Landschapsbeheer Groningen verbindt landschap, mens en maatschappij
Voorwoord Als onafhankelijke organisatie zet Landschapsbeheer Groningen zich in voor behoud, herstel en ontwikkeling van het Groninger cultuurlandschap. Onze rol is die van verbinder en uitvoerder van beheer en herstel. We verbinden het landschap aan mens
Dat varieert van het mogelijk maken van groen vrijwilligerswerk en het verder brengen van burgerinitiatieven tot het ontwikkelen van kansrijke projectplannen en het uitvoeren van beleid. Dat doen we in een complex werkveld dat voor belangrijke uitdagingen staat op het gebied van samenwerking en financiering. Natuur en landschap krijgen een steeds grotere maatschappelijke waarde; daarover is iedereen het eens. Tegelijk doet de overheid op ons terrein een flinke stap terug en verwacht men een grotere bijdrage van burgers en de markt. Vanuit onze eigen maatschappelijke verantwoordelijkheid, en de mensen, middelen en expertise die we daarbij inzetten, zullen we die uitdaging oppakken. In onze toekomstvisie 2014-2021 willen we graag uitleggen hoe we dit gaan doen. Een visie op hoofdlijnen waarin we als organisatie laten zien hoe we de inrichting van het landschap en de kwaliteit van het landschapsbeheer willen versterken en borgen naar de toekomst. Na vaststelling door bestuur en belanghebbenden werken we de onderwerpen vervolgens concreet uit in ons activiteitenprogramma voor de komende jaren. We leggen de lat hoog voor het Groninger cultuurlandschap als zichtbare en beleefbare kwaliteit van onze provincie. Een levend landschap waarin het goed wonen, werken, recreëren en leren is. Een productief landschap waarvan we ook de economische vruchten willen plukken. En een gevarieerd landschap dat bijdraagt aan de biologische verscheidenheid van flora en fauna. We zoeken daarbij continu de balans tussen people, profit en planet. De bezuinigingen in het landelijk gebied vragen om extra creativiteit en inspanning, daar zijn we ons van bewust. Tegelijk zijn we realistisch genoeg om vast te stellen dat onze maatschappelijke taak niet door de markt wordt overgenomen. We leveren producten en diensten die van algemeen nut en belang zijn, en dus ook financieel door de overheid dienen te worden gestimuleerd. Anders gebeurt
en maatschappij en zorgen ervoor dat burgers, organisaties en overheden hierbij optimaal bediend worden.
het werk niet of niet goed, wat onmiddellijk ten koste gaat van de leefkwaliteit van de provincie Groningen.
“Lat hoog voor Groninger cultuurlandschap als zichtbare en beleefbare kwaliteit van onze provincie.” Om die processen mogelijk te maken, willen we nauw samenwerken met overheden en de andere in onze sector relevante organisaties. Maar bovenal met de burgers: de bewoners van het landschap, onze vrijwilligers en de bedenkers van nieuwe initiatieven. Daarbij moeten we ervoor waken dat teveel tijd en middelen in processen gaan zitten, waardoor de uitvoering in gevaar komt. Dat betekent keuzes maken en inzetten op breed gedragen initiatieven, kansrijke ontwikkelingen en innovatieve concepten. Helder is dat ook wij als landschapsorganisatie keer op keer ons bestaansrecht en maatschappelijke relevantie zullen moeten bewijzen. Daar gaan we voor! We moeten creatief zijn en flexibel inspelen op de actualiteit. Hierop hebben we de afgelopen jaren al flink geanticipeerd, onder meer in samenwerking met onze collega-organisaties. Nu is het moment aangebroken dat we de opgedane inspiratie en ideeën omzetten in prioriteiten en doelen, zodat we als organisatie een efficiëntieslag kunnen maken en daadwerkelijk aan de toekomst gaan bouwen. Vanuit die gedeelde verantwoordelijkheid verwacht ik dat er met belangstelling van onze visie kennis wordt genomen. En dat de inhoud inspireert om de transitie waarvoor landschap én Landschapsbeheer Groningen staan, samen een goede invulling te geven. Jacqueline de Milliano, Directeur Landschapsbeheer Groningen Hoogkerk, november 2013
2
Na 30 jaar relevanter dan ooit Landschapsbeheer Groningen werd dertig jaar geleden opgericht vanuit de maatschappelijke behoefte om het beheer van het cultuurlandschap te stimuleren, te ondersteunen en uit te voeren. Dit tegen de achtergrond van schaalvergroting van de landbouw (met uniforme productielandschappen tot gevolg) en een grote werkloosheid door een economische crisis. De organisatie ging in die tijd van start met veel vrijwilligers die zinvol werk uitvoerden dat anders niet gedaan zou worden; voor betaalde krachten was beperkt geld beschikbaar. De missie was om de verscheidenheid in het Groningse cultuurlandschap te bewaren en weer te versterken. In die dertig jaar hebben we bepaald niet stilgestaan. Gebleven zijn de burgers en vrijwilligers. Maar intussen zijn we gegroeid in onze rol als professionele organisatie. Onze kennis beperkt zich niet tot het landschap zelf, maar omvat ook de gebiedseigen kenmerken en (projectmatige) ontwikkeling ervan. Maar naast onze adviserende en sturende rol, houden we ons natuurlijk ook nog steeds bezig met de praktische uitvoering. Het werken met vrijwilligers en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt zit daarbij in de haarvaten van onze organisatie. Bovenstaande maakt ons tot een belangrijke speler in het behoud, herstel en de ontwikkeling van de kwaliteit van het provinciale cultuurlandschap. We zijn een goed toegeruste en gemotiveerde organisatie die met een afgewogen mix van vakmensen, vrijwilligers en stagiaires zoveel mogelijk werk in het landschap realiseert.
“Werken met vrijwilligers en mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt zit in de haarvaten onze organisatie.â€? Landschapsbeheer Groningen verbindt landschap, mens en maatschappij. We coĂśrdineren, faciliteren en ondersteunen vrijwilligerswerk in het landschap en stimuleren actieve burgers om mee te helpen. We ondersteunen en adviseren
(particuliere) terreineigenaren en helpen bij de uitvoering. Veel werk doen we met onze buitendienst, waar ruimte is voor medewerkers met een achterstand tot de reguliere arbeidsmarkt. Deze groep bieden wij een beschermde werkplek en passende begeleiding. De missie van Landschapsbeheer Groningen is dan ook eenvoudig: Werken aan een kwalitatief hoogwaardig en vitaal cultuurlandschap, in overleg en samenwerking met alle mogelijke betrokken partijen. Vandaag, dertig jaar na onze oprichting, lijkt de urgentie groter dan ooit om aan deze missie te kunnen blijven werken. Weer staat door schaalvergroting in de agrarische sector, een terugtredende overheid en een oplopende werkloosheid de kwaliteit van het Groningse landschap onder druk. Daarom breken wij juist nu een lans voor behoud van overheidsfinanciering voor zowel onze projecten als de mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Daarmee hebben we jarenlang ervaring opgedaan. Op basis van die expertise - en waar wenselijk gecombineerd met marktgericht opereren willen we verder bouwen. Dat betekent dat we als organisatie ook doorontwikkelen, onder meer door samenwerking te zoeken met het bedrijfsleven en gezamenlijk op te trekken waar de belangen elkaar wederzijds raken.
3
Streek meer aan zet De missie en doelstelling van Landschapsbeheer Groningen staan na al die jaren nog fier overeind. Veranderingen in maatschappij en werkveld zorgen er evenwel voor dat het moeilijker wordt om ze allemaal te realiseren. De overheid trekt zich terug en doet ook in het landschapsbeheer een groter beroep op boeren, burgers en maatschappelijke organisaties. Europa en Rijk stimuleren een integrale, gebiedsgerichte aanpak en decentraliseren taken voor natuur en landschap naar de Provincies.
“We zijn een waardevolle en ´natuurlijke´ partner in de taak waarvoor provincie en gemeenten staan.”
spanningsverplichting die de wet van overheden, bedrijven en burgers vereist, voedt de behoefte aan trajecten die wij al sinds 1983 succesvol uitvoeren. De blijvende noodzaak van herstel en beheer in het landschap, gecombineerd met de beperkt beschikbare middelen, biedt kansen voor het inzetten van zogenoemde (gesubsidieerde) maatwerkbanen.
Landschapsbeheer Groningen onderkent deze ontwikkelingen en kan aan dit proces een wezenlijke bijdrage leveren. Niet alleen vanuit onze kennis en ervaring, maar vooral omdat we als onafhankelijke partij goed ingebed zijn in het werkveld en de betrokken partijen persoonlijk kennen. Dat maakt ons tot een waardevolle en ´natuurlijke´ partner in de taak waarvoor provincie en gemeenten staan. Ook in de invoering van de Participatiewet zien we kansen voor zowel het landschap als voor werkzoekenden. De in-
Rendement projecten vergroten Burgers, agrariërs, nieuwe buitenlui, overheden, maatschappelijke organisaties en ondernemers nemen meer en meer het initiatief op gebiedsniveau om de zorg voor de leefomgeving op te pakken. Overheden nodigen hen hiertoe ook uit. Ook het nieuwe stelsel voor het agrarisch natuurbeheer (SNL), dat in 2016 van kracht wordt, plaatst ‘de streek’ in een nieuw perspectief. Natuur- en landschapsbeheer wordt dicht(er) bij de mensen gebracht en samen met agrarische natuurverenigingen en terreinbeheerders wordt ingeschreven op een gebiedsgerichte aanpak. Essentieel hierbij is een goede afstemming tussen de realisatie van het Nationaal Natuur Netwerk, het agrarisch natuurbeheer en het samenspel tussen belanghebbenden in de streek. Landschapsbeheer Groningen is bij uitstek een partij die kan helpen bij het invoeren van deze nieuwe werkwijze. We weten wat er leeft en speelt, vertalen dit naar concrete plannen én zetten letterlijk de schop in de grond. Door onze onafhankelijke positie (geen terreinbelang), uitgebreide netwerk, praktische kennis en ervaring kunnen wij partijen als geen ander bij elkaar brengen en verbinden.
“Gebiedsgerichte, integrale aanpak met aandacht voor landschap raakt leefbaarheid platteland.” Hierbij weten we meerdere werkvelden aan elkaar te verbinden. De gebiedsgerichte aanpak is per definitie ook een integrale aanpak, waarin de kwaliteit van het landschap wordt verbonden met de leefbaarheid en vitaliteit van het platteland. Meer dan ooit onderzoeken we de mogelijkheden om andere sectoren en partijen bij initiatieven te betrekken om het
4
rendement van de projecten te vergroten. Zo verwachten we de vitaliteit van het platteland doelmatig(er) te kunnen versterken. Door buiten de gebaande paden te treden, maken we nieuwe verbindingen en openen we ook andere deuren. Het maatschappelijk belang van gezondheid, voedsel en bewegen hebben een directe relatie met het landschap en nodigen uit tot samenwerken.
Burgerinitiatief en vrijwilligerswerk
Door de vermaatschappelijking van natuur en landschap neemt het belang van het goed begeleiden en bedienen van burger- en ondernemersinitiatieven toe. Wij kunnen deze maatschappelijke inzet als geen ander benutten en in goede banen leiden. We ontzorgen burgers door de financiële en administratieve taken bij projecten voor onze rekening te nemen en zorgen ook inhoudelijk voor een professioneel kader. Zij kunnen zich zo concentreren op de uitwerking en uitvoering van hun initiatieven. Natuurlijk helpen we hen desgewenst ook bij de uitvoering. Bijvoorbeeld door mensen te scholen in het landschapsonderhoud en leren veilig te werken. Ook kunnen ze een beroep doen op ons materieel en lenen we (hand) gereedschap uit.
de meest ervaren organisatie zijn, met maar liefst 1496 actieve vrijwilligers in 2012. Daarbij zetten we vrijwilligers zodanig in dat we maatschappelijk en economisch effectief kunnen werken (17.500 gewerkte uren in 2012). Met andere maatschappelijke organisaties onderzoeken we de mogelijkheden om tegemoet te komen aan de veranderende vraag van vrijwilligers. Daarbij betrekken we ook de opgave hoe maatschappelijke organisaties overheden kunnen bedienen met vrijwilligerswerk.
Voorbeelden zijn de dorpsommetjes (jaarlijks ca. zes nieuwe ommetjes), dorpsomgevingsplannen (bv. Nuis Niebert), inrichting natuurlijke speelplaatsen (o.a. Harkstede en Tjuchem), herstel kerkhoven, borgen en molenbiotopen (19 stuks in 2012), beheer dorpsbossen en dorpsgroen. We werken al zoveel mogelijk op deze manier en gaan dat de komende jaren uitbreiden om goed aan te sluiten bij de genoemde maatschappelijke ontwikkelingen.
“Wij zijn op het gebied van vrijwilligerswerk in het landschap de meest ervaren organisatie in de provincie.” Daarnaast willen wij onze positie in het ‘groene’ vrijwilligerswerk de komende jaren verder versterken. We zijn begonnen als vrijwilligersorganisatie en zijn nog altijd de spil in het professionele netwerk dat landschapsbeleid, -beheer en burgerbetrokkenheid verbindt. We durven dan ook te stellen dat we op het gebied van vrijwilligerswerk in het landschap
Kennis en educatie versterken
Effectief landschapsbeheer is afhankelijk van de deskundigheid van professionals en vrijwilligers. De komende jaren focussen we op het goed ontsluiten van de ‘groene’ kennis en ervaring die bij de verschillende organisaties in de provincie aanwezig is.
Om nieuwe kennis te ontwikkelen, gaan we samenwerken met kennisinstituten als Rijksuniversiteit Groningen, Wageningen UR, Van Hall Larenstein en AOC-Terra. Ook het volgen, verzamelen en ontsluiten van informatie over de conditie van het landschap, wat al onderdeel is van ons werk, past in dit initiatief.
“Burgers en organisaties moeten over actuele kennis en informatie kunnen beschikken.” Om de kwaliteit van het landschapsbeheer te versterken, moeten burgers en organisaties over actuele kennis en informatie kunnen beschikken. Wij stellen zowel onze vakkennis als kennis van procedures en processen beschikbaar aan vrijwilligers en burgerinitiatieven, maar ook aan professionals, onderzoekers, beleidsmakers en politici. We zoeken daarbij naar een laagdrempelige vorm van kennisontsluiting: een loketfunctie. Zo hebben we afgelopen jaar 250 Groninger burgers geschoold op het gebied van vruchtboom snoeien, dan wel opgeleid als landschapsgids.
Voor de invoering van de gebiedsgerichte benadering moeten betrokkenen in de gebieden toegang hebben tot relevante kennis en informatie. Het voorgestelde ‘loket’ ontsluit zoveel mogelijk provinciaal aanwezige kennis of zorgt voor een gerichte doorverwijzing. Landschapsbeheer Groningen pakt deze ontwikkeling en uitvoering graag samen met andere partijen op. Een ander speerpunt is het delen van kennis via het onderwijs. Om kinderen en jongeren bij het landschap te betrekken en een basis te leggen voor latere betrokkenheid, streven we met andere groene organisaties naar een uitbreiding van de natuur- en duurzaamheidseducatie, graag in samenwerking met vrijwilligers en burgers. We stimuleren overheden hieraan bij te dragen en bieden zelf leertrajecten aan voor (maatschappelijke) stagiaires van het voortgezet onderwijs en de beroepsopleidingen.
5
Schop in de grond Landschapsbeheer Groningen is en blijft een ‘doe-club’. In het verlengde van alle kennis en kunde gaat er meestal ook een schop in de grond. Projecten en activiteiten zijn zelden enkel gericht op behoud en meestal geënt op vernieuwing. Binnen projecten doen we veel uitvoeringswerk. Ook doen we ons best om passende (co)financiering te vinden en ondersteunen we eigenaren en groepen burgers bij het aanvragen van subsidies en fondsen. We werken nooit ‘solo’. Een goed voorbeeld zijn de circa driehonderd erfgebonden adviezen aan particuliere grondeigenaren, die in 2012 telefonisch of ter plaatse zijn geholpen. Ons bestand telt in totaal ruim 15.000 klanten.
De projecten passen binnen het landschapsbeleid van de Provincie Groningen en maken een vertaling naar de praktijk. Overheidssubsidies worden aangewend voor meetbare resultaten. Landschapsbeheer Groningen zet middelen zo effectief en efficiënt mogelijk in ten behoeve van zichtbare verbeteringen in het landelijk gebied. Zo hebben we in dertig jaar tijd veel resultaten geboekt die het Groningse landschap ten goede zijn gekomen.
“Landschapsbeheer Groningen is en blijft een doe-club”
Werkleerschool in groene sector In het beheer van het landschap zetten we mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt in. Zij vinden hier een beschermde werkplek, worden opgeleid en waar mogelijk toegeleid naar de reguliere arbeidsmarkt. Al ruim 25 jaar wordt vanuit steeds wisselende regelingen gewerkt met deze groep medewerkers. Begin jaren negentig gebeurde dat met gesubsidieerde banen (ISP-regeling), waarbij mensen werden ingezet in het houtsingel- en houtwallenbeheer. Later werd dit opgevolgd door de banenpoolregeling. De medewerkers krijgen werkbegeleiding in het veld en basiskennis door middel van opleidingen. Een deel van de medewerkers heeft een beschermde werkplek voor onbepaalde tijd en een deel van de medewerkers stroomt door naar een reguliere baan.
“Met gemeenten en scholen meer mensen een ervaringsplek binnen de leerwerkschool aanbieden.” Momenteel zijn 15 medewerkers bij ons in dienst met een Wajong-uitkering of met een loonindicatie en bijbehorende loonsubsidie. Zij worden ingezet voor diverse projecten, zoals herstel van slingertuinen en boerenerven, beheer van dorpsbosjes en het houtsingelbeheer. Waar gewenst werken we samen met marktpartijen. Niet
8
alleen om het landschap zo goed mogelijk te beheren, maar ook om de overgang van gesubsidieerd werk naar de reguliere arbeidsmarkt voor medewerkers makkelijker te maken. De komende jaren willen we met de gemeenten en scholen meer mensen een ervaringsplek binnen de werkleerschool aanbieden. Daarmee ondersteunen we gemeenten in de uitvoering van de nieuwe Participatiewet en komen we tegemoet aan de vraag naar werk- en ervaringsplekken van de beroepsopleidingen. Bovendien houden we zo de uitvoering van het landschapsbeheer betaalbaar. In samenwerking met onder andere de ROC’s van Groningen kunnen we meehelpen om mensen, jong en oud, goed op te leiden in combinatie met een stageplaats bij een erkend leerbedrijf. We hebben hiervoor de kennis, ervaring en faciliteiten in huis. Samenwerking met een groenbedrijf (of gemeente) biedt ook kansen voor werkleertrajecten. Groenbedrijven hebben het vooral druk in het voorjaar en de zomer, terwijl onze pieken vooral in het najaar en de winter vallen. Samenwerking kan hier uitkomst bieden. Uitwisseling van medewerkers zorgt voor een win-winsituatie. Bovendien wordt het werk gevarieerder, interessanter en leerzamer.
Aan de slag met en voor derden Met opdrachten van derden zetten we ons in om de landschapsdoelen te halen. Hiervoor worden andere financieringsvormen gehanteerd, onder andere via fondsenwerving. Zo voeren wij bijvoorbeeld werkzaamheden uit in opdracht van particulieren. Denk aan aanleg, herstel en beheerwerkzaamheden aan landschapselementen als monumentale bomen, hoogstamvruchtbomen, grafmonumenten en kleinschalige natuurontwikkeling. Uitgangspunt is altijd dat deze elementen het landschap versterken. Dit werk continueren we de komende jaren.
“Landschapsbeheer Groningen kan prima dienst doen als uitvoeringsorganisatie voor derden.”
Landschapsbeheer Groningen kan met haar drie afdelingen (projectbureau, buitendienst en bedrijfsbureau) prima dienst doen als uitvoeringsorganisatie voor bijvoorbeeld stichtingen en verenigingen. Eerder gingen we al in op de praktische uitvoering, maar daarnaast kunnen we ook onderzoek, projectontwikkeling, toetsing, planvorming, directievoering en administratie voor onze rekening nemen. We voeren dit bredere pakket van diensten al uit voor verschillende Waddenfondsprojecten en onder meer de Stichting Iepenwacht. Ook zijn we loket voor één van de gebiedsfondsen en ondersteunen we bij de aanvragen die hieruit voortvloeien. Komende jaren gaan we deze taken verder uitbreiden.
Andere samenwerkingsvormen Landschapsbeheer Groningen werkt nauw samen met Groninger Dorpen, Het Groninger Landschap, Stichting Oude Groninger Kerken en de (koepel van) agrarische natuurverenigingen BoerenNatuur. We willen deze vormen van samenwerking verder intensiveren en uitbreiden met andere maatschappelijk relevante organisaties in de provincie Groningen. Organisaties dienen elkaar te versterken, zodat ze efficiënt(er) en slagvaardig(er) kunnen opereren, maar ook meer opleveren. Ook hier zien we een verbindende rol weggelegd voor onze organisatie.
“Organisaties die efficiënt en slagvaardig opereren, leveren ook meer op.”
Vooruitblikkend, sluiten we een intensievere vorm van samenwerking niet uit. Daarbij kijken we eerst naar organisaties die, net als wij, geworteld zijn in de provincie Groningen én binding hebben met de inwoners. Het Groninger Landschap is zo’n natuurlijke partner. Beide organisaties vullen elkaar goed aan en samen kunnen we veel bereiken. In 2013 en 2014 worden de wensen en mogelijkheden van intensiever samenwerken verkend. Dit mede tegen het licht van mogelijke samenwerking tussen onze landelijke koepelorganisaties, de 12Landschappen en Landschapsbeheer Nederland.
Prestatieovereenkomsten
Bij de huidige gefinancierde projecten uit het Programma Landelijk Gebied (PLG) besteden we relatief veel tijd aan projectontwikkeling en verantwoording. Vooral de uit POP gefinancierde projecten vragen veel tijd. Zo dient het bestedingsgeld gedetailleerd te worden verantwoord, terwijl de uiteindelijke vergoeding vaak niet kostendekkend is. De komende jaren willen we de efficiëntie vergroten door de overhead op projecten terug te dringen. De overheden hebben we hierbij hard nodig. Met hen, en dan met name met de Provincie, maken we graag afspraken over projectvolumes en een lump sum-benadering: een bedrag ineens voor een pakket producten en/of diensten. Of en hoe dat mogelijk is en waar kan worden geschakeld tussen de verschillende programma’s, vraagt nader onderzoek.
“Met een lump sum-aanpak worden middelen voor landschapsbeheer efficiënter ingezet.” We zijn er van overtuigd dat met een lump sum-aanpak de middelen voor landschapsontwikkeling en -beheer efficiënter kunnen worden ingezet. Naast het terugdringen van
de overhead, bevordert een lump sum-benadering ook de flexibiliteit, waardoor meer maatwerk kan worden geleverd in de gebieden. Op basis van goed kwantificeerbare en van een prijs te voorziene prestaties kan flexibeler worden gewerkt aan de uitvoering, terwijl toch de landschapsdoelen worden gehaald. Landschapsbeheer Groningen wil met de Provincie graag een meerjarige afspraak maken over een stapsgewijze invoering van nieuwe financieringsvormen. Ook met gemeenten willen we graag tot prestatieovereenkomsten komen, mede omdat versterking van natuur en landschap in de directe omgeving van burgers de actieve betrokkenheid bij het landschap vergroot. Samen met provincie en gemeenten willen we ervoor zorgen dat dit onderwerp weer prominenter op de gemeentelijke agenda´s komt. We willen een en ander graag effectueren vóór afronding van de gemeentelijke herindeling.
9
Toekomstbestendige organisatie De bezuinigingen in het landelijk gebied maken de situatie er niet eenvoudiger op. We moeten ervoor waken dat het landschap niet het kind van de rekening wordt. Dat is behoorlijk lastig als je eigen organisatie onder druk staat. De scenario’s bewegen zich tussen het overlaten van landschap aan de markt, het verdwijnen van organisaties als de onze op langere termijn en de voorlopige (politieke) zekerheid voor Landschapsbeheer Groningen tot het jaar 2016. Wat er daarna gebeurt, is voor iedereen onzeker. Signaal is wel dat het in september 2013 gesloten Natuurpact tussen de groene, maatschappelijke organisaties en staatssecretaris Sharon Dijksma van Economische Zaken duidelijk wijst in de richting van grotere betrokkenheid en verantwoordelijkheid van de streek en zijn burgers. Een werkterrein waarin Landschapsbeheer Groningen als geen ander thuis is en uitstekend kan faciliteren. Als de Provincie zorgt voor voldoende brandstof (structurele bijdrage van ongeveer 33 % aan onze totale projectfinanciering), dan willen wij graag de motor zijn van de uitvoering van hun landschapsbeleid.
“Met strategisch personeelsbeleid organisatie toekomstbestendig maken en houden.”
Met strategisch personeelsbeleid kunnen we onze organisatie de komende jaren toekomstbestendig maken en houden. Op personeelsgebied kijken we naar mogelijkheden om met collega-stichtingen samen te werken. In de naburige provincies of met genoemde partners in Groningen. We hoeven immers niet alle kennis zelf in huis te hebben. Naast de in gang gezette omslag in werken van aanbod- naar vraaggericht en de ontwikkeling van competenties, kijken we kritisch naar onze flexibiliteit. Onze organisatie is in twee jaar tijd gekrompen van 47,8 fte (2011) naar 41,5 fte (2013). Met name via natuurlijk verloop. Daarnaast is ons personeelsbeleid gericht geweest op het verhogen van de efficiency. De komende tijd zullen we benutten om ons personeelsbestand kritisch te volgen en waar nodig in te grijpen. In ieder geval wordt gewerkt aan de verhouding tussen de vaste kern en de flexibele schil van de organisatie; verloop in de vaste kern wordt in principe niet vervangen met vaste arbeidscontracten.
Tegelijk snappen we dat de in dit document verwoorde ambities aanpassingen vragen van de eigen organisatie. De gebiedsgerichte benadering vraagt dat we, nog meer dan we al doen, samenwerken met organisaties, maar ook met burgers en ondernemers. Daarbij hoeven we niet altijd zelf de schop in de grond te steken, maar willen we dit (nog) meer met de bewoners en gebruikers doen. Dit betekent ook meer vraag- en minder aanbodgericht opereren. Onze medewerkers worden hierin meegenomen en ondersteund. Ook zetten we in op het verder ontwikkelen van de aanwezige competenties.
Efficiënter werken
De afgelopen jaren zijn we efficiënter gaan werken. De organisatie is alert op het terugdringen van overhead en niet-productieve uren. Er is tien jaar geleden een succesvolle cultuuromslag gemaakt van een vrijwilligersorganisatie naar een professionele (project)organisatie met inzet van vrijwilligers. Die ontwikkeling gaat nu verder. We worden meer en meer een netwerkorganisatie die in nauwe samenwerking met andere maatschappelijke organisaties en overheden haar rol vervult. Dit is de richting waarin de stichting zich zal blijven ontwikkelen, waarbij de organisatie de komende jaren een goede balans moet zien te vinden tussen de investeringen en de resultaten in het veld.
“We worden meer en meer een netwerkorganisatie.”
10
De afgelopen twee jaar zijn stappen gezet naar een lagere inzet van provinciale middelen. Het provinciaal aandeel in de begroting 2014 is afgenomen met een bedrag van € 267.000. De provinciale bijdrage beslaat in totaal 29% van de totale begroting, die 4 miljoen euro bedraagt. Structurele ondersteuning van de overheid blijft essentieel, willen we ook in de komende jaren ons werk op een verantwoorde manier kunnen voortzetten. Terwijl de maatschappelijke en economische waarden juist toenemen, is en blijft landschapsbeheer commercieel lastig te vermarkten. Anderzijds hebben juist wij laten zien dat elke euro die de overheid via ons in het landschap besteedt, er twee tot drie bij komen. Zonder voldoende basisbudget dus ook geen multipliereffect, is dan de conclusie.
Waarom we dit zo willen? Omdat we trots zijn op ons cultuurlandschap in Groningen. Waar in Nederland vind je op zo’n betrekkelijk klein oppervlak zoveel variëteit aan landschapstypes, met unieke landschappen in Westerkwartier, Hoogeland, Veenkoloniën, Oldambt-Duurwold en Westerwolde. Ieder met zijn eigen identiteit; zijn heden, verleden en toekomst. Het landschap vraagt om visie, daadkracht en gedeelde verantwoordelijkheid. De urgentie is glashelder! Nu is het moment dat over het Europese gemeenschappelijke landbouwbeleid, een belangrijke bron voor landschapsfinanciering, besloten wordt. Daar liggen kansen om het verschil te maken. Ook staan er verkiezingen voor de deur: eerst de gemeentelijke, dan de provinciale. Tijd dus om de achterban serieus te nemen en verkiezingsprogramma’s samen te stellen waarin het cultuurlandschap in Groningen de plek krijgt die het verdient. Bovendien vraagt deze tijd om verstandige en duurzame investeringen in economie, recreatie en toerisme, zorg en gezondheid, kennis en onderwijs. Allemaal terreinen waarin de kwaliteit van het landschap en de leefomgeving voor mens en dier meer of minder centraal staat. Gelukkig liggen er volop kansen om via de gebaande paden én alternatieve wegen in gezamenlijkheid deze uitdaging op te pakken. Als ons dat gezamenlijk lukt in Groningen, hebben we het goed voor elkaar. Voor nu en de toekomst!
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Zo willen we in 10 stappen toe naar een toekomstbestendige organisatie: Landschap op de bestuurlijke agenda houden Blijvend inspelen op de mogelijkheden voor projectfinanciering Voorbereiding gebiedssamenwerking met een centrale rol voor Landschapsbeheer Groningen Versterken van de inzet op burgerparticipatie en vrijwilligerswerk Anticiperen op de invoering van de Participatiewet Aangaan en/of intensiveren van samenwerkingsvormen Ontsluiten van kennis Inzet op (landelijke) fondsenwerving en privaat geld continueren Samen met Provincie Groningen werken aan een lump sum-pilot voor landschap Verder werken aan een toekomstbestendige organisatie
11
www.landschapsbeheergroningen.nl Roderwolderdijk 60 9744 TH Groningen (Hoogkerk)
tel. (050) 534 51 99 info@landschapsbeheergroningen.nl