Referentiebeeldenboek

REFERENTIEBEELDENBOEK VOOR HET BEHEER VAN DE

SINGELS IN HET ZUIDELIJK WESTERKWARTIER

Uitgave van de Gebiedscoรถperatie, als onderdeel van het project Levend Landschap.

Inhoudsopgave 1 2 2.1 2.2 3

Handleiding blz. 3 Beheermaatregelen blz. 5 Traditionele beheermaatregel blz. 5 Beheer maatregel volledig afzetten blz. 8 Referentie beelden per deelgebied blz. 11 t/m 39

Deelgebied: Zomerbeeld: Winterbeeld:

01 Eesterweg blz. 33 blz. 36 02 Lutjegast blz. 19 blz. 23 03 Lutjegast-Westerzand-Oosterzand blz. 11 blz. 15 04 Sebaldebuurster molenpolder Oost blz. 33 blz. 36 05 Grootegastermolenpolder-Sebaldebuurster molen polder W. passief beheer (niet opgenomen).

06 Doezum-Peebos blz. 27 blz. 30 07 Doezum-Grootegast-Niekerk blz. 11 blz. 15 08 Opende-Polder de Kale weg blz. 27 blz. 30 09 Opende-Kornhorn blz. 11 blz. 15 10 Opende-Strandheem blz. 33 blz. 36 11 Noordwijk-West blz. 19 blz. 23 12 Noordwijk-0ost blz. 19 blz. 23 13 Lucaswolde-Zuidpolder blz. 33 blz. 36 14 Trimunt: Kloosterweg blz. 11 blz. 15 15 Overgang noord Oude Diep blz. 27 blz. 30 16 Tolbert Noord blz. 39 17 Boerakker blz. 11 blz. 15 18 Marum-De Wilp blz. 19 blz. 23 19 Marum A7 blz. 39 20 Overgang zuid Oude Diep blz. 27 blz. 30 21 Nuis-Niebert-A7 blz. 19 blz. 23 22 Nuis-Niebert-Jonkersvaart blz. 11 blz. 15 23 Midwolde-Lettelbert-Nienoord blz. 11 blz. 15 24 Leek Zuid blz. 19 blz. 23 25 De Wilp en Zevenhuizen blz. 33 blz. 36

Bronvermelding en Foto’s: Spelregels Houtsingel Hoofdstructuur 04-08-05 Provincie Groningen.

Foto’ s: Linda Meijvogel, Staatsbosbeheer André Eijkenaar, Landschapsbeheer Groningen Rikus Hagenauw, Landschapsbeheer Groningen

Handleiding Inleiding

1

Dit referentie beeldenboek is bedoeld als handvat voor de uitvoerders van de inventarisatie om samen met de eigenaren de maatregelen te bepalen die nodig zijn om singels te herstellen en te behouden.

De stappen Wat heb ik; Wat wil ik en Wat moet ik doen dienen hierbij als basis.

Het uitgangspunt is de visie Houtsingelhoofdstructuur Zuidelijk Westerkwartier, waarin de spelregels zijn gericht op de kwanti -teitskenmerken. In dit referentiebeeldenboek worden deze spelregels aangevuld met maatregelen die gericht zijn op de kwaliteitskenmerken van de singels.

Het Zuidelijk Westerkwartier is op basis van verschillen in het landschap ingedeeld in deelgebieden (bijlage 1).

Zo onderscheiden we: • besloten gebieden; • halfopen gebieden; • open gebieden met restanten van singels.

Op basis van de ontwikkelingen in deze gebieden zijn verschillende opgaven vastgesteld.

De opgaven Behoud; Herstel; Omvorming tbv Landbouw; Omvorming tbv. Natuur; en Ontwikkeling worden in dit boek in beeld gebracht.

Referentie of Streef beelden van “voorbeeld singels” en beelden van singels zoals we die in de praktijk tegen komen kunnen aan de hand van beeld materiaal met elkaar worden vergeleken. Zo kan zichtbaar worden aangetoond welke maatregelen er nodig zijn om aan het streefbeeld (opgave) te voldoen.

Op een inventarisatie formulier worden de maatregelen gespecificeerd genoteerd. Op basis van deze gegevens kan een werkplan met begroting worden opgesteld.

Houtsingels en Elzensingels

In het Zuidelijk Westerkwartier kennen we twee typen houtsingels.

Beide zijn lijnvormige elementen, bestaande uit een aaneengesloten begroeiing met uitsluitend inheemse bomen en struiken. Een aantal bomen kan worden aangewezen als overstaander (blijver) de rest wordt beheerd als hakhout.

Een elzensingel bestaat meestal uit één rij beplanting gevormd door minimaal 50% Elzen.

Een houtsingel is breder (minimaal 2 meter) en bestaat uit een kruid- struik- en boomlaag, in een mix van soorten (tabel bijlage 2).

Biodiversiteit

Voor beide elementen geldt dat wordt gestreefd naar maximale biodiversiteit. Dit kan worden behaald door in bredere singels takken te rillen en dood hout te laten staan of liggen. Voor beide elementen is het aanplanten van autochtone bes- en bloemdragende struiken een stimulans voor de biodiversiteit.

Beheer

In het Zuidelijk Westerkwartier is de traditionele beheermaatregel het regelmatig afzetten van een deel van de beplanting (1x per 6 jaar) zodat in 18 jaar tijd de gehele singel afgezet is geweest, met uitzondering van overstaanders. Gaten worden ingeplant.

Het volledig afzetten (eindkap) zoals deze in de Friesche Wouden wordt toegepast is een voor het Zuidelijk Westkwartier minder bekende beheer methode. Deze kan worden toegepast in elzensingels bestaande uit nagenoeg alleen elzen.

Om praktische redenen kunnen coupures (gaten in de singel) worden aangelegd, dit valt onder rooien en dus dient er compensatie tegenover te staan.

Om te voorkomen dat de singels worden beschadigd door vee is een vee werend raster noodzakelijk.

• In hoofdstuk 1 worden twee beheermaatregelen in beeld gebracht.

• In hoofdstuk 2.1 “Traditioneel Beheer” wordt aan de hand van beelden de ontwikkeling van een singel van 1e ingreep, bijvoorbeeld aanplant, tot het streefbeeld getoond. Eens per 6 jaar vindt er groot onderhoud plaats, waarbij een gedeelte, de dikkere bomen, van het hakhout wordt afgezet.

In jaarlijkse tussenbeurten worden de overhangende takken verwijderd.

• In hoofdstuk 2.2. wordt de beheermaatregel “Volledig afzetten” in beeld gebracht.

Deze zal meestal eens per 20 jaar uitgevoerd worden. In jaarlijkse tussenbeurten worden de overhangende takken verwijderd.

De beelden en bijbehorende maatregelen komen steeds terug in het referentiebeeldenboek. Aan de hand hiervan kan worden bepaald in welke fase de singel die men aantreft zich ten opzichte van het streefbeeld bevindt.

Het stamhout wordt afgevoerd de takken worden versnipperd of kunnen in bredere singels, zoals boven vermeld, in takkenrillen worden verwerkt.

3

4

Beheermaatregelen 2.1 Traditionele beheer maatregelen

2

Na 1e ingreep, of na aanplant Bomen afgezet en aanplant aangebracht.

4 jaar na aanplant Situatie:

Singel in ontwikkeling, met voldoende variatie in soorten en leeftijd.

Maatregelen: Zijn niet nodig.

5

6 jaar na 1e ingreep Situatie:

Dichte kruinlaag, door teveel aan bomen.

Maatregelen:

Afzetten 50% (licht creĂŤren).

Zodat onderbeplanting zich goed

kan ontwikkelen.

Evt. aanplant bes- en bloemdragende struiken. (zie bijlage 2).

12 jaar na 1e ingreep Situatie:

Dichte kruinlaag, door teveel aan elzen.

6

Maatregelen:

Afzetten 50% (licht creĂŤren).

Zodat onderbeplanting zich goed kan ontwikkelen.

2 18 jaar na 1e ingreep | Streefbeeld is bereikt | Maatregelen:

Afzetten 50% (licht creĂŤren).

Zodat jonge stoven weer goed kunnen uitlopen.

7

2.2 Beheer maatregel volledig afzetten In sommige gevallen kan de voorkeur worden gegeven aan het volledig afzetten van de singel.

Dit geldt met name voor singels met 1 rij beplanting welke voor 75-100% bestaat uit elzen.

Hiervoor dient altijd een vergunning te worden aangevraagd en een instandhouding verklaring te worden opgesteld.

8

2

9

10

3

Referentie beelden per deelgebied Behoud (en herstel) | Referenties Zomerbeeld

Dit zijn vooral besloten gebieden met een duidelijke singelstructuur en singelreservaatsgebieden. Gebieden waar met name behoud van singels aan de orde is en waar plaatselijk herstel nodig is.

Deelgebieden: • • • • • • •

Lutjegast-Westerzand-Oosterzand (3).

Doezum-Grootegast-Niekerk (7).

Opende-Kornhorn (9).

Trimunt: Kloosterweg (14).

Boerakker (17).

Nuis-Niebert-Jonkersvaart (22).

Midwolde-Lettelbert-Nienoord (23).

Het streefbeeld is een bedekking van 75 tot 100%.

Er zijn hierin 3 lagen te onderscheiden, te weten een kruidlaag; een struiklaag en een boomlaag.

Hoe beter deze lagen zijn ontwikkeld hoe hoger het bedekkingspercentage zal zijn.

Om de biodiversiteit te bevorderen is het goed incidenteel een dode boom te laten staan, bes- bloemdragende struiken aan te planten en in bredere houtsingels takkenrillen aan te leggen.

In de bijlage 2 is aangegeven welk sortiment per gebied van oudsher het meest voorkomt.

Conform de algemene spelregels van de Houtsingelhoofdstructuur gelden de volgende streefbeelden: Bedekking: 75-100%: alle deelgebieden.

Structuur/ondergroei: dicht: 3,17,22,23. halfopen: 7,9,14.

Sortiment (hoofdsoort): Els: 3, 7,9.

Els en Eik: 22,23.

Eik: 14.

Gemengd: alle deelgebieden.

11

Behoud (en herstel) | Referenties Zomerbeeld

Streefbeeld | Bedekking 100% Situatie:

Singel met variatie in soorten en leeftijd.

Bedekking 75-89% Situatie:

“Volgroeide singel�, bomen overheersen waardoor er te weinig licht is voor ontwik-

12

keling van de onderbeplanting.

Maatregelen:

Verjonging door 50% af te zetten.

Aanplant bes- en bloemdragende struiken. (zie bijlage 2).

3 Bedekking 50-74% Situatie:

Open singel met (te) weinig variatie in leeftijd en opbouw.

Maatregelen:

Aanplant bes- en bloemdragende struiken.(zie bijlage 2).

Bedekking <50% Situatie:

Restant singel.

Maatregelen:

Aanplant bes- en bloemdragende struiken. (zie bijlage 2).

13

Behoud (en herstel) | Referenties Zomerbeeld

2 jaar na ingreep / aanplant Situatie:

Singel in ontwikkeling.

Maatregelen:

Ingrijpen is niet nodig.

4 jaar na ingreep Situatie:

Singel in ontwikkeling.

14

Maatregelen:

Indien nodig overhangende takken verwijderen.

3

Behoud (en herstel) | Referenties Winterbeeld Dit zijn vooral besloten gebieden met een duidelijke singelstructuur en singelreservaatsgebieden.

Gebieden waar met name behoud van singels aan de orde is en waar plaatselijk herstel nodig is.

Deelgebieden: • • • • • • •

Lutjegast-Westerzand-Oosterzand (3).

Doezum-Grootegast-Niekerk (7).

Opende-Kornhorn (9).

Trimunt: Kloosterweg (14).

Boerakker (17).

Nuis-Niebert-Jonkersvaart (22).

Midwolde-Lettelbert-Nienoord (23).

Het streefbeeld is een bedekking van 75 tot 100%.

Er zijn hierin 3 lagen te onderscheiden, te weten een kruidlaag; een struiklaag en een boomlaag.

Hoe beter deze lagen zijn ontwikkeld hoe hoger het bedekkingspercentage zal zijn.

Om de biodiversiteit te bevorderen is het goed incidenteel een dode boom te laten staan, bes- bloemdragende struiken aan te planten en in bredere houtsingels takkenrillen aan te leggen.

In de bijlage 2 is aangegeven welk sortiment per gebied van oudsher het meest voorkomt.

Conform de algemene spelregels van de Houtsingelhoofdstructuur gelden de volgende streefbeelden: Bedekking: Kroonsluiting: 75-100%: alle deelgebieden.

Structuur/ondergroei: dicht: 3,17,22,23. halfopen: 7,9,14.

Sortiment (hoofdsoort): Els: 3, 7,9.

Els en Eik: 22,23.

Eik: 14.

Gemengd: alle deelgebieden.

15

Behoud (en herstel) | Referenties Winterbeeld

Streefbeeld | Bedekking 100% Situatie:

Singel met variatie in soorten en leeftijd.

Bedekking 75-89% Situatie:

Bomen overheersen waardoor er te weinig licht is voor ontwikkeling van de onderbe-

16

planting.

Maatregelen:

Verjonging door 50% af te zetten.

Aanplant bes- en bloemdragende struiken. (zie bijlage 2).

Enkele overstaanders laten staan.

3 Bedekking 50-74% Situatie:

Open singel met (te) weinig variatie in leeftijd en opbouw.

Maatregelen:

Afzetten 50% (licht creĂŤren).

Aanplant bes- en bloemdragende

struiken. (zie bijlage 2).

Bedekking <50% Situatie:

Restant singel.

Maatregelen:

Afzetten 50%(licht creĂŤren).

Aanplant bes- en bloemdragende

struiken. (zie bijlage 2).

17

Behoud (en herstel) | Referenties Winterbeeld

2 jaar na ingreep / aanplant Situatie:

Singel in ontwikkeling.

Maatregelen:

Ingrijpen is niet nodig.

4 jaar na ingreep Situatie:

Singel in ontwikkeling.

18

Maatregelen:

Indien nodig overhangende takken verwijderen.

3

Herstel (en behoud) | Referenties Zomerbeeld

Dit zijn met name gebieden waar herstel van bestaande singels gewenst is. Gebieden waar bijvoorbeeld veel gaten in de singels zijn gevallen, die door tussenplanten kunnen worden opgevuld.

Deelgebieden: • • • • • •

Lutjegast (2).

Noordwijk-West (11) Noordwijk-0ost (12) Marum-De Wilp (18).

Nuis-Niebert-A7 (21).

Leek Zuid (24).

Het streefbeeld is een bedekking van 75 tot 100%. Er zijn hierin 3 lagen te onderscheiden, te weten een kruidlaag; een struiklaag en een boomlaag. Hoe beter deze lagen zijn ontwikkeld hoe hoger het bedekkingspercentage zal zijn. Om de biodiversiteit te bevorderen is het goed incidenteel een dode boom te laten staan, bes- bloemdragende struiken aan te planten en in bredere houtsingels takkenrillen aan te leggen.

In de bijlage 2 is aangegeven welk sortiment per gebied van oudsher het meest voorkomt.

Voor deze gebieden geldt van oudsher dat de ondergroei een halfopen karakter heeft.

Conform de algemene spelregels van de Houtsingelhoofdstructuur gelden de volgende streefbeelden: Bedekking: Kroonsluiting: 75-100%: alle deelgebieden.

Structuur/ondergroei: halfopen: 2,11,12,18,21,24.

Sortiment (hoofdsoort): Els: 2,11,12,21,24.

Els en Eik: 18.

Gemengd: alle deelgebieden.

19

Herstel (en behoud) | Referenties Zomerbeeld

Streefbeeld | Bedekking 100%

Bedekking 75-89% Situatie:

Open singel met (te) weinig variatie in leeftijd en opbouw.

20

Maatregelen:

Afzetten 50% (licht creĂŤren).

Aanplant bes- en bloemdragende struiken.

(zie bijlage 2).

3 Bedekking 50-74% Situatie:

Open singel met (te) weinig variatie in leeftijd en opbouw.

Maatregelen:

Aanplant bes- en bloemdragende struiken.(zie bijlage 2).

Bedekking <50% Situatie:

Restant singel.

Maatregelen:

Afzetten 50%(licht creĂŤren).

Aanplant bes- en bloemdragende

struiken. (zie bijlage 2).

21

Herstel (en behoud) | Referenties Zomerbeeld

2 jaar na ingreep / aanplant Situatie:

Singel in ontwikkeling, met variatie in soorten en leeftijden.

Maatregelen:

Ingrijpen is niet nodig.

4 jaar na ingreep Situatie:

Singel in ontwikkeling.

22

Maatregelen:

Indien nodig overhangende takken verwijderen.

3

Herstel (en behoud) | Referenties Winterbeeld

Dit zijn met name gebieden waar herstel van bestaande singels gewenst is. Gebieden waar bijvoorbeeld veel gaten in de singels zijn gevallen, die door tussenplanten kunnen worden opgevuld.

Deelgebieden: • • • • • •

Lutjegast (2).

Noordwijk-West (11) Noordwijk-0ost (12) Marum-De Wilp (18).

Nuis-Niebert-A7 (21).

Leek Zuid (24).

Het streefbeeld is een bedekking van 75 tot 100%. Er zijn hierin 3 lagen te onderscheiden, te weten een kruidlaag; een struiklaag en een boomlaag. Hoe beter deze lagen zijn ontwikkeld hoe hoger het bedekkingspercentage zal zijn. Om de biodiversiteit te bevorderen is het goed incidenteel een dode boom te laten staan, bes- bloemdragende struiken aan te planten en in bredere houtsingels takkenrillen aan te leggen.

In de bijlage 2 is aangegeven welk sortiment per gebied van oudsher het meest voorkomt.

Voor deze gebieden geldt van oudsher dat de ondergroei een halfopen karakter heeft.

Conform de algemene spelregels van de Houtsingelhoofdstructuur gelden de volgende streefbeelden: Streefbeeld: Kroonsluiting: 75-100%: alle deelgebieden.

Structuur/ondergroei: halfopen: 2,11,12,18,21,24.

Sortiment (hoofdsoort): Els: 2,11,12,21,24.

Els en Eik: 18.

Gemengd: alle deelgebieden.

23

Herstel (en behoud) | Referenties Winterbeeld

Streefbeeld | Bedekking 100% Situatie:

Singel met variatie in soorten en leeftijd.

Bedekking 75-89% Situatie:

Bomen (dode) overheersen waardoor er te weinig licht is voor ontwikkeling van de

24

onderbeplanting.

Maatregelen:

Verjonging door 50% af te zetten.

Aanplant bes- en bloemdragende struiken. (zie bijlage 2).

Enkele overstaanders laten staan.

3 Bedekking 50-74% Situatie:

Singel met dode bomen en weinig variatie in leeftijd en opbouw.

Maatregelen:

Afzetten 50% (licht creĂŤren).

Aanplant bes- en bloemdragende

struiken. (zie bijlage 2).

Bedekking <50% Situatie:

Restant singel.

Maatregelen:

Afzetten 50% (licht creĂŤren).

Aanplant bes- en bloemdragende

struiken. (zie bijlage 2).

25

Herstel (en behoud) | Referenties Winterbeeld

2 jaar na ingreep / aanplant Situatie:

Singel in ontwikkeling.

Maatregelen:

Ingrijpen is niet nodig.

4 jaar na ingreep Situatie:

Singel in ontwikkeling.

26

Maatregelen:

Indien nodig overhangende takken verwijderen.

3

Omvorming t.b.v. Natuur | Referenties Zomerbeeld

Gebieden op de overgang van gast naar beekdal, die grenzen aan natuurontwikkelingsgebieden. Gebieden waar gestreefd wordt naar een hoge ecologische diversiteit in en tussen de singels.

Deelgebieden: • • • •

Doezum-Peebos (6).

Opende-Polder de Kale weg (8).

Overgang noord Oude Diep (15).

Overgang zuid Oude Diep (20).

Het streefbeeld is een bedekking van 75 tot 100% met hoge waarde voor de natuur. Er zijn 3 lagen te onderscheiden, te weten een kruidlaag; een struiklaag en een boomlaag. Hoe beter deze lagen zijn ontwikkeld hoe hoger het bedekkingspercentage zal zijn. Om de biodiversiteit te bevorderen is het goed incidenteel een dode boom te laten staan, bes- bloemdragende struiken aan te planten en in bredere hout singels takkenrillen aan te leggen.

In de bijlage 2 is aangegeven welk sortiment per gebied van oudsher het meest voorkomt.

Deze gebieden kenmerken zich door het natuurlijke karakter.

Conform de algemene spelregels van de Houtsingelhoofdstructuur gelden de volgende streefbeelden: Streefbeeld: Kroonsluiting: 75-100%: alle deelgebieden.

Structuur/ondergroei: dicht: 6,8. half open:8,15,20.

Sortiment (hoofdsoort): Els: 6,8,15,20.

Gemengd: alle deelgebieden

27

Omvorming t.b.v. Natuur | Referenties Zomerbeeld

Streefbeeld | Bedekking 100%

Bedekking 75-89% Situatie:

Singel met variatie.

28

Maatregelen:

Afzetten enkele bomen, om variatie in opbouw te behouden.

Takken verwerken in de singel.

3 Bedekking 50-74% Situatie:

Singel in ontwikkeling.

Maatregelen:

Enkele elzen afzetten, aanplant met bes- en bloemdragende

struiken. (zie bijlage 2).

29

3

Omvorming t.b.v. Natuur | Referenties Winterbeeld

Gebieden op de overgang van gast naar beekdal, die grenzen aan natuurontwikkelingsgebieden. Gebieden waar gestreefd wordt naar een hoge ecologische diversiteit in en tussen de singels.

Deelgebieden: • • • •

Doezum-Peebos (6).

Opende-Polder de Kale weg (8).

Overgang noord Oude Diep (15).

Overgang zuid Oude Diep (20).

Het streefbeeld is een bedekking van 75 tot 100% met hoge waarde voor de natuur. Er zijn 3 lagen te onderscheiden, te weten een kruidlaag; een struiklaag en een boomlaag. Hoe beter deze lagen zijn ontwikkeld hoe hoger het bedekkingspercentage zal zijn. Om de biodiversiteit te bevorderen is het goed incidenteel een dode boom te laten staan, bes- bloemdragende struiken aan te planten en in bredere houtsingels takkenrillen aan te leggen.

In de bijlage 2 is aangegeven welk sortiment per gebied van oudsher het meest voorkomt.

Deze gebieden kenmerken zich door het natuurlijke karakter.

Conform de algemene spelregels van de Houtsingelhoofdstructuur gelden de volgende streefbeelden: Streefbeeld: Kroonsluiting: 75-100%: alle deelgebieden.

Structuur/ondergroei: dicht: 6,8. half open:8,15,20.

Sortiment (hoofdsoort): Els: 6,8,15,20.

Gemengd: alle deelgebieden.

30

Streefbeeld | Bedekking 100% Situatie:

Singel met variatie in soorten en leeftijd.

Bedekking 75-89% Situatie:

Bomen overheersen waardoor er te weinig licht is voor ontwikkeling van de onderbe-

planting.

Maatregelen:

Verjonging door 50% af te zetten.

Aanplant bes- en bloemdragende struiken. (zie bijlage 2).

Enkele overstaanders laten staan.

31

Omvorming t.b.v. Natuur | Referenties Winterbeeld

1e jaar na ingreep: bedekking 50-74% Situatie:

Singel in ontwikkeling.

32

Maatregelen:

Ingrijpen is niet nodig.

3

Omvorming t.b.v. Landbouw | Referenties Zomerbeeld

Gebieden waar de hoofdfunctie landbouw is, en waar aan verplaatsing van singels meer ruimte wordt geboden dan in behoud- en herstelgebieden.

Deelgebieden: • • • • •

Eesterweg (1).

Sebaldebuurster molenpolder Oost (4).

Opende-Strandheem (10).

Lucaswolde-Zuidpolder (13).

De Wilp en Zevenhuizen (25).

Binnen deze gebieden is ruimte voor perceelsvergroting ten behoeve van de landbouw. Restanten mogen worden gerooid mits er compensatie tegenover staat. Het streefbeeld is een bedekking van 75 tot 100 % en kenmerkt zich door een open onderbegroeiing.

Singels rond erven dienen behouden en/of hersteld te worden. Om de biodiversiteit te bevorderen is het goed incidenteel een dode boom te laten staan, bes- bloemdragende struiken aan te planten en in bredere houtsingels takkenrillen aan te leggen. In de bijlage 2 is aangegeven welk sortiment per gebied van oudsher het meest voorkomt.

Deze gebieden kenmerken zich door transparante bomenrijen/singels en delen van bomenrijen/singels.

Conform de algemene spelregels van de Houtsingelhoofdstructuur gelden de volgende streefbeelden: Streefbeeld: Kroonsluiting: 75-100%: alle deelgebieden.

Structuur/ondergroei: half open: 4,10,13. open: 1,25.

Sortiment (hoofdsoort): Els: 4,10,13. Eik: 25 Gemengd: alle deelgebieden.

33

Omvorming t.b.v. Landbouw | Referenties Zomerbeeld

Streefbeeld | Bedekking 75-100%

Bedekking 50-74% Situatie:

Lengtesingels te open Dwarssingel is een restant.

34

Maatregelen:

Dwarssingel: Aanplant bomen en bes- en Lengtesingels: Aanplant bes- en bloem- bloemdragende struiken. (zie bijlage 2). dragende struiken. (zie bijlage 2).

Of: Dwarssingel rooien en compenseren.

3 Bedekking < 50% Situatie:

Restant singel.

Maatregelen:

Afzetten 50%(licht creĂŤren).

Aanplant bes- en bloemdragende

struiken.(zie bijlage 2).

Of: Rooien en compenseren.

35

3

Omvorming t.b.v. Landbouw | Referenties Winterbeeld Gebieden waar de hoofdfunctie landbouw is, en waar aan verplaatsing van singels meer ruimte wordt geboden dan in behoud- en herstelgebieden.

Deelgebieden: • • • • •

Eesterweg (1).

Sebaldebuurster molenpolder Oost (4).

Opende-Strandheem (10).

Lucaswolde-Zuidpolder (13).

De Wilp en Zevenhuizen (25).

Binnen deze gebieden is ruimte voor perceelsvergroting ten behoeve van de landbouw.

Restanten mogen worden gerooid mits er compensatie tegenover staat. Het streefbeeld is een bedekking van 75 tot 100 % en kenmerkt zich door een open onderbegroeiing. Singels rond erven dienen behouden en/of hersteld te worden. Om de biodiversiteit te bevorderen is het goed incidenteel een dode boom te laten staan, bes- bloemdragende struiken aan te planten en in bredere houtsingels takkenrillen aan te leggen.

In de bijlage 2 is aangegeven welk sortiment per gebied van oudsher het meest voorkomt.

Deze gebieden kenmerken zich door transparante bomenrijen/singels en delen van bomenrijen/singels.

Conform de algemene spelregels van de Houtsingelhoofdstructuur gelden de volgende streefbeelden: Streefbeeld: Kroonsluiting: 75%-100%: alle deelgebieden.

Structuur/ondergroei: half open: 4,10,13. open: 1,25.

Sortiment (hoofdsoort): Els: 4,10,13.

Eik: 25.

Gemengd: alle deelgebieden.

36

Streefbeeld | Bedekking 75%

Bedekking 50-74% Situatie:

Dode bomen overheersen waardoor er te weinig licht is voor ontwikkeling van de on-

derbeplanting.

Maatregelen:

Verjonging door 50% af te zetten.

Aanplant bes- en bloemdragende struiken. (zie bijlage 2). Enkele overstaanders laten staan. Of: Rooien en compenseren.

37

Omvorming t.b.v. Landbouw | Referenties Winterbeeld

Bedekking < 50% Situatie:

Restant singel.

38

Maatregelen:

Afzetten 50%(licht creĂŤren).

Aanplant bes- en bloemdragende

struiken.

Of: Rooien en compenseren.

(Her)ontwikkeling | Referenties

3

Gebieden waar veel nieuwe ontwikkelingen spelen, en waar realisatie van nieuwe, sterke landschapsstructuren gewenst is.

Deelgebieden: â&#x20AC;˘ Tolbert Noord (16). â&#x20AC;˘ Marum A7 (19).

Het streefbeeld is een bedekking van 75 tot 100% en komt overeen met de streefbeelden van Behoud en Herstel.

Er zijn hierin 3 lagen te onderscheiden, te weten een kruidlaag; een struiklaag en een boomlaag.

Hoe beter deze lagen zijn ontwikkeld hoe hoger het bedekkingspercentage zal zijn.

Om de biodiversiteit te bevorderen is het goed incidenteel een dode boom te laten staan, bes- bloemdragende struiken aan te planten en in bredere houtsingels takkenrillen aan te leggen.

In de bijlage 2 is aangegeven welk sortiment per gebied van oudsher het meest voorkomt.

Conform de algemene spelregels van de Houtsingelhoofdstructuur gelden de volgende streefbeelden: Streefbeeld: Kroonsluiting: 75%-100%: alle deelgebieden.

Structuur/ondergroei: dicht: 16. half open: 19.

Sortiment (hoofdsoort): Els: 16,19.

Gemengd: alle deelgebieden

Voor referentie beelden zie Behoud en Herstel op pagina

39

Kaartbijlage 1

Houtsingel Hoofdstructuur

Kaartbijlage Kaartlegenda Houtsingel Hoofdstructuur ZWK gemeente grens

06 06

02 Lutjegast

08

03 Lutjegast - Westerzand - Oosterzand 30

06 Doezum - Peebos

08 Opende - Polder de Kale Weg 70 09 Opende - Kornhorn

14

12 Noordwijk - Oost

60 Kaartlegenda

14 Kloosterweg

71 32 15 Overgang Noord Oude Diep

21

1 16 Tolbert - 6 Noord 12

22 20 Overgang Zuid Oude Diep

gemeente grens 80 02 Lutjegast

06 Doezum - Peebos

02 91

11 507 1 Doezum - Grootegast - Niekerk 08 Opende - Polder de Kale Weg 09 Opende - Kornhorn

21 Nuis - Niebert - A7 42 22 Nuis - Niebert - Jonkersvaart

11 Noordwijk - West

23 Midwolde - Lettelbert - Nienoord

14 Kloosterweg

24 Leek - Zuid

18

90

19 Marum - A7

registers, Apeldoorn.

60

03 Lutjegast - Westerzand - Oosterzan

17 Boerakker

ngels ZWK

11

60

11 Noordwijk - West

18 Marum - De Wilp

09

20

07 Doezum - Grootegast - Niekerk

06

41

81 12 Noordwijk - Oost 15 Overgang Noord Oude Diep 16 Tolbert - Noord 17 Boerakker 18 Marum - De Wilp 19 Marum - A7 20 Overgang Zuid Oude Diep 21 Nuis - Niebert - A7

schaal

: 1:100.000

datum kaart

: juni 2015

bron gegevens : Landschapsbeheer Groningen naam rapport : referentiebeeldenboek beheer houtsingels ZWK

Kaart: Copyright Š 2015, Landschapsbeheer Groningen Topografische ondergrond: Copyright Š 2013, Dienst voor het kadaster en openbare registers, Apeldoorn.

22 Nuis - Niebert - Jonkersvaart 23 Midwolde - Lettelbert - Nienoord 24 Leek - Zuid

03

02

07

06 06

06

08

17

12

23 16

09 11

15

20 19

14 18

21 22 24

hb hb mb mb mb mb ms hs hs

mb

mb

mb

mb

mb

ms

hs

hs

Zandrug Grootegast Doezum Oldekerk

hb

Zandrug Lutjegast

hb hoofdsoort boom hs hoofdsoort struik mb mengsoort boom ms mengsoort struik

Af en toe komen voor:

zoete kers tweestijlige meidoorn zwarte bes vuilboom hazelaar gewone vlier

Grens tussen Zuid en Noord is de weg van Tolbert naar Marum

Zwarte els Alnus glutinosa Gewone es Fraxinus excelsior Lijsterbes Sorbus aucuparia Populier Populus Zachte berk Betula pubescens Zomereik Quercus robur Grauwe wilg Salix cinerea Eenstijlige meidoorn Crataegus monogyna Sleedoorn Prunus spinosa

Soort boom of struik

trosvlier peterselievlier schietwilg geoorde wilg beuk iep

hs

ms

0

hb

mb

mb

mb

0

hb

Zandrug Kornhorn

esdoorn hondsroos gelderse roos kamperfoelie

hs

hs

0

hb

mb

0

mb

0

mb

Gebied de Haar

hs

hs

0

hb

mb

0

0

0

hb

Zandrug Marum Tolbert Leek Zuid

hs

hs

mb

hb

mb

mb

0

mb

hb

Zandrug Marum Tolbert Leek Noord

Bijlage 2