А на: М арија за пола саат биди на „Рекорд“, одим е на каф е, м орам да ти каж ам неш то за И гор. М арија: Супер и вака и така нем ав ниш то планирано, сам о м ож е да ти каснам 5 1 0 м инути ќе одам до аптека да си купам пилули. А на: П илули? !? ! Какви пилули, болна да не си? М арија:Н е,не,пилули за контрацепција,ајде ќе ти раскаж ам сѐ на каф е. А на: Супер те чекам на „Рекорд“.
П И Л УЛ И ? КО Н ТРА Ц ЕП Ц И ЈА ? !? ЗО Ш ТО ? !? БО Л И ? !?
А на им аш е м ногу праш ањ а за М арија во однос на пилулите. Всуш ност, А на и не знаеш е м ногу за нив. Сепак, додека М арија и раскаж уваш е на А на за нејзината синоќеш на ситуација со И гор и каж а уш те м ногу корисни инф орм ации.
КО Н ТРА Ц ЕП Ц И ЈА ? А Ш ТО Е ТОА ? !? К онтрацепцијата претставува м етод којш то ш тити од непланирана брем еност. Како ш то крем ата за сончањ е нé ш тити да не изгорим е додека см е на плаж а, така контрацепцијата нé ш тити од непланирана брем еност.П остојат м ногу видови м етоди на контрацепција. М ож еби сте слуш нале за дијаф рагм а, спирала, кондом , пилули, им плантанти и други. Сепак за м ладите девојки најпогодни за користењ е се пилулите ( орална хорм онска контрацепција) и кондом ите.
К А КО Ф УН К Ц И О Н И РА ТОА ? Д А Л И ТРЕБА Д А ЈА Д РЖ А М П И Л УЛ АТА М ЕЃУ Н О ЗЕ Д А Н Е М И П А Д Н Е? П илулите ( орална хорм онска контрацепција) всуш ност се м али таблети коиш то се пијат секој ден,и се состојат од синтетски ( веш тачки направени) хорм они ( прогестерон и естроген хорм они коиш то се создаваат во јајниците) . Кога девојката ги пие пилулите тие ф ункционираат на тојначин ш то спречуваат развоји исф рлањ е на јајце клетката од јајниците ( овулација) . Тие исто така, создаваат услови во м атката при коиш то сперм ата не м ож е да дојде во контакт со јајце клетката. Сепак иако со пиењ ето на пилулите се спречува овулацијата, девојката секој м есец им а м енструално крварењ е.
П илулите се пијат секој ден.За да бидат најеф ективни тие треба да се зем аат секојден во исто врем е. П ритоа не треба да се испуш ти зем ањ ето на една пилула, затоа ш то со тоа се нам алува нивната еф икасност. Н ајчесто пакувањ ето се состои од 2 8 таблети. Се почнува со зем ањ е на првата пилула, потоа се зем а следната како ш то е обележ ано со стрелките на лентата.Всуш ност,од целото пакувањ е сам о првите 2 1 пилула содрж ат хорм они, другите 7 не содрж ат, и тие всуш ност се пијат за да не се пропуш ти нивното зем ањ ето и не се изгуби навиката.В ед наш по заврш увањ ето на претходното пакувањ е треба да се започне ново.
И Ш ТО ТРЕБА Д А Н А П РА ВА М ? Д А О Д А М ВО А П ТЕК А И Д А СИ К УП А М П И Л УЛ И ? П ред да реш иш да користиш пилули и треба да се консултираш со твојотгинеколог. Д околку сѐ уш те нем аш својм атичен гинеколог, јави се во М ладинскиот центар „Сакам да знам “ на телеф онскиот број0 2 / 3 1 7 9 9 5 0 каде ш то м ож еш да закаж еш бесплатен преглед и консултација.Н ајпрвин гинекологот ќе те инф орм ира целосно за тоа ш то претставува контрацепцијата и пилулите, дали м ож еш да ги користиш , како се зем аат и сé друго ш то е потребно да знаеш . Сам о во м ногу ретки ситуации некои девојки не м ож ат да зем аат пилули, поради тоа ш то им аат некакви здравствени проблем и како ш то се: историја на срцеви и кардиоваскуларни
заболувањ а, м игрена, висок крвен притисок кој ш то не е контролиран со терапија или некои проблем и со црниот дроб. П о консултацијата со гинекологот, тој/ таа ќе ти издаде рецепт, со којш то м ож еш да ги купиш пилулите во најблиската аптека.
П И Л УЛ И ТЕ М Е Ш ТИ ТАТ О Д Н ЕП Л А Н И РА Н А БРЕМ ЕН О СТ И ТО Л К У? !? П илулите за контрацепција не нѐ ш титат сам о од брем еност.П окрај тоа тие им аат и други позитивни еф екти врз здравјето на девојката:
Р ЕД О В Н И И П О Л ЕС Н И М ЕН С ТР УА Л Н И К РВА РЕЊ А пилулите пом агаат во регулирањ е на м енструалниот циклус, тоа значи доколку пиеш пилули секој циклус ќе ти трае 2 8 дена. П окрајтоа, и крварењ ето ќе биде м ногу полесно.
Н А М А Л УВА Њ Е Н А П РЕД М ЕН СТРУА Л Н И О Т СИ Н Д РОМ ( П М С) доколку им ате болна м енструација или пред секое м есечно крварењ е чувствувате болки, со зем ањ ето на пилулите тие проблем и или значително се нам алуваат или пак целосно исчезнуваат. П онекогаш пилулите ги препиш ува гинекологот доколку се обратите кајнего со вакви проблем и.
П О ЧИ СТА КО Ж А – Со оглед на тоа дека пилулите содрж ат во себе хорм они,тие пом агаат кож ата да биде почиста, пом азна, а доколку им аш акни тие пом агаат да се реш и тој проблем . И сто така понекогаш при лекувањ ето на акните се препиш уваат и пилули со цел да се постигне хорм онска стабилноство телото.
Д РУГИ П РИ Д О БИ ВК И О Д КО РИ СТЕЊ ЕТО Н А П И Л УЛ И ТЕ – П оради тоа ш то м енструалното крварењ е е полесно, девојките ш то користат пилули им аат пом ала веројатност да бидат анем ични. О ралната хорм онска контрацепција го нам алува ризикот од развој на рак на ендом етриум от ( ендом етриум от е слојкојш то ја обвиткува м атката од внатреш ната страна) , рак на јајниците, како и цисти во јајниците. П илулите покрај нам алувањ ето на ризикот за развој на одреден вид на рак исто така ја заш титуваат ж ената од развој на пелвична инф лам аторна болест ( инф екција на јајцеводите) , која ш то е сериозна и доколку се појави потреба е хоспитализација. И сто така тие ш титат и од развојна брем еностнадвор од м атката ( односно во јајцеводите) .
И М А М СЛ УШ Н АТО Д ЕК А И М А АТ Н ЕСА К А Н И П О СЛ ЕД И Ц И . ВИ СТИ Н А Е ТОА ? Н ајголем иот број девојки нем аат никакви несакани еф екти кога ги пијат пилулите. М ож е да се случи да се појави нередовно крварењ е, главоболка или пром ени во теж ината. Секојвид на пилули различно влијаатна секоја девојка.
Н ЕРЕД О ВН О К РВА РЕЊ Е: ова м ож е да се случи во текот на првите една до три недели по започнувањ ето со контрацепцијата или пак ако испуш тиш да испиеш една пилула.А ко пак крварењ ето се зголем и или пак трае подолго од неколку дена треба да се советуваш со твојот гинеколог.
ГА Д ЕЊ Е ( Ч У В С ТВ О З А П О В РА Ќ А Њ Е ) : В ообичаено гадењ ето се појавува кога се започнува со зем ањ ето на пилули и истото исчезнува сам о по неколку дена.Д околку пилулите се зем аат после вечера им а пом ала веројатностда се појави гадењ е.
ГЛ А ВО БО Л К А : главоболката м ож е да се појави и поради стрес на училиш те или пак дом а, м игрена, пом алку спиењ е. П илулите м ож ат да ја подобрат или да ја влош ат главоболката. Д околку им аш м игрена советувај се со гинекологотдали треба да зем аш апчињ а.
П РО М ЕН И ВО РАСП О Л О Ж ЕН И ЕТО : позитивни или негативни пром ени во располож ените м ож ат да се појават во било кое врем е, но м алку веројатно е дека тие се предизвикани од користењ ето на пилулите. Затоа, за врем е на консултациите со твојот гинеколог разговарајте и за тоа како се чувствуваш .
ЗГО Л ЕМ УВА Њ Е И Л И БО Л К И ВО ГРА Д И ТЕ: П онекогаш , градите м ож атда станатпоосетливи или пак да се зголем ат, но вообичаено тие остануваатисти.
П РО М ЕН И ВО ТЕЖ И Н АТА : Н екои девојки м ож ат да изгубат или да добијат на теж ина додека користат пилули,но најчесто нем а никакви пром ени во теж ината. П илулите не содрж ат во себе никакви калории. Сепак треба да се гриж иш за начинот на исхрана, да избегнуваш брза храна и да јадеш доволно овош је и зеленчук. Треба да се пие м ногу вода и да се веж ба.
З ГР У ТЧ У В А Њ Е Н А К Р В ТА :појавата на згрутчувањ е на крвта во нозете или пак во белите дробови е м ногу ретка, но м ногу сериозна н е га ти в н а п о сл е д и ц а .А ко о д е д н а ш почувствуваш болка или отекувањ е на нозете, или пак губењ е на здивот и болки во градите, веднаш обрати се кајтвојот лекар. А ко во твојата здравствена историја веќе им аш згрутчувањ е на крвта не см ееш да зем аш орална хорм онска контрацепција.И сто така,доколку некој во твоето поблиско сем ејство им а такви здравствени проблем и тоа треба да м у каж еш на твојот гинеколог. За да се нам али ризикот од вакви проблем и, треба да престанеш да пуш иш .
О вие несакани еф екти, доколку се појават, се краткотрајни и слаби, најчесто тие исчезнуваат во првите три или четири циклуси од започнувањ ето со зем ањ ето на пилулите за контрацепција.Д околку им а некои несакани еф екти поради кои ш то не се чувствуваш пријатно советувај се со твојот гинеколог и тој м ож е да ти препиш е друг вид на орална хорм онска контрацепција.
Д А Л И П О СТО И Н ЕКО Ј Д РУГ ВИ Д Н А Х О РМ О Н СК А КО Н ТРА Ц ЕП Ц И ЈА ? П остои и друг вид на контрацепција која ш то се нарекува ургентна контрацепција,или „утро потоа“. И овојвид на контрацепција е хорм онска и е составена од синтетски ( веш тачки создадени) ж енски хорм они. Сепак овој вид контрацепција, не е контрацепција од избор т. е. не се зем а секојден, односно се зем а сам о во некои исклучителни ситуации, како: * Н ЕЗА Ш ТИ ТЕН СЕКСУА Л ЕН О Д Н О С ( СЕКС БЕЗ КО Н Д О М ) * П УК Н АТ КО Н Д О М * Д О КО Л К У П РО П УШ ТИ ТЕ ТРИ И Л И П О ВЕЌ Е П И Л УЛ И , А П РИ ТОА Н Е СТЕ КО РИ СТЕЛ Е КО Н Д О M
Ургентната контрацепција треба да се зем е најдоцна 7 2 часа ( три дена) по ризичниот однос. Н о, колку порано се зем е, толку поголем а е н е јз и н а та е ф и ка с н о с т.У р ге н тн а та контрацепција,исто така,треба да биде препиш ана од гинеколог. Таа ф ункционира на тој начин ш то пред извикува пром ена на слузокож ата во м атката и оневозм ож ува оплодената јајце клетка да се всади во м атката. Н а наш иотпазар е достапна под им ето „N o r l e v o “. А Ш ТО Е СО КО Н Д О М О Т? За најдобра заш тита се препорачува да се користи двојна м етода, затоа ш то пилулите ш титат од брем еност, а кондом от од сексуално преносливи инф екции. Всуш ност кондом от е единственото средство коеш то ш тити од сексуално преносливи инф екции. Затоа секогаш кога им аш било каков секс ( вагинален, орален или анален) користи кондом .
Кондом от треба да се купи од аптека или голем супер м аркет, затоа ш то там у се чуваат во соодветни услови. А ко ги купите на некое друго м есто постои веројатност тие да бидат ош тетени поради несоодветните услови на чувањ е. П о купувањ ето на кондом от, тојтреба да се чува на м есто каде ш то нем а да биде ош тетен. На прим ер во џебот од јакната, посебен џеб во чантата, кош улата, ш ирок џеб во панталоните. Н икогаш не го чувајте кондом от во паричник, во чантата со книги, или во џебови каде ш то им ате и други остри предм ети ( клучеви и сл. ) затоа ш то така м ож е да се ош тети. П ред употребата на кондом от проверете го датум от до кога тој м ож е да се употребува и проверете дали ја им аат ознаката C E којаш то покаж ува дека тие се електронски тестирани. Кондом от никогаш не го отворајте со заби, нож ици или други остри предм ети затоа ш то така м ож ете да го ош тетите.
Кондом от се става на еректиран пенис, пред да им а било каков контакт на пенисот со вагината, анусотили устата.
Срам м и е на партнерот да м у каж ам да користи кондом или д а м у п р ед л ож ам д а користим е кондом . . . . . .
Н ајдобар совет за подобар секс е . . . добра ком уникација. Колку поотворено зборуваш со твојот партнер за сексот, толку сексотќе биде подобар. А ако зборуваш отворено со твојот партнер за тоа ш то сакаш или ш то ти причинува п огол ем о зад овол ство, поотворено ќе зборувате и за употребата на пилулите и кондом .
* Д обриот секс м ож е да биде безбеден. . . . . а безбедниот секс м ож е да да биде м ногуууууу добар.
М Л А Д И Н СК И Ц ЕН ТА Р ЗА СЕКСУА Л Н О И РЕП РО Д УК ТИ ВН О ЗД РА ВЈЕ „СА К А М Д А ЗН А М " С ите услуги во м ладинскиот центар се бесплатни и доверливи. М ладинскиот центар во деновите понеделник, среда и петок работи од 1 0 1 9 часот, а во вторник и четврток од 1 2 1 9 часот. Распоред на услуги: П О Н ЕД ЕЛ Н И К советувањ е и едукации со педагог ВТО РН И К гинеколош ки прегледи, советувањ е со психолог СРЕД А дерм атовенеролош ки прегледи, Х И В тестирањ е ЧЕТВРТО К гинеколош ки прегледи, советувањ е со педагог П ЕТО К дистрибуција на едукативни м атеријали
За да закаж ете преглед или да се инф орм ирате повеќе за услугите на центарот јавете се на 0 2 / 3 1 7 9 9 5 0 или контактирајте не на следнава електронска пош та: c o n t a c t @ s a k a m d a z n a m . o r g . m k