1
Contents Martin Nel: Agtergrondverslag................................................................................................................................................................................................... 2 Stoom ........................................................................................................................................................................................................................................ 3 Elektries .................................................................................................................................................................................................................................. 39 Diesel ...................................................................................................................................................................................................................................... 69 Rytuie & trokke / Rolling Stock .............................................................................................................................................................................................. 113 Stasies .................................................................................................................................................................................................................................. 122 Modeltreine ........................................................................................................................................................................................................................... 153 Pantser-trollie: Windhoek-stasie: Martin Nel ........................................................................................................................................................................ 159 “Bospadda�: Hennie Heymans........................................................................................................................................................................................... 160 Die Spoorwegpolisie en die Bosoorlog .................................................................................................................................................................................. 161 Next Edition: The Railways & Milk Trains .............................................................................................................................................................................. 163 Disclaimer ............................................................................................................................................................................................................................. 163 Greetings .............................................................................................................................................................................................................................. 164
Martin Nel: Agtergrondverslag Treinbekruiping deur Martin Nel Ek het as spoorwegkind op Klawer grootgeword waar my pa in die 1960's stasievoorman was. My pa is later na Noupoort, as stasie-inspekteur, vir twee jaar verplaas. Hy is toe na Windhoek as terreinmeester verplaas. So ek het maar altyd met treine te doen gehad en hulle bewonder. Dit was eers redelik onlangs dat ek begin tyd maak het om hulle af te neem en te "bekruip". Die satisfaksie van daai lang wag wat beloon word met 'n trein wat verskyn, asof uit die niet, is net onbeskryflik soos menige "treinbekruiper" sal weet.
Hierdie klompie kiekies is so paar uit my klein versameling.
2
Stoom STOOM10 STOOM11 STOOM12 STOOM13 STOOM14 STOOM15 STOOM17 STOOM18 STOOM19 STOOM20 STOOM21 STOOM22 STOOM23 STOOM24 STOOM25 STOOM26 STOOM27 STOOM28 STOOM29 STOOM30 STOOM31 STOOM32 STOOM33 STOOM34 STOOM35 STOOM36 STOOM37 STOOM38 STOOM39 STOOM40 STOOM41
NG Garratt no. 112 by Intaka Island, Kaapstad 27 Des 2014 Die kosmosse langs die spoor by Hoekfontein, Sandstone op 11 Apr 2015 Beira Railways lokomotief by Sandstone op 08 Apr 2006 Hawthorn Leslie Tenk Lokomotief op Pietersburg-stasie 23 Des 2005. Dis Carl van die Union Limited Tours was so loer. SAS klas 6C by Sandstone op 11 Apr 2015 Klas 7-950 GRIETJIE op Upington-stasie op 10 Aug 2014 SAS Klas 11-946 in Lichtenburg op 10 Julie 2014 SAS Klas 19D 2711 in Lichtenburg op 10 Julie 2014 SAS Klas 19D 2711 se plaat SAS Klas 19D 2711 in Lichtenburg op 10 Julie 2014 NGG16 NO 88 By Sandstone op 11 Apr 2014 NGG16 NO 88 By Sandstone op 11 Apr 2014 NGG16 NO 88 By Sandstone op 11 Apr 2014 Klas 7-975 by die Vrouemonument in Bloemfontein op 27 Jun 2014 Klas 7-975 se plaat Klas 25NC 3454 BI Ebing in Bloemfontein op 13 Apr 2005 Klas 26 3450 “Rooi Duiwel” in Monumentstasie, Kaapstad op 07 Feb 2014 Die “Rooi Duiwel” se plaat Klas 10CR by Sandstone nadat sy kosmeties herstel is op 06 Aug 2016 Klas NG 4 no. 16 by Sandstone op 11 Apr 2015 Klas NGG 16 no. 153 by Sandstone op 06 Aug 2016 Klas NGG 16 no.'s 153 en 88 met 'n lang trein verby die Sandsteenberg op Sandstone op 06 Aug 2016 Klas NGG 16 no. 153 by Sandstone op 06 Aug 2016 Klas NGG 16 no. 88 by Sandstone op 06 Aug 2016 Klas NGG 16 no. 153 met Japie Terblanche wat gebukkend staan op 11 Apr 2015 Klas NGG 16 no. 153 met Japie Terblanche in die stokersuniform en Martin Nel regs op foto in strepies hemp sonder dat hulle van mekaar weet op 11 Apr 2015 Klas NGG 16 no. 153 en 113 by Sandstone op 08 April 2006 Klas NGG 16 no. 113 in Sandstone se loko-depot op 06 Aug 2016 Klas NG 4 no. 16 by Sandstone op 11 Apr 2015 No. 6 Industriële-loko by Sandstone op 11 Apr 2015 No. 6 Industriële-loko by Sandstone op 11 Apr 2015 3
STOOM42 STOOM43 STOOM44 STOOM45
Bathala in Bloemfontein kort nadat sy deur Lukas Nel herstel is. No. 6 IndustriĂŤle loko by Sandstone op 11 Apr 2015 Stoomtrekker by Sandstone op 11 Apr 2015 Stoompadroller by Sandstone op 11 Apr 2015
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
Elektries ELEKTRIES 01 ELEKTRIES 02 ELEKTRIES 03 ELEKTRIES 04 ELEKTRIES 05 ELEKTRIES 06 ELEKTRIES 07 ELEKTRIES 08 ELEKTRIES 09 ELEKTRIES 10 ELEKTRIES 11 ELEKTRIES 12 ELEKTRIES 13 ELEKTRIES 14 ELEKTRIES 15 ELEKTRIES 16 ELEKTRIES 17 ELEKTRIES18 ELEKTRIES19 ELEKTRIES 20 ELEKTRIES 21 ELEKTRIES 22 ELEKTRIES 23 ELEKTRIES 24 ELEKTRIES 25 ELEKTRIES 26 ELEKTRIES 27 ELEKTRIES 28 ELEKTRIES 29 ELEKTRIES 30
Boland Blitz deur Brackenfell op 28 Des 2015 rigting Worcester Boland Blitz deur Brackenfell op 26 Des 2015 rigting Kaapstad Besigheidsklas deur Brackenfell op 28 Des 2015 Besigheidsklas deur Brackenfell op 28 Des 2015 Shosholoza Meyl oppad na PE met Klas 7E-7067 op 16 Nov 2013 Klas 7E2 series 1 -7165 op Cradock 24 Sep 2015 Klas 9E-9026 series 2 en 9E-9009 series 1 by SALKOR, reg vir aftrede op 26 Des 2013 Klas 15E-023, -075 en -033 by SALKOR op 26 Des 2013 Klas 6E1-1813 in Kaapstad op 7 Februarie 2014 Klas 6E1 lei met Shosholoza Meyl bervy Brackenfell op 31 Des 2015 Klas 6E1 kajuit Klas 6E1-1458 oppad na Kaapstad op 26 Des 2015 Klas 7E-7067 reg om te vertrek uit PE na Bloemfontein op 17 Nov 2013 Klas 15E-061 by SALKOR op 26 Des 2013 Klas 18E-076 met Khokha Moya toere op Waterval-Boven Kersdag 2005 Klas 18E-405 in Bloemfontein op 14 Nov 2015 Klas 20E-031 en -032 met die Bloutrein in Bloemfontein op 14 Nov 2015 Metro deur Brackenfell op 02 Jan 2016 Metro deur Brackenfell op 02 Jan 2016 Metro deur Brackenfell op 23 Des 2015 Shosholoza Meyl oppad na PE met Klas 7E-7067 op 16 Nov 2013 Metro toetsstel deur Brackenfell op 11 Sep 2014 Metro toetsstel deur Brackenfell op 11 Sep 2014 PRASA Klas 18E-434 en -433 in Bloemfontein op 14 Nov 2015 Klas 6E1-1666 en - 1654 met Premiere Classe deur Brackenfell op 26 Des 2014 Klas 18E-845 in Bloemfontein op 14 Nov 2015 Klas 18E670, -708 en -699 met Cr trokke deur Brackenfell op 26 Des 2014 Klas 18E-750 en 778 deur Glen oppad na Bloemfontein op 06 Julie 2016 Klas 18-778 en 750 van Bloemfontein af deur Glen oppad na Kroonstad op 06 Jul 2016 Klas 18E-689, -680 en -670 met 'n behoueringstrein deur Brackenfell op 31 Des 2015
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
Diesel DIESEL01 DIESEL02 DIESEL03 DIESEL04 DIESEL05 DIESEL06 DIESEL07 DIESEL08 DIESEL09 DIESEL10 DIESEL11 DIESEL12 DIESEL13 DIESEL14 DIESEL15 DIESEL16 DIESEL17 DIESEL18 DIESEL19 DIESEL20 DIESEL21 DIESEL22 DIESEL23 DIESEL24 DIESEL25 DIESEL26 DIESEL27 DIESEL28 DIESEL29 DIESEL30 DIESEL31 DIESEL32
PRASA AFRO 4004 in Bloemfontein op 10 Junie 2015 PRASA AFRO 4004 EN 4006 in Bloemfontein op 10 Jun 2015 PRASA AFRO 4006 In Bloemfontein op 10 Jun 2015 PRASA AFRO 4006 In Bloemfontein op 10 Jun 2015 FUNKEY Shunter in Swartkops, PE op 17 Nov 2013 FUNKEY Shunter by Sandstone op 11Apr 2015 Khokha Moya Toere gaan deur Toorwaterpoort op 7 Maart 2003 SAS Klas 32-001 voor Windhoek-stasie op 18 Mei 2015 Klas 34-045 met 'n Metro wat PE stasie verlaat op 16 Nov 2013 Klas 34-094 en -056 by Swartkops, PE op 17 Nov 2013 Klas 35-294,-298 en -607 van SA Flog gesien by spooroorgang net buitekant Lichtenburg op 10 Jul 2014 Klas 35-607 van SA Flog gesien by spooroorgang net buitekant Lichtenburg op 10 Jul 2014 Klas 35-257 in Bloemfontein op 10 Jun 2015 Klas 35-483 in Klawer-depot op 19 Des 2013 Klas 36-013 by Brackenfell op 30 Des 2015 Klas 43-087 by SALKOR op 26 Des 2013 Klas 91-011 in PE op 19 Maart 2009 Klas 34-003 en -914 met klas 20E031 en -032 met Bloutrein deur Bloemfontein op 14 Nov 2015 Klas 34-010 lei met Khokha Moya toere deur Outeniqua pas op 07 Maart 2004 Klas 34-045 metdie Shongololo-Express deur Bloemfontein op 14 Nov 2015 Klas 34-054 van Bloemfontein rigting suid op 14 Nov 2015 Klas 34-102 met SM deur Bloemfontein op 14 Nov 2015 Klas 34-494 koppel aan ROVOS Rail in Bloemfontein op 14 Nov 2015 Klas 34-506 en -508 verlaat Bloemfontein met vrag hout pallette op 14 Nov 2015 Klas 34-820 en onbekende klas 34 op Hoedspruit nadat hulle Khokha Moya toere van Tzaneen getrek het op 24 Des 2005 Klas 34-855 op Pietersburgstasie 23 Des 2005 Klas 34-929 kom Upington-stasie binne met Khokha Moya toere se trein na Namibië op 09 Mei 2004 Klas 34-929 kom Upington-stasie binne met Khokha Moya toere se trein na Namibië op 09 Mei 2004 Klas 34-110 en nog drie maters met behoueringstrein verlaat Bloemfontein op 14 Nov 2015 Klas 34-098, -087, -082 en 530 kom deur Brackenfell met gelaaide CAR-trokke op 25 Des 2015 Klas 35-043 en -467 met die Malmesbury Express deur Brackenfell op 01 Jan 2016 Klas 35-043 en 065 rigting Bellville by Brackenfell op 04 Jan 2016 69
DIESEL33 DIESEL34 DIESEL35 DIESEL36 DIESEL37 DIESEL38 DIESEL39 DIESEL40 DIESEL41 DIESEL42
Klas 35-065 by Klawer-depot op 19 Des 2013 Klas 35-413 en -054 op 28 Des 2015 met Malmesbury Express deur Brackenfell. Klas 35-467 en -488 met sementtrokke deur Brackenfell op 31 Des 2015 Klas 35-483 met Bobaan-instandhoudingstrein deur Brackenfell op 10 Sep 2014 Klas 35-483 met Bobaan-instandhoudingstrein deur Brackenfell op 10 Sep 2014 Klas 35-483 met Bobaan-instandhoudingstrein deur Brackenfell op 10 Sep 2014 Klas 35-483 met Bobaan-instandhoudingstrein deur Brackenfell op 10 Sep 2014 Klas 35-009, -053, -064 en klas 34-523 deur Brackenfell op 31 Des 2015 Klas 36-280 in Pretoria-stasie maak gereed om Khokha Moya toere na die Bloutrein depot te stoot op 22 Des 2005 Klas 36-004 en klas 35-054 deur Brackenfell op 11 Sep 2014
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
Rytuie & trokke / Rolling Stock ROLLING01 ROLLING02 ROLLING03 ROLLING04 ROLLING05 ROLLING06 ROLLING07 ROLLING08
Trokke wat op Lichtenburg by museum staan. Private rytuig 82 Kaapstad Monument stasie Feb 2014 Khokha Moya Toere by Holoog in suide van Namibië Mei 2005 Rytuie op Maputo-stasie Jan 2014 Rytuie op Maputo-stasie Jan 2014 Pakkieswa by Sandstone - Nov 2015 Private Rytuig Sandstone - Nov 2015 NG Y - Open Hopper - Ballast, Sandstone Nov 2015
113
114
115
116
117
118
119
120
121
Stasies STASIES01 STASIES02 STASIES03 STASIES04 STASIES05 STASIES06 STASIES07 STASIES08 STASIES09 STASIES10 STASIES11 STASIES12 STASIES13 STASIES14 STASIES15 STASIES16 STASIES17 STASIES18 STASIES19 STASIES20 STASIES21 STASIES22 STASIES23 STASIES24 STASIES25 STASIES26 STASIES27 STASIES28 STASIES29 STASIES30
Alicedale Nov 2013 Bellville Des 2015 Boesmanspoort Nov 2013 Carnavon Des 2013 Cookhouse Nov 2013 Eagle’s Grag Nov 2013 Glen Junie 2016 Glen Junie 2016 Klawer Des 2013 Klawer Des 2013 Maitland Des 2015 Maputo Jan 2014 Naboomspruit Junie 2009 Piketberg Des 2013 Piketberg Des 2013 Saldanha Des 2013 Saldanha Des 2013 Saldanha Des 2013 Saldanha Des 2013 Sandstone, Hoekfontein Nov 2015 Sandstone, Hoekfontein Nov 2015 Stellenbosch, Feb 2014 Stikland Des 2015 Swarkops, Nov 2013 Upington Mei 2014 Fish Hoek, Maart 2016 Vredendal Des 2013 Williston Des 2013 Williston Des 2013 Zeerust, Jun 2015
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
Modeltreine MODEL01 MODEL02 MODEL03 MODEL04 MODEL05
Klas 16 DA Klas 16 DA - drywer Wessie Klas 16 DA Klas 16 DA Klas 23 Drywer Assie
153
154
155
156
157
158
Pantser-trollie: Windhoek-stasie: Martin Nel
159
Hallo Hennie Ek het kontak gemaak met Jacobus van Niekerk. Ek het bietjie data by hom gekry oor die staan. Ek het gedink dit sal interessant wees as ons dit in die SAS-SAR kan deel. Hier is die data: Enjin- 6 silinder Deutz Diesel. Aandrywing: Hidroulies. Enjin dryf 'n hidrouliese pomp aan en daar is 'n hidrouliese motor by elke wiel. Gebou te Langlaagte 1977/78 Onderhoud te Padvervoer Werkswinkels in Windhoek. Gestasioneer in Windhoek. Gebruik om voor die trein te ry en pad (lees spoor) te "vee" vir landmyne. Jacobus van Niekerk was een van die werktuigkundiges wat vir die trollie se onderhoud verantwoordelik was. Dis nie veel nie, maar darem meer as wat ons weet van die trollie. Ek het een van my eie kiekies aangeheg, aangesien hy op 'n beter hoek geneem is sodat mens die hele trollie sien. Groete Marin Nel “Bospadda”: Hennie Heymans Dankie Martin. Die patrollievoertuig wat by Windhoek se spoorwegstasie ten toongestel word is deur die SAS & H ontwerp en gebou vir die destydse spoorwegpolisie. Daar was twee gebou: Chris en Kobus. Hulle kan op die spoor en die pad loop. Die ander “Bospadda” is tans op die Rand en was deur Prasa en Metro gebruik vir sekerheidspatrollies. Ons soek foto’s van die voertuie toe hul operasioneel deur die spoorwegpolisie aangewend was. ʼn Spoorwegpolisieman het my vertel hulle moes net soos masjiniste al die toepaslike sinjale en spoorwegverkeersreëls ken voor hul op die spoor gegaan het.
160
Die Spoorwegpolisie en die Bosoorlog Met die afsterwe van brigadier Ronnie Beyl het ʼn klomp spoorwegpolisie-geskiedenis verlore gegaan. Hy was self lid van die spoorwegpolisie se manne wat in die operasionele gebied diens gedoen het. Die spoorweg administrasie se voertuie – petrol tenkers, busse en vragmotors is deur die SASP beskerm en ver ek weet is hulle nooit aangeval nie. Genl Constant Viljoen (HSAW) het die SASP destyds vir die goeie werk wat hulle in die operasionele gebied gelewer het, geprys. Alle treine en PMD is deur die SASP beskerm met inbegrip van passasiers en vrag. U sal onthou dat die spoor tot by Grootfontein en Tsumeb geloop het verder is alles per pad vervoer. Militêre treine en treine met plofstof en krygstuig is ook beskerm. Die spoorwegpolisie was ʼn klein, maar goed opgeleide mag wat treine, pyplyne, vliegtuie, hawens en dies meer beskerm het. Hulle het ʼn baie goeie spesiale taakmag gehad, hulle het ook “Sky Marshalls” op SAL-vliegtuie gehad. Wat Durban Hawe met sy olie- en vloeibare petroleum gas (VPG) opslagplekke betref het, het hulle ʼn reuse taak vervul. Hulle het ook elke olietenkskip wat in die hawe vasgemeer het, beskerm. Ons bring hulde aan die SASP wat die hoogste offers gebring het. Hulle WAS ʼn goeie mag. Ek het al moed opgegee om inligting en foto’s oor die SASP te probeer bekom, die manne en vroue van die SASP “praat” nie!
161
162
Next Edition: The Railways & Milk Trains If you have any anecdotes or photographs about Milk Trains please contact me.
A 7-ton Cream trailer used on the N Cape.
A QD vehicle conveying 2240 gal of cream between Kuruman and Postmasburg.
Disclaimer We don’t like legalize, but it has to be there, so read the small print ‌. Readers and/or Viewers may use content from SAS-SAR for non-commercial purposes on condition that such material is attributed to SAS-SAR and appropriate acknowledgement is given to the author and source. Where it is clear that any material and/or comment is not made by SAS-SAR, this must be clearly stated. SAS-SAR makes every reasonable attempt to screen or edit content in SAS-SAR by third parties, but does not accept any liability for illegal, defamatory or obscene content. Readers and/or Viewers are encouraged to inform SAS-SAR of any content that may be offensive or illegal. Save where the views expressed are clearly those of SAS-SAR, no responsibility is accepted for the view of other contributors. SAS-SAR does not accept any liability, nor will it be responsible for any damages howsoever arising when this information is obtained and/or utilised in an unauthorised and/or illegal manner. All advertisements are placed in the interest of our Readers and/or Viewers. Such advertisements are placed free of charge at the discretion of SAS-SAR. SAS-SAR does not accept any liability nor will SAS-SAR be responsible for any damages howsoever arising from such advertisements. The main purpose of adverts is to be of an informative nature.
163
Greetings Help met bewaring van ons spoorweë, stuur solank u stories en herinneringe aan heymanshb@gmail.com met ‘n afskrif aan uloliwe@gmail.com en heg u eie foto’s in jpg-formaat aan.
The next issue of “SAS-SAR” will be Vol. 7 No. 7 and will be published, DV, sometime during October 2016. Send in your comments, anecdotes and photographs please. Take care! Hennie Heymans – Pretoria, ZA © 2016
164