Grutte Gelf nûmer 8, 15 jannewaris 2019

2

Kolofon “Grutte Gelf” is it doarpsblêd fan en foar Surhuzum Ienentritichste jiergong, nûmer 8, 15 jannewaris 2019 Redaksje: Djoeke Postma-de Jong, Bonhommestrjitte 2, till. 351767 Meindert Brouwer, De Iennen 8, till. 352201 Auke Elzinga, Bonhommestrjitte 9, till. 365144 Kornelis van Dekken, till. 0513-684467 Kopij-adres: Utjefte: Fjouwerwykliks Grutte Gelf Oplage: 475 stiks p/a Bonhommestrjitte 2 IBAN: NL27 RABO 0304 2716 91 9283 VC Surhuizum Besoarging: E-mail: redactie@gruttegelf.nl Fam. Mulder, H.J. v.d. Veenstrjitte 1 Website: www.gruttegelf.nl T. Linker-IJtsma, till. 351663 Harmen Scheepsma, till. 351769 De redaksje behâldt har it rjocht foar om ynlevere kopij te wegerjen of mooglik yn te koartsjen.

3

Slach om ’e Toer evenaart recordaantal deelnemers

Op de laatste vrijdag van het jaar, afgelopen 28 december, stond Surhuizum weer in het teken van de jaarlijkse wandeltocht Slach om ’e Toer.

Al vroeg hadden de eerste wandelaars zich verzameld in MFC De Delfeart, waar de start plaatsvond voor de negende editie van dit wandelevenement.

Foto: Djoeke-Postma-de Jong

Om half negen werden de wandelaars voor het vertrek kort toegesproken door burgemeester Gerben Gerbrandy.

Voor Gerbrandy was dit zijn laatste officiële handeling als burgemeester van Achtkarspelen. Gerbrandy gaat per 14 januari 2019 met pensioen. Slach om ’e Toer was de 70ste en laatste activiteit in de gemeente Achtkarspelen in het kader van Leeuwarden Fryslân 2018. De eerste wandelaars liepen de route van 30 km. Een half uur later werden ook de wandelaars van de 20 km uitgeleide gedaan door Gerben Gerbrandy. En vanaf half tien konden

4

5 ook de wandelaars aan de tocht van 10 km op weg naar de Doarpstsjerke met haar markante gemetselde kerktoren waar de wandeltocht haar naam aan dankt.

Na het officiële gebeuren trok ook Gebrandy zijn wandelschoenen aan voor een wandeling door de gemeente Achtkarspelen. In totaal namen er dit jaar 1103 wandelaars deel aan de Surhúster kuiertocht. Een evenaring van het recordjaar 2015. In dat jaar liepen er net zoveel mensen mee als deze keer. Voor alle wandelaars voerde de route vanuit Surhuizum over It Langpaed en de Turfloane naar Augustinusga. Aan het einde van de Turfloane was bij de familie Burema de eerste controlepost ingericht. Na koffie/thee en een plak koek gingen de wandelaars van de

10 km langs de Feansterfeart richting het Prinses Margrietkanaal, terwijl de wandelaars van de 20 km en 30 km via de Hamsterpein en It Heechhout in de Drogehamstermieden uitkwamen. Hier ging de route via de ‘Pie-

ter Loonstra Brêge’ over de Hamster Feart. Speciaal voor deze gelegenheid was hier een tijdelijke brug aangelegd, vernoemd naar de voorzitter en initiatiefnemer van Slach om ’e Toer.

Langs het Prinses Margrietkanaal ging de route over de brug door Kootstertille naar het complex van Survival Kootsterille waar de volgende controlepost zich bevond. Hier werden de wandelaars getrakteerd op een stukje kerstbrood met koffie of thee. Na de rust liepen de wandelaars over het survivalterrein naar de Alde Dyk waar de 30 km het pad De njoggen âlde mantsjes volgden

6

7 naar Twijzel. Via De Wedze en een controlepost bij de familie Veenstra in Egypte kwamen zij langs de zuidwestkant van Buitenpost op de Rohelsterweg terecht. In het buurtschap Rohel voegden zij zich weer samen met de wandelaars van de 20 km. De wandelaars aan de 20 km kwamen vanaf de Alde Dyk via de Mûntsetille over het natuurpad en het Nonnepaed in Ro-

hel terecht. Terwijl de wandelaars aan de 20 km en 30 km langs deze kant van het Prinses Margrietkanaal naar Blauforlaet liepen, liepen de wandelaars van de 10 km aan de overkant van het kanaal naar de Fabryksfeart in Augustinusga. Na de controlepost op de minicamping van de familie Postma in Blauforlaet liepen de wandelaars van alle afstanden naar It Oast van Augustinusga waar de oliebollen en warme chocolademelk klaar stonden bij Handelsonderneming Janto.

Na deze versnaperingen kon men aan de laatste kilometers van de tocht beginnen. Het laatste stuk van de route

legden de wandelaars af door de weilanden om via de stal van de familie Hartholt It Noard van Surhuizum te bereiken. Terug in MFC De Delfeart kon men de laatste stempel krijgen en een mooie medaille als aandenken aan deze wandeltocht. Voldaan genoten de wandelaars nog van een heerlijke kop snert met rookworst.

Nadat ook de laatste wandelaar binnen was, kon het bestuur terugzien op weer een zeer geslaagde editie van de Surhúster kuiertocht, die ook dit jaar door de inzet van de vele vrijwilligers weer in goede banen werd geleid. Mede door hun inzet en de bijdrage van de vele sponsoren is Slach om ’e Toer uitgegroeid tot een vaste waarde op de landelijke wandelagenda. Mocht u ook eens mee willen lopen of weer mee willen doen, dan kan dat op vrijdag 27 december 2019. Hou voor meer informatie en foto’s van de wandeltocht onze website in de gaten: www.slachometoer. frl of volg ons op Facebook en Twitter via slachometoer.

Slach om ’e Toer, Kornelis van Dekken Foto’s: Kornelis van Dekken (pag. 5) en Nanne Nicolai (pag. 7)

8

9

Mevrouw Nicolai viert honderdste verjaardag

Mevrouw Wijke Nicolai-Ytsma is dinsdag 8 januari honderd jaar oud geworden. Burgemeester Gerben Gerbrandy kwam naar Surhuizum om haar namens het gemeentebestuur te feliciteren.

Mevrouw Nicolai-Ytsma is op 8 januari 1919 geboren in Surhuizum. Ze kwam uit een gezin met acht kinderen. Als 16-jarig meisje werkte ze al op een boerderij in Grijpskerk, hier ontmoette ze haar man Luitzen Nicolai. Na hun huwelijk gingen ze in Pieterzijl wonen waar haar man bij een boer werkte. Daarna verhuisden ze van Blauforlaat naar de Mieden en uiteindelijk naar Surhuizum waar ze zelf een boerderij kochten. Hier deed haar man de boerderij en zorgde Wijke voor de kinderen en het huishouden.

Mevrouw Nicolai-Ytsma woont samen met haar jongste zoon op de boerderij waar hij met veel liefde voor haar zorgt. Mevrouw vierde haar verjaardag in het bijzijn van kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen.

Foto’s: Djoeke Postma

10

11

Surhúster kuiertocht bedankt alle wandelaars, vrijwilligers en sponsoren Het bestuur van de Surhúster kuiertocht ‘Slach om ’e Toer’ kan terugzien op een zeer geslaagde wandeltocht. Bij het startbureau in MFC De Delfeart mochten we maar liefst 1103 wandelaars welkom heten voor een wandeltocht door de gemeente Achtkarspelen.

Door de inzet van de vele vrijwilligers en de sponsoren van dit wandelevenement is ook de 9ste editie van de ‘Slach om ’e Toer’ weer een groot succes geworden.

Als bestuur willen we dan ook alle wandelaars, vrijwilligers en sponsoren heel hartelijk bedanken. Zonder jullie deelname, inzet en/of bijdrage zou de Surhúster kuiertocht niet zijn uitgegroeid tot het wandelevenement wat de ‘Slach om ’e Toer’ nu is.

Graag zien we jullie dan ook terug in Surhuizum op vrijdag 27 december 2019 voor de 10de editie van de ‘Slach om ’e Toer’.

Bestuur ‘Slach om ’e Toer’

Dankbetuiging Wij willen iedereen bedanken voor de wijze waarop wij samen afscheid hebben genomen van mijn man, ús heit en pake

Rommert Kats Dit heeft ons diep getroffen en is voor ons een grote steun.

Namens de familie Hennie Kats-Menger Eringalaan 8 K.20 9285 TR Buitenpost 0511 84 44 54

Skûtelbank Jubileum

: Wout en Tine de Jong, Lustenburg 47, waren op 10 januari 50 jaar getrouwd.

Berichten voor de Skûtelbank kunt u mailen naar: redactie@gruttegelf.nl

12

13

Grote Club Actie SVS

Half december heeft SVS de cheque van de Grote Club Actie in ontvangst mogen nemen. Dankzij de inzet van onze leden is dat een heel mooi bedrag geworden! We willen iedereen bedanken die loten heeft gekocht! En omdat Anna en Siepy de meeste loten van onze vereniging hebben verkocht,werden zij nog even extra in het zonnetje gezet. Zij kregen van SVS een cadeaubon van Intertoys.

Poiesz Jeugd Sponsor Actie Dit jaar mag SVS weer meedoen aan de Jeugd Sponsor Actie van de Poiesz supermarkt in Harkema. De actie loopt van maandag 11 februari t/m zondag 7 april. Het is de bedoeling om zoveel mogelijk jeugdsponsormunten te verzamelen. Op zaterdag 16 maart staat de jeugd van SVS in de Poiesz winkel in Harkema om een product te promoten.

Op deze dag kan SVS extra munten verdienen. We hopen dat u ons hierbij wil steunen door de sponsormunten in de koker van SVS te doen. Alvast bedankt.

Mocht u bij een andere Poiesz om boodschappen gaan maar toch uw munten willen geven aan SVS, dan mag u de munten ook altijd inleveren bij Anja Mozes, Bonhommestrjitte 12.

14

15

Annet Bouma wint foardrachtswedstriid FeRstival

Annet Bouma hat de 76ste edysje fan FeRstival wûn. FeRstival is de Fryske foardrachtswedstriid foar learlingen út it fuortset ûnderwiis. Yn it Posthuis Theater op It Hearrenfean makke Annet Bouma mei har foardracht fan it gedicht ‘Dyn namme’ fan Tsjitske Sijtsma de measte yndruk op de sjuery. “Annet hat ús in skilderij sjenlitten. Se libbe har fantastysk yn en hie in prachtige mimyk”, sei sjueryfoarsitter Romkje Bosma.

40 jier SVS It wie in hiele ferrassing yn novimber. Dêr kaam it bestjoer fan SVS by ús yn ’e gymseal mei moaie breamanden as attinsje foar ús 40 jierrich jubileum as lid fan de klupfroulju “Dames Fit”.

Op ’e foto, en ek noch yn De Feanster.

No’t alles wat behimmele is, moat der mar in ekstra bedankje oan it bestjoer komme, want it falt net ta om SVS draaiende te hâlden.

Ik gean noch eventsjes werom yn ’e tiid.

Doe’t it nije gebou yn 1978 klear wie moast der fan alles opset wurde. Der waard basketballe, volleyballe, badmintonne en turne. Elk wie entûsjast, wol 200 leden.

16

17 Trainers wienen der yn alle soarten: Doetie Brouwer, Sybrand Hoiting, Janke Lukkes, Wout de Calonne, Ina Vegelin, Astrid Witte, Gerbrich de Heij, Jitske Beukema en no Mervin B. By de volleybal wie ûnder oaren Riemer Wolters. Alle nammen kin ik net mear betinke, mar ja hast 80 jier, dan ûntkomt jin wolris wat, en fan de Streetdance bin ik net mear op ’e hichte.

Wat my noch wol bybleaun is dat wienen de útfierings mei Janke. Strak as in generaal. De mingde manlju- en frouljusgroep moasten ek meidwaan. Wiken oefenje, en de mannen baalden as stekkers.

Letter mei Ina Vegelin wie ’t hielendal in dolle boel. De seal tsjuster makke mei swart lânbouplastic, grutte ljochtbakken waarden hierd, de memmen moasten pakjes naaie.

En dan de jierlikse aksjes om it allegearre te bestuiverjen. Perkplanten yn maaie, tulpebollen yn oktober, en mei-inoar by de streek om it finansjeel op ’e rit te hâlden.

Mar dat wie doe. En no is ’t wat oars. De krimp slacht oeral ta. Us groepke fan 8 froulju is eins te lyts, mar wy binne hiel trou en spielje graach stuitvolleybal, in spultsje dat Ina ús leard hat.

Earst dogge wy trije kertier wat oan de algehiele kondysje, sadat de spieren goed los komme.

Sa bliuwe wy fit. Wy kinne eins gjin jierdei fiere want dan is de groep te lyts. It giet SVS in bytsje lykas de tsjerke tink ik wolris. Noch wat âlde nuten en wat lytsguod. De krimp dus.

Men giet nei de sportskoalle op eigen tiid want dat is te kombinearjen mei it wurk, elk syn eigen.

Sa wurdt it foar SVS in toer om troch te gean, want it moat troch minder leden opbrocht wurde, en bestjoersleden binne net maklik te finen.

Eins skande, dat moaie gebou, sa’n bytsje brûkt. Wy hâlde it noch mar fol mar eins binne wy in skeapost en de “natuurlijke afvloeiing” is oansteande, want 80 jierrigen dêr moat men it measte net mear fan ferwachtsje.

Dus: wêr wachtsje jim op?... Op nei de 50!

Nije leden, wolkom!

Griet Pool

18

Wilt u ook adverteren in de Grutte Gelf?

Mail dan naar redactie@gruttegelf.nl voor meer informatie.

19

10 jaar Jubilea zijn er in verschillende vormen. Meestal staat er een foto in de Grutte Gelf wanneer er sprake is van “zoveel jaar getrouwd”, wanneer iemand Sara of Abraham wordt of wanneer iemand geboren wordt. Maar waarom zou je dat ook niet doen als je de prachtige leeftijd van 10 jaar hebt bereikt? Een mooi getal en dat vond de familie Kiers aan De Iennen ook toen hun Henk deze leeftijd bereikte.

Eind januari start waterbodemsanering Ald Feart In opdracht van Wetterskip Fryslân wordt eind januari begonnen met waterbodemsanering van de Ald Feart. De waterbodem van de Ald Feart vanaf de vijver bij de rotonde te Koartwâld tot aan de kruising Suderheawei, Miedwei en Doezumerwei is verontreinigd. Sanering is vereist vanwege risico’s voor de mens en het ecosysteem. De sanering duurt ongeveer twee maanden.

In totaal wordt circa 11.000 kuub verontreinigd slib verwijderd. De verontreinigde bagger wordt grotendeels vanaf de oever ontgraven, in beunbakken overgeslagen en varende vervoerd. Op een aantal plaatsen langs de Oude Vaart komt een overslaglocatie, waar speciale vrachtwagens het verontreinigde slib ophalen en afvoeren naar een erkende verwerker.

20

21

Handwerkclub Maandag 7 januari zijn we weer gestart met de handwerkclub in De Delfeart.

U kunt uw eigen werk meenemen of we gaan met een gezamenlijk project aan de gang. Dit kan bijvoorbeeld een deken zijn of knikkerzakjes voor kinderen die geen speelgoed hebben.

Dit is 1 keer in de 14 dagen op maandagavond van 19.30 tot 21.30 uur in de even week.

Voor de kosten hoeft u het niet te laten. U betaalt alleen voor het drinken wat u tot zich neemt.

Voor meer informatie kunt U contact opnemen met Petra Vos : 06-48692166 Jitske Schaafsma : 06-15942592

Uit de oude doos Van Jelle de Vries kregen we de vraag of het ook leuk is om een nieuwe rubriek te openen in de Grutte Gelf. Uiteraard stellen wij dit soort initiatieven op prijs, zeker als diegene (Jelle in dit geval dus) er bij zegt dat hij wel oude artikelen aan kan leveren. Hij begint meteen met de afbeelding van hieronder en vraagt zich af: Wie, Wat, Waar? Wie meer over deze afbeelding en de herkomst kan vertellen, wordt uitgenodigd om dat door te geven aan de redactie (redactie@ gruttegelf.nl) of aan Jelle de Vries zelf (broekenhuis@hetnet.nl). Hoeft uiteraard niet per se per e-mail, mag ook persoonlijk worden doorgegeven. Wij zijn benieuwd!

22

23

Bijzondere berichten uit de media

Grutte Gelf seit...

As der in stopljocht komt mei my der op, dan moatte se sels de karre lรปke...

Grutte Gelf Doordenker Vaste plek van Elvis:

Rectificatie: Per abuis was in de vorige Grutte Gelf het verkeerde antwoord van Doordenker 8 geplaatst. De juiste oplossing is: keer-punt.

24

25

Lytse Wiebe

Yn it hûs oan’e Bartemerwei dêr’t Wiebe Nauta wennet, hie syn heit Tseard, eartiids in knip en skearwinkel. Elke Surhúster wist fan him en syn frou Gryt.

Gjin wûnder fansels, want wa’t dêr ienkear klant wie, liet him elke kear wer sjen.

Jongfeinten dy’t oan’e moade meidwaan woene krigen brillantine yn it hier smard. Tseardkapper liet troch­ geans lûde, fleurige muzyk skalle, wylst er oan it wurk wie. Syn frou dy’t ek faak yn’e saak te finen wie, ferkocht snoep en tabak oan dejingen dy’t op har beurt sieten te wachtsjen en oars net diene as sterke ferhalen fertelle. Dêr die se sels ek graach oan mei en lake dan dat it skattere. Men soe sizze kinne, it wie as yn’e de tiid fan: “Toen was geluk heel gewoon”.

26

27 Fjouwer bern wiene der: Jappie, Anneke, Sjoukje en de jongste, Wiebe.

Dy wennet sûnt 1985, no mei syn frou Jeltsje yn it hûs fan syn âlden. Hja hawwe trije bern tegearre: Theo, JanKarst en Lutske. Doe’t lytse Wiebe, sa’t er faak neamd wurdt, yn 1968 klear wie mei syn timmeroplieding, kaam er te wurkjen by syn buorman,Rommert Kats. Deis timmerje en jûns nei de fierdere fakoplieding makke him ta in fakman dy’t fan alle merken thús is.

Wiebe is 36 jier âld as er sollisitearret by “Wijbenga Stand- en Tentoonstellingsbouw” yn’e Falom. Hy hat dêrfoar al by mear oannimmers wurke mar dit bedriuw hat hiel oare wurkstikken ûnderhannen. Rûnom yn’e wrâld bouwe se hjir nammentlik, as der beurzen organisearre wurde, tentoanstellingromtes op. Der binne wol sa’n 15 man oan it wurk dy’t dêr yn ploechferbân op út stjoerd wurde om foar dielnimmers ferkeap fan har produkten mooglik te meitsjen.

Mei tekenjen en timmerjen wurdt yn kantoar en wurkpleats thús, dan al wer muoite dien foar in folgjende opdracht.

Al gau docht bliken dat dizze sollisitaasje foar Wiebe in skot yn’e roas west hat want neist arbeidzjen, is it allinne mar wille en aventoer wat er tenei meimeitsje sil. Hy belibbet wier, fan alles! As hja, fier fan hûs, op kerwei de hiele dei hurd wurke ha, wolle se nei ôfrin faak wol even sjen wêr’t hja telâne kaam binne. Sa binne se yn Dútslân foar Spinder Stalinrichting en wolle jûns mei inoar yn Hannover wol earne in bierke drinke. Hja sjogge om in Kneipe, in kroech, ropt in jogger har

yn it Frysk ta dat se dêr mar 100 meter foar hoege te rinnen. Hoe bestiet it, sa fier fan hûs in Fries om utens tsjin te kommen! Hy komt yn België foar MoBa, “Mosterd uit Barneveld” om in stand te meitsjen. Giet foar Ketel1 nei Luxemburg. Foar “De Friese Vlag” alhiel nei Peking. Beklimt ek de Eifeltoer as yn Parys op’e Bakkersbeurs in Hellemastand komt te stean. Yn’e ­fleanmasine nei Frankryk ta falt er

28

29 hast fan syn stoel as de stewardes him yn it Frysk oansprekt. De Fransêze hie soks leard doe’t hja as lyts famke mei har âlden faak yn Fryslân kaam. Omdat er sa fluch en behindich is, is Wiebe foar dit soarte wurk dêr’t soms hast akrobatyske toeren foar úthelle wurde moatte, letterlik oeral ynsetber.

Yn Atlanta, oerkomt it him dat er foar méár as fol oansjoen wurdt, as der in dakloaze op him ôf komt. Dy hie ûndutsen dat Wiebe yn in djoer hotel oernachte en frege om jild, dat Wiebe, dy’t begrutsen krige, him ek taskikte mei wat te iten.Underwilens die er lykwols wol út’e doeken dat er hielendal gjin direkteur fan dit of dat wie mar gewoan fier fan hûs, foar frou en bern oan it wurk. Sa goed docht it him dan oan, dat as er deselde man letter wer tsjinkomt, dy gjin sint mear oannimme wol omdat er no wit hoe’t syn nije maat út Hollân sels ek bodzjen moat om oan’e kost te kommen.

Hiel oars is it ferhaal fan de man, dy’t skandegenôch oan leger wâl rekke wie. Ek yn Atlanta. Hy freget Wiebe om in sigaret, dy’t him dan syn sjekpûdsje oerlanget, sadat er ien draaie kin. Mar de man kin him dêr net mei rêde. Tinkt, as hy der al wat mei omtsjoend hat, dat it om in sticky giet.

Om drugs! Deabenaud dat Wiebe ien fan de stille plysje is en him der sa ynluzje wol, ropt er: “He got me!” = No bin’k der by!

In foto fan dit akkefytsje, dy’t syn maten der gau fan makke ha, hinget by Wiebe, no pensjonaris, thús yn’t hok,sadat er dêr as er wat oan it nifeljen is, oan werom tinke kin. Dat nifeljen is syn deistich fermeits wurden. Tritich jier lang hat er mei nocht en ynmoed syn bysûndere fak útoefene mar no’t er deis moai by syn Jeltsje thús is en foar har kerweikes opknapt dy’t altyd alris soene, genietet er fan elke nije dei.

Harmen Scheepsma

Foto’s: Djoeke Postma-de Jong

30

31

Kanon fan Surhuzum Bouw van de Openbare Lagere School In de tachtiger jaren van de 19e eeuw trilt Surhuizum opnieuw op haar grondvesten. Het was in Surhuizum, net als in andere Friese dorpen zo, dat de school en het schoolhuis eigendom waren van de Hervormde kerk en door de kerkvoogden (tegenwoordig kerkrentmeesters) verhuurd werd aan de gemeente om gebruikt te worden voor het gemeentelijk, openbaar onderwijs. Zo was het al jaren geweest en niemand viel hier over. Maar nu, zo rond 1880, zat er in enkele delen van Friesland verandering in de lucht. Zo ook in Surhuizum. Dit kwam door de opkomst van het confessioneel (=bijzonder) onderwijs.

Het nieuwe college van kerkvoogden en notabelen besluit in maart 1881 om de huur van de school en het schoolhuis met ingang van 1 januari 1883 op te zeggen en de school af te staan aan de “Hulpvereeniging voor Christelijk Onderwijs op Gereformeerde grondslag”. Hiervoor sluit de nieuwe vereniging een contract met de kerkvoogden, dat op 1 januari 1883 ingaat.

Zoals iedereen wel kan begrijpen, heeft het opzeggen van de school voor het gemeentebestuur verregaande consequenties. In Buitenpost moet men voor een nieuw onderdak voor het openbaar onderwijs zorgen. Op 22 september 1881 schrijven de kerkvoogden “geen voornemen voor opnieuw verhuren te hebben”. De oude banden zijn nu voorgoed verbroken. En in Surhuizum brengt deze ontwikkeling heel wat ergernis met zich mee. De verhouding in het dorp wordt er niet aangenamer op, zoals men wel zal begrijpen. Er komen veel boze gezichten, want lang niet alle kerkmensen zijn het met deze verandering eens.

Ondertussen zit de gemeente niet stil. Er zal natuurlijk gebouwd moeten worden en dat vergt enige tijd. Nu is er land genoeg in Surhuizum. Daar hoeft de bouw niet om over te gaan. Zodoende staat in de raadsvergadering van 13 mei 1882 bij punt 9 op de agenda: “Voorstel tot de bouw van een openbare school in Surhuizum”. De begroting is f. 6000, maar als de steen niet door het Knillesdjip aangevoerd kan worden, kost het f. 300 extra. Ate Siegers Zijlstra heeft in Surhuizum heel geschikt land liggen om er een school op te bouwen. Er is “grond voor een schoolerf, voor een tuin voor den onderwijzer, enz.”. De prijs is f. 1000 het pondemaat. En er is nodig “nagenoeg ½ pondemaat, n.l. 10 are

32 voor de school en 8 are voor de onderwijzerswoning. Zijlstra blijft eigenaar van de reed langs het terrein, doch zal aan de gemeente het regt van vrije reed voor de school en onderwijzerswoning verleenen”. De schoolkinderen mogen niet over de reed van Zijlstra naar de school toe gaan, maar over de grond bij de onderwijzerswoning, die bij het terrein van de school hoort. En dan moet meester zijn tuin door de gemeente goed afgerasterd geworden van Zijlstra zijn land.

De gemeente koopt de grond, 23 aren en 60 ca voor f. 644,35.

Rechts het schoolhuis met daarachter de Openbare Lagere School in 1942.

En hoe kan het zo mooi treffen! Naast dit stuk land heeft Ate Zijlstra een nieuw huis staan, twee jaar geleden gebouwd. Dat zou perfect zijn voor een onderwijzerswoning. Om hem kan de gemeente dit huis wel kopen. Het zal 3500 gulden moeten opbrengen.

Bij het gesprek in de raadsvergadering “geven onderscheiden leden te kennen, dat de door Zijlstra gevraagde koopsom vrij hoog is en hij bij publieke verkoop vrij zeker aanmerkelijk lager cijfer voor het huis zou bedingen, doch dat overigens het terrein als zeer geschikt voor het doel is te beschouwen en de koopsom van f. 1000,-- voor de pondemaat grond billijk is. Het huis is zeer soliede gebouwd en voor onderwijzerswoning meer dan voldoende te achten”.

33 Het voorstel wordt met algemene stemmen aangenomen. Boer Ate, zeker een slimme koopman, krijgt op alle punten zijn zin.

De prijs van de schoolbanken, geschat op 7 gulden per stuk, is te laag, zo meent de schoolopziener. Zulke banken kosten tegenwoordig wel 8 á 9 gulden.

Dat wordt zo met elkaar nog al wat en diverse raadsleden vinden, “dat de kosten van de schoolbouw zeer hoog zijn en zij betreuren het, dat daarbij zooveel moet worden uitgegeven voor zaken, die op een plattelandsschool niet noodzakelijk zijn en dat de kosten van het onderwijs dientengevolge voor de gemeente zeer drukkend zullen worden”.

De voorzitter bestrijd deze benepen redenatie met de opmerking: “Men is gehouden de bestaande bepalingen voor den schoolbouw te volgen, daar men anders niet de goedkeuring van den schoolopziener kan bekomen, en natuurlijk ook de aanspraak op vergoeding van het rijk (30% subsidie) vereist”.

De verdediging helpt. De hele raad gaat door de knieën, behalve Jan Annes Kloosterman. Die houdt zijn poot stijf.

Op 10 juni 1882 is de aanbesteding. De aannemer Frederik Sjoukes Schiere uit Rottevalle is met 5880 gulden precies onder de begroting en aan hem wordt dan ook het werk gegund. Hij kan direct met het werk beginnen. Schiere stelt voor de periode van een kwartaal een dagelijkse opzichter aan voor een weekloon van 8 gulden. De hele bouw komt samen met het huis en de grond op f. 10.526,59½. Een beste rib uit het gemeentelijke lijf. Om de school en het huis te kunnen betalen, leent de gemeente f. 8500,-- tegen een rente van 4½ procent.

De Openbare Lagere School in 1942.

34 Op 23 december vraagt aannemer Schiere, bij het betalen van de twee laatste termijnen, om een vergoeding van f. 150,-- voor de schade die hij heeft geleden door het weer.

De vroege winter heeft een deel van het voegwerk en het buiten schilderwerk beschadigd. Voor deze overmacht van de natuur moet de gemeente wel wijken.

Helaas moeten de schoolkinderen in 1883 die strop betalen. Er is op 28 maart in de raad “geen subsidie voor een kinderfeest ter gelegenheid van de inwijding van de nieuwe school te Surhuizum”.

En zo gaat Surhuizum in 1883 de geschiedenis is als een dorp waar een school bij een huis is gebouwd.

Kornelis van Dekken Dit venster maakt deel uit van de ‘Kanon fan Surhuzum’ en is onderdeel van het project Friese Dorpscanons.

Kijk voor meer vensters op www.aldsurhuzum.nl/doarpskanon

Willem Bartel van de Kooi winterkuiertocht Hierbij even een berichtje van de Willem Bartel van de Kooi winterkuiertochtcommissie. Op 19 januari 2019 is het weer zover; we gaan er op uit!

Voor de vierde keer organiseert de commissie de gezellige Willem Bartel van der Kooi winterkuiertocht door de mooie “Fryske Wâlden”.

Er worden weer een tweetal mooie routes uitgezet, één van 5 en één van 13 km.

In tegenstelling tot de vorige edities wordt er deze keer op een zaterdagmiddag i.p.v. op een vrijdagavond gelopen.

Tijdens de tocht zijn er onderweg een aantal versnaperingen. Na afloop kan er onder het genot van een hapje en een drankje worden geëvalueerd.

De start van de 5 km is om 14.30 uur en aan de route van 13 km kan worden begonnen tussen 14.00 en 14.30 uur. De kosten zijn € 3,00 p.p.

Start en finish zijn bij het ijsbaanhok in “de Bosk” Er zijn nog wel een aantal zaken die qua veiligheid en aansprakelijkheid moeten worden benoemd: • Veiligheidsvest is verplicht; • Kinderen tot 12 jaar mogen deelnemen onder begeleiding van een volwassene; • Iedereen loopt mee op eigen risico.

Wij doen ons best om er weer een leuke tocht van te maken en hopen dat het net zo gezellig wordt als vorig jaar!

35

Fanfare De Bazuin Augustinusga heeft de blik vooruit!

Na een succesvol November Winds-concert hebben we in december volop van ons laten horen in Augustinusga. Tijdens de krystkuier van de lagere school, ’s morgensvroeg op 1ste Kerstdag en tijdens de Kerstdienst op 2de Kerstdag kon iedereen genieten van onze muzikale klanken.

Na een korte welverdiende kerstvakantie hebben we de blik op vooruit want tot aan de zomervakantie staan er veel activiteiten op het programma. Het eerste grote evenement voor de leden van De Bazuin is deelname aan de Nederlandse Fanfarekampioenschappen op zaterdag 6 april a.s. Met de wekelijkse repetities, sectierepetities, een try out en een studieweekend zet De Bazuin samen met dirigent Gerk Huisma het beste beentje voor om de titel van Nederlands Fanfarekampioen die we in 2018 behaalden te verdedigen! Het verplichte muziekstuk wat gespeeld gaat worden is Uxor Maris van componist Jan Bosveld.

Dit muziekwerk gaat over een zeemeermin; in 7 verschillende delen wordt het verhaal over het leven van de zeemeermin uitgebeeld. Tja, hoe bedenk je het... het is zeker een bijzonder en interessant onderwerp om de tanden in te zetten.

Hou vooral onze Facebook-pagina en website (www.fanfaredebazuin.nl) in de gaten hoe onze strijd om het kampioenschap afloopt. Ook voor informatie over alle andere activiteiten raden wij je aan om een kijkje te nemen op de website onder het kopje ‘Agenda’.

Help Pake en Beppe de vakantie door In de voorjaarsvakantie van 19 t/m 22 februari is De Spitkeet in Harkema speciaal geopend voor pakes en beppes die met hun kleinkinderen iets leuks willen doen op het gebied van knutselen (ook vaders en moeders zijn met hun kinderen hartelijk welkom). De Spitkeet is open van dinsdag t/m vrijdag. Kinderen t/m 12 jaar hebben op vertoon van pake en/of beppe gratis toegang. Voor volwassenen geldt de normale toegangsprijs. Donateurs hebben vrije toegang. Kinderen kunnen aan één activiteit deelnemen en betalen daar een bijdrage voor. Hun werkstuk mogen ze meenemen naar huis.

Voor meer informatie zie www.despitkeet.nl en www.facebook.com/spitkeet.

36

37

Bieb met geschiedenis - de gratis bibliotheek in Gerkesklooster-Stroobos “Je hoort hier gewoon!” zeiden initiatiefnemers van de bibliotheek in het Generatiehuis in Gerkesklooster-Stroobos tegen Miny Migchelbrink, toen ze aangaf dat ze wel mee wilde helpen om de bibliotheek in de vroegere school op te zetten. En nu is ze er elke vrijdag te vinden, in hetzelfde lokaal als waar ze haar carrière als schooljuf startte. Maar nu als vrijwillige bibliothecaresse.

Het schoollokaal is tegenwoordig natuurlijk anders ingericht. Er staan wat banken en stoelen, waar je alvast kunt beginnen om je nieuwste vondsten te lezen, en uiteraard kasten vol boeken. “De sectie streekromans is het grootst en het populairst,” vertelt Migchelbrink. “En onlangs hebben we een hele doos met dvd’s gekregen, dus men kan nu ook films lenen.” Voor elke leeftijdscategorie zijn er voldoende keuzemogelijkheden.

Alle boeken in de bieb zijn giften van dorpsbewoners en sympathisanten van ver buiten het Tweelingdorp. In juni is er gestart met een paar kasten en een tafel, maar inmiddels staan de wanden vol boekenkasten, die goed vol zitten.

Er is dus genoeg te vinden!

“Het leuke van deze bibliotheek is de vrijblijvendheid ervan. Je mag zoveel boeken lenen als je wilt, je mag zelf weten hoe lang je ze houdt en het is helemaal gratis. Het enige dat we vragen, is dat je in de multomap registreert welke boeken je hebt meegenomen.”

En wie wil er in deze koude donkere dagen nou niet lekker wegkruipen met een mooi boek? Kom gauw langs, er is genoeg moois om uit te kiezen!

De bibliotheek is elke vrijdagavond geopend van 19.00 tot 21.00 uur, maar ook tijdens de openingstijden van Om ‘e Nocht kinderkleding (maandag 09.3011.00 uur) en de inloopochtenden op de woensdagen kunnen er boeken geleend worden.

Generatiehuis Gerkesklooster-Stroobos, Hoogstraten 16 Gerkesklooster

38

39

Zoekplaatje Wij hopen dat u naast het zoeken naar het nieuwe plaa tje nog genoeg tijd overhoudt voor een paar warme en gezellige kerstdagen en dat u scherp het nieuwe jaar weer ingaat. Dat nieuwe plaatje behoeft eigenlijk geen hint. Oh ja, we zijn nog wel iemand vergeten te bedanken voor haar inzending van de bloemen, dat wel!

De hint zat daar natuurlijk stiekem toch in verborgen.

Wie waren we vergeten te bedanken? Dat was Klaske voor de foto! En zij herkende het nieuwe plaatje direct: “Wat een moai zoekplaatje hast deryn! Derfoar hoef ik de doar net út.

En uuhh, graach dien jer! Ik sil sjen as ik noch wat foto’s stjoere kin...”

Dat zijn alweer mooie goede voornemens voor dit nieuwe jaar. En over dat nieuwe jaar gesproken, Jappie en Bettie IJtsma verwoorden wat wij u graag willen wensen: “Iedereen nog de beste wensen voor 2019. Met de hint dat er een was vergeten te bedanken, kwam gelijk onze postvrouw Klaske in beeld. Hier maar even kijken en ja, hier hangt het plaatje aan de muur op de Doarpsstrjitte 46.”

Helemaal goed! En zo is ook meteen duidelijk waarom Klaske niet ver van huis hoefde. Dat hadden Jacob en Maike ook door: “Dit mooie naamplaatje hangt bij de familie Beukema, Doarpsstrjitte 46, aan de muur.”

De Blije Fietser heeft ook goede voornemens, want zij stuurde meteen aan het begin van het jaar alweer een enorm gedicht in, tot onze vreugde: “Iedereen een gezond en gelukkig nieuwjaar en dan het eerste zoekplaatje van het jaar Zat het vorige zoekplaatje op een rode muur deze keer zat het op een witte muur Was ik het zoekplaatje bijna op het spoor, gaf één van de wandelvrouwen de oplossing ook al door!

40 Het zoekplaatje bevindt zich op de muur van Wop en Klaske oftewel: “ús” eigen Klaske, het vlugge “Postbode haske” Met toeteraars, zangers en zangeressen op 1e kerstdag kerstliederen zingen zo rond de klok van zessen Het “Ere zij God” en “Stille nacht” en nog meer mooie liederen werden ten gehore gebracht Zo zingend, groot en klein (Roelien en Fenna) zijn we door het dorp gegaan Lieve mensen, deze traditie mag niet verloren gaan!

Misschien voor u/jou een goed idee zing op eerste kerstdag met ons mee!

Wat door vele mensen werd bezocht was de “Slach om ‘e toer” , de kuiertocht Twee heren, de wandelvrouwen en ik liepen de 20 kilometer en hadden al gauw veel schik Want wie met de wandelvrouwen op pad gaat, weet dat er altijd wat gebeuren gaat!

Eén van de dames zei: hee Jantsje, je hebt een natte broek volgens mij en het regent niet, maar je jas druipt, wat gek, is je flesje water misschien lek?

En inderdaad, het flesje lekte en daardoor was ze nat Ze zei: zo kan ik niet verder dan heb ik zo kou gevat De oplossing: meneer T.T. gebeld en hem kort verhaald wat er was gebeurd en hij heeft haar toen op gehaald Gauw naar huis en schone kleren aan en zo konden we weer verder gaan.

Vrijwilligers bedankt!!! Jullie hebben ons weer een mooie route getoond en na afloop werden we met snert en een mooie medaille beloond!!

Duidelijk geen snertroute dus! Mooi om te horen dat de activiteiten in ons dorp weer zoveel enthousiasme en deelnemers opleveren. Enthousiast is Jelle de Vries ook altijd weer en hij stuurde een mooie kaart waarop het volgende staat geschreven: “Het laatste zoekplaatje van 2018 is gespot op de voorgevel van de familie Beukema aan de Doarpsstrjitte. Naar aanleiding van een min of meer verborgen hint gelijk op zoek om er als de kippen bij te zijn. Eind goed al goed zou je zeggen, maar toch ook nog een gezegde voor het nieuwe jaar 2019: accepteer mij zoals ik ben, en niet niet zoals ik wezen moet!”

41 Een prachtige spreuk die meteen alweer van pas komt bij de inzending van de wandelvrouwen: “Er woont een dame in Surhuizum die ons altijd bezig houdt met het vinden van het zoekplaatje. Maar het valt niet altijd mee om dit tot een goed einde te brengen. Volgens ons doet ze het er om. Ze zal wel denken, hoe meer kilometers ze lopen hoe fitter ze worden. En daar heeft ze natuurlijk helemaal gelijk in, dat is zo klaar als een klontje. Maar deze keer was het een makkie. Op haar eigen gevel hangt nl. de oplossing. Weten jullie nu nog niet wie ik bedoel, kijk dan maar eens goed naar de bijgeleverde foto. Jammer genoeg is deze niet in kleur afgedrukt. Wij lopen ook niet altijd in onze nette kleren te wandelen, maar hoe zij er soms uit ziet... je moet maar durven. Maar kleurig is het wel.”

Je zou er bijna een zoekplaatje van kunnen maken: wie is dit op de foto. Een reggae-postbode haske zouden wij zeggen.

Maar de oplossing is al bekend, dus we doen een andere deze keer. En omdat zelfs verborgen hints al door al onze scherpe lezers worden herkend, doen we het deze keer met een nog cryptischere aanwijzing, slaande op het mooie interview van Harmen Scheepsma in deze Gelf: houdt “Lytse Wiebe” in de gaten!

Geef uw oplossing door aan Meindert Brouwer, de Iennen 8, tel. 0512 352201 (sms of whatsapp: 06 11249922) of één van de andere redactieleden. mailen kan naar redactie@gruttegelf.nl of de.brouwers@hotmail.com. Heeft u ook een zoekplaatje? Stuur het in! Veel succes en tot de volgende Gelf.

42

Servicerubriek Alarmnummers Politie, buurtagent Hendrik de Haan, tel. 0900-8844 Misdaad Anoniem, tel. 0800-7000 Alarmnummer, tel. 112 Dorpsbibliotheek Surhuizum Openingstijden: dinsdagochtend van 10.00-12.00 uur, en iedere eerste donderdag van de maand van 19.0020.00 uur.

Dorpenteam Achtkarspelen Inloopmiddag ieder tweede dinsdag van de maand van 15.00-17.00 uur in De Delfeart.

Plaatselijk Belang Jacob Hooghiemstra, voorzitter André Barwegen, secretaris, email pbsurhuizum@gmail.com Gerke Holthuis, penningmeester Sita Dotinga, notuliste Cora Groenhof Openingstijden Dinsdag 9.00-12.00 uur

19.00-21.00 uur Donderdag 9.00-12.00 uur

19.00-21.00 uur Vrijdag 9.00-12.00 uur Verder op afspraak

MFC De Delfeart Johan Bolhuis, voorzitter Marten Kloosterman, secretaris Wiebina Top, penningmeester Jelly Posthumus Jan Rodenhuis Informatie, vragen en reserveringen: Brenda Sanderman, tel. 0512-358564, email info@delfeartsurhuizum.nl Begrafenisver. “De Laatste Eer” Jurjen Dijkstra, voorz., tel. 351872 Hiltsje van der Brug, bode, tel. 0610542628

43

Wurklist 25 januari

19.30 uur

8 februari 10 februari 22 februari

19.30 uur 11.00 uur 19.30 uur

2 maart 8 maart

20.30 uur 19.30 uur

Klaverjassen in De Praetkoer, voor leden en donateurs kv. DTS. Klaverjassen in De Delfeart.

Jeugddienst in de Doarpstsjerke.

Klaverjassen in De Praetkoer, voor leden en donateurs kv. DTS. Carnaval in De Delfeart.

Klaverjassen in De Delfeart.

Iedere dinsdagavond om 19.30 uur schilderclub in ‘De Delfeart’.

Info: Annemarie Groendijk, tel. 06-25443523.

Iedere donderdag om 9.30 uur gezellige koffieochtend in ‘De Delfeart’.

Iedere donderdagavond van 20.00-22.00 uur repeteert Popkoor Akkoord in ‘De Delfeart’. Info: popkoor-akkoord.webs.com.

Spreuk van de maand Mijn geheugen is soms net de Bermuda driehoek: er komt van alles in maar het komt er heel vaak niet meer uit.

Oplossing Grutte Gelf doordenker Antwoord: t-op 40

Kopijsluiting

Nieuwe kopij kunt u tot maandag 4 februari 2019 inleveren bij: Djoeke Postma-de Jong, Bonhommestrjitte 2 (zie ook kolofon)

of telefonisch doorgeven op nummer 351767

of mailen naar: redactie@gruttegelf.nl óók online op www.gruttegelf.nl