Beata Lorens
Instytut Historii Uniwersytet Rzeszowski
Hereditas Monasteriorum vol. 2, 2013, s. 253–269
Inwentarz biblioteki archimandrii bazyliańskiej w Uniowie z 1789 r.* Monaster bazyliański w Uniowie należał do najstarszych ośrodków monastycyzmu wschodniego na ziemiach ruskich późniejszej Rzeczypospolitej. Najdawniejsza zachowana o nim wzmianka źródłowa pochodzi z czasów jego fundacji przez księcia Teodora Olgierdowicza w 1395 r. 30 VII 1542 r. król Zygmunt I podniósł status monasteru do rangi archimandrii (opactwa). Według przyjętego wówczas statutu zwierzchnictwo duchowne nad nim sprawował prawosławny eparcha lwowski, który zatwierdzał archimandrytę wybranego przez czerńców, ale nie miał prawa dysponowania majątkiem monasteru. Pod koniec XVI i w pierwszej połowie XVII w. monasterem targały niepokoje związane ze sporami prawosławno-katolickimi na terenie eparchii lwowskiej, z napadami tatarskimi, powstaniami kozackimi i zajazdami szlacheckimi. Z kolei w drugiej połowie XVII w. wstrząsały nim konflikty wybuchające między archimandrytami a prawosławnymi eparchami lwowskimi (zwłaszcza Antonim Winnickim), których źródłem było zwierzchnictwo nad monasterem i jego majątkiem. Stabilizację przyniosły dopiero rządy archimandryty Warłaama Szeptyckiego, który jako pierwszy z mnichów uniowskich przyjął unię z Kościołem katolickim. Akt katolickiego wyznania wiary złożył najpierw potajemnie w Warszawie w 1681 r., otwarcie zaś jako przedstawiciel monasteru uniowskiego uczynił to we Lwowie 1 VII 1700 r.1 Dzięki archimandrycie Warłaamowi Szeptyckiemu, który w 1709 r. został eparchą lwowskim, monaster w Uniowie był 19 VIII 1711 r. miejscem soboru (czyli zjazdu) przedstawicieli monasterów bazyliańskich unickiej eparchii lwowskiej, na którym uchwalono mające w nich obowiązywać zasady życia monastycznego. Nie zostały
* Praca naukowa finansowana w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2012–2016. Scientific work financed by the Ministry of Science and Higher Education under the name of the “National Programme for the Development of Humanities” in the years 2012–2016. 1 І. Мицько, Святоуспенська Лавра в Уневі (кинец XIII ст. – кинец XX ст.), Львів 1998, s. 9–33; Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 12, Warszawa 1892, s. 807. O Uniowie w okresie wojen prywatnych i zajazdów pisał W. Łoziński, Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku, oprac. J. Tazbir, Warszawa 2005, s. 355–356, 401–404.
254
Beata Lorens
one jednak zatwierdzone przez Stolicę Apostolską2. W 1739 r. Uniów wszedł w skład kongregacji zakonnej skupiającej monastery bazyliańskie z ziem ruskich Rzeczypospolitej; w 1743 r., na kapitule w Dubnie, utworzyła ona wraz z litewską kongregacją Trójcy Świętej jeden zakon – Ordo Sancti Basilii Magni Ruthenorum, złożony z dwóch prowincji, litewskiej i koronnej3. W drugiej połowie XVIII w. monaster w Uniowie był jedną z czterech archimandrii w prowincji koronnej (pozostałe znajdowały się w Owruczu, Mielcach i Żółkwi). Słynął jako ośrodek kultu maryjnego oraz centrum życia kulturalnego ze względu na działającą przy nim drukarnię. Uruchomiono ją jeszcze w XVII w., ale jej działalność zamarła pod koniec tego stulecia i dopiero w 1732 r. archimandryta Atanazy Szeptycki doprowadził do jej ponownego uruchomienia. Typografia uniowska specjalizowała się w drukowaniu ksiąg liturgicznych, statutów bractw, listów pasterskich eparchów. Jednak monopolistyczna pozycja drukarni Bractwa Stauropigialnego we Lwowie nie pozwoliła na rozszerzenie jej działalności. Po 1771 r. warsztat drukarski został odsprzedany, najprawdopodobniej typografii monasteru w Poczajowie4. W lipcu i sierpniu 1776 r. monaster w Uniowie był miejscem obrad kapituły prowincjalnej. W latach 60. i 70. XVIII w. prowadzono tu wewnętrzne studia zakonne w zakresie retoryki, języka greckiego i filozofii5. Funkcjonowanie archimandrii uniowskiej zostało zagrożone po przeprowadzeniu w 1772 r. rozbioru ziem Rzeczypospolitej, w którego wyniku Uniów znalazł się w granicach monarchii habsburskiej. Decyzją cesarza Józefa II archimandria znalazła się wśród klasztorów przeznaczonych do kasaty. Dekret w tej sprawie, datowany na 8 IX 1787 r., został wysłany z Wiednia do Gubernium Galicji we Lwowie. Jednak ze względu na konieczność utrzymania zakonników i przewidywany niewielki dochód finansowy ze skasowanego majątku kasatę archimandrii uniowskiej opóźniono do śmierci ówczesnego archimandryty, Onufrego Bratkowskiego, która nastąpiła 15 II 1790 r. Przygotowując się do kasaty, władze gubernialne już w 1789 r. zaczęły szacować wartość jej majątku. 10 IV 1790 r. gubernator Józef Brygido wysłał do Wiednia informację o redukcji, czyli kasacie, archimandrii w Uniowie6. Monaster uniowski do połowy XVII w. słynął jako znaczący ośrodek gromadzący księgi rękopiśmienne i drukowane. Tutaj w XVI w. znajdowało się skryptorium, gdzie 2 Артикулы или устави чина іноческаго, „Лавра”, 1999, 2, s. 41–46; М. Коссак, Шематизмъ провинціи св. Спасителя Чина св. Василія Великого въ Галиціи и короткій поглядъ на монастыри и на монашество руске отъ заведеня на Руси вѣры Христовои ажъ по нынѣшное время, Львов 1867, s. 262–264. 3 М. М. Ваврик, Нарис розвитку і стану Василіянського Чина XVII–XX ст. Топографічно-статистична розвідка (Analecta Ordinis Sancti Basilii Magni, series II, sectio I, vol. X), Рим 1979, s. 23–26. 4 І. Мицько, Святоуспенська Лавра, s. 37, 47, 56, 70–74; M. Pidłypczak-Majerowicz, Bazylianie w Koronie i na Litwie. Szkoły i książki w działalności zakonu (Acta Universitatis Wratislaviensis, 779), Warszawa-Wrocław 1986, s. 68–69. 5 І. Мицько, Святоуспенська Лавра, s. 40. 6 W. Chotkowski, Redukcje monasterów bazyliańskich w Galicji (Rozprawy Wydziału Historyczno-Filozoficznego – Polska Akademia Umiejętności, seria 2, 38), Kraków 1922, s. 11, 17–19.
255
Inwentarz biblioteki archimandrii bazyliańskiej w Uniowie z 1789 r.
miejscowi czerńcy przepisywali głównie księgi liturgiczne. Zbiory biblioteczne zasilali darami w postaci woluminów prawosławni eparchowie lwowscy i archimandryci uniowscy. Ponadto dzięki związkom z Bractwem Stauropigialnym we Lwowie czy Akademią Ostrogską trafiały do Uniowa druki wychodzące z typografii utrzymywanych przez te instytucje7. Niewiele wiadomo o zawartości biblioteki monasteru w XVII w. W 1611 r., w obawie przed rabunkiem, oddano na przechowanie w bezpieczne miejsce najcenniejsze przedmioty będące własnością archimandrii, w tym księgi. Z tej okazji sporządzono inwentarz „ksiąg greckich, słowiańskich, i łacińskich, polskich, kosztownych, oprawnych”, który nie zachował się8. Zawartość biblioteki znamy dzięki trzem zachowanym inwentarzom. Pierwszy z nich został sporządzony w związku z wizytacją monasteru przeprowadzoną 15 (4) X 1747 r. Protokół wizytacyjny zawiera opis zabudowań monasteru, cerkwi, pomieszczeń gospodarczych, biblioteki, utensyliów liturgicznych, wyposażenia kuchni i refektarza, dochodów rocznych oraz powinności poddanych9. Summariusz Xiąg klasztoru uniowskiego mieści informacje o księgach liturgicznych i chórowych oraz woluminach bibliotecznych pisanych i drukowanych w językach ruskim, polskim, łacińskim i włoskim10. Drugi sporządzony został w 1775 r. lub niewiele później (odnotowano Tabela 1. Liczba woluminów w bibliotece monasteru w Uniowie według inwentarzy z lat 1747 i 1775
Księgozbiór księgi cerkiewne księgi chórowe księgi rękopiśmienne księgi cyrylickie księgi polskie księgi łacińskie księgi włoskie Razem
Liczba woluminów w 1747 r. 19 26 30 40 18 1 134
Liczba woluminów w 1775 r. 66 – – 24 20 15 2 127
Źródło: Візитація унівського монастиря 1747 р., „Лавра”, 1999, 3, s. 30–32. 7 І. Мицько, Історія Святоуспенської Лаври в Уневі, „Лавра”, 1998, 1, s. 17–18. 8 Архивъ Юго-Западной Россіи издаваемый коммиссіею для разбора древнихъ актовъ состоящей при Кіевскомъ, Подольскомъ и Волынскомъ Генералъ-Губернаторе, ч. 1, т. 10, Кіевъ 1904, nr CCXI, s. 519. 9 Візитація унівського монастиря 1747 р., „Лавра”, 1999, 3, s. 27–31; 4, s. 37–43. Opublikowana wizytacja przechowywana jest w Centralnym Państwowym Archiwum Historycznym Ukrainy we Lwowie (Центральний Державний Історичний Архів України у Львові, dalej: ЦДІАУ у Львові), f. 201, op. 4b, spr. 529, k. 38–42, 44–47v. Niestety, od kilku lat część opisów f. 201 nie jest udostępniana badaczom ze względu na ich porządkowanie. Inwentarze biblioteczne z Uniowa uwzględniła U. Paszkiewicz, Inwentarze i katalogi bibliotek z ziem wschodnich Rzeczypospolitej do 1939 roku. Suplement 1 (Polskie Dziedzictwo Kulturalne, Seria B, Wspólne Dziedzictwo), Warszawa 2000, s. 214. 10 Візитація унівського монастиря 1747 р., „Лавра”, 1999, 3, s. 30–31; 4, s. 37–43.
256
Beata Lorens
w nim książki uzyskane w 1775 r.). Wymienione w nim księgi podzielono na cerkiewne i biblioteczne oraz według języka (ruskie, polskie i łacińskie)11. W obu tych inwentarzach podawano przede wszystkim początek tytułu lub nazwisko autora, format oraz liczbę egzemplarzy. Niekiedy ograniczano się tylko do określenia stanu książki lub do podania języka, w jakim została wydrukowana, np. „małych książek w pergaminie podartych 2” lub „książek włoskich 2”. 18 III 1789 r. sporządzono kolejny inwentarz biblioteki uniowskiej. Został on dołączony do inwentarza głównego, zawierającego dane dotyczące majątku archimandrii, przygotowanego w listopadzie 1789 r. w związku z planowaną kasatą monasteru. Umieszczono go pod literą T, wśród szczegółowych specyfikacji majątku monasteru. Uwzględnia głównie księgi drukowane, które zostały spisane według formatów, przy czym 1 oznacza folio, ½ – 4o, ¼ – 8o, a 1/8 – 12o. W porównaniu z wcześniejszymi inwentarzami ten zawiera znacznie więcej informacji, np. miejsce i rok wydania. Podano w nim też wiele informacji skrótowych i nieścisłych, typowych dla tego typu źródeł. Tytuły druków są zapisane w skrócie, często ograniczano się do obiegowego określenia, np. „teologia moralna”. Zamiast autorów pojawiają się dane osób, którym dedykowano utwory, lub drukarzy. W 81% te braki i błędy udało się uzupełnić i poprawić. Księgi rękopiśmienne natomiast zostały potraktowane bardzo ogólnie: „manuskrypty w liczbie 20 o nieznacznej wartości”. Inwentarz odnotowuje 106 tytułów druków w 127 woluminach – niektóre tytuły były wielotomowe, inne biblioteka posiadała w kilku egzemplarzach, np. cztery egzemplarze Trebnika wydanego w Uniowie w 1744 r. Najstarszym drukiem wymienionym w inwentarzu jest traktat autorstwa holenderskiego biskupa Wilhelma Lindanusa zatytułowany Panoplia Evangelica, sive de verbo Dei evangelico libri quinque, wydany w Kolonii w 1563 r. Wśród druków zdecydowanie przeważają wydawnictwa XVIII-wieczne. W inwentarzu z 1789 r. zwraca uwagę wzrost, w porównaniu z inwentarzem z 1775 r., liczby ksiąg w językach łacińskim i włoskim. Mogły być własnością ostatniego z archimandrytów uniowskich, Onufrego Bratkowskiego, żyjącego w latach 1722–1790. Tabela 2. Druki biblioteki uniowskiej według stulecia wydania, inwentarz z 1789 r.
Wiek wydania XVI XVII XVIII
Liczba ksiąg 6 33 88
Źródło: ЦДІАУ у Львові, f. 146, op. 84, spr. 2067, k. 68–69v.
11 Матеріали до історії унівської бібліотеки, ibidem, 3, s. 32. Przechowywany jest w Dziale Rękopisów Muzeum Narodowego im. A. Szeptyckiego we Lwowie (Національний музей у Львові ім. А. Шептицького), rps 104, k. 9–11v. W chwili obecnej (październik 2012 r.) Dział Rękopisów nie udostępnia zbiorów z powodu remontu swojej siedziby.
257
Inwentarz biblioteki archimandrii bazyliańskiej w Uniowie z 1789 r.
Studiował on filozofię i teologię w Kolegium Papieskim w Braniewie, a w latach 1772– 1776 był protoihumenem (prowincjałem) prowincji koronnej pw. Opieki NMP12. Tabela 3. Język druków biblioteki uniowskiej, inwentarz z 1789 r.13
Język łaciński polski cyrylica włoski francuski
Liczba ksiąg 41 18 17 4 2
Źródło: ЦДІАУ у Львові, f. 146, op. 84, spr. 2067, k. 68–69v.
W zbiorach uniowskich mało było publikacji wydanych w miejscowej drukarni. W katalogu odnotowano zaledwie dwa tytuły ksiąg drukowanych w uniowskiej typografii zakonnej. Najwięcej tomów pochodziło z drukarń działających w Wenecji. Kolejne miejsca należały już jednak do typografii funkcjonujących w południowo-wschodniej Rzeczypospolitej, związanych z instytucjami Cerkwi prawosławnej czy Kościoła unickiego, m.in.: drukarni Bractwa Stauropigialnego we Lwowie, Ławry Pieczerskiej w Kijowie (sześć tomów wydanych do czasu pozostawania Kijowa w granicach Rzeczypospolitej) czy bazyliańskiej drukarni w Poczajowie. Liczne książki wydane w zachodnioeuropejskich typografiach świadczą o związkach bazylianów z kulturą łacińską. Mogły one być przywożone do Uniowa przez bazylianów studiujących w Rzymie lub podróżujących tam w związku ze sprawami zakonu. Przeważają dzieła służące pracy teologicznej: różne wydania Biblii i jej komentarzy, zwłaszcza dotyczących Nowego Testamentu, dzieła z zakresu teologii, głównie moralnej, dogmatycznej i ascetycznej. Znajdziemy tu również dzieła z zakresu prawa kanonicznego i świeckiego, historii, retoryki, matematyki i geografii, a także księgi liturgiczne oraz zbiory reguł i konstytucji bazyliańskich. Wśród zbiorów kazań i mów przeważają dzieła kaznodziejów Kościoła rzymskokatolickiego. Homiletykę uprawianą przez bazylianów reprezentują tylko mowy przedstawiciela prowincji litewskiej, Porfirego Skarbka Ważyńskiego. Spisane w inwentarzu z 1789 r. książki biblioteki monasteru w Uniowie miały zostać przekazane Bibliotece Uniwersytetu Lwowskiego14. Wynikało to z wcześniejszych roz12 Lwowska Naukowa Narodowa Biblioteka Ukrainy im. W. Stefanyka (Львівська національна наукова бібліотека України імені В. Стефаника), f. 3, spr. 436, Cathalogus Alphabeticus Patrum et Fratrum Ordinis Sancti Basilii Magni in Provincia Polona..., t. 3, k. 48v. 13 Uwzględniono tylko zidentyfikowane druki. 14 ЦДІАУ у Львові, f. 146, op. 84, spr. 2067, k. 48. Inne miejsce, gdzie miały trafić zbiory biblioteki monasteru w Uniowie, zostało wymienione w krótkiej rozprawie В. Лаба, Нарис істoрії села Унів та Унівського монастиря від найдавніших часів до 1939 року, Львів 1997, s. 15–16. Według autora księgozbiór uniowski został przewieziony do monasteru w Buczaczu i tam spłonął w pożarze w 1865 r. Nie udało się jednak potwierdzić tej tezy w źródłach.
258
Beata Lorens
Tabela 4. Miejsce wydania druków biblioteki uniowskiej, inwentarz z 1789 r.
Miejsce druku Wenecja Lwów Poczajów Kijów Amsterdam Kraków Lipsk Frankfurt nad Menem Kolonia Rzym Uniów Antwerpia Lublin Czernichów Lyon Norymberga Ostróg Wilno Braniewo Florencja Przemyśl Wiedeń Bassani Berdyczów Drezno Kalisz Mediolan Ołomuniec Paryż Trewir Trnava Urbino Warszawa Würzburg
Liczba tomów 16 13 9 8 6 6 6 5 5 5 5 4 4 3 3 3 3 3 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
Liczba tytułów 15 9 7 6 6 6 5 4 4 5 2 1 4 3 2 2 1 3 2 2 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
Źródło: ЦДІАУ у Львові, f. 146, op. 84, spr. 2067, k. 68–69v.
porządzeń cesarskich, nakazujących przedstawianie inwentarzy bibliotek klasztornych bibliotekarzowi tej biblioteki, a następnie wysyłanie do niej książek ze skasowanych klasztorów. Tam były one sortowane; najcenniejsze egzemplarze przeznaczano dla Biblioteki Nadwornej w Wiedniu, duplikaty trafiały do seminarium generalnego
Inwentarz biblioteki archimandrii bazyliańskiej w Uniowie z 1789 r.
259
we Lwowie i gimnazjów galicyjskich, a publikacje nieprzydatne w procesie edukacji były przeznaczane na licytację lub traktowane jak makulatura. W 1790 r. na aukcji publicznej przeprowadzonej przez Bibliotekę Uniwersytetu Lwowskiego wystawiono na sprzedaż 4935 woluminów15. Autorzy monografii Uniwersytetu Lwowskiego nie wymienili Uniowa wśród monasterów bazyliańskich skasowanych w latach 80. XVIII w., których zbiory trafiły do Biblioteki Uniwersyteckiej16. Mimo to źródła powstałe podczas likwidacji monasteru jednoznacznie wskazują Bibliotekę Uniwersytecką jako miejsce, gdzie wysłano jego księgozbiór. Poza tym zachowane egzemplarze ksiąg liturgicznych pochodzących z biblioteki monasteru w Uniowie noszą ekslibris Biblioteki Uniwersytetu Lwowskiego17. Zbiory uniowskie podzieliły los książek Biblioteki Uniwersyteckiej, której gmach w dniach 2–3 XI 1848 r. uległ pożarowi – z ponad 51 tys. woluminów uratowano tylko 13 tys.18 Inaczej potoczyły się losy tych woluminów, które trafiły do rąk prywatnych kolekcjonerów. W połowie XIX w. rezydujący w Uniowie metropolita Michał Lewicki zebrał kolekcję cyrylickich ksiąg rękopiśmiennych i drukowanych, wśród których znalazły się także woluminy należące wcześniej do biblioteki monasteru uniowskiego19. Kolekcja ta decyzją Lewickiego w 1858 r. stała się podstawą biblioteki metropolitalnej. Następca Lewickiego na tronie metropolitalnym, Andrzej Szeptycki, przekazał tę bibliotekę Muzeum Narodowemu we Lwowie, dlatego część spuścizny po bibliotece monasteru uniowskiego znajduje się dziś w Dziale Rękopisów Muzeum Narodowego im. A. Szeptyckiego we Lwowie. Pojedyncze rękopisy i starodruki z biblioteki uniowskiej znalazły się także w fondach Lwowskiej Narodowej Naukowej Biblioteki Ukrainy im. W. Stefanyka (Львівська національна наукова бібліотека України ім. В. Стефаника) oraz w Bibliotece Narodowej w Warszawie (w zespole Biblioteka Kapituły Greckokatolickiej w Przemyślu)20.
15 K. Reifenkugel, Biblioteka Uniwersytecka we Lwowie, „Przewodnik Naukowy i Literacki”, 1873, 3, s. 186– –187. 16 L. Finkel, Historya Uniwersytetu Lwowskiego do r. 1869, [w:] L. Finkel, S. Starzyński, Historya Uniwersytetu Lwowskiego, cz. 1, Lwów 1894, s. 121. Według autorów do biblioteki uniwersyteckiej trafiły książki z monasterów w Czortkowie, Łuce, Pitryczu, Skicie, Smolnicy, Spasie, Szczepłotach, Topolnicy, Trembowli, Zawałowie, Zbarażu. 17 Katalog druków cyrylickich XV–XVIII wieku w zbiorach Biblioteki Narodowej, oprac. Z. Żurawińska, Z. Jaroszewicz-Pieresławcew, Warszawa 2004, s. 56, 91–96. 18 L. Finkel, Historya Uniwersytetu Lwowskiego, s. 301. 19 І. Мицько, Святоуспенська Лавра, s. 62–65. W 1847 r. Andrzej Petruszewicz sporządził katalog cyrylickich rękopisów i ksiąg metropolity Lewickiego. Drugi inwentarz pochodził z 1858 r. 20 Матеріали до історії унівської бібліотеки, s. 34; Rękopisy cerkiewnosłowiańskie w Polsce. Katalog, oprac. A. Naumow, A. Kaszlej, Kraków 2004, s. 97, 139–140, 447–448; Katalog druków cyrylickich, s. 25–26.
260
Beata Lorens
Aneks Catalogus Librorum paenes Monasterium P.P. Basilianorum in Uniow Reperibilium et quidem Źródło: ЦДІАУ у Львові, f. 146, op. 84, spr. 2067, Spisy, doniesienia i inne dokumenty o likwidacji monasteru w Uniowie w okręgu złoczowskim 1049–1790, k. 68–69v. Zachowano oryginalną pisownię. W celu ustalenia poprawnego zapisu bibliograficznego woluminów, podawanego w przypisie, skorzystano z dostępnych katalogów bibliotecznych (Biblioteka Jagiellońska, Biblioteka Narodowa, Biblioteka Kórnicka, Bibliotheca Apostolica Vaticana), Bibliografii polskiej Karola Estreichera oraz katalogów starodruków wydanych na Ukrainie autorstwa Jakima Zapaski i Jarosława Isajewi cza21. Publikacja: Матеріали до історії унівської бібліотеки, „Лавра”, 1999, 3, s. 33–34. Tekst opublikowany w czasopiśmie „Лавра” zawiera tylko wykaz woluminów z 1789 r. zapisanych w oryginalnej pisowni, bez ustalenia poprawnych danych dotyczących autorów i tytułów. Nro 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Nohmen Aucthoris Martinus Bialobrzyski22 Rudolphus Gotfried23 Antonius Diana24 Josephus Lengi25 Antonius Diana26 Anton Radywyloski27 Philipus Hartug28 Zacharias Kopystyński29 Philipus Hartung30
Nohmen Tituli Ostilla Ortodose Opus Politicus Resolutes Morales Poleante Resolutiones Morales Vinec Chrystow Conciones Besidi Nedielnia Conciones
Impraessio Krakow Francfort Lugdun Venetia Lugdun Kijow Norimberg Kijow Norimberg
Annus 1581 1682 1641 1645 1641 1688 1718 1624 1718
Forma 1 1 1 1 1 1 1 1 1
21 Я. Запаско, Я. Ісаєвич, Каталог стародруків виданих на Украиїні. Книга перша (1574–1700), Львів 1981; Iidem, Каталог стародруків виданих на Украиїні. Книга друга, ч. 1–2: (1701–1800), Львів 1984. 22 Marcin Białobrzeski, Postilla Ortodoxa to jest wykład świętych Ewanieliy niedzielnych i świąt uroczystych na cały rok..., w Krakowie 1581. 23 Rudolfus Gottfried Knichen, Opus politicum, Francofurti 1682. 24 Antoninus Diana, Resolutiones Morales, Lugduni [Lyon] 1641. 25 Josephius Langius, Flori Florilegii magni, seu polyantheae floribus..., Venetiis 1645. 26 Zob. przyp. 24. 27 Антоній Радивиловський, Вънец Христов, Київ 1688. 28 Philippus Hartug, Conciones in festa totus anni opus posthumum a pluribus magno cum desiderio expectatum, Norimbergae 1718. 29 Іоанн Златоуст, Бесіди на діяння святих апостолів, Київ 1624 (przedmowa Zachariasza Kopysteń skiego). 30 Zob. przyp. 28.
Inwentarz biblioteki archimandrii bazyliańskiej w Uniowie z 1789 r.
Nro 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23.
Nohmen Aucthoris Sanctus Basilius31 Kalista32 Sanctus Basilius33 Hieronim Strzelecki34 Petrus Skarga35 Mohyla36 Zacharius Kopystyński37 Stanropia38 Sanctus Basilius39 Joanes Maximowicz40 Stauropigia41 Samuil Mokryewicz42 Anton Witra43 Martinus Kromer44
Nohmen Tituli Nauki Kazania Nauki Simia Kazania Trebnik Besidi Apostoł Plakowistia Nauki Od Troycy Przeswię. Słuzebnik Wynohrad Biblia O Prawach
24.
Wilchemus Lindanus45
Panopia Eccles.
25. 26.
46
Jacobus Woyko Stauropigia47
Kazania Słuzebnik
Impraessio Ospog Kijow Ospog Poczajow Cracovia Kijow Kijow Lwow Ospog Clenichow Leopol Kijow Venetia Krakow Colonie Acpipine Cracovia Leopoli
261
Annus 1594 1637 1594 1772 1602 1646 1624 1722 1594 1707 1691 1697 1731 1611
Forma 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
1563
1
1575 1691
1 1
31 Василій Великий, Книга о постничестві, Острог 1594. 32 Євангеліє учительне, Київ 1637 (kazania przypisywane Kalikstowi, patriarsze Konstantynopola). 33 Zob. przyp. 31. 34 Сімя слова божія, на ниві сердец человіческих сіяннаго..., Почаїв 1772. Hieronim Strzelecki to bazylianin, cenzor książek w eparchiach łuckiej i ostrogskiej. 35 Piotr Skarga, Kazania na niedziele i święta, Kraków 1602. 36 Требник, Київ 1646 (przedmowa metropolity Piotra Mohyły). 37 Zob. przyp. 29. 38 Najprawdopodobniej chodzi o Євангеліє, Львів 1722 (wydaną przez drukarnię Bractwa Stauropigialnego). 39 Zob. przyp. 31. 40 Іоан Максимович, Богородице диво, Чернігів 1707. 41 Служебник, Львів 1691 (wydany przez Bractwo Stauropigialne). 42 Cамоїл Мокрієвич, Виноград домовитом благим насажденный в немже наслъдник въков всъх бысть убіенный, Чернігів 1697 (nie odnotowano wydania kijowskiego). 43 Antoine Vitre, Augustin Lubin, Biblia Sacra Vulgatae, Venetiis 1731. 44 Marcin Kromer, O sprawach, dziejach i wszytkich inszych potocznościach koronnych polskich, Kraków 1611. 45 Wilhelmus Lindanus, Panoplia Evangelica, sive de verbo Dei evangelico libri quinque, Coloniae Agrippinae 1563. 46 Jakub Wujek, Postylle, cz. 3, Kraków 1575. 47 Zob. przyp. 41.
262
Nro 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42.
Nohmen Aucthoris Zacharias Kopystyński48 Christophorus Szemberg49 Mohyła50 Franciscus Luka51 Andreas Chrysostom52 Benedictus Chmieloski53 Chrystianus Mathias54 Joanes Venerony55 Stanislaus Szembell56 Joanes Venerony57 Benedictus Chmielowski58 Carolus Orlowski59 Mar. Rubczyński60 Joanes Czapski61 Carolus Nepo. Orlowski62 Herman Konohowicz63
Beata Lorens
Nohmen Tituli Besidi Apostolat.
Impraessio Kijow
Annus 1624
Forma 1
Historia Pruska
Brunsberg
1725
1
Słuzebnik Biblia Sacra
Kijow Venetia
1659 1729
1 1
Mowy Nowe Ateny Teatr Historia Dictionarium Zebranie kazania Dictionarium
Calisia Leopol Francfort Frankfurt Brunsberg Francfort
1702 1745 1705 1743 1726 1743
1 ½ ½ ½ ½ ½
Nowe Ateny
Leopoli
1746
½
Defensa Rekolekcye Orator Polony Defensa Nowy Zawit
Leopoli Bordyle Varsovia Leopol Czenic.
1748 1762 1740 1748 1717
½ ½ ½ ½ ½
48 Zob. przyp. 29. 49 Johann Leo, Historia Prussiae sub fortunatissimis auspiciis celsissimi S.R.I. principis illustrissimi ac reverendissimi domini d. Christophori in Słupov Szembek, Dei et Apostolicae Sedis gratia episcopi Varmiensis et Sambiensis, terrarum Prussiae praesidis..., Braniewo 1725. 50 Служебник, Київ 1659. 51 Nie udało się określić. 52 Andrzej Chryzostom Załuski, Mowy na radach i sejmach różnemi czasy miane, Kalisz 1702. 53 Benedykt Chmielowski, Nowe Ateny, cz. 1, Lwów 1745. 54 Christianus Matthias, Theatrum historicum theoretico-practicum in quo quatuor monarchiae, Francforti 1705. 55 Joannes Veneroni, Dictionarium Caesareum in quo Quatuor Principaliores Linguae Europae, Francforti 1743. 56 Stanisław Szembek, Zebranie kazań na Wielkanoc, Boże Narodzenie, Brunsberg 1726. 57 Zob. przyp. 55. 58 Benedykt Chmielowski, Nowe Ateny, cz. 2, Lwów 1746. 59 Karol Nepomucen Orłowski, Defensa biskupstwa y dyecezyi kiiowskiey rzetelnym opisaniem, z przydatkami nie ktoremi dla niey potrzebnemi..., Lwów 1748. 60 Marcin Rubczyński, Głos Pana kruszącego cedry libańskie czyli rekolekcje dla osób zakonnych, Berdyczów 1762. 61 Samuel Wysocki, Orator Polonus, Varsaviae 1740 (dzieło dedykowane skarbnikowi Janowi Czapskiemu). 62 Zob. przyp. 59. 63 Новий завіт, Чернігів 1717 (przedmowa i objaśnienia do Nowego Testamentu autorstwa archimandryty Hermana Kononowicza).
Inwentarz biblioteki archimandrii bazyliańskiej w Uniowie z 1789 r.
Nro 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59.
Nohmen Aucthoris Silvester Rudnicki64 Silvester Rudnicki65 Thomas Luccioni66 Joanes Maximowicz67 Francisscus Maria68 Andreas Fredro69 Mar. Ozaman70 Liborg Sinikalski71 Patritius Perusinus72 Josephus Bernardoni73 Franz Potestas74 Vestrius Barbianus75 Domini Ochio76 Clemens Papa77 Gasper Schollo78 Stanislaus Wiczowski79 Nicolaus Martinus80
Nohmen Tituli Bohoslowie Bohoslowie Veritatis Moral. Thatrum Institutionis Iuris Brudentia civilis Dictionar. Meten. Conciona Juris Civilis Conciones Examen Ecclesia. Biblia Nauki Obrona Religii Phisica curiosa Historia Praxis Criminalis
Impraessio Poczakow Poczakow Mediolan Czerniecho. Venetia Leopol. Amster. Venetia Venetia Venetia Venetia Venetia Venetia Leopol Herbipol Olumunae Urbin
263
Annus 1776 1756 1702 1708 1741 1730 1691 1738 1733 1740 1760 1758 1735 1738 1667 1774 1738
Forma ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½ ½
64 Антоіне Павел Гавриіл, Богословіє нравоучителноє..., т. 1, Почаїв 1776 (tłumaczenie z języka łacińskiego z przedmową eparchy Sylwestra Rudnickiego Lubienieckiego). 65 Богословія нравоучителная..., Почаїв 1756 (przedmowa eparchy Sylwestra Rudnickiego). 66 Thomas Luccioni de Bonifacio, Veritatis Moralis seu doctrinae probabilis investigatio, Milani 1702. 67 Іоан Максимович, Феатрон или позор нравоучительный..., Чернігів 1708. 68 Francesco Maria Gasparro, Institutionum iuris civilis, Venetiis 1741. 69 Andrzej Maksymilian Fredro, Vir Consilii, monitis Ethicorum nec non Prudentiae civilis praeludente..., Leopoli 1730. 70 Jacques Ozanam, Dictionnaire mathematique, ou idee generale des mathematiques..., Amsterdam 1691. 71 Nie udało się określić. 72 Nie udało się określić. 73 Giuseppe Bernardoni, Panegirici e discorsi..., Venetiis 1740. 74 Franciszek Erazm Preiss, Examen trinum ordinandorum, approbandorum et instituendorum..., Venetiis 1760. 75 Nie udało się określić. 76 Nie udało się określić. 77 Obrona religiey graeco-ruskiey z kościołem S. Rzymskim ziednoczoney na fundamencie Praw, Dekretów, Przywieleiow od Stolice S. Apostolskiey y Nayiasnieyszych Królow polskich nadanych, tudziesz Konstytucyi na różnych Seymach zaszłych, założona y na zaszczyt teyże Religiey światu polskiemu pokazana, Lwów 1738. Księgę rozpoczyna bulla Klemensa VIII. 78 Gaspar Schott, Physica curiosa sive mirabilit naturre et artis..., Herbipol [Würzburg] 1667. 79 Stanisław Kleczewski, Lechus historiae Polonae restituta..., Ołomuniec 1774. 80 Nicolaus Martini, Praxis criminalis ad theoricam accomadata..., Urbino 1738.
264
Nro 60. 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 70. 71. 72. 73. 74. 75. 76. 77.
Beata Lorens
Nohmen Aucthoris Joanes Veneroni81 Thom. Mlodianowski82 Mart. Kurzeniecki83 Athan. Szeptycki84 Jacobus Varaginus85 Jacobus Massenius86 Simon Maychrowicz87 Joann Piegaluge88 Anton Maretec89 Sumni Pontificii90 Rudolf Clusius91 Athanasi Szepticki92 Rudolfus Clussius93 Athanisius Szepticki94 Rudolf Gluczyk95 Joanes Babliste96 X. Nepeu97 Athanisius Szeptycki98
Nohmen Tituli Dictionarius Rozmyslania Nauk Evagel. Sobranie Przypad. Sermones Aurei Speculum Imagi Trwawoie albo Upad. Epistolae Orationes Bullae Sermones Trzebnik Sermones aurei Trzebnik Sermones Aurei Scientia Batar. Reflexie Trzebnik
Impraessio Venetia Lublin Vilno Uniow Antoergie Colonie Ar. Leopol. Romae Lipsiae Poczajow Antverg. Uniow Antverpi Uniow Atverpie Francfort Lublinia Uniow
Annus 1730 1669 1752 1732 1712 1681 1764 1732 1741 1767 1712 1744 1712 1744 1712 1607 [b.d.w.] 1744
Forma ½ ½ ½ ½ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼
81 Zob. przyp. 55 (inne wydanie). 82 Tomasz Młodzianowski, Rozmyślania albo lekcya duchowna..., Lublin 1669. 83 Marcin Kurzeniecki, Nauki z Ewangelii na niedziele i święta, Wilno 1752. 84 Собраніє припадков краткое и духовным особам потребноє..., Унів 1732. Unicki metropolita kijowski Atanazy Szeptycki wydał pozwolenie na druk. 85 Jacobus 1712.
de
Voragine, Rudolpus Clutius, Sermones aurei in dominicas et festa per annum..., Antwerpia
86 Jacobus Massenius, Speculum imaginum veritatis occultae..., Kolonia 1681. 87 Szymon Maychrowicz, Trwałość szczęśliwa królestw albo ich smutny upadek..., Lwów 1764. 88 Nie udało się określić. 89 Marcus Antonius Muretus, Orationes, epistolae et poemata..., Lipsk 1741. 90 Bullae et Brevia Summorum Pontificum Sacrarum Congregatione decreta..., Poczajów 1767. 91 Zob. przyp. 85. 92 Требник, Унів 1744. Unicki metropolita kijowski Atanazy Szeptycki wydał pozwolenie na druk. 93 Zob. przyp. 85. 94 Zob. przyp. 92. 95 Zob. przyp. 85. 96 Nie udało się określić. 97 Myśli albo reflexie chrześciańskie rozłożone na wszystkie dni całego roku przez [...] Franciszka Nepveu [...] językiem francuskim wydane, na polski zaś język przetłumaczone przez [...] Tomasza Perkowicza..., Lublin 1754 (3. wydanie). 98 Zob. przyp. 92.
Inwentarz biblioteki archimandrii bazyliańskiej w Uniowie z 1789 r.
Nro 78. 79. 80. 81. 82. 83. 84. 85. 86. 87. 88. 89. 90. 91. 92. 93. 94. 95.
Nohmen Aucthoris Josephus Rygier99 P. Virgillii100 Athana. Szeptycki101 Delarothe102 Joanes Barday103 Porf. Ważyński104 Thomas Bari105 Krzystof Szemberg106 Florian Jarosiewicz107 Protasi Neveraniuk108 Horacii Flacci109 Herni Busenban110 Prosper Lambertinus111 Prosper Lambertinus112 Paulus Centhner113 Vicentii Bruni114 Stanislaus Lochowski115 Summi Pontificiis116
Nohmen Tituli Princi. Iuris Eccle. Carmina Trzebnik Grama. Gab. Ger. Jcon Animor. Orationes Rethoricae Nauki Princi. Rethori. Ozdoba Kosciola Opera omnia Theologi Mor. Casus Conscientiae Casus Conscientiae Sumienie niesp. Meditationes Regulae Juris Bullae Breviae
Impraessio Videbonae Tepnaviae Uniow Leibzig Dreznae Vilnae Poczajow Cracoviae Leopol. Lublin Lipsiae Coloniae Brzenisl Brzenisl Leopol. Coloniae Cracoviae Poczajow
265
Annus 1771 1719 1744 1742 1733 1773 1776 1714 1752 1744 1741 1701 1766 1766 1744 1700 1701 1767
Forma ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ ¼ /8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
99 Paulus Josephus Riegger, Principia Iuris Ecclesiastici Germaniae..., Wiedeń 1771. 100 Publius Virgilius Maro, Opera, Trnava 1719. 101 Zob. przyp. 92. 102 Nie udało się określić. 103 Joannes Barclay, Icon Animorum..., Drezno 1733. 104 Porfiry Skarbek Ważyński, Orationum seu exercitationum oratoriarum, cz. 2, Wilno 1773. 105 Thomas Bari, Rethorica ecclesiastica, Poczajów 1776. 106 Krzysztof Szembek, Krótkie zebranie nauki chrześciańskiey..., Kraków 1714. 107 Florian Jaroszewicz, Principia Theologiae asceticae..., Lwów 1752. 108 Protazy Newerani, Ozdoba Kościoła katolickiego, to iest ceremonie..., Lublin 1747. K. Estreicher nie odnotował wydania z 1744 r. 109 Quintus Horatius Flaccus, Opera omnia, Lipsk 1741. 110 Hermann Busenbaum, Medulla theologiae moralis, Kolonia 1701. 111 Prosper Lambertini, Casus Conscientiae..., Przemyśl 1766. 112 Zob. przyp. 111. 113 Paweł Zehentner, Sumienie niespokojne albo sumienny mol grzesznika nieustannie dręczący..., Lwów 1744. 114 Vincentius Brunus, Meditationes, de vita et passione J. Christi..., Kolonia 1700. 115 Stanisław Łochowski, Regulae iuris loci communes forenses..., Kraków 1701. 116 Zob. przyp. 90.
266
Nro 96. 97.
Nohmen Aucthoris Joanes Barclei117 P.P. Basilianorum118
98. 99. 100. 101. 102. 103. 104. 105.
Diminius Decolon119 Ignatius Milczberg120 Joanes Bablista121 Jonnis Mansi122 Prothasis Neverasie123 De la Annoe124 Nie. Castelli125 Basyliunorum Poczajowie126 Jonnis127 Cesarette128 Franc. Skotte129 Basiliani Poczajow130 Card. Mazaryn131 Isidor Narsi132 Castelli133
106. 107. 108. 109. 110. 111. 112.
Beata Lorens
Nohmen Tituli Arienis Liber Summarius regulae od Basilian. Rethorica Praxis Geonietr. Magae Natur. Doctrina Moralis Ozdoba Kosciola Historia uvers. Comedia Methodus Missi
Impraessio Noriberge Poczajow
Annus 1724 1751
Forma
Lubliniae Vienae Amsterdam Bassani Leopol. Amsterdam in Lipsia Poczajow
1763 1777 1664 1777 1739 1662 1740 1772
1
Comedia Opera Romana Ilineratio Constitutiones Doctrina Instructio confect. Comedia
Amsterdam Romae Venetiae Poczajow Amsterdam Romae Lipsiae
1695 1664 1675 1772 1695 1730 1740
1
/8
1
/8
1
/8 /8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8 /8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
117 Joannes Barclay, Argenis Figuris aeneis adillustrata, suffix clave, hoc est, nominum propriorum explicatione..., Norymberga 1724. 118 Summariusz regul świętego oyca naszego Bazylego Wielkiego..., Poczajów 1751. 119 Dominik Decolonia, De arte rethorica libri quinque, Lublin 1763. 120 Georgius Ignatius Mezburg, Praxis geometria ex principiis Geometriae deducta..., Wiedeń 1777. 121 Joannes Baptista Porta, Magiae Naturalis libri viginti, Amsterdam 1664. 122 Być może chodzi o tom dzieła Theologia moralis D. Alphonside Ligorio [...] una cum Joannis Dominici Mansi archiepiscopi Lucensis..., wydawanego w Bassano koło Wenecji w latach 70. XVIII w. 123 Protazy Newerani, Ozdoba Kościoła katolickiego, to iest ceremonie..., Lwów 1739. 124 Nie udało się określić. 125 Nicolo di Castelli, Le opere di G. B. P. di Moliere, Lipsk 1740. 126 Methodus peragendi misiones apostolicas in Provincia Polona..., Poczajów 1772. 127 Nie udało się określić. 128 Być może jest to Virginio Cesarini, Poesie liriche toscane, Roma 1664, lub Virginio Cesarini, Carmina, Roma 1664. 129 Franciscus Scotto, Itinerario overo nuova descrittione de’viaggi principali d’Italia, Venice 1675. 130 Constitutiones Capituli Basiliani generalis Brestae..., Poczajów 1772. 131 Nie udało się określić. 132 Nie udało się określić. 133 Zob. przyp. 125.
Inwentarz biblioteki archimandrii bazyliańskiej w Uniowie z 1789 r.
Nro 113. 114. 115. 116. 117. 118. 119. 120. 121. 122. 123. 124. 125. 126. 127. 128.
Nohmen Aucthoris Nohmen Tituli Impraessio Carmina Lipsiae Cappio Prosk134 Nicol. Machiawel135 Discursus Venetia Burratyn136 Geografiae Romae Riccardi 137 Lexicon Florentiae Antonius Bulifan138 Geografiae Venetiae Scuremons139 Carmina Colloquae Valiere140 Praxis Parisii Laurentius Magaloth141 Littera familia Venetiae Fom. Froisieme142 Opera Lion Petrus Vanai143 Liber Sacer Venetiae Joannes Sendon144 Doctrina Chrin. Treviri Carbinelli145 Comedia Amsterdam Bolle D.O.R.O.146 Historia Car. 4ti Florentiae Paix147 Resp. Eccl. Brand. Vilne Lamberg148 Carmina Romae Diversa manuscripto nullius valoris in Numero 20
267
Annus 1740 1680 1684 1736 1691 1701 1671 1741 1703 1757 1701 1681 1740 1679 1702
Forma /8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
/8
1
134 Nie udało się określić. 135 Nicolai Machiavelli, Florentini Disputationum de Republica, quasi discursus..., Wenecja 1680. 136 Giuseppe Miselli, Il Burattino veridico, o vero Instruzzione generale per chi viaggia con la descrizzione dell’Europa [...] e con un’esatta cognitione delle monete piu utili [...] con la notizia d’alcune parole piu necessarie in varie parti d’Europa..., Roma 1684. 137 Nie udało się określić. 138 Nie udało się określić. 139 Nie udało się określić. 140 François 1671.
de
La Valière, Pratique et maxims de la Guerra, enseignant les charges des generaux..., Paryż
141 Nie udało się określić. 142 Nie udało się określić. 143 Nie udało się określić. 144 Nie udało się określić. 145 Nie udało się określić. 146 Nie udało się określić. 147 Nie udało się określić. 148 Nie udało się określić.
268
Beata Lorens
Beata Lorens
Hereditas Monasteriorum vol. 2, 2013, s. 253–269
Instytut Historii Uniwersytet Rzeszowski
Inwentarz biblioteki archimandrii bazyliańskiej w Uniowie z 1789 r. Streszczenie Katalog ksiąg biblioteki bazyliańskiej archimandrii w Uniowie został sporządzony 18 III 1789 r. w związku z kasatą klasztoru przeprowadzoną w kwietniu 1790 r. w ramach akcji regulacji parafii prowadzonej w Galicji w czasach rządów cesarza Józefa II. Uwzględniał księgi drukowane, spisane według formatów. Wśród odnotowanych 127 tomów ksiąg drukowanych znalazło się 106 tytułów, gdyż niektóre książki publikowano w tomach lub biblioteka posiadała kilka egzemplarzy tego samego tytułu. Rękopisy przechowywane w bibliotece zakonnej, w liczbie 20, zostały ujęte pod wspólnym tytułem. Druki pochodziły z lat 1563–1777. Przeważały publikacje w językach łacińskim i polskim, na trzecim miejscu znalazły się księgi cyrylickie. Pod względem treści w księgozbiorze przeważały prace teologiczne i homiletyczne. Książki biblioteki uniowskiej trafiły do Biblioteki Uniwersytetu Lwowskiego, gdzie były sortowane: duplikaty trafiały do seminarium generalnego we Lwowie i gimnazjów galicyjskich, a publikacje nieprzydatne w procesie edukacji przeznaczano na licytację. Zbiory uniowskie włączone do Biblioteki Uniwersyteckiej najpewniej podzieliły los księgozbioru, który został w dużej części stracony podczas pożaru gmachu biblioteki w dniach 2–3 XI 1848 r.
Słowa kluczowe bazylianie, Uniów, archimandria uniowska, biblioteka klasztorna, kasata, katalog ksiąg, inwentarz
Inwentarz biblioteki archimandrii bazyliańskiej w Uniowie z 1789 r.
Beata Lorens
269
Hereditas Monasteriorum vol. 2, 2013, p. 253–269
Institute of History University of Rzeszów
Inventory of the Basilian monastic library in Uniów from 1789 Summary The inventory from the Basilian monastic library in Uniów was created on 18 March 1789, which was connected with the dissolution of the monastery that took place in April, 1790 as a part of the regulation of a parish led in Galicia during the reign of the Emperor Joseph II. It included printed books, organized according to their formats. Among 127 printed volumes there were 106 titles, as some books had been published as a series of volumes or the library owned a few copies of the same title. The manuscripts stored in a monastic library, in a number of 20, were presented under one title. The prints date for the years 15631777. Publications in Latin and Polish dominated, on the third place there were Cyrillic books. As far as the content is concerned, what prevailed in the library were theological and homiletic works. The books from the library in Uniów were obtained by the Lviv University Library, where they were sorted: duplicates were given to the general seminary in Lviv and Galician gymnasiums, and publications useless in the process of education were put up for auction. The inventory from Uniów incorporated into the University Library probably shared the fate of the library collection, which was largely destroyed by the fire in the library building on 2-3 November 1848.
Keywords Basilian monks, Univ (Ukraine), Univ Archimandria, monastery library, dissolution, catalogue of books, inventory