A-krant september 2016

buurtkrant van het A-Kwartier jaargang 32 nummer 3 2016

krant

Nieuwe buren: Erfgoedpartners Kunst en Vliegwerk: veel meer dan boeken De geschiedenis van mijn huis: het Jacob en Annagasthuis 1

Politie: 0900-8844 Meldpunt overlast: 050 5875885 brugt.aanen@groningen.politie.nl Wijkpost Binnenstad voor klachten over uw woonomgeving: 050 3678910 A-krant: De A-krant is een uitgave van buurtvereniging ‘Het A-Kwartier’ en verschijnt 4x per jaar in een oplage van ruim 2000 exemplaren.

Bij een teveel aan kopij kan de redactie besluiten de kopij verkort, niet of pas in een volgend nummer te plaatsen. Ingezonden brieven worden niet anoniem geplaatst en de schrijver/ster is verantwoordelijk voor de inhoud.

Banknummer buurtvereniging: NL33 INGB 0005 031 398 t.n.v. Buurtvereniging Het A-Kwartier Buurtpand de Oude Drogisterij: Lage der A 4: Hans Imelman, 050 3125020 Hier is elke laatste zondag van de maand de Buurtborrel van 16.00-18.00 uur Website Buurtvereniging: www.a-kwartier.nl Wilt u op de hoogte blijven van de meest recente ontwikkelingen en activiteiten, meldt u dan aan voor het A-mailbulletin.

Stuur een mail naar hetakwartier@gmail.com o.v.v. ‘aanmelding A-mail bulletin’.

Post voor Het A-Kwartier en voor de A-krant kunt u sturen naar: Westerbinnensingel 49 9718 BS Groningen e-mail: hetakwartier@gmail.com De grenzen van Het A-Kwartier Bestuur buurtvereniging Het A-Kwartier: Esther Klaver (voorzitter) Gerrit de Goede (penningmeester) Henk Cuperus (secretaris) Fleur Woudstra (activiteiten)

Trinet Holtslag Denies Margry Elsa Nijhof

Verspreiding van de A-Krant: Wilbert Wolthers: 06 30 34 66 13 mail: wilbertwolthers@hotmail.com

2

van de redactie

colofon

De zomer loopt ten einde, maar terwijl ik dit schrijf is daar weinig van te merken: de korte broeken en zomerjurkjes flaneren nog volop door de stad en de terrassen zitten overvol.

Ter compensatie van een natte periode in juli worden we getrakteerd op een heuse ‘Indian Summer’ en kan 2016 op het nippertje bijgeschreven worden in de top-10 van warmste zomers sinds 1901.

Het was een periode met veel manifestaties en evenementen. Elk weekend was er van alles te doen in Groningen. Klassiek hoogtepunt blijft natuurlijk de 28e augustus die dit jaar een heel weekend duurde (wist u trouwens dat het Gronings Ontzet sinds vorig jaar op de lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed is geplaatst?). Een fotografische impressie van de festiviteiten tijdens Bommen Berend in het A-Kwartier vindt u op pagina 20.

Over Cultureel Erfgoed gesproken; het A-Kwartier is weer uitgebreid. Dit keer met het Lopende Diep en de Derde Drift. Aan dat Lopende Diep huist de stichting Erfgoedpartners waar we een kijkje hebben genomen. Nog meer (wijk-)erfgoed: in De Geschiedenis van mijn Huis aandacht voor het Jacob en Annagasthuis en een lezenswaardig artikel n.a.v. de gevelsteen van Voerman Beks waarvan u in de vorige editie de locatie moest raden.

De afgelopen maanden sloten twee winkels noodgedwongen hun deuren: na 113 jaar verf- & kunstenaarsbenodigdhedenwinkel Bossina aan de Pottebakkersrijge en na krap een jaar Opgeweckt Noord aan de A-straat, de eerste verpakkingsvrije winkel. Triest, maar misschien ook onvermijdelijk. In deze A-krant aandacht voor twee winkels die het wel goed doen: Kunst & Vliegwerk en (wolwinkel) Achterpand dat een nieuwe eigenaar kreeg.

In het A-Kwartier komt (hoera) steeds meer aandacht voor de jongste inwoners: Uit De Kunst Doen organiseert weer een creatieve dag (zie pag. 34).

• Tenslotte nog 2 oproepen: de A-krant heeft dringend bezorgers nodig. Draagt u deze krant een warm hart toe, meldt u dan aan bij Wilbert Wolthers (zie pag 2). En mocht u zin hebben om te schrijven voor de buurtkrant? Aarzel dan niet en kom de redactie versterken. (HS) Redactie: Denies Margry, Henk Cuperus, Bob van Dijk, Francis van Dijk, Han Santing: vormgeving, foto’s (mits anders vermeld) & eindredactie Kopij voor A-krant 2016|4 inzenden vóór 15 november 2016 3

Medewerkers aan dit nummer: Esther Klaver, Cato van der Vlugt, Fleur Woudstra, Petronella Elema, Tjitske Zuiderbaan, Anja de Boer Sacha Landkroon (gedicht) Erika Stulp (illustratie) Drukwerk: Drukkerij De Marge, Groningen

ERFGOEDPARTNERS

Het Museumhuis Lopende Diep 8 Tekst: Francis van Dijk 4

En andermaal is het territorium van het A-Kwartier vergroot: na de uitbreiding met de Muurstraat en de Boteringeplaats was het eigenlijk niet meer dan logisch dat ook het Lopende Diep (of is het nou Lopendediep?) en de Derde Drift ook toegevoegd werden aan de wijk.

En dat betekent: nieuwe buren, die we graag wat beter willen leren kennen.

En zo bel ik op een zonnige woensdag aan bij het Museumhuis, Lopende Diep Z.Z. 8 voor een gesprek met Thea Pol, communicatiemedewerker van het Museumhuis en de Molenstichting, sinds 2013 samenwerkend onder de naam Erfgoedpartners.

De Stichting Erfgoedpartners zetelt in een pand dat vermoedelijk rond 1700 werd gebouwd.

De gevel straalt een zekere grandeur uit; jammer genoeg is daar binnen nauwelijks iets van terug te vinden. Van oude elementen is weinig bewaard gebleven. Wel waren er tijdens de laatste opknapbeurt die het pand kreeg allerlei leuke verrassingen vertelt Thea. Zo kwam er bij de werkzaamheden een deur te voorschijn waarvan de sleutel nog keurig aan het haakje ernaast hing. Achter een kast bleken nog twee verborgen kasten te zitten. En in wat ooit een jongenskamer geweest moet zijn, hingen de gordijntjes nog voor het raam.

Jarenlang woonde hier de familie Van Wissen en was het pand het kantoor van architectenbureau Van Wissen (later Giezen & Van Wissen). Architect Herman van Wissen was de vader van Driek, de in 2010 overleden Dichter des Vaderlands.

De eerste jaren deelde het Museumhuis de ruimtes met Oorlogs- en Verzetsmaterialen Groningen (tegenwoordig Oorlogs- en Verzetscentrum OVCG) dat nu is ondergebracht bij de Groninger Archieven. In 2004 trok de Molenstichting in bij het Museumhuis en in 2013 hebben ze onder het motto ‘samen sta je sterker’ de krachten gebundeld en vormen ze Stichting Erfgoedpartners. Die naam zal dan ook binnenkort op de gevel van Lopende Diep nummer 8 prijken. Nieuwe stichting, nieuwe naam, maar al sinds jaar en dag bekend onder de naam Museumhuis, zal het in de volksmond nog wel even Thea Pol is sinds 2004 communicatiemedewerker duren voordat die naam is ingeburgerd. van de Stichting Erfgoedpartners en een van de 16 Erfgoedpartners is een expertisecentrum parttime-medewerkers van de organisatie.

5

voor erfgoedinstellingen in de provincie Groningen. En bij dat begrip moet u dan denken aan musea, molens, borgen, kerken, gemalen of industrieel erfgoed.

De stichting bemoeit zich niet rechtstreeks met dat erfgoed, men is -zoals dat in het jargon heet- een tweedelijnsorganisatie: faciliterend en voorwaardenscheppend. Medewerkers van de stichting geven adviezen, cursussen, organiseren erfgoedontmoetingen en ontwikkelen samenwerkingsprojecten op het gebied van o.m. beleid, beheer, collectievorming en educatie. En waar nodig wordt samengewerkt met organisaties met aanvullende expertise.

Ook overheden kunnen een beroep doen op de deskundigheid van de Erfgoedpartners.

Om het werk dat Erfgoedpartners doet zichtbaar te maken, wordt tweewekelijkse de digitale nieuwsbrief Erfgoedloper verspreid. Het publiek wordt via websites en tijdschriften over allerlei activiteiten binnen de erfgoedsector geĂŻnformeerd zoals het Groninger Molenweekend, de Maand van de Geschiedenis of Oktobermaand Kindermaand.

Over die Kindermaand: ieder jaar zijn er in oktober in verschillende culturele instellingen leuke en interessante activiteiten voor kinderen van 4 t/m 12 jaar. Niet alleen in Groningen maar ook in Drenthe en Friesland. Dit jaar met een feestlijk tintje want 2016 is een jubileumjaar omdat Oktober Kindermaand 15 jaar bestaat. De officiĂŤle start van de activiteiten vindt plaats op de basisscholen.

De burgemeesters van de deelnemende gemeentes komen dan aan de leerlingen van groep drie en vier een speciaal voor deze gelegenheid geschreven volksverhaal voorlezen.

Vier keer per jaar verschijnt het digitale tijdschrift Erfgoed in Zicht en elk voorjaar wordt in samenwerking met collega-instellingen in Drenthe en Friesland en Noord-Duitsland het Museum Magazine uitgegeven (zie inzet) met leuke en leerzame informatie over de rijke cultuur van het noorden van Nederland en Duitsland. Het magazine is gratis te downloaden, maar een papieren versie is ook af te halen bij verschillende musea in de stad Groningen (onder andere Scheepvaart Museum of Universiteitsmuseum). Gewoon aanbellen bij Lopende Diep nummer 8 is ook een mogelijkheid. We zijn tenslotte buren. Wilt u meer informatie over het werk en de activiteiten, kijk dan op: www.erfgoedpartners.nl

6

foto: Bernd Stalman

p zondag 4 september was er weer de jaarlijkse A-Kwartierboottocht op de Leviathan van de familie de Goede richting Garnwerd.

Het schip lag aan gene zijde van de Uilkensbrug vanwege de lastige openingstijden van de spoorbrug over het Reitdiep, zodat de deelnemers de dag met een verkwikkend fietstochtje konden beginnen. Marjolein en Gerrit’s zoon Sieger mocht aan het roer staan, dit in het kader van zijn nautische opleiding. Hij beheerst de theorie al (boeken vol regels en voorschriften!), nu de harde praktijk nog. Die was inderdaad soms hard, want het mooie weer werd een paar keer afgewisseld door striemende regenbuien.

Gelukkig duurde dat nooit lang en we konden daarna genieten van prachtige regenbogen.

In Aduarderzijl werd even aangelegd om gezondheidsfreaks en landschapsliefhebbers de kans te geven naar Garnwerd te lopen, en dat deed vrijwel iedereen.

In Garnwerd verspreidden wij ons over de terrassen van Cafe Hammingh en Garnwerd aan Zee waar het goed toeven was. Het was kortom weer een mooie dag, met dank aan de familie de Goede en volgend jaar gaan we weer!

Vismarkt 33 Groningen (boven DA drogisterij) 06 5757 9694 www.maibeauty.nl

7

8

van het bestuur Allereerst de aankondiging van een nieuwe uitbreiding: het Lopende Diep Z.Z. en de Derde Drift horen nu ook formeel bij het A-Kwartier. “Waar houdt het op?”, hoor ik u denken. Welnu, de grens ligt bij de Oude Boteringestraat. We heten onze nieuwe buurtgenoten van harte welkom. U ontvangt vanaf nu de A-krant en wij nodigen u van harte uit lid te worden van buurtvereniging Het A-Kwartier, zodat wij ook uw belangen krachtig kunnen behartigen.

Maandag 15 augustus zijn twee jongens ernstig gewond geraakt in de Visserstraat: een onschuldige stoeipartij leidde tot een val van het balkon. Gelukkig waren de studenten binnen afzienbare tijd buiten levensgevaar. We hopen dat het dit studiejaar hierbij blijft en wensen onze buurtgenoten van harte beterschap!

In navolging van de geveltuintjes die in mei zijn aangelegd zijn de Vischhoek, Hoekstraat en Visserstraat de afgelopen maanden verfraaid met nog meer groen. Er wordt ijverig getuinierd en bijkomend effect is dat bewoners elkaar vaker op straat ontmoeten.

We zijn dan ook bijzonder blij met dit initiatief! En we gaan door! Het volgende doel is lelijke garagedeuren te ‘pimpen’. Eind augustus is de eerste beschilderde garagedeur in de Hoekstraat opgeleverd. De tekening van het aapje, uitgevoerd door Wizedesign, is een herinnering aan een vroegere bewoonster die een aap als huisdier hield.

De Klassieke Academie wordt ingeschakeld om ook één of meerdere garagedeuren voor haar rekening te nemen. Heb je ook een lelijke garagedeur die ‘gepimpt’ mag worden?

Laat het ons weten!

U heeft het vast al gehoord: Bulten Beheer BV heeft elf panden gekocht in de Hoekstraat en Vischhoek. Het merendeel van het vastgoed was tot voor kort eigendom van voormalig raamexploitant en pandjesbaas Mario Music. Bulten wil de panden ombouwen tot woonunits. “We willen er iets moois van maken, iets wat qua stijl past in de straat,” aldus de voormalig agrariër. We zijn blij dat er eindelijk beweging komt in de verkoop van de panden en volgen de ontwikkelingen (incl. het naleven van de regels zoals bepaald in het bestemmingsplan) op de voet.

Duizenden euro’s zijn er door de gemeente Groningen gespendeerd aan onderzoek om aan te tonen dat er wel degelijk een relatie is tussen prostitutie en ‘drugs gerelateerde’ overlast. Het bewijs voor de (veel betwiste) hypothese wordt nu alsnog op een 9

presenteerblaadje geleverd: sinds het verdwijnen van de prostitutie in onze wijk, is de drugsoverlast verplaatst naar de Nieuwstad. De Folkingestraat, de leukste winkelstraat van Nederland, wordt bedreigd door drugsgebruikers en dealers die zich voorheen in het A-Kwartier ophielden. De overlast heeft inmiddels geleid tot de tijdelijke sluiting van twee cafés, omdat uit politieonderzoek is gebleken dat beide zaken regelmatig worden bezocht door handelaren en gebruikers. Eind juli hebben ondernemers en bewoners van de Folkingestraat aan de bel getrokken om toenemende drugsoverlast te melden.

Er is door hen ook een verzoek ingediend om de camera’s die onlangs uit het A-Kwartier zijn gehaald, naar de nieuwe plek des onheils te verplaatsen, maar aan dat verzoek lijkt vooralsnog geen gehoor te worden gegeven. Spijtig, gezien het effect dat het gesorteerd heeft in het A-Kwartier.

Het effect van camera’s moet echter ook niet worden overschat: de afgelopen maanden, toen de camera’s er nog stonden, hebben we buitensporig veel jongerenoverlast ervaren in de Vischhoek. Inmiddels krijgen deze minder sociale buurtgenoten de nodige aandacht van zowel de studentenpolitie als handhavingsambtenaren.

Om de drempel te verlagen om hulp te zoeken bij financiële problemen start de Groningse Kredietbank (GKB) van de gemeente vanaf maandag 5 september met een proef voor inwoners om anoniem advies te vragen bij financiële problemen. Elke maandag en woensdag kan tussen 13.00 - 14.00 uur gebeld worden met (06) 51 50 82 02.

De proef met het anonieme spreekuur loopt tot en met eind november 2016.

Dit najaar start de planvorming voor de nieuwe inrichting van de A-straat, Brugstraat en Munnekeholm. Dit plan wordt samen met belanghebbenden en geïnteresseerden ontwikkeld en vormgegeven. U kunt hiervoor de speciale bijeenkomsten van de projectgroep bezoeken of uw ideeën aan de projectgroep doorgeven per e-mail via binnenstad@groningen.nl of telefoonnummer 14 050. Een overzicht van alle projecten die de komende jaren in de binnenstad worden uitgevoerd, vindt u op www.ruimtevoorjou. groningen.nl. De plannen voor de binnenstad als geheel (waaronder de binnenstadsvisie ‘Bestemming Binnenstad’) staan op www.groningen.nl/binnenstad.

Tenslotte: er is een nieuwe app ‘Omgevingsalert’. Stadjers kunnen zich via de app laten informeren over vergunningen die bij hen in de buurt zijn aangevraagd. Het gaat onder meer om omgevingsvergunningen, bestemmingsplannen, verkeersbesluiten, sloopmeldingen en evenementenvergunningen.

Iedereen kan dankzij de nieuwe app op de hoogte zijn van aangevraagde en afgegeven vergunningen in de eigen buurt. De bewoner kan in de app zelf een straal om de eigen woning instellen waarbinnen hij of zij de meldingen wil ontvangen, bijvoorbeeld het postcodegebied. U kunt de app op de gebruikelijke wijze gratis downloaden.

10

Elsa Nijhof: van klei-juf naar brei-juf Tekst: Denies Margry

3

jaar geleden zag ze een mooie sjaal in de etalage van wolwinkel Achterpand aan de Lage der A nr. 1-1 liggen. Maar toen ze hem wilde kopen bleek dat ze de sjaal zelf moest maken!

Nu is dat geen probleem voor oud-handvaardigheiddocent Elsa Nijhof, maar haar interesse in dat leuke winkeltje was wel gewekt. Al gauw was ze regelmatig in het brei-café (op vrijdagochtend) te vinden en werd ze vaste steun en toeverlaat van de toenmalige eigenaresse Janeth Boers. Maar toen deze haar een paar jaar later vroeg om de winkel over te nemen moest ze wel even slikken…

Natuurlijk, het leek haar hartstikke leuk, maar hoe moest ze dat dan allemaal voor elkaar krijgen? Gelukkig was er een goede financiële regeling mogelijk en sinds juni dit jaar is ze de trotse nieuwe eigenaar van Achterpand en kan ze zich meteen opmaken voor een feestje, want dit najaar bestaat de wolwinkel precies vijf jaar.

Ze houdt wel van uitdagingen deze 44-jarige moeder van twee zonen wat moge blijken uit het feit dat zij met haar grote liefde, kunstenaar Harry ‘Kosmotroniks’ Arling, de afgelopen jaren bezig is geweest om het voormalige ijspakhuis aan de Westerhavenstraat tot ‘hun’ woonhuis om te vormen.

Achterpand heeft ze eerst een flinke opknapbeurt gegeven en alles ziet er nu licht en fris uit. De muren zijn gewit, de etalage is gehalveerd en er hangen kleur-echte lampen.

Aan de opzet van de winkel veranderde ze weinig: de workshops en het brei-café zijn gebleven, net als de ‘patronen-dokter’ op de woensdagmiddag.

De breisters die zorgen voor de mooie voorbeelden 11

die in de winkel hangen zijn ook gebleven.

Elsa merkt dat vooral het brei-café zorgt voor verbinding tussen klanten.

Achter in de winkel is ze een bibliotheekje begonnen met oude handwerkboeken die mensen haar spontaan komen brengen. Ze hoopt dat hier veel gebruik van zal worden gemaakt.

En ze ziet uit naar de ‘foute kersttruien wedstrijd’ die ze binnenkort wil gaan starten.

Op haar website: www.achterpand.nl staan alle activiteiten die gepland staan. En laat u niet afschrikken door moeilijke technische termen als entrelac- of zigzag/missoni-breien, er zijn ook cursussen voor beginners en erger nog: zelfs mannen zijn welkom.

Elsa is een duizendpoot die veel dingen oppakt. Gaf handvaardigheidlessen op school, werkte bij de Jonge Onderzoekers en zelfs als presentatrice bij OOG-tv.

‘Van klei-juf naar brei-juf’ zegt ze zelf. En van juf naar eigenaar van een winkelpand in het mooie A-Kwartier.

Wat ze zo leuk vindt aan onze wijk?

‘Dat het een wijk in ontwikkeling is.’ De vele speciaalzaakjes vindt ze heel leuk. ‘En als straks de bussen weg zijn uit de Brug- en A-straat wordt het vast nóg leuker.’ Met enige voorzichtigheid is ze sinds kort ook lid van het bestuur van de buurtvereniging. Voorzichtig, want daar wil ze eerst een half jaar aan proeven: kijken of het bij haar past. Als ze haar ideeën voor haar rol in dat bestuur omschrijft valt weer dat woord ‘verbinden’. Een buurtvereniging moet volgens haar meehelpen de gezamenlijkheid te zoeken. Dat kan door evenementen en activiteiten, maar ook door te zorgen voor voor gemoedelijkheid en gezelligheid. Gezien haar enthousiasme lijkt Elsa mij daar geknipt voor.

12

Verkeerdom Bob van Dijk e kortste kade van Stad: de Reitdiepskade. Vijf huizen, een stukje flatgebouw en een schip. Frequent gefrequenteerd door vele honderden fietsers per dag, heen en weer, want korte route naar school, centrum, RUG en later ook weer terug. En juist daarom zo fijn en veilig dat het eenrichtingsverkeer is voor auto’s: vanaf de Plantsoenbrug mag je het kadetje niet oprijden met een automobiel, ook niet met een hybride.

Maar weet iedereen dat wel? Neen dus. Enkele malen per dag sjeest een verdwaalde automobilist levensgevaarlijk in volle vaart de verkeerde kant op met bijna-botsing tot gevolg.

Soms zijn het trouwens bewuste overtreders zoals de iconische architectenboys and -girls van de Hoge der A die dit een ‘oprecht prettige’ sluiproute vinden.

Er staan zelfs auto’s geparkeerd in die verkeerd-omme richting, mét geldig parkeerticket.

Maar zij mogen voor die overtreding dan weer niet bekeurd worden door de Stadstoezichters want die zijn daar niet voor. Alleen andere blauwpakken van de Handhaving, level two, mogen dat doen.

Waarom gebeurt dit? Heel simpel. Er staat wel degelijk een rood rond verkeersbord met horizontale witte balk (type C2) maar dat staat zó doodongelukkig hoog op de hoek dat het onzichtbaar is vanuit de aanvliegroutes. Het reikt tot giraffenhoogte en ja hoor, dan nóg rijden zelfs twee politiedames te paard contra het verkeer. Ook voor hen geldt immers bord C2: “gesloten voor voertuigen, ruiters en geleiders van rij- of trekdieren of vee” (sledemenners vallen daar ook onder trouwens). Maar dan moeten ze het wel kunnen zien natuurlijk.

Geachte heer gemeenteambtenaar bij ‘Verkeersmeldingen’: óf u wacht een eerstvolgend onvermijdelijk accident af óf u komt eens op de buurtkoffie om met eigen ogen de situatie te aanschouwen in plaats vanachter een bureau op afstand te besluiten. Van harte welkom.

(Naschrift: Enkele dagen na het indienen van deze column bij de redactie meldde de betreffende gemeenteambtenaar zich om zelf ter plekke te komen kijken. Waarvan akte!)

13

de geschiedenis van mijn huis

Jacob en Annagasthuis Gasthuisstraatje 2 Tekst: Anja de Boer 14

Op de volgende pagina’s een duik in de geschiedenis van het witte hofje met zijn markante torentje gelegen aan het Gasthuisstraatje 2 tussen de Visserstraat en de Vischhoek. Uw gids is Anja Martina de Boer van grafisch ontwerpburo DurvDesign, die woont en werkt in dit prachtige monumentale pand.

Het begrip ‘gasthuis’ bestond al in de Middeleeuwen maar er werden verschillende invullingen aan gegeven. Dat kon zijn: een huis waar vreemdelingen werden verpleegd of opgenomen, een armenhuis, een godshuis, een ziekenhuis of een logement of herberg.

Vanaf 1600 verschoof bij de meeste gasthuizen het accent naar de opvang van zogenaamde proveniers (ook wel ‘kostkopers’ genoemd). Men kon zich inkopen (een ‘prove’ betalen) om als oudere verzekerd te zijn van onderdak en verzorging. Een soort bejaardenhuizen dus.

De oudste gasthuizen waren vaak particuliere of kerkelijke initiatieven. De motieven voor het stichten van een gasthuis waren divers, sommige weldoeners dachten er een plaatsje in de hemel mee te bemachtigen. Kerkelijke instanties en stichtingen zagen de belastingvoordelen ervan in. De overheid kon namelijk geen belastingverplichtingen opleggen aan kerkelijke (onroerende) goederen en bezittingen.

De oprichters van het Sint Jacob en Anna gasthuis, Jacob Grovens en zijn vrouw Eteke Sluchtinge, voerden met de oprichting van het gasthuis het testament van Eteke’s ouders uit. Het gasthuis werd gesticht ter ere van God en de heilige vrouwe Sint Anna (de moeder van Maria) en de heilige apostel Jacobus de Meerdere. In het glas-in-loodraam boven de huidige ingang staan rond het monogram SI (Sanctus Jacobus) drie Jacobsschelpen, een verwijzing naar de heilige. Naar goed katholiek gebruik bevond zich ook een kapel, een altaar en een klokkentorentje binnen het gebouwencomplex. Minimaal twee keer per jaar moest er een dienst in de kapel plaatsvinden. Namelijk op de wijdingsdag van de kapel en het altaar (waarschijnlijk op Sint 15

Boven: De oudst bekende tekening van het Jacob en Annagasthuis uit 1633, gezien vanuit wat nu De Laan heet.De hoofdingang van het gasthuis zat aan de Visserstraat, die van de kapel aan het Gasthuisstraatje.(coll. RHC Groninger Archieven) Onder: Het glas-in-loodraam met in het midden het schild met de letters SI en daaromheen drie Jacobsschelpen.

Jacob, 25 juli) en vervolgens op Sint Annadag (26 juli). Na de reformatie werd de kapel niet meer voor kerkdiensten gebruikt en is later afgebroken, samen met het torentje.

Het huidige torentje (zonder klok) dateert uit de 19e eeuw.

Het Jacob en Annagasthuis is het op één na oudste gasthuis van Groningen. Alleen het Pelstergasthuis (of Heilige Geestgasthuis) is van nog vroeger datum en werd gesticht in de 13e eeuw. De oudste vermelding van het Boven: Het Jacob en Annagasthuis op de kaart van Haubois Jacob en Annagasthuis dateert uit 1489. uit 1643. Goed te zien is dat de zijwand van de kapel (met de Een zekere Johan van Barsen en zijn vrouw letter N) over de hele lengte van het Gasthuisstraatje liep. Op het binnenterrein van het hofje is de vooruitstekende regenhadden hun huis en hofstede in de Viertenkamer zichtbaar evenals de tuin. Daar is iets in getekend huusterstraat (de latere Vissersstraat) overwat op een hemd lijkt. Wellicht een verwijzing naar de functie van de tuin: het bleekveld waar de was werd gedroogd. gedragen aan Jacob en Eteke. Van Barsen en Onder: Geert Adriaans Boomgaard (1789-1899) op een feeszijn vrouw mochten na deze gunst zolang ze telijk versierde stoel t.g.v. zijn 100e verjaardag, geflankeerd door zijn broer en zus (hier resp. 96 en 98 jaar). Let ook op leefden gratis kost en inwoning genieten in zijn pruik. Boomgaard diende (zeer tegen zijn zin) als tamboer in het leger van Napoleon en maakte diens veldtocht in 1812 het ‘Nye Gasthuus’. Zes jaar later in 1494, naar Rusland mee. (coll. RHC Groninger Archieven) werd de officiële stichtingsbrief opgesteld.

In deze brief valt te lezen dat er plaats was voor 12 arme lieden uit de stad. Familieleden van Jacob en Eteke hadden echter wel voorrang. Het echtpaar bestuurde het huis tot hun dood, daarna werden er voogden aangesteld.

Al naar gelang de financiële situatie kon het aantal bewoners in de loop der jaren nog wel eens wat veranderen. De financiën werden ook weleens nijpend, dan werden er bedelbrieven gestuurd naar de burgemeester en collectes gehouden. In 1539 kwam er behoorlijk wat geld los uit de nalatenschap van priester Ulphert Sibrandes uit Loppersum, zodat het aantal bewoners kon worden uitgebreid tot 17.

In 1864 kreeg het gasthuis een BN’er als bewoner: Geert Adriaans Boomgaard, Neerlands langst levende Napoleonveteraan. Hij was 62 toen hij kwam wonen in het gasthuis dat bekend stond om zijn goede keuken. Wellicht kwam het daardoor dat hij er uiteindelijk 35 jaar zou blijven wonen want hij werd 110 jaar oud. Boomgaard was door zijn uitzon16

derlijk hoge leeftijd een begrip in Nederland.

In de volksmond stond het gasthuis wegens die goede keuken bekend als het ‘Lekker Beetjesgasthuis’, waarbij ook het drinken niet werd vergeten.

Tot 1727 had het gasthuis een eigen bierbrouwerij.

In dat jaar hebben ze de bierinboedel verkocht omdat het bierbrouwen niet meer uit kon en van de bierbrouwerij werd een stal gemaakt. Het gebouw is verschillende keren verbouwd of vernieuwd. Zijn tegenwoordige exterieur heeft het gasthuisgebouw gekregen bij een verbouwing in 1861.

In 1976 werd het gasthuis verkocht aan de BV Stadsherstel. In 1980 werd de Maatschappij tot

Verbetering van Woontoestanden (nu De Huismeesters) de nieuwe eigenaar en liet het in 1982 restaureren.

Boven & midden: Jacob en Annagasthuis in 1966, toen uitsluitend bewoond door ouderen. (foto’s: Ton van der Wal, Rijksdienst Cultureel Erfgoed). Onder: Het binnenterrein van het gasthuis nu.

De tuin is beduidend voller maar de sokkel van de voormalige zonnewijzer staat nog op zijn plek.

17

Het huidige hofje bestaat uit 16 huisjes en twee in-/uitgangen. Van één huisje zijn ateliers gemaakt, die door enkele bewoners worden gebruikt. Tegenwoordig bevinden zich binnen de hofjesmuren nog steeds arme lieden tussen wetenschappers, ict-ers, kunstenaars, yogi’s, webdesigners, kostumiers, ontwerpers, schrijvers, theatermakers en muzikanten (bijna een afspiegeling van onze moderne samenleving). De binnentuin en de gemeenschappelijke ruimtes worden door de meeste bewoners zelf onderhouden.

Opvallend aan de tuin is de aanwezigheid van een vijgenboom, die na jaren van groei, sinds enige tijd overheerlijke vijgen geeft.

Veel van de in totaal 31 hofjes en gasthuizen die Groningen vandaag de dag nog kent staan onder een streng regime

vanwege het toeristische karakter: geen was drogen in de tuin, geen honden, niet op het gras recreëren, geen barbecues, geen opblaaszwembad. In het Jacob en Anna gasthuis mag dit allemaal, vanwege de gesloten voordeur, waardoor geen toeristen binnen komen. Een enkeling echter durft aan te bellen en te vragen om een kijkje in de binnentuin, waarbij meestal een enthousiaste rondleiding volgt. In de zomer wordt er nog vaak gemeenschappelijk gegeten en gedronken aan de grote eettafel, op de binnenplaats, waarbij iedereen z’n eigen lekker beetje inbrengt.

DURVDESIGN grafisch/illustratief ontwerp Gasthuisstraatje 2-15 9712 AS Groningen

050 - 579 31 31 06 - 15 06 28 12 anja@durvdesign.nl www.durvdesign.nl

DESIGN MEUBELEN VERLENGDE VISSCHERSTRAAT 1 9718 JA GRONINGEN TELEFOON 050 - 314 36 22 MOBIEL 06 - 30 899 191 INFO@HOEKJEGRONINGEN.NL

WWW.HOEKJEGRONINGEN.NL

18

dichter bij toen

Vishal, 1889

We sloegen gebogen een tiental palen de grond in om de visgrond te wapenen maar maten aan de kade maken stormen alleen maar heviger in februari, ze laten de vissers maar varen, gewoon buitengaats naar Schier en terug naar hier waar ze verwachtingsvol staan wachten op vangst.

zo’n oud houten gebouw van 120 jaar daags voor de sloop staan er mannen te dromen van hoe er overal ter wereld hallen zijn gebouwd ten bate van de handel.

Zo zijn er woorden van afscheid te zingen allemaal prachtig maar allemaal zinloos op dat wat voltooid is valt niets af te dingen.

Aan het eind van de mist steken vrouwen koppen van vissen af, de kartels van messen verhalen van hun kommervol bestaan: schoonmaken, kieuwen afhalen, hekel aan ingewanden uitsteken, zo van de plank op de grond in tonnetjes vol pekel ze hebben mannen aan zee afgestaan.

De Visbanken aan de Hoge der A, 1889 (foto: collectie RHC Groninger Archieven)

19

sacha landkroon

Er staan hulpjes, vlechters, sleepnetten vol onbruikbaarheden en daartussen: zij die scheep gaan, zeĂŤen onveilig maken.

En als het regent danst de paling in netten van zeerotten en handlangers, bleke rovers zonder vangstquota. Ik zie een galerij die zich eenvoudig laat verdragen door de A

In het verleden lijkt alles in evenwicht: schotsen in het koude water, ijs dat drijft voorbijglijdt en wegsmelt, bedachtzaam naar zee meandert en met de lucht die steeds de horizon bepaalt, na honderd keer de zon rond, is alleen het water geenszins mee veranderd.

foto: Bob van Dijk

20

foto: Henk Land kro

on

foto: Henk Landkroon

foto: Bob van Dij

k

21

Terwijl in het plantsoen de 26e editie van het Noorderzonfestival nog in volle gang was, pakte de Koninklijke Vereeniging voor Volksvermaken bij het Gronings Ontzet dit jaar uit met een feest dat maar liefst drie dagen duurde en waarbij een belangrijk deel zich afspeelde in en rond het water van het A-Kwartier waar het dan ook gezellig druk was: het Bommen Berend (jeugd-) Muziektheater in het Scheepvaartmuseum en in de A als vanouds de drakenbootraces, ditmaal gewonnen door het team van Dijkman Sport, de boeken-, strips- en curiosamarkt aan de Hoge en Kleine der A met daarbij ook optredens van dichters en er werd bij de City Swim door de grachten gezwommen voor het goede doel. Gouden idee was om het plein en grasveld van de Reitemakersrijge te gebruiken voor allerlei kinderactiviteiten waarbij ook de hoge-hoeden-heren van Volksvermaken de handen uit het jacquet staken bij de enorme puzzel. Of het popmuziekpodium bij de Museumbrug waar de db’s zonder al te veel overlast konden knallen. Op zondag nog meer watervreugde met een groen-witte grachtenparade en lekker dobberen op de muziek van 2 dj’s tijdens Floating Paradise. Maar het meest indrukwekkende was toch wel het vuurwerk op zaterdagavond, door de weergoden bijgestaan met een imposant onweer. (Han Santing)

Loudspeaker Systems *DUFAY *DES PREZ *OCKEGHEM Bass Reflex with Field Coil units DC supply and FCCSS technology

LIMM Acoustics - Handmade High Fidelity Herman Siersema Lage der A 9B 9718 BJ, Groningen By appointment - Op afspraak sier12@xs4all.nl

22

Kunst & Vliegwerk

H

et A-Kwartier telt veel verrassende winkels en bedrijven. Daaronder is zeker Kunst & Vliegwerk te rekenen. Kunst & Vliegwerk is sinds 1993 gevestigd in de Oude Kijk in ‘t Jatstraat 10. Ooit zat er een slagerij, namelijk slager Assink, bekend van de leverworst. De betegeling van de muren getuigt daar nog steeds van evenals als de uit hout gesneden ossenkop en varkenskopjes boven de pui.

Waarschijnlijk is Kunst & Vliegwerk de enige betegelde boekhandel van Nederland, maar dat is niet de belangrijkste reden voor dit gesprek, want als je er wat rondsnuffelt val je van de ene verbazing in de andere: op een vrij kleine oppervlakte blijkt er een groot assortiment te zijn.

Kunst & Vliegwerk verkoopt betaalbare boeken (kinderboeken, kunst, wetenschap, literatuur, poëzie, geschiedenis, cultuur, fotografie,natuur, spiritualiteit,filosofie en kook- en hobbyboeken), cd’s (klassiek en wereldmuziek), kunstkaarten (bijvoorbeeld van de prachtige zeefdrukken van het A-Kwartier van Anke Slooff) en mooie cadeaus zoals placemats met gedichten erop. De eigenares moet wel een heel gelukkige hand van inkopen hebben!

Ik sprak met Marga Hiemstra (61). ‘’Ik ben geboren in Franeker en ben in de jaren ‘80 in Groningen afgestudeerd als klinisch psycholoog. Er was toen heel weinig werk voor psychologen en in 1991 kon ik gaan werken bij de (kwaliteitsramsj)boekhandel van Steven Sterk in de Naberpassage aan de oostwand van de Grote Markt.

Geen prettige plek: donker, kil en veel mensen die alleen maar in de winkel kwamen om geld te wisselen voor de parkeermeter. Maar werken in een boekhandel vond ik fijn. Elk 23

boek vertegenwoordigt een wereld op zich. Daardoor heb je de meest uiteenlopende gesprekken met klanten.

In 1993 verhuisde de winkel naar het monumentale, sfeervolle pand in de Oude Kijk in ‘t Jatstraat en dat was een enorme verbetering!

De winkel ligt nu goed in de loop, zoals dat heet, en de Universiteit is om de hoek en dat is ook heel gunstig.

In 1996 kreeg ik de vraag of ik de winkel over wilde nemen.

Zo’n vraag krijg je niet elke dag! Steven Sterk was zich steeds meer gaan toeleggen op groothandelsactiviteiten en dat bleek voor hem een goede keus.

Ik heb toen samen met iemand anders de winkel overgenomen. In 2008 ben ik alleen verder gegaan. Het is veel werk zo’n winkel, maar gelukkig heb ik een fijn team dat mij in de winkel helpt.

Uit het aanbod cd’s, boeken en kaarten maak ik een persoonlijke keus.

Mooie uitgeversrestanten voor zachte prijzen (dat zijn boeken die nog bij de uitgever liggen en plaats moeten maken voor nieuwe voorraad) naast nieuwe boeken, budgetcdlabels zoals Naxos en Brilliant Classics maar ook wel aanbiedingen van duurdere labels. En ik kan van alles bestellen .

De combinatie te vinden van mooi, origineel en betaalbaar is voor mij de kunst.

Met wat vliegwerk erbij levert dat vaak mooie dingen op, zoals een klant die zei dat als je om twee minuten voor zes mijn winkel binnenrent omdat je opeens bedenkt dat je nog een cadeautje moet kopen, dat vrijwel zeker lukt!”

24

In de vorige A-krant werd u in de ‘Waarpuzzel’ gevraagd aan te geven waar de hiernaast afgebeelde gevelsteen zich bevindt. Onder de goede inzendingen zat ook een mailtje van Petronella Elema. Zij is genealoge en oud-bibliothecaris en was al langer geïntrigeerd door de steen. Zozeer zelfs dat zij de geschiedenis van voerman Beks is gaan uitzoeken. Het verhaal werd in 2011 in het tijdschrift Gens Nostra gepubliceerd. Op verzoek van de redactie heeft mevrouw Elema de tekst voor de A-krant enigszins aangepast waardoor niet alleen de voerman, maar ook zijn omgeving tot leven komen.

Voerman Beks uit de Sledemennerstraat

In vrijwel elke wat grotere stad zal men straatnamen vinden die verwijzen naar een groep handwerkslieden die daar ooit, in elkaars nabijheid, hun beroep uitoefenden.

Voor Groningen moet u dan o.m. denken aan de SchuitemakersTekst: Petronella J.C. Elema straat, de Uurwerkersgang, Reitemakers- en Pottebakkersrijge. En natuurlijk de Sledemennerstraat!

Sledemenners behoorden tot de eerste expediteurs. Deze voerlieden transporteerden meestal vracht, en dan over verharde wegen... in de stad dus. Een slede of slee is voor de 21ste-eeuwer een laag raamwerk op glijijzers, dat -meestal door de sneeuw- wordt voortgetrokken door een mens. Een grotere en aangeklede versie daarvan was de arreslee, waarvoor een of meer paarden gespannen konden worden.

Een mooi verhaal wil dat sleden ook voor personenvervoer werden ingezet teneinde de belasting op karrenwielen te omzeilen. Dat is niet helemaal onwaar, maar het was slechts een incident. In Amsterdam werd het in de eerste helft van de 17e eeuw toegestaan om met koetsen, karossen en kalessen in de stad te rijden, maar al snel werd dat zoveel gedaan dat het verkeer vastliep. Daarop volgde een belastingheffing op de karrenwielen... puur ter ontmoediging! Toesleeën (toeslee=een gesloten slee) hadden uiteraard geen wielen, dus dat was een mogelijkheid tot ontduiking.

25

Edwin Silver Oude Kijk in ‘t Jatstraat 53a Groningen 06-20 68 76 92

26

Deze mode heeft het echter niet zo lang volgehouden, en ik vond geen aanwijzingen dat deze situatie ook elders -bijvoorbeeld in Groningen- heeft gespeeld.

Maar oorspronkelijk waren sleden gewoon een van de methoden om vracht te vervoeren, naast wagens en karren. Al deze ondernemers werden samengebracht in het sledemennersgilde, dat in Groningen al uit 1403 dateert.

Het sledemennen zelf was ongetwijfeld nog ouder. Het was voor voerlui niet alleen verplicht om zich bij het gilde aan te sluiten, het was voor klanten ook verplicht om een gildelid in te schakelen als men iets te vervoeren had.

Gedwongen nering dus.

Zo’n vrachtslede werd voortgetrokken door een paard en de menner liep ernaast, gewapend met in olie gedrenkte todden (‘smeerlappen’) die hij voor de ijzers gooide teneinde het glijden te bevorderen.

De Groninger Sledemennerstraat (die in 1525 reeds genoemd werd) ligt vlak buiten het Adiep en loopt van de A-straat tot de Verlengde Visscherstraat. Het diep (dat deel van de stadsgracht heette indertijd Menners- of Menrediep) viel nog binnen de stadsmuren, maar de straat niet meer. Een groot aantal gangetjes verbond deze straat met de waterkant, dus met de ‘opslag’ van het diep. Daar zijn nu, na het verdwijnen -binnen mensenheugenis- van de Mangelgang, nog maar twee van over: de Dwarsstraat en de Speldemakersgang (ook weer een beroepsnaam trouwens).

Boven: De Sledemennerstraat rond 1930, kijkend naar het noorden. Rechts de Dwarsstraat. (coll. RHC Gr. Archieven) Onder: Deel van een stadskaart uit ‘Geschiedkundige beschrijving der stad Groningen’ E.J. Diest Lorgion (1857).

In het vorige nummer van de A-krant staat een foto van een gevelsteen in deze straat: de ‘naamplaat’ van de voerman K. Beks.

Dat moet Klaas Beks zijn geweest (1851-1949).

Ook zijn vader Johannes Beks (1822-1907) en zijn grootvader (een eerdere Klaas Beks, 1792-1872) waren voerlieden in deze straat. De overgrootvader Aris Beks (1759-1800) was klaarblijkelijk schipper geweest in, jawel, de Sledemennerstraat. Hij was de eerste Groninger in de familie; zelf was hij geboren in Harlingen, waar zijn voorouders ‘ijzersmid’ waren.

27

De culinaire cadeaushop Grote Kromme Elleboog 8 telefoon 050 31 88 451 www.leuklekker.nl

EETCAFÉ HAVENZICHT Dagschotels v.a. € 7,50 tot € 15,00 Keuken open: 17.00 tot 21.00 uur Lage der A 37 Groningen 050 - 3126621 / 06 23140333 cafehavenzicht@ziggo.nl www.havenzichtgroningen.nl

28

Al met al heeft de familie Beks het er lang volgehouden: ruimschoots meer dan een eeuw, vanaf een eerste vermelding in 1787 tot na 1910! De steen in kwestie, vermoedelijk uit het laatste kwart van de 19e eeuw, refereert dus niet alleen aan een voerlieden-dynastie, maar ook (net als de straatnaam zelf) aan een verleden dat teruggaat tot de 14e eeuw.

En zo eindigen we het verhaal van voerman Beks met een portret van de hoofdpersoon zelf: Klaas met zijn (tweede) vrouw Aachtje. Hier gefotografeerd samen aan zee, begin jaren ‘30.

Voor de volledigheid en voor de liefhebbers: de genealogie van Klaas Beks.

Geboren Groningen 24 jan 1851, voermansknecht (1870), voerman, overleden Groningen (oud 98 jr.) 8 mei 1949, Eerste huwelijk: Groningen 17 mei 1883 met Antje Bosma, geboren Hoogkerk 7 dec. 1851, overleden Groningen (oud 37 jr.) 15 juni 1889, dochter van Wieger Menses Bosma, molenaarsknecht en Renstje Kits.

Tweede huwelijk: Groningen 14 mei 1891 met Aachtje Severwijn, geboren Groningen 24 okt. 1863, overleden Groningen (oud 72 jr.) 2 dec. 1935, dochter van Hindrik Severwijn, veehouder en Trientje Riesenkamp.

29

Soms gebeuren er dingen in de stad waar je als bewoner of bezoeker blij van wordt. De 81 gekleurde paraplu’s die een paar maanden lang de Oude Kijk in ‘t Jatstraat opsierden zijn daar een voorbeeld van (zie ook het omslag). Een goed initiatief van de winkeliersvereniging en verwezenlijkt door HL Promotions samen met ®WIN Showtechniek. Volgend jaar keren de paraplu’s waarschijnlijk terug en dan misschien wel net zo uitbundig als in Jeruzalem of in Agueda in Portugal.

Groen was het water in de A de laatste weken. Maar wat is het nou: de gevreesde blauwalg (die trouwens groen is) of is het kroos?

U kunt gerust zijn: het is kroos, een klein drijvend plantje met een paar blaadjes en een worteltje. Maar daar zijn er dan wel meteen miljoenen van. De explosieve groei heeft met het warme weer (en daardoor het warme water) te maken. Maar eenden hoor je niet klagen: die zijn er dol op. Kroos wordt zelfs geoogst om er veevoer van te maken want het is rijk aan eiwitten.

En het is ook voor menselijke consumptie geschikt. Door het waterpeil te verlagen en te zorgen voor een sterkere stroming probeert men het kroos te verspreiden want een te dichte laag houdt het zonlicht tegen en dat kan tot vissterfte leiden.

En wilt u nog weten hoe blauwalg eruit ziet, ga dan maar eens kijken bij het sluisje bij de Eeldersingel. Daar zit het met warm weer volop.

Velen van u zullen de kleurige schilderijen van Erika Stulp kennen. Het was dan ook een kwestie van tijd voor de galeriehoudster uit de Kijk in ‘t Jatstraat haar gevel eens flink in de verf zou zetten. Grijs en wit hebben plaats gemaakt voor roze en blauw. Stevige kleuren waarvan bij sommige mensen de ogen gaan knipperen. Ook de gemeente heeft zo haar bedenkingen en het is niet uitgesloten dat Erika alsnog de gevel in de oude kleuren zal moeten terugbrengen. Misschien toch vooraf een vergunning aan moeten vragen? Maar ach... waar maken we ons druk om? (Han Santing)

30

activiteiten buurtvereniging • Zondag 25 september 16.00 -18.00 uur: Buurtborrel in de binnentuin tussen de Reitemakersrijge en de Schuitemakersstraat na de kindermiddag Uit De Kunst Doen (zie pagina 34).

• Zondag 30 oktober 13.30 uur: F ietsen met Henk (vervalt bij regen) Start en finish: Lage der A 4, met aansluitend: 16.00-18.00 uur: Buurtborrel in de Oude Drogisterij.

• Zondag 20 november 13.30-15.45 uur: De wijnproeverij in de Oude Drogisterij.

Ook dit jaar komt wijnspecialist Enrico van Gall & Gall weer voor Het A-Kwartier een speciaal op de feestdagen afgestemde wijnproeverij houden.

Deelnemers krijgen deze middag informatie over de ter plekke te proeven wijnen gecombineerd met daarbij passende verrassingshapjes.

Let op: de wijnproeverij is uitsluitend toegankelijk voor diegenen die zich vóór 14 november per e-mail bij hetakwartier@gmail.com hebben aangemeld én daarbij ook meteen hebben betaald.

Kosten: ¤18 p.p. voor leden of donateurs van de buurtvereniging of met een geldige collegekaart, ¤23 voor niet-leden.

Deelname op volgorde van betaling op NL33 INGB 0005 031 398 tnv Het A-Kwartier, onder vermelding van ‘Wijnproeverij’.

Helaas kunnen wij u niet terugbetalen indien u onverhoopt niet verschijnt. Aansluitend: 16.00-18.00 uur: Buurtborrel in de Oude Drogisterij.

www.margovandersluis.nl

31

www.sksg.nl

De allerbeste kinderopvang.

SKSG laat kinderen zichzelf zijn.

Kinderopvang is samenspel. Tussen u en onze mensen, de school en de samenleving.

Verantwoorde en veilige kinderopvang met aandacht voor de ontwikkeling van uw kind. Daar bent u naar op zoek.

Vertrouwd en bij u in de buurt.

Loop gerust eens bij ons binnen of bel voor een vrijblijvende afspraak: 050 317 13 90 SKSG Hummelhuis (0-4 jaar) Spilsluizen 3, 050 313 19 62 Gastouderopvang (0-13 jaar) 050 317 13 91

SKSG Kastanjeplein (0-13 jaar) + de enige Peuterspeelzaal in het centrum Nieuwstad 12, 050 313 98 28

Uw kind in vertrouwde handen Heresingel 10, 9711 ES Groningen t 050 317 13 90 e klantenservice@sksg.nl i www.sksg.nl

32

Na een mislukt huwelijk van anderhalf jaar werd het hoog tijd om op mijn 22e mijn dromen waar te maken. Als klein meisje fantaseerde ik al over een bestaan als kunstenaar. Lijdend aan leven en geldgebrek, op een onverwarmd zolderkamertje met slechts een enkel dakraam. Een fles Beerenburg onder handbereik. Dat kamertje moest ik nog wel vinden.

Internet bestond nog niet. In Groningen waar ik Academie Minera ging doen kende ik slechts twee mensen, wiens adressen ik niet wist. Een van hen zat op de Sociale Academie, zoveel wist ik wel. Dus schreef ik een brief naar de Asca om in contact te komen met mijn ex-schoolgenoot. Dit schrijven leverde mij verkering op en een kamer in een kraakpand in de Hoekstraat, of all places.

Een paar maand eerder had ik namelijk mijn eerste kennismaking met het A-Kwartier gehad. Uitgelaten over het naderende studentenbestaan, liep ik na mijn toelatingsexamen voor Minerva door de Oude Kijk in ‘t Jatstraat toen ik een paar ogen onheilspellend in mijn rug voelde prikken. Mannenogen, wist ik intuïtief. Ik versnelde mijn pas. De blik in mijn rug volgde. Me omdraaien durfde ik niet, dit was de grote stad, sterker nog, dit was de

Achtervolging in het A-Kwartier Tekst: Tjitske Zuiderbaan hoerenbuurt! Ik checkte mijn kleding. Mijn rokjes waren destijds korter dan kort en van een panterprintje was ik bepaald niet vies. Maar áls ik er al uitzag als een prostituee, dan wel als een artistieke, met kleurrijke kousen en dito print.

Mijn rug voelde al klam aan, ik moest iets doen. Abrupt stak ik de straat over. Voor een etalage bleef ik staan. In de ruit zag ik dat mijn achtervolger ook stilstond. Dan maar rechtsomkeert, uit de rode lichtzone. Het zou tenslotte erg verdacht zijn als de man ook op zijn schreden zou terugkeren. Ik draaide me om en even kruiste mijn blik de zijne. De helblauwe ogen in het slordig behaarde gezicht keken me aan met een aan waanzin grenzend priemgehalte. Ik schrok. Hij ook! Waarvan? Zo hard ik kon liep ik aan mijn kant van de straat terug naar de Vismarkt. Mijn stalker zette aan zijn kant de achtervolging voort. Aan het oog onttrokken door de mensenmassa op de dinsdagmarkt verstopte ik me achter een electriciteitskast. De man keek verdwaasd om zich heen en droop af. Opgelucht haalde ik adem, maar ik moest nog wel in die buurt gaan wonen.

Zo’n vijftien jaar later nam ik in V&D de roltrap naar beneden. Mijn blik kruiste die van een vaag vertrouwde figuur op de tegenovergestelde trap. De neiging hem te groeten als een oude bekende kon ik net op tijd onderdrukken. Mijn hart bonkte plotseling in mijn keel.

Mijn stalker! Ook hij gaf een duidelijke blijk van herkenning en weer voelde ik zijn ogen in mijn rug priemen. Maar ik was op weg naar buiten, en hij naar binnen.

Inmiddels ben ik terug in het A-Kwartier. De hoeren zijn vertrokken en op mijn 61e word ik ook niet meer zo makkelijk aangezien voor een meisje van plezier. Panterprint ten spijt.

33

Programma: van 13.00 tot 15.30: Muziekinstrumenten maken van afval en een prullenbak verfraaien.

Begeleiding: Erika Stulp, Esmee Eijzenga en eerstejaarsstudenten Minerva van 14.45 tot 15.30: Samen een lied maken over afval.

Begeleiding: Ellen Kloosterman van 13.00 tot 16.00: Spelen op en om het grasveld van de Reitemakersrijge: stoepkrijten, touwtjespringen, fietsen. van 15.45 tot 16.00: Onthulling van de kunst en uitvoering van het koor met zelfgemaakte muziekinstrumenten (met ijsjes en lekkers). vanaf 16.00: Buurtborrel van buurtvereniging Het A-Kwartier in de binnentuin tussen de Reitemakersrijge en de Schuitemakersstraat Meer info: op facebook.com/uitdekunstdoen 34

Zondag 25 september van 13 uur tot 16 uur Wat?

Uit De Kunst Doen is een gratis creatieve middag voor kinderen waarbij ze met échte kunstenaars aan de slag gaan om allerlei kunstvormen te beoefenen, met het thema Afval: Fiezerikjes!

Wie?

Fiezerikjes vanaf 3 jaar. We zoeken veel heerlijk enthousiaste fiezerikjes, die van creatief afval houden en van de handjes uit de mouwen steken.

Waar?

Reitemakersrijge 13 (grasveld en omgeving)

Hoe laat?

Van 13 tot 16 uur.

Op de meest kunstzinnige plek van de hele stad met Academie Minerva en de Academie van Bouwkunst om de hoek is een lekker grasveld met keien om op te scheppen, veel plek om lawaaidingen te maken, en allerlei soorten afval waar fiezerikjes zo vreeslijk van houden!

Je mag zingen in een koor en gezamenlijk een eigen lied maken over afval en je mag lawaairitme dingen maken!

We gaan met z’n allen een afvalbak mooi maken, zo’n lelijk stalen ding aan een paal, die als je hem nodig hebt, omdat je je ‘fieze’ troepies natuurlijk netjes ergens in wilt gooien, nergens te vinden is.

Je mag sjablonen maken, iets tekenen en uitknippen en gebruik maken van een spuitbus in de gekste kleuren.

Als het af is komt er een onthulling van de kunstwerkjes voor de prullenbak, een optreden van het orkest en een feestje. Met snoep, ijs en limonade.

Dus kom allemaal op zondagmiddag 25 september naar de Reitemakersrijge en steek je creatieve handen uit je mouwen en maak iets moois van afval!

Iedereen is welkom om te komen kijken. Aanmelden is niet nodig! Voor inzamelen van afval vragen we de buurt ook mee te helpen. Vanaf 13 uur die dag zijn (bier)dopjes, lege wc-rollen, (conserven)blikken en flessen welkom.

35

IN HET A-KWARTIER In het A-Kwartier staan veel gebouwen die door de Rijksuniversiteit Groningen gebruikt worden. Een daarvan is het Universiteitsmuseum, museum voor mens, natuur en wetenschap in de Oude Kijk in ‘t Jatstraat.

Meer dan 400 jaar academisch erfgoed is te zien in eeuwenoude en moderne zalen. Met een vaste collectie en wisselexposities. Omdat het aan de zgn. ‘catwalk’ tussen nummer 7 en 9 een beetje verstopt zit, bent u er ongemerkt misschien al vaak voorbij gefietst of gewandeld.

Toch is een bezoekje zeker de moeite waard, al was het maar voor het gebouw zelf dat in 2004 werd gerenoveerd en uitgebreid met het opmerkelijke museumpaviljoen met o.m. het entreegebouw, een ontwerp van het architectenbureau SKETS, waarvan de Groningse vestiHistoricus Lammert Doedens doet als vrijwilliger onderzoek naar Graaf Adolf ging tot voor kort gehuisvest was aan de Turftorenstraat (nu aan de Sontweg).

‘Ik ben als historisch onderzoeker (vrijwilliger) nu ongeveer een jaar verbonden aan het Universiteitsmuseum’, vertelt Lammert Doedens (55). Om daar met zijn bekende enthousiasme aan toe te voegen dat deze plek hem als oud-leraar geschiedenis bijzonder goed past. ‘Ik doe onderzoek naar Graaf Adolf, jongere broer van Vader des Vaderlands Willem van Oranje en de man die in 1568 sneuvelde bij de Slag bij Heiligerlee tegen de Spanjaarden. Dit voorjaar heb ik daar in het museum een kleine expositie over mogen maken.

De speurtocht naar Graaf Adolf betreft onder andere de vraag waar het lichaam van de 28-jarige graaf begraven ligt. Mijn hypothese is dat historici die aannamen dat de graaf in Emden zou zijn bijgezet, het mis hadden.’

‘Met dit onderwerp kan ik de diepte in en werk ik veel samen met zusterinstellingen van de Rijksuniversiteit Groningen, onder meer de steden Oldenburg en Göttingen. Zo bleek in de St. Lamberti-Kirche in Oldenburg, waar de Graven van Oldenburg zijn begraven, achter de 36

foto: Arthur Blonk, ontwerp: SKETS architectuurstudio

dichtgemetselde muur van een verwarmingskelder een verzamelkist te liggen, met daarin mogelijk de resten van Graaf Adolf.

DNA-onderzoek staat gepland, de speurtocht gaat door.’

‘Ondertussen ben ik wel op zoek naar betaald werk. Onderzoeken, dingen uitpluizen en voor een breed publiek toegankelijk maken is mijn grote passie en dat hoop ik nog lang te kunnen doen!’ Naast Lammert heeft het museum nog 6 vrijwilligers die gespecialiseerd werk doen.

Het Universiteitsmuseum zit aan de Oude Kijk in ‘t Jatstraat 7a en is van dinsdag tot en met zondag geopend van 13.00-17.00 uur. Gratis toegang.

Galerie Erika Stulp Oude Kijk in ‘t Jatstraat 62 geopend: donderdag, vrijdag, zaterdag: 14.00 - 17.00 eerste zondag van de maand: 14.00 - 17.00 050 318 4651 / 06 361 67 86 www.erikastulp.nl erikastulp@live.nl

37

De fotopuzzel voorziet in een behoefte, zo blijkt uit het aantal inzendingen. De laatste betrof de gevelsteen van Voerman Beks in de Sledemennerstraat 45.

Dankzij een van de inzenders, Petronella Elema, kunt u elders in deze A-krant meer over de geschiedenis van deze voerman lezen.

Maar winnares werd, na loting, Vera Jannink die haar inzending deed begeleiden van een ‘fotozelfje’ bij de betreffende steen als bewijsmateriaal.

Gefeliciteerd! De boekenbon ad ¤15 van Kunst & Vliegwerk komt naar je toe.

De onderhavige fotopuzzel betreft opnieuw een gevelsteen en is waarschijnlijk iets bekender dan de vorige. Maar waar zit ie ook maar weer?

Oplossingen vóór 15 oktober per e-mail naar badijk@gmail.com Bewoners van het huis zijn helaas ook dit keer uitgesloten van deelname.

En kent u het verhaal achter deze gevelsteen, aarzel dan niet om uw kennis met uw buurtgenoten te delen! Uw bijdrage aan de A-krant is welkom.

38

Hierbij geef ik mij op als lid van buurtvereniging Het A-Kwartier Naam: ..................................................................

Adres:

..................................................................

Postcode: …………...........

E-mail: ..................................................................

Contributie: ¤ 12,50 eenpersoonshuishouden ¤ 17,50 huishouden van 2 of meer personen (omcirkelen wat gewenst is; niet direct betalen, u krijgt een acceptgiro) Deze strook kunt u in de bus doen bij Henk Cuperus, Westerbinnensingel 49 of e-mail uw gegevens naar hetakwartier@gmail.com o.v.v. ‘Lidmaatschap A-Kwartier’ Nieuwe leden krijgen als welkomsgeschenk de A-Kwartierverjaardagskalender.

40