REFERENTIEBEELDENBOEK VOOR HET BEHEER VAN DE
SINGELS IN HET ZUIDELIJK WESTERKWARTIER
Uitgave van de Gebiedscoรถperatie, als onderdeel van het project Levend Landschap.
Inhoudsopgave 1 2 2.1 2.2 3
Handleiding blz. 3 Beheermaatregelen blz. 5 Traditionele beheermaatregel blz. 5 Beheer maatregel volledig afzetten blz. 8 Referentie beelden per deelgebied blz. 11 t/m 39
Deelgebied: Zomerbeeld: Winterbeeld:
01 Eesterweg blz. 33 blz. 36 02 Lutjegast blz. 19 blz. 23 03 Lutjegast-Westerzand-Oosterzand blz. 11 blz. 15 04 Sebaldebuurster molenpolder Oost blz. 33 blz. 36 05 Grootegastermolenpolder-Sebaldebuurster molen polder W. passief beheer (niet opgenomen). 06 Doezum-Peebos blz. 27 blz. 30 07 Doezum-Grootegast-Niekerk blz. 11 blz. 15 08 Opende-Polder de Kale weg blz. 27 blz. 30 09 Opende-Kornhorn blz. 11 blz. 15 10 Opende-Strandheem blz. 33 blz. 36 11 Noordwijk-West blz. 19 blz. 23 12 Noordwijk-0ost blz. 19 blz. 23 13 Lucaswolde-Zuidpolder blz. 33 blz. 36 14 Trimunt: Kloosterweg blz. 11 blz. 15 15 Overgang noord Oude Diep blz. 27 blz. 30 16 Tolbert Noord blz. 39 17 Boerakker blz. 11 blz. 15 18 Marum-De Wilp blz. 19 blz. 23 19 Marum A7 blz. 39 20 Overgang zuid Oude Diep blz. 27 blz. 30 21 Nuis-Niebert-A7 blz. 19 blz. 23 22 Nuis-Niebert-Jonkersvaart blz. 11 blz. 15 23 Midwolde-Lettelbert-Nienoord blz. 11 blz. 15 24 Leek Zuid blz. 19 blz. 23 25 De Wilp en Zevenhuizen blz. 33 blz. 36
Bronvermelding en Foto’s: Spelregels Houtsingel Hoofdstructuur 04-08-05 Provincie Groningen. Foto’ s: Linda Meijvogel, Staatsbosbeheer André Eijkenaar, Landschapsbeheer Groningen Rikus Hagenauw, Landschapsbeheer Groningen
Handleiding Inleiding
1
Dit referentie beeldenboek is bedoeld als handvat voor de uitvoerders van de inventarisatie om samen met de eigenaren de maatregelen te bepalen die nodig zijn om singels te herstellen en te behouden. De stappen Wat heb ik; Wat wil ik en Wat moet ik doen dienen hierbij als basis.
Het uitgangspunt is de visie Houtsingelhoofdstructuur Zuidelijk Westerkwartier, waarin de spelregels zijn gericht op de kwanti -teitskenmerken. In dit referentiebeeldenboek worden deze spelregels aangevuld met maatregelen die gericht zijn op de kwaliteitskenmerken van de singels. Het Zuidelijk Westerkwartier is op basis van verschillen in het landschap ingedeeld in deelgebieden (bijlage 1). Zo onderscheiden we: • besloten gebieden; • halfopen gebieden; • open gebieden met restanten van singels. Op basis van de ontwikkelingen in deze gebieden zijn verschillende opgaven vastgesteld. De opgaven Behoud; Herstel; Omvorming tbv Landbouw; Omvorming tbv. Natuur; en Ontwikkeling worden in dit boek in beeld gebracht. Referentie of Streef beelden van “voorbeeld singels” en beelden van singels zoals we die in de praktijk tegen komen kunnen aan de hand van beeld materiaal met elkaar worden vergeleken. Zo kan zichtbaar worden aangetoond welke maatregelen er nodig zijn om aan het streefbeeld (opgave) te voldoen. Op een inventarisatie formulier worden de maatregelen gespecificeerd genoteerd. Op basis van deze gegevens kan een werkplan met begroting worden opgesteld.
Houtsingels en Elzensingels
In het Zuidelijk Westerkwartier kennen we twee typen houtsingels. Beide zijn lijnvormige elementen, bestaande uit een aaneengesloten begroeiing met uitsluitend inheemse bomen en struiken. Een aantal bomen kan worden aangewezen als overstaander (blijver) de rest wordt beheerd als hakhout. Een elzensingel bestaat meestal uit één rij beplanting gevormd door minimaal 50% Elzen. Een houtsingel is breder (minimaal 2 meter) en bestaat uit een kruid- struik- en boomlaag, in een mix van soorten (tabel bijlage 2).
Biodiversiteit
Voor beide elementen geldt dat wordt gestreefd naar maximale biodiversiteit. Dit kan worden behaald door in bredere singels takken te rillen en dood hout te laten staan of liggen. Voor beide elementen is het aanplanten van autochtone bes- en bloemdragende struiken een stimulans voor de biodiversiteit.
Beheer
In het Zuidelijk Westerkwartier is de traditionele beheermaatregel het regelmatig afzetten van een deel van de beplanting (1x per 6 jaar) zodat in 18 jaar tijd de gehele singel afgezet is geweest, met uitzondering van overstaanders. Gaten worden ingeplant. Het volledig afzetten (eindkap) zoals deze in de Friesche Wouden wordt toegepast is een voor het Zuidelijk Westkwartier minder bekende beheer methode. Deze kan worden toegepast in elzensingels bestaande uit nagenoeg alleen elzen. Om praktische redenen kunnen coupures (gaten in de singel) worden aangelegd, dit valt onder rooien en dus dient er compensatie tegenover te staan. Om te voorkomen dat de singels worden beschadigd door vee is een vee werend raster noodzakelijk. • In hoofdstuk 1 worden twee beheermaatregelen in beeld gebracht. • In hoofdstuk 2.1 “Traditioneel Beheer” wordt aan de hand van beelden de ontwikkeling van een singel van 1e ingreep, bijvoorbeeld aanplant, tot het streefbeeld getoond. Eens per 6 jaar vindt er groot onderhoud plaats, waarbij een gedeelte, de dikkere bomen, van het hakhout wordt afgezet. In jaarlijkse tussenbeurten worden de overhangende takken verwijderd. • In hoofdstuk 2.2. wordt de beheermaatregel “Volledig afzetten” in beeld gebracht. Deze zal meestal eens per 20 jaar uitgevoerd worden. In jaarlijkse tussenbeurten worden de overhangende takken verwijderd. De beelden en bijbehorende maatregelen komen steeds terug in het referentiebeeldenboek. Aan de hand hiervan kan worden bepaald in welke fase de singel die men aantreft zich ten opzichte van het streefbeeld bevindt. Het stamhout wordt afgevoerd de takken worden versnipperd of kunnen in bredere singels, zoals boven vermeld, in takkenrillen worden verwerkt.
3
4
Beheermaatregelen 2.1 Traditionele beheer maatregelen
2
Na 1e ingreep, of na aanplant Bomen afgezet en aanplant aangebracht.
4 jaar na aanplant Situatie:
Singel in ontwikkeling, met voldoende variatie in soorten en leeftijd.
Maatregelen: Zijn niet nodig.
5
6 jaar na 1e ingreep Situatie:
Dichte kruinlaag, door teveel aan bomen.
Maatregelen:
Afzetten 50% (licht creĂŤren). Zodat onderbeplanting zich goed
kan ontwikkelen. Evt. aanplant bes- en bloemdragende struiken. (zie bijlage 2).
12 jaar na 1e ingreep Situatie:
Dichte kruinlaag, door teveel aan elzen.
6
Maatregelen:
Afzetten 50% (licht creĂŤren). Zodat onderbeplanting zich goed kan ontwikkelen.
2 18 jaar na 1e ingreep | Streefbeeld is bereikt | Maatregelen:
Afzetten 50% (licht creĂŤren). Zodat jonge stoven weer goed kunnen uitlopen.
7
2.2 Beheer maatregel volledig afzetten In sommige gevallen kan de voorkeur worden gegeven aan het volledig afzetten van de singel. Dit geldt met name voor singels met 1 rij beplanting welke voor 75-100% bestaat uit elzen. Hiervoor dient altijd een vergunning te worden aangevraagd en een instandhouding verklaring te worden opgesteld.
8
2
9
10
3
Referentie beelden per deelgebied Behoud (en herstel) | Referenties Zomerbeeld
Dit zijn vooral besloten gebieden met een duidelijke singelstructuur en singelreservaatsgebieden. Gebieden waar met name behoud van singels aan de orde is en waar plaatselijk herstel nodig is.
Deelgebieden: • • • • • • •
Lutjegast-Westerzand-Oosterzand (3). Doezum-Grootegast-Niekerk (7). Opende-Kornhorn (9). Trimunt: Kloosterweg (14). Boerakker (17). Nuis-Niebert-Jonkersvaart (22). Midwolde-Lettelbert-Nienoord (23).
Het streefbeeld is een bedekking van 75 tot 100%. Er zijn hierin 3 lagen te onderscheiden, te weten een kruidlaag; een struiklaag en een boomlaag. Hoe beter deze lagen zijn ontwikkeld hoe hoger het bedekkingspercentage zal zijn. Om de biodiversiteit te bevorderen is het goed incidenteel een dode boom te laten staan, bes- bloemdragende struiken aan te planten en in bredere houtsingels takkenrillen aan te leggen. In de bijlage 2 is aangegeven welk sortiment per gebied van oudsher het meest voorkomt. Conform de algemene spelregels van de Houtsingelhoofdstructuur gelden de volgende streefbeelden: Bedekking: 75-100%: alle deelgebieden. Structuur/ondergroei: dicht: 3,17,22,23. halfopen: 7,9,14. Sortiment (hoofdsoort): Els: 3, 7,9. Els en Eik: 22,23. Eik: 14. Gemengd: alle deelgebieden.
11
Behoud (en herstel) | Referenties Zomerbeeld
Streefbeeld | Bedekking 100% Situatie:
Singel met variatie in soorten en leeftijd.
Bedekking 75-89% Situatie:
“Volgroeide singel�, bomen overheersen waardoor er te weinig licht is voor ontwik-
12
keling van de onderbeplanting.
Maatregelen:
Verjonging door 50% af te zetten.
Aanplant bes- en bloemdragende struiken. (zie bijlage 2).
3 Bedekking 50-74% Situatie:
Open singel met (te) weinig variatie in leeftijd en opbouw.
Maatregelen:
Aanplant bes- en bloemdragende struiken.(zie bijlage 2).
Bedekking <50% Situatie:
Restant singel.
Maatregelen:
Aanplant bes- en bloemdragende struiken. (zie bijlage 2).
13
Behoud (en herstel) | Referenties Zomerbeeld
2 jaar na ingreep / aanplant Situatie:
Singel in ontwikkeling.
Maatregelen:
Ingrijpen is niet nodig.
4 jaar na ingreep Situatie:
Singel in ontwikkeling.
14
Maatregelen:
Indien nodig overhangende takken verwijderen.
3
Behoud (en herstel) | Referenties Winterbeeld Dit zijn vooral besloten gebieden met een duidelijke singelstructuur en singelreservaatsgebieden. Gebieden waar met name behoud van singels aan de orde is en waar plaatselijk herstel nodig is.
Deelgebieden: • • • • • • •
Lutjegast-Westerzand-Oosterzand (3). Doezum-Grootegast-Niekerk (7). Opende-Kornhorn (9). Trimunt: Kloosterweg (14). Boerakker (17). Nuis-Niebert-Jonkersvaart (22). Midwolde-Lettelbert-Nienoord (23).
Het streefbeeld is een bedekking van 75 tot 100%. Er zijn hierin 3 lagen te onderscheiden, te weten een kruidlaag; een struiklaag en een boomlaag. Hoe beter deze lagen zijn ontwikkeld hoe hoger het bedekkingspercentage zal zijn. Om de biodiversiteit te bevorderen is het goed incidenteel een dode boom te laten staan, bes- bloemdragende struiken aan te planten en in bredere houtsingels takkenrillen aan te leggen. In de bijlage 2 is aangegeven welk sortiment per gebied van oudsher het meest voorkomt. Conform de algemene spelregels van de Houtsingelhoofdstructuur gelden de volgende streefbeelden: Bedekking: Kroonsluiting: 75-100%: alle deelgebieden. Structuur/ondergroei: dicht: 3,17,22,23. halfopen: 7,9,14. Sortiment (hoofdsoort): Els: 3, 7,9. Els en Eik: 22,23. Eik: 14. Gemengd: alle deelgebieden.
15
Behoud (en herstel) | Referenties Winterbeeld
Streefbeeld | Bedekking 100% Situatie:
Singel met variatie in soorten en leeftijd.
Bedekking 75-89% Situatie:
Bomen overheersen waardoor er te weinig licht is voor ontwikkeling van de onderbe-
16
planting.
Maatregelen:
Verjonging door 50% af te zetten.
Aanplant bes- en bloemdragende struiken. (zie bijlage 2). Enkele overstaanders laten staan.
3 Bedekking 50-74% Situatie:
Open singel met (te) weinig variatie in leeftijd en opbouw.
Maatregelen:
Afzetten 50% (licht creĂŤren). Aanplant bes- en bloemdragende
struiken. (zie bijlage 2).
Bedekking <50% Situatie:
Restant singel.
Maatregelen:
Afzetten 50%(licht creĂŤren). Aanplant bes- en bloemdragende
struiken. (zie bijlage 2).
17
Behoud (en herstel) | Referenties Winterbeeld
2 jaar na ingreep / aanplant Situatie:
Singel in ontwikkeling.
Maatregelen:
Ingrijpen is niet nodig.
4 jaar na ingreep Situatie:
Singel in ontwikkeling.
18
Maatregelen:
Indien nodig overhangende takken verwijderen.
3
Herstel (en behoud) | Referenties Zomerbeeld
Dit zijn met name gebieden waar herstel van bestaande singels gewenst is. Gebieden waar bijvoorbeeld veel gaten in de singels zijn gevallen, die door tussenplanten kunnen worden opgevuld.
Deelgebieden: • • • • • •
Lutjegast (2). Noordwijk-West (11) Noordwijk-0ost (12) Marum-De Wilp (18). Nuis-Niebert-A7 (21). Leek Zuid (24).
Het streefbeeld is een bedekking van 75 tot 100%. Er zijn hierin 3 lagen te onderscheiden, te weten een kruidlaag; een struiklaag en een boomlaag. Hoe beter deze lagen zijn ontwikkeld hoe hoger het bedekkingspercentage zal zijn. Om de biodiversiteit te bevorderen is het goed incidenteel een dode boom te laten staan, bes- bloemdragende struiken aan te planten en in bredere houtsingels takkenrillen aan te leggen. In de bijlage 2 is aangegeven welk sortiment per gebied van oudsher het meest voorkomt. Voor deze gebieden geldt van oudsher dat de ondergroei een halfopen karakter heeft. Conform de algemene spelregels van de Houtsingelhoofdstructuur gelden de volgende streefbeelden: Bedekking: Kroonsluiting: 75-100%: alle deelgebieden. Structuur/ondergroei: halfopen: 2,11,12,18,21,24. Sortiment (hoofdsoort): Els: 2,11,12,21,24. Els en Eik: 18. Gemengd: alle deelgebieden.
19
Herstel (en behoud) | Referenties Zomerbeeld
Streefbeeld | Bedekking 100%
Bedekking 75-89% Situatie:
Open singel met (te) weinig variatie in leeftijd en opbouw.
20
Maatregelen:
Afzetten 50% (licht creĂŤren). Aanplant bes- en bloemdragende struiken.
(zie bijlage 2).
3 Bedekking 50-74% Situatie:
Open singel met (te) weinig variatie in leeftijd en opbouw.
Maatregelen:
Aanplant bes- en bloemdragende struiken.(zie bijlage 2).
Bedekking <50% Situatie:
Restant singel.
Maatregelen:
Afzetten 50%(licht creĂŤren). Aanplant bes- en bloemdragende
struiken. (zie bijlage 2).
21
Herstel (en behoud) | Referenties Zomerbeeld
2 jaar na ingreep / aanplant Situatie:
Singel in ontwikkeling, met variatie in soorten en leeftijden.
Maatregelen:
Ingrijpen is niet nodig.
4 jaar na ingreep Situatie:
Singel in ontwikkeling.
22
Maatregelen:
Indien nodig overhangende takken verwijderen.
3
Herstel (en behoud) | Referenties Winterbeeld
Dit zijn met name gebieden waar herstel van bestaande singels gewenst is. Gebieden waar bijvoorbeeld veel gaten in de singels zijn gevallen, die door tussenplanten kunnen worden opgevuld.
Deelgebieden: • • • • • •
Lutjegast (2). Noordwijk-West (11) Noordwijk-0ost (12) Marum-De Wilp (18). Nuis-Niebert-A7 (21). Leek Zuid (24).
Het streefbeeld is een bedekking van 75 tot 100%. Er zijn hierin 3 lagen te onderscheiden, te weten een kruidlaag; een struiklaag en een boomlaag. Hoe beter deze lagen zijn ontwikkeld hoe hoger het bedekkingspercentage zal zijn. Om de biodiversiteit te bevorderen is het goed incidenteel een dode boom te laten staan, bes- bloemdragende struiken aan te planten en in bredere houtsingels takkenrillen aan te leggen. In de bijlage 2 is aangegeven welk sortiment per gebied van oudsher het meest voorkomt. Voor deze gebieden geldt van oudsher dat de ondergroei een halfopen karakter heeft. Conform de algemene spelregels van de Houtsingelhoofdstructuur gelden de volgende streefbeelden: Streefbeeld: Kroonsluiting: 75-100%: alle deelgebieden. Structuur/ondergroei: halfopen: 2,11,12,18,21,24. Sortiment (hoofdsoort): Els: 2,11,12,21,24. Els en Eik: 18. Gemengd: alle deelgebieden.
23
Herstel (en behoud) | Referenties Winterbeeld
Streefbeeld | Bedekking 100% Situatie:
Singel met variatie in soorten en leeftijd.
Bedekking 75-89% Situatie:
Bomen (dode) overheersen waardoor er te weinig licht is voor ontwikkeling van de
24
onderbeplanting.
Maatregelen:
Verjonging door 50% af te zetten.
Aanplant bes- en bloemdragende struiken. (zie bijlage 2). Enkele overstaanders laten staan.
3 Bedekking 50-74% Situatie:
Singel met dode bomen en weinig variatie in leeftijd en opbouw.
Maatregelen:
Afzetten 50% (licht creĂŤren). Aanplant bes- en bloemdragende
struiken. (zie bijlage 2).
Bedekking <50% Situatie:
Restant singel.
Maatregelen:
Afzetten 50% (licht creĂŤren). Aanplant bes- en bloemdragende
struiken. (zie bijlage 2).
25
Herstel (en behoud) | Referenties Winterbeeld
2 jaar na ingreep / aanplant Situatie:
Singel in ontwikkeling.
Maatregelen:
Ingrijpen is niet nodig.
4 jaar na ingreep Situatie:
Singel in ontwikkeling.
26
Maatregelen:
Indien nodig overhangende takken verwijderen.
3
Omvorming t.b.v. Natuur | Referenties Zomerbeeld
Gebieden op de overgang van gast naar beekdal, die grenzen aan natuurontwikkelingsgebieden. Gebieden waar gestreefd wordt naar een hoge ecologische diversiteit in en tussen de singels.
Deelgebieden: • • • •
Doezum-Peebos (6). Opende-Polder de Kale weg (8). Overgang noord Oude Diep (15). Overgang zuid Oude Diep (20).
Het streefbeeld is een bedekking van 75 tot 100% met hoge waarde voor de natuur. Er zijn 3 lagen te onderscheiden, te weten een kruidlaag; een struiklaag en een boomlaag. Hoe beter deze lagen zijn ontwikkeld hoe hoger het bedekkingspercentage zal zijn. Om de biodiversiteit te bevorderen is het goed incidenteel een dode boom te laten staan, bes- bloemdragende struiken aan te planten en in bredere hout singels takkenrillen aan te leggen. In de bijlage 2 is aangegeven welk sortiment per gebied van oudsher het meest voorkomt. Deze gebieden kenmerken zich door het natuurlijke karakter. Conform de algemene spelregels van de Houtsingelhoofdstructuur gelden de volgende streefbeelden: Streefbeeld: Kroonsluiting: 75-100%: alle deelgebieden. Structuur/ondergroei: dicht: 6,8. half open:8,15,20. Sortiment (hoofdsoort): Els: 6,8,15,20. Gemengd: alle deelgebieden
27
Omvorming t.b.v. Natuur | Referenties Zomerbeeld
Streefbeeld | Bedekking 100%
Bedekking 75-89% Situatie:
Singel met variatie.
28
Maatregelen:
Afzetten enkele bomen, om variatie in opbouw te behouden.
Takken verwerken in de singel.
3 Bedekking 50-74% Situatie:
Singel in ontwikkeling.
Maatregelen:
Enkele elzen afzetten, aanplant met bes- en bloemdragende
struiken. (zie bijlage 2).
29
3
Omvorming t.b.v. Natuur | Referenties Winterbeeld
Gebieden op de overgang van gast naar beekdal, die grenzen aan natuurontwikkelingsgebieden. Gebieden waar gestreefd wordt naar een hoge ecologische diversiteit in en tussen de singels.
Deelgebieden: • • • •
Doezum-Peebos (6). Opende-Polder de Kale weg (8). Overgang noord Oude Diep (15). Overgang zuid Oude Diep (20).
Het streefbeeld is een bedekking van 75 tot 100% met hoge waarde voor de natuur. Er zijn 3 lagen te onderscheiden, te weten een kruidlaag; een struiklaag en een boomlaag. Hoe beter deze lagen zijn ontwikkeld hoe hoger het bedekkingspercentage zal zijn. Om de biodiversiteit te bevorderen is het goed incidenteel een dode boom te laten staan, bes- bloemdragende struiken aan te planten en in bredere houtsingels takkenrillen aan te leggen. In de bijlage 2 is aangegeven welk sortiment per gebied van oudsher het meest voorkomt. Deze gebieden kenmerken zich door het natuurlijke karakter. Conform de algemene spelregels van de Houtsingelhoofdstructuur gelden de volgende streefbeelden: Streefbeeld: Kroonsluiting: 75-100%: alle deelgebieden. Structuur/ondergroei: dicht: 6,8. half open:8,15,20. Sortiment (hoofdsoort): Els: 6,8,15,20. Gemengd: alle deelgebieden.
30
Streefbeeld | Bedekking 100% Situatie:
Singel met variatie in soorten en leeftijd.
Bedekking 75-89% Situatie:
Bomen overheersen waardoor er te weinig licht is voor ontwikkeling van de onderbe-
planting.
Maatregelen:
Verjonging door 50% af te zetten.
Aanplant bes- en bloemdragende struiken. (zie bijlage 2). Enkele overstaanders laten staan.
31
Omvorming t.b.v. Natuur | Referenties Winterbeeld
1e jaar na ingreep: bedekking 50-74% Situatie:
Singel in ontwikkeling.
32
Maatregelen:
Ingrijpen is niet nodig.
3
Omvorming t.b.v. Landbouw | Referenties Zomerbeeld
Gebieden waar de hoofdfunctie landbouw is, en waar aan verplaatsing van singels meer ruimte wordt geboden dan in behoud- en herstelgebieden.
Deelgebieden: • • • • •
Eesterweg (1). Sebaldebuurster molenpolder Oost (4). Opende-Strandheem (10). Lucaswolde-Zuidpolder (13). De Wilp en Zevenhuizen (25).
Binnen deze gebieden is ruimte voor perceelsvergroting ten behoeve van de landbouw. Restanten mogen worden gerooid mits er compensatie tegenover staat. Het streefbeeld is een bedekking van 75 tot 100 % en kenmerkt zich door een open onderbegroeiing. Singels rond erven dienen behouden en/of hersteld te worden. Om de biodiversiteit te bevorderen is het goed incidenteel een dode boom te laten staan, bes- bloemdragende struiken aan te planten en in bredere houtsingels takkenrillen aan te leggen. In de bijlage 2 is aangegeven welk sortiment per gebied van oudsher het meest voorkomt. Deze gebieden kenmerken zich door transparante bomenrijen/singels en delen van bomenrijen/singels. Conform de algemene spelregels van de Houtsingelhoofdstructuur gelden de volgende streefbeelden: Streefbeeld: Kroonsluiting: 75-100%: alle deelgebieden. Structuur/ondergroei: half open: 4,10,13. open: 1,25. Sortiment (hoofdsoort): Els: 4,10,13. Eik: 25 Gemengd: alle deelgebieden.
33
Omvorming t.b.v. Landbouw | Referenties Zomerbeeld
Streefbeeld | Bedekking 75-100%
Bedekking 50-74% Situatie:
Lengtesingels te open Dwarssingel is een restant.
34
Maatregelen:
Dwarssingel: Aanplant bomen en bes- en Lengtesingels: Aanplant bes- en bloem- bloemdragende struiken. (zie bijlage 2). dragende struiken. (zie bijlage 2). Of: Dwarssingel rooien en compenseren.
3 Bedekking < 50% Situatie:
Restant singel.
Maatregelen:
Afzetten 50%(licht creĂŤren). Aanplant bes- en bloemdragende
struiken.(zie bijlage 2). Of: Rooien en compenseren.
35
3
Omvorming t.b.v. Landbouw | Referenties Winterbeeld Gebieden waar de hoofdfunctie landbouw is, en waar aan verplaatsing van singels meer ruimte wordt geboden dan in behoud- en herstelgebieden.
Deelgebieden: • • • • •
Eesterweg (1). Sebaldebuurster molenpolder Oost (4). Opende-Strandheem (10). Lucaswolde-Zuidpolder (13). De Wilp en Zevenhuizen (25).
Binnen deze gebieden is ruimte voor perceelsvergroting ten behoeve van de landbouw. Restanten mogen worden gerooid mits er compensatie tegenover staat. Het streefbeeld is een bedekking van 75 tot 100 % en kenmerkt zich door een open onderbegroeiing. Singels rond erven dienen behouden en/of hersteld te worden. Om de biodiversiteit te bevorderen is het goed incidenteel een dode boom te laten staan, bes- bloemdragende struiken aan te planten en in bredere houtsingels takkenrillen aan te leggen. In de bijlage 2 is aangegeven welk sortiment per gebied van oudsher het meest voorkomt. Deze gebieden kenmerken zich door transparante bomenrijen/singels en delen van bomenrijen/singels. Conform de algemene spelregels van de Houtsingelhoofdstructuur gelden de volgende streefbeelden: Streefbeeld: Kroonsluiting: 75%-100%: alle deelgebieden. Structuur/ondergroei: half open: 4,10,13. open: 1,25. Sortiment (hoofdsoort): Els: 4,10,13. Eik: 25. Gemengd: alle deelgebieden.
36
Streefbeeld | Bedekking 75%
Bedekking 50-74% Situatie:
Dode bomen overheersen waardoor er te weinig licht is voor ontwikkeling van de on-
derbeplanting.
Maatregelen:
Verjonging door 50% af te zetten.
Aanplant bes- en bloemdragende struiken. (zie bijlage 2). Enkele overstaanders laten staan. Of: Rooien en compenseren.
37
Omvorming t.b.v. Landbouw | Referenties Winterbeeld
Bedekking < 50% Situatie:
Restant singel.
38
Maatregelen:
Afzetten 50%(licht creĂŤren). Aanplant bes- en bloemdragende
struiken. Of: Rooien en compenseren.
(Her)ontwikkeling | Referenties
3
Gebieden waar veel nieuwe ontwikkelingen spelen, en waar realisatie van nieuwe, sterke landschapsstructuren gewenst is.
Deelgebieden: â&#x20AC;˘ Tolbert Noord (16). â&#x20AC;˘ Marum A7 (19).
Het streefbeeld is een bedekking van 75 tot 100% en komt overeen met de streefbeelden van Behoud en Herstel. Er zijn hierin 3 lagen te onderscheiden, te weten een kruidlaag; een struiklaag en een boomlaag. Hoe beter deze lagen zijn ontwikkeld hoe hoger het bedekkingspercentage zal zijn. Om de biodiversiteit te bevorderen is het goed incidenteel een dode boom te laten staan, bes- bloemdragende struiken aan te planten en in bredere houtsingels takkenrillen aan te leggen. In de bijlage 2 is aangegeven welk sortiment per gebied van oudsher het meest voorkomt. Conform de algemene spelregels van de Houtsingelhoofdstructuur gelden de volgende streefbeelden: Streefbeeld: Kroonsluiting: 75%-100%: alle deelgebieden. Structuur/ondergroei: dicht: 16. half open: 19. Sortiment (hoofdsoort): Els: 16,19. Gemengd: alle deelgebieden
Voor referentie beelden zie Behoud en Herstel op pagina
39
Kaartbijlage 1
Houtsingel Hoofdstructuur
Kaartbijlage Kaartlegenda Houtsingel Hoofdstructuur ZWK gemeente grens
06 06
02 Lutjegast
08
03 Lutjegast - Westerzand - Oosterzand 30
06 Doezum - Peebos
08 Opende - Polder de Kale Weg 70 09 Opende - Kornhorn
14
12 Noordwijk - Oost
60 Kaartlegenda
14 Kloosterweg
71 32 15 Overgang Noord Oude Diep
21
1 16 Tolbert - 6 Noord 12
22 20 Overgang Zuid Oude Diep
gemeente grens 80 02 Lutjegast
06 Doezum - Peebos
02 91
11 507 1 Doezum - Grootegast - Niekerk 08 Opende - Polder de Kale Weg 09 Opende - Kornhorn
21 Nuis - Niebert - A7 42 22 Nuis - Niebert - Jonkersvaart
11 Noordwijk - West
23 Midwolde - Lettelbert - Nienoord
14 Kloosterweg
24 Leek - Zuid
18
90
19 Marum - A7
registers, Apeldoorn.
60
03 Lutjegast - Westerzand - Oosterzan
17 Boerakker
ngels ZWK
11
60
11 Noordwijk - West
18 Marum - De Wilp
09
20
07 Doezum - Grootegast - Niekerk
06
41
81 12 Noordwijk - Oost 15 Overgang Noord Oude Diep 16 Tolbert - Noord 17 Boerakker 18 Marum - De Wilp 19 Marum - A7 20 Overgang Zuid Oude Diep 21 Nuis - Niebert - A7
schaal
: 1:100.000
datum kaart
: juni 2015
bron gegevens : Landschapsbeheer Groningen naam rapport : referentiebeeldenboek beheer houtsingels ZWK
Kaart: Copyright Š 2015, Landschapsbeheer Groningen Topografische ondergrond: Copyright Š 2013, Dienst voor het kadaster en openbare registers, Apeldoorn.
22 Nuis - Niebert - Jonkersvaart 23 Midwolde - Lettelbert - Nienoord 24 Leek - Zuid
03
02
07
06 06
06
08
17
12
23 16
09 11
15
20 19
14 18
21 22 24
hb hb mb mb mb mb ms hs hs
mb
mb
mb
mb
mb
ms
hs
hs
Zandrug Grootegast Doezum Oldekerk
hb
Zandrug Lutjegast
hb hoofdsoort boom hs hoofdsoort struik mb mengsoort boom ms mengsoort struik
Af en toe komen voor:
zoete kers tweestijlige meidoorn zwarte bes vuilboom hazelaar gewone vlier
Grens tussen Zuid en Noord is de weg van Tolbert naar Marum
Zwarte els Alnus glutinosa Gewone es Fraxinus excelsior Lijsterbes Sorbus aucuparia Populier Populus Zachte berk Betula pubescens Zomereik Quercus robur Grauwe wilg Salix cinerea Eenstijlige meidoorn Crataegus monogyna Sleedoorn Prunus spinosa
Soort boom of struik
trosvlier peterselievlier schietwilg geoorde wilg beuk iep
hs
ms
0
hb
mb
mb
mb
0
hb
Zandrug Kornhorn
esdoorn hondsroos gelderse roos kamperfoelie
hs
hs
0
hb
mb
0
mb
0
mb
Gebied de Haar
hs
hs
0
hb
mb
0
0
0
hb
Zandrug Marum Tolbert Leek Zuid
hs
hs
mb
hb
mb
mb
0
mb
hb
Zandrug Marum Tolbert Leek Noord
Bijlage 2