สารบัญ วีดีโออาร์ต คืออะไร? ขั้นตอนการผลิตวีดีโอ สัญญะศาสตร์
2 2 4 7
2
การผลิตวีดีโออาร์ต
วีดีโออาร์ต คืออะไร? รณรงค์ บุตรทองแก้ว Editor บริษทั JAMESDEAN ได้ให้สมั ภาษณ์ถงึ วีดโี ออาร์ตว่า วีดโี ออาร์ตคือศิลปะการเล่าเรือ่ งด้วยภาพเคลือ่ นไหว ทีใ่ ช้เทคนิคการทำ�แบบใหม่ทเี่ พิม่ ความน่า สนใจของเนือ้ หาทีน่ �ำ เสนอมากขึน้ กว่าวีดโี อทัว่ ไป โดยใช้เทคนิคพิเศษในการถ่ายทำ� เช่น Hyper Laps (การเคลื่อนกล้องในขณะที่ถ่าย Time laps), Hyper Zoom (การถ่ายสองขนาดภาพ ที่แตกต่างกันแล้วมาต่อกัน) และการตัดสลับภาพ (Transition) ในรูปแบบใหม่ เช่น Motion Pan (การ Pan กล้องอย่างรวดเร็วเพื่อให้เกิด Motion Blur ในการตัดสลับ), Layer Mask (การตัดภาพพร้อมกับ Foreground ที่ผ่านหน้า Frame) เป็นต้น
3
การผลิตวีดีโออาร์ต
ในปัจจุบนั วีดโี ออาร์ตในต่างประเทศ ได้รบั ความนิยมเป็นอย่างมากในการนำ�เสนอวิถี ชีวิตในชุมชน ความสวยงามของสถานที่ ความอร่อยของอาหาร ฯลฯ เนื่องจากการเล่าเรื่องที่ เป็นเอกลักษณ์ของวีดีโออาร์ต
“
“
สามารถสร้างอารมณ์ร่วมให้กับผู้ชมได้เสมือนไปสัมผัสด้วยตัวเอง
4
การผลิตวีดีโออาร์ต
ขั้นตอน การผลิตวีดีโอ ขั้นตอนก่อนผลิต Pre-Production นับเป็นขั้นตอนที่มีความสาคัญเป็น อย่างยิง่ ก่อนเริม่ ทำ�การผลิตภาพยนตร์ ได้แก่ การเตรียมข้อมูล การกำ�หนดหรือเค้าโครง เรื่อง การประสานงาน กองถ่ายกับสถานที่ ถ่ายทำ� ประชุมวางแผนการผลิต การเขียน สคริปต์ การจัดเตรียมวัสดุ อุปกรณ์การถ่าย ทำ� อุปกรณ์การบันทึกเสียง ห้องบันทึกเสียง ห้องตัดต่อ อุปกรณ์ประกอบฉาก อุปกรณ์ แสง การเตรียม ทีมงาน ทุกฝ่าย การเดิน ทาง อาหาร ที่พัก ฯลฯ หากจัดเตรียมรายละเอียด ในขั้นตอนนี้ได้ดี ก็จะส่งผลให้ขั้นตอน การผลิตทาได้งา่ ยและรวดเร็วยิง่ ขึน้ ดังนัน้ Pre
5
การผลิตวีดีโออาร์ต
Production เป็นขัน้ ตอนทีผ่ อู้ �ำ นวยการสร้าง หรือนายทุนหนังส่วนใหญ่ให้ความสำ�คัญเป็น อันดับหนึง่ เนือ่ งจากเป็นขัน้ ตอนทีม่ สี ว่ นอย่าง มากที่จะชี้เป็นชี้ตายได้ว่าหนังจะออกมาดีหรือ ไม่ช่วง พรี-โพร จะเป็นช่วงที่หนังเริ่มก่อเค้า เป็นรูปเป็นร่างจากเรือ่ งทีไ่ ด้รบั การอนุมตั สิ ร้าง จากนายทุน
ขั้นตอนการผลิต (Production) เป็นขั้นตอนการดำ�เนินการถ่ายทำ� ภาพยนตร์(ออกกอง)ทีมงานผู้ผลิตได้แก่ ผู้ กำ�กับภาพยนตร์ ช่างภาพ ช่างไฟ ช่างเทคนิค เสียง ช่างศิลป์ ผู้แต่งหน้าทำ�ผม ผู้ฝึกซ้อมนัก แสดง รวมทั้งการบันทึกเสียงตามที่กำ�หนด ไว้ในสคริปต์ ขั้นตอนนี้อาจมีการถ่ายทำ�แก้ไข หลายครั้งจนเป็นที่พอใจ (take) นอกจาก นี้อาจจำ�เป็นต้องเก็บภาพ/เสียงบรรยากาศ ทั่วไป ภาพเฉพาะมุมเพิ่มเติมเพื่อใช้ในการ ขยายความ (insert) เพื่อให้ผู้ชมได้เห็นและ เข้าใจรายละเอียดมากยิ่งขึ้น
6
การผลิตวีดีโออาร์ต
ขั้นตอนหลังการผลิต (Post Production) เป็ น ขั้ น ตอนการตั ด ต่ อ เรี ย บเรี ย ง ภาพและเสียงเข้าไว้ด้วยกันตามสคริปต์หรือ เนื้อหาของเรื่อง ขั้นตอนนี้จะมีการใส่กราฟิก และเทคนิคพิเศษภาพ การเชือ่ มต่อ ภาพ/ฉาก อาจมีการบันทึกเสียงในห้องบันทึกเสียง เพิ่ม เติม อีกก็ได้ อาจมีการนำ�ดนตรีมาประกอบ เรื่องราวเพื่อเพิ่มอรรธรสในการรับชมยิ่งขึ้น ขั้ น ตอนนี้ ส่ ว นใหญ่ จ ะดำ � เนิ น การอยู่ ใ นห้ อ ง ตัดต่อ มีเฉพาะ คนตัดต่อ (Editor) ผู้กำ�กับ ภาพยนตร์และช่างเทคนิคที่เกี่ยวข้องเท่านั้น
การผลิตวีดีโออาร์ต
7
สัญญะ ศาสตร์ การศึ ก ษาเรื่ อ งสั ญ ญะและระบบ ความหมาย มีจุดเริ่มตนมาจากนักวิชาการ คนสําคัญ2 คน คือ Ferdinand DeSaussure นักภาษาศาสตร โครงสรางชาวสวิส และ Charles SandersPeirce นักปรัชญา ชาวอเมริกัน ซึ่งทั้งสองไดชื่อวาเปนผูบุกเบิก ศาสตร ใ หม ที่ เ รี ย กว า สั ญ วิ ท ยา หรื อ สั ญ ศาสตร (semiology or semiotics) ทั้ง Saussure และ Peirce เสนอวาหนวย ที่ เ ล็ ก ที่ สุ ด ของภาษาหรื อ การสื่ อ สารก็ คือ“สัญญะ” (signs) โดย Saussure เส นอวา สัญญะหนึ่ง ๆ นั้น ประกอบดวย 2 สวนคือ“รูปสัญญะ”(signifier หรือ sound image) ซึ่ง หมายถึง สิ่ง ที่แทนสิ่งใดสิ่งหนึ่ง และ“ความหมายสัญญะ” (signified หรือ concept) คือความคิดที่หมายถึงสิ่งนั้นๆ ทัง้ นีค้ วามสัมพันธร ะหวา งรูปสัญญะและความ หมายสั ญ ญะนั้ น เป น ความหมายที่ ค นกํ า หนดขึ้น(arbitrary) เชน 1.เนื่องจากคําวา semiotics และ semiology มีความหมาย ที่ใกลเคียงกันมาก โดยคําวา semiology
เปนคําที่ Ferdinand De Saussure นัก ภาษาศาสตร ชาวสวิส บัญญัติขึ้นสวนคําวา semiotics เปนคําของ Charles Sanders Peirce นักคิดและนักปรัชญาชาวอเมริกันที่ เปนผูบุกเบิกแนวคิดเรื่อง สัญญะและใหความหมายไวคลายๆกัน ดัง นั้น จึงนักวิชาการจึงมักใชทั้ง สองคํานี้สลับ กันในความหมายเดียวกันได้ อยางไรก็ตาม ในการศึกษาครั้งนี้จะใชคําวาsemiotics หรือ สั ญ วิ ท ยาในภาษาไทย ตลอดทั้ ง เล ม 78 คําวา “มา” ประกอบดวย “รูปสัญญะ” หรือ signifier คือตัวอักษร สระ และวรรณยุกต ที่ประกอบเขาดวยกัน ตามกฎโครงสรางชุด หนึ่ง และ “ความหมายสัญญะ” ก็หมายถึง ความคิดที่ สื่อถึง“สิ่งมีชีวิตประเภทสัตวสี่ ขาชนิดหนึ่งที่วิ่งเร็วและแข็งแรง” จะเห็นวารูป สัญญะของคําวา “มา”ที่ประกอบดวยอักษร
8
การผลิตวีดีโออาร์ต
“ม” สระ “_า” และวรรณยุกต “โท” ในภาษา ไทยนั้ น ๆ เกิ ด จากรหั ส หรื อ กฎเกณฑ ท าง ภาษาทีม่ นุษยสรางขึน้ และมิไดม คี วามเหมือน หรือรูปรางลักษณะที่เหมือนหรือคลายคลึง กับ สัตวสี่ขาชนิดหนึ่งที่วิ่งเร็วที่เราเรียกวา “มา” แตอยางใดสวน Peirce นั้น มีแนวคิด ใกล เ คี ย งกั น กั บ Saussure โดยอธิ บ าย ความหมายของ“สัญญะ” วาคือ สิ่งที่มีความ หมายบางอยางสําหรับคนๆ หนึง่ ในลักษณะใด ลักษณะหนึ่ง (sign is something which stands to somebody for something in some respect or capacity) (Berger, 1991, p. 4) ดังนั้น ในทัศนะของ Peirce
ทุกสิ่งทุกอยางจึงเปน “สัญญะ” ตราบใดที่ มี การใหความหมายกับสิ่งนั้น สัญญะจึงมี อยูมากมายหลายลักษณะ เชน สัญญะประ เภทขอความ หรือคําพูด (words) ภาพ (images) กลิ่น รสชาติ การกระทํา หรือ วัตถุ อยางไรก็ตาม Peirce แบงสัญญะออก
การผลิตวีดีโออาร์ต เปน 3 ลักษณะคือ รูปสัญญะทีเ่ ปนภาพจําลอง (icon) หมายถึงรูปสัญญะที่มีรูปรางหนา ตาคลา ยหรือ เหมือนกับวัตถุทมี่ จี ริงอยา งมาก ที่สุด (resemblance) เชน ภาพของบุคคล รูปปน ของบุคคล เมือ่ เห็นก็ “ถอดรหัส” หรือ เขาใจความหมายไดทันที เชนภาพถายของ ผูสมัครตําแหนงทางการเมือง หรือแผนที่ ก็ ถือเปนสัญญะประเภทภาพจําลองเชนกัน รูป สัญญะที่เปนดัชนี (index) หมายถึง สิ่ง ที่ มี ค วามเกี่ ย วโยงกั น โดยตรงหรื อ มี ค วาม เชื่อมโยงกันอยูบางกับวัตถุที่มีอยูจริง เชน ควันไฟ เปนรูป สัญญะแบบดัชนี ของการจุด ไฟ เทอรโมมิเตอร เปนรูปสัญญะที่เปนดัชนี ของการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิ เมื่อเราเห็นก็ พอที่จะมองความหมายออก การถอดรหัส ดัชนี จึง ใชการคิด หาเหตุผลเชื่ อ มโยงความ สัม พัน ธเ ชิง เหตุผลระหวางดัชนี กับวัตถุ ตัวอยางเชน ภาพของหอไอเฟล เปนดัชนีที่ เชื่อมโยงกับเมืองปารีส หรือประเทศฝรั่งเศส รู ป สั ญ ญะที่ เ ป น สั ญ ลั ก ษณ (symbols) หมายถึงสัญญะที่ไมมีความเกี่ยวพันอันใด ระหว า งตั ว สั ญ ญะกั บ วั ตถุที่มีอยูจ ริง หาก แตเปนความเกี่ยวพันที่เกิดขึ้นจากการตก ลงรวมกัน(convention) ระหวางผูใชเชน ในคําในภาษา หรือตัวเลข เปนสิ่งที่ไมไดมีรู ปรางหนาตาคลายสิง่ ทีม่ อี ยูจ ริงดังในกรณีของ สัญญะที่เปนภาพจําลอง หรือมีความเกี่ยว โยงสัมพันธใดๆ กับวัตถุหรือสิ่ง ที่มีอยูจริง ดังในกรณีของดัชนี แต การที่จะเขาใจหรือ
9
ถอดรหัสความหมายของรูปสัญญะประเภท สัญลักษณได จาํ เปน ตอ งอาศัยการเรียนรูข อง ผูใชสัญญะประเภทนี้เทานั้น (กาญจนา แกว เทพ, 9 2543, น. 21) ตัวอยางเชน ดาว เดวิด หมายถึงชนชาติยิว หรือเครื่องหมาย สวั ส ดิ ก ะ หมายถึ ง พรรคนาซี หรื อ พวก สัญลักษณปายจราจรตางๆ ก็เปนรูปสัญญะ ประเภทนี้ดวยเชนกันอยางไรก็ตาม ในการ ศึกษาครั้งนี้ จะใชแนวคิดทฤษฎีสัญญะของ Saussure เปนหลักเนือ่ งจากเปนรากฐานของ แนวคิดเรือ่ งมายาคติของ Barthes ซึง่ เปนอีก แนวคิดหนึ่งที่การวิจัยนี้ใชเปนกรอบในการ วิเคราะหในตัวบทประเภทโฆษณาทั้งโฆษณา ทางสื่อโทรทัศนภาพยนตรและสิ่งพิมพนั้น ประกอบไปดว ยองคป ระกอบทางดา นภาพ คาํ พูด ขอความ และเสียงเปนจํานวนมาก ดังนั้น ในการวิเคราะหความหมายตัวบทประเภทนี้ จึง
10
การผลิตวีดีโออาร์ต
เกี่ยวของกับสัญญะ 2 ประเภทใหญๆ คือ ก. สัญญะประเภทภาษาหรือคําพูด (linguistic signs) ไดแก ประโยคหรือขอความ คําพูด ทั้งที่เปนการเขียน และที่เปนเสียงพูด รวมทั้งเสียงเพลงหรือดนตรี ในตัวบทประเภทโฆษณา ตัวอยางของสัญญะประเภทภาษาไดแก พาดหัว สโลแกน คําขวัญ ขอความทาย (endline) เพลงประกอบ ข. สัญญะประเภทภาพ (visual signs) หมายถึง สัญญะที่มิใชเปนภาษา (nonlinguistic) ไดแกภาพถาย ภาพวาด การจัดองคประกอบของภาพ การใชสี แสง
- จบแล้ว -