de Muur van Hadrianus In het jaar 121 n.C. startte de Romeinse keizer Hadrianus de bouw van een verdedigingsmuur tegen de Picten, helemaal van de oostkust van NoordEngeland tot de westkust. Langs dit historische traject loopt sinds enkele jaren de Hadrian’s Cycleway.

12 | Op Weg 2011-3

Segedunum Van de B&B in Whitley Bay is het nog even fietsen naar de alternatieve startplaats van de Hadrian’s Cycleway aan het havenhoofd van Tynemouth. Op diezelfde plaats eindigt de C2C Cycleway die vanaf Whitehaven Engeland van west naar oost doorkruist. Langs deze route zal ik terugkeren. Maar dus eerst Hadrian’s Cycleway. De officiële startplaats ligt bij de ruïnes van het Romeinse fort Arbeia in South Shields, aan de overkant van de Tyne. De etappe van vandaag loopt vlak langs de Tyne en deze rivier zal de ganse dag nooit ver uit de buurt zijn.

Meteen na de start rij ik door een poort die speciaal voor de route gebouwd werd. Na een paar kilometer zijn de eerste Romeinse resten al te zien: de ruïnes van het fort Segedunum. Hier begint ook Hadrian’s Wall Path, de wandelroute langs de Muur. Soms lopen het fietstraject en het wandelpad samen, steeds dicht in de buurt van de Tyne. In het drukke Newcastle is de bewegwijzering niet altijd gemakkelijk te vinden, maar dank zij de vooraf getekende track op mijn GPS hoef ik nooit te zoeken.

Corstopitum In Gateshead liggen kort na elkaar enkele mooie bruggen over de Tyne. Daar loopt het traject over een grote drukbezochte markt.

Wel leuk, al die kraampjes, maar ook moeizaam om met een bepakte trekkingfiets aan de hand tussen de mensen door te manoeuvreren.

Voorbij Newcastle wordt de Tyne een langzaam stromende ondiepe rivier tussen groene oevers.

Af en toe is er een steile helling en er staat een stevige tegenwind.

Vlak naast het fietspad ligt een klein hagelwit huisje, ‘Stephenson’s Cottage’, genoemd naar de uitvinder van de stoomtrein. Ik denk dat de naam ‘Tyne Cot’ van de bekende militaire begraafplaats bij Ieper refereert naar dit gebied.

Op deze begraafplaats stonden immers tijdens WOI gebouwtjes die de Engelse soldaten deden denken aan de kleine arbeiderscottages langs de Tyne.

Corbridge is een mooi historisch stadje. De overblijfselen van het Romeinse legerkamp

Hadrian’s Wall Toen keizer Hadrianus in het jaar 121 Brittannia had bezocht, gaf hij opdracht tot het bouwen van een muur die bescherming moest bieden tegen invallen van de Picten vanuit het noorden (het huidige Schotland).

De legionairs hadden na 6 jaar het grootste gedeelte klaar. Elke steen werd met de hand in naburige steengroeven gekapt. De Muur was 80 Romeinse mijlen lang (117 km) en liep enkele kilometers ten zuiden van de huidige grens tussen Engeland en Schotland. Na iedere (Romeinse) mijl werd een ‘milecastle’ met een doorgangspoort gebouwd en tussen twee milecastles telkens twee ‘turrets’ (wachttorens). De Muur was 3 m dik (soms minder) en 4 tot 5 m hoog.

Aan de oostkant was de Muur meer een dijk van plaggen met daarvoor een diepe gracht. In de regio lagen ook een twaalftal legerkampen en forten, zoals Corbridge, Birdoswald en Vindolanda. 250 jaar lang vormde de Muur van Hadrianus de noordwestelijke grens van het Romeinse rijk.

Veel stenen van de Muur zijn in de loop der tijden gebruikt voor bouwwerken in de buurt, maar het middelste deel is goed bewaard gebleven. Hadrian’s Wall is in 1987 door de UNESCO tot Werelderfgoed uitgeroepen en werd een belangrijke toeristische trekpleister.

Corstopitum liggen vlakbij en ik ga even een kijkje nemen. Met het boekje erbij en wat fantasie komen de ruïnes tot leven.

De route volgt nu het traject van Stanegate, de vroegere Romeinse steenweg, die diende voor de bevoorrading van de Muur. Af en toe is er een steile helling en er staat een stevige tegenwind. Met ondertussen een goeie 80 km in de benen is de jus er al wat uit. Een zeer steile klim langs een kronkelend weggetje voert naar de resten van het grote Romeinse legerkamp Vindolanda, vlakbij de Muur. Het is al laat in de namiddag en ik stop alleen om enkele foto’s te nemen. Nog een laatste helling en dan kom ik bij de jeugdherberg ‘Once Brewed’. In de pub ernaast, ‘Twice Brewed’, ontmoet ik die avond een groepje beroeps- en amateurarcheologen.

Ze doen opgravingen in Vindolanda en vertellen dat ze nog voor ettelijke jaren werk hebben.

2011-3 Op Weg |

13

fietsnieuws Ecologisch

Fietsbox Limburg

Fietsen is op zich al ecologisch, maar Natuurvrienden maken het nog ecologischer. Hun ‘Ecocyclotochten’ zijn immers natuurtochten van 35 tot 40 km op het knooppuntennetwerk met aandacht voor ecovriendelijke bezienswaardigheden. Voorlopig zijn er alleen routes in de provincie Antwerpen, maar uitbreiding is voorzien. Voor iedere tocht is er een Ecocyclogids met routebeschrijving en beknopte info. Je kan de routes individueel fietsen of deelnemen aan begeleide tochten op vaste dagen. Dit zijn 5 juni (Antwerpen), 2 juli (Ecocyclo for kids in Antwerpen), 20 augustus (Westerlo) en 25 september (Kalmthout). Prijs van de gidsjes € 2, deelname aan de begeleide tochten kost € 12. www.natuurvrienden.be.

De Fietsbox van Toerisme Limburg bevat twee nieuwe en vier bestaande themakaarten met fietstrajecten langs het knooppuntennetwerk. Bij de box krijg je een gratis Knooppunter. De nieuwe themakaarten zijn: ‘Proef en beleef het platteland’ (vijf routes van 44 tot 64 km langs hoeves, brouwerijen en kaasmakerijen in de Limburgse Kempen) en ‘Vijvergebied De Wijers’ (vijf lussen van 28 tot 56 km door het grootste vijvercomplex van België).

De bestaande routekaarten zijn: ‘Van bloesem tot oogst’ (zes trajecten van 24 tot 49 km door de Haspengouwse fruitstreek), ‘Kastelenlandschap’ (vier lussen van 32 tot 44 km langs Haspengouwse kastelen), ‘Snoer van Maasdorpjes’ (drie grensoverschrijdende routes van 34 tot 42 km in de Maasvallei) en ‘Nationaal Park Hoge Kempen’ (drie trajecten van 22 tot 36 km door het Nationaal Park).

De box bevat ook voordeelbonnen, waarmee je onderweg in een aantal fietscafés een extraatje krijgt. Prijs € 9,50, de afzonderlijke routekaarten kosten € 2. www.toerismelimburg.be.

Hoppetocht Net als in West-Vlaanderen werd ook in OostVlaanderen van oudsher hop geteeld, vooral in de streek rond Aalst en Affligem.

De nieuwste thematocht van Oost-Vlaanderen heet dan ook Hoppetocht. Deze is uitgestippeld langs knooppunten in de heuvelachtige regio van Aalst, Affligem, Asse en Opwijk. Hij bestaat uit twee lussen. Lus 1 (36,6 km) gaat door de Faluintjesstreek en passeert de abdij van Affligem. Lus 2 (34 km) begint bij deze abdij en voert naar de markt van Asse. Je kan beide lussen combineren tot een langere dagtocht. De kaartbrochure geeft veel info over de geschiedenis van de hopteelt. Prijs € 3. www.tov.be.

Fietsinfoboekje Het nieuwe gratis Fietsinfoboekje van Toerisme Oost-Vlaanderen bundelt een schat aan info over alles wat met fietsen te maken heeft, zoals fietsverhuuradressen, fietsvriendelijke logeeradressen, cafés en restaurants in de buurt van het netwerk, fietsveren en fietsinrijpunten. Het bevat ook ruim 60 kanten-klare fietslussen en thematochten op het Oost-Vlaamse fietsnetwerk. www.tov.be.

22 | Op Weg 2011-3

Sporen in de Westhoek Op 25 april werd de nieuwe thematocht Sporen in het Landschap ingereden. Twee fietslussen (37 en 34 km) met start in het Vrijbos in Houthulst voeren via fietsknooppunten langs landschappelijk en historisch erfgoed en door mooie natuur. De lussen zijn te combineren tot een langere tocht.

Tot 18 september kan je de gratis folder met route, achtergrondinfo en anekdotes ophalen bij de toeristische dienst van Houthulst en de omliggende gemeenten.

LF-netwerk De Basiskaart LF-routes is een ideale begeleider bij weekenduitstappen of meerdaagse fietstochten in Nederland. Hij bevat het complete netwerk (4.500 km) van in twee richtingen bewegwijzerde LF-routes en alle regionale

knooppuntennetwerken. Via knooppunten kan je van de ene LF naar een andere overstappen en zo routes naar eigen smaak samenstellen.

Tien dubbelzijdig bedrukte waterbestendige

Win!

Van deze Basiskaart LF-routes mag Op Weg drie exemplaren wegschenken.

Onze vraag: hoeveel LF-routes zijn er in Nederland? tip: www.nederlandfietsland.nl.

Mail het juiste antwoord voor 30/6 met vermelding ‘Basiskaart LF-routes’ naar wedstrijd@groteroutepaden.be.

en scheurvaste vouwbladen (schaal 1:150.000) bestrijken heel Nederland. Een bijbehorend boekje bevat de gebruiksaanwijzing en nuttige informatie. Te koop in de GR-webwinkel. Prijs € 23,40 voor leden, € 27,50 voor niet-leden.

Fietserpad Het bekende Pieterpad heeft ook een variant voor fietsers.

Deze start in Eijsden, in het uiterste zuiden van Nederland, en voert door gevarieerde landschappen naar Groningen. De ruim 570 km lange route is niet bewegwijzerd maar aan de hand van de 31 gedetailleerde kaartjes van de gids Het Fietserpad gemakkelijk te volgen. Je vindt er ook veel info over de wetenswaardigheden onderweg en praktische zaken zoals accommodatie. ISBN 978-90-3891-897-6, prijs € 16,95. GPS-tracks staan op de site. www.uitgeverijelmar.nl.

wandelnieuws Grebbelinie In de 18de eeuw werd de Grebbelinie aangelegd tussen de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe, een waterlinie die het achterland moest verdedigen tegen vijandige invallen. Ze liep van Rhenen aan de Nederrijn naar de toenmalige Zuiderzee. Ze is vooral bekend geworden doordat ze op haar oude dag in mei 1940 ineens de Duitsers moest tegenhouden. In 1951 werd ze officieel opgeheven, maar veel cultuurhistorisch erfgoed is nog bewaard gebleven. In april van dit jaar kreeg de linie de status van rijksmonument. Langs de in het groen verscholen sporen van meer dan 200 jaar geschiedenis werd een langeafstandswandelroute van 81 km ontwikkeld van Rhenen naar Spakenburg. Het Grebbeliniepad is met blauwgroene streepjes bewegwijzerd en beschreven in een topogids.

Uitgeverij Waanders, ISBN 978-90-4007-664-0, prijs € 13,95. www.grebbelinie.nl.

Twee kerken In de Oost-Vlaamse Leiestreek is Drongen het ‘dorp in de kijker’ TWEEKERKENPAD van 2011. Langs het erfgoed en de mooiste stukjes natuur van deze deelgemeente van Gent werd een bewegwijzerde wandelroute ontwikkeld. Het Tweekerkenpad start aan de Oude abdij van Drongen en loopt in een lus langs de Leie naar het Baarleveer om via de Keiskant terug te keren naar het Drongenplein. Je kan de wandelfiche van dit pad downloaden van www.pasar.be/drongen.

Heuvelland Het Wandelnetwerk Heuvelland gaat fors uitbreiden en wordt grensoverschrijdend. De Franse grensstreek is aangestoken door het succes van dit netwerk en heeft het uitgebreid aan de andere kant van de ‘Schreve’. Op 24 juni zullen er 170 wandelkilometers worden toegevoegd. Dan worden ook de nieuwe naam Heuvelland/Monts de Flandre en de nieuwe wandelkaart gelanceerd.

30 | Op Weg 2011-3

Poëziewandeling

Knapzakroutes

Vanuit het stille Pajotse dorpje Elingen worden van juli tot eind september 2011 drie tijdelijke poëziewandelroutes uitgezet van 4, 8 en 12 km.

Je passeert tijdens de wandelingen langs vier kleine dorpen en door brede stroken weideland, akkers en bos. Onderweg kan je lyrisch wegdromen in typische Breugeliaanse landschappen en bij gedichten rond het thema liefde. Een plannetje is ter plaatse in Elingen te bekomen. www.mansveld.be.

In de Nederlandse provincie Drenthe liggen vele bekende en vooral onbekende wandelpaden. De Knapzakroutes laten je deze paden en het Drentse landschap in al hun verscheidenheid zien. De eerste knapzakroute werd 25 jaar geleden ontwikkeld en inmiddels zijn het er meer dan 60, samen 1.400 km wandelplezier. Het zijn meestel dagwandelingen die met elkaar kunnen worden gecombineerd tot meerdaagse tochten. Iedere knapzakroute heeft een eigen gidsje met beschrijving, kaartje en achtergrondinfo. Onlangs werden ze allemaal geactualiseerd en vernieuwd. Ze zijn te koop via www.inboekvormuitgevers.nl en kosten € 5,25 per stuk. www.knapzakroutes.nl.

Wildlife in Nederland Zelfs in het drukbevolkte Nederland kan je tijdens een wandeling wilde dieren tegenkomen, hoewel die zich zullen beperken tot wilde zwijnen, zeehonden, vossen, herten, bevers, zeearenden of vleermuizen. Er zijn nog wel meer soorten, zoals otter en das, maar de kans dat je die te zien krijgt, is miniem. Het gidsje Wildlife Wandelingen in Nederland neemt je mee op 12 ontdekkingstochten in het spoor van wilde dieren.

De wandelingen van 5 tot 14 km situeren zich in heel Nederland. Uitgeverij Gegarandeerd Onregelmatig, ISBN 978-90-7864-119-3, prijs € 14,95.

Groen Brussel Een mooi kijk- en leesboek over onze hoofdstad is Brussel groene stad, stad vol natuur.

Het neemt je mee op bijzondere wandelwegen door openbare parken in het centrum van de stad en door onbekende natuurgebieden en ruigtes aan de rand. Veertien procent van het Brusselse grondgebied is Europees beschermd in het kader van Natura 2000. Het rijk geïllustreerde boek bevat ook een plattegrond van de stad in satelliet- en kaartformaat. Hierop staat ondermeer het traject van de ‘Groene Wandeling’ ingetekend, de ruim 60 km lange

GR-nieuws Eurorando

Samen met 54 andere wandelorganisaties uit 30 Europese landen is Grote Routepaden lid van de Europese Wandelvereniging. Die organisatie bestaat sinds 1969 en overkoepelt meer dan 2,5 miljoen aangesloten wandelaars.

Het belangrijkste resultaat van die samenwerking is een netwerk van lange afstandswandelpaden doorheen heel Europa. Met deze E-wegen wordt voortgebouwd op een lange traditie van pelgrimspaden uit de Middeleeuwen. Vandaag zijn er 12 E-wegen, onderhouden en bewegwijzerd door de nationale wandelorganisaties. De markering verschilt van land tot land, al gebruiken acht, vooral West-Europese landen, de gekende witrode streepjes. De E2 en de E9 doorkruisen Vlaanderen, al kennen wij die beter als GR 5 en GR 5A. de E3 passeert door Wallonië (GR 16 en GR 151).

In 2001 organiseerde de Europese Wandelvereniging voor het eerst een grote gezamenlijke activiteit, Eurorando. Het slotmoment vond plaats in Straatsburg, waar 15.000 wandelaars uit alle hoeken van Europa verzamelden. In 2006 gebeurde hetzelfde in Tsjechië en in 2011 is Andalusië aan de beurt. Het gans jaar door staan allerlei wandelactiviteiten met als thema ‘water en E-wegen’ gepland. Als apotheose is elke wandelaar begin oktober uitgenodigd in Zuid-Spanje voor het slotevenement.

Meer info: www.era-ewv-ferp.com en www.eurorando2011.com

Win!

LF-onderhoud Intussen profiteerde Reen, sinds oktober fietscoördinatrice van GR, volop van het mooie lenteweer om het LF-netwerk beter te leren kennen en te inspecteren. In het kader van de jaarlijkse ‘voorjaarscontrole’ verkende ze samen met de peters verschillende trajecten. Soms is het nodig de koppen bij elkaar te steken en wijzigingen aan te brengen om de kwaliteit van het netwerk te behouden. Zo kan de LF-fietser steeds in de beste omstandigheden het veranderende Vlaamse landschap doorkruisen.

De Europese Wandelvereniging realiseerde een Europese overzichtskaart met alle E-wegen.

Op Weg mag er 20 wegschenken aan geïnteresseerde lezers. Stuur voor 30/6 een mailtje naar wedstrijd@ groteroutepaden.be met vermelding E-kaart.

E-topo’s In Frankrijk is men alvast gestart met het aanbieden van topogidsen als e-book. Een geselecteerd aantal gidsen van populaire GR-routes in Frankrijk is reeds beschikbaar. Goed nieuws voor wie liever de route volgt op een iPad of Smartphone. De prijs is vergelijkbaar met de gedrukte versie. www.librairiedialogues.fr/dossiers/ voyagez-legers-avec-les-e-topos

Wandelbomen In 2009 ontwierpen enkele GR-vrijwilligers uit de regio de prachtige Streek-GR Vlaamse Ardennen. Ondertussen kregen we al heel wat enthousiaste reacties van wandelaars die de route hebben afgestapt.

Op zondag 4 september organiseert Grote Routepaden een luswandeling waarbij alle GR-liefhebbers uitgenodigd zijn. Aanleiding is de plaatsing van 13 wandelbomen op de route. Wandelbomen zijn wegwijzers die geplaatst worden op knooppunten van GR-paden. De Streek-GR Vlaamse Ardennen kruist immers GR 129, GR 122, GR 123 en GR 5A. Tegelijk is dit een ideaal moment om andere GR-wandelaars te ontmoeten. Start- en eindpunt van de wandeling is Oudenaarde. Deelname is gratis. Meer details volgen in het augustusnummer van Op Weg, op de website en in de GR-nieuwsbrief.

60 | Op Weg 2011-3

Fotoreportage | België en Nederland

LF 1 Noordzeeroute

De LF 1 Noordzeeroute verbindt Boulogne-sur-Mer in Frankrijk met Den Helder in Nederland, goed voor 470 km prachtige fietspaden vlakbij de Noordzeekust. Ik pik het traject op in Nieuwpoort, op anderhalve kilometer van mijn deur. In Vlaanderen loopt de LF 1 vooral langs kanalen: eerst NieuwpoortPassendale, dan Oostende-Brugge en tenslotte de Damse Vaart tot in Sluis.

pje. Toch k op mijn duim e ken ik natuurlij ut ro de htige n va k aken van de prac Het Vlaamse stu een kiekje te m ist er to e ht ec sfe n erlandse er’ te stop ik om als ee even in de ‘Ned al Om t. ar Va Damse molen langs de komen...

Langs de oude vestingen van Sluis en enkele dijken in de polders kom ik uit aan de oever van de Westerschelde. De veerboot zet me over van Breskens naar Vlissingen.

Sinds de autotunnel in Terneuzen er is, mogen enkel fietsers en voetgangers mee.

Tekst en foto’s: Guido Vandroemme

48 | Op Weg 2011-3