Winterwelvaart 2024 de 17e editie Visserstraat 47/49
Arbo- en Milieudienst RuG
De A-krant is een uitgave van buurtvereniging Het A-Kwartier in Groningen en wordt vier keer per jaar in een oplage van 2300 exemplaren huis-aan-huis verspreid in de hele buurt. Bij een teveel aan kopij kan de redactie besluiten de kopij verkort, niet of in een volgend nummer te plaatsen. Ingezonden brieven worden niet anoniem geplaatst en de schrijver/ ster is verantwoordelijk voor de inhoud.
De A-krant beoogt te voldoen aan de behoefte van de lezers. De redactie schrijft en stelt de krant samen zonder rechtstreekse of zijdelingse beïnvloeding.
Leden van Het A-Kwartier ontvangen - per email - automatisch ook het A-mail bulletin met actuele informatie over ontwikkelingen en aktiviteiten.
Niet-leden kunnen zich daar voor inschrijven: stuur een email naar hetakwartier@gmail. com o.v.v. 'aanmelding A-mail bulletin'.
Nog geen lid en woon of werk je in het A-Kwartier?
Persoonlijk lidmaatschap ¤ 12,50 per jaar.
Meerpersoons-lidmaatschap ¤ 17,50 per jaar.
Informatie op de website: www.a-kwartier.nl
Buurtvereniging Het A-Kwartier
Banknummer: NL33INGB0005031398
Kamer van Koophandel: 40025343
Website: www.a-kwartier.nl
Email: hetakwartier@gmail.com
Email A-krant: Aredactie@gmail.com
Buurtpand De Oude Drogisterij
Lage der A 4: Hans Imelman, 050-3125020
Post voor Het A-Kwartier en de redactie van de A-Krant: Reitemakersrijge 18, 9711 HT Groningen
Bestuur van Het A-Kwartier:
Trinet Holtslag (voorzitter)
Klaas van der Meulen (secretaris)
Ella Onrust (penningmeester)
Marieke Kremer (e-mail en leden)
Evelien (Eef) Alkema (activiteiten)
Mark Hömmen
• Politie: 0900-8844
• Meldpunt Overlast: 050-5875885
• Wijkpost Binnenstad: voor klachten over uw woonomgeving 050-3678910
Verspreiding van de A-krant: Hans Mulder, Schuitemakersstraat 7a 06-26769660 / 050-3120413; email: ormu@home.nl
Hier kunt u zich ook aanmelden als u wilt meehelpen de A-krant te bezorgen. Voor het plaatsen van advertenties: informatie via Aredactie@gmail.com
van de redactie
Wessel is vaste gast in het A-kwartier. Hij heeft sinds ongeveer tweeënhalf jaar zijn vaste plek op een houten bankje op de vlonder aan de A, daar in de buurt van het bijzondere openbare toilet van Rem Koolhaas en Erwin Olaf. In het verlengde van de Kleine der A. Op de kop van de Reitemakersrijge, zeg maar. Zie ook de foto op de voorpagina van de A-krant #3 van dit jaar, daar dus. Hè, hoe leg je dat nou uit? Zijn stek heeft immers geen adres en geen huisnummer.
Ik spreek hem wel eens, als hij langsloopt. Deelde sigaretten met hem toen ik nog rookte. Hij heeft mij zijn verhaal verteld. Hoe alles ging, en opeens niet meer ging. Hoe je het verliest. Of: hoe (de wet van) Murphy dan wint. Zijn verhaal is nu ook te lezen en te zien op https://www.rtvnoord.nl/zorg/1242672/ik-hoor-niet-op-straat-ik-wil-een-normaal-leven.
Maar ook: hoe je dan vasthoudt aan wat belangrijk is in je leven. Dat je niet alles uit je handen laat glippen want dan is het echt weg. Dat hoop dus wel een strategie is. Zeker in zaken van het hart. Dat je de hoop niet laat varen. Dat je vooral weer in goed vaarwater komt. Wessel: "Volgend jaar heb ik hopelijk weer een huisje, een baan en heb ik mijn eigen plek weer terug."
Wessel verdient onze hulp, en dat wij naar hem omkijken.
Veel leesplezier en geniet ook in dit seizoen van elkaar en van onze mooie buurt, en kijk - nog meer dan anders - naar elkaar om, ook naar Wessel. (HSM)
Redactie:
Dick Veen, Hans van de Sande, Tjitske Zuiderbaan, Esther Klaver, Henk Sytze Meerema (eindredactie), Han Santing (vormgeving & foto's)
Drukkerij Scholma, Groningen
Medewerkers aan dit nummer:
Klaas van der Meulen, Evelien Alkema, Karlijn Donders, Marieke Kremer, Sacha Landkroon (gedicht)
Kopij voor A-krant 2025 | 1 inzenden vóór 15 februari 2025
Het is niet altijd wat je denkt
tekst: Dick Veen | foto's: Han Santing, Chris Vogt
Been wat afwijkend schip. Gemaakt van een ander materiaal dan ijzer, staal of polyester en voorzien van een tuin op het water. Een scheepsdek vol planten, daartussen een stuurhut overdekt met groen gaas. De tuin ziet eruit als het Noorderplantsoen na een warme dag. En aangezien een dergelijk schip niet alledaags is, was ik nieuwsgierig naar de geschiedenis van dit schip.
Beton is fout
Om mijn nieuwsgierigheid te bevredigen spreek ik met de eigenaar van de La Colet, Chris Vogt. Chris nodigt mij uit aan boord en blijkt veel te weten over het ontstaan van dit schip, de bouwwijze, en de voor en nadelen. Ik begin mijn eerste vraag met een foute veronderstelling. Ik zeg: dit is een betonnen schip toch? Ben je gek, zegt Chris, dit schip is van ferrocement, dat is heel wat anders, die woonscheepbakken die zijn vaak van beton. Een geheel andere samenstelling dan cement. Beton wordt gestort en ferrocement gestuukt.
Hoe dan?
Nadat het schip ontworpen is wordt de gewenste vorm opgetrokken in een meerlagige constructie van kippengaas en wordt dit nog versterkt met staaldraad of betonijzerstaven. Dit is zo dicht dat je er niet meer doorheen kan kijken. Daarna wordt de constructie volgesmeerd met een mengsel bestaande uit portlandcement, water en zand. De binnen- en buitenkant worden tegelijkertijd in gemasseerd. Dit is een erg belangrijke stap in de bouw. De wijze van aanbrengen en de samenstelling van het mortel is cruciaal. Als het goed gebeurt, en het ferrocement tijdens het uitharden vochtig wordt gehouden wordt er een sterkte bereikt die vergelijkbaar is met staal. Dit uitharden tot de uiteindelijke sterkte duurt wel een maand of zelfs nog iets langer. Bij een aanvaring scheurt het niet maar knikt het en houdt de binnenlaag de zaak bij elkaar. De onderhoudskosten van ferrocement zijn laag en de levensduur hoog. Het bouwen met ferrocement is echter zeer arbeidsintensief waardoor het te duur is geworden voor een bedrijfsmatige toepassing.
Natuurlijk moet ik in een interview ook doen of ik er wat van weet. In werkelijkheid zijn cement schepen voor mij de vloot uit Amsterdam met de namen die eindigen op gracht en vloeibaar cement vervoeren. Als ik diep nadenk herinner ik mij dat er in Vietnam schepen varen die drinkwater vervoeren naar de eilandjes, drijvende dorpen en zeeschepen maar of die van beton of ferrocement waren weet ik niet. Gelukkig weet Chris wel dat er 4 á 5000 ferrocement schepen zijn gebouwd. Tot midden jaren zeventig werden in Nederland nog bedrijfsmatig ferrocement schepen gebouwd daarna nog slechts sporadisch en alleen in opdracht. Vele varen er nog, maar diverse zijn er afgezonken een onnatuurlijk rif op de zeebodem te vormen. Het bekend ste voorbeeld van een ferrocement schip, zegt Chris, is de Zeeuwse Stromen, een ongeveer 11 meter lang jacht dat in 1981 in 286 dagen rond de wereld zeilde. De reis van schipper van der Lugt was een record voor een solozeiler.
De bouw
Met de bouw van La Colet werd in 1984 begonnen en het schip werd in 1986 te water gelaten. Het werd gebouwd bij
Betondorp (dat dan weer wel) aan het Eemskanaal ongeveer tegenover de brandweerkazerne. Waarschijnlijk in opdracht van de zeilmaker Waterborg die aan de Lage der A zat. Het werd een groot en zwaar schip. 14.94 meter lang en 5 meter breed, 2.50 meter diepgang en met een gewicht van 55 ton. Extreem zwaar voor een schip van die lengte. Waterborg maakte zelf de zeilen voor het, in ontwerp, schoener getuigde om
nog ongebruikt en in nieuwstaat aan boord, wachtende op het moment dat er masten worden geplaatst. De eerste heeft Chris geplaatst, of de tweede komt en het schip zeilklaar wordt laat Chris nog maar even in het midden.
Hoe kom jij eraan?
Dit schip heeft na de nooit helemaal afgemaakte bouw, masten niet geplaatst, geen motor erin, een tijdje in de Noorderhaven gelegen en daarna een tijd in het Verbindingskanaal. Na de bouwer woonde er een gezin op en toen deze een groter schip kochten dat op de ligplaats in het Verbindingskanaal moest liggen verdween deze naar het Oude Winschoterdiep, vertelt Chris. Ik woonde op een bootje zo klein dat ik mijn kont amper kon keren en zag wel wat in dit ding. Gelukkig was ik in de omstandigheden om het te kopen en zodoende woon ik er vanaf 2004 op. Ik ben in de Noorderhaven terechtgekomen, ondanks wat weerstand van de havendienst, omdat Duitse Kars van het toenmalige piratenschip, de weg voor mijn soort schepen had geplaveid. Zodoende ben ik dus een tevreden inwoner van het A-kwartier.
De tweede fout
Onder het genot van het lekkerste biertje van de wereld, Westmalle Tripel, praten we verder. Als ik zeg dat de schepen dus echt als jacht zijn gebouwd moet Chris mij alweer corrigeren. Het model van de La Colet is afgeleid van fruitjagers die tussen de Azoren en Engeland voeren, vandaar de vorm en de grote inhoud van het schip. Als ik om me heen kijk in het schip is de grote ruimte ook duidelijk, overal stahoogte en door het ontbreken van gangboorden is het binnen overal even hoog. De grote breedte maakt dat er veel bergruimte voor lading en dus ook veel woonruimte is.
Omgekeerde wereld
Normaal gesproken is bij een groot zeilschip, dat de La Colet eigenlijk is, de motor binnen geplaatst en de zeilen zijn dan ergens buiten. Bij Chris is dat andersom en dat verbaast me niets, Chris is zeker geen doorsnee man die dingen doet om dat het zo hoort. Bij hem liggen de zeilen binnen en is er achterop het schip een plek gemaakt om een buitenboordmotor te plaatsen zodat er wel zelfstandig gevaren kan worden.
La Colet in ca. 2015 in de Noorderhaven
Zoals we natuurlijk allemaal weten ( eerlijk gezegd heb ik het opgezocht maar het bekt zo lekker) hebben de Azteken rond 1250 de drijvende tuinen uitgevonden. Dit omdat het steeds groeiende rijk voorzien moest worden van voedsel. Maar dat waren tuinen die voedsel onttrokken aan het water waarop ze dreven. De tuin van Chris drijft wel, maar niet echt met de wortels in het water. De tuin werd aangelegd voor de twee honden die bij Chris wonen. Zodat ze tussen het groen vrij los kunnen lopen. Op straat wordt dat niet altijd gewaardeerd door de instanties.
Het vuil
Om te zeggen dat de tuin erg netjes is zou een aantasting van de waarheid zijn, maar de reden van het vele zwerfvuil aan boord is wel een hele goede. Chris gaat er vaak in de nachtelijke uren op uit met zijn bijbootje om de grachten van de stad te ontdoen van zwerfvuil, zoals recent na de intocht van Sinterklaas (foto). Dat wordt dan opgeslagen aan boord en later afgevoerd door de gemeente. Dat ophalen gaat niet altijd snel, vandaar dat er veel aan boord ligt opgeslagen. Ik verwonder me weer eens over wat mensen onopvallend doen voor de gemeenschap. Vrijwillig werk dat door bijna niemand gezien wordt maar van grote betekenis is en door het zichtbare deel daarvan mogelijk ook nog negatieve gedachtes oproept bij mensen. Wederom denk ik aan wat mijn vader vroeger zei: oordeel niet voordat je in iemands schoenen hebt gestaan.
Nieuwe wandeling
Bij een volgende wandeling langs de Noorderhaven valt mijn blik op het zelfde tafereel. Ik zie het zelfde als vóór het gesprek maar toch zie ik iets compleet anders. Ik zie nu een schip van ferrocement. Ik zie een naambord gemaakt van een stuk zwerfhout. Ik zie de La Colet met een tuin waarin de volgeladen karretjes staan van de schoonmakers van het Noorderplantsoen na een warme dag. Chris, bedankt voor de nieuwe inzichten.
HA-kerk erbinnen valt, begint concreet vorm te krijgen. Vanaf nu deelt Stichting Groninger Kerken elk kwartaal haar activiteitenagenda van de kerk in onze krant, waarbij ze een bijzonder evenement extra uitlicht. Ook lees je in elke editie een stukje kerkgeschiedenis dat verband houdt met een van de evenementen.
Het is je wellicht opgevallen dat de deuren van de A-kerk vaker open staan dan voorheen. Dit is het gevolg van de nieuwe visie van de stichting op het gebruik van de kerk. Projectleider Marius Breukink (foto) legt uit wat die visie inhoudt.
Icoon in Stad
"Voor de coronaperiode werd de kerk vrijwel uitsluitend verhuurd voor besloten evenementen, waardoor de deuren voor het publiek gesloten bleven. Voor zo'n iconische, belangrijke plek midden in de stad is dat geen goede manier om met ons erfgoed om te gaan. Sinds 2021 zetten we de kerk open voor maatschappelijke en culturele activiteiten. Die organiseren we proactief, waarbij we kijken naar wat Groninger Kerken wil uitdragen."
Unieke waarden
Door de stichting zelf georganiseerde evenementen vertegenwoordigen daarom altijd iets van de intrinsieke waarde van het gebouw. "We benutten de unieke aspecten en eigenschappen om een verhaal te vertellen. De prachtige plek van samenkomst, de rijke geschiedenis, architectuur en de spirituele aspecten van het religieuze oogmerk van waaruit de kerk ooit is gebouwd. Wij zetten deze plek met al die waarden centraal in alles wat we doen." Een voorbeeld van dergelijke programmering is het Sinterklaasfeest in de A-kerk. "De patroonheilige, sint Nicolaas, past goed bij het A-kwartier als heilige van schippers en handelaars. Die heilige omarmden we op het sinterklaasevenement waarin het monumentale orgel ook een rol had. Sinterklaasliedjes op orgel, het is niet meer zo vanzelfsprekend dat kinderen dit instrument horen spelen."
80 jaar vrijheid
Voor de expositie 80 jaar Vrijheid slaat de stichting Groninger Kerken nog een brug met de geschiedenis van de kerk en haar omgeving. "De expositie behelst de bevrijding van
Noordoost Nederland en Overijssel en draait om verhalen met grotere thema's dan alleen de oorlog. Het gaat ook over vrijheid en onderdrukking in het algemeen. Er worden verhalen verbeeld over de onderduikers op de gewelven, geallieerde parachutisten. Over de koster in het verzet met radio Oranje in het klankbord. Onlangs is aan het licht gekomen dat de kerk mogelijk ook voor wapenopslag van het verzet heeft gediend. En dan is er nog een verhaal over een kerkspion… De expositie loopt van februari t/m juni 2025. Rond de bevrijding van Groningen op 16 april is er dan een piekmoment met landelijke aandacht."
Open deuren door besloten partijen
Het hele kerkgebouw, of een deel ervan, is nog steeds te huur voor besloten partijen, maar dat heeft niet langer prioriteit. Het helpt om de deuren voor overig bezoek open te houden. Tijdens de 'oude exploitatie' was de A-kerk 30 dagen per jaar open voor publiek, dat is nu 270 dagen. Dat heeft 55.000 bezoekers opgeleverd in 2023, een aantal dat vergelijkbaar is met de Oude Kerk in Amsterdam.
Voor de 'nieuwe exploitatie' is een mooi ritme gevonden in openstelling voor publiek en overige activiteiten. De toegangsprijs voor bezichtiging van de kerk is gedaald en de afgelopen zomer is het bezoekersaantal verdubbeld ten opzichte van vorig jaar.
Samen
"We proberen veel verschillende doelgroepen te bereiken door diversiteit in de programmering. Een wisselende agenda die leuk is voor iedereen. Bijzondere elementen vanuit het erfgoed gebruiken we in evenementen. Dat biedt veel mogelijkheden." De kerk staat niet op zichzelf en Groninger Kerken zoekt daarom aansluiting bij haar omgeving. Zo werken ze al samen met de RUG, Museum aan de A en participeren ze bij activiteiten in de buurt, zoals winterwelvaart en de Museumnacht. En nu dus ook met ons A-kwartier!
agenda
26 okt t/m 19 jan Tentoonstelling Pixel Perceptions - Noorderlicht
Artificial intelligence (AI), ofwel kunstmatige intelligentie. We krijgen er steeds meer mee te maken, ook in het kunstlandschap.
Welke invloed heeft AI al op de creatieve industrie?
13 t/m 15 dec WinterWelvaart
WinterWelvaart in het A-kwartier daar hoort de A-kerk ook bij! Bezoek de A-kerk, luister naar muziek en bewonder de gewelven by night!
19 dec Spread the Love - Shirma Rouse and Dwight Dissels
Vier de liefde met Shirma Rouse en Dwight Dissels. Hun prachtige stemmen zorgen voor een avond vol passie, emotie en onvergetelijke muziek.
23 dec A festival of lessons and carols - Roden Girl Choristers
Kom in kerstsfeer door de zangkunst van de choristers. Zij zingen bekende en onbekende liedjes in een sfeervol verlichte A-kerk.
24 dec A festival of lessons and carols - Roder Jongenskoor
Kom in de prachtige ambiance in kerstsfeer en luister van Christmas
Carols gezongen door het jongenskoor.
1 jan Nieuwjaars orgelconcert - Peter Westerbrink
Al op de eerste dag van het nieuwe jaar zal het Arp Schnitgerorgel klinken. Huisorganist van de A-kerk Peter Westerbrink zal diverse werken ten gehore brengen.
11 jan Driekoningen orgelconcert - Gerben Mourik & Ansgar Wallenhorst
Het Driekoningen concert is een wederkerend orgelconcert in de A-kerk. Met ieder jaar een andere organist en dit jaar verzorgd
Gerben Mourik het concert samen met Ansgar Wallenhorst.
Beleef een avond vol nostalgie, goede vibes en onvergetelijke klassiekers op de dansvloer. Mis het niet! Kom dansen in de histori sche disco A-kerk.
18 feb t/m 22 juni 80 Jaar Vrijheid
Deze expositie neemt je mee naar de periode van de Tweede Wereldoorlog in Groningen, met een bijzondere focus op de A-kerk en haar omgeving. Foto's en verhalen komen samen om een indringend beeld te geven van de impact van de oorlog op de stad en haar inwoners.
12 apr Reger in de A-kerk - Peter Westerbrink
Het wereldberoemde Arp Schnitger orgel in de kerk moet vaker te horen zijn. Het gehele jaar staan er orgelconcerten op de agenda. In april zullen er werken van Reger klinken in de A-kerk.
Het kon niet op in november voor architectenbureau de Zwarte Hond aan de Hoge der A. Niet alleen werd het bureau op 6 november uitgeroepen tot architect van het jaar 2024, oprichter en partner van het bedrijf (en buurtgenoot)
Jurjen van der Meer ontving ook nog eens uit handen van burgemeester Koen Schuiling de ere-penning van de gemeente Groningen voor zijn grote rol op ruimtelijk gebied.
De Zwarte Hond ontwierp in de stad recent nu al beroemde projecten als de Mercado aan de Rode Weeshuisstraat en de Superhub in de wijk Meerstad. In het A-kwartier is vooral de Agaathhof aan de Lutkenieuwstraat bekend geworden. Onze hartelijke gelukwensen!
foto's: De Zwarte Hond, Sebastian van Damme (rechts)
We hebben wekenlang stuivers gespaard en duppies, we voelen ons alsof de boel op springen staat; onze opa's en oma's kijken met argusogen vanachter de glazen toe, hoe pyrotechniek nog een ambacht…en, ja, laat ons plofjes in toch al opzienbarende decennia laten; daarna met gestrekte armen vooruit het nieuwe jaar in alsof we van de hoge, en het zomert gelijk die weken vol zonnebloemen die al eeuwen lijken vervlogen.
Of je naar een omgekeerd ontploffen kijkt, d(r)ie jongens & kille sensatie.
Het zal toch niet dat dit vervlogen schoonheid…
Bevroren extase & de onbedorvenheid van een pak rotjes, geen illegale troep als cobra's, vlinderbommen; hele dierentuinen aan explosieven terwijl thans de beschaving onder bontkragen en scooterhelmpjes met Satanshoorns teloor gaat. Capuchon nog gewoon tegen koude luchtstromen en niet van The North Face om uit te spreken fuck het leven fuck autoriteit en iedereen die oprechte interesse toont.
Je zit ernaar te kijken met betraande ogen, glimlachend, - verloochen dit onbezoedeld koekeloeren nooit, de onschuld was een handgeschept vel, leeg nog, wachtend op de hanenpoten van een tijd waarin niets nog genoeg lijkt.
Een enkel klappie
● Lokaal en enthousiast team
● Specialist in aankoop- en verkoop van woningen
● Gevalideerde taxaties
● Zekerheid, eerlijkheid & transparantie
● No Cure No Pay
Een gratis waardebepaling van uw woning of een vrijblijvend gesprek?
Altijd welkom aan de Westersingel 3!
Lana, Maaike, Norbert & Marissa
Westersingel 3 I 9718 CA Groningen I 050 - 760 17 77 Groningen@iQMakelaars.nl I www.iQMakelaarsGroningen.nl
van het bestuur
tekst: Klaas van der Meulen
In de vorige A-krant stonden twee artikelen over parkeren. De rol van de (stilstaande) auto in de binnenstad blijkt een interessant discussieonderwerp te zijn. Als je erop let zie je dat veel steden ermee worstelen en/of er altijd mee hebben geworsteld, kijk naar het VCP van 1977. L'histoire se répète, zullen we maar zeggen, over twintig jaar zien we wat ervan gekomen is.
Een ander interessant onderwerp is de waterkwaliteit in de Diepenring. Booteigenaren lozen geregeld zwart water op het oppervlaktewater. Handhaven op vervuiling is, zeggen ambtelijke diensten, lastig. In het overleg met de gemeente horen we – tot onze schrik en verbazing – dat Groningen dezelfde problematiek heeft als Parijs ten tijde van de Olympische Spelen: de Seine en de A zijn een soort overstortreservoirs voor overstromende riolen. Raar eigenlijk dat het gedrag van keurige bootjeslui medeoorzaak is van de slechte waterkwaliteit. Een tweedejaarsrechtenstudent droeg een eenvoudig controleinstrument aan. Verplicht de gezellige bootjeslieden een foto te maken van de keren dat ze het zwarte water afvoeren bij daarvoor aangewezen installaties, compleet met datum en afgevoerde liters vuil water. Dan de foto opsturen naar de havendienst. Fluitje van een cent. Pleziervaarders èn beroepsschippers die in gebreke blijven ernstig aanspreken en desnoods een boete in het vooruitzicht stellen en klaar.
Na afloop van de algemene ledenvergadering hoor ik iemand de vraag stellen: zijn we een gezelligheidsvereniging of wat? Tegelijk rijst de vraag of de buurtvereniging zich bezig moet houden met heikele zaken die de goegemeente verdeelt. Waar ligt de grens? Wel parkeerproblematiek, geveltuinverwaarlozing en vuilwaterlozingen? Wellicht veiligheid, vergrijzing en zorg? Of drugsgebruik, huiskamerprostitutie, discriminatie? We gaan er graag met buurtgenoten over in gesprek. Waar moeten we als buurt en als bestuur de komende jaren vooral aandacht aan besteden? Welke thema's en onderwerpen in de buurt vragen om aandacht?
•
•
• Het schoonhouden van de straten. De werkgroep Handen-uit-de-Mouwen organiseert maandelijks een uurtje straten cleanen.
• Als wijk doen we mee met grote schoonmaakacties als 'Peuk in de Pocket'.
• We overleggen met Green Office van de RuG over de aanleg van geveltuintjes voor universiteitsgebouwen.
• Op World-Clean-Up-Day organiseerden we een volle boot rommelvissers en een compagnie straatvuilrapers.
• Voor de derde keer op rij hielden we de goudenschepje-uitreiking voor de fraaiste geveltuin.
• In 2025 organiseren we in samenwerking met de gemeente avonden over verduurzaming van woningen, de eerste op 28 januari.
• Dat biodiversiteit, verduurzaming, vergroening, ecologisch maatwerk in onze wijk geen loze begrippen zijn moge duidelijk zijn. Onderwerpen waar we ons mee bezighouden:
Bij World-Clean-Up-Day en de maandelijkse straatschoonmaakacties doen ook studenten mee. Daar zijn we zeer mee ingenomen. Per slot van rekening vormen de studenten een groot deel van onze wijkpopulatie. We bestendigen de relatie met Albertus Magnus door jaarlijks de door hen georganiseerde buurtborrel te bezoeken. Op acht november deed een A-kwartierdelegatie mee met de peukenraapactie, vanaf de Grote Markt tot einde Reitemakersrijge v.v.
Als de vervangende Visserbrug de grote aan-, toeen doorloop bij WinterWelvaart glansrijk doorstaat, zijn wij tevreden. Het wordt een fijne testcase. De vervanger is wat smaller dan de oude en heeft een paar snelheidsremmende
Buurtgenoten actief tijdens Diepenring Opschoonactie in september
Vervangende Visserbrug (foto: Han Santing)
bochtjes natuurlijk. Onze activiteitenwerkgroep start besprekingen met de gemeente over de mogelijkheid de houten panelen te versieren met schilderwerken.
Onze columnistenpool kent zes columnisten die tweewekelijks een column afleveren op de website. Af en toe treden hier kleine verschuivingen op. Zo heeft nu Trui in de Wei wegens drukke werkzaamheden haar schrijfbijdragen moeten staken. Er is inmiddels een nieuwe columnist in beeld. Daarover binnenkort meer.
Zoals makelaars unisono 'locatie, locatie, locatie,' roepen als je vraagt wat de prijs van huizen bepaalt, en vrouwen 'zwart, zwart, zwart,' als je informeert naar de kleur van het nieuwe kerstkleedje, zo roepen wij 'melden, melden, melden' als u ergens overlast constateert. Uit ervaring weten we dat melden effectief is. Of het nou wildplassers zijn, kapotte straatverlichting, beschadigde prullenbakken of verdwenen straatstenen, melden bij de gemeente helpt.
'Was ja hail gezellige boudel, doar bie Wolthoorn mit oetrieken golden schepke,' hoorde ik een medecursist 'Grunneger Conversoatsie' tevreden zeggen. Ja, dat was het. De geveltuinprijscommissie had in alle wijsheid besloten niet zelf de prijzen te verdelen maar een publieksjury te initiëren. Aanwezigen kregen de gelegenheid groene stickertjes te plakken op de foto van hun voorkeur. En dat leidde tot een eersteprijstoekenning aan Pottebakkersreige 13 van Annuska en Roel 't Hart. Verderop in dit nummer meer.
Wie heeft de mooiste geveltuin van het A-kwartier en wint het Gouden Schepje 2024?
zondag 20 oktober café Wolthoorn & Co Turftorenstraat 6 16.30: ALV Algemene Ledenvergadering buurtvereniging Het A-Kwartier 17.30: Prijsuitreiking door Dick Jager hoofd van The Green Office (RUG)
Tijdens de laatste algemene ledenvergadering kwam de vraag voorbij waarover wordt gesproken bij het driemaandelijks overleg met de gemeente. Hierbij een niet complete opsomming:
• De stand van zaken omtrent de vervanging van de Visserbrug en de planning van de verkeersomleiding.
• Overlast van urinerende bierbootgasten nabij de Pomppleinsteiger.
• De waterkwaliteit in de A.
• Een onderzoek naar overlastbestrijding in zustervereniging de Schildersbuurt.
• Het gemeentelijk Beleid Wonen.
• Ontwikkelingen Museum aan de A en het Harmoniecomplex.
• Restauratie openbaar toilet Hoge der A.
•
•
• Enkele punten hieruit:
• Problemen omtrent fietsparkeren en fietswrakken aan Noorderhaven en Oude Kijk in het Jatstraat.
• Stagnerende nieuwbouw aan de Hoekstraat.
• Zijn er alternatieven om het doorrijden van automobilisten bij Hoekstraat/Vischhoek te verhinderen?
• Soms is er op trottoirs voor rollators/scootmobielen geen doorkomen aan. Kan er actie worden ondernomen om stoep-vrijbeleid te waarborgen?
• De vangrail bij de Hoek van Ameland is uiterst roestig. Als de gemeente actie onderneemt gaan wij een oproep doen om inwoners uit het wA-kwartier mee te laten werken. Twee aanmeldingen zijn reeds binnen.
Daarnaast heeft Piet Boorsma (foto) namens de werkgroep
H.u.d.M (Handen uit de Mouwen) op 20 juni een petitie aangeboden aan wethouders Broeksma en Wijnja.
Het betreft de vraag over de doorrijdmogelijkheden
Visserstraat - Hoge der A. Er zijn daar verbodsborden geplaatst, maar die worden door automobilisten massaal genegeerd en van handhaving is geen (of te weinig) sprake. Maar liefst 52 bewoners ondertekenden dit verzoekschrift. To be continued.
2025 Is weer een lustrumjaar, het achtste alweer. We vieren dan het veertigjarig bestaan van onze buurtvereniging. Er is een lustrumcommissie ingesteld, bestaande uit Eef, Marieke, Ella, Mark, Maja, Ingrid en Richard. Er wordt voortvarend gewerkt aan het voorbereiden van een passende festiviteit. Gaan we meer van horen binnenkort.
Ik schrijf namens alle bestuursleden van de buurtvereniging dat we de afscheid nemende burgemeester Koen Schuiling zeer hebben gewaardeerd.
In de afgelopen jaren maakten we hem twee keer uitgebreid van nabij mee.
Een keer (in 2023) bij een soort kennismakingsronde in de Oude Drogisterij en een keer (begin 2024) met het voltallige college van B & W bij een wijkmeeting en lunch bij LUHU. Voor interimmer Van ’t Veld zijn het grote schoenen te vullen.
(toch niet zo) naderend einde
Tjitske Zuiderbaan
Wordt het niet eens tijd om te stoppen met schrijven voor de A-krant, dacht ik nog. Ik doe het al acht jaar en door mijn rare leefsituatie is mijn binding met het A-kwartier op dit moment verre van optimaal. Mijn jonge Vriend woont met zijn twee hoogbejaarde chihuahua's op het Hogeland en werkt vier dagen per week. Drie keer raden welke pensionada er dan op die oudjes mag passen. Nou doe ik dat met laifde, maar het bindt me helaas meer dan me lief is aan het platteland dan aan Stad. Deze toestand duurt voort zo lang die hondjes leven en ondanks hun respectabele leeftijden, 14 en 16, tonen ze verrekt weinig symptomen van een naderend einde.
Buiten mijn tijdelijk tanende band met het A-kwartier, vind ik het tijd dat een jongere generatie schrijvers het overneemt. Zoals in zoveel vrijwilligersorganisaties bestaat de redactie voornamelijk uit witte mannen van een zekere leeftijd, die weliswaar zonder uitzondering zeer jong van geest zijn! Ze dragen de wijk een warm hart toe, gaan relaxt om met deadlines en zijn de beste collega's die je je kunt wensen. Op verschillende oproepen voor vers schrijversbloed volgde tot nu toe weinig tot geen respons, het is dus maar goed dat de huidige generatie redacteuren nog zo betrokken is!
Maar toen liep ik door de Oude Kijk en viel mij iets grappigs op. Iets aparts aan een sta-
tig hek. Daar ging mijn redacteurshart sneller van kloppen, ik zag er meteen een verhaal in. Dus noteerde ik de namen van de bewoners van het huis achter het hek, schreef een alleraardigst briefje met de vraag of ze de oorsprong van dit grappigs met de krant wilden delen. De uitkomst leest u wel of niet in de volgende editie… Vervolgens sprong Jacky, oud danseres, nu postbode, naast café de Beurs spontaan van haar fiets toen ze me de AH op de Vismarkt zag binnengaan. 'Leuk stukje weer!' riep ze me toe, refererend aan mijn laatste column in dit blad. 'Ik lees ze altijd en ze worden steeds beter!' En alsof de duvel er mee speelde werd ik voor de Xenos een tweede keer die dag aangesproken. Nu door een ronde man met lange grijze lokken en zwarte gaten in zijn mond, die hij met een stralende lach openbaarde. 'Ik ken jou, je bent een schrijver hè? Ik heb wel eens wat van je gelezen en ik ben altijd blij als ik je zie.' Voordat ik hem kon bedanken of uitnodigen voor een kopje koffie, was zijn aandacht al op iets anders gevestigd. 'Daar ligt een goede peuk, die moet ik hebben.' En hij dook naar de grond.
Nee, dacht ik, ik ben nog helemaal niet klaar met schrijven, ik blijf nog even.
Mocht je nu denken, die betrokken collega's zie ik ook wel zitten? Neem dan contact op via redactie@akrant.nl.
zijn er nog clubs in het A-kwartier?
tekst: Hans van de Sande
De tijden veranderen. Waren er vijftig jaar geleden nog talloze clubs in de stad, en dus ook in ons A-kwartier, nu is dat bijna afgelopen. Ooit was de grootste club van Groningen, sociëteit de Harmonie, met in 1900 tweeduizend leden, een sieraad voor onze buurt. De toneelvereniging Grunneger Sproak, de basis van vele toneelclubs, bevond zich in de A-kerkstraat, en in het Tehuis wemelde het van allerlei clubs. Eigenlijk is de enige club in ons kwartier nog de studentensociëteit Albertus Magnus.
Wat is dat eigenlijk, een club? De in Engeland beroemde Dr. Johnson zei het zo: Een club is de plaats waar twintig mensen betalen voor het genoegen van een. Hij doelde daarmee op de merkwaardigheid dat ieder van de 20 dacht dat hij die ene was. Het woord club sloeg op de klomp die de leden bij het begin van de bijeenkomst met geld vulden om het gelag te betalen. Ons woord kas heeft een soortgelijke afkomst. Clubs kwamen bijeen in cafés of herbergen (in Groningen bijvoorbeeld in Het Gouden Hoofd aan de Waagstraat. Er hangt op die plek ter herinnering nog steeds een uithangbord). Later ging men sparen voor een eigen gebouw en zo zijn in de 19e eeuw vele clubhuizen, zoals de Harmonie, Mutua Fides, Albertus en later de Grunneger Sproak en het Tehuis ontstaan.
de bronnen van de gebruikte foto's zijn te vinden op pagina 55
Kenmerkend voor een club was een grote regelmaat van bijeenkomst, bijvoorbeeld eens per week, maar soms zelfs dagelijks en bovendien dat de leden er graag naar toe gingen en als je niet kwam opdagen al gauw naar de reden gevraagd werd. Je werd dus gemist als je er niet was en dat is voor de moderne mens haast iets onbegrijpelijks. Ook kenmerkend voor de vroegere clubs was dat ze veelal mannenclubs waren en daarmee dat ze meestal een bepaalde activiteit hadden, zoals biljarten, klaverjassen, schaken, knutselen of auto's onderhouden en zo nog veel meer. Vrouwen, die wezenlijk socialer zijn dan mannen, hebben voor het bijeenkomen eigenlijk geen excuus nodig: ze vormen eigenlijk altijd wel een soort tijdelijke club of kransje. Met dit soort redeneringen moet je trouwens oppassen: er is op aarde niets wat zoveel op een man lijkt als een vrouw, en omgekeerd. Tegenwoordig is het bestaan voor sportclubs, gymnastiekclubs, kaartclubs, koren, naaikransjes, regionale clubs, billiardclubs en hoe ze verder ook maar mogen heten, uitermate zwaar. Als ze er nog zijn leiden ze een moeizaam bestaan en verkeren ze om allerlei redenen in zwaar weer. Er is weinig nieuwe aanmelding (behalve voor sportclubs met een junioren afdeling), het is uiterst lastig vrijwilligers te vinden, de kosten stijgen door allerlei overheidsmaatregelen en de inkomsten lopen om dezelfde reden terug. De enkele clubs die nog bestaan moeten het hebben van gepensioneerden en dreigen daarom uit te sterven. Alleen de studentenclubs zijn nog levend, maar het merendeel van de studenten is toch geen lid meer van een club.
De vraag kan gesteld worden waarom deze verandering heeft plaatsgevonden, wat er voor de moderne mens niet meer deugt aan clubs. Daartoe moet eerst eens gekeken
wat wijzer door. De mensen willen nog steeds heel graag samenkomen, maar dan in een evenement, een vaak commercieel georganiseerde en massale bijeenkomst. Denk maar aan de drie mijl van Groningen, aan gaming festivals, Hackatons, popfestivals, zoals het bevrijdingsfestival, de Kei weken, Noorderzon, grootschalig vuurwerk, of de talloze beurzen die voortdurend georganiseerd worden. Je hoeft daar alleen maar te consumeren en de deelnameprijs te betalen. Je bent verder vrij van alle zorgen en als je niet komt opdagen hoef je je niet te verantwoorden. Vrijheid, dus 'lekker makkelijk', in de voorkeur voor dat makkelijke ligt een van de oorzaken van de verandering.
Een andere oorzaak kunnen we vinden in de kennelijke voorkeur voor het onpersoonlijke. Kijk maar eens in de supermarkt: lange rijen voor de zelfbedieningkassa's en bij de ouderwetse kassa-met-juffrouw kun je, als ie er tenminste nog is, vaak zo doorlopen. Voor de ouderen is het een voordeel als je herkend wordt door het meisje achter de kassa, voor jongeren is dat juist een nadeel. Men voelt zich wel bij de anonimiteit van de grote stad, ook wel met een Amerikaanse term aangeduid als 'privacy'. Het "kennen en gekend worden" is daardoor veel onpersoonlijker dan eertijds. We hebben nu 450 vrienden op facebook maar wat een aanfluiting om dat vrienden te noemen. Zelfs al lees je elke dag wat sommigen nu weer op het internet hebben geslingerd, vrienden zullen ze daardoor niet worden. De voorkeur voor het op afstand houden van je vrienden kun je ook aflezen aan het steeds frequenter wordende appen met een verre vriend terwijl er eentje van vlees en bloed tegenover je aan tafel zit. Vroeger zou dat extreem onfatsoenlijk gevonden zijn, nu is het normaal.
Ook een reden voor het niet meer bloeien van het clubleven is het voortdurende tijdgebrek. De meeste mensen, man en vrouw, werken, hebben vaak nog een bijbaantje om de auto te betalen en hebben daarnaast uren nodig om via TV of internet amusement en kennis op te doen. Consumeren en winkelen vergt ook veel tijd en de opvoeding van de kinderen bestaat uit het zeer tijdrovende heen en weer rijden van de arme bloedjes van school of kinderopvang naar pianoles, naar vriendjes, naar paardrijden en zulke dingen meer. Als we ons echt met de kinderen bemoeien noemen we dat in navolging van de Amerikanen 'quality time' en ook dat kost weer tijd. Het leven wordt zo door de agenda bepaald alsof het werk is en de werkdruk is hoog. Dat zorgt weer voor burn-out en zo blijft er nog minder tijd voor clubs over.
Ontspannen is anders!
Wat betreft onze buurt: dat is dank zij de vele cafés met een vaste klantenkring, de vele kappers en koffiehuizen, de buurtvereniging en de vele studentenhuizen toch echt wel een sociale buurt. Naar verluidt is er zelfs een koor, al heb ik dat niet kunnen vinden. We roepen daarom onze buurt toch maar uit als een van de meest sociale van Stad.
Recht voor het oprapen
tekst: Esther
Klaver
Overal waar mensen dicht op elkaar wonen, is sprake van overlast. Die ergernissen leiden niet zelden uiteindelijk tot een rechtszaak. Sommige daarvan gaan over deurbel- en bewakingscamera's van de buren.
Zo is er een zaak waarin de buren elkaar over en weer dagen. Meneer Jansen woont sinds 10 jaar in een appartementencomplex en mevrouw Dijkstra is sinds een jaar eigenaar van het appartement ernaast geworden. De afstand tussen hun beider voordeuren bedraagt ongeveer 2,5 meter.
Mevrouw Dijkstra voert, nadat zij haar woning heeft betrokken, diverse noodzakelijke verbouwingswerkzaamheden uit. Na drie maanden eist meneer Jansen, per brief, mevrouw Dijkstra per direct te stoppen met het veroorzaken van geluidsoverlast. Ook plaatst hij bij zijn deur een bel die voorzien is van een HD-camera. Met deze camera is het mogelijk om
mera automatisch een filmpje maakt wanneer deze beweging detecteert binnen het bereik van 10 meter. Dit filmpje wordt opgeslagen op de SD-card in de camera.
Volgens de rechtbank blijkt uit het overlegde bewijs overduidelijk dat de camera bedoeld is om de handel en wandel van mevrouw Dijkstra te volgen, waarmee "een onaanvaardbare inbreuk op haar persoonlijke levenssfeer wordt gemaakt". Het verweer van meneer Jansen dat hij behoefte had om bewijs tegen mevrouw Dijkstra te verzamelen, vindt de rechter onvoldoende zwaarwegend. Meneer Jansen had tenslotte in geval van werkelijke incidenten ook met een gewone videocamera of zijn mobiele telefoon beelden kunnen maken.
De rechter gebiedt meneer Jansen dan ook de deurbelcamera te verwijderen en verbiedt een soortgelijke deurbelcamera op te hangen, één en ander op straffe van een dwangsom van ¤ 100,- voor iedere dag dat hij zich hier niet aan houdt, tot een max van ¤ 10.000,-
In een andere zaak gaat het om een bewakingscamera die moet worden verwijderd. Meneer Kwekkeboom heeft een bewakingscamera geplaatst op zijn erf omdat er in het verleden vandalisme heeft plaatsgevonden. Buurman meneer Pietersen vindt de camera maar niks en stapt naar de rechter. De rechtbank overweegt dat meneer Kwekkeboom bewakingscamera's mag plaatsen om zijn erf te beveiligen, maar dat het recht om eigendommen te beveiligen niet onbegrensd is. Onder omstandigheden kan de plaatsing van de camera's 'onrechtmatig' zijn. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer meneer Kwekkeboom met de camera inbreuk maakt op de privacy van buurman Pietersen.
Gelet op de plaats en hoogte waarop de camera is aangebracht, gaat de rechter ervan uit dat in ieder geval (een deel van) het perceel van meneer Pietsersen, namelijk zijn achtertuin, op de camera kan worden bekeken. Hierdoor is er sprake van een ernstige schending van de privacy van meneer Pietersen. De rechtbank is dan ook van oordeel dat meneer Kwekkeboom maatregelen moet en kan nemen om de privacy van meneer Pietersen te waarborgen. Zo kan een deel van de beelden met blokken worden afgeschermd of kan gekozen worden voor een andere plaats of ander soort camera waardoor het perceel van meneer Pietersen niet kan worden bekeken. De rechtbank draagt meneer Kwekkeboom in haar vonnis op om de aangebrachte camera te verwijderen.
In weer een andere zaak zijn er wederzijdse vorderingen: een vordering omtrent een terrashaard waarmee student Erik afval en hout verbrandt en daarmee overlast veroorzaakt bij de heer van Dijk en een vordering over een camera die van Dijk richt op de achtertuin
van student Erik. Met die camera legt hij de ervaren overlast vast waarna hij de beelden publiceert op Facebook. De rechter komt tot het oordeel dat de terrashaard mag blijven, omdat de gestelde overlast onvoldoende duidelijk is en dat de camera weg moet, omdat er sprake is van een onrechtmatige inbreuk op de persoonlijke levenssfeer en privacy van student Erik.
Tot slot nóg een zaak waarin de bewoner een camera moet weghalen, omdat er sprake is van een inbreuk op de privacy van de buren en bezoekers.
Juffrouw Janneke heeft aangevoerd dat zij een camera heeft opgehangen ter beveiliging van haar woning en de in haar voortuin aanwezige eigendommen, zoals fietsen. Uit de beelden en foto's blijkt dat passanten herkenbaar in beeld komen. Dit vormt een schending van de persoonlijke levenssfeer van de buren die zich hierover beklagen bij de rechter. De rechtbank komt tot de conclusie dat de belangen van juffrouw Janneke bij handhaving van de camera niet opwegen tegen de inbreuk op de privacy van de buren en beveelt de camera te verwijderen op straffe van een dwangsom van ¤ 250,- per dag, met een maximum van ¤ 25.000,-.
In bovengenoemde zaken staat het gebruik van de beveiligingscamera centraal. Camera's zoals je die steeds vaker in het straatbeeld ziet: aan de buitenmuur, achter het raam en in de vorm van een deurbel. Vragen die het gebruik van deze camera's oproepen zijn met name of je deze zondermeer mag plaatsen, overal op mag richten en hoe het zit met de privacy van medebewoners.
Gelukkig ligt het recht voor het oprapen en leren we uit de hier behandelde zaken dat een camera plaatsen om je eigendom te beschermen mag, mits je het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer niet schendt.
Checkt u uw camera even?
Uitreiking Gouden Schepje op 20 oktober
tekst: Klaas van der Meulen | foto's: Han Santing
Het wordt een gezellige drukte in het achterzaaltje van De Wolthoorn. Beetje spanning ook. Lekker warm. Het uur van de waarheid voor geveltuineigenaren. Wie zal er vandoor gaan met het gouden schepje?
Wat eraan voorafgaat. Het is eind april als de vier geveltuinkeurders Marieke, Martien, Roekie en Klaas door het A-kwartier scharrelen. Klembord en pen in de aanslag. Geen spriet, stengel of bloem ontgaat hen. Maar het gaat om het compositorische geheel van groen en bloei. Rustig kuierend en keurend inventariseren ze de geveltuintjes. Sommige nog in een pril stadium van florale ontwikkeling. Andere al verder ontwikkeld door een botanische liefhebber. Klimmers naast bodembedekkers. Zachte bloemen naast houterige stelen. Groenblijvers naast nerveuze bladverliezers. Trage groeiers naast explosieve doorschieters. Soms wordt lelijkheid ineens mooi. Iemand neuriet het beroemde lied 'De lelijkheid' van Hans Dorrrestijn, op zijn best gezongen door Adèle – what's in a name – Bloemendaal: 'Schoonheid is niet wezenlijk, Zij vergaat heel snel, Blijvend is de lelijkheid, Dus onderhoud haar wel'. Er zijn tuiniers voor wie dit het lijflied is.
Er ontstaat een longlist van 80 adressen. In de komende weken wordt er gemaild en gewhatsappt bij het leven en krimpt de longlist tot een mediumlonglist die na weer enkele weken dubben, delibereren en overleggen uitmondt in een shortlist van achttien.
Dan wordt de wijze van eindbeoordeling besloten: geen juryrapport deze keer maar een publieksjury. Belangstellenden wordt de kans geboden op 20 oktober na de algemene kledenvergadering in De Wolthoorn hun keus duidelijk te maken. Er worden, naast twee consumptiebonnen de man, groene stickertjes uitgedeeld en het beoordelen begint. De sfeer is vriendelijk en licht gespannen. Alle achttien adressen zijn van te voren ingelicht over dit moment. Na enige tijd tekent zich een zekere volgorde af. Omdat er een gelijke stand dreigt krijgt iedereen nog een sticker om de winnaar groen uit te laten slaan.
De winnaar is het verzorgde, kleurrijke, grappige, bijna sprookjesachtige tuintje aan Pottebakkersrijge 13/Apoortenmolendrift van Annuska en Roel 't Hart. De nummers twee t/m 17 krijgen troostrijke woorden van Geeske Bakker die vervolgens met een feestelijk toespraakje het gouden schepje uitreikt aan Annuska 't Hart. De vier geveltuinkeurders smeden plannen voor 2025…
De oergroninger dichter Driek van Wissen, groeide net buiten ons kwar tier op aan de Spilsluizen. Hij ging naar school in de Muurstraat, waar toen de Groninger Scholen Vereniging gevestigd was en vervolgens naar het St. Maartenscollege, want hij kwam uit een katholiek gezin.
Vandaar dat hij, toen hij in Groningen Nederlands ging studeren van zelfsprekend lid werd van de studentenvereniging Albertus Magnus, die toen haar sociëteit had aan de Hoge der A en wel op nummer 12.
Van Wissen had zich, toen eenmaal in 2004 de functie van 'Dichter des Vader lands' vacant kwam, doordat Gerrit Komrij niet meer wilde, kandidaat gesteld en daarvoor ook campagne gevoerd. Zo deelde hij met gulle hand balpennen uit met de tekst:
Wie zelfstandig kan beslissen
In de jaren des verstands
Is er voor dat Driek van Wissen
Dichter wordt des Vaderlands
foto: Koninklijke
Bibliotheek
En hij werd het en nog een goede en begrijpelijke ook. Hij blonk uit in poëzie met een knipoog, het zogenaamde 'light verse', maar altijd zat er een goede en verrassende gedachte achter. Kijk maar eens hoe hij het studentenleven en het studeren kritisch beziet:
Hoge der Aa 12
Nooit was ik als student een bolleboos
Want meer dan overdag de Alma Mater
Bezocht ik 's nachts Albertus aan het water
En werd daar spoedig zeer studentikoos
Daar heb ik mij ontpopt als vlotte prater
En ouwehoerde dan ook eindeloos,
Daar was ik met mijn drinkebroeders close
En broederlijk bestreden we de kater
Daar werd ik wereldwijzer en kordater
Daar trof ook Amor voor het eerst de roos
En raakte ik van God los en de pater.
En nu besef ik heel veel jaren later
Dat ik de juiste leerschool toch verkoos:
Je leert het meest op de studentensoos
MWinterWelVaart in Stad
Zelfs wie wars is van winterse gezelligheid en de sfeer van kerst en lichtjes, ontdooit op WinterWelVaart. De zeventiende editie van het gezellige en fotogenieke evenement vindt dit jaar plaats van vrijdag 13 tot en met zondag 15 december in de allermooiste buurt van de stad: het A-kwartier. Op historische schepen, bij Museum aan de A, Museumcafé Het Pomphuis, de A-kerk en het Der Aa-Theater kun je je onderdompelen in muziek, theater, dans en poëzie, alles in het thema 'Ode aan Groningen'. https://winterwelvaart.nl/
Zo'n 20 verlichte, historische schepen meren aan aan de kades van de Hoge, Lage en Kleine der A en ook aan de Pottebakkersrijge en de Sluiskade. Bekende klippers, kotters en tjalken als de Mars, Spes Mea, Nicolaas Mulerius, Pelikaan en de Willem Jacob hebben tijdens WinterWelVaart bijzondere acts aan boord. Ook op de steilstevens zoals Freja en Elsje zijn er spelletjes, muziek, theater en kunst. Op theaterschip Podium de Verwondering kun je ook het hele weekend genieten van (kinder-) theater en muziek. https://winterwelvaart.nl/schepen
Aan de kunstroute doen dit jaar ruim 50 kunstenaars mee. Kunstenaars die wonen of werken in de buurt exposeren traditiegetrouw tijdens WinterWelVaart op schepen en in galeries, ateliers en woonhuizen in het A-kwartier. Beeldhouwers, schilders, goud- en zilversmeden en andere kunstenaars tonen en verkopen hun werk.
Daarnaast organiseert Nieuwe Editie een pop-up tentoonstelling met lokale opkomende kunstenaars in Museum aan de A in een knus kunstcafé met winterterras op de historische binnenplaats. De kunstroute is geopend op vrijdag 13 december van 17.00 tot 20.00 uur en op zaterdag 14 en zondag 15 december van 12.00 tot 18.00 uur. https://winterwelvaart.nl/kunstroute
De noodbrug over de A, als vervanging voor de defecte Visserbrug, zorgt ervoor dat er minder ruimte is voor schepen aan de Hoge en Lage der A. Een deel van de verlichte schepen
foto:
Han
Santing
Met werk van Beeldend
Kunstenaar Annuska ‘t Hart
Geopend op afspraak en iedere zaterdag van 13.00-17.00 u
Pottebakkersrijge 13 9718 AG Groningen
Telefoon 06-30109303
Website www.annuska-t-hart.nl
meert daarom aan aan de Kleine der A, de Pottebakkersrijge en de Sluiskade. De bekende wintermarkt op de Hoge der A wordt door Vitalis Markten via de Turftorenstraat, Kromme Elleboog en Zwanestraat verbonden met de Grote Markt. Hier komt onder meer een ijsbaan en een reuzenrad in gezellige kerstsfeer. De marktkraampjes op de Lage der A komen hiermee te vervallen. Ook nieuw dit jaar is dat het Der Aa-Theater is aangehaakt met een programma met muziek, dans en kunst. Natuurlijk worden alle schepen weer feestelijk verlicht.
WinterWelVaart is onderdeel van Wintergoud, een winterfestijn in de stad Groningen van 6 december t/m 5 januari. https://www.visitgroningen.nl/nl/ontdekken/stad/wintergoud
Openingstijden
• vrijdag 13 december van 17.00 - 00.00 uur (kunstroute tot 20.00 en markt tot 22.00),
• zaterdag 14 december van 12.00 - 00.00 uur (kunstroute tot 18.00 en markt tot 22.00)
• zondag 15 december van 12.00 - 18.00 uur (inclusief kunstroute en markt).
Ook dit jaar werken weer veel mensen vrijwillig mee om het evenement in goede banen te leiden. Toch komen we nog handen tekort! Wil je, in je eigen buurt, meehelpen om WinterWelVaart weer tot een succes te maken?
Meld je dan aan als vrijwilliger! https://winterwelvaart.nl/vrijwilligers
foto: Han Santing
Een positief product
tekst & foto's: Tjitske Zuiderbaan
Mensen blij maken, dat is wat Karin Lucas wil met haar bonbons. Als kind was ze al een keukenprinses. Ze speelde met het elektrische speelgoedfornuis dat ze van haar ouders had gekregen en bakte taartjes in het oventje. Omdat ze goed kon leren, leek het verstandig om na de middelbare school eerst te gaan studeren om daarna verder te kijken. Haar keuze viel op kunstgeschiedenis. Het artistieke wat je nodig hebt bij het maken van bonbons zat er dus ook al vroeg in.
Na haar studie ging ze aan het werk, maar dat wrong. Haar hart lag bij de chocola en bij meer dan alleen het consumeren ervan. Zelf bonbons maken en verkopen, dat was wat ze echt wilde. ‘Ook al weet je dat dat pad niet altijd over rozen gaat, je hebt zo’n innerlijke drive dat je het toch gaat doen.’ In 2003 opende ze haar eerste bonbonatelier in de Oude Kijk in ’t Jat, nadat ze de opleiding tot chocolatier in Amsterdam had gevolgd. ‘Mooie plek, maar wel heel klein. Toen dit pand in de Grote Kromme Elleboog vrijkwam, wist ik dat ik die kans moest grijpen. Het is een fijne plek waar nog veel kleine ondernemers zitten en dat is heel leuk. We steunen elkaar.’
Een smakelijk ambacht
Er komt veel kijken bij de ambachtelijke productie van bonbons. ‘Op dinsdag maak ik bonbons, een proces dat soms twee of drie dagen nodig heeft. De mallen vul ik met het buitenlaagje chocola. Dan komt de vulling erin en moet het een nachtje staan. Er komt een soort vliesje overheen dat eerst gesetteld moet zijn voordat de bodem eroverheen kan. Vervolgens begin ik aan een nieuwe bonbon en begint het proces van voren af aan.’ Karin gebruikt hoogwaardige grondstoffen. Haar chocola komt van Callebaut en Felchlin, een Zwitsers familiebedrijf. Verpakkingen betrekt ze van kleine leveranciers en haar 85-jarige moeder strikt de linten.
Lavendel en drop
Naast bonbons maakt ze onder meer slagroomtruffels en chocoladeletters. Hoe verzint ze haar smaken, wat inspireert haar? ‘Dat kan van alles zijn. Op de markt in München zag ik een enorme bak lavendel staan. Een lavendelbonbon, zou dat niet leuk zijn? Ik experimenteer met de verhoudingen en als het wat is, dan voer ik het uit.’ De lavendelbonbon
werd in eerste instantie niet goed ontvangen, maar is toch een blijvertje gebleken. 'Ik heb zo veel recepten, dat ik ze niet allemaal tegelijk kan maken. En ik vind ze allemaal lekker, anders komen ze niet in het assortiment. Maar ik heb wel twee (tijdelijke) favorieten, de pindabonbon en die met rum en marsepein.'
Verbindende factor
Ook de karamel en praline maakt Karin zelf. Dit vind ze na 22 jaar nog altijd leuk om te doen. 'Ik doe het om mensen blij te maken, na een etentje, of gewoon met jezelf op de bank. Het is een positief product. Er waren zelfs vaste klanten die mijn bonbons op hun begrafenis wilden. Je neemt een doosje mee naar een etentje en iedereen neemt na het eten een bonbon, dat is de verbindende factor.'
België bonbonland?
Toen Karin begon, was er slechts één opleiding. Nu is er meer keuze. Er zit ook een opleiding in Zaandam en er is zelfs een thuisstudie van de NHA. Een bonbonland bij uitstek is er volgens haar niet. 'Het gaat meer om de kwaliteit van de chocolatier zelf en deze zitten her en der verspreid. Het is dus niet het land, maar meer de persoon.' Enkele beroemde bonbonmakers
zijn toevallig Belgen, Pierre Marcolini, Dominique Persoone, en Goossens in Antwerpen, die boeken schrijft over het vak.
Trends
Vroeger werkte Karin met een smaakpanel, maar als ze dan na het paneloordeel iets aanpaste, vond ze het zelf vaak niet lekker meer. 'Ik gebruik altijd dezelfde receptuur. Wel pas ik soms recepten aan. Ik heb bijvoorbeeld iets meer thee in de theebonbon gedaan. Dat is door één klant opgemerkt.'
Aan trends doet Karin niet (bewust) mee. 'Dropbonbons maakte ik al heel lang met de kruiden waar drop van wordt gemaakt. Deze viel niet echt in de smaak. Een karamelbon-
bon voer ik ook al langere tijd, daar kan ik dan een korreltje zeezout bovenop leggen, maar ik ga niet de receptuur veranderen omwille van een trend.'
Pistache passie
'De hit van dit jaar is de Dubaireep met pistachenoten. Ik heb al ruim een jaar een bonbon met pistache. Die reep ga ik dan niet maken. Er was een tijd dat de vulling hartig moest zijn, met gorgonzola of bacon, maar als je de Nederlandse bonbontraditie bekijkt, dan zie je dat 99% hem bij de koffie of thee gebruikt. Dan vind ik hartig niet passen.' Hoe je een bonbon het beste proeft? Puur! Zonder erbij te drinken. 'Sommige moet je in een keer in je mond stoppen, zoals de hazelnootbonbon, dan komt het karamel met nootjesplaatje het beste uit. Zo veel mensen zo veel smaken. Klassiekers lopen altijd, zoals koffie en karamel. Passievrucht, lavendel en framboos zijn ook hardlopers. Niet alle smaken werken. Perzik bijvoorbeeld is te subtiel van smaak.'
Betaalbaar
De grondstofprijzen voor haar bonbons rijzen de pan uit, maar Karin probeert haar producten betaalbaar te houden. Sjoemelen met ingrediënten doet ze nooit. Kwaliteit staat voorop. Met die verhoogde btw, en inflatie er nog bij, wordt het vak soms iets minder leuk. Wat dat betreft heeft ze ook een beetje pech dat ze in Groningen zit. Op andere plekken zou ze meer geld kunnen vragen. Vergeleken bij chocolatiers in België is ze zelfs spotgoedkoop. En ook Franse klanten vragen zich af of haar prijzen wel kloppen. Omdat ze met verse grond stoffen werkt, is de houdbaarheid beperkt tot veertien dagen. Ze gebruikt geen sorbitol of extra vet om die te verlengen. Haar advies? Altijd buiten de koelkast bewaren en gewoon lekker opeten.
Bonbon Atelier Luca
Grote Kromme Elleboog 12
9712 BK Groningen
tel: 050 31 80 500
www.bonbonatelierluca.nl
Woensdag t/m vrijdag van 10.00 - 18.00 uur geopend
Zaterdag van 10.00 - 17.00 uur
De Green Office van de RuG
tekst: Evelien Alkema
Het is tijdens de nieuwjaarsborrel van Het A-kwartier in De Oude Drogisterij dat Eva Teuling en ik aan de praat raken over het vergroenen van de buurt, en zij voorstelt eens met de Green Office contact te zoeken in de Visserstraat. Dat blijkt een uitstekend idee, want al snel zijn we te gast bij coördinator Nils Elzinga aan de Visserstraat 47/49 en gaat het balletje rollen. We geven een klein zetje voor het aanleggen van een hele brede geveltuin voor de Green Office, afgelopen voorjaar goed gevuld met stekjes uit tuinen van medewerkers en planten van de bio-kweker in Assen. Sindsdien oogt het pand een stuk Greener én de planten zijn goed voor de biodiversiteit, afwatering en afkoeling. Na de zomer organiseert Nils een sloep en een aantal studenten voor een gezamenlijke World Cleanup Day Opschoonactie van de Diepenring. En onlangs, tijdens Peuk in de Pocket bij Let's Gro, veegt een clubje uit Het A-kwartier drie buckets vol met peuken vanaf Grote Markt naar de A. Even later etaleert Nils in het Forum een afgevulde hoge doorzichtige koker met Groningen Schoon Dankzij Mij.
Nadat zowel Nils als zijn collega Dick Jager zijn verhinderd om het Gouden Geveltuinschepje 2024 uit te reiken voor de mooiste geveltuin in Het A-Kwartier, vertellen ze voor de A-krant graag meer over de Green Office aan de Visserstraat 47/49. Dick werkt al sinds 1996 in het pand, sinds tien jaar als programmamanager duurzaamheid van de Rijksuniversiteit Groningen. Inmiddels past alles wat ze als Green Office doen om de universiteit te vergroenen in een brede ambitie-agenda, dat gaat van afval en mobiliteit tot hoe ze met mensen omgaan en hoe ze inkoop regelen.
Terugblikkend vertelt Dick: "In 1996 zat in het pand de Arbo en Milieudienst en werd ik er aangenomen als milieudeskundige. De Arbowet was in werking getreden om ziekteverzuim tegen te gaan en iedere organisatie van enige omvang moest een Arbodienst hebben. De RuG kreeg toen een eigen Arbodienst. Vóór die tijd was het de afdeling Veiligheid en Gezondheid en werd er door een stralingsdeskundige al gekeken naar stralingbeveiliging, vanwege de radioactieve straling waarmee wordt gewerkt. In de tachtiger jaren zaten er een aantal mensen op het secretariaat en een viertal bedrijfsartsen."
In 2014 heeft Dick, in zijn nieuwe rol van programmamanager duurzaamheid, samen met een aantal andere mensen de Green Office opgericht. "Toen zag je in allerlei universiteiten, Maastricht was de eerste met een Green Office, dat 'duurzaamheid' in een versnelling raakte als opvolger van 'milieu'. In Groningen kwam die er naar aanleiding van allerlei vragen aan RuG-faculteiten bij subsidieaanvragen voor onderzoek. "Wij willen wel onderzoek subsidiëren, maar wat doen jullie eigenlijk zelf aan duurzaamheid?" Dick denkt dat we in de komende tijd weer zo'n beweging krijgen, en dat die dan vanuit Europa geregeld wordt. "Dat zie je nu een beetje opkomen."
• linksboven: groene moswand boven kartonnen driezitter bij Green Office. (foto: Han Santing)
• links: deel van de geveltuin Visserstraat 47/49.
• boven: Nils Elzinga (rechts) met buurtbewoners tijdens de actie 'Peuk in the Pocket'.
• rechts: hoofd van the Green Office: Dick Jager.
Waar de Groninger Green Office zich in de toekomst zal bevinden is nog ongewis. Er vindt nu een verbouwing plaats van het RuG-bestuursgebouw, en de idee is dat de eigen Arbodienst verhuist naar de Muurstraat in het verlengde van het Academiegebouw. Wat wel op het
programma staat is dat het pand Visserstraat 47/49 waarschijnlijk verkocht gaat worden. En dan moet de Green Office eruit.
Gelukkig is het nog niet zover en kunnen deze deskundige mannen ons nog van advies voorzien om ons leven te beteren. Zo kan de onder handen zijnde restauratie en renovatie met verduurzaming van monumentale universiteitsgebouwen aan de Oude Boteringestraat als voorbeeld dienen tijdens aanstaande buurtavonden over het verduurzamen van oude panden. Voor hypotheekhouders bij de Rabobank kan een Isolatiebudget mét advies in 't vat zitten. En dan zijn er nog de inkoppertjes: vegetarisch eten, switchen naar een energieleverancier die jouw energie groen opwekt, kiezen voor de meest duurzame Volksbank van Nederland, eten kopen bij lokale ondernemingen of op de markt (zonder plastic). Tegels uit de tuin met Steenbreek, kosteloze aanleg van een geveltuin door de gemeente, subsidie voor het planten van bomen of een boom adopteren met je eigen tuintje in de boomspiegel.
Over bomen gesproken, de opwarming van de stad is een zorg: "een paar jaar geleden heeft de gemeente samen met de universiteit warmtefoto's gemaakt boven de stad vanuit een vliegtuig en dan zie je precies wat de hotspots zijn in de stad: de Grote Markt en het Academieplein. Bij het Academiegebouw gaat de opslag van boeken naar Zernike, zodat de fietsen van het plein naar de kelder verhuizen en op het plein ruimte komt voor bomen en struiken." Helaas is een verticale tuin tot frustratie van beide mannen onlangs opnieuw niet doorgegaan vanwege geld, dat vergroenen teveel zou kosten is helaas vaak een struikelblok.
Nils vertelt dat de Green Office de komende maanden meer opschoonacties wil doen en meer bewustzijn creëren over hoe schadelijk peuken zijn, "want heel veel mensen weten niet hoe lang het duurt voor ze vergaan en dat zo gif in de grond terecht komt". We constateren dat op een pakje peuken nu weliswaar het gevaar voor de mens staat, maar niet voor de mensheid. Ook gaat Nils de uitgegeven geveltuingids binnen de universiteit aanprijzen, en willen ze bij het universiteitsmuseum een binnentuin maken. Het klinkt misschien wat groen, maar 'doen werkt vaak het beste'.
Green Office op de zolder van Visserstraat 49
foto: Han Santing
Presentatie dichtbundel Sacha Landkroon
tekst: Marieke Kremer
Vrijdagavond vijftien november was het volle bak in café De Sleutel. Huisdichter van de Akrant Sacha Landkroon (1984) sinds 2013, presenteerde daar zijn nieuwe dichtbundel Dichter bij Toen, een bundel met 42 gedichten, geschreven in 10 jaar bij historische foto's van het karakteristieke A-kwartier in de gelijknamige rubriek in de A-krant. De foto's zijn verzameld door grafisch vormgever en fotograaf Han Santing, bewoner van het A-kwartier. De bundel geeft een inkijkje in de rijke geschiedenis van de buurt, waar decennialang vissers en venters, hoeren en heren naast elkaar leefden.
Han Santing woont al 50 jaren in Het A-kwartier en heeft al lange tijd contact met de dichter. Hij herinnert zich nog goed een doorweekte Sacha Landkroon die, toen nog als hofdichter van de Groninger universiteit, in de stromende regen bij de Visserbrug voorleest uit eigen werk tijdens het jubileumfeest van de 25-jarige buurtvereniging Het A-Kwartier in 2010. Han deelt zijn archief van ruim 1500 oude buurtfoto's met Sacha die daaruit een keuze maakt waarover hij gedichten schrijft. Han, ook de bedenker van de titel van de rubriek in de A-krant en van deze dichtbundel, wijst nog op een klein foutje in de bundel: de bronvermelding geeft de verkeerde paginanummers weer. Maar ach, tel er gewoon twee bij op, en dan klopt het weer!
Dan ontstaan er wat kleine technische problemen: een microfoon en een beamer haperen wat. Gelukkig biedt dhr. Pieter Bootsma zijn stok aan om de beamer aan te doen. Na wat geroezemoes neemt de dichter het woord. Hij draagt een T-shirt met de tekst: Vrijheid begint bij de acceptatie van de ander.…wat al een kort gedicht op zichzelf is. Sacha vraagt zijn vader naar voren te komen om de eerste bundel in ontvangst te nemen. Landkroon Senior (voormalig brugwachter) geeft aan: "Het is een mooi boek; hou je van gedichten, dan kijk je naar rechts, hou je er niet van, dan kijk je naar de foto." Begeleid door prachtige foto's op het scherm draagt Sacha een vijftal gedichten voor. De personages op de foto's krijgen namen, Japie komt voor in het vers Kadepraat, Tammo figureert in Uw machtige arm en Jan zegt nee in het gelijknamige gedicht. Het laatste gedicht, Bietencampagne gaat over zijn moeder die er niet meer is. Op de bijbehorende foto een nog niet gedempte Westerhaven vol met bietenschepen. Toen ging dat nog zo….aan de bieten ligt het niet!
Alle door de uitgever meegebrachte exemplaren werden verkocht.
Buurtvereniging Het A-Kwartier sponsort haar leden met een kleine korting. Voor vijftien leden bestaat de korting nog.
De boekjes kunnen worden besteld bij uitgever Nobelman Groningen. info@nobelman.nl
DE GESCHIEDENIS VAN
Visserstraat 47/49
deel 6 (slot): 1969 - nu
Arbo- & Milieudienst RuG
tekst & foto's: Han Santing
De geschiedschrijving van Visserstraat 47/49 gaat zijn laatste fase in. Nadat de meubelfabriek LM van Jan Eildert Broens in 1968 failliet ging stonden de twee panden waar hij eerder een deel van zijn fabricage en zijn magazijn had ondergebracht een paar maanden leeg, maar binnen een jaar kocht de Groningse universiteit het complex om er de Universitaire Gezondheidsdienst (UGD) in onder te brengen. Echt ingrijpend werd er niet verbouwd. Het uiterlijk en de interne invulling waren vooral het werk van vorig eigenaar Broens. Die zei in een interview in 1968 over de panden: "Er is veel in geïnvesteerd, meer dan de aankoopsom." Het was Broens die de centrale deur plaatste, de tussenverdieping in nummer 49 realiseerde en er de zolder zijn huidige vorm gaf. Eigenlijk hoefde alleen het interieur van de fabriek omgezet te worden in een kantoorcomplex met een groot aantal kleinere ruimtes.
• boven: bouwtekeningen van de bestaande situatie in 1969 met links het vooraanzicht van Visserstraat 49 en 47 en rechts dat van de Hoekstraat 48 t/m 52
• hieronder: plattegrond van Visserstraat 47/47 in 1969 (begane grond). Boven de Hoekstraat en onder de Visserstraat. Links de bestaande situatie, de indeling van de meubelfabriek LM, met veel ruimte voor werkplaatsen en expeditie. In het midden (rode rechthoek) is te zien dat de voormalige speelplaats van de vroegere school is overdekt. Rechts de verbouw van de RuG: de binnenplaats is -net als nu- weer open. Aan de Hoekstraat zijn werkplaatsen opgeofferd aan vergroting van parkeerplaatsen. De eerdere werkplaatsen aan de Visserstraat 49 (tekening links) zijn nu ingevuld als een klein ziekenhuis met maar liefst 27 ruimtes, o.a. een laboratorium, een doorlicht- en een mantouxkamer, een ogen- en oren-onderzoekkamer, een ecg-kamer, een verband- en behandelkamer en diverse spreekkamers. De centrale deur is tevens uitgang voor brancards voor noodgevallen. In Visserstraat 47 is de patiënteningang. In het pand zijn op de begane grond de patiëntenadministratie en een wacht- en röntgenkamer ondergebracht. De achteringang aan de Hoekstraat is bedoeld voor studenten t.b.v. de jaarlijkse tbc-controle (collectie Groninger Archieven)
Hoekstraat Hoekstraat
Visserstraat Visserstraat
• links: de binnenplaats van Visserstraat 49, het vroegere schoolplein
• rechts: gemeentelijke goedkeuring voor de verbouw van het complex Visserstraat 47 en 49, Hoekstraat 48 t/m 52. April 1969 (collectie Groninger Archieven)
De Universitaire Gezondheidsdienst (UGD) was een dienst die sinds 1965 bestond. Vóór de verhuizing naar de Visserstraat in 1969 was zij (naar verluidt) 'zeer provisorisch' ondergebracht in het pand Kraneweg 27/27a.
In 1968 werd besloten de gezondheidsdienst te verhuizen naar een 'semi-permanent' gebouw met twee bouwlagen aan De Laan op de plek van de voormalige Harmonietuin.
In het pand (foto onder) werkten 7 organisaties, allen op het gebied van studentenbelangen, waaronder het Studentenadviesbureau (SAB), de stichting Studentenhuisvesting en de sectie Gezondheidszorg Studenten. Wegens de vele onderlinge raakvlakken hadden de curatoren van de universiteit besloten deze verschillende studentenvoorzieningen bij elkaar in één gebouw onder te brengen, op loopafstand van het Academiegebouw.
Het spartaans aandoende gebouw kostte met alles erop en eraan f 800.000,- en had een inhoud van 5000 m3 met naast vele kantoorvertrekken 4 units voor artsen (bestaand uit een spreek- en onderzoekkamer), 1 laboratorium en 1 collegezaal.
Even wat cijfers: in het studiejaar 1965/66 heeft de RuG 7000 studenten. In 1968/69 zijn dat er 8400 en in 1975/76 zijn er inmiddels ruim 14.000 studenten en 2000 medewerkers. Tegenwoordig zijn het 37.000 studenten en 6000 medewerkers.
Vanaf het begin van de UGD in 1965 is drs. Tj. H. Hut de directeur. Hij geeft gestalte aan de nieuwe koers van de Groninger Universiteit op het gebied van de interne gezondheids-
zorg. In Academisch Perspectief - de voorloper van de Universiteitskrant (de UK) - wordt in februari 1968 bij de opening van het nieuwe pand aan De Laan daarover bericht: "De UGD bemoeit zich met alles wat met de gezondheidszorg … te maken heeft: mensa, huisvesting, voeding, ongevallen, EHBO en hygiëne."
En dat is beduidend meer dan 15/20 jaar daarvóór, toen een student met fysieke klachten eigenlijk alleen terecht kon bij een studentenarts.
Het begin van de jaren '50 was een keerpunt voor veel studenten. Daarvóór ontbrak elke sociale zorg. Studeren werd beschouwd als iets waaraan men begon "voor eigen baat en risico." De overheid bood studenten geen enkel vangnet. Daar kwam in 1953 voor het foto:
De beroemdste studentenarts was zonder twijfel mr. H. P. Schönfeld Wichers (foto), beter bekend onder zijn auteursnaam Belcampo, die na zijn aanstelling in 1953 's morgens tussen 9 en 10 spreekuur hield in zijn praktijk aan het Schuitendiep. Zijn werkzaamheden werden met argusogen gevolgd door de Plaatselijke Huisartsen Vereniging die van mening was dat een studentenarts alleen EHBO mocht verrichten en de patiënt vervolgens moest doorsturen naar een 'echte' huisarts. Uitsluitend preventief en niet curatief dus, want dat laatste was in de ogen van de leden van de Vereniging broodroof. Belcampo trok zich er weinig van aan. Als de patiënten niet bij hem mochten komen, dan moest het maar andersom; hij stapte op zijn fiets en ging op huisbezoek.
Dat de oprichting van de UGD in een behoefte voorzag blijkt wel uit het stijgende aantal consulten: van 700 in 1965 tot 5000 in 1968. Veel studenten kwamen helemaal niet bij een huisarts. In een enquête geeft 70% van de studenten met een vakantieadres buiten de stad aan, geen huisarts in Groningen te hebben.
Ook voor de medische keuring was het zaak zoveel mogelijk studenten te bereiken. Vooral TBC (tuberculose) was ook ver na de oorlog een grote bedreiging van de volksgezondheid. De sanatoria lagen overvol en elk jaar steeg het aantal nieuwe besmettingen met duizenden tegelijk.
De UGD realiseerde niet alleen hulpplekken voor patiënten met fysieke problemen, ook het psychisch welzijn kreeg aandacht. Er werd een studentenpsychiater aangetrokken waar de studentenarts naar kon doorverwijzen en voor ander geestelijk welbevinden werden de banden met studentenpredikanten aangehaald.
Edith Visser, Literatuurmuseum
eerst verandering in door de inspanningen van de commissie Rutten (oud-minister van Onderwijs, Kunsten & Wetenschappen) die zich boog over financiële, medische en sociale voorzieningen voor studenten om hen onder de bescherming van de nieuwe Nederlandse verzorgingsstaat te brengen.
De UGD was er niet alleen voor studenten, ook het personeel van de universiteit kon bij de artsen aankloppen en na verloop van tijd werd de bedrijfsgeneeskundige zorg een apart onderdeel van de UGD. In 1969 kwam daarvoor de eerste bedrijfsarts in dienst. Directeur Hut omschrijft de UGD in 1968 als volgt: "Het doel is dat van de bedrijfsgeneeskundige dienst, namelijk het optimaal laten functioneren van de werknemer in het bedrijf." Daarbij moet worden aangetekend dat Hut de universiteit wilde zien als een bedrijf, "waarin de studenten de werknemers zijn". Een standpunt dat de taakverdeling niet bepaald duidelijker maakt, maar dit zijn natuurlijk wel de links-politieke jaren '60 met bijpassend jargon.
Als Hut dit in 1968 uitspreekt, telt de dienst "8 personeelsplaatsen" waaronder een psychiater die rechtstreeks door studenten benaderd kan worden. Hut zou het liefst zijn staf nog uitbreiden met een maatschappelijk werker en een socioloog. Het streven is "... de student die op de dienst komt, zo spoedig mogelijk weer op stroom brengen", want "... voor een optimaal studeren is een optimale gezondheid een vereiste."
Tegenwoordig is de dienst aan de Visserstraat vrijwel uitsluitend een bedrijfsgezondheidsdienst (BGD) bedoeld voor de 'echte' werknemers van de universiteit en dat zijn niet (meer) de studenten. Zij kunnen nu naar speciale studentenartsen, maar die zijn niet in dienst van de RuG en hebben een eigen praktijk.
Studenten komen nauwelijks meer voor gezondheidproblemen in de Visserstraat 47/49. Uitzondering vormen de studenten met een beperking (bijvoorbeeld dyslexie of slechtziendheid) waardoor ze meer tijd of andere voorzieningen nodig hebben voor hun studie. Hun aantal is gering, jaarlijks melden zo'n 10 studenten met een beperking zich bij de bedrijfsarts.
• boven: personeelsadvertentie in het Nieuwsblad van het Noorden van 23-12-1972 voor hoofd van de afdeling Bedrijfsgezondheidszorg. In de tekst wordt de dienst omschreven als "onderdeel van de Universitaire Gezondheidsdienst (UGD)" maar dat de mogelijkheid wordt opengehouden: "... dat de afdeling zich zelfstandig zal ontwikkelen."
De UGD gaat nu door het leven onder de naam Arbo- & Milieudienst. Uitgangspunt is de Arbo-wet (voluit Arbeidsomstandighedenwet) uit 1980.
De wet behelst het volgende: "Alle werknemers moeten veilig en gezond kunnen werken. De Arbo-wet verplicht werkgevers ervoor te zorgen dat de werkzaamheden geen gevaar opleveren voor de veiligheid en gezondheid van de werknemers (zorgplicht). Werkgevers voeren daarom een beleid dat gericht is op zo goed mogelijke arbeidsomstandigheden." (Min. van Sociale Zaken & Werkgelegenheid)
De Arbo-wet kende de nodige wijzigingen. In 2005 werd de wet aangepast aan de Algemene Europese Kaderrichtlijnen waardoor een ondernemer ook zelf Arbo-taken kon uitvoeren en in 2017 volgde een bijstelling die inhield dat de bedrijfsarts naast keuringstaken voortaan ook zorgtaken kreeg, vergelijkbaar met die van een huisarts.
Ik spreek ter plekke met twee medewerkers: buurtgenoot Jet ter Heegde (bedrijfsmaatschappelijk werker en werkzaam in de Visserstraat sinds 2003) en Hielke Freerk Boersma (algemeen coördinerend stralingsdeskundige, werkzaam in de Visserstraat sinds 1997). Hij is hoofd opleidingen stralingsbescherming die zijn ondergebracht bij de Groningen Academy for Radiation Protection (GARP). De opleidingen kunnen gevolgd worden door medewerkers van de RuG, UMCG, Hanzehogeschool en externe bedrijven, maar maken soms ook deel uit van het universitaire curriculum.
Hielke Freerk: "In de Visserstraat wordt gewerkt vanuit drie wetten: de Arbo-wet (alles over veiligheid en arbeidsomstandigheden van werknemers), de Omgevingswet (voorheen de Wet Milieubeheer) waarin alles wordt meegenomen wat invloed heeft op de buitenwereld en de Kernenergiewet. Die combineert de twee andere wetten maar alleen voor het onderwerp ioniserende of radioactieve straling."
Wie werken er in het gebouw?
Jet: "Op de benedenverdieping zit de gezondheidspoot en boven de technische afdeling die zich bezighoudt met de fysieke veiligheid."
Zij somt op: "Om op de benedenverdieping te beginnen: de bedrijfsartsen en het hoofd van de Arbo- en Milieudienst.
Ook hebben we een praktijkondersteuner bedrijfsarts die beoordeelt of iemand die ziek gemeld is naar de bedrijfsarts moet of dat er door middel van praktijkondersteuning iets valt te doen.
Vervolgens een verzuimcoach die contact onderhoudt met de leidinggevende van de ziek gemelde medewerker.
Als dat nodig is wordt daarnaast een arbeidshygiënist ingehuurd. Die houdt zich bezig met zaken die op het gebied van de ergonomie op de gezondheid inwerken en kijkt naar het effect van gevaarlijke stoffen op langere termijn bij werknemers.
Er zijn twee secretariaten: het algemeen secretariaat dat zich bezig houdt met bestuurlijke zaken en de opleidingen en daarnaast het medisch secretariaat dat medische dossiers kan inzien tbv de bedrijfsarts en het bedrijfsmaatschappelijk werk.
Een doktersassistent doet hier 'health checks'. Medewerkers van de RuG kunnen zich inschrijven voor een regelmatige gezondheidsonderzoek.
Er zit ook een vertrouwenspersoon in het pand, maar dat is een onafhankelijke positie die niet onder de AMD (Arbo- en Milieudienst) valt, maar rechtstreeks onder het College van Bestuur.
En tenslotte drie medewerkers voor het bedrijfsmaatschappelijk werk waarvan ik er een ben.
Ik ben vooral bezig met mensen met psychosociale klachten, burnout vaak. Een andere groep waar ik veel mee werk zijn de PhD-studenten, mensen die willen promoveren. Dat promotie-traject is vaak problematisch, omdat het onderzoek dat gedaan moet worden kan variëren van totaal voorgekookt tot werken aan een heel eigen en nieuw onderwerp. Maar alles moet wel gebeuren in 3 á 4 jaar. Het is voor iemand die net student-af is meestal de eerste baan en lastig om overzicht te houden en te plannen. Zo iemand kan ik helpen door structuur te bieden. Het is vooral: mensen weer op de rit krijgen, de verlengde arm van de bedrijfsarts. Daarbij is het heel belangrijk dat je onafhankelijk kunt zijn.
Maar het is niet puur maatschappelijk werk. Het is bedrijfsmaatschappelijk werk. Ik ben hier voor de mens, maar ook voor de organisatie, het bedrijf. In mijn werk loop ik altijd op een evenwichtsbalk. 'Meerzijdige partijdigheid' noemen we dat hier."
Jet vervolgt: "Op de bovenverdieping: allereerst de veiligheidsdeskundigen. Die behoorden tot ongeveer 1994 bij het Bureau Veiligheidadviseurs (BVA). Daarna is die BVA met de Bedrijfsgezondheidsdienst opgegaan in de huidige Arbo- en Milieudienst en verhuisde de dienst van de Herestraat naar de Visserstraat. Zij zijn vooral bezig met de 'klassieke' veiligheid.
Dan de milieu- en de stralingsdeskundigen. Vervolgens de arbeids- en organisatiedeskundige. Die schrijft mee met het beleid over preventie en welzijn, onderzoekt en analyseert de ziekteverzuimgegevens en psychosociale arbeidsbelasting.
In de Visserstraat zijn ook mensen bezig met het zgn. Balans-project, een programma van de RuG om de fitheid van medewerkers in alle opzichten op peil te houden. Dat kan gaan van yoga of mindfulness tot koudwaterzwemmen. Daarnaast worden lezingen georganiseerd over verschillende gezondheidsthema's.
En dan is er natuurlijk nog de Green Office." (zie ook pag. 40 red.)
In totaal zijn er in Visserstraat 47/49 zo'n 25 tot 30 mensen werkzaam. Dat aantal schommelt vanwege het grote aantal flexwerkers.
Of de medewerkers van de Arbo- & Milieudienst nog lang in de Visserstraat kunnen blijven is de vraag. Binnenkort is de restauratie van de universiteitspanden aan de Oude Boteringestraat klaar en kan het College van Bestuur van de RuG er opnieuw intrekken. Dat betekent dat hun tijdelijk onderkomen in de Muurstraat 14 (foto) vrij komt en het heeft er alle schijn van dat dan de AMD naar de Muurstraat verhuist. Dat is een heel wat kleiner pand dan Visserstraat 47/49, maar het is wel weer een voormalige school. En Visserstraat 47/49? Die worden waarschijnlijk door de RuG verkocht. De ongewisse toekomst tegemoet.
Geen cent te veel
Feest- en Cadeauxmaand in het oude A-kwartier
NvhN 31-12-1935
NvhN 22-11-1926
NvhN 30-11-1931 / NvhN 02-12-1941
NvhN 22-12-1919
NvhN 14-12-1932
NvhN 23-12-1947
NvhN 15-12-1924 / NvhN 25-11-1904
uit mei 2024. Vier, even later zelfs vijf huizen aan de Hoge der A in de steigers. Vrolijke kleuren, zeker, maar mooi?
Kunst in de steigers
Daar hadden ze bij de afdeling van Academie Minerva in het Oude Museum aan de Praediniussingel wel een oplossing voor toen hun gebouw eraan moest geloven. Ze hadden nog zeven enorme beschilderde doeken van 3 x 8 meter liggen van de manifestatie Kunst aan de Vaart in Assen in september dit jaar, een samenwerking tussen Academie Minerva en de dichters van B-Hard. Resultaat: twee prettig gepimpte steigerwanden. Met werk van (v.l.n.r.) Luna Muijs, Jaron Smedes van den Berg, Ro de Ruiter en Espen Makken aan de Pottebakkersrijge, en (v.l.n.r.)
Yasmin Hasan, Sanne Boswijk en Celiz Bastmeijer aan de Praediniussingel. Een prima vondst die navolging verdient. Kunst in de steigers!
chieven) - Harmonie, 1915/20 (Uitg. J.H. Schaefer's Platino, GA) - Sociëteit De Harmonie, 2024 - Sociëteit Soranus: bal masqué, 1912 (foto: Joël de Lange, GA) - Buurtfeest sociëteit Het Noorden, 1930 (foto: P.B. Kramer, GA) - Beeldmerk sociëteit De Harmonie • midden vbnb: Groningse studente vraagt toegang tot herensociëteit, 2015 (foto: GIC) - Demobilisatiediner sociëteit Soranus in hotel De Doelen, Grote Markt, 1918 (GA) - Voorgevel Albertus Magnus, Brugstraat, 1967 (foto: Ton van der Wal, GA) - Nijoarsverziede, Grunneger Sproak, 1937 (foto: Het Noorden in Woord en Beeld, GA) - Feestavond sociëteit De Harmonie, 2024 • rechts vbnb: Heerensociëteit, Grote Markt, 1920/30 (uitgever La Rivière & Voorhoeve, GA) - Biljartclub De Harmonie, 2024 - Het Tehuis, 1972 (foto: Persfotobureau D. van der Veen, GA) - Spelleider H. Vos krijgt ere-medaille Kon. Ned. Gymnastiekverbond, 1975 (foto: Persfotobureau D. van der Veen, GA) - FC Groningen betreedt de grasmat, 2024 (foto: FC Groningen).
De A-krant is het wijkorgaan van het A-Kwartier in Groningen en wordt 4x per jaar in een oplage van 2300 exemplaten huis-aan-huis verspreid.
Advertenties kleiner dan A5 zijn altijd liggend.
Aanleveren graag kant en klaar in PDF.
Hebt u (nog) geen advertentie, dan kan onze vormgever deze tegen een bescheiden meerprijs leveren.
Dat gaat altijd in goed overleg met de adverteerder.
De nota wordt achteraf verstuurd, dus over het voorafgaande kalenderjaar.
