Audi#22016



Audi Magazine

N° 02/2016 www.audi.nl

Marseille –

de stoere Côte d‘Azur De nieuwe Audi R8 Spyder V10 – 208 kg

pure power

voorwoord

Colofon

Audi Magazine is een uitgave van Pon’s Automobiel-handel B.V. en wordt gratis aangeboden aan Audi-rijders in Nederland. Het blad verschijnt drie keer per jaar.

Pon’s Automobiel-handel is importeur van Audi in Nederland en legt gegevens vast, voor zover bekend, van Audi-eigenaren en Audirijders. De gegevens worden gebruikt om te informeren over de ontwikkelingen van het merk Audi en het toezenden van informatie, zoals Audi Magazine. Indien u geen prijs stelt op de toezending van Audi Magazine kunt u dat kenbaar maken via info@ audi.nl. De database is bij de Registratiekamer aangemeld onder nummer P-00118319 en ligt bij de importeur ter inzage.

Uitgever Pon’s Automobielhandel B.V., Zuiderinslag 2, 3833 BP Leusden.

Telefoon: 033 - 4949944 Marjon Duurland

Audi Magazine

Fotografie: Janus van den Eijnden

Coverfoto: Chuck Bandel

Productie en realisatie sQills Nederland BV, Capellalaan 65, 2131 JL Hoofddorp.

Redactie Lieke Jonker, Yolande Verheyen, Marian Vullings, Rupert van Woerkom.

Medewerkers Merel Bevaart, Colorscan, Anita Lensink, Norbert Hoogeslag, Magda Rijs, Niek Schenk, Marc de Smit.

Advertentieverkoop Erik van Leijenhorst 088 – 6899906, Zadkine Media 010 – 4369124.

Informatie Adreswijzigingen: info@audi.nl of via uw Audi-dealer.

Overname of vermenigvuldiging uit deze uitgave is alleen toegestaan na voorafgaande, schriftelijke toestemming van de uitgever. Een voorbehoud geldt voor alle in dit nummer gepubliceerde gegevens met betrekking tot prijzen, specificaties en andere omschrijvingen. Genoemde consumentenadviesprijzen zijn inclusief btw en bpm en exclusief kosten rijklaar maken, recyclingbijdrage en legeskosten. Zie audi.nl. Getoonde modellen kunnen afwijken van de werkelijkheid. Audi Magazine wordt gedrukt op milieuvriendelijk papier.

De folie voor de verpakking van Audi Magazine vergaat en valt uiteen in onschadelijke stoffen. ISSN 1382-9025

Ambitieus genieten Als deze editie van Audi magazine bij u in de bus valt, staat de zomervakantie voor de deur. Een periode waar ik erg van kan genieten: het lekkere weer, het buitenleven. Lekker lunchen met vrienden aan een lange tafel in Zuid-Frankrijk, dat is mijn ultieme vakantiegevoel. Ik kijk ook uit naar de Olympische Spelen en ben er trots op dat topgolfer Joost Luiten, al jarenlang verbonden aan Pon en Audi, zijn debuut maakt op het grootste sportevenement ter wereld. Ik bewonder zijn ambitie om zichzelf altijd te willen verbeteren, daarom past hij ook zo goed bij ons merk.

Met ieder nieuw model dat wordt uitgebracht, willen we onszelf overtreffen. Zo is de Audi A3, al jarenlang een zeer sterk model in met name de leasemarkt, nog verder verbeterd en verfijnd met nieuwe motoren die zorgen voor een lagere CO₂-uitstoot. Bovendien is de virtual cockpit voor het eerst beschikbaar in deze klasse. Uniek is ook de Audi Q7 e-tron quattro, de eerste diesel plug-in hybrid met quattro ter wereld. Zeker dit jaar is deze auto, samen met de Audi A3 e-tron, zeer interessant vanwege de 15% bijtelling die nu nog geldt. Daarnaast staat aan het eind van dit jaar de Audi Q2 in de showroom, een volledig nieuw model dat veel mensen emotioneel zal aanspreken en waar we dan ook hoge verwachtingen van hebben. De Audi Q2 is namelijk de

enige in zijn soort; ik durf te stellen dat er geen directe concurrent voor is. In dit nummer ook een sneakpreview van de A5 en S5 Coupé, die deze herfst op de markt komen.

In deze editie speelt genieten een belangrijke rol. Genieten van kunst, cultuur, natuur en architectuur, met bijvoorbeeld fijne uitstapjes naar bijzondere buitenplaatsen in Nederland, maar ook van lekker eten. Dat dit hand in hand kan gaan met ambitie bewijst restaurant Perceel in Capelle aan den IJssel. Al zestien maanden na opening werd het met een Michelinster onderscheiden. Sinds vorig jaar behoort het tot het selecte gezelschap van Les Patrons Cuisiniers. En begin dit jaar werd hun fromager door Gault & Millau uitgeroepen tot de beste van Nederland. Ook besteden we aandacht aan Marseille, dat zijn imago van hardheid en ­verloedering transformeerde naar dat van een dynamische stad met veel moderne architectuur en charmante nieuwe wijken. De reisreportage heeft mij zeker geïnspireerd om tijdens mijn vakantie in Zuid-Frankrijk een bezoek te brengen aan deze bakermat van de bouillabaisse.

Gerard Jansen directeur Audi

003

inhoud

008

drive

inspire

0 0 8 Spotlight: de nieuwe R8 Spyder V10 208 kg sport-DNA. Zie de prominente wielkasten, de sportieve luchtsleuven, diffusor voor neerwaartse druk.

0 1 7 Progressive people: Peter Slavenburg Van digitale media voor musea tot exposities voor bedrijven. En de schommels boven op A’DAM Toren? Ook van NorthernLight.

0 3 4 Audi A5 en S5 Coupé Topdesign met harmonieuze proporties.

Deze herfst op de markt.

0 2 8 Joost Luiten Psychiater en duursporter Bram Bakker spreekt Joost Luiten over zijn voorbereidingen voor de Olympische Spelen.

0 4 6 Dossier quattro Met de quattro maakt Audi zijn slogan ‘Voorsprong door techniek’ waar. Bijna de helft van alle verkochte Audi’s is een quattro.

0 6 6 Nieuwe A3 blijft bestseller Wereldwijd meer dan een miljoen keer verkocht. De innovaties zetten de vernieuwde Audi A3 wederom op voorsprong.

0 8 7 Up next Het laatste Audi-nieuws en interessante wetenswaardigheden samengebald op 11 pagina’s.

074

0 3 6 Zinderend Marseille Marseille wordt steeds mooier. Gelukkig behoudt de poort naar de Côte d’Azur haar onstuimige karakter.

0 5 6 Out of the box Vijf bijzondere buitenplaatsen aan het water, in de polder of het bos. Kunst, gepresenteerd in monumentaal erfgoed of moderne architectuur.

0 7 4 Kaas op de kaart Maarten Koek, de beste fromager van Nederland, doet een boekje open over kaas.

move 0 2 2 Techtalk Zwermintelligentie van de nieuwe navigatiesystemen maakt het verkeer veiliger.

Hun hightech navigatiekaarten vormen de backbone van de zelfrijdende auto.

0 5 4 Audi collectie Zomerse items met esthetiek als gemene deler.

082

054

0 8 2 My next Audi Audi-rijder Stefanie Postema over de nieuwe Audi TTS Roadster. “Zelfs het geluid van de motor kun je personaliseren.”

0 9 8 Audi service Met Audi service houdt u uw auto in topconditie.

Audi Magazine

005

spotlight

De nieuwe high performance Audi R8 Spyder V10: compromisloze sportwagentechnologie

008

Het brandstofverbruik en de CO2-emissie van de Audi R8 Spyder V10 staan vermeld op pagina 012.

Audi Magazine

Audi Magazine

009

spotlight xxxx

De nieuw ontwikkelde stoffen kap weegt slechts 44 kilo en kan tot een snelheid van 50 km/u in slechts 20 seconden worden geopend.

De achterruit kan separaat worden geopend en gesloten; bij een geopend dak fungeert hij tevens als windscherm. Met geopend dak zorgt het uitschuifbare windschot desgewenst voor extra comfort.

Fraai en opvallend detail zijn de sideblades bij de nieuwe generatie van de Audi R8 Spyder V10.

Het brandstofverbruik en de COâ‚‚-emissie van de Audi R8 Spyder V10 staan vermeld op pagina 012.

010

Audi Magazine

Audi Magazine

011

spotlight

Het is in één oogopslag duidelijk dat de nieuwe Audi R8 Spyder V10 over autosportgenen beschikt. Het ver naar voren geplaatste passagierscompartiment; de prominente wielkasten; de lange achterzijde – dit alles maakt dat deze auto over het klassieke silhouet van een sportwagen met middenmotor beschikt. Een grote, driedimensionale singleframe grille benadrukt de breedte. Fraai gemodelleerde oppervlakken verbinden hem met de wigvormige koplampen, die standaard voorzien zijn van LED-technologie en desgewenst ook uitgerust ­kunnen worden met het Audi laserlicht. De nieuwe Audi R8 Spyder is 14 mm korter en 36 mm breder dan zijn voorganger.

Brandstofverbruik Audi R8 Spyder V10 in l/100 km stadsverkeer/buitenwegen/gemiddeld: 17,0/8,7/11,7. CO₂-emissie gemiddeld in g/km: 277. De genoemde waarden met betrekking tot brandstofverbruik en CO₂-emissie kunnen variëren, afhankelijk van de gemonteerde banden/wielenset.

012

Audi Magazine

Horizontale lijnen bepalen de nieuwe vormgeving van de achterzijde. Het vlakke opbergvak waarin het dak wegvouwt, wordt aan het zicht onttrokken door een grote afdekkap van met koolstofvezel versterkte kunststof. De sportieve luchtsleuven kunnen worden geaccentueerd met glanzend carbon. De onderzijde van de auto is voorzien van bekleding voor een betere aerodynamica, terwijl een grote diffusor voor voldoende neerwaartse druk zorgt – beide zaken zijn ontleend aan de autosport. De achterlichten zetten het design van de koplampen voort en benadrukken de breedte van de Audi R8 Spyder. Alle lichtelementen aan de achterzijde, waaronder de dynamische knipperlichten, zijn standaard voorzien van LED-technologie.

De Audi R8 Spyder V10 Kleur ................................... Vegasgeel Motor .................................. 5.2 FSI V10-middenmotor Cilinderinhoud ...................... 5.204 cc Maximum vermogen ............... 397 kW (540 pk) Maximum torque ................... 540 Nm bij 6.500 tpm Transmissie .......................... 7-traps S tronic Acceleratie 0–100 km/u .......... 3.6 sec Topsnelheid........................... 318 km/u

Audi Magazine

013

Het interieur is in ware monoposto-stijl volledig op de bestuurder toegespitst. Belangrijke functies kunnen via het standaard R8 sportstuurwiel worden bediend. Tegen meerprijs kan de auto ook met een R8 performancestuurwiel worden uitgerust. Naast de satellietknoppen voor het starten en uitschakelen van de motor, alsmede voor het Audi drive select-systeem, beschikt het R8-Performancestuurwiel over twee satellieten voor de Performance-modus en de bediening van de kleppen in het uitlaatsysteem. De 12,3-inch grote Audi virtual cockpit geeft in hoge resolutie relevante informatie weer in gedetailleerde 3D-grafieken. Ook dit behoort tot de standaarduitrusting evenals het MMI Navigation plus-systeem met MMI-touch. Om het interieur volledig te kunnen afstemmen op uw persoonlijke smaak is er keuze uit 28 verschillende kleurencombinaties.

Karakteristiek voor de nieuwe generatie van de Audi R8 is de high performance, het markante design, de zicht- en voelbare band met de autosport en de toepassing van compromisloze sportwagentechnologie. Dat geldt ook voor het nieuwste model van Audi Sport: de Audi R8 Spyder V10.

In technisch opzicht is de Audi R8 Spyder V10 grotendeels gelijk aan zijn Coupé-tegenhanger. Ook voor de Spyder geldt dat veel onderdelen identiek zijn aan die van de autosportuitvoering Audi R8 LMS – waarmee helder is hoe Audi Sport zijn kennis ‘van circuit naar openbare weg’ ook daadwerkelijk realiseert. Tussen de achteras en de bestuurder is de indrukwekkende V10-middenmotor aan het werk, die zijn vermogen van 397 kW (540 pk) en zijn 540 Nm koppel via een 7-traps S tronic aan alle vier de wielen doorgeeft. De standaard quattro aandrijving past de koppelverdeling over de voor- en achteras aan op de rijomstandigheden. De vooras is voorzien van een elektrohydraulische lamellenkoppeling. Op de achteras zorgt een mechanisch sperdifferentieel voor een sportief rijgedrag.

Ontwikkelingen en innovaties staan traditioneel hoog in het vaandel bij de ingenieurs en designers van Audi. Zo weegt het nieuwe, doorontwikkelde Audi Space Frame van de Audi R8 Spyder V10 dankzij de toegepaste materialen en de lichtgewicht constructie slechts 208 kilo.

Tegelijkertijd werd de torsiestijfheid ten opzichte van het vorige model met 50 procent verhoogd. De sportieve proporties werden opnieuw gedefinieerd; met een lengte van 4,43 meter is de nieuwe Audi R8 Spyder V10 ten opzichte van de eerste generatie circa 14 mm korter, terwijl de breedte met 36 mm toenam tot 1,94 meter. De Audi R8 Spyder V10 heeft slechts 11,8 seconden nodig om vanuit stilstand naar 200 km/u te accelereren. De Bang & Olufsen-hoofdsteunluidsprekers zorgen ook met open dak voor een complete geluidsbeleving.

014

Maar bovenal gaat bij de nieuwe Audi R8 Spyder V10 om iets ongrijpbaars: emotie. Stelt u zich voor hoe met een druk op de startknop de middenmotor achter uw rug brullend tot leven komt. Zie hoe het dak op elegante wijze in twintig seconden in de achterzijde wordt opgeborgen. Luister naar het indrukwekkende V10-geluid. Voel hoe de weg onder u door vliegt. Ervaar wat de nieuwe Audi R8 Spyder V10 zo bijzonder en uniek maakt. Ervaar pure vrijheid en rijplezier! //

Vanafprijs € 246.300,-

Meer informatie: audi.nl/r8spyder.

AUDI SPORT DEALERS Audi Centrum Amsterdam Klokkenbergweg 19, 1101 AK Amsterdam-ZO, 020-5646464 Audi Centrum Tilburg Kraaivenstraat 14, 5048 AB Tilburg, 013-7500777 Audi Centrum Muntstad Landzigt 8, 3454 PE De Meern, 030-2969000 Van den Udenhout Wekkerstraat 43, 5652 AN Eindhoven, 040-2197700

Audi Magazine

progressive people

PETER SLAVENBURG, NORTHERNLIGHT

Hightech storytelling

Zoals het noorderlicht intrigeert en betovert, zo doet het werk van ontwerpbureau NorthernLight dat ook. Natuur en toeval spelen bij het Amsterdamse bedrijf echter geen rol. Alles draait hier om doordachte concepten en hightechinnovaties. Oprichter Peter S l a v e n b u r g : “ Te c h n i e k a l l e e n i s n i e t i n t e r e s s a n t .”

Te k s t : J e r o e n J u n t e | F o t o g r a f i e : M a r c e l B a k k e r | B e e l d : N o r t h e r n L i g h t

017

progressive people

H Maquette van de A’DAM Toren.

018

et werk van NorthernLight laat zich het beste uitleggen aan de hand van een paar concrete voorbeelden.

Bezoekers van het Rijksmuseum bijvoorbeeld kunnen een app downloaden waarmee ze zelf kunnen kiezen welke route ze lopen, korter of langer – afhankelijk van de tijd die ze hebben. Bijvoorbeeld de highlights in 90 minuten, het gebouw in 45 minuten of de collectie zeventiende eeuw eveneens in drie kwartier. Voor gezinnen is er een familiespel om het museum spelenderwijs te verkennen. Filmpjes geven achtergrondinformatie en als bezoekers voor een schilderij met schaatsers staan, horen ze in surround sound het gekras van ijzers over het ijs. Het museumbezoek wordt dankzij de app waarvan concept en content zijn ontwikkeld door het Amsterdamse bureau meer dan alleen kijken en lezen. Het wordt een interactieve belevenis.

Heel anders is de reizende bedrijfspresentatie voor het Italiaanse designlabel Alessi, waarin de bezoekers letterlijk door de wereld van Alessi lopen. De muren van de installatie zijn knalrood en boven de entree hangen discolichtjes. In een geblokte filmzaal zien ze hoe de zwierige Alessi-producten worden gemaakt. Bij een ronde vitrine kun-

Audi Magazine

NorthernLight bedacht o.m. de schommels voor het observatiedek op ADAM Toren.

nen ze kiezen over welk dienblad, kurkentrekker of citruspers ze meer willen weten. Alles helemaal in de stijl van de vrolijke designspullen.

NorthernLight ontwikkelt digitale media voor musea, maar net zo makkelijk maakt het exposities of een boekwerk voor een bedrijf.

Het schakelt moeiteloos tussen de virtuele en de materiële wereld, tussen kunst en commercie. Toch is er één vast element, zegt directeur Peter Slavenburg. “Wij vertellen verhalen. Maar elk verhaal is anders en moet ook op een andere manier worden ervaren.

Gebruikers kunnen zelf kiezen wát die ervaring is.” Dus vertelt NorthernLight die verhalen met digitale media – apps, touchscreens, projecties – die door de individuele bezoekers zelf kunnen worden bediend. Maar ze bouwen ook complete interieurs waarin helemaal geen knopjes zijn om op te drukken. “Een interactieve beleving kan ook puur ruimtelijk zijn. Welke route kies je? Een verhaal hoeft ook niet altijd logisch van A naar B te gaan.”

Op expeditie Voor het Museum van Volkenkunde in Leiden bijvoorbeeld werd een tijdelijke tentoonstelling ontworpen waarin historische artefacten

Audi Magazine

uit alle windstreken, denk aan houten beeldjes uit Afrika of aardewerken schalen uit Azië, worden gepresenteerd in gigantische, ouderwetse houten scheepskratten. Er is zelfs een Indiana Jonesachtige legertruck die langs scholen rijdt om de leerlingen te laten zien hoe deze museumschatten zijn verzameld. “Bezoekers gaan dus mee op expeditie.”

Meer dan 150 interactive experiences – Slavenburgs professionele jargon is doorspekt met Engelse termen – heeft NorthernLight gemaakt in meer dan twintig landen. De meest recente opdracht is toevallig juist op steenworp afstand van het eigen kantoor, pal aan het IJ, in Amsterdam-Noord. Over storytelling gesproken: het bureau is gevestigd in een voormalige werf waar ooit zeilschip De Groene Draeck voor de 18e verjaardag van kroonprinses Beatrix werd gebouwd. Iets verder stroomopwaarts opende onlangs A’DAM Toren. In de voormalige Shell-toren komen kantoren, een hotel, een open observatiedek, twee restaurants, twee nachtclubs en muziekstudio’s. Slavenburg: “Op het observatiedek op de 20e verdieping kan met projecties over een reusachtige 3D-geprinte maquette van Amsterdam worden beleefd hoe de stad oranje kleurt op

019

progressive people

Koningsdag of hoe de grachtengordel is ontstaan.” En aan de rand van het openluchtplatform op de 21e verdieping komen twee schommels waarmee bezoekers bijna honderd meter hoog boven het IJ kunt zwieren. “Soms is een verhaal niets meer dan de energie die gebruikers voelen.”

Het enige verschil tussen een opdracht van een bedrijf en van een kunstinstelling is dat een museum al weet wat het wil vertellen, zegt Slavenburg. “Het heeft een collectie en bij conservatoren zit enorm veel kennis. De plotwendingen in het verhaal staan al vast.

Daar staat tegenover dat wij meer artistieke vrijheid krijgen. In een museum mag het wel een beetje schuren. Bedrijven zijn voorzichtiger.

Die willen immers uiteindelijk toch iets te verkopen. Maar daar is wel weer meer ruimte om een eigen verhaal te creëren.”

Marketinginstrument Het verschil tussen het bedrijfsleven en de culturele sector wordt volgens Slavenburg overigens steeds kleiner. “Bedrijven gebruiken storytelling als een marketinginstrument. Maar de puur promotionele verhalen die je nog steeds veel in reclames ziet, daar kom je in een fysieke omgeving niet mee weg als merk. Daar prikken gebruikers meteen doorheen. Een bedrijf dat niet echt iets te vertellen heeft en alleen maar wil verkopen, daar lopen mensen gewoon voorbij.” Andersom gaan musea zich steeds meer profileren als een merk. “Kijk naar de grote musea als het Rijksmuseum of Tate Modern, dat zijn krachtige internationale merknamen.“ Bedrijven zouden zelfs van musea kunnen leren, meent Slavenburg.

“Musea zijn authentiek. Er wordt niets verhuld of mooier gemaakt.

Een museum zoekt de dialoog. Wat vind je van deze expositie? Wat zou je hier nog graag willen zien? On- en offline worden daarbij moeiteloos gecombineerd. Musea bieden kennis en inspiratie. Wij zien bezoekers van een museum dan ook als gebruikers. Tenslotte hebben musea vaak een sterk imago. Een museum kan statig zijn, zoals het Rijksmuseum, of juist avontuurlijk en gedurfd, zoals het Stedelijk Museum. Kijk alleen al naar de gebouwen.”

Slavenburg startte NorthernLight in 1998 met vier partners. “Wij werkten allemaal bij het ontwerpteam dat destijds het wetenschapsmuseum NEMO ontwikkelde. Na de opening besloten wij samen verder te gaan.” Inmiddels telt NorthernLight 20 werknemers en zijn Slavenburg en zijn compagnon Steven Schaeken nog de enige twee oprichters in het bedrijf. De eerste opdracht was het ontwerp van zes bezoekerscentra van PTT Post. “Destijds was zo’n brand experience een noviteit. Tegenwoordig willen merken clicks and bricks, oftewel een website én een brandstore. Nu steeds meer zaken worden gedaan via digitale kanalen wordt het juist belangrijker om ook een fysieke plek te hebben waar klanten de ziel van een merk kunnen ervaren. Waar ze het product kunnen zien en aanraken.

Maar het moet ook een ontmoetingsplek zijn. De behoefte om samen te zijn met andere mensen zit heel diep. Kijk naar de koffietentjes waar al die zzp’ers naast elkaar achter hun laptop zitten.”

Sociaal experiment Nog een innovatie waarmee NorthernLight pionierde, is serious gaming. “Computergames en apps die ouderen helpen om gezonder te leven of kinderen leren rekenen zijn sterk in opkomst. Wij pasten deze educatieve spelvorm al vijftien jaar geleden toe bij een aantal computergames in het Science Centre in Glasgow in Schotland. Er was onder andere een spel waarbij bezoekers konden kiezen hoe hun

020

ideale baby eruit zou zien. Dat was bewust gedaan om vragen op te roepen over klonen en genetisch onderzoek. Het spel was een sociaal experiment om mensen aan het denken te zetten over de toenemende invloed van wetenschap op het menselijk leven.”

Natuurlijk is NorthernLight voortdurend op zoek naar nieuwe, digitale snufjes om de verhalen te vertellen. “Maar”, zo voegt Slavenburg meteen toe, “techniek alleen is niet interessant. Ze moet altijd in dienst staan van het verhaal.” Een museum in Singapore vroeg om een virtual reality experience. Natuurlijk moeten bezoekers dan zo’n virtual realitybril kunnen opzetten. Maar zou het niet veel heftiger zijn om van die virtuele wereld weer een echte ruimtelijke ervaring te maken, zo vroeg Slavenbrug zich af. Dus werd de hele museumzaal omgetoverd tot een reusachtige projectie, die rondom een virtuele wereld schept voor bezoekers. “Door hun acties en bewegingen veranderen ze de virtuele wereld, wordt hij tot leven gebracht, mooier. Die videoprojecties zijn zeker hightech, maar dat zie je niet meteen. Het gaat uiteindelijk juist om een ruimtelijke ervaring.”

Audi Magazine

PERSOONLIJK Peter Slavenburg (48, medeoprichter NorthernLight) Opleiding Industrieel Ontwerp, TU Delft Gastdocent Sinds 2014 Master Lecturer Exhibition Design aan het Hong Kong Design Institute Projecten 150 projecten in 25 landen Portfolio Rijksmuseum, Tate Modern, Abu Dhabi Science Museum, Qatar Children’s Museum, Hong Kong Science Museum, Tianjin Maritime Museum, Philips, DSM, Schiphol, Eneco, Alessi Inspiratie “De videokunst van Bill Viola. Het poëtische werk is kleurrijk maar abstract en daarmee een vertrekpunt om je een eigen verhaal te verzinnen.”

Ontspanning “Om mijn hoofd leeg te maken stap ik op mijn Kawasaki ZX12, bij aanschaf enkele jaren geleden de snelste motor op de consumentenmarkt. Dat vraagt totale focus. Als je zo hard rijdt, kan het kleinste foutje al fataal zijn.”

Auto “Een Audi A6. Ik heb een tien jaar oud model, toen de Audi’s soberder waren dan nu. Die eenvoud vind ik juist sterk. Heel puur, what you see is what you get.”

Pop-up Wat NorthernLight nauwelijks doet, zijn eendagsevents of beursstands. “Wij willen zo veel mogelijk mensen bereiken en tijdloze kwaliteit bieden. Als iets besloten is of het staat maar heel kort, dan vinden wij dat vaak zonde van de tijd en energie.” Niet voor niets zou een droomopdracht zijn een app te ontwikkelen die juist niet tijd- of locatiegebonden is. “Dat als je in Parijs bent en langs het Centre Pompidou loopt, je verrast wordt met een pop-up over het beroemdste kunstwerk daar. Of dat als je incheckt op Schiphol je een verhaal krijgt over het Haarlemmermeer dat hier eeuwen geleden lag.” Wat Slavenburg ook nog wel eens wil realiseren is een ervaring zonder stekkers of schermpjes. “De vraag naar zo’n puur fysieke ervaring wordt ook groter, kijk naar restaurants waar je in het pikdonker dineert of vakanties waarbij je je mobiel en tablet moet inleveren.

Iets wat vroeger gewoon was – een leven zonder digitale ruis – is tegenwoordig weer bijzonder.” Mensen prikkelen en inspireren, dat is het uiteindelijke doel van NorthernLight. “Onze ervaringen moeten geen escapisme zijn. Ze moeten de wereld juist groter maken.” //

Audi Magazine

Van boven naar onder: Guangzhou Science Museum, Dutch Institute for Sound and Vision, koningklijk bezoek bij ‘Hidden Stories in the Royal Palace’ en de Rijksmuseum app.

021

techtalk

Op dit moment maken

2.000.000 auto’s deel uit van het HEREnetwerk.

Navigatie wordt steeds slimmer H e t n a v i g a t i e s y s t e e m i s a l l a n g n i e t m e e r a l l e e n e e n w e g w i j z e r.

H e t h e l p t o o k o m b e t e r, z u i n i g e r e n v e i l i g e r t e r i j d e n . E n b i j d e zelfrijdende auto is voor de navigatiekaarten zelfs een hoofdrol weggelegd.

Te k s t : N i e k S c h e n k | F o t o g r a f i e : N a v i d B a r a t y

022

Audi Magazine

HERE-kaarten zijn nu al beschikbaar

voor 196 landen.

HERE haalt data uit 80.000 bronnen.

Audi Magazine

023

techtalk

T

Toen het navigatiesysteem eind vorige eeuw zijn debuut maakte in de auto was het eigenlijk alleen maar bedoeld om je van A naar B te brengen. Maar bij Audi heeft het zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een slimme rijassistent, die op vele manieren verbonden is met de autotechniek.

Terwijl de bestuurder het vaak niet eens merkt, houdt de auto dankzij de navigatie rekening met een naderende bocht of een stijgingspercentage van de weg. Zo kan bijvoorbeeld brandstof worden bespaard.

Is de Audi voorzien van Matrix LED-koplampen, dan wordt de lichtbundel al richting de bocht verplaatst nog voordat de bestuurder het stuur heeft gedraaid. Het Dynamic Shift Program (DSP) van de automatische transmissie volgt dankzij de navigatiekaarten het wegverloop, om op het juiste moment te kunnen schakelen.

Meer dan een routeplanner De nieuwste navigatiesystemen helpen ook om eenvoudig de snelste en comfortabelste route te vinden. Online verkeersinformatie maakt het mogelijk om files te ontwijken: de auto krijgt voortdurend informatie binnen over de actuele verkeerssituatie en de doorstroming is duidelijk te zien op de kaart, aan de hand van kleurige lijnen. Indien nodig wordt de route razendsnel aangepast. Verder helpt het systeem bij het vinden van parkeerplaatsen en -garages, waarbij de automobilist wordt geïnformeerd over het aantal plekken dat op dat moment beschikbaar is én over de tarieven.

De nieuwste generatie MMI Navigation plus maakt het mogelijk om comfortabel vanuit huis of kantoor van tevoren een route te plannen.

Met myAudi en Google Maps™ is de route dan op de computer, smartphone of tablet samen te stellen, waarna deze via internet naar de auto wordt verstuurd. Google Street View maakt het zelfs mogelijk om de bestemming al te verkennen nog voordat je ter plaatse bent. Doordat heel veel foto’s in de navigatiekaarten zijn geïntegreerd, weet je dan voor vertrek al wat je te wachten staat.

De grote beeldschermen in de nieuwste Audi-modellen garanderen een zeer gedetailleerde weergave van de kaarten. Niet alleen boven op het dashboard, maar – dankzij de virtual cockpit – ook in het instrumentarium, pal voor de neus van de bestuurder. De kaarten laten tegenwoordig niet alleen de wegen en straten zien, maar kunnen ook in 3D belangrijke gebouwen weergeven, zodat een levens­ echt beeld van de omgeving ontstaat.

Vergeleken met de kaarten van enkele jaren geleden valt vooral de hoge resolutie op. En die wordt de komende jaren nog veel beter.

Audi AG heeft onlangs samen met BMW Group en Daimler AG de digitale kaartenmaker HERE overgenomen. HERE is marktleider met hogeresolutiekaarten, die realtime informatie halen uit maar liefst 80.000 bronnen. Nu al zijn vier van de vijf nieuw verkochte auto’s uitgerust met deze kaarten, die inmiddels voor 196 landen beschikbaar zijn.

Circa

210 miljoen auto’s wereldwijd zijn verbonden met internet.

Elke twee jaar

verdubbelt de hoeveel data die wereldwijd geproduceerd wordt.

Zwermintelligentie Big data is het sleutelwoord bij de ontwikkeling van de nieuwe generatie HD-kaarten van HERE, waar nu aan wordt gewerkt. Op dit moment zijn al zo’n 210 miljoen auto’s wereldwijd verbonden met internet en dat biedt ongekende mogelijkheden. HERE streeft ernaar een soort sociaal netwerk te ontwikkelen dat miljoenen auto’s met elkaar verbindt en hun gegevens ‘in de cloud’ laat delen. Het gaat

024

Audi Magazine

Een auto produceert gemiddeld

10 GB aan data per uur.

Alleen al vorig

jaar werd 8,591

miljard giga­ byte aan data gegenereerd.

Audi Magazine

025

techtalk

Zo’n

90 procent van alle ongevallen is het gevolg van menselijke fouten.

Met behulp van zwermintelligentie kunnen deze ongevallen met

10 procent worden teruggedrongen.

hierbij om zogenaamde zwermintelligentie: een vorm van kunstmatige intelligentie waarbij elke auto doorgeeft wat hij ervaart en wat hij ziet. Al deze informatie wordt verzameld en geanalyseerd en vervolgens verwerkt in continu vernieuwde, realtime kaarten in het navigatiesysteem.

Zwermintelligentie is vergelijkbaar met de communicatie in een mierenkolonie, een zwerm bijen of in een school vissen. Of het nou een gewijzigde wegsituatie is, een file, een ongeval, gladheid of mist: door het grote getal ontstaat betrouwbare én uiterst precieze informatie voor de weggebruiker. Hij profiteert van snellere routes, kan gevaarlijke verkeerssituaties ontwijken én vindt gemakkelijker een vrije parkeerplek.

Niet alleen auto’s, ook verkeerscentrales en de infrastructuur langs de wegen helpen mee in dit systeem. Zo zullen ook verkeerslichten in de nabije toekomst het sociale netwerk in de cloud informeren of ze op dat moment op groen of rood staan. De automobilist krijgt door dit alles op elk gewenst moment een reisadvies op maat. En het aantal verkeersongevallen en files kan ­significant dalen als auto’s minder vaak nutteloos in de file staan. De economie en het milieu profiteren mee.

Autonome voordelen De nieuwe generatie hd-kaarten van HERE biedt een tot wel tien keer hogere resolutie dan de huidige kaarten.

Auto’s kunnen hierdoor niet langer tot op de meter, maar zelfs tot op de centimeter nauwkeurig zien waar zij zich bevinden. En dat is weer van groot belang voor de zelfrijdende auto, die volgend jaar al bij Audi grotendeels een feit zal zijn. De nieuwe A8 (datum launch nog niet bekend, red.) wordt de eerste in serie geproduceerde auto die volledig autonoom kan rijden op de snelweg en in fileverkeer. De bestuurder kan intussen zijn e-mails lezen of van de omgeving genieten. Enige voorwaarde is dat hij binnen 10 seconden de besturing weer kan overnemen als het systeem dat nodig acht. Een ­middagdutje doen achter het stuur is er dus nog niet bij. Maar de ontwikkelingsingenieurs van Audi zijn druk bezig om ook dat in de toekomst mogelijk te maken. //

MEER DAN EEN DIGITALE WEGENKAART Het moderne navigatiesysteem is veel meer dan een digitale wegenkaart. Zo kan het plaatselijke weerbericht in de kaarten zichtbaar worden gemaakt, inclusief waarschuwingen voor storm, hagel of onweer. En bij het overschrijden van landsgrenzen wordt de automobilist automatisch geïnformeerd over andere verkeersregels, nationale snelheidslimieten of de regels voor het dragen van veiligheidshesjes.

Het navigatiesysteem vindt de weg naar de goedkoopste tankstations, de beste hotels of de leukste restaurants: op de eindbestemming of waar je op dat moment rijdt. Met behulp van Point-of-Interest-search van Google™ zijn gedetailleerde tips te verkrijgen over musea of andere bezienswaardigheden, inclusief actuele informatie over de openingstijden of bezoekersreviews. Kaarten blijven up-to-date door regelmatig de nieuwste versies bij de dealer te laten installeren, bijvoorbeeld in combinatie met een onderhoudsbeurt. Maar ze zijn ook te downloaden via myAudi en met een 4G-internetverbinding in de auto kunnen kaarten zelfs onderweg worden vernieuwd.

026

Audi Magazine

interview

028

Audi Magazine

READING JOOST LUITEN

‘Na 72 holes win je niet per ongeluk’ De bekende psychiater Bram Bakker interviewt, exclusief voor Audi Magazine, golfer Joost Luiten. Bram Bakker i s t e v e n s e x p e r t m e n t a l c o a c h i n g e n h a r t s t o c h t e l i j k d u u r s p o r t e r.

De ideale kandidaat dus om met Joost de diepte in te gaan.

Audi Magazine

Te k s t : B r a m B a k k e r | F o t o g r a f i e : L a r s v a n d e n B r i n k

029

interview

N Nog nooit in mijn leven heb ik op een golfbaan gestaan met een club in mijn handen.

Maar als fervent sportliefhebber volg ik nauwlettend de verrichtingen van Joost Luiten, de enige Nederlander op het hoogste profniveau. Golf is een wereldsport, en bij de beste honderd spelers van de wereld horen, is een prestatie die in ons land door velen niet op de juiste waarde wordt geschat.

De uitnodiging met deze topper te mogen spreken, neem ik dan ook gretig aan. We ontmoeten elkaar bij golf-center Seve in Rotterdam, de plek waar Joost als zesjarig ventje zijn eerste ballen sloeg. Joost ziet er opvallend uit in zijn fraaie oranje met witte outfit. Zijn persoonlijke golftas maakt het nog indrukwekkender. Maar wat vooral opvalt, is zijn uitstraling: vriendelijk, maar ook krachtig, en zeer atletisch. Dat zie je ook terug in de reacties van andere aanwezigen op zijn verschijning: ontzag en bewondering stralen de liefhebbers uit. Joost kan dit zeer goed hanteren. Hij is open en sympathiek en neemt de tijd voor diverse foto’s met kinderen die hem bewonderen. Ook naar de fotograaf is hij een en al hoffelijkheid. Terwijl Joost en ik ons bij een bunker, voor de foto, uitputten in allerlei artistieke poses begin ik maar vast met vragen stellen.

Je bent nu 30 jaar, wat is in theorie de ideale leeftijd voor een professionele golfer?

Ze zeggen 35 jaar, dat zou het optimum zijn van lichamelijke conditie en ervaring. Aan de ene kant kun je misschien als je nog wat jonger bent harder en verder slaan, maar je hebt ook de jarenlange ervaring nodig van het wedstrijden spelen. Voor mijn gevoel is dat ook het belangrijkste waar ik nog steeds mee bezig ben: ervaring opdoen. Je ziet wel steeds vaker heel jonge jongens ineens opduiken in de top, maar of ze daar duurzaam gaan vertoeven is nog maar zeer de vraag. Een aantal van die supertalenten is ook alweer in het niets verdwenen.

Je wilt graag naar de Olympische Spelen in Rio de Janeiro deze zomer, wanneer is het zeker dat je daar daadwerkelijk mag aantreden?

Half juni moet je bij de beste 100 van de wereld staan, op een wereldranglijst die is gebaseerd op de toernooien van de afgelopen twee jaar. Met allerlei berekeningen komt er dan ook nog een zogenaamde geschoonde lijst, met maximaal twee spelers per land − tenzij iemand in de top 15 staat, dan worden het er maximaal vier per land. Er mogen daardoor waarschijnlijk vier Amerikanen meedoen. Dan heeft NOC*NSF ook nog een geschoonde-lijstcriterium, dat je in de top 34 moet staan. Momenteel (het gesprek vond plaats op 13 mei, BB) sta ik ongeveer 28e, dus dat moet wel lukken.

Wat verwacht je van Rio, waarom kijk je er zo naar uit? En ga je een speciale voorbereiding treffen?

Als je hockeyers spreekt, dan hoor je hoe die

“ Op puttmomenten moet je negatieve gedachten uitbannen” 030

gasten hier vier jaar naartoe leven en er echt alles voor opzijzetten. Voor hen is het echt de top van de top; niet normaal hoeveel toewijding en inzet zij hebben. Het lijkt mij ook geweldig dat eens van dichtbij mee te mogen maken. Ik wil het echt allemaal beleven, de openingsceremonie, het verblijf in het olympisch dorp, enzovoort. Er is een speciale baan voor ons aangelegd, vlak bij het olympisch dorp. Dat is zeer ongebruikelijk, spelen op een heel nieuwe baan, dat doen we eigenlijk nooit. Er is een eendaags testtoernooi gehouden, maar daar ben ik niet naartoe geweest, Volgens mij trouwens geen enkele topper, want te veel gedoe te midden van al die andere toernooien en het belang dat daarvanaf hangt. Er gaan ongeveer zestig man meedoen en er is geen cut na twee dagen, zoals bij de meeste toernooien gebruikelijk is. Iedereen speelt alle vier dagen. In golf kun je niet veel meer doen dan je zo goed mogelijk voorbereiden. Een wielrenner kan zijn training een heel seizoen inrichten op een bepaalde wedstrijd, maar wij kunnen dat niet op die manier.

Even terug naar het begin van je loopbaan.

Wanneer kwam het besef dat je zo goed was dat je prof zou kunnen worden?

Dat heeft heel lang geduurd. Ik begon als jongetje van een jaar of zes ballen te slaan met mijn oom, maar de eerste jaren leek er geen sprake te zijn van bovengemiddeld talent. Ik kon ook heel aardig voetballen, speelde in de B1 van een goede amateurclub.

Pas rond mijn veertiende werd duidelijk dat ik moest gaan kiezen. Ik golfde bij Jong Oranje en kon mee naar buitenlandse wedstrijden. Dat was moeilijk te combineren met voetbal. En ik was ook toen al heel prestatiegericht, wilde echt alles eruit halen. Ik vond het ook wel lastig, als ik merkte dat ploeggenoten dat veel minder hadden.

Wat zijn de verschillen en de overeenkomsten tussen golf en voetbal? Is het toeval dat veel voetballers ook goed kunnen tennissen of golfen, en andersom?

Ik denk wel dat je van nature een goed balgevoel moet hebben, anders kom je nooit

Audi Magazine

031

interview

aan de top in een balsport. Zo kan ik bijvoorbeeld ook heel aardig tafeltennissen. Maar met ritmegevoel heeft het weer helemaal niets te maken, want dansen kan ik echt niet goed. Hoewel ik voor de individuele sport golf heb gekozen, vind ik teamsporten ook nog steeds heel leuk. Maar wat ik zo mooi vind aan golf is dat je je nooit ergens achter kunt verschuilen, hoe moeilijk dat soms ook kan zijn. Aan de andere kant: het succes heb je ook echt zelf verdiend, na 72 holes win je niet per ongeluk of dankzij iemand anders.

Hoe groot is de rol van een caddie nu precies, daar doen ook zeer uiteenlopende verhalen de ronde over…

‘Een caddie is belangrijk, omdat je heel veel tijd samen onder weg bent, maar het moet ook niet overdreven worden. Uiteindelijk neemt de speler zelf de beslissing om wel of niet te luisteren naar het advies van een caddie. Op moeilijke momenten kan hij je er soms doorheen helpen, doordat hij je goed kent. Ik heb dit seizoen weer een nieuwe caddie, omdat het niet goed werkte met de man die ik het jaar daarvoor had. Daarvoor werkte ik een jaar of zes met een vaste, oudere caddie, maar die wilde niet mee in mijn plannen.

Er zit een paradox in het feit dat jij de man aanneemt en betaalt die jou moet coachen, niet?

Ik snap wat je bedoelt, maar ik heb daar niet heel veel last van. Uiteindelijk moet ik beslissen wat ik wel of niet doe met wat me wordt aangereikt. Al vanaf mijn zestiende werk ik met een swingcoach, Phil Allen, die hier in Rotterdam werkt. Hij zegt van alles over mijn slag, maar ik moet die informatie filteren en vervolgens een beslissing nemen. Een goede speler kiest zelf.

Hoe zorg je dat je beter wordt?

Ik lees heel veel, en als ik via via iets interessants hoor ga ik daar vaak actief achteraan.

Zo ben ik nu bijvoorbeeld bezig met een oogarts, die me helpt om de conditie van mijn ogen te trainen. Als je ogen aan het einde van een lange wedstrijddag vermoeid zijn, kan je dat gemiste putts opleveren, en dus onnodige extra slagen.

Hoe groot is de mentale kant van deze sport en wat doe jij eraan om ook daar goed in te zijn of te blijven?

In de top van de wereld staan enkel spelers die technisch heel goed zijn. Dat betekent dat juist op dat niveau het aandeel van de psyche in het eindresultaat relatief groot is.

Op topniveau maakt de techniek het verschil

032

“Ik werk met een mental coach omdat ik geloof dat er op onbewust niveau nog winst te halen valt”

niet. Hoe ga je om met de druk en alle media-aandacht? Ik heb daar even aan moeten wennen, maar meer ook niet. Dat zit in je, denk ik, dat het je niet kan schelen wie er precies kijkt. Ik ben dit jaar al twee keer tweede geworden op de Europese tour en het is echt extreem moeilijk om in de top tien te eindigen. Je mag niet één van die 72 holes verkloten in die vier speeldagen. Ik werk nu ook af en toe met een mental coach, Chris Henry. Helemaal niet omdat ik mentaal zwak ben, maar omdat ik geloof dat er op onbewust niveau nog winst te behalen valt. Het uitbannen van negatieve gedachten bijvoorbeeld, op een moment dat je moet putten.

Je speelde vorig seizoen op de Amerikaanse tour. Geen groot succes. Ben je daar nu klaar mee of weet je hoe het kwam en ga je het opnieuw proberen?

Om te beginnen moet je in de top 50 staan om daar mee te kunnen doen, en dat stond ik aan het einde van het vorig seizoen niet, dus ik had niets te kiezen. Maar ik vond het geweldig daar; zo veel meer publiek en beleving. Maar het was ook lastig. Ik had een huis gehuurd daar, en was blij met mijn eigen stek, maar zat toch veel alleen. En zonder coaches, dus dan kun je niet op maandagochtend snel even iets corrigeren in je techniek. Die liep een beetje terug, terwijl het niveau daar hoger is, je de banen minder kent en ook de cultuur anders is.

Privé sneuvelde mijn relatie na vele jaren, en had ik wel een aardige caddie, maar onder druk begrepen we elkaar niet. Als ik de kans krijg, ga ik volgend jaar zeker weer.

Ben je fysiek goed genoeg voor de absolute wereldtop?

Qua fysieke kenmerken wel, denk ik. Een iets langere speler slaat de ballen misschien wat

verder, maar een kleinere speler heeft weer voordelen van zijn geringere lengte in het korte spel. Ik ben 1.76 meter en weeg 78 kilogram, met een vetpercentage van 13%.

Dat betekent dat ik veel spiermassa heb, maar dat moet ook. Er zijn overigens voorbeelden van topspelers met afwijkende formaten: in zijn toptijd was Colin Montgomerie behoorlijk zwaar en Ian Woosnam bijvoorbeeld is heel klein. Ik doe heel veel krachttraining: core, benen, billen. Allemaal onder begeleiding van een fysiotherapeut, Bas van der Steur, die totaal gespecialiseerd is in golf. Door een polsblessure lag ik er ooit anderhalf jaar uit, ik wil er alles aan doen om zo’n langdurige blessure te voorkomen.

Ga je uiteindelijk een major toernooi winnen?

In principe zou het moeten kunnen. Maar hoewel ik voor een Nederlandse golfer al veel aan majors heb meegedaan, stelt het internationaal nog niet zo heel veel voor. Ik heb nog heel veel meer ervaring nodig, en daar werk ik rustig aan verder. //

Audi Magazine

drive

034

Audi Magazine

Audi A5 en S5 Coupé EEN NIEUWE STAP NAAR AUTONOOM RIJDEN

De rijke Coupé-traditie van Audi krijgt dit jaar een passend vervolg met de nieuwe A5 en S5 Coupé. De nieuwe modellen dragen onmiskenbaar het Audi-DNA in zich. De fraaie, golvende schouderlijn is daarvan een voorbeeld. Ze kregen actuele Audistijlelementen als de brede singleframe grille en de lange motorkap en wielbasis. Samen met scherp aangezette lijnen zorgt dat voor harmonieuze, elegante proporties. Bij de S5 gaan deze vergezeld van extra sportieve accenten.

Ook op andere punten weerspiegelen de A5 Coupé en S5 Coupé pure hightech. Met de nieuwste assistentiesystemen zetten de A5 en S5 Coupé de volgende stap naar autonoom rijden. Uiteraard zijn ze ook leverbaar met de Audi virtual cockpit, het digitale instrumentenpaneel waarvan de indeling naar eigen smaak is aan te passen. En dan zijn er nog alle online mogelijkheden van Audi connect. Dankzij de standaard Audi connect SIM zijn online Audidiensten onbeperkt beschikbaar in heel Europa. Een veelzeggend detail: de nieuwe Coupés zijn grenzeloos toekomstgericht.

De A5 Coupé is er met een breed scala aan benzine- en dieselmotoren, die kracht en souplesse combineren. De nieuwe krachtbronnen zijn tot wel 22% zuiniger dan hun voorgangers. Voor de S5 Coupé quattro is er een nieuw ontwikkelde V6 TFSI-turbomotor met een vermogen van maar liefst 260 kW/354 pk. Een plus van 21 pk vergeleken met zijn voorganger.

Audi Magazine

035

drive

Zinderend Marseille Marseille, de tweede ĂŠn oudste stad van Frankrijk, kreeg een flinke facelift. De eeuwenoude haven en het zonovergoten strand strijden tegenwoordig om de aandacht met toonaangevende musea, internationale toparchitectuur en hippe streetart.

Te k s t : J u r r i a a n Te u l i n g s | F o t o g r a f i e : H a n s Z e e g e r s

036

Audi Magazine

Audi Magazine

037

drive

Het reuzenrad in de Vieux Port biedt een spec­ taculair uitzicht op stad en zee

o Naast de haven biedt Paviljoen

‘L’Ombrière’ schaduw enzinsbegoocheling.

Op het platform rond de Notre-Dame de la Garde, de basiliek die de hoogste heuvel van Marseille bekroont, waait de mistral zo genadeloos dat we ertegenin kunnen leunen. Maar het uitzicht over het mediterrane broertje van Parijs is het waard. Onder ons ligt de haven waar het 26 eeuwen geleden allemaal mee begon. Na alle updates door de eeuwen heen van Grieken, Romeinen, Visigoten, Bourgondiërs en Franken werd die onlangs opnieuw aan een grote opknapbeurt onderworpen. Dit keer onder leiding van het Britse Foster + Partners. Het resultaat is zelfs vanaf deze hoogte te ontwaren.

In de schaduw van een loom wentelend reuzenrad prijkt de L’Ombrière: een hypermodern paviljoen − vooral een dak eigenlijk − waarvan het gepolijste staal de omringende haven en zijn bezoekers reflecteert.

038

bouillabaisseburgers Eerder die middag waren we daar, iets voorbij het reuzenrad, neergestreken op het terras van restaurant Le Miramar. Behalve een verdienstelijk uitzicht op de jachthaven werd hier nog wat belangrijkers aangeboden: bouillabaisse. Het recept van dit typisch Provençaalse visgerecht strekt tot diep in de oudheid. Hoewel er tegenwoordig overal in de stad moderne interpretaties (denk: bouillabaisseburgers) op het menu staan, gaven wij de voorkeur aan het traditionele gerecht dat millennialang is geperfectioneerd. De chef van het restaurant, Christian Buffa, staat erom bekend de bouillabaissetraditie met de meeste toewijding hoog te houden: elke derde donderdag van de maand organiseert hij speciale bouillabaisse kookcursussen.

Ook zonder cursus wordt ons snel duidelijk dat wij als bouillabaisse-eters zelf ook geacht worden ons aan een minimum van protocol te houden. Zowel de bereidingswijze als de presentatie van bouillabaisse zijn in een heus charter vastgelegd. De serveerster geeft ons stap voor stap instructies: “Eerst wrijft u knoflook in de croutons, waarna u ze bedekt met rouille. Vervolgens laat u ze in de soep zakken totdat ze zacht zijn van het vocht. Daarna toon ik u de vis.”

Op een grote schaal ligt de gepocheerde vis waarbij de rascasse, een inmiddels zeldzame en peperdure roofvis, geheel volgens de regels bovenop ligt. Pas als we die met een bewonderend knikje hebben goedgekeurd, wordt de vis gefileerd en geserveerd.

Als we zuidwaarts kijken, zien we de serie knusse vissersdorpjes die Marseille in zijn >

Audi Magazine

Marseille is de stad van de platanen.

Door zijn strategische ligging aan zee was het oude Massilia een gewild object voor heersers.

De havenstad is de bakermat van de bouillabaisse.

039

drive

Marseille is een stad die leeft in alle hoeken en gaten zuidwaartse expansie heeft opgeslokt. Hier liggen de ware roots van de bouillabaisse; ooit begonnen bij eenvoudige vissers die thuis hun vangst van de dag in zeewater kookten. Van daaruit heeft het gerecht zich door de eeuwen heen omhooggeworsteld naar de deftige Michelin-keukens.

Bouillabaisse is langs deze kust hét pronkstuk van menige kaart; van restaurants als Chez Fonfon aan het haventje van de wijk Vallon des Auffes tot Grand Bar des Goudes, de laatste stop van Marseille voordat de stad zijn grens vindt in de hoge krijtstenen kliffen van Nationaal Park Les Calanques.

Kapitaalinjectie De traditionele geneugten van Marseilles corniche − de loom slingerende kustweg die langs grillige rotsen, stranden, monumenten, haventjes en zelfs een groot skatepark leidt − hebben in de afgelopen decennia ten noorden van de oude haven een hypermoderne tegenhanger gekregen. Als onderdeel van Euroméditerranée, het grootste urbane vernieuwingsproject dat Europa in de afgelopen decennia heeft gezien, verrees op het terrein van verloederde dokken en loodsen het ene na het andere prestigieuze bouwwerk. Een kapitaalinjectie van zeven miljard euro in 480 hectaren grond maakte dat er geenszins werd beknibbeld op prestigieuze architecten. Zo werd de grootschalige facelift uitgevoerd door klinkende internationale namen. Naast die van voornoemde sir Norman Foster (l’Ombrière) zijn dat onder andere de Brits-Irakese Zaha Hadid (CMA-CGM-toren), de Japanner` Kengo Kuma (FRAC Centrum voor Moderne Kunst) en de Italiaan Stefano Boeri (Villa Méditerranée).

Oude loodsen werden omgebouwd tot hippe winkelcentra (Les Docks en Les Terrasses du Port) en een vergeten silo werd Le Silo na te zijn omgetoverd tot concertzaal.

Men stampte doodleuk een geheel nieuw, duurzaam en verantwoord zakendistrict uit de grond. Wat er van de oorspronkelijke gebouwen overeind bleef staan, werd >

040

Audi Magazine

CHEF VAN MORGEN Chef-kok Alexandre Mazzia gooide al hoge ogen toen hij aan het roer stond van Le Ventre de L’Architecte, het restaurant in Le Corbusiers Cité Radieuse. Hij profileerde zich in 2014 pas echt met zijn eigen restaurant AM. Dat jaar nog werd hij getipt door de Gault & Millau-gids als een van de ‘Grote Chefs van Morgen’. In 2015 volgden zijn eerste Michelinster en nóg een eretite: dit keer van de Guide Omnivore. Desondanks blijft het menu zeer schappelijk geprijsd. Vanaf € 35,- voor een lunch of € 69,- voor een diner. In beide gevallen gaat het over een overvloed van gangen. Een recent lunchmenu telde er maar liefst 15 waaronder gerookte aal met chocolade, wilde zalmeitjes met gerookte melk en makreel met rucolajus. Geserveerd in een smaakvol decor dat toch ook nog een beetje Corbusier ademt.

Een jaar na opening kreeg restaurant AM van

alexandremazzia.com

Alexandre Mazzia al zijn eerste Michelinster.

Notre-Dame de la Garde

in de voormalige overslagloodsen

houdt een oogje in het zeil.

huist nu een trendy shoppingmall.

Audi Magazine

041

drive

Neoclassicistische paleizen tonen de macht die Marseille eeuwen geleden al had.

net zo lang gezandstraald totdat de industriële heritage er spic en span uit zag. Tegen het avonduur genieten we van een drankje bij R2, een restaurant op het populaire dakterras van Les Terrasses du Port, dat uitkijkt op hagelwitte cruiseschepen, die gezamenlijk elk jaar anderhalf miljoen toeristen naar de stad brengen.

Brutalisme Hoewel het startschot van Euroméditerranée reeds in 1995 klonk, is de aanwas van zowel imposante als idealistische moderne architectuur in feite al halverwege de vorige eeuw begonnen, toen er rond 1952 in het zuiden van Marseille de Cité Radieuse verrees. Deze betonnen kolos van de Frans-Zwitserse architect Le Corbusier, een vertegenwoordiger van het brutalisme, is door alle functionaliteiten die hij in het gebouw integreerde vaak omschreven als een verticaal dorp. Het omvat 337 appartementen, een restaurant, hotel, boekwinkel en kinderdagverblijf. De gym en het solarium op het dak werden in 2010 aan de in Marseille geboren topdesigner Ora-ïto verkocht. In 2013 opende hij er het MAMO, een expositieruimte voor moderne kunst.

Die timing was geen toeval. 2013 was het jaar dat Marseille werd uitgeroepen tot Culturele Hoofdstad van Europa. De opening van het nog betrekkelijk bescheiden MAMO werd rijkelijk overschaduwd door het megalomane MuCEM. Dit museum, gericht op culturen rondom het Middellandse Zeegebied, werd gehuisvest in een ontwerp van de Frans-Algerijnse architect Rudy Ricciotti, die het hele gebouw van een prikkelende façade van betonnen kantwerk voorzag. Met zijn positie aan de ingang van de haven is het hypermoderne museum vandaag de dag een van Marseilles grootste blikvangers. Vanaf de bovenste verdieping strekt een slanke voetgangersbrug, als een rechte potloodstreep, hoog boven het water naar het historische Fort Saint-Jean.

Vooralsnog ontbeert het fonkelnieuwe district nog een beetje het patina der eeuwen dat de historische buurten van de stad juist zo sfeervol maakt. In Le Panier, bijvoorbeeld, treffen we in de steile straatjes de gezellige chaos waarin honderden generaties de identiteit van de stad hebben bepaald. Dit is de oudste buurt van Marseille - en daarmee ook de oudste van heel Frankrijk. In zijn huidige >

042

Cassis & Route des Crêtes Net aan de overkant van Les Calanques, het woeste natuurgebied dat het zuidoosten van Marseille begrenst, begint de legendarische Côte d’Azur, te beginnen met het schitterend gelegen plaatsje Cassis, dat aan weerszijden wordt omgeven door torenende kliffen. Het is er goed toeven op de terrassen van het met visrestaurants omringd haventje; fijn winkelen in de sfeervolle, nauwe straatjes; heerlijk luieren op het knusse strandje vlak naast dramatische rotspartijen. Die strekken uiteindelijk bijna 400 meter de lucht in: wie richting het charmante La Ciotat wil, moet eroverheen. Vooruit, eromheen kan ook best − via de snelweg. Maar dan zou je een van de meest fabelachtige kust­ routes van Frankrijk missen. De verrukkelijke 15 kilometer lange slingerende Route des Crêtes −met aan de ene kant de glinsterende Middellandse Zee en aan de andere kant het ruige landschap van de Provence − is zowel letterlijk als figuurlijk het hoogtepunt.

043

drive MAMA SHELTER Het hippe en informele Mama Shelter hotel, ingericht door de Parijse design-

incarnatie is Le Panier aantrekkelijk voor creatievelingen die elkaar na het werk treffen op kleine terrasjes en knusse pleintjes.

Trendy zaakjes en brocante winkels wisselen elkaar af in de Rue d’Aubagne, een lange straat door een levendig Algerijns district tussen de haven en het hippe Mama Shelterhotel waar we logeren. Aan één kant loopt deze uit op de Rue des Récolettes, waar de imposante alleswinkel Maison Empereur een flink aantal panden inneemt. Het is een soort eindeloos diverse one-stop-shop voor souvenirjagers én klussers. Zonder een greintje hipster-ironie wordt er zowel kleding als kookgerei, zakmessen, vloertegels, Provençaalse zeep en secondelijm verkocht.

Iets ten oosten ervan, voorbij de drukke Noailles-markt, bevindt zich het lommerrijke Cours Julien, een heerlijke straat vol restaurants, street art, en winkeltjes onder hoge platanen, die uitkomt op zonnig plein vol terrassen.

god Philippe Starck, ligt

Culturele broedplaats Voor het échte ruige randje van cultureel Marseille moeten we iets noordelijker zijn.

Daar vinden we de culturele broedplaats La Friche Belle de Mai. De oude tabaksfabriek herbergt een bonte verzameling ateliers, galerieën, een radiostation, theaterschool en industrieel-chique horeca. Het doolhofachtige terrein van La Friche nodigt uit tot een ontdekkingstocht. Vanaf een psychedelisch kleurrijk skatepark naast een rangeerterrein voor TGV’s dwalen we door grote hallen, langs provisorische trappen, om uiteindelijk geheel te worden verrast door Les Grandes Tables; een enorm modern restaurant dat alleen in een fabriek van deze omvang kon worden weggemoffeld. Op dezelfde verdieping vinden we, tegenover een met eierdozen en straatnaambordjes betimmerde caravan, een piepkleine galerie, Le Dernier Cri genaamd, geheel gewijd aan bizarre cartoons.

doen, kunnen de maskers

Het is duidelijk dat hier lange dagen zonder een moment verveling kunnen worden doorgebracht. Helaas valt ons bezoek net iets te vroeg in het jaar om een van de muziekfestivals in La Friche bij te wonen, of de feesten en openluchtbioscoopvoorstellingen op het dak. Daarvoor moeten we nog een keertje terug. Tijd zat: zelfs na 26 eeuwen kijkt Marseille nog altijd ver vooruit, met de rauwe, creatieve energie die een grote havenstad eigen is. //

044

een kwartier lopen van de oude haven van Marseille, in een gezellige buurt vol leuke winkels en barretjes.

Iedereen zich thuis voelen in de ruime, luxe kamers.

Het restaurant dubbelt als concertzaal, theater en discotheek: vooral ’s weekends is het er druk met feestjes en optredens. Leuk aardigheidje: de iMac beeldschermen op de kamers zijn van camera’s voorzien waarmee gasten worden uitgenodigd om filmpjes te maken. Die worden dan vervolgens vertoond op de beeldschermen in het restaurant. Degenen die dat liever incognito van cartoon- en superhelden gebruiken die op de kamers te vinden zijn. www.mamashelter.com

De bar van hipstermagneet Mama Shelter

dossier quattro

qua

r o o v elk 046

Audi Magazine

ttro n e o z sei i et quattro bewijst Aud e n n u t i n d e w i n t e r. M e l l a t e i n t f e e h g n i v j i r Vierwielaand ische innovatie leidt r is. De nieuwste techn e g i l i e v r e m o z e d n i k dat autorijden oo ofbesparing. bovendien tot brandst Te k s t : N i e k S c h e n k

Audi Magazine

047

dossier quattro

Als Audi ergens zijn slogan 'Voorsprong door techniek' mee heeft waargemaakt, dan is het wel met quattro. Geen ander merk levert vierwielaandrijving in zo veel verschillende modellen. En bij geen ander merk is zo veel geïnvesteerd in de ontwikkeling van deze techniek, om de allerbeste rijprestaties te bereiken.

Bij Audi is quattro in elke modelserie leverbaar, van de compacte S1 tot en met het vlaggenschip A8 en de supersportieve R8. Dat ook de kopers het nut ervan inzien, blijkt wel uit het feit dat tegenwoordig bijna de helft van alle Audi-klanten wereldwijd kiest voor een quattro-model.

Dieter Weidemann, die de ontwikkeling van quattrosystemen bij Audi AG leidt, waagt een poging om het succes te verklaren: “Onze vierwielaandrijving verlegt de grenzen van het rijplezier. Dankzij deze techniek is de wegligging optimaal en rijden auto’s nog dynamischer.

Voordat Audi quattro ging toepassen in luxe personenauto’s werd de techniek vrijwel uitsluitend gebruikt in militaire voertuigen en in grote, zware terreinauto’s. Maar bij ons staat de vierwielaandrijving juist niet voor zwaar of log. Sterker nog, het maakt onze modellen sportiever.

Onder alle weersomstandigheden en ook op slechtere wegen blijven de snelheid en wegligging onaangetast en zo optimaal mogelijk.”

In de afgelopen 36 jaar heeft Audi wereldwijd ruim 7 miljoen auto’s met quattro verkocht. Nieuw dit jaar zijn de quattroversies van de A4 en S4, het speciale offroadmodel A4 allroad quattro, de RS Q3 en de nieuwe compacte SUV Q2 quattro. Eind dit jaar komen daar nog de nieuwe A5 en S5 bij.

Zuiniger De ontwikkeling van de quattro-techniek staat bij Audi niet stil. Dit jaar zijn voor het eerst innovaties toegepast om brandstof besparen. Deze vernieuwing is inmiddels een feit bij alle quattro-modellen met in de lengterichting geplaatste motoren en een koppel van maximaal 500 Nm. De truc van de brandstofbesparing zit simpelweg in het uitschakelen van de vierwielaandrijving op momenten dat die even niet nodig is. Omdat bijvoorbeeld bij langdurig rechtuit rijden op de snelweg voorwielaandrijving volstaat. Tot nu toe bleef de achteras in zo’n situatie altijd aangedreven en dat kost energie. Bij het nieuwe systeem staat de cardanas die daarmee is verbonden stil. Zodra het nodig is schakelt de auto alsnog onmerkbaar van voorwielaandrijving naar vierwielaandrijving. Dat gebeurt razendsnel en vaak al voortijdig, door slimme proactieve elektronica. De nieuwe quattro-aandrijflijn weegt bovendien bijna 4 kg minder. Alles bij elkaar levert het een besparing op van 0,3 liter brandstof op 100 kilometer.

Veiliger, sneller Menigeen denkt nog steeds dat vierwielaandrijving alleen nut heeft in de wintermaanden. Logisch, want bij sneeuw en ijs komt zo’n systeem volledig tot zijn recht. Maar ook in de zomer heeft het nut. En je hoeft echt niet in een Alpenland te wonen om elke dag de voordelen van fourwheeldrive te ervaren. Midden in de zomer, en zeker ook in een land als Nederland, is het wegdek soms vochtig door regenbuien.

Ook dan biedt quattro de nodige veiligheid. En doordat alle vier de wielen hun greep op de weg behouden, is er in een hevige regenbui veel minder risico op het beruchte aquaplaning: een situatie waarin de banden door flinke regenplassen het contact met de weg verliezen. Op zo’n moment worden auto’s zonder vierwielaandrijving soms zo goed als stuurloos, met alle gevolgen van dien.

De quattro-techniek maakt auto’s ook sneller. Door de aandrijfkracht van de motor optimaal over de vier wielen te verdelen, is er veel minder risico dat zij de greep op de weg verliezen, bijvoorbeeld tijdens een bliksemsnelle acceleratie. Hiermee wordt voorkomen dat kostbare pk’s door een slippend wiel worden verspild.

048

H-tron Volgens Dieter Weidemann is het logisch dat Audi veel investeert in de ontwikkeling van aandrijftechnieken en zoekt naar verfijning. Weidemann: “Het quattro-systeem is een van de paradepaardjes van ons merk. Wij leggen de lat nu eenmaal hoger en stellen echt de allerhoogste eisen aan deze techniek.”

De ontwikkelingsingenieurs van Audi hebben een langere termijnvisie. Nu al werken zij aan quattro-systemen die pas over enkele jaren in de showrooms zullen staan. Zo werd vorig jaar op de autoshow van Frankfurt de volledig elektrische Audi e-tron quattro als concept gepresenteerd. Deze sportieve SUV heeft één elektromotor die de vooras aandrijft en twee elektromotoren die de achteras van motorkracht voorzien. De drie elektromotoren worden elk apart aangestuurd, om ook hier een optimaal werkende vierwielaandrijving te garanderen. En begin dit jaar onthulde Audi op de autoshow van Detroit het studiemodel h-tron quattro. Ook deze zelfrijdende brandstofcelauto heeft aan de voor- en achteras elektromotoren, waarmee elektrische vierwielaandrijving wordt bereikt. Dieter Weidemann wijst er echter op dat de nu nog grotendeels mechanische quattro-aandrijving niet simpelweg te vervangen is door elektromotoren.

“Het is veelbelovende technologie, maar ik zie nog twee obstakels. Allereerst zijn de batterijen die de motoren voeden erg zwaar en duur. En verder heb ik nog mijn twijfels bij de beschikbaarheid van zo’n elektromotor. Zolang de batterij goed opgeladen is, gaat het goed. Maar zodra die leeg raakt, is het uit met de pret.”

Audi Magazine

P R A K T I J K T E S T: Z O VA A K KO M T Q U AT T RO I N AC T I E Tijdens een testrit met een Audi A4 2.0 TFSI quattro in en om de Oostenrijkse stad Innsbruck wordt duidelijk hoe vaak de nieuwste versie van het quattro-systeem in actie komt, terwijl de bestuurder het eigenlijk niet merkt. Behalve dan dat de wegligging te allen tijde optimaal is.

Omdat voor deze gelegenheid een computer aan de rijtechniek is verbonden, kan achteraf worden aangetoond hoe vaak het quattro-systeem in actie is gekomen. Het ruim 58 kilometer lange traject gaat door stadsverkeer, over bergwegen en ook over de snelweg. Het vriest niet, maar hier en daar is het asfalt wel licht vochtig. Ondanks de soms behoorlijk pittige rijstijl, op delen van de route waar dat kan, is niet te merken wanneer de vierwielaandrijving wordt in- of uitgeschakeld. Je hoort het niet, je voelt het niet. Het enige wat opvalt, is hoe goed de auto greep op de weg houdt. Zelfs bij snel optrekken op een vochtig wegdek, neigen de wielen niet tot doorslippen. Dat het quattro-systeem tijdens deze testrit wel degelijk vaak in actie is gekomen, blijkt overduidelijk uit de computeranalyse. Maar liefst 25 keer gebeurde het tijdens de 66 minuten durende rit. Het blijkt dat uiteindelijk ruim 61 procent van het traject met vierwielaandrijving is gereden. En dat dus voor ruim 38 procent alleen de voorwielen werden aangedreven. Een mooie meevaller voor het brandstofverbruik.

Audi Magazine

049

dossier quattro SPRAAKMAKENDE RECLAME

GESCHIEDENIS VAN EEN SUCCESVERHAAL Het succesverhaal van quattro gaat terug tot 1977. Toen startte bij Audi een ambitieus ontwikkelingsproject met de codenaam 262. Drie jonge ingenieurs waren de pioniers: projectleider Walter Treser (die ook de naam quattro bedacht), Jörg Bensinger, manager van de onderzoeksafdeling voor ondersteltechniek, en Ferdinand Piëch, de technisch directeur van Audi die later voorzitter van de raad van bestuur en van de raad van commissarissen van de Volkswagen Groep zou worden.

Het prototype van de quattro-aandrijving werd gebouwd in een aangepaste Audi 80 Coupé. Hij kreeg een iets langere wielbasis en een vijfcilinder turbomotor, die ook voor de Audi 200 is gebruikt. De basistechniek voor de permanente vierwielaandrijving kwam uit een militaire terreinauto: de Volkswagen Iltis, een auto die Audi voor het Duitse leger had ontwikkeld. Tijdens tests rond de poolcirkel bleek de Iltis over de beste papieren te beschikken; de vierwielaandrijving maakte daarbij het verschil. En dat inspireerde de ingenieurs om dezelfde techniek ook toe te passen in een luxe personenauto.

Feilloos In januari 1978, midden in de winter, werd het allereerste quattro-systeem uitvoerig getest op de beruchte Turracher Höhe, een steile bergpas in het Oostenrijkse Steiermark.

De versnellingsbak was voorzien van een vernuftig systeem om de aandrijfkracht tussen de voor- en achteras te verdelen. En het werkte feilloos.

In maart 1980 maakte de legendarische oer-quattro zijn debuut op de autoshow van Genève. De sportauto werd op een ijsbaan voor het eerst aan de pers getoond en trok alle aandacht. In dezelfde maand waarin JR werd neergeschoten in de populaire tv-serie Dallas schreef Audi geschiedenis in de autowereld.

Het was de bedoeling dat de vierwielaangedreven sportcoupé met zijn vijfcilinder turbomotor (147 kW/200 pk) slechts in een kleine serie gebouwd zou gaan worden. Maar dat pakte anders uit. De Audi werd door de autopers bestempeld als ronduit sensationeel.

Zijn wegligging was uitzonderlijk goed en hij bleek ook razendsnel: in 7,1 seconden sprintte hij vanuit stilstand naar 100 km/u. De auto bleek bovendien van begin af aan een groot succes in de autosport. Dit leidde er mede toe dat de FIA voor het seizoen 1998 vierwielaandrijving in circuitraces verbood. Pas in 2012 kwam daar verandering in. Toen keerde Audi met de nieuwe, vierwielaangedreven R18 e-tron quattro terug op de circuits.

1982 050

2012

Om de aandacht te vestigen op de unieke eigenschappen van een Audi quattro werd in 1986 een stunt bedacht die leidde tot een van de meest legendarische tv-commercials uit de geschiedenis. Bij een test op een gletsjer in Tirol bleek dat een Audi 100 quattro in staat was om een van de steilste skihellingen te beklimmen. Het reclamebureau BBDO in Düsseldorf bedacht vervolgens hoe spectaculair het zou zijn als zo’n Audi een skischans zou op rijden. Die werd gevonden in het Finse Kaipola en het stijgingspercentage was hier maar liefst 80 procent. Een kraan tilde de auto naar het vertrekpunt, onder aan de skischans.

Daar werd hij op drie manieren beveiligd: met een verborgen staalkabel als eventueel laatste redmiddel, een extra remsysteem en een veiligheidsnet onder aan de schans.

De professionele rallycoureur Harald Demuth kreeg de allerminst benijdenswaardige taak om het klusje te klaren. Hij kende de auto als geen ander, want hij had er in zijn carrière al heel vaak mee gereden. De veiligheidsvoorzieningen bleken dan ook overbodig. Demuth reed de Audi ogenschijnlijk zonder enige moeite de 78 meter lange skischans op. Zijn enige handicap was het zicht, want doordat de auto bijna rechtop stond, zag hij door de voorruit alleen de wolkenlucht.

In 2005 besloot Audi de stunt over te doen, ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van quattro.

Op dezelfde skischans, nu met een A6 quattro.

Deze keer zat Uwe Bleck, een ingenieur van Audi, achter het stuur. Ook hij bracht de auto naar de top van de schans, heel ontspannen, alsof hij zijn auto gewoon even thuis voor de deur parkeerde.

Ook deze keer was de belangrijkste beveiliging een extra remsysteem. Want het grootste gevaar was dat de auto, eenmaal tot stilstand gekomen aan het einde van zo’n steile helling, onmiddellijk weg zou glijden. De A6 4.2 quattro stond op speciale winterbanden met 6 millimeter lange spikes, zoals die ook in winterrally’s worden gebruikt. Hij reed met een toerental van 4.200 tpm en een snelheid van 60 km/u. Tijdens de klim hield de bestuurder de Audi in de eerste trap van de 6-traps automaat, want tussentijds schakelen zou onherroepelijk tot een glijpartij hebben geleid. audi.nl/skischans

1986

NIET ALLEEN VOOR DEZE WERELD…

2015

Als vierwielaandrijving ergens haar nut kan bewijzen, dan is het wel op andere planeten, waar het ruige landschap vaak lastig begaanbaar is voor voertuigen zoals wij die op aarde kennen. De speciale auto’s die astronauten gebruikten bij de maanlandingen hadden daarom ook al vierwielaandrijving. Zij waren voorzien van vier elektrische wielnaafmotoren.

Geheel in de geest van deze ruimtepioniers is Audi vorig jaar een bijzondere uitdaging aangegaan: een nieuwe missie naar de maan. Het merk ondersteunt het team van de ‘Part-Time Scientists’ bij de ‘Google Lunar XPRIZE’. Deze ruimtereiswedstrijd wordt wereldwijd georganiseerd voor ingenieurs en bedrijven. Audi steunt de maanlandingsexpeditie met alle kennis over vierwielaandrijving en een conceptmodel voor een echte maanauto: de Audi lunar quattro.

Om de wedstrijd te winnen dient een team – dat voor ten minste 90 procent uit private middelen gefinancierd moet zijn – een autonoom rijdend voertuig naar de maan te brengen. Het reglement schrijft voor dat deze ‘rover’ een afstand van minimaal een halve kilometer op de maan moet afleggen en onderweg hoge-resolutie foto’s en videobeelden naar de aarde moet sturen.

Eind volgend jaar al wordt de Audi lunar quattro aan boord van een maanlander geplaatst en per raket gelanceerd om de afstand van 380.000 kilometer naar de maan te overbruggen. De reis vergt vijf dagen en gaat zo’n 24 miljoen euro kosten.

Uitvoerige tests zijn inmiddels uitgevoerd in onder meer de Oostenrijkse Alpen en op Tenerife. Een draaibaar zonnepaneel vangt zonne-energie op en voert de elektriciteit die daaruit wordt gegenereerd naar een lithium-ionbatterij die de vier individuele wielmotoren aanstuurt. Alle wielen kunnen 360 graden draaien.

De theoretische topsnelheid van de Audi lunar quattro bedraagt 3,6 km/u. Twee stereocamera’s die gedetailleerde 3D-beelden samenstellen, zijn aan de voorzijde boven op het bewegende ‘hoofd’ gemonteerd. Een derde camera wordt ingezet om materialen te bestuderen en deze maakt ook de panoramabeelden, in een extreem hoge resolutie.

051

dossier quattro

VERNUFTIGE TECHNIEK De grootste technische uitdaging bij de ontwikkeling van de oer-quattro eind jaren 70 bleek het middendifferentieel in de aandrijflijn, dat toerentalverschillen tussen de voor- en achteras mogelijk moest maken. De oplossing bleek uiteindelijk een lichte, compacte constructie met een holle as. Door de holle uitgangsas van de transmissie loopt de aandrijfas van de voorwielaandrijving. Aan het uiteinde zit een differentieel dat de aandrijfkrachten verdeelt over de voor- en achteras, wat een verschil in toerental van de verschillende assen bij het rijden door bochten mogelijk maakt.

In 1987 werd het quattro-systeem met een nieuwe innovatie verder verfijnd. Het automatisch sperrende Torsen-differentieel verving het tot dan toe handbediende sperdifferentieel. De naam Torsen is een samenvoeging van de Engelse woorden torque (koppel) en sense (waarnemen, voelen). Het zelfsperrende differentieel verdeelt de aandrijfkracht over de beide assen traploos en voelt als het ware aan welke van de twee assen op dat moment de aandrijfkracht het hardst nodig heeft. Tegenwoordig is het systeem tevens voorzien van elektronisch geregelde differentieelsperren in de assen en het elektronische antislipsysteem ESP. Dit jaar wordt bij de in lengterichting geplaatste motoren (met een koppel tot 500 Nm) de nieuwe techniek toegepast die tot een zuiniger verbruik van gemiddeld 0,3 liter brandstof per 100 kilometer leidt. De truc van de innovatie zit in twee elektronisch geregelde koppelingen: een lamellenkoppeling tussen de transmissie en de cardanas én een klauwkoppeling in het achterste differentieel. Op de snelweg staan beide koppelingen open en drijft de motor dus alleen de voorwielen aan. Het achterste differentieel staat bovendien open om de wrijving te verminderen en zo het brandstofverbruik te reduceren.

De computer houdt 100 keer per seconde allerlei sensoren in de gaten en als er ook maar een kleine kans bestaat dat de voorwielen grip kunnen verliezen, schakelt het systeem preventief de achteras in. De sensoren volgen onder meer ook de trekkracht van de motor, de acceleratie, de zijwaartse krachten, de rijstijl en de besturing. Maar er wordt bijvoorbeeld ook gecontroleerd of er een aanhanger achter de auto hangt. Mocht

052

het gripverlies onvoorzien optreden, bijvoorbeeld door een stuk ijs op het wegdek, dan reageert het systeem op het slippen van de wielen en schakelt het alsnog de vierwielaandrijving in. Indien nodig komt die binnen 220 milliseconden in actie.

De van quattro bekende permanente vierwielaandrijving wordt hiermee dus eigenlijk ‘permanent beschikbare’ vierwielaandrijving. Uitgangspunt was dat het systeem de behoefte aan vierwielaandrijving al heel vroeg zou herkennen en bliksemsnel actie onderneemt, terwijl de bestuurder er eigenlijk niets van merkt. Je hoort het niet en je voelt het niet.

Het intelligente systeem is uitermate flexibel. Bij ingeschakelde vierwielaandrijving verdeelt het zelfsperrende differentieel de motorkracht in 60 procent naar de achteras en 40 procent naar de vooras.

Maar indien nodig kan de vooras 70 procent krijgen en de achteras zelfs 85 procent. Nog betere prestaties levert het quattro-systeem met het sportdifferentieel dat geleverd wordt in de allersnelste modellen van Audi. Dat verdeelt de aandrijfkracht zelfs tussen de achterwielen afzonderlijk en leidt tot een sublieme wegligging in snel gereden bochten. Voor de compactere modellen, zoals de TT, S1, RS Q3 en RS3 Sportback, zijn eveneens aangepaste quattrosystemen ontwikkeld. audi.nl/quatro

Audi Magazine

Audi collectie

01

054

Audi Magazine

04

02

05

07

03

06

08

09

01. See better. Look perfect. Dit is de slogan van het gerenommeerde merk Rodenstock waarmee Audi deze zonnebrillen heeft ontwikkeld. Lichtgewicht getinte acetaat glazen met SPF 400. Inclusief beschermhoes en doekje. Van boven naar beneden: een herenbril en twee damesbrillen, € 99,- per model. Via shop.audi.nl.

02. De kracht van eenvoud Bijzondere combinatie van aluminium met eiken en marmer, voorzien van LEDlampje. Van Studio James Stickley Londen, by Frozen Fountain, € 229,- 03. Surfing Luxueus fotoboek met meer dan 900 beelden van surfen als sport, lifestyle en filosofie. Door Jim Heimann, van Taschen XL, € 150,04. Instant summer Een zomerse, vintage look met een hoed van gewassen stro. Van Oliver Sander, bij Hoeden M/V in Amsterdam, € 169,- 05. Knapzak Praktische en beeldschone rugzak van soepel kalfsleder. Van See by Chloé, via Stylebop, € 445,- 06. Klein design, groot geluid Concept is king volgens de mannen van LEFF. Het collectief ontwikkelde met Piet Hein Eek deze opvallende Tube Audio, voorzien van bluetooth. In copper, brass of steel uitvoering. Via Frozen Fountain, € 149,07. Dandy or not Ontwerp op undandy.com uw eigen brogue, sneaker of chelsea boot. Deze variant in drie kleuren leder kost € 220,- 08. Brazil Coffee Grinder Het hightech keramische binnenwerk perst de laatste druppel essentiële olie uit de bonen. Ergonomisch design en ondanks de naam Deens. € 95,- 09. Zwitsers precisiewerk De Solis Grind & Infuse Pro is espressomachine, bonenmaler, melkschuimer en theemaker in één. Multifunctioneel in fraai jasje, € 899,-

Audi Magazine

//

055

CULTURELE BUITENPLAATSEN

Out of the box Dat cultuur en natuur zeer goed hand in hand kunnen gaan, bewijzen deze vijf bijzondere culturele buitenplaatsen die Audi Magazine toont. Een unieke selectie van groen en kunst, i n m o n u m e n t a a l e r f g o e d o f m o d e r n e a r c h i t e c t u u r.

Allemaal in Nederland te bewonderen en een bezoek meer dan waard.

056

Te k s t : M e r e l B e v a a r t | F o t o g r a f i e : D i r k V e r w o e r d

portfolio

IN DE RIVIERDELTA BIESBOSCH MUSEUMEILAND De Hilweg 2, Werkendam www.biesboschmuseumeiland.nl Nationaal Park de Biesbosch, in Noord-Brabant, is een bijzonder zoetwatergetijdengebied. De delta ontstond in 1421 na watersnoodramp de Sint-Elizabethsvloed. De expositie toont in de zeven museumzalen van het Biesbosch MuseumEiland hoe mensen eeuwenlang met en tegen het water werkten en woonden, polders maakten en de natuur naar hun hand zetten. Daarnaast zijn er wisselende exposities van hedendaagse kunst. Uiteraard zijn er legio mogelijkheden om van de natuur te genieten. Zo zijn er fluisterboottochten, lopen er diverse wandel- en fietsroutes door de Noordwaard en is er voor kinderen het leuke en educatieve Dierenvriendjespad. In het museumrestaurant staan veel streekproducten op de kaart, plus twee speciaalbiertjes van Brouwerij Ramses: de Antenne Tripel en de Willem Bever, waarvan een gedeelte van de opbrengst direct naar het natuurbehoud van de Biesbosch gaat. Het moderne, duurzame gebouw van het in 2015 vernieuwde museum viel maar liefst drie keer in de prijzen bij de internationale Architizer Awards 2016. Het won de juryprijs in de categorieĂŤn Museum en Architectuur & Landschap, en in deze laatste categorie ook de publieksprijs.

057

portfolio

IN HET ORANJEWOUD MUSEUM BELVÉDÈRE Oranje Nassaulaan 12, Heerenveen Verscholen achter de bomen valt nog net een donkere gevel te ontdekken. Het strak vormgegeven gebouw van Museum Belvédère is dan ook met opzet innig verbonden met het omringende landschap.

Het museumcafé kijkt uit op het museumpark met het grand canal, dat de moderne baroktuinen doorsnijdt richting Landgoed Oranjewoud.

Natuur en parken nodigen uit tot wandelen, al dan niet met een ‘boswachter’ van Staatsbosbeheer. De focus van de vaste collectie ligt op Friese beeldende kunst uit de 20e eeuw, die een relatie aangaat met de omliggende landschappelijke sfeer. Daarnaast zijn er wisselende exposities van geestverwanten uit binnen- en buitenland. Zo is er tot en met 25 september een expositie van de Duitse grafisch kunstenares en beeldhouwster Käthe Kollwitz (1867-1945), wier werk wordt gekenmerkt door sociaal engagement en haar persoonlijke ervaringen die zij naar aangrijpende, universele beelden wist te vertalen.

058

059

portfolio

060

AAN HET IJ EYE FILMMUSEUM IJpromenade 1, Amsterdam www.eyefilm.nl Is het een vogel? Een duikplank? Iedereen ziet iets anders in het ondefinieerbare, maar sprankelende en futuristische ontwerp van het EYE Filmmuseum, dat vanuit ieder standpunt weer een ander beeld oproept. En vanaf het grote terras aan het IJ is het uitzicht minstens zo aangenaam. Het museum beheert een omvangrijke – en mondiaal unieke – collectie over de gehele filmgeschiedenis: vanaf de eerste stille films tot hedendaagse digitale producties, maar ook foto’s, filmaffiches, soundtracks en apparatuur. Voor kinderen is er een interactieve speurtocht dwars door het gebouw. En in de vier bioscoopzalen is er dagelijks keuze uit de nieuwste arthousefilms en klassiekers.

Regelmatig zijn er toonaangevende tentoonstellingen, zoals de expositie van Robby Müller (tot en met 4 september). Deze Nederlandse cinematograaf wordt ook Meester van het Licht genoemd vanwege zijn baanbrekende camerawerk voor regisseurs als Jim Jarmusch, Lars von Trier en Steve McQueen. EYE heeft een van de beste museumshops van Nederland en een zeer goed restaurant.

061

portfolio

BIJ BOS, DUIN EN ZEE KRANENBURGH Hoflaan 26, Bergen www.kranenburgh.nl Kranenburgh, in het bosrijke Bergen (NH), is een prachtige plek om van kunst te genieten. Dat kan zowel binnen als buiten. In de tuin – ongeveer twee voetbalvelden groot – staan zo’n dertig kunstwerken.

Grootste troef voor kinderen is het touwenkunstwerk van Chiel Kuijl. Kunst mag je meestal niet aanraken; hier mag je er zelfs in klimmen.

Vanaf het lommerrijke terras van het KRANcafé heb je ruim zicht op een grillig beeld van Lucebert. Tot en met 27 november 2016 brengt Kranenburgh een omvangrijke solo-expositie van Armando, een van de grootste kunstenaars van Nederland. Er hangt zelden getoond werk van vroeger tot nu. Met het kunstpretkoffertje, gevuld met opdrachten, potloden en kaarten, hebben kinderen het ook naar hun zin. Naast de grote tentoonstelling heeft Kranenburgh tijdelijke exposities met kunstenaars die een relatie hebben met kunstenaarsdorp Bergen, zoals Charley Toorop en Leo Gestel.

Het museum is gevestigd in een chique villa en werd enkele jaren geleden uitgebreid met een nieuwe vleugel van architect Dirk Jan Postel.

Daar is ook de kunstuitleen, winkel en VVV gevestigd. En de zee? Daar rijd je in krap tien minuten naartoe.

062

063

portfolio

064

IN HET ZUIDLIMBURGSE HEUVELLAND BUITENPLAATS KASTEEL WIJLRE Kasteel Wijlreweg 1, Wijlre www.hedgehouse.eu Op de historische buitenplaats Kasteel Wijlre zijn vijf eeuwen natuur en cultuur met elkaar verweven. Het kasteel stamt uit de 17e eeuw, het koetshuis uit de 18e en het ontwerp van tuinen en park uit de 19e eeuw.

De vaste kunstwerken komen uit de 20e eeuw, terwijl het kunstpaviljoen Hedge House en de hedendaagse kunsttentoonstellingen van na de millenniumwisseling zijn. In de afgelopen 35 jaar groeide buitenplaats Kasteel Wijlre uit tot een toonaangevende plek voor hedendaagse kunst, natuur, landschap en architectuur. Een wereldvermaarde kunstenaar als land artgrootheid Richard Long presenteerde hier herhaaldelijk zijn werk. Deze zomer vindt What About a Garden plaats, waarvoor het museum samenwerkte met de Universiteit Maastricht. Het project bestaat uit een route over het landgoed en voert langs diverse exposities en werken in de buitenlucht. Deze tentoonstelling onderzoekt welke betekenis de tuin heeft in ons denken en handelen.

065

drive xxxx

e t a d p U 1996 tro d u c ti e in in n ij z s d in p u it d e rd d e A 3 s t. E e n g re e e n ke e r we ie jo n il r m e n is e s e ce Meer dan rb e n z in e ­ o r z ij n s u c d ri e c il in d e r b ew ij s vo e te ig e in b u n rz e e E ve rko c h t.

3: een sup -a s s is te nt. rn ie u wd e A e v e d n a v n ie u z e fi le e s g e ti in a n v e o e n n in p la m p e n e tr ix L E D -ko a M r, to o m chek obert Gris Fotografie k Schenk | Te k s t : N i e

: R

Bij een eerste kennismaking met de vernieuwde A3 valt meteen het nieuwe familiegezicht op, zoals we dat ook kennen van de eerder dit jaar geĂŻntroduceerde A4. Slanke, gestileerde koplampen maken de vernieuwde A3 onmiddellijk herkenbaar. Voortaan heeft het model standaard xenonkoplampen en optioneel LED-koplampen. De moderne singleframe grille heeft scherpere contouren en is prominenter aanwezig dan voorheen. Bijzonder in deze prijsklasse zijn de optionele Matrix LED-koplampen, die de weg helder en gelijkmatig verlichten, en in 64 stappen van verlichting aan naar dimlicht gaan.

Ze maken het mogelijk buiten de bebouwde kom continu met groot licht te rijden. Tegenliggers worden vernuftig uit de lichtbundel gehouden en verkeersborden met minder fel licht beschenen, zodat de bestuurder zelf niet wordt verblind door terugkaatsend licht. Voor en achter geven dynamische richtingaanwijzers met een voor een oplichtende LED-lampen de rijrichting aan. De A3 is voortaan verkrijgbaar met een virtual cockpit zoals in de TT, Q7 en A4. Het brede scherm met een beelddiagonaal van 12,3 inch heeft een haarscherp beeld. De vormgeving van het instrumentarium is eenvoudig naar persoonlijke voorkeur in te stellen met de View-knop op het stuur. Zo schakel

066

je snel van traditioneel beeld met vertrouwde meters naar bijvoorbeeld de navigatiekaart over de volle breedte van de display.

Nieuwe technologie brengt de veiligheid naar een hoger niveau. Een op radar werkende cross-traffic assist waarschuwt voor kruisend verkeer wanneer men achteruit een parkeervak verlaat. Op de autoweg stuurt de active lane assist de A3 automatisch terug in de rijstrook, als die onbedoeld buiten de lijnen belandt. En het vernieuwde pre-sense front-systeem voorziet een mogelijke botsing met voetgangers (tot 65km/u) en andere voertuigen (bij alle snelheden). Reageert de bestuurder niet op waarschuwingen, dan kan een automatische remingreep een ongeval voorkomen. Tegelijkertijd worden de veiligheidsgordels van de voorstoelen strakker aangetrokken, en ramen en eventueel schuifdak gesloten. De emergency assist brengt de auto op een veilige manier tot stilstand als na enkele waarschuwingen is gebleken dat de bestuurder niet meer in staat is om zelf te rijden. In een opstopping versnelt of remt file-assistent automatisch. Bij snelheden tot 65 km/u neemt de file-assistent zelfs het sturen uit handen.

Audi Magazine

w o n

Emotional design, Audi Matrix LED*, Audi Magazine

067

drive xxxx

068

Audi Magazine

Nieuwe motoren, Audi connect, Audi virtual cockpit met 12.3-inch TFT display, Audi phone box inclusief inductielader, Audi connect SIM met LTE, noodstopassistent, Google Earth navigatie, Audi smartphone interface, LED achterlichten, online verkeersinformatie, MMI 069

fileassistent, online navigatie update, Audi pre sense front met voetgangersherkenning,

SPORTIEF TEN TOP: DE AUDI S3 quattro De Audi S3 quattro kan alleen maar in superlatieven worden beschreven. Prachtige roodlederen accenten in de sportstoelen en de uitstroomroosters op het dashboard verraden dat het spannend wordt. En ja, zodra je de startknop indrukt, grijpt de S3 met een indrukwekkende snelheid de macht over het asfalt. Het motorvermogen is toegenomen met 7 kW/10 pk. De 2.0 TFSI levert nu 228 kW/310 pk en in combinatie met de S tronic automaat een koppel van 400 Nm (+20 Nm) over een breed toerenbereik van 2.000 tot 5.400 toeren

070

per minuut. Daarnaast zijn de elektronische stabiliteits­ regeling en de lamellenkoppeling voorzien van een ­afstelling die specifiek voor de Audi S3 is ontwikkeld.

Het resultaat: nog meer sportiviteit, rijplezier en veilig­heid. De S3 is herkenbaar aan buitenspiegels in aluminium­optiek, en een singleframe grille met S-logo en verchroomde dubbele dwarslamellen. De pedalen zijn uitgevoerd in geborsteld edelstaal. Tot de opties behoren onder meer speciale S-sportstoelen. Een afgevlakt, lederen sportstuur is standaard.

Audi Magazine

drive

PRIMEUR: SUPERZUINIGE DRIECILINDER Twee motoren maken hun debuut in de vernieuwde Audi A3. Allereerst is dat de krachtige 2.0 TFSI turbobenzinemotor die ook de nieuwe A4 onder de motorkap heeft. Hij ­levert een vermogen van 140 kW/190 pk en is desgewenst te combineren met quattro vierwielaandrijving. Het opvallendste nieuws is de zuinige 1.0 TFSI driecilinder-turbo­ benzinemotor met 85 kW/116 pk en een lage

CO₂-uitstoot van 104 g/km. Slechts 9,7 seconden heeft hij nodig om vanuit stilstand naar de 100 km/u te sprinten. Des te opvallender is zijn lage verbruik: gemiddeld 1 op 22,2.

De 1.0 TFSI is de nieuwe basismotor van de A3, waardoor hij (als 3-deurs basic) al vanaf € 26.050,- te koop is. Diverse motoren van de vernieuwde Audi A3 komen overigens in aanmerking voor 21 procent bijtelling.

MOOI ÉN FUNCTIONEEL INTERIEUR

De bestuurder ervaart in de vernieuwde A3 nog meer luxe dan voorheen. Zo is er stuurverwarming verkrijgbaar en kan de bestuurdersstoel met massage­ functies worden uitgerust. De frameloze binnenspiegel onderstreept het gevoel voor smaakvol design. Hetzelfde geldt voor de ronde uitstroomroosters en de hendel van de automaat, die met zijn knop in de vorm van een golfbal prettig in de hand ligt.

Audi Magazine

071

dynamische indicatoren, online media streaming.

Audi A3.

072

Audi Magazine

drive

UITERMATE VEELZIJDIG

NIEUWE UITVOERINGEN

Een sterke troef van de A3 is nog altijd de enorme keus.

Wordt het de strak gelijnde 3-deurs, de praktische, maar tegelijk ook sportieve 5-deurs Sportback, de als een elegante coupé ogende 4-deurs Limousine of de flamboyante Cabriolet? En dan is er ook nog die enorme keus uit aandrijflijnen, die met de recentelijke vernieuwing nóg groter is geworden. In de stad is de compacte A3 makkelijk te parkeren. Tegelijkertijd doet de zitruimte denken aan veel grotere auto’s en ook de bagageruimte overtreft de verwachtingen. Natuurlijk dankt de Audi A3 zijn succes ook aan zijn chique uitstraling.

Naast de basic-versie is er keuze uit een sport- of design-uitvoering. De Audi A3 sport heeft onder meer een sportdiffusor, aluminium interieuraccenten, verchroomde uitlaatsierstukken, lichtmetalen velgen, sportstoelen, een sportonderstel en Audi drive select. De Audi A3 design heeft een designdiffusor, aluminiumoptiek in het interieur, 3D optiek titaangrijs inleg, een lichtpakket en blanke raamlijsten. Voor de nieuwe A3 zijn er ook complete Line-, Pro Line Plus- en Pro Line S-pakketten. Plus vijf nieuwe lakkleuren: arablauw, cosmosblauw, nanogrijs, tangorood en Vegasgeel.

MMI: GEBRUIKSVRIENDELIJK ALS SMARTPHONE De nieuwe menustructuur van het MMI-systeem komt nu overeen met die van een smartphone. Veelgebruikte functies zijn met enkele klikken bereikbaar en er is een touchpad. Het grote 7-inch MMI-scherm op het dashboard kan rechtop staan of met een druk op de knop verzinken in het dashboard. De verbeterde voicecontrol verstaat beter dan ooit gesproken commando’s.

ALTIJD VERBONDEN Voor het eerst is elke Audi A3 vanaf de fabriek uitgerust met een razendsnelle 4G-internetverbinding die in vrijwel heel Europa werkt. De diensten van Audi connect omvatten praktische informatie over parkeren, het weer, nieuws of reisbestemmingen. Wie liever zijn eigen smartphone met internet aan de auto koppelt, kan kiezen voor de smartphone-interface met Apple CarPlay en Google Android Auto. Daarmee kunnen vertrouwde apps en functies van de smartphone naar het MMI-systeem worden gekopieerd. Ook is er navigatie op basis van Google Earth™ en Google Street View™, inclusief realtime verkeersinformatie. De Audi MMI connectapp maakt online mediastreaming mogelijk. Dankzij de WiFi hotspot kunnen meerdere mensen tegelijk online.

VANAFPRIJZEN VERNIEUWDE AUDI A3 Audi A3 3-deurs 1.0 TFSI € 26.050,-* Audi A3 Sportback 1.0 TFSI € 27.300,-* Audi A3 Limousine 1.0 TFSI € 27.800,-* Audi A3 Cabriolet 1.4 TFSI € 35.300,-* *Consumentenadviesprijzen inclusief bpm/btw, exclusief (advies)kosten rijklaar maken.

073

gastronomie

Maarten Koek, van jochie dat geen kaas lustte tot maĂŽtre fromager.

074

Kaas op de kaart De beste fromager van Nederland Als de kaasplank op tafel komt, gaat de stoel naar achteren en het knoopje los. Het is een moment van rust, een intermezzo tussen hartig en zoet. Maar kaas vervult beslist geen bijrol.

Vindt Maarten Koek, fromager bij sterrenrestaurant Perceel in Capelle aan den IJssel. Hij doet een boekje open over kaas.

Te k s t : J a n n e k e V e r m e u l e n | F o t o g r a f i e : L i z a D i k k e r b o o m

Een gastronomische east meets west ontmoeting.

Perceel staat garant voor een lichte verteerbare keuken.

076

gastronomie

“Je moet gasten durven verrassen, ze uit hun culinaire habitat lokken”

H

et mag een klein wonder heten dat Maarten Koek (33) eind 2014 door de gerenommeerde restaurant- en hotelgids Gault &Millau werd gekozen tot beste fromager van Nederland 2015. En vervolgens begin dit jaar bij de website heerlijk.nl weer als beste uit de bus kwam. Tot zijn twintigste lustte hij namelijk geen kaas. Hooguit een stukje supermarktbrie of koelkastkoude Boursin op een toastje. Als klein jongetje rende hij zelfs op een dag een Zwitserse kaaswinkel uit. Zó erg stonk het er, vond hij.

“Dat is geen ludiek marketingverhaal, ik at het écht niet”, aldus Maarten. Groeiende interesse voor kaas en een beetje toeval hielpen hem het vak in. Maarten: “Tijdens mijn stage bij sterrenrestaurant De Zwetheul begon ik met kleine klusjes, zoals het opruimen van de kaaswagen. Ik werd nieuwsgierig dus ik begon met vragen, over de type kazen, de herkomst. En proeven, natuurlijk. Op een bepaald moment stond ik samen met een collega achter de kaaswagen. Toen zij met zwangerschapsverlof ging, nam ik het van haar over. Daar stond ik, op mijn 21e, in mijn eentje achter de kaaswagen in een tweesterrenzaak. Supertrots. En gasten reageerden enthousiast op mijn begeleidende verhalen.

Zo groeide ik in mijn rol.”

Passie en lef Voor de niet-kaasliefhebbers: een fromager stelt het kaasplateau samen in een restaurant. Passie voor kaas én die over weten te brengen op gasten, zijn wat Maarten betreft belangrijke voorwaarden om succesvol te worden in het vak. En lef. Daarover zegt hij: “Je moet gasten durven te verrassen.

Audi Magazine

Proberen ze uit hun culinaire habitat te lokken. Dat kan met kaas alleen, maar ook met de combinatie drank/kaas.” Zo koos Maarten bij de verkiezing van Gault&Millau voor een overjarige boerenkaas van de familie Booij uit Streefkerk met een lichtrode saké. Een gokje, want bij kaas wordt traditioneel port of wijn gedronken. Het gokje bleek een schot in de roos. Maarten werd uitgeroepen tot beste fromager van Nederland. Uitzinnig nam hij zijn titel in ontvangst. “Het zijn zo’n beetje de grootste kampioenschappen in mijn vakgebied. Ik wist meteen hoe Dafne Schippers zich gevoeld heeft.”

De overjarige boerenkaas en de saké, gemaakt door ’s werelds eerste vrouwelijke sakébrouwer Mukai Shuzō, zijn volgens Maarten zo’n geslaagd koppel omdat “de saké iets ziltigs heeft en fruittonen in de neus en smaak. Dat komt ook in de kaas terug.” Drank is een mooie toevoeging naast de kaas, meent hij. Mits goed gekozen. “Het is best ingewikkeld om één drank te selecteren die goed past bij alle kazen op een kaasplateau”, aldus Maarten, die in Perceel naast fromager ook de functies van maître en sommelier bekleedt. “Port heeft natuurlijk een naam hoog te houden naast de kaasplank. Maar door z’n stroperige en kruidige karakter overstemt ’ie vaak de geitenkaas.

Harde en blauwe kaas gaan wél weer goed samen met port.” Maarten pleit daarom voor een drank die een zekere gelaagdheid biedt. “Sherry kampt met een oubollig imago, maar heeft wel die meerdere lagen die een kaasplank nodig heeft. In Het Perceel hebben we een lekkere Oloroso.

Gelukkig krijg ik steeds meer gasten overtuigd om voor de sherry te gaan.” Ook adviseert Maarten vaak de relatief onbekende likeurwijn Mac of Macvin du Jura. “Die wijn

heeft een bepaalde complexiteit, met fijne frisse zuren, zoete en kruidige tonen. Het is mijn favoriete drank naast een kaasplateau.”

Van bier tot thee Overigens schenken ze bij Perceel nog veel meer dan sherry, wijn en saké naast de kaasplank. Blond bier bijvoorbeeld, een dubbele trappist of een alcoholvrije appelcider. Ook thee is flink terrein aan het winnen naast de kaasplank. Tenminste, die trend komt Maarten steeds vaker ter ore. “We volgen deze tendens nog niet in ons restaurant.

Mogelijk omdat ik zelf niet zo’n theedrinker ben.” Het verhaal wil dat thee en kaas elkaar langs alle kanten versterken: door de warmte van de thee wordt de smaak van de kaas intenser. Die heftige kaassmaak maakt de thee pittiger. En pittige thee heeft weer een gunstig effect op de vertering van de kaas. Een interessant duo dus, vindt ook Maarten. “Binnenkort ga ik er zeker mee experimenteren.”

Ook bij het beoordelen van kaas speelt Maartens eigen smaak een grote rol. Eéns per jaar jureert hij met vakgenoten bij de Cum Laude Boerenkaaswedstrijd, waar voor verschillende categorieën de beste boerenkazen van Nederland worden gekozen. Over het belangrijkste criterium bij het jureren laat Maarten geen misverstand bestaan: “Ik moet er blij van worden.” Hij licht toe: “Ik word graag verrast. Een goede kaas heeft die gelaagdheid die wijn ook kan hebben, met verschillende smaaktonen.”

Kaasjuweeltje Maartens ultieme favoriet komt niet van Hollandse bodem, maar uit Corsica. De Brin d’amour is een schapenkaas die hij op het Franse eiland heeft geproefd en ook gemaakt

077

gastronomie

Chefkok en eigenaar Jos Grootscholten is dagelijks in de belendende moestuin te vinden.

“ Een goede kaas heeft de gelaagdheid die wijn ook kan hebben”

De likeurwijn Macvin du Jura is Maartens favoriet bij de kaasplank.

zien worden. Stevig, kruimig, zo’n acht weken oud en nog redelijk zacht van binnen.

De kaas wordt gerijpt in rozemarijn, tijm en jeneverbes. De smaken van de kruiden trekken tijdens het rijpingsproces in de kaas. Een heus kaasjuweeltje, volgens Maarten. Eentje waar hij zichzelf slechts af en toe mee verwent, want aan de kaas hangt een flink prijskaartje; zo’n veertig euro per kilo.

Voor de kaasplank van de gasten van Perceel, selecteert Maarten meestal een andere schapen- of geitenkaas. De samenstelling van de kaasplank wisselt ongeveer eens per zes tot acht weken. Voorwaarde is dat de kazen aansluiten bij het menu. Dat betekent onder meer dat ze meegaan met het seizoen. Maarten: “In het voorjaar zijn de geitenkazen van zeer goede kwaliteit. Die worden gemaakt van de eerste melk die de geiten geven nadat ze in de winter een periode rust hebben gehad. Een lekker frisse geitenkaas voor de zomer is de Saint Domnin de Provence. En ik serveer graag goed verteerbare kazen. Zo hebben we nu een roquefort die gerijpt is in kaarsvet. Daardoor kan ’ie z’n vocht niet kwijt, en wordt de kaas zachter en milder van smaak. Zo voorkom ik dat gasten na de laatste kaas aan hun taks zitten.” Met de volgorde speelt Maarten weleens. “Op het traditionele kaasplateau komt eerst de geiten- of schapenkaas, dan de witschimmel, vervolgens de harde kaas, dan een roodschimmel en je eindigt met een blauwschimmel. Ik wissel de harde en rode kaas nogal eens om, afhankelijk van de scherpte van de kazen. De kazen die ik serveer zijn vrijwel allemaal gemaakt met rauwe melk. Die hebben doorgaans een diepere en rijkere smaak dan gepasteuriseerde kazen. Zwangere vrouwen kunnen rauwmelkse kazen ouder dan drie maanden trouwens prima eten. De gevaarlijke listeriabacterie die daar eventueel in zit, is er dan zeker uit.”

Audi Magazine

079

HUISKAMERGEVOEL IN RESTAURANT PERCEEL Na ervaring opgedaan te hebben bij wereldberoemde sterrenzaken zoals Noma in Kopenhagen en het restaurant van Martin Berasategui in Spaans Baskenland, opende het jonge culinaire koppel Jos Grootscholten en Sharon Tettero in juli 2010 de deuren van hun restaurant Perceel in Capelle aan den IJssel. Hij achter de kachel, zij als gastvrouw. Met succes: slechts zestien maanden na de opening ontvingen ze al een Michelinster. En in 2015 trad Jos toe tot Les Patrons Cuisiniers, een prestigieuze club van Jos Grootscholten

koks en restaurateurs, waarmee Audi nauw samen-

en Sharon Tettero

werkt. Het restaurant, dat huist in een prachtig oud pand pal aan de IJssel, moet een plek zijn waar gasten zich thuis voelen. “Gezellig en ongedwongen was het uitgangspunt”, aldus Sharon. De ruimte staat met plaats voor slechts 34 gasten garant voor een knus huiskamergevoel. Gasten hebben de keuze uit een vier-, zes-, of achtgangen diner, maar kunnen ook à la carte eten. Over de keuken vertelt chefkok Jos: “We serveren hier lichte, verteerbare gerechten en smaakcombinaties die verrassen. Het menu wordt grotendeels bepaald door het seizoen. De kruiden en bloemen plukken we zelf uit onze tuin.” De naam ‘Perceel’ is deels te danken aan de tuin, waar Jos graag met zijn handen in de aarde wroet. Maar volgens hem verwijst de naam van het restaurant ook naar “een leeg stuk grond waar je, net als een architect, zelf invulling aan kunt geven. Elke dag opnieuw.”

Exclusieve lezersaanbieding Speciaal voor de lezers van Audi Magazine heeft restaurant Perceel twee exclusieve aanbiedingen.

Kaasproeverij Perceel Een kaasplateau met bijpassende garnituren en een proeverij van drie bijzondere dranken, voor € 29,50 per persoon. Boeken kan via info@restaurantperceel.nl en 010-2271922.

Kaas voor thuis Een kaasplateau voor vier tot zes personen in een mooie boîte de fromage, inclusief omschrijving van de kazen, voor € 42,50.

Het kaasplateau dient minimaal tien dagen voor u het wilt serveren te worden besteld via info@restaurantperceel.nl.

Beide aanbiedingen zijn geldig van 12 juli tot en met 30 september.

Impressie van de boîte de fromage voor thuis.

080

De seizoenskazen worden geselecteerd.

gastronomie

De Franse luchtvochtigheid

Internationale kaasplank Behalve het type en de smaak van de kaas, let Maarten bij de selectie ook op de herkomst. “Franse kazen blijven onverminderd populair en van goede kwaliteit. De Franse kaasboeren zitten niet stil. Maar ik leg er graag een Zwitserse, Italiaanse of Spaanse kaas tussen. België en Ierland timmeren ook flink aan de weg. En de harde kaas is er meestal een van eigen bodem.” Volgens Maarten zijn de Hollandse harde kazen van hoge kwaliteit. “En onze geitenkazen kunnen inmiddels ook goed concurreren met die uit Frankrijk. Andere Hollandse speciaalkazen zijn in ontwikkeling, maar daar moet nog wel wat gebeuren. Een goede Hollandse blauwschimmel maken is moeilijk omdat onze luchtvochtigheid daarvoor minder geschikt is dan de Franse. Wel wordt er behoorlijk geëxperimenteerd.” De verklaring daarvoor is volgens Maarten dat boeren zich willen onderscheiden én dat er meer vraag is naar lokale producten. “Ik hoor van veel kaasboeren dat ze steeds meer enthousiaste klanten op het erf krijgen. Mensen willen zien waar hun eten vandaan komt.”

Behalve de streekkazen, winnen ook kazen met vegetarisch stremsel aan populariteit.

Maarten vertelt: “Voor het maken van kaas heb je een bindmiddel voor de melk nodig.

Stremsel heet dat. Doorgaans is dat de lebmaag van een kalf. Maar het kan ook met de kardoenplant, brandnetel of distel. Steeds meer kaasboeren werken op die manier.

Kazen uit Spanje worden van oudsher al vaak gemaakt met vegetarisch stremsel omdat daar relatief weinig runderen zijn.”

Misschien wel de grootste trend die Maarten waarneemt op kaasgebied is dat de kaasplank weer meedoet bij het diner. “Op een zaterdagavond serveren we bij twee derde van onze gasten een kaasplateau. Dat was een paar jaar geleden echt minder.” Een gevolg van de opgekrabbelde economie?

Maarten: “Kan. Maar ik merk dat het imago van de kaasplank die alléén past bij een avondje zwaar Frans dineren, aan het afbrokkelen is. En vooruit, misschien kennen onze gasten mijn reputatie inmiddels.”

Maarten Koek zet kaas op de kaart, zoveel is duidelijk. //

Audi Magazine

levert nog steeds de beste blauwschimmel op.

L E S PAT R O N S C U I S I N I E R S

Restaurant Perceel is een van de leden van Les Patrons Cuisiniers, een culinair samenwerkingsverband. Gezamenlijk streven de leden naar vakmanschap, culinaire creativiteit en constante kwaliteit. audi.nl/lpc

Amsterdam, Restaurant Halvemaan Bangkok, Thailand, Restaurant Savelberg Borculo, De Stenen Tafel Bosch en Duin, Restaurant De Hoefslag ★ Capelle aan den IJssel, Restaurant Perceel ★ Den Haag, Restaurant Calla’s ★ Den Hoorn, Texel, Restaurant Bij Jef ★ Driebergen, Restaurant La Provence ★ Eindhoven, Restaurant Avant-Garde/ Van Groeninge ★ Giethoorn, Restaurant De Lindenhof ★ ★ Heeze, Restaurant Boreas ★ ★

Hengelo, Restaurant ’t Lansink ★ Hoofdplaat, Restaurant De Kromme Watergang ★ ★ Hoorn, Lucas Rive ★ Houten, Restaurant Kasteel Heemstede ★ Maastricht, Toine Hermsen Cuisinier Nuenen, Restaurant De Lindehof ★ ★ Rotterdam, Restaurant Parkheuvel ★ ★ Venlo, Restaurant Valuas ★ Vreeland, Restaurant De Nederlanden ★ Well, Restaurant Brienen aan de Maas ★ Zuidwolde, Restaurant De Groene Lantaarn ★

081

“ Aan de details, waaronder de verlichting, is veel aandacht besteed�

082

Audi Magazine

my next Audi

M Mannelijk en niet te macho

Finance-advocaat Stefanie Postema (26) is een echte petrol head. Als Audi TT rijder is ze razend benieuwd n a a r d e n i e u w e A u d i T T S R o a d s t e r. “ H e e l b i j z o n d e r dat je zoveel kunt personaliseren, tot het geluid van d e m o t o r a a n t o e .”

Te k s t : E l i s a d e H o o g | F o t o g r a f i e : M a r c e l B a k k e r

Stefanie is erg enthousiast als ze de open sportwagen ziet waarin ze gaat rijden. “Hij ziet er geweldig uit. Stoer, mannelijk maar niet te macho. Aan de details, waaronder de verlichting, is helemaal Audigetrouw ook veel aandacht besteed.” Eenmaal gezeten prijst ze de luxe lage sportstoelen, het lederen stuur, de grote opbergruimte tussen de stoelen middenachter en de speciale Audi Phone Box voor de mobiele telefoon. Als het apparaat in dit kleine compartiment ligt, is de connectiviteit optimaal en de straling in de cabine minimaal. Intuïtief weet Stefanie de verschillende modi te vinden, die elk weer naar eigen smaak kunnen worden aangepast. Maar het is haar nu vooral om de muziek te doen: zomerse deep house op het Bang & Olufsen Sound System als we de parkeerhaven verlaten.

Sportgeluid Met hakken van tien centimeter autorijden, is geen sinecure, en al helemaal niet in de Audi TTS Roadster, zo gevoelig reageert het gaspedaal van deze automaat. Maar Stefanie levert prima voetenwerk: niet scheutig met het gas, wel zuinig aan met remmen. Als testgebied koos ze de polders ten noorden van Amsterdam, ideaal voor een toeristisch tochtje met een Sport Roadster. Via smalle wegen en nauwe bruggen rijden we van het ene pittoreske naar het andere minuscule dorpje. Overal toont de Roadster zich even wendbaar.

Audi Magazine

083

my next Audi

“ De automaat reageert supersensitief op het gaspedaal”

Stefanie: “Ik ben echt gek van het kleine sportstuur. De vormgeving is stoer en het ligt heerlijk in de hand. Het zicht op het dashboard is goed en het is ook erg leuk dat je voor het dashboard uit diverse display­ mogelijkheden kunt kiezen. Bijzonder is ook dat je heel veel kunt personaliseren, tot het geluid van de motor aan toe. Met een passagier is de zachtere comfortmodus prettig, maar als ik alleen zou rijden, koos ik voor de sportstand. Dan wil ik ook zeker het bijbehorende sportgeluid horen.” Normaal gesproken rijdt Stefanie graag sportief en houdt ze ervan te schakelen, maar deze automaat reageert supersensitief op elke verandering van druk op het gaspedaal.

“Met handschakeling doe ik het zelf niet beter hier. Hij haalt het maximale uit de acceleratie en die is waanzinnig, van 0 naar 100 km/u in krap vijf seconden. Extra handig dus dat er een snelheidslimietherkenning op zit.”

084

Perfecte vering Een stevige bui maakt dat we de kap helaas moeten sluiten. Ondanks het frissere weer zitten we heel comfortabel met de stoelverwarming, de speciale hoofdruimteverwarming in de hoofdsteunen en het uitschuifbare windschot pal achter de voorstoelen, dat tocht minimaliseert. Het asfalt glanst diepzwart van de regen. Stefanie drukt op de spoilerknop (bij 120 km/u komt de spoiler automatisch tevoorschijn) voor een extra stevige wegligging. “Een leuke extra, maar nu niet echt nodig, want met de quattro-aandrijving is de wegligging dik in orde”, aldus Stefanie. “De grip op het wegdek is optimaal. Ook de vering is perfect. Hij heeft de perfecte weerstand en is sportief genoeg om tempo te kunnen houden. Bij mijn TT moet ik helaas flink gas terugnemen.”

Stefanies TT dateert uit 2002 en heeft 225 pk. Veertien jaar: een kleine eeuwigheid in autoland. In de twaalf tussenliggende jaren

heeft Audi de technologie van destijds verder doorontwikkeld en tal van nieuwe innovaties gedaan. “Het nieuwe design is robuuster, scherper, markanter en ik ben erg gecharmeerd van de verlichting”, zegt Stefanie. “Het enige minpuntje is het beperkte zicht bij het rechts afslaan. Maar verder is het echt mijn droomauto.” //

AUDI TTS ROADSTER 2.0 TFSI Brandstof: benzine Vermogen: 310 pk Aandrijving: quattro Versnellingen: automaat met 6 versnellingen Koppel / tpm: 380/1.800-5.700 Nm Acceleratie: 0-100 km/u in 4,9 sec Topsnelheid: 250 km/u Nieuwprijs: vanaf € 84.407,-

Audi Magazine

up next

Audi Q2: veelzijdig avontuur De Q2, Audi’s eerste compacte SUV, komt dit najaar op de markt. Hij is vanaf halverwege juli te configureren én te bestellen. De avontuurlijke mogelijkheden van deze veelzijdige alleskunner worden nog eens vergroot met de optionele quattro vierwielaandrijving. De Q2 heeft een uitgesproken karakter dat zowel in het in- als exterieur tot uiting komt. Het model blinkt uit in zijn vele individualiseringsmogelijkheden. www.audi.nl/Q2.

Comfortabele alleskunner De avontuurlijke Audi A4 allroad quattro is nu leverbaar. Met zijn vierwielaandrijving, zijn ruimteaanbod en veelzijdige mogelijkheden is het een echte alleskunner; ideaal voor bijvoorbeeld een sportieve vakantie. De A4 allroad quattro is er met keuze uit vier­ cilinderbenzine- en -dieselmotoren (vanaf augustus bestelbaar). Afhankelijk van de motorisering is een 7-traps S tronic-trans­missie of de nieuwe, innovatieve 8-traps Tiptronic-automaat standaard. De nieuwe ­allroad quattro is op het eerste gezicht herkenbaar aan de vergrote bodemspeling en off-roadaccenten.

Nog meer onbegrensde mogelijkheden: Audi connect SIM voor gebruik van online Audi connect-diensten is standaard bij een navigatiesysteem.

Audi Magazine

087

up next

KOMEN, RACEN EN OVERWINNEN

AUDI

EN DE

DTM

A u d i h e e ft e e n r i j ke h i s t o r i e i n h é t

toerwagenkampioenschap: de Deutsche

To u re n w a g e n M a s t e r s o f w e l d e DT M . E n h e t c i r c u i t v a n Z a n d v o o r t s p e e l t d a a r b i j e e n b i j z o n d e re ro l .

dat hij geschikt was voor de autosport: de grote V8 quattro. Maar deze ‘limousine’ maakt in handen van Hans-Joachim Stück grote indruk. Dankzij de combinatie van de krachtige V8 en quattro vierwielaandrijving behaalde Audi direct de titel. Dat smaakte naar meer. Daarom bracht Audi in het jaar erop vier V8 quattro-racers aan de start. met Frank Biela aan het stuur ging de DTM-titel opnieuw naar Ingolstadt. Audi was daarmee het eerste merk in de DTM-geschiedenis dat zijn titel wist te verlengen.

In 1984 ging een nieuwe raceklasse van start: de Deutsche Tourenwagen Meisterschaft. De opzet van deze klasse was eenvoudig: inschrijving stond open voor auto’s die vrijwel identiek waren aan productieauto’s, de zogenaamde Groep A-modellen.

Het eerste seizoen leverde gelijk een eerste wapenfeit op: Volker Strycek werd kampioen zonder ook maar één race te winnen.

1990: AUDI KOMT – EN WINT Audi maakte in 1990 zijn entree in de DTM. Dat gebeurde met een Audi waarvan nooit gedacht werd

Audi Magazine

MOEILIJKE JAREN Door de jaren heen werden de DTM-bolides steeds complexer.

Bovendien werd het werkterrein internationaler. Er werd inmiddels in heel Europa geracet en halverwege de jaren 90 was er zelfs een race in het Japanse Suzuka.

Door deze combinatie werd deelname steeds duurder. Dat bracht twee belangrijke fabrieksteams er in 1996 toe om aan te kondigen dat ze met deelname zouden stoppen. Dat bleek de doodsteek voor de spectaculaire raceklasse.

DE WEDEROPSTANDING In 2000 keerde de magische lettercombinatie DTM terug. De afkorting stond echter niet meer voor Deutsche Tourenwagen Meisterschaft, maar voor Deutsche Tourenwagen Masters. De ‘nieuwe

DTM’ kenmerkte zich door een opzet waarbij het spektakel behouden bleef, maar waarbij de kosten duidelijk waren teruggebracht. Dat sloeg aan: veel rijders van de ‘oude DTM’ kwamen ook in actie in de nieuwe DTM. Audi was van de partij met de TT-R van het Team ABT Sportsline. Het bleek een leerjaar want het team behaalde slechts 19 kampioenschapspunten. In 2001 werd het team tweede in het kampioenschap en in 2002 behaalde Laurent Aïello met zijn TT-R van Team ABT Sportsline de felbegeerde titel. In 2003 besloot Audi om vanaf 2004 weer met een fabrieksteam aan de DTM deel te nemen. Dat gebeurde met de A4 DTM. Direct in het eerste seizoen werd de toon gezet. Audi won de WK-titel voor merk, rijder én team.

AUDI-MAGIE OP ZANDVOORT Het Circuit Park Zandvoort maakt sinds 2001 onafgebroken deel uit van de DTM-kalender. De coureurs roemen het circuit om zijn ligging naast het strand en vooral om de snelle bochten, waaronder natuurlijk de even legendarische als uitdagende Tarzanbocht.

Voor Audi is Zandvoort altijd een bijzonder circuit geweest: sinds 2001 won Audi er 8 DTM-races – meer dan welke andere fabrikant ook. En daarmee is de toon voor het DTM-raceweekeinde op 16 en 17 juli aanstaande gezet.

089

up next

OP WEG NAAR AUTONOOM RIJDEN De ontwikkeling van autonoom rijdende auto’s is een speerpunt van Audi. Een timeline van de belangrijkste mijlpalen.

2013

Audi biedt op diverse modellen al vele autonome rijfuncties aan, zoals de cruise control met stop & go functie, Audi active lane assist en Audi side assist.

2014

Een Audi RS 7 Sportback rijdt volledig autonoom een hot lap op het circuit van Hockenheim. Dat gebeurde voor een groot én verwend publiek: de bezoekers van een DTM-race.

2015

Audi presenteert een nieuwe aansturingsunit voor autonome rijfuncties. Dit Fahrassistenzsteuergerät (zFAS) heeft het formaat van een laptop. Enkele jaren eerder was voor deze technologie nog een complete bagageruimte nodig.

Een Audi A7 piloted driving studiemodel legt de 900 kilometer lange trip van Silicon Valley (Californië) naar Las Vegas (Nevada) volledig autonoom af.

2016

Audi presenteert een verder verfijnde versie van het A7 piloted driving studiemodel.

De auto heeft een nog natuurlijker reactievermogen, bijvoorbeeld bij het inhalen.

2017

090 090

De nieuwe A8 is de eerste auto van Audi die zelfstandig kan rijden.

Audi Magazine

Audi Driving Experience: de hogeschool van Audi rijden Om de ultieme rijervaring met Audi op te doen is er één adres: de Audi Driving Experience. Bij de tweedaagse Audi Sportscar experience gaat u het circuit op, waarbij u kunt kiezen uit de Nürburgring in Duitsland of de Red Bull Ring in Oostenrijk. Onder begeleiding van coureurs/instructeurs leert u de finesses van wagenbeheersing. Daarbij maakt u gebruik van uniek lesmateriaal zoals de Audi RS 6 en RS 7 performance én de Audi R8 V10 plus. Ook zijn er fascinerende mogelijkheden op het Audi Driving Experience Center in Neuburg en voor wie alvast verder kijkt: het programma voor de unieke wintertrainingen is ook al vastgesteld. Meer informatie vindt u op www.audi.nl onder het kopje ‘belevingswereld’.

walk&talk Beleef het Stedelijk Museum op zijn best

Ongelimiteerd verbonden

Audi connect SIM

Speciaal voor houders van de Audi Card Stedelijk Museum vinden er dit jaar weer walk&talk-sessies plaats: interessante expositierondleidingen met een museumdocent. In groepjes van maximaal 15 personen bezoekt u de tentoonstelling. De avond wordt omlijst door een hapje en een drankje. Op 19 augustus is er een walk&talk in het teken van de Amsterdamse School. Op 21 oktober en 25 november kunt u genieten van de kinetische kunst van de fameuze Zwitserse kunstenaar Jean Tinguely (1925-1991). Audi Card-houders kunnen de walk&talk-rondleidingen boeken voor slechts € 15,- per persoon. Daar is een gratis uitrijkaart voor Q-Park Museumplein bij inbegrepen.

Elke nieuwe Audi met het tweede generatie modulair infotainmentplatform wordt vanaf nu standaard geleverd met Audi connect SIM. Hiermee kunnen berijders gedurende drie jaar onbeperkt gebruikmaken van alle Audi connect diensten zoals Google Earth en Google Street View en route-, verkeers- en parkeerinformatie. Ook hebben bestuurders op deze manier toegang tot hun Twitteraccount, e-mail en de agenda van hun smartphone. De hoeveelheid data is onbeperkt en zelfs roaming is inbegrepen. Na drie jaar kan de gebruiker van de auto het abonnement eenvoudig verlengen. Om WiFi in de auto te activeren is het mogelijk om additionele, aantrekkelijk geprijsde datapakketten aan te schaffen. Daarmee kunnen tot wel acht mobiele apparaten in de auto gebruikmaken van internettoegang.

Culinaire topklasse Audi-rijders zijn fijnproevers. En dat krijgt op 21 november in het Miele Experience Center in Vianen een culinaire touch met de masterclass van een topkok. Samen met andere Audi-rijders bereidt u onder zijn bezielende begeleiding een compleet diner.

U krijgt tips en tricks waarmee u uw kookkunsten naar een nog hoger niveau tilt. En het blijft een bijzonder moment: aanschuiven voor de uitgelezen gerechten die u zelf hebt gecreëerd.

Audi Magazine

091

SQ7 up next

Prijswinnende innovatie De nieuwe Audi SQ7 staat bol van de innovaties. Zo maakt zijn nieuwe V8 TDI dieselmotor gebruik van een elektrische compressor die de twee turbo’s ondersteunt. Dat betekent dat de maximale trekkracht al bij lage toerentallen beschikbaar is. De elektrische turbo wordt gevoed door een andere noviteit: de high performance 48 Volt accu. Deze accu verzorgt ook de energie voor de elektromechanische rolstabilisatie, een systeem dat in bochten het overhellen van de carrosserie voorkomt.

Dat betekent: meer comfort ĂŠn extra dynamiek voor de krachtigste diesel-SUV ter wereld. Al deze innovaties springen in het oog, bijvoorbeeld bij het Engelse Autocar. Dit gerenommeerde magazine bekroonde de SQ7 TDI met de Autocar Innovation Award.

092

Audi Magazine

TDI Audi Magazine

093

up next

Lease een Edition

Speciaal voor zakelijke rijders presenteert Audi de Lease Edition-uitvoeringen van de A3 Sportback, A4 Limousine en Avant en A6. De A3 Sportback Lease Edition is uitermate aantrekkelijk uitgevoerd: de Line Sport dient als basis en daar komt het Pro Line-pakket nog bij.

Dat betekent standaard LED-koplampen, sportstoelen, een sportonderstel, Audi Drive Select, MMI-navigatie etc. De A3 Sportback Lease Edition is er vanaf € 29.990,-. Voor het sportieve S linepakket geldt een speciale meerprijs: € 1.331,- in plaats van € 2.661,-.

De A4 en A4 Avant zijn er ook in Lease Edition-uitvoering. Ook deze modellen hebben een sportief-luxe inslag door de combinatie van de Line Sport en het Pro Linepakket. Standaard zijn 17-inch lichtmetalen velgen, sportstoelen, een multifunctioneel met leer bekleed stuur, Audi hold assist, MMI-navigatie, LED-koplampen, comfort­ airconditioning, Audi parking system achter en nog veel meer. Ook hier is het sportieve S line-pakket tijdelijk extra ­ voordelig: van € 2850,- voor € 1425,-.

De Audi A4 Lease Edition is er, ook voor privérijders, vanaf € 38.990,-.

094

Audi Magazine

up next

EEN B L IK IN D E TOEKOMST

(OLED) LICHT IN HET NAJAAR: Dit najaar komen de ultrasportieve Audi TT RS CoupĂŠ en TT RS Roadster op de markt. Met krachtig design dat naadloos aansluit bij de hightech aandrijflijn. Het pronkstuk daarvan is de nieuwe aluminium vijfcilinder TFSI turbomotor. Deze is goed voor een indrukwekkende sound en levert een vermogen van maar liefst 294 kW/400 pk. Daarmee is hij 60 pk sterker dan zijn voorgan-

Audi Magazine

TT RS

ger. Het maximale koppel is ook indrukwekkend: 480 Nm tussen 1.700 en 5.850 tpm. Mede dankzij de quattro-grip sprint de TT RS CoupĂŠ in slechts 3,7 seconden van 0-100 km/u. De nieuwe TT RS-modellen bieden keuze uit vier rijmodi en zijn standaard voorzien van Audi virtual cockpit.

En dan is er nog een echte Audiprimeur: de toepassing van OLED lichtunits in 3D-design achter.

Audi focust op de toekomst. Dat komt onder meer tot uiting in ruim 3 miljard euro aan investeringen en technologie in 2016. Een belangrijk nieuw model is de Q2, een compacte stads-SUV die standaard is voorzien van Audi connect. Met de eigen SIM-kaart inclusief onbeperkte data en roaming is de auto altijd met het internet verbonden voor Audi online services. Ook de tweede generatie Q5 is een belangrijke nieuwkomer. Deze auto wordt vanaf eind dit jaar ook in Mexico gebouwd. In 2018 introduceert Audi zijn eerste volledig elektrisch aangedreven SUV. De actieradius hiervan bedraagt ruim 500 km. Na deze auto volgt elk jaar een nieuw elektrisch model. De nieuwe A8, die in 2017 komt, is de eerste Audi die zelfstandig kan rijden en in 2025 volgen de eerste volledig autonoom rijdende modellen.

097

Audi service

Alle ruimte voor vakantie

Audidakkoffers

Kamperen, wandelen, fietsen, surfen: op vakantie heeft u er alle tijd voor. Maar heeft u ook ruimte voor de benodigd­heden? In de Audi-webshop vindt u volop inspiratie en ­oplossingen. Een tekort aan bagageruimte lost u snel op met Audi-dakdragers (tijdelijk voor € 249,- in plaats van € 299,-). De even fraaie als p ­ raktische Audi-dakkoffers zijn er al vanaf € 399,-. De Audi-dealer installeert vakkundig een trekhaak, inclusief onderspoiler of afdekkap, zodat de parkeersensoren goed blijven functioneren. Bij de trekhaak is een 13-polige kabelset inbegrepen. Vraag uw Audi-dealer naar de mogelijkheden of ga naar de Audi-shop. shop.audi.nl

vanaf € 399,-

Zorgeloos op reis met de Audi Vakantiecheck Vakanties horen zorgeloos te zijn. Een goede voorbereiding helpt daarbij. Dé manier om uw Audi voor te bereiden op een lange, Europese trip is de Audi Vakantiecheck. Daarbij controleren technici van Audi uw auto op 17 vitale punten. Als uw Audi op alle punten een goedkeurend vinkje krijgt, weet u zeker dat hij er, net als u, klaar voor is. Mochten er bij de check

098

aandachtspunten naar voren komen, dan kunt u deze doorgaans direct laten verhelpen.

Maximale betrouwbaarheid, een prettig idee om mee op reis te gaan. De Audi Vakantiecheck is tot 1 september in te plannen. Hij kost slechts € 19,- en als aardigheidje krijgt u de zelfklevende Audi-geurgekko die 60 dagen lang voor een frisse geur zorgt. audi.nl/zomer

Audi Magazine