Seisei 3 14

HESTABLAÐIÐ Seisei 2014 - 3. Tbl. 2. árgangur - VERÐ KR. 890

Hrynur og Siguroddur

Hrynur frá Hrísdal og Siguroddur Pétursson hafa vaxið jafnt og þétt undanfarin ár og uppskera nú vel.

Sjá bls. 4

Baldvin og Þorvaldur

Eitt elsta vörumerki landsins en alltaf nýtt og ferskt. Guðmundur Árnason og Ragna Gunnarsdóttir í viðtali. Sjá bls. 6 Keppnis- og sýningahross á LM2014 þurfa væntanlega ekki að líða þjáningar vegna méla sem valda skaða á kjálkabeini. Sigurborg Daðadóttir, yfirdýralæknir, bendir á að stangir með tunguboga séu bannaðar samkvæmt nýjum lögum um dýravernd. Hún segir að ef samtök hestamanna bregðist ekki við þá muni hið opinbera gera það. Mynd er tekin á LM2008 á Hellu. Mynd/Jens

Tunguboginn meiðir

Rannsókn byggð á „Klár í keppni“ leiðir í ljós að stangir með tunguboga eru afgerandi þegar kemur að meiðslum á kjálkabeini.

Knapaáhrif eru engin. Sjá bls. 18.

Feðgarnir á Eyrarbakka Héðinn og Kulur frá Eyrarbakka voru báðir seldir úr landi ungir að árum en spor þeirra sjást víða þegar vel er gáð. Sjá bls. 12

Þrengt að tunguboganum Vinsældir stangaméla með tunguboga hafa aukist mikið síðastliðinn áratug, einkum í keppni og sýningum.

Sigurborg Daðadóttir, yfirdýralæknir, segir að þessi mél séu í raun bönnuð samkvæmt nýjum lögum um dýravernd, sem tóku gildi 1. janúar, sé tekið mið af niðurstöðum úr rannsókn Sigríðar Björnsdóttur, dýralæknis hrossasjúkdóma. Samkvæmt þeim niðurstöðum eru 75 falt

meiri líkur á að hross sem riðið er við stangir með tunguboga, umfram annan beislabúnað, skaðist á tannlausa bilinu í neðri góm.

Sænsk rannsókn, sem gerð var á íslenskum keppnishestum, gefur sömu niðurstöður.

Margir atvinnumenn nota þessi mél og þau eru auglýst í útlöndum sem „mél elítunnar“.

Sigurborg segir niðurstöður rannsóknarinnar afgerandi og

ef hestamenn sjálfir grípi ekki í taumana og banni notkun mélanna þá muni hið opinbera gera það, en samkvæmt nýju lögunum hefur Matvælastofnun fengið auknar heimildir til inngripa þegar um slæma meðferð á dýrum er að ræða.

Hún segist þó vona að til þess þurfi ekki að koma.

Ekki er samstaða innan samtaka hestamanna um málið. Á fundi stjórnar LH í mars var fullur vilji fyrir því að

banna mélin. Hins vegar er ekki vilji fyrir því í fagráði í hrossarækt og ekki innan FEIF. Svo virðist sem á þeim bæjum séu ýmsir sem dragi áreiðanleika rannsókna Sigríðar í efa og vilja að fram fari frekari umræða og rannsóknir.

Sigríður bendir hins vegar á að þrátt fyrir mikla kynningu á vandanum eftir LM2011 hafi áverkar verið meiri á LM2012.

HESTABLAÐIÐ SEISEI

Kögglar&spænir

Félagsmál /Meistaradeildin innan lögsögu ÍSÍ

Þorvaldur Árni ákærður

Þorvaldur Árni Þorvaldsson, tamn ingamaður og knapi, hefur verið ákærður fyrir neys-lu ólögmuefna) legra l í keppni í Meistaradeildinni í hestaíþróttum. var tekið af Þorvaldi Árna eftir sigur hans í töltkeppni Meistaradeildarinnar. Sam kvæmt heimildum Seisei innihélt sýnið amfetamín tengt efni. Nánari greining sem gerð var mánaða keppnisbann eða meira. Skúli Skúlason, formaður l , staðfesti að Þorvaldi Árna hefði verið birt ákæran. Hann segir að liðið geti allt að þrjár vikur frá ákæru og þar til dómur er kveðinn upp ef ákærði heldur uppi vörnum, en skemmri tími ef hann gengst við brotinu.

Aníta til Mongólíu

Tamningakonan Anita M. Aradóttir hefur tekið ótrúlegri áskorun, en hún mun keppa í 1000 kílómetra þolreið á villtum hestum í Mongolíu í ágúst 2014. Anita mun safna áheitum og mun allur ágóði renna til styrktar barnaspítalasjóðs Hringsins og einnig mun ágóði sem safnast erlendis renna til styrktar Cool Earth sem -vin nur að verndun regnskóga Amazon. Aníta Margrét Aradóttir er 32 ára Reykvíkurmær og hefur starfað sem tamningamaður í 16 ár. Hún útskrifaðist sem tamningamaður og reiðkennari frá Háskólanum á Hólum árið 2013 og er meðlimur í félagi Félagi tamningamanna. Aníta hefur hef unnið við hesta allt sitt líf og hefur ferðast um víðan völl og sýnt hesta á nokkrum af stærstu hestasýningum í heimi. Aníta hefur opnað síðuna www.facebook. com/1000mongolia þar sem hægt er að fylgjast með viðburðinum.

Gangster úr Mikill gangster úr EyjaStóðhestaveislu Magga Ben á dögunum. Það var stóðhesturinn Gangster frá Árgerði, með annan af tveimur eigendum á bakinu, Stefán Birgi Stefánsson í Árgerði. Gangster er feiknar klár, rúmur og kraftmikill á öllum gangi.

Hann er með 8,63 í aðaleinkunn, þar af 9,0 fyrir prúðleika, tölt, vilja, fegurð og fet. Hann er með 9,5 fyrir brokk. Gangster er 8 vetra rauðglófextur, stjörnóttur, undan Hágangi frá Narfastöðum og Glæðu frá Árgerði, SnælduBlesa dóttur. Ræktandi Gangsters er Magni Kjartansson í Árgerði. Fyrir þá sem hafa gaman að því að fara greiðan á hesti þá verður á húsi í Litla-Garði

Tvær dúllur

Ganghestar ehf., Sig urðurV. Matthíasson o g Edda Rún Ragnarsdótti r, hafa keypt 20% hlut í stóðhestinum Kinnskæ frá Selfossi. Stefnt er með hestinn í gæðin gaúrtöku fyrir LM2014 á Hellu, og að sjálfsögðu Kinnskær er með allra vökrustu stóðhestum landsins, með 9,5 fyrir skeið. Knapi á hestinum verður Edda Rún en hún mætti með þennan frábæra gæðing á Stóðhestaveislu Magga Ben. Hvo rki knapinn né hesturinn er sérlega hár í loftinu, en mál manna að báðir séu knái r og saman séu Edda Rún og Kinnskær einstaklega „dúlluleg“ einsinhver og e orðaði það. Kinnskær er undan Álfasteini frá Selfossi og Golu frá Arnarhóli, Gandsdótt ur frá Skjálg ogVöku frá Arnarhóli. Hann er ljósaskjóttur, 9 vetra, og er með 8,25 í aðaleinkunn. Ræktandi hans og aðaleigandi er HalldórVilhjálmsson. Upplýsin gar um notkun gefur Siggi Matt.

Samanlagðir sigurvegarar í Meistaradeild í hestaíþróttum 2014,Árni Björn Pálsson, Sigurbjörn Bárðarson og Olil Amble. Mynd/Jens

Meistaradeildin LH mót Þorvaldar Árna Þorvaldssonar hefur reynst einskonar prófmál á það hvort Meistaradeildin í hestaíþróttum, og önnur mót innan húss og utan, sé „prívat“ mót, eða alvöru hestaíþróttamót þar sem gilda sömu reglur, þar með talið um áfengis- og vímuefnanotkun, og í öðrum íþróttagreinum innan ÍSÍ.

Samkvæmt heimildum Seisei var fyrsta vörn lögmanns Þorvaldar Árna að véfengja lögsögu ÍSÍ í málinu. Það er hins vegar skýr skilningur LH, ÍSÍ, og stjórnar Meistaradeildarinnar að hún heyri undir lög og reglur LH og sé innan lögsögu ÍSÍ.

Innanhússmót í hestaíþróttum voru lengi vel utan dagskrár hjá LH, ef svo má að orði komast.

Enginn löglegur völlur er ennþá til innanhúss og mótin því ekki lögleg í þrengsta skilningi. Í fyrra var hins vegar tekin sú ákvörðun innan LH að setja þau í mótaskrá og skrá árangu r .

Mótin eru hins vegar merkt sérstaklega. Haraldur Þórarins son er formaður LH.

„Það ætti að vera metnaðarmál allra sem áhuga hafa á að halda hestasýningar að samræmis sé gætt, þannig að ekki sé verið að kynna gæðinga og kynbótahross á misjöfnum forsendum.

En í mínum huga

í bága við velferðar sjónarmið LH og FEIF. Það ætti að vera metnaðarmál allra sem áhuga hafa á að halda hestasýningar að samræmis sé gætt, þannig að ekki sé verið að kynna gæðinga og kynbótahross á misjöfnum forsendum. En í mínum huga deildin heyrir undir LH og að hún er innan lögsögu ÍSÍ, svo við höldum því til haga,“ segir Haraldur.

Enginn „Stjórn Meistaradeildarinnar er vafa um að mótaröðin að Meistaradeildin íerengum löglegur LH viðburður sem heyrir undir LH og heyrir undir lögsögu ÍSÍ,“ að hún er innan lögsegir Kristinn sögu ÍSÍ.“ Gæta þarf samræmis Skúlason, „Ástæðan fyrir þessu var sú stjórnarformál sérstaklega. Ef við gætum að við vildum koma böndum maður Meistaekki að okkur þá gætu „prívat“ á þessi mót, ef svo má segja; radeildarinnar í hestasýningar þar sem engar að þar sé farið hestaíþróttum. „Við skráningu reglur gilda orðið mjög vinsæll eftir lögum keppenda, val á dómurum og vettvangur, eins og dæmin sýna og reglum LH svo framvegis, er í einu og öllu nú þegar, en skekkt heildum búnað og farið eftir lögum og reglum LH armyndina verulega.“ agareglur séu og FIPO. Mótaröðin er auglýst - Hvað með Meistaramót þær sömu og í mótaskrá LH, keppendur skrá Spretts (Andvara) og ísmót á á löglegum sig í gegnum SportFeng og Svínavatni? Er stætt á því að utanhúss mótum. Öll mót sem verða að vera í hestamannafélög innan LH bjóði upp á mót auglýst eru í mótaskrá LH félagi innan LH til að geta það, þar sem keppt er í LH greinum, eiga að hafa lög og reglur LH og HÍDÍ tilnefnir dómara á í heiðri, hvort heldur það eru mótin. Við sendum óskalista skeiði, en engar reglur gilda um mót innanhúss, ísmót eða aðrar búnað? mannafélögin gera, og þeir eru uppákomur. En við vitum líka „Nei, það er ekki stætt á því, hafðir til hliðsjónar. Við höfum að það eru haldnar hestasýningég viðurkenni það. Þetta var á lagt kapp á að fá bestu og þjálfar þar sem engar reglur gilda, sínum tíma til gamans gert, og uðustu dómarana, vegna þess þar á meðal stóðhestasýningar þá á ég við Andvara mótið, og að í okkar huga er þetta alvöru þar sem stóðhestar eru kynntir á hugsanlega má sjá fyrir sér sýnviðburður. Við værum ekki að öðrum forsendum en í kyningar og mót sem lúta öðrum kosta til tíu réttinda dómurum bótasýningum og jafnvel á reglum og eru meira til gamans. á hvert mót ef þetta væri bara öðrum forsendum en í gæðin Þau yrði þá að kynna sem slík. einhver prívat leikur,“ segir gakeppni. Það er í rauninni En við getum að sjálfsögðu Kristinn Skúlason. full ástæða til að skoða þetta ekki unað því að félögin haldi

HESTABLAÐIÐ SEISEI

Reiðmennska

/Nennir ekki að halda á hrossum

kemur í hausinn á manni síðar. Það virðist hafa tekist, alla vega eru þau öll mjög jákvæð núna. Það er ekki nóg fyrir hrossaræktarbú að hrossin fái háar einkunnir á sýningum. Það þurfa allir að geta riðið á þeim.

hann spjari sig alveg áklárganginum. Ætli við prófum okkur svo ekki í sportinu líka, tölti og fjórgangi, ogjafnvel slaktaumatölti. Svo er aldrei að vita nema maður taki eitt

spennt hross.“ -Þú setur sem sagt ekki stangir upp í trippin til að taka út úr þeim á sýningum? „Nei, ég kann það bara ekki. Ég er hins vegar alls ekki á móti stangarmélumog ven öll tamninga trippin við þau, ríð þeim í nokkur skipti á stöngum þannig að þau þekki þær þegar og ef nýr eigandi vill ríða við þær. En ég hef alltaf sagt að ef hestur er góður á stöngum þá er hann líka góður á hringamélum.“

mgangs hestur.“

Frábært upplag

Hrynur frá Hrísdal Stóðhesturinn Hrynur frá Hrísdal stal senunni á Stóðhestaveislu Magga Ben í Fákaseli. Hér er mikill og gangrúmur gæðingur á ferðinni. Það vakti sérstaka athygli hve fús hann er til átaka og sáttur við knapa sinn, Sigurodd Pétursson.

Siguroddur hefur um nokkurra ára skeið verið tamningamaður og bústjóri í Hrísdal. Eigandi búsins er Gunnar Sturluson, lögfræðingur, sem einnig er nýkjörinn formaður FEIF. Sig uroddur hefur lengi haft tamn ingar að atvinnu og á farsælan feril að baki sem sýningamaður. Óhætt er að segja að hann skeri sig nokkuð úr fyrir það hve góðan tíma hann gefur hros sunum sem hann temur og þjálfar og hve taumhöndin er mild. Hann ríður nær alltaf við hringamél og þýskan reiðmúl.

á hrossum með taumunum, ég er allt of latur til þess.“ -Hvernig berðu þig að við frumtamningu varðandi beislis vinnuna? „Oftast tengi ég tauminn í hringinn á mélunum og hring inn á reiðmúlnum á meðan hrossin eru að læra á taumtakið.

Stundum nota égsnúrumúlog þræði út í gegnum hringina. Þetta geri ég líka þegar ég er að gangsetja. Þetta hefur reynst mér góð leið til að komast hjá átökum og spennu og hún skilar sér þegar fram í sækir. “

Lengi býr að fyrstu gerð

Gæðingar fyrir alla

„Ég er enginn stanga reiðmaður,“ segir Siguroddur. „Ég á einar hefðbundnar stangir með bita en engar með tun guboga,“ bætir hann við og hlær. „Mér líkar vel að ríða við hringamél. Ég nota oftast sömu mélin, bæði í frumtamningunni og í sýningum. Þau virka bara fínt. Aðalatriðið er að gefa trippunum tíma og leyfa þeim að harðna og þroskast jafnt og þétt á eigin forsendum. Þá verða þau taumlétt og tilbúinn að gera hlutina fyrir mann þegar þar að kemur. Ég nenni ekki að halda

4

Þú hefur farið hægt í sakirnar, til dæmis í kynbótasýning, og ekki gert miklar kröfur til ungu hrossanna. Er það ekki rétt metið? „Ég býst við því að það sé rétt hjá þér. Hrynur fór til dæmis í sæmilegan dóm 4 vetra, 7,89, og við létum þar við sitja, gáfum honum frí og létum það bíða betri tíma að sækja hærri tölur. Hann hefur vaxið jafnt og þétt og fékk 8,45 í aðaleinkunn í fyrra. Hann á ennþáinni.

Hann verður 7 vetra í vor og er núna að springa út.

Við settum óvenju mikinn

þrýsting á 4 vetra trippin síðastliðið sumar vegna fjórðungsmótsins. En ég reyni að hafa það fyrir reglu að fara ekki fram úr trippunum. Það

Hvernig hestur er Hrynur að upplagi? „Þetta er frábær hestur. Lundin er traust og viljinn þægilegur, hvorki ör né frekur, en alltaf tilbúinn. Jafn og góður.

Gangtegundirnar eru úrval og gangskilin svo góð. Hann er ekkert að hringla á milli, líður vel á hverri gangtegund.

Hann er með skeið upp á 8.0, en klárgangurinn er hans aðall, allavega ennþá. Ég er mjög ánægður hvernig tamningin hefur tekist á þessum hesti.

Hann er sáttur og sjálfsöruggur, léttur á tauma og alltaf tilbúinn að gera allt fyrir mann.“ -Er stefnt með Hryn í keppni í sumar? „Já, hugmyndin er að fara með hann í gæðingaúrtöku fyrir LM2014. Ég býst við að B Skeiðið er ekki það mikið þjálfað ennþáog ég held að

-

Ætt vörðuð gæðingum

Hrynur er ræktaður af Gunnari Sturlusyni, Guðrúnu Margréti Baldursdóttur og Eysteini Leifssyni. Eigendur eru að nafni Mari Hyyrynen. Ætt Hryns er vörðuð gæðingum.

Faðir hans er heiðurs verðlauna stóðhesturinn Þóroddur frá Þóroddsstöðum, sem er un dan Hlökk frá Laugarvatni og Oddi frá Selfossi, en móðir er Sigurrós frá Strandarhjáleigu (Þormar Andrésson á Hvolsvelli). Móðir Sigurrósar er Sóldögg frá Búlandi, sem er af hinni sögufrægu Garðsauka ætt í móðurlegginn, en faðirinn er Hvinur frá Hvols velli, Kveikssonur frá Miðsitju og móðir Von frá Hofsstöðum.

Faðir Sigurrósar er Kvistur frá Hvolsvelli, sem hefur reynst góður kynbótahestur en náði heima. Hann er undan Orra frá Þúfu og Jörp frá Núpdalstungu, sem er önnur ættmóðir hrossan na frá Strandarhjáleigu ásamt Von frá Hofsstöðum.

Að lokum skal geta þess að Hrynur verður til afnota í Hrísdal í vor og sumar. Eingöngu verður leitt undir hann á húsi.

Hugsanlega er þetta síðas ta tækifærið til að leiða undir þennan mikla garp, vegna þess Finnlands fyrr en seinna.

Siguroddur sýndi einnig stóðhestinn Stegg frá Hrísdal áStóðhestaveislunni. Hann er undanÞrysti frá Feti tur. Hann var sýndur í fyrra og hlaut 8,14 í aðaleinkunn, þar af 9,0 fyrir tölt, stökk og fegurð. Spennandi stóðhestur. Mynd/Jens

Gerðu vel við hestinn

Hest a r þur f a líka á bætiefnum

að halda!

Vítabætir fullnægir steinefnaog vítamínþörf hestsins allan ársins hring, bæði í hagaog á húsi. Útsölustaðir : Baldvin & Þorvaldur og Varahlutaverslun Björns Lyngási Dreifingog upplýsinga r : blesastadir@simnet.is - Sími 486 5519 - www.vitabaetir.is

HESTABLAÐIÐ SEISEI

Viðtal/

Guðmundur Árnason og Ragna Gunnnarsdóttir, eigendur Baldvins og Þorvaldar á Selfossi. Mynd/Jens

Baldvin og Þorvaldur Verslunin Baldvin og Þorvaldur á Selfossi er fyrir löngu orðin fastur punktur í tilveru hestamanna á Suðurlandi, og reyndar víðar. Verslunin, sem einnig er söðlasmíðaverkstæði, hefur starfað í næstum heila öld. Eigendur síðustu sautján árin eru Guðmundur Árnason, söðlasmíðameistari, og Ragna Gunnars dóttir.

Baldvin og Þorvaldur er sennilega með eldri vörumerkjum hér á landi, sem enn þá er í fullu fjöri. Eftir því sem næst verður komist var fyrirtækið stofnað 1927 og Baldvin og Þorvaldur var í áratugi þekktasta söðlasmíðaverkstæði verkstæðið úr höfuðborginni á Selfoss. Seinna keyptu Ósk Gísladóttir og Guðni Sturlaugsson það og ráku í nokkur ár sem verkstæði og litla verslun. Í dag blómstrar það sem aldrei fyrr og er gott dæmi um vel rekið fjölskyldufyrirtæki. Guð mundur og Ragna standa sjálf vaktina frá morgni til kvölds og hafa gert það óslitið frá því árið 1997.

Tómar tilviljanir tilviljun að við keyptum Bald-

6

vin og Þorvald, eins og reyndar svo margt í sambandi við þennan rekstur þegar við horfum til baka,“ segir Guðmundur. „Ég er lærður húsasmiður og starfaði sem slíkur í nokkur ár.

Fyrsta sumarið í smíðanáminu var ég til dæmis að slá upp fyrstu hæðinni að þessu húsi sem verslunin er nú í. Ekki

samning hjá honum. Mér leist vel á að skipta úr húsasmíðinni, ég var alltaf hálf lofthræddur,“ segir Guðmundur og hlær. „Ég útskrifaðist sem söðlasmiður í febrúar 1996. Haustið 1997 var ég að smíða kliftöskur fyrir Svein Sigurmundsson á Selfossi. Ósk Gísladóttir átti þá Baldvin og Þorvald, sem þá var til húsa í kjallaranum á Austurvegi 21. Ég fór til hennar og spurði hvort ég mætti vinna í töskunum á verkstæðinu hjá henni í smá stund. Hún spurði þá hvort ég vildi ekki kaupa verkstæðið og ég sagði bara jú!

Við gengum svo frá kaupunum um haustið.“

sér á meðan þeir voru litlir. í fæðingarorlof, en fór þá að beint að vinna í búðinni og hef En þeir eru samt ekki mikið í verið hér síðan. Er sem sagt enn hestamennsku í dag, meira í boltaíþróttum.“ En hverju þakka þau mest Ragna og hlær. „Við eigum þrjá syni og tveir þeir yngri eru velgengni verslunarinnar. „Fyrirtæki af þessari stærð að miklu leyti aldir upp hér í gengur ekki nema eigendurnir búðinni. Maður var oft með vagninn og hlaupagrindina með

Oft langur vinnudagur

Baldvin og Þorvaldur var í mörg ár aðal hestavöruverslun in á Selfossi, ásamt því að vera söðlasmíðaverkstæði. Þar var hægt að fá allt það nauðsyn væri ég að byggja undir mitt legasta; beisli, múla, skeifur, og svo framvegis. Eftir tvö ár þessu öllu saman má rekja til þess að ég hafði keypt hnakk mundur og Ragna reksturinn í sem reyndist ekki sérlega vel hvað endingu varðar. Þegar ég núverandi húsnæði á Austurve gi 56.

Síðan hefur margt breyst fór í viðkomandi verslun til að í umgjörð og vöruúrvali. kvarta fékk ég óblíðar mót„Ég var kennari í grunnskólatökur. Ég fór þá til söðlasmiðs num hér á Selfossi þegar við til að fá ráðleggingar. Það var keyptum Baldvin og Þorvald,“ Pétur Þórarinsson, sem lærði segir Ragna sem er textílkeniðn sína hjá Baldvini og Þorvaldi á sínum tíma. Eftir langt tum verkstæðið og verslunina spjall um gæði og smíði hnakka varð niðurstaðan sú að ég fór á haustið 1999 var ég að fara

Reiðskálmarnar hafa lengi verið einskonar vörumerki Baldvins og Þorvaldar. Ragna saumar skálmarnar og hægt að fá þær sérsniðnar.

HESTABLAÐIÐ SEISEI gamaldags og viljum eiga fyrir reikningunum,“ segir Ragna. „Það hefur oft verið langur vinnudagur hjá okkur. Gummi fer stundum á verkstæðið klukkan sex á morgnana ef mikið af viðgerðum liggur fyrir, til dæmis hnakkar frá hestaleigum, sem koma oft í stórum bunkum. Ég kem síðan um kvöldið og sauma skálmar og geng frá.“

Styrkur að vera hes tamaður

Vöruúrvalið í Baldvin og Þorvaldi er eins og best gerist, hvort sem er í reiðtygjum, fatnaði, skeifum og járningaáhöldum, eða öðrum aðföngum.

Verslunin er nýtískuleg og þjónustan góð. Án efa er það kostur að eigendurnir eru hes tamenn, en þau Guðmundur og Ragna hafa bæði stundað hesta mennsku frá blautu barnsbeini.

Ragna stóð sig vel í keppni sem barn og unglingur. Áhuginn á reiðmennsku er enn mikill, þótt minna fari fyrir keppnisáhugaí Reiðmanninum. En hún fór í kennaranám í stað þess að hella sér út í tamningarnar. „Ég hugleiddi þetta svo sem.

Heima á Arnarstöðum vorum við systkinin við tamningar meira og minna í mörg ár með skóla og á sumrin. Ég starfaði einnig við tamningar í Þýskalandi í nokkra mánuði. Það var ekki nóg til þess að ég biti á agnið, en ég náði ágætum tökum á þýskunni, sem hefur komið sér mjög vel. Það er engin spurning að það hefur mikið að segja að kingu á viðfangsefninu,“ segja þau Guðmundur og Ragna. „Við höfum verið heppin með starfsfólk, sem er nánast undantekningarlaust hestafólk. Það er líka mikill styrkur að vera með verslun og söðlasmíðaverkstæði saman.“ Rétt er að halda því til haga að Guðmundur er söðlasmíðameistari og hefur út skrifað þrjá sveina í söðlasmíði.

Einn þeirra er kominn með meistararéttindi og annar er í meistaranámi.“

viðgerðir og nýsmíði á hnökkum á litlu verkstæði eins og hjá okkur. Við erum hins vegar með stærstu reiðtygjafram leiðendum landsins í beislum, múlum, teymingagjörðum, járningasvuntum og þess hát tar,“ bætir Guðmundur við og síðan berst talið að hinum vinsælu reiðskálmum, sem eru einskonar vörumerki Baldvins og Þorvaldar. Þær hafa verið í framleiðslu allt frá því í tíð Óskar Gísladóttur. Í dag eru þær hannaðar og saumaðar af „húsmóðurinni“ sem kann til verka á þessu sviði, enda

„ Það er engin spurning að það hefur mikið að segja að afgreiðslufólkið á viðfangsefninu,“ segja þau Guðmundur og Ragna. „Við höfum verið heppin með starfsfólk, sem er nánast undantekningarlaust hestafólk.“ lærður handavinnukennari.

„Skálmarnar eru vinsælar og við sendum þær um allt land,“ segir Ragna. „En það á reyndar við um alla okkar framleiðslu.

Sérstaklega eru kynbótahlífarnar okkar eftirsóttar, en þær eru hannaðar til að hlífa, ekki bara til að þyngja. Við sérsmíðum margar hlífar á hverju ári eftir óskum og ábendingum. Hes -

tamenn hafa skoðanir og við hlustum á það sem þeir hafa að segja og tökum mið af því.“

Einkamál húsbóndans

Guðmundur hefur í nokkur ár stundað dálitla hrossarækt ásamt vini sínum og fyrrum lærlingi í söðlasmíði, Jens Magnúsi Jakobssyni. Ragna segir það algjörlega vera þeirra einkamál, hún láti sér nægja að fara á hestbak þegar færi gefst. „Þetta var nú tilviljun eins og svo margt annað. Við Maggi keyptum hest saman, svona til að vera með, það voru allir að kaupa og selja hesta. Þetta vatt upp á sig og gekk bara nokkuð vel á uppgang sárunum fyrir hrun. Við eigum núna tvær fyrstu verðlauna hryssur sem við ölum undan, Væntingu frá Voðmúlastöðum, sem er sammæðra Víkingi frá Voðmúlastöðum og undan Viðari frá Viðvík, og Ösp frá Þjóðólfshaga, Galsadóttir frá Sauðárkróki.“

Bára Másdóttir söðlasmiður. Lærði hjá Guðmundi og tók sveinspróf vorið 2009. Mynd/Jens

Vænting er gæðingamóðir „Væntingu keyptum við af Brynjari Jóni Stefánssyni á

hross, þar á meðal Vigni frá Selfossi, sem Agnes Hekla Árnadóttir fór með á HM2011 og gerði góða hluti á í fjórgangsgreinum, bæði hér heima og á HM. Vignir er hins vegar alhliða hestur með 8,65 fyrir 8,0 fyrir skeið. Á HM2013 keppti hryssa undan Væntingu vetra hryssna, sú heitir Vakning frá Hófgerði. Hún hlaut hæst hrossum undan Væntingu sem

Kliftöskur frá Baldvini og Þorvaldi. Vönduð íslensk smíði.

farið hafa í dóm eru fjögur með með 7,97 í aðaleinkunn. Ösp er alhliða hryssa með 8,19 í aðaleinkunn, tölt og brokk upp á 8,5 og skeiðið 8,0. Við eigum þrjá fola í uppvexti undan henni, sá elsti er þriggja vetra í vor.

Við erum fyrst og fremst að þessu okkur til gamans, en við leggjum samt sem áður kapp á að vera með góðar hryssur og

leiða þær undir góða hesta. Svo er það bara bónus ef við setjum í þann stóra einhvern daginn,“ segir Guðmundur og brosir út að eyrum.

Og með þessum orðum kveðjum við þessi dugmiklu hjón með ósk um að hesta menn fái áfram notið góðrar þjónustu í Baldvini og Þorvaldi um ókomin ár.

Reiðskálmarnar vinsælar

En hefur Guðmundi aldrei dottið í hug að hanna og framleiða hnakk? orðið svo breytt frá því að ég byrjaði að læra. Ég hef vissulega smíðað hnakka og geri það af og til ef um er beðið. Ég hef þó ekki séð mér hag í því að hanna og markaðssetja hnakk. fyrir einyrkja hér uppi á Íslandi að keppa við framleiðslu frá útlöndum,“ segir Guðmundur. „Við erum hins vegar alltaf með mjög gott úrval af hnökkum frá ýmsum þekktum framleiðendum. Það fer heldur ekki vel saman að vera með

Guðmundur og Ragna nýta þau tækifæri sem gefast til að skreppa á bak. Í þetta skiptið kom sonurinn Jón Valgeir 6 ára með. Mynd/Jens

HESTABLAÐIÐ SEISEI

Dýravernd/

Stangir með tunguboga meiða

Sigríður Björnsdóttir, dýralæknir hrossasjúkdóma, hefur undanfarin ár rannsakað og safnað gögnum um áhrif beislabúnaðar á munn keppnishrossa. Á myndinni bendir hún á svokallað tannlausa bil á neðri kjálka hrossa. Mynd/Jens

Vilja tungubogann á bannlista Stangir með tunguboga er bannaðar samkvæmt lögum um dýravernd sem tóku gildi um síðustu áramót. Þetta er mat Sig sem haldinn var á vegum Sleipnis á Selfossi fyrir skömmu hvöttu Sigurborg og Sigríður Björnsdóttir, dýralæknir hros sasjúkdóma, forystumenn LH og Fhrb að setja mélin á bann lista inna sinna vébanda.

Fyrstu stangirnar með tunguboga sem komu á markað hér á landi voru, eftir því sem næst verður komist, kópía af stöngum sem Benedikt Líndal lét hanna sérstaklega með einn hest í huga árið 1987.

Mélin í stöngunum voru mjög svipuð þeim einjárnungi sem við þekkjum í stöngum í dag, en með einum lið í miðju, sem kom til vegna þess að einjárnungur var á bannlista á þeim tíma, hvort heldur beinn eða með tunguboga. Ýmsar kópíur af þessum stöngum eru í notkun ennþá.

8

Vinsæll búnaður

Notkun stanga með tunguboga, einjárnungi eða tveggja liða mélum með bita, hefur hins vegar aukist gríðarlega undanfarinn áratug. Sem skýrist væntanlega því að knaparnir upplifa áður óþekkt „næmi“ og þar með aukið

segja hins vegar að „næmið“ sé til komið vegna þess að tungunni, komi niður á kjálkabeinið á tannlausa bilinu undan ysta hluta mélanna.

Mélin liggja þar nánast beint á beinhimnunni sem er afar

fyrir þrýstingi. Mikil hætta er á særindum og bólgu í slímSkýring framleiðenda er sú að húð en einnig beinhimnuból gu, sem getur orðið krónísk tunguna (tounge relief), hest- og í verstu tilfellum verða urinn eigi auðveldara með að hrossin ónothæf til reiðar. hreyfa hana og kyngja munn- Enda fer það oftar en ekki svo að með tímanum kólna hrossvatni og líði þar af leiðandi in og verða verri en þegar lagt betur. Dýralæknar og aðrir sem rannsakað hafa búnaðinn var af stað.

Stangir með tunguboga

Í dag eru þekktastar tvær gerðir stangarméla með tunguboga, svokallaðar Ella stangir, hannaðar af Elingi Erlingssyni, og tvennar Ísólfssyni, tamningameistara; annars vegar einjárnungur með tunguboga og hins vegar svokallaðar Jolla stangir, sem Sigurborg Daðadóttir, eru með tvíliða mélum með bylgju í notkun stanga með tunguboga síðastliðinn áratug má vafalítið rekja til þess að Eyjólfur Ísólfsson varð Ís lands- og Landsmótsmeistari í tölti árið 2002 á Rás frá Ragnheiðarstöðum. Hann reið hryssunni við þessi mél, sem hann hafði þá nýlega hannað, og þannig eru þau auglýst á heimasíðu Ástundar. Og nú einhverju leyti legið í búnaðinum. Árið 2011 bættust í hópinn svokölluð Bombers bits. Þar

tvíliða mél með tunguboga.

Bombers bit einjárnungurinn er með aðeins 8 mm tein í mélinu, að hluta úr málmi sem ryðgar, en að hluta úr krómstáli. Tvöföld samsetning ólíkra málma í mélinu myndar þegar álpappír snertir fyllingu í tönn. Fleiri gerðir stanga með tunguboga eru í umferð. Það skal skýrt tekið fram að hér er alls ekki verið að leggja mat á hvort þær stangir sem nefndar eru valdi særindum á kjálkabeini umfram aðrar

a

HESTABLAÐIÐ SEISEI að taka stórar ákvarðanir, eins og að banna ákveðinn búnað,

gerðir tungubogaméla, til þess hefur höfundur engar forsendur né gögn í höndum. Ekki er hins vegar komist hjá því að nefna þær algengustu til skýringar. Því síður er verið að gefa í skyn að hönnuðir

<

óhreint mjöl í pokahorninu, enda allir þekktir fyrir góða reiðmennsku.

Á LM2011 kom í ljós í heilbrigðisskoðun (Klár í keppni), að mörg keppnis- og sýningarhross voru særð á tannlausa bilinu í neðri gómi. undantekninga lítið verið móts (og þeir sem ekki voru það fengu ekki að taka þátt í forkeppninni) kom í ljós að tíðni áverka á tannlausa bilinu jókst mjög mikið þegar leið á mótið. Haustið 2011 kynnti Sigríður Björnsdóttmeð skoðuninni, niðurstöður áverkaskráningar á LM2011 og varaði við stöngum með tunguboga. Mikil umræða fylgdi í kjölfarið. LH skipaði sérstaka velferðarnefnd sem

Dæmi um áverka á kjálkabeini sem rakinn er til stanga með tunguboga. Örin bendir á stóran hnúð (beinhimnubólga) sem er kominn á tannlausa bilið framan við fremsta jaxl í neðri gómi.

ljós 75 falda hættu á að hross sem riðið er við stangir með tunguboga hljóti skaða á tannlausa bilinu samanborið við önnur mél. Ekki reyndist munur á einjárnungi og þriggja hluta mélum svo lengi sem þau voru með tunguboga.

Niðurstöðurnar eru sláandi og hámarktækar, eins og segir í tilkynningu á www.lhhestar.is.

Til samanburðar þá er talin 16 föld hætta á að reykingafólk fái krabbamein miðað við þá sem reykja ekki. Á þeim grundvelli hafa reykingar verið bannaðar á vinnustöðum og almenningsstöðum. Það

stangir með tunguboga yrðu bannaðar. Tillagan fékk misjafnar undirtektir, ýmsir með en aðrir harðir á móti. „Það leikur enginn Þrátt fyrir þessa miklu umræðu og að knapar hefðu verið varaðir við notkun tunguboga eru tungubogaméla var ástandið helsti orsakavaldá LM2012 sýnu verra, hvort heldur var hjá kynbótahross- urinn þegar kemur um, eða í gæðingakeppnað áverkum á kjálkainni. Á Íslandsmóti 2012 var beini hjá sýningaástandið ekki betra, en þar voru átta af tíu hrossum sem og keppnishrossum. komust í úrslit í tölti með áverka á tannlausa bilinu eftir Þá gildir ekki lengur forkeppnina. Einn var með „veldur hver á heldáverka í munnvikum og bara einn áverkalaus í skoðun fyrir ur“, búnaðurinn er úrslit. Töltið kom einnig verst einfaldlega of harður út af öllum keppnisgreinum á til að nota í keppni.“ LM2012 en eins og á Ís landsmótinu reyndist ástæðan kom hins vegar líka fram að fyrir því vera hversu mörgum hefðbundnar íslenskar stangir hrossanna hafði verið riðið eru ólíklegastar til að valda við tunguboga í forkeppninni. skaða í munni. Það er umfram allt tunguboginn sem ber að Hámarktækar varast þó líklegt sé að vogar-

niðurstöður

Samkvæmt niðurstöðum rannsóknar Sigríðar Björnsdóttur á gögnum úr Klár í keppni frá LM2012 og ÍM2012 hefur búnaðurinn afgerandi sérstöðu sem skaðvaldur þegar kemur að alvarlegum særindum á tannlausa bilinu í munni keppnishrossa. Nákvæm tölfræði úttekt sem Þorvaldur Kristjánsson gerði á gögnum Sigríðar frá því 2012 leiddi í

Engin knapaáhrif

Greining áhættuþátta byggði á 77 hrossum í fullorðins- og þeim sem komust í úrslit á þessum tveimur mótum. Af þeim var 46 riðið við stangir með tunguboga en 33 við hringamél eða hefðbundnar íslenskar stangir. Tungubogahópurinn var með 51%

tíðni áverka á kjálkabeini, en hinn 4%. Munurinn er hámarktækur, p= 0.009, sem þýðir að 0.9% líkur eru á að hann sé tilviljun, eða nánast engar líkur. Þorvaldur Kristjánsson bendir einnig á úttekt til að komast að þessari niðurstöðu. Upplýsingarnar í rannsókninni séu mjög skýrar hvað tungubogann varðar.

Hann segir að það komi einnig skýrt fram að knapaáhrif eru nánast engin þar sem 54 aðeins með einn eða tvo hesta.

Tungubogamélin reyndust af gerandi og ótvíræður orsakavaldur áverka á tannlausa bilinu. Í ljósi þess hversu

farið fram áður.

Samkvæmt fundargerð fagráðs frá 24. mars er það skoðun meirihluta fagráðsins að vænlegra sé að horfa á markmiðið í stærra samhengi, Stangir með einjárnungi og sem í þessu tilfelli sé að koma tunguboga. í veg fyrir munnáverka. Lítil vitneskja sé hjá hinum almenna hestamanni um munnáverka, og þá sérstalega áverka á kjálkabeini.

Nauðsynlegt sé því að auka fræðslu. En einnig að skerpa á reglum um áverka og umsvifalaust vísa hrossum með áverka úr keppni. Fagráðið vill að forsvarsmenn hestamanna taki höndum saman þessum vanda innan frá, boð og bönn, sem alltaf hlýtur að vera síðasta úrræði. Ef banna eigi mélin þá sé tryggt að það sé framkvæmanlegt.

Álitshnekkir

Haraldur Þórarinsson segir því í stjórn LH á fundi í mars að banna búnaðinn, enda niðurstöður rannsóknarinnar afgerandi. Það

verið talið nauðsynlegt að fá alla að borðinu: Félag hrossabænda, teljast þessir áverkar sérlega FT, og síðast en ekki síst alvarlegir út frá sjónarmiði FEIF. dýravelferðar. „Besta niðurstaðan væri visNotkun méla með tunguboga sulega sú að FEIF sæi ástæðu til að banna búnaðinn, út frá ur í bága við 17. grein laga niðurstöðum rannsóknarinnum dýravelferð sem kveður á um bann við „markvissri sportið og kynbótahrossin. meðferð sem veldur dýrum Það virðist hins vegar ekki skaða”. Sömuleiðis vitnaði vera vilji fyrir því innan laganna þar sem m.a. segir: „Hver sá sem heldur dýr ber ábyrgð á að starfsaðferðir, tæki, tól og hvers konar útbúnaður sem notaður er á dýr í umsjá hans séu ekki andstæð velferð dýra.”

Fagráð vill ekki bann

Sveinn Steinarsson, formaður fagráðs í hrossarækt, segir að fyrir sitt leyti sé ástandið óviðunandi út frá niðurstöðum umræddrar rannsóknar. Það sé hins vegar mikilvægt hvernig unnið sé úr málinu. Þrátt fyrir að þetta og málið kynnt, þá þyki ýmnógu vel til skila. Farsælla sé

Ella stangir með tvíliða méli með tunguboga.

FEIF, alla vega ekki að svo stöddu. Persónulega vil ég að búnaðurinn verði bannaður og mun leggja það til í stjórn LH og þá taki það bann strax gildi á öllum mótum og sýningum á vegum LH. Versta niðurstaðan væri hins vegar sú ef hestamenn bregðast á engan hátt bannið. Það yrði að mínu viti álitshnekkir fyrir hestamennskuna. En vissulega væri það heldur ekki góð staða ef stangir með tunguboga væru bannaðar hér á landi en ekki í öðrum FEIF löndum,“ segir Haraldur.

Sorgleg staða

Súsanna Ólafsdóttir var kjörin formaður FT í haust. Hún er kunnur knapi og tamningamaður. Eitt af hennar fyrstu verkum var að búa til

Bombers bits með einjárnungi og tunguboga.

Jolla stangir með tvíliða méli og tunguboga.

Hefðbundnar íslenskar stangir ollu engum særindum í munni samkvæmt rannsókninni. Þær koma hins vegar ekki fyrir nema í sex tilvikum af þeim 77 sem eru í úrtakinu. Á myndinni eru „original“ Sindra stangir.

verðlaunin FT fjöðrina, sem eiga að veitast fyrir léttleikstærri mótum. Súsanna er mikil talskona léttleika í reiðmennsku og hefur meðal annars verið með sýnikennslu þar sem hún ríður gæðingi sínum Óttari frá Hvítárholti beislislaust. En telur hún að banna beri stangir með tun guboga í ljósi þeirra upplýsinga sem fyrir liggja? „„Þetta eru vissulega sláandi

HESTABLAÐIÐ SEISEI keppni. Reynslan styður þó ekki þessi rök og Sigríður Björnsdóttir er ekki sammála. segja skrýtin dýrasiðfræði; að láta áverkann eiga sér stað og síðan að refsa knapanum.

Hrossið er eftir sem áður meitt. Reynslan sýnir líka að vitneskjan og viðvaranir hafa ekki dregið úr áverkum. Það er í raun enginn fótur fyrir þeirri fullyrðingu að slík áhrif. Skylda okkar hestamanna eins og annarra sem höndla með dýr er að vernda þau fyrir áverkum, fyrirbyggHugmyndin með tunguboganum er að létta þrýstingi af tungunni svo hesturinn geti hreyft hana meira og gefa honum þannig tækifæri til ja skaða ef þess er nokkur kostur eins og undirstrikað er að kyngja munnvatni. Á þessari mynd má hins vegar sjá hve greiða leið ysti hluti mélsins á niður á kjálkabeinið þegar mél með tunguí lögum um dýravelferð . Það boga eru notað. Átakið, sem með venjulegu méli lendir á tunguna færist niður á kjálkabeinið. Sem eru ekki góð skipti fyrir hestinn.

Eina sanngjarna og raunhæfa leiðin til að létta þrýstingi af tungunni virðist því vera að létta taumtakið.

upplýsingar og ég játa að ég hafði ekki gert mér grein fyrir að þetta væri eins slæmt og þessi rannsókn gefur til kynna. Sorglegast þykir mér þó ef það þarf að taka fram fyrir hendur á hestamönnum og banna hitt og þetta, vegna þess að það er verið að meiða hesta. Og ég spyr bara: Er

Eftir höfðinu dansa limirnir

En þrátt fyrir að stangir með tunguboga séu bannaðar samkvæmt nýjum lögum um dýravernd, sé tekið mið af niðurstöðum úr Klár í keppni, þá er ekki þar með sagt að bann við notkun

að svo sé, alla vega ekki enn þá. Mélin eru ekki á bannlista FEIF (FIPO reglur) og þau eru ekki á bannlista hjá LH eða í reglum um kynbótasýningar. Hver sem vill getur því riðið við búnaðinn í keppni og á kynbótasýningum. Eina sem gæti valdið usla er að einhver tæki sig til og kærði knapa sem riði við búnaðinn fyrir brot á lögum um dýraSúsanna Sand Ólafsdóttir vernd. Ólíklegt er að það gerist og óvíst hvaða viðurlögum virkilega til hestafólk sem vísvitandi notar búnað sem er yrði beitt. Ef þeim yrði beitt á annað borð. Og það eru líklegur til að meiða hross? ekki bara atvinnumenn og Við hestamenn eigum að áhugafólk í keppni sem nota standa saman, bera ábyrgð, stangir með tunguboga. Allt hafa velferð hestsins í fyrirbendir til að þær séu útbreiddrúmi og banna áverkana. Ég ar á meðal hins almenna Sindra stangirnar mínar á Óttar hestamanns. Eftir höfðinu dansa limirnir. Og þá hljóta eingöngu á hringamélum, og menn að spyrja hvort hross hjá hin-um almenna hesta var mjög glöð þegar ég fékk manni og viðvaningum séu hrós á LM2012 fyrir hve heill sködduð á kjálkabeini, meira og óskemmdur hann væri í eða minna, fyrst atvinnumunni. Ég vil ekki segja neitt mönnum tekst ekki að komast um það að svo stöddu hvort hjá meiðslum með notkun ég er fylgjandi eða andvíg því að mélin verði bönnuð, sá þeirra. Það er aftur annað mál veldur sem á heldur, ábyrgðin sem taka verður upp í framhaldinu. er okkar og okkar er valið.

Markmið okkar allra ætti að Skrýtin dýrasiðfræði vera að hestunum okkar líði Rök þeirra sem eru á móti vel. Og við eigum að vera því að banna stangir með nægilega skynsöm til að sniðganga búnað og þjálfun- tunguboga eru fyrst og fremst þau að boð og bönn geri ek araðferðir sem valda meiðslkert gagn. Árangursríkara til um og óþægindum.“ að koma í veg fyrir áverka sé að refsa fyrir áverkann í 10

„Hugmyndir hafa komið fram hjá knöpum þess efnis að komast megi hjá áverkum, eða komast hjá því að þeir uppgötvist, með því að nota búnaðinn eingöngu í úrslitum. Þannig megi nota tunguboga á tyllidögum, líkt og til hátíðabrigða....“

nefnd til umfjöllunar, en hjá þeim liggi valdið til að setja hátíðabrigða, eins og einn búnað á bannlista ef ástæða er ákafur unnandi tunguboga méla orðaði það. Hverju svar- talin til. „Persónulega hef ég enar Sigríður því? gan áhuga á að í notkun sé dýrasiðfræði fremur en dæmið búnaður sem meiðir hross eða veldur þeim óþægindum og sem þú nefndir áðan. Það er vitað að hættan á áverkum af Það er vissulega nauðsynlegt völdum tunguboga er ein mitt mest í keppni og enginn að hafa reglur. En reynslan segir okkur að það er affarasælast að kynna mál vel og enn í úrslitum. Það er rétt að ræða þau áður en reglur eru settar og ná um þau breiðri vandaðri skoðun í kring rétt eftir keppni og þess ber þess sátt. Þá er líklegra að fólk fari eftir reglunum. Þess vegna að geta að bólgur verða ekki hvet ég alla hestamenn til að endilega sýnilegar fyrr en einum til tveimur dögum eftir kynna sér skýrslu Sigríðar þrýstingsskaða. Þetta er því að vel og taka þátt í umræðu um hana, til dæmis á fundum sem mínu mati óraunhæft í framkvæmd fyrir utan kostnaðinn. fyrirhugað er að halda um Menn verða líka að spyrja sig niðurstöður skýrslunnar. Því hvers konar framtíðarsýn það má svo bæta við að FEIF hefur skipað nefnd til að skoða er fyrir hestamennskuna að út af notkun á hörðum búnaði heildstætt reglur um búnað í sporti og kynbótasýningum, verði ekki hægt að halda með það í huga að samræma mót án stöðugs eftirlits með búnaðinn með velferð hestsins velferð hestanna. En fyrst og fremst er vandinn sá að menn að leiðarljósi,“ segir Gunnar væru eftir sem áður að meiða Sturluson. hrossin og það er jú það sem okkur ber að koma í veg fyrir. Rýnt í lögin

Sigríður hefur margoft bent á að vandinn verði þó ekki leystur með því að banna stangir með tunguboga, það sé

þjálfun, b reiðmennsku í keppni. með lyfjum sem deyfa sjúkdóm„Það er rétt, ég tel að umrædd- seinkenni eða auka afkastagetu ir áverkar séu aðeins hluti af þannig að það samræmist ekki velferð þeirra, sem á sér rætur í óraunhæfc. ...séu ekki markvisst beitt um kröfum okkar um form; meðferð sem veldur þeim skaða eða óþarfa ótta. ofreisingu, ýktan höfuðburð Ráðherra er heimilt að setja nánari og fótaburð. Þar tel ég að við séum að verðlauna ranga reglur samkvæmt grein þessari.“ Í 32. grein segir meðal ann-ars: líkamsbeitingu. Við þurfum „Hver sá sem heldur dýr ber að staldra við og endurskoða ábyrgð á að starfsaðferðir, tæki, þær kröfur sem gerðar eru til tól og hvers konar útbúnaður sem hrossa í keppni og sýningum notaður er á dýr í umsjá hans séu og þá ímynd sem við höfum ekki andstæð velferð dýra.

Hver sá sem kynnir starfsaðferskapað íslenska hestinum.

ir með tunguboga eru helsti orsakavaldurinn þegar kemur að áverkum á kjálkabeini hjá sýninga- og keppnishrossum. Þá gildir ekki lengur „veldur hver á heldur“, búnaðurinn er einfaldlega of harður til að nota í keppni. Ég byggi þessa á skoðun mína á margra ára athugunum, á Landsmótum og Íslandsmótum, þar sem ég, ásamt öðrum þjálfuðum dýralæknum, hef haft tækifæri að banna notkun á stöngum til að fylgjast með hrossum með tunguboga, vegna þess að með þeim höfum við náð að ýkja formið, en á ósannum beislisbúnað. Nú hefur gjarnan og óraunhæfan hátt. verið unnið vísindalega úr gögnunum og áhættuþættir Við verðum einfaldlega að spóla til baka.“ greindir. Á þeim forsendum hef ég lagt til við forystumenn Í skoðun hjá FEIF hestamanna að búnaðurinn Gunnar Sturluson, formaður verði bannaður.“ FEIF, segir að stjórn sam-

Tungubogi á tyllidögum

Í lögunum um dýravelferð segir meðal annars í 17 grein: „Hver sá sem þjálfar dýr, notar þau í keppni og sýningar eða á annan hátt skal tryggja að þau: a

ekki borist Til þessa hafa keppnishross formleg ekki verið skoðuð eftir úrslit áskorun á LM og ÍM. Hugmyndir um að setja hafa komið fram hjá knöpum stangir með þess efnis að komast megi hjá tunguboga á bannlista.

Málið áverkum, eða komist hjá því að þeir uppgötvist, með því fyrir í ljósi þeirra upplýsinga að nota búnaðinn eingöngu í úrslitum. Þannig megi nota tunguboga á tyllidögum, líkt sent kynbótanefnd og sport

tækjum, tólum og hvers konar útbúnaði varðandi dýrahald ber ábyrgð á að það sé ekki andstætt velferð dýra.

Ráðherra setur reglugerð um bann starfsaðferðum, tækjum, tólum og hvers konar útbúnaði. Ráðherra er enn fremur heimilt að setja ákvæði í reglugerð með nánari fyrirmælum um mat og prófanir.“ Í 37. grein segir meðal ann-ars: „Matvælastofnun er heimilt að taka ákvörðun um að svipta umráðamann dýra vörslu þeirra, ef aðilar sinna ekki fyrirmælum innan tilgreinds frests, og sér Matvælastofnun um framkvæmd vörslusviptingar en er jafnframt heimilt að leita aðstoðar lögreglu. Matvælast ofnun getur einnig lagt stjórn valdssektir á mann eða lögaðila sem geta numið frá 10 þúsund krónum til 1. milljón króna.“

HESTABLAÐIÐ SEISEI

Leiðari / Hestasýningar

Úttekt / Héðinn og Kulur

STÓÐHESTARAPP V r, er án efa Stóðhestaveisla Magga Ben í Fákaseli. Þjappað var leiks mættu margar skærustu stjörnur landsins í stóðhestum, en einnig merar líka, sennilega verðandi stóðhesta mæður. Þulir voru tveir fyndnir, kannski pínu í öli líka, og héldu þeir upp góðu stuði. Teknó tónlist (eða kannski hip hop eða rapp, ég er ekki svo vel að mér í þessum tegundum tónlistar)

„Líklega hefur hrossapólitík heft notkun á þeim feðgum Héðni og Kul frá Eyrarbakka. Þrátt fyrir það skilja þeir eftir sig allnokkur spor.

Alla vega hafa þeir ekki spillt fyrir.“

gerðinni. Í hléi var vagni ekið inn á mitt gólf og þar lék þrumandi dansband vinsælustu smellina. Gestir voru kátir og margir knefuðu öl úr krús. Allir voru í banastuði.

Magnús Benediktsson er góður vinur minn til margra ára.

Hann er hugmyndaríkur og duglegur. Ég er þó ekki sam mála honum þegar kemur að umgjörð hestasýninga. Mér var að vísu skemmt meðan á sýningunni stóð, ég játa það fúslega. Þótt ég fíli ekkert sérstaklega Teknóið, enda kominn á þann aldur. En þegar ég fór að skoða myndirnar frá sýnin gunni kom ýmislegt í ljós sem vakti mig til umhugsunar. Og ekki í fyrsta sinn. Þema sýningarinnar var út í gegn: Hraði, fótaburður, spýtingur! Svo virðist sem að á þessari sýningu balli í Heimalandi eða Hvoli í gamla daga. Það hefur sinn sjarma, en hentar það hestum? Lifandi viðkvæmum dýrum? Þótt Ölfushöllin sé þokkalega stór af reiðhöll á Íslandi að vera, þá er völlurinn langt frá því að vera nógu stór fyrir ingar í endum oftar en ekki bölvað klám, ef svo má að orði komast. Þar fær margur gandurinn högg á lúðurinn. Beislabúnaðurinn er heldur ekki í öllum tilfellum sá mildasti, sennilega hefur ekki tekist að manna fótaskoðun og annað tékk. Undir þessum kringumstæðum getur maður fallist á að réttlætanlegt sé að nota krossmúl, svo neðri skolturinn rifni hreinlega ekki af klárunum í mestu sviptingunum.

Af hverju samþykkjum við þetta? Er þetta það sem koma skal? Það er vissulega stemmning í kring um minn ágæta vin Magga Ben, kraftur sem fólk hrífst af. En ég held að það sé full ástæða til að koma böndum á karlinn og gíra hann niður.

Stóðhestaveislan í Fákaseli 2014 var íslenskri hestamennsku ekki til sóma. Við verðum að gera greinarmun á sveitaballi og hestasýningu þar sem við erum að höndla með lifandi á stökki, ærð af hávaða og skíthrædd svo sést varla nema hvítan í augunum? Hvað er fallegt við það? Hefur virkilega enginn áhuga á að leiða undir stóðhest nema hann spýtist eins og kúla í fótboltaspili stafnanna á milli í reiðhallarkompu? Það er skylda Landssambands hestamannafélaga, Félags hrossabænda og Félags tamningamanna að taka þessi mál til athugunar. Ef Pétur og Páll geta þrumað í gang prívat hestasýningum sem eru á skjön við allt sem þessi samtök standa okkur. Jafnvel skynsamt og vel þenkjandi fólk lætur vel þótt það sé „pínulítið“ á kostnað okkar ferfættu vina.

Jens Einarsson, ritstjóri

HESTABLAÐIÐ SEISEI Útgefandi:Jens Einarsson Ritstjóri og ábyrgðarmaður:Jens Einarsson Sími: 862-7898 Netfang: jenseinars@seisei.is

-

Steinn Einarsson situr hér stóðhest sinn Héðinn frá Vatnagörðum, en Skúli Steinsson gaf föður sínum hestinn ungan

Feðgarnir frá Héðinn frá Vatnagörðum var á sínum tíma einn álitlegasti stóðhestur landsins. Vegna framgöngu sinnar og einkunna sem hann hlaut í kynbótadómi. Hann vakti mikla athygli á tveimur stórmótum. Á LM1970 á Skógarhólum var hann annar í röð yngri stóðhesta með 8,10 í aðaleinkunn, og á FM1972 á Hellu þá daga var rosa einkunn. Faðir hans var Hörður frá Kolkuósi, umdeildasti stóðhestur landsins á sínum tíma. Það má færa rök fyrir því að mærun genginna stóðhesta þjóni litlum tilgangi, áhrif þeirra séu hvort eð er orðin svo lítil að þau skipti ekki máli. Tilvist þeirra skiptir litlu máli í kynbótamatinu (Blup). Á móti má segja að uppri un sem þessi getur verið holl. Á

hverjum tíma vitum við ekki hvernig stóðhestar koma til með að reynast í framræktuninni. Hrossapólitík, tíska, tamning, eftirfylgni! Allt hefur þetta áhrif á framgang og not kun stóðhesta. Þegar árin líða komum við kannski auga á stóðhesta sem hefði mátt nota

meira, eða minna. Stóðhesta sem skaði var að selja úr landi.

Líklega hefur hrossapólitík heft notkun á þeim feðgum Héðni og Kul frá Eyrarbakka. Þrátt fyrir það skilja þeir eftir sig allnokkur spor. Alla vega hafa þeir ekki spillt fyrir.

HESTABLAÐIÐ SEISEI Síðari setningin í umsögninni er barn síns tíma og lýsir tíðarandanum. Hágengir hestar þóttu klossaðir. Svipaða umsögn fékk Lýsingur frá Voðmúlastöðum, sem einnig var afburða hágengur og voru á undan sinni samtíð.

En fótaburðurinn og glæsileg framgangan varð þeim til trafala, svo broslegt sem það kann að hljóma í dag, eiginleikar sem nú þykja hvað eftirsóknarverðastir. Lýsingur og Héðinn féllu ekki í kramið hjá „elítu“ hrossaræktarinnar, en vöktu athygli og áhuga yngri spámanna, svo sem Skúla Kristjónssonar í Svignaskarði og Jóns Friðrikssonar á Vatnsleysu. Sömu sögu má segja um Hörð frá Kolkuósi, föður Héðins. Hann féll aldrei í kramið hjá kynbótadómurum og forkólfum í hrossarækt og ýmsir í þeim hópi hópi hötuðu hann beinlínis, eins og þekktar heimildir eru til um.

n. Myndin er tekin á Rangárbökkum 1972 en Skúli sat hestinn í sýningu. Mynd/Aðsend

á Eyrarbakka Héðinn var hæst dæmdi stóðhesturinn af mörgum undan Herði og bar þar nokkuð af. Flest mælti með að hann yrði keyptur af einhverju hrossaræktarsambandinu og undir hann yrðu leiddar bestu merar landsins. Hann var áferðargóður hvar sem á hann var litið. Sköpulag upp á 8,20, þar af 8,5 fyrir höfuð, háls og bak/ lend, og 8,35 fyrir kostina, þar af 9,0 fyrir vilja og 9,0 fyrir geðslag, 8,5 fyrir tölt, stökk og fegurð. Skeiðið sæmilegt, upp á 7,0. Hann fékk þessa umsögn: „Háreistur, fjörmikill, skapgóður reiðhestur. Góð fótof grófar.“

En í heildina tekið var Hörður einhver öruggasti stóðhestur sem ég hef notað upp á að gefa reist, viljug og hágeng. Hann gaf sporthesta og keppnishesta og það var meðal annars þess vegna sem þjóðverjar sóttu svo í Kolkuóss hrossin. Þau báru af.“

Takmörkuð notkun

Skúli gaf Steini Einarssyni föður sínum Héðinn og hann var í hans eigu þar til hann var seldur til Þýskalands 1976. Þaðan fór hann til Austurríkis og var stóðhestur á hesta miðstöðinni Amplewang þar Úr smiðju Skúla Steins sem hann fótbrotnaði og var felldur fyrir aldur fram. Hann sonar var ekki mikið notaður um Héðinn var fæddur Skúla Steinssyni á Eyrarbakka 1966. ævina, var oftast hjá þeim feðgum á Eyrarbakka þar sem Skúli var mikill aðdáandi vinir og kunningjar fengu að Harðar. Hann leiddi oft undir hann og tamdi fjölda afkvæma skjóta merum undir hann, en fór þó tvö sumur norður í hans. Móðir Héðins var Perla land; í Eyjafjörð og í Grím frá Sandprýði á Eyrarbakka.

Hún var undan Hryðju frá Álf - stungu í Vatnsdal. Í bókinni Svaðastaðahrossin II bindi hólum og Nasa frá Álfhólum, segir Þór Sigurðsson prentari á Nökkvasyni 260 frá Hólmi. „Ég hef alltaf staðið í þeirri Héðinn verði í þrjátíu hrysundan hryssu frá Uxahrygg ekki verið nógu góð miðað og þess vegna sóttist ég eftir henni. Ég keypti á sínum tíma við það hryssuval sem hann

fyrir búið á Litla-Hrauni. Blíða frá Uxahrygg, móðir Kuls, var meðal annars í þeim hópi. Ég vissi ekki betur en að móðir Perlu hefði verið úr þeim hópi líka. En það kann að vera rangt, ég geri ráð fyrir að það var skráð. Perla var grá, notaleg og þæg hryssa sem allir gátu riðið á, börn og gamalmenni. Ég fékk aðeins þetta eina folald undan henni,“ segir Skúli og á þar við Héðinn. „Hann var harður þegar ég tók hann undan merinni um haustið, gargaði af vonsku.

Hann lét líka vita af sér þegar ég tók hann á hús til tamn ingar. En það var bara fyrst.

Eftir einn dag á básnum áttaði hann sig og var hvers manns auðveldur og skemmtilegur í

Kulur frá Eyrarbakka var sýndur 3. vetra á Hellu 1972. Myndin e r tekin á Vindheimamelum 1974 þar sem Kulur var sýndur aftur. og lýst sem stórmyndarlegum viljahesti. Knapi er Skúli Steinsson. Mynd/Aðse nd

góð í beisli. Hálsinn var ekki langur, en vel settur, reistur með hvelfdan makka. Allt tal um kalda lund og stíft spjald í Herði og afkvæmum hans var kjaftæði og áróður. Svo mörg tamdi ég undan honum. Auðvi tað er enginn hestur svo örug gur að það komi ekki undan

sem ég tamdi undan Herði. eftir mánaðar tamingu, þæg

framúrskarandi gæðingar, svo sem Víðir frá Sellandi, sem barðist á toppi við gæðinga á borð við Aron frá Stóru-Gröf og Jörfa frá Akureyri, sem voru í hópi bestu klárhesta landsins á sínum tíma. Undan Víði var hinn rauðskjótti Fálki Sigurbjörns Bárðarsonar, sem týndist og mikil leit var gerð að. Hann fannst aldrei. Keppnishestur í fremstu röð. Þór vel í hryssurnar í Grímstungu, mörg falleg hross. Mörgum Frægastur sona Héðins frá

ur Gunnars Dungal í Dallandi.

Hann var seldur til Svíþjóðar.

Allnokkrar dætur Héðins fæddar í Grímstungu eru skráðar í WorldFeng. Nokkrar eru sýndar en engin með framúrskarandi dóm, enda ekki svo mikið lagt upp úr því að

13

HESTABLAÐIÐ SEISEI Hann var prýðilegur reiðhestur sjálfur, geðgóður og traustur með góðan vilja. Myndarlegur, hágengur og svo átti liturinn sinn þátt í að ég fékk augastað á honum. Hann var klárhestur, töltið var alveg prýðilegt en brokkið virkjamikið, dæmigert klárhestabrokk. Við fengum ágæt hross undan honum.

Hryssurnar reyndust farsælar í undaneldi, gáfu góð reiðhross, en Bára er líklega sú sem hefur reynst best í framræktuninni.

Hún er móðir Hörpu sem Kristín dóttir mín á Stóra-Ási á og ræktar út af. Við fengum líka nokkra góða hesta undan Valíant frá Heggsstöðum, dóttursonur Kuls frá Eyrarbakka, varð Kul. Kópur frá Hofsstöðum son. Myndin er tekin á Íslandsmóti í Mosfellsbæ. Mynd/Jens sonur hans varð strax mjög góður töltari. Gísli sonur minn Á þessari mynd má sjá allt það versta sem Tennessee Walker hestar þurfa að þola: Brotinn stert, hrikaleg stangamél, keðjur um kjúkur, gervistækkanir á hófum, og frekann og ósanngjarnan reiðmann.

þrauttemja og sýna í þá daga. ræktunar, bæði hér heima og í útlöndum.

Kulur Héðinsson

Fljótlega kom fram álitlegur stóðhestur undan Héðni. Sá hét Kulur frá Eyrarbakka, undan Blíðu frá Uxahrygg, sem var upphafshryssa í ræktun Skúla.

Hann var fremur stór miðað við hross á þeim tíma, 146 sm á bandmál, grár og varð snem ma hvítur. Skúli tamdi Kul á þriðja vetur og sýndi hann á FM1972 á Hellu þar sem hann hlaut 7,81 í aðaleinkunn. Á LM1974 var hann sýndur aftur, þá í eigu Guðmundar Péturssonar á Gullberastöðum og Gísla Höskuldssonar á Hofsstöðum, sem keyptu hann eftir fjórðungsmótið á Hellu. Þá hlaut hann 7,94. „Kulur var óhemju skemmtilegt folald og trippi. Hann var svo mannelskur og vildi alltaf vera að leika við mann. Ég kenndi honum ýmsar kúnstir.

Við lékum okkur saman á grasbala við Vatnagarða og hann hermdi eftir mér, hoppaði, sló út fætinum, og hvað eina sem mér datt í hug. Það voru engar girðingar hér á Bakkanum þá og sjálfsagt dytti engum í hug að vera með graðhesta við þær aðstæður í dag, ógirt tún og matjurtagarðar.. En þegar ég hleypti honum út þá tók hann alltaf sprettinn, hljóp alltaf sömu leiðina með rassaköstum og viðrekstrum, og kom svo hlaupandi heim og inn á sinn bás í hesthúsinu. Hann var stór og þroskamikill og ég fór að ríða honum á þriðja vetur, var með þá feðgana saman á á stökki og kom strax með glimrandi tölt með miklum

14

fyrsta Íslandsmótinu í hestaíþróttum sem var haldið á Selfossi. Folinn var þá 4 vetra. fótaburði. Það var alveg Það var að vísu bannað að óhemju gaman að temja hann. keppa á yngri hrossum en 5 Ég notaði hann á nokkrar hrys- vetra, þannig að við skráðum sur. Steinunn mín var undan hann árinu eldri en hann var,“ honum. Hún var með þennan segir Gísli og ljóstrar upp mikla fótaburð og skemmtigömlu leyndarmáli til að unlega vilja.“ dirstrika hve Kópur var eðlis-

Hróður og Trymbill

Þeir Guðmundur og Gísli seldu Kul til Noregs tveimur árum eftir að þeir keyptu hann.

Ekkert hross er skráð undan honum frá Gullberastöðum, en nokkrar hryssur komu undan honum á Hofsstöðum, sem voru notaður í ræktun og reyndust prýðilega. Harpa frá Hofstöðum er undan Báru frá Hofsstöðum, Kulsdóttur.

Harpa er ein helsta undaneld ishryssa Kristínar Gísladóttur á Hörpu hafa komið margir gæðingar og má þar nefna Létti frá Stóra-Ási (8,05), sem er faðir Sleipnisbikars hafans Hróðs frá Refsstöðum, Nótu frá Stóra-Ási (8,25), Brján frá Stóra-Ási (8,16) og Glúm frá Stóra-Ási (8,19). Undan Nótu er stóðhesturinn Trymbill frá Stóra-Ási, sem sló í gegn á LM2012 með 9,01 fyrir kosti, þar af 10 fyrir skeið, 9,5 fyrir vilja, 9,0 fyrir tölt og fegurð. Óþarft er að telja upp þann ara grúa gæðinga sem kominn er undan Hróðri, en þó má nefna stóðhestinn Kvist frá Skagaströnd, sem er út af Héðni frá Vatnagörðum, bæði í föður og móðurætt.

Hofsstöðum var líka mjög gott reiðhross. Kappreiðahesturinn Don frá Hofsstöðum, Harðar G. Albertssonar, var einnig undan Kul,“ bætir Gísli við, en landsins í 250 og 300 metra stökki á árunum í kringum 1980 og átti um tíma Íslandsmet í 250 metra stökki.

Dró af þeim beltin

Már Ólafsson í Dalbæ var í nokkur ár við tamningar með Skúla Steinssyni. Hann kynntist Héðni frá Vatnagörðum vel og ber honum vel söguna. óvenjulega hágengur miðað við það sem þá gerðist. Ég man nú ekkert hvort aftur-

Kjarkur frá Horni, dóttursonur Kuls frá Eyrarbakka, varð heimsm eistari í fjórgangi á HM1999 í Þýskalandi. Knapi Olil Amble. Mynd/Aðsend

var í merum. Hesturinn kom til okkar en við vorum ekki með nein reiðtygi. Skúli dró þá beltin af þeim Pétri og Karli, batt upp í hestinn og reið á honum berbakt um mýrina innan um merarnar, fangreistum á tölti. Þetta var ekki til að minnka álit Karls á hestinum og hann fékk hann keyptan stuttu síðar eftir mikið samningaþóf.“

Þræðir Héðins

Héðinn á 150 skráð afkvæmi í WorldFeng, þar af um 100 á Íslandi. Kulur á 201 skráð afkvæmi, þar af aðeins 50

hér á landi. Í útlöndum hafa þeir ekki fengið margar nýtar hryssur undir sig, þeim var einfaldlega ekki mörgum til að dreifa á þeim tíma. Ef rýnt er í afkomendur þeirra feðga þá er fyrst að nefna Úttekt í síðasta tölublaði Seisei um Bylgju frá Sturlureykjum. Í ljós er komið að hún er rangt skráð í WorldFeng, er í raun undan Hrímu frá Traðarholti, Héðinsdóttur frá Vatnagörðum. Út af Bylgju er að koma álitlegur ættbogi, en ræktendur hrossa út af henni er aðallega tveir, Hjörleifur Jónsson og Sif Ólafsdót-

segir Már með nokkurri kaldhæðni og vísar þar í umræðuna um meintan stífan spjaldhrygg og stutt afturfótaspor Harðar frá Kolkuósi. „Maður var ek kert sérstaklega að spá í það,“ bætir Már við. „Ég kom oft á bak Héðni. Það var alveg draumur. Hann var óskaplega viljugur en samt svo geðgóður og traustur. Hann var eins alla daga, alltaf vel upplagður. Það gátu allir riðið á honum. Hann Hefði viljað nota Kul gerði engan mannamun og var góður hjá öllum sem komu á meira bak á hann. „Ég hefði gjarnan viljað nota hann meira,“ segir Gísli þegar Ég man þegar Pétur Behrens kom eitt sinn með Þjóðverjann hann er spurður um hrossin Karl Heins Kessler að skoða sem hann fékk undan Kul. „Þetta fór nú bara svona að það Héðinn, en Karl var óskaplega kom tilboð í hann frá Noregi Skarði frá Skörðugili fór mikinn á tölti hjá Gunnari Ágústssyni. Hann upp á mýri þar sem Héðinn og við ákváðum að taka því. hefur skilað nokkrum afrekshrossum. Mynd/Eiríkur Jónsson

HESTABLAÐIÐ SEISEI tir á Einhamri við Akranes, og Sveinn Ingi Grímsson á Skagaströnd. Undan Sunnu Bylgjudóttur er stóðhesturinn Kvistur frá Skagaströnd (8,58). Á Einhamri eru í uppvexti ungir og álitlegir stóðhestar, sem eiga hugsanlega eftir að láta að sér kveða á næstu árum.

Stóðhesturinn Hrafn frá Hrafnhólum var dóttursonur Héðins, undan Fjöður frá Litla-Hrauni.

Hrafn vakti mikla eftirtekt fyrir fas og fótaburð. Undan honum er Hylling frá Korpúlfsstöðum, sem stóð þriðja í

Már Ólafsson: „Ég kom oft á bak Héðni. Það var alveg draumur.

Hann var óskaplega viljugur en samt svo geðgóður og traus tur. Hann var eins alla daga, alltaf vel upplagður. Það gátu allir riðið á honum.

Hann gerði engan mannamun og var góður hjá öllum sem komu á bak á hann.“ á Melgerðismelum og efst Rieden í Þýskalandi. Frægasti afkomandi Hrafns er þó án efa Díva frá Álfhólum (8,33), sem er undan dóttur hans Dimmu dan Dimmu er einnig stóðhes turinn Dimmir frá Álfhólum (8,29). Þá er gæðingurinn Brá frá Sigmundarstöðum út af Héðni, en amma hennar er Stóra-Bleik frá Eyrarbakka, Héðinsdóttir Afkomendur Brár eru virkir í ræktun. Glóð frá Hömluholti, keppnishryssa og undaneldishryssa í eigu Sigurðar Sigurðarsonar og Sævars Haraldssonar, er undan

Héðinsdótturinni Glóð frá Álftárósi. Glóð hefur þegar afkvæmi. Stóðhesturinn Vaðall frá Akranesi (8,36) á Héðinn að langalangafa í móðurætt.

Stóðhesturinn Hörður frá Kolneset (8,53) er undan Kulsdótturinni Kötlu frá Vikingstad í Noregi.

Frá Laufa til Héðins Skúla

Nefna má nokkra fræga keppnishesta útaf þeim Héðni og Kul. Fyrstan skal telja margfaldan Landsmóts- og Íslandsmeistara í tölti Laufa frá Kollaleiru. Hann var undan hinum leirljósa Bjarti frá Egilstaðabæ, sem var undan Úu frá Kampholti, Héðinsdóttur. Bjartur sór sig í ætt Harðar og Héðins hvað fótaburð og framgöngu varðar. Hann var seldur 6 vetra til Svíþjóðar.

Valíant frá Heggstöðum, heimsmeistari í tölti, er undan Hélu frá Heggsstöðum, Kulsdóttur frá Eyrarbakka. Kjarkur frá Horni, heimsmeistari í fjórgangi, er undan Blesu frá Innri-Skeljabrekku, Kuldóttur frá Eyrarbakka. Bjarki frá Al denghoor, einn fremsti töltari Þýskalands um árabil, annar í tölti á HM1999 í Rieden, er undan Skarða frá Skörðugili, Kulssyni.

Sólon frá Strø, heimsmeistari í 100 metra skeiði 2009 og 2011 er dóttursonur Darra frá Kampholti, sem er undan Héðinpholti. Darri var keppnishestur í fremstu röð, varð meðal annars Norðurlandameistari í hann hjá Einari Øder Magnússyni. Hann hefur reynst farsæll stóðhestur í Danmörku, á 491 skráð afkvæmi. Hann hlaut heiðursverðlaun fyrir afkvæmi 2007.

Lótus frá Aldenghoor, margfaldur heimsmeistari í 250 metra skeiði, er sonur Skarða frá Skörðugili, Kulssonar frá Eyrarbakka. Undan Skarða

Gæðingurinn Díva frá Álfhólum er niðji Héðins frá Eyrarbakka, k napi Sara Ástþórsdóttir. Mynd/Jens

er einnig Skör frá Skjálg, sem hefur skipað sér í hóp fremstu ræktunarhryssna.

Undan dóttir hennar Yrsu frá Skjálg er stóðhesturinn Aron frá Strandarhöfði, sem hefur hlotið heiðursverðlaun fyrir afkvæmi og er einn fremsti keppnishestafaðir landsins.

Síðast en ekki sístan skal hefna Héðinn Skúla frá Oddhóli, sem fjallað var um í síðasta tölublaði Seisei. Hann er í móðurlegginn úr ræktun Skúla Steinssonar, undan Foldu frá Lundi, sem var undan Steinunni frá Eyrarbakka, Kulsdóttur. Það þarf ekki skarpasta

landi bar ekki árangur.“ Í sama streng tekur Guðmundur Pétursson á Gullberastöðum í sömu bók. „...Vegna litarins keypti ég Kul eftir sýninguna á Hellu. Hann gaf lítið af athyglisverðum

nafnið sem Oddhólsmenn hafa úr lausu lofti.

Af þessari upptalningu má sjá að þræðir Héðins frá Vatnagörðum liggja víða. Hvort hann skiptir sköpum um gæði afkomenda sinna sem hér hafa verið nefndir skal ekki fullyrt um. En miðað við þá takmörkuðu notkun sem hann og Kulur sonur hans fengu þá er freistandi að gæla við þann möguleika að það hefði mátt nýta þá mun betur. Þeir voru afgerandi hvað varðar þjála lund, vilja, fas og fótaburð.

Nánast allir sem áttu hross undan þeim gefa þeim gott orð.

Hugsanlega værum við komin lengra í ræktun auðveldra keppnishrossa ef þeir hefðu verið notaðir meira og fengið undir sig betri hryssur.

Umsagnir ræktunar manna

Kvistur frá Skagaströnd er út af Héðni frá Vatnagörðum í báðar ættir.

Knapi Erlingur Erlingsson. Mynd/Jens

Gíslason á Syðra-Skörðugili: „Ég ætlaði einu sinni að kaupa hann fyrir Hrossaræktarsamband Vesturlands, en salan gekk til baka vegna tilboða erlendis frá. Ég sé ekki eftir honum til útlanda, því hann gaf of stirðgeng hross. Hann

Í Ættfeðrum Jónasar Kristjánssonar gefa kunnir hestamenn álit sitt á hinum ýmsu stóðhestum. Um Héðinn frá Vatnagörðum segir Einar E.

Meistaradeildarinnar. Mynd/Jens

hafði galla föður síns, Harðar 591 frá Kolkuósi, stirt bak og hann var viljugur, reistur og ekkert ógeðugur að sjá.“ Um Kul frá Eyrarbakka segir Einar: „Kulur var stór og lan gur á háls og bol, djúpbyggður og frekar grófur í byggingu.

Hann gat lyft fótunum upp, en afturfótunum ekki nógu langt fram. Guðmundur Pétursson hafði ofsatrú á honum og vildi kaupa hann vestur. Kaupin gengu til baka, en það var leitt af úrvalshryssum. Það framtak hrossarækt. Gallann mátti rekja alla leið í Hörð 591 frá Kolkuósi, afa hans. Það var stífur spjaldhryggur og stífar afkvæmin. Tilraunin á Vestur-

Ekki er hægt að draga aðra ályktun af þessum ummælum við það sem hér hefur komið fram um afkomendur Kuls í Gunnar Arnarson tamdi nokkur afkvæmi Héðins: „Því verður ekki á móti mælt að þau voru mörg stíf í spjaldi að byrja með. Þetta liðkaðist hins vegar með þjálfun og þroska og þau urðu skemmti geng og áttu svo auðvelt með búa neitt til þar. Í heildina voru þetta skemmtileg hross.“

HESTABLAÐIÐ SEISEI

Tamningar / Hestar fyrirgefa en gleyma ekki

Þegar hrossin treysta manninum þarf hvorki hnakk né beisli þegar maður og hestur fara út að leika sér saman. Hekla er fyrir aftan á móálótta hrossinu. Mynd/Aðsend

Að brjóta ísinn en ekki hestinn „Þú getur ekkert gert nema að brjóta hana.“ Með þessum orðum fékk Hekla Hermundsdóttir hryssuna Tendru í tamnin gu. Hún hafði verið í nokkrar vikur hjá tveimur atvinnumön num. Sá fyrri sendi hana heim vegna þess að hún hætti ekki að hrekkja hnakkinn, og sá seinni taldi að eina leiðin til að temja hana væri að leggja hana með bandi og „brjóta“ hana þannig.

Hekla, sem er í námi hjá ameríska hestahvíslaranum Pat Parelli, var á annarri skoðun.

Hún var komin á bak hryssunni eftir tíu daga. Við skulum heyra hvernig hún fór að. „Hún var skjálfandi af hræðslu, tortryggin, og bæði beit og sló. Hún vildi ekki hafa nein samskipti við manninn. Þegar hún var komin inn í stíuna ákvað hún að þar skildi hún verja sitt vígi og enginn fengi að komast nálægt henni meir. Um leið og einhver vogaði sér að opna stíudyrnar

16

sýnir mótþróa gagnvart mér? Ég vil sannfæra hana um að

að verja sig fyrir mér, því það er það sem hún er að gera, hún er að verja líf sitt. Í fyrstu skiptin var nóg að opna stíuna með múl í hönd, þá sagði hún hingað og ekki lengra. Ég stoppaði þá við Þau lifa í núinu. Það er mikil - þann þröskuld, beið í smá beit hún frá sér. Hvernig er tíma og lét mig síðan hverfa hægt að vinna traust hests sem vægt að geta byrjað upp á aftur. Þetta er stundum nóg nýtt.

Og það getum við vegna hefur slíkt viðhorf gagnvart til að fá hrossin til að átta sig manninum og sannfæra hann þess að þótt hestar gleymi aldrei neinu, þá fyrirgefa þeir á að það þarf ekki að tengja um að þú sért þess virði að manninn við áreiti. En ef ég þér allt. Mennirnir gleyma vera leiðtogi hans og vinur? get ekki verið sjálfsörugg, Þegar við vinnum með hross öllu, en fyrirgefa aldrei. róleg, stefnuföst og trúverðug höfum við tilhneigingu til að þegar ég vinn með hrossin, þá festast í þeirri hugsun hvernig Hingað og ekki lengra munu þau ekki treysta mér til hrossið var í gær, síðastliðinn Og fyrir framan mig stendur þessi fallega bleika dama sem að veita þeim það öryggi sem mánuð, fyrir ári síðan, þegar þau leitast eftir. Því öll hross hefur aldrei kynnst manvið keyptum hestinn. Við vilja hafa félagsskap og leiðneskju. Ég reyni að vega og getum týnst í fortíðinni og meta hvar þröskuldurinn er á toga. Við megum ekki særa gleymt nútíðinni; að lifa í stolt hestsins, ryðjast langt milli okkar, og virði þennan núinu. Hrossin okkar hafa ótrúlegt minni, mikið rétt, en þröskuld. Hvað get ég gengið þau koma alltaf til baka aftur. langt með áreitið áður en hún til þess að þola áreitið þangað

til hann gefst upp og gera hann þannig ónæman. Þannig fáum við heilalausar skepnur sem verður aldrei hægt að treysta á.

Einfalt og áhrifaríkt

Viðhorf Tendru til mannsins var svo neikvætt að hún vildi ekki út úr stíunni sinni í fyrstu. Undir þeim kringumstæðum er best að byrja í stíunni, en ekki reka hrossið með látum inn í hringgerði og síðan aftur inn í stíu. Þarna sit ég sem sagtá stíukarminum og bíð eftir því að hún kjamsi, hristi hausinn eða krafsi. Þá stend ég upp, loka stíunni og geng í burtu. Þetta gæti stundum alveg verið nóg fyrir fyrsta daginn. Þetta virðist kannski of einfalt til að hafa nokkra þýðingu, en getur verið mjög áhrifaríkt. Ég fyl gdist einmitt með hesti í vetur sem þurfti að vinna traust hjá.

HESTABLAÐIÐ SEISEI Þá var búið að brjóta ísinn, Hann tengdi mennina alltaf en ekki hestinn. Það hljóta við: múl, hnakk, þvingun, sársauka. Þegar ég gekk inn til allir að skilja að ekkert vit er í því að setja hnakk á hræddan hest eða ríða á honum. síðan aftur án þess að taka hann með mér gerði ég hann Daginn eftir var hægt að orðlausan, ef svo má segja.

Hann stóð eftir í stíunni sinni, „Flest hross eru góð geispaði (losa adrenalín) í í umgengni við hvert nokkrar mínútur til að geta annað. Það er ekki melt þetta, því þessu hafði hann aldrei kynnst. fyrr en maðurinn

Byrja berbakt

Tendra virtist þola meira, þanmeð það að markmiði að laða fram forvitnina, fá hana til að vilja vita meira um hvað ég upp á að bjóða. Forvitni er það fyrsta sem ég leitast eftir að vekja og henni vil ég ég mig nær og bíð eftir því augnabliki að hún sýnir mér áhuga og byrji að þefa af mér.

Og jafnvel leyfa mér að ganga upp að síðunni hennar og leg gja höndina á herðakambinn, þar sem hestar klóra hvor öðrum þegar þeir vingast við aðra hesta. Þannig gat ég haldið áfram og smátt og smátt fengið hana til þess að samþykkja alla snertingu.

Eftir að hafa endurtekið þennan leik nokkrum sinnum sama kvöldið, fann ég að henni fannst greinilega þægilegt að láta klóra sér.

kemur til sögunnar að „brjálaða“ hliðin kemur í ljós. Þessi hross eru ekki brjáluð, vitlaus eða frek. Þau eru bara dauðhrædd við menn og mega ekki við mistökum eða refsingu.“

setjast á bak. Ég kýs að fara á trippin berbakt, það undirbýr þau fyrir hnakkinn. Ég hoppa upp og renni mér af nokkrum

þar til hún samþykkti hann sem hluta af sér. Eftir það var vinnan ekki öðruvísi en vinnan mín við önnur trippi.

Hross eru ekki brjáluð

Flest hross eru góð í umgengni við hvert annað. Það er ekki fyrr en maðurinn kemur til sögunnar að „brjálaða“ hliðin kemur í ljós. Þessi hross eru ekki brjáluð, vitlaus eða frek. Þau eru bara dauðhrædd við menn og mega Hekla velur að fara fyrst á bak berbakt, vegna þess að það er gjörðin ekki við mistökum eða refsin- sem hrossin óttast hvað mest. Mynd/Aðsend gu. Þessi hross þurfa mikinn skilning. Þetta geta líka verið hross sem hafa alist upp með mönnum. Í hverjum einasta hesti er villtur hestur. Það er auðvelt að kenna hestinum um. Við heyrum oft og einatt ýmiskonar afsakanir: Hún er biluð, hún er í látum, hann var laminn af tamningamanni. Það skiptir engu máli hvaða fortíð hesturinn á. Hestar eru bara misnæmir við áreiti. Þú getur ekki ætlast til að hesturinn geri allt fullkomlega

umgengst hann, sama hve kla ufalegur, ófagmannlegur eða samþykkja manninn á bakinu ónæmur þú ert. Það er ekki án hnakks, vegna þess að nær fyrr en þú sættir þig við að þú oftast er það gjörðin sem þeim ert ein af ástæðunumfyrir því er illa við. Þegar ég gat orðið að hesturinn hagar sér eins og riðið á henni berbakt setti ég hann gerir, lítur í eigin barm, hnakkinn á hana og ég lét að hlutirnir fara að breytast.“ Hekla Komin á bak eftir tíu daga. Tendra var orðin reiðfær eftir þrjár til hann vera þar í dágóða stund fjórar vikur. Mynd/Aðsend

Jarl frá Árbæjarhjáleigu 8,71 Bláskjár frá Kjarri 8,36

KollaGr Mónka frá Miðfelli 5 - 8,31

Pála frá Hlemmiskeiði 8,24

STÁLI FRÁ KJARRI Skráð afkvæmi 394 - Afkvæmi með fullnaðardóm 59

Uppfyllir skilyrði til heiðursverðlauna fyrir afkvæmi Til afnota í sæðingum og girðingu í Kjarri sumarið 2014. Upplýsingar í síma: 897-3318.

Verð á tolli kr. 245.000 m.vsk.. Innifalið girðingargjald/sæðingarkostnaður og sónarskoðun.

HESTABLAÐIÐ SEISEI

Gangtegundir / Hreint skeið og gruggugt

að vera stuttir og snarpir og viðhöfð væri tímataka líkt og í gæðingaskeiði og skeiðkeppni nefndin legði síðan mat á undirbúning, niðurtöku og sprettinn sjálfan, skeiðlag og fegurð.

Tími á hundrað eða hundrað og tuttugu metra sprettfæri hefði síðan vægi í heildareinkunn líkt og í gæðingaskeiði. Það er algjörlega ástæðulaust að sýna, eða reyna að sýna skeiðspretti hjá hrossum nema þau séu fær um heila spretti af þeirri lengd sem ég nefndi. Ekkert mál er að gefa tvö tækifæri, en alls ekki að umbuna fyrir byndingsglefsur og skak á þrjú hundruð metra sprettfæri. Mörg hross gætu fengið hærri einkunn fyrir tölt ef skeiðtilraunatætingi væri sleppt og sýningar yrðu hrossvænni. Færri áhorfendur í sálina.

Skeið eða tölt

Áhersla á skeið í ræktun ísl-

Edda Rún Ragnarsdóttir teygir vekring af gamla skólanum, gottvif. s Mynd/Jens

Á skeiði um skeið

Sú var tíðin að ég stundaði skeiðíþróttina af miklu kappi, enda rak þá á mínar fjörur ótrúlega mörg hestefni með vonarglætu um vekurð. Ég var ákafamaður um að vera í fararbroddi á mínum hestum þegar sprettur var tekinn og þeir sem þekktu mig vissu að fátítt var að sjá mig ríða fet. dómstörfum á öllum stigum;

þannig að halda mætti að ræktun skeiðhrossa væri eftir-

í hennar bernskutíð áður en rétt- og að margir vildu ríða skeið.

Samt er það svo að aðeins einhverja vitglóru, og síðar sem örfáir knapar ná einhverjum tökum á þeirri mögnuðu íþrótt dómari í gæðingakeppni eftir að ríða til skeiðs, og þá á ég við réttindanám. hreint skeið á mikilli ferð.

Skeiðupplag og reið mennska

Lýsispillur og annað stöff

vafa eru dómararnir. Stundum hefur mér dottið í hug að fengið eitthvað annað fóður en lýsispillurnar sem ég fæ mér að morgni, til að takast á við verkefni dagsins.

Tímataka lítið mál

Eins og ég hef komið að áður þá er tvennt sem skiptir höfuðmáli þegar skeið er annars vegar, hreinleikinn og hraðinn.

Góður dómari getur með nokkurri vissu metið hreinleikann, með sjónmati. Aðeins nákvæm tímataka skilur þar milli feigs

nauðsynleg varðandi fjölhæfni.

Markaðurinn kallar þó ekki á ræktun skeiðhrossa, fyrir utan þá ánægju sem áhorfendurnir hafa af fallegum og hröðum skeiðsprettum, bæði á kappreiðum og sýningum. Þeir sem þekkja hrossarækt einhverja áratugi aftur í tímann vita hver breyting hefur orðið á gangUndantekning er að sjá ungviði fara á lulli eða víxlgraut.

Undantekning er einnig að sjá fólk ferðast á lulli sér til skemmtunar í ferðalögum, en það þótti bara eðlilegt hér áður þegar reiðmennskan almennt var á öðru stigi en tíðkast nú. Krafan um hágenga og ræktun, tamning og þjálfun hrossa í dag miðast við þá gangtegund. Allt bitnar þetta á hreinleika skeiðsins. Það verða menn að viðurkenna. Sem betur fer höfum við ekki alveg útrýmt skeiðinu í sinni bestu mynd, en

Sem dómari í gæðingakeppni varð ég stundum að kyngja því að vera einn um vafann Magnús Halldórsson skrifar varðandi hreinleika skeiðsins.

Enda reyndist það svo þegar Þessu undi ég ef svo bar undir, ég vildi sýna fet í keppni eða en oftar var ég þó með dómendkynbótasýningum þá tókst það um sem voru sama sinnis. sjaldan með hærri tölu en 5,5 eða 6,0. Oftar en ekki lánaðist huganum kominn með tauminn lega þegar ég sit í brekkunni mér þó að sýna skeiðspretti sem í hendi og þykist sjá hvar og er algjörlega á öndverðri skoðun varðandi skeiðdóma hjá snilldin og mistökin liggja. töldu óvéfengjanlega hreint kynbótadómurum. Þeir sitja þó Á síðasta heimsmeistaramóti skeið, og það stundum á ofsa- var ágæt sýnikennsla varðandi gjarnan þrír saman og ræða sín hraða, líkt og sumir kannski á milli lokaniðurstöðuna. Þeirra skeiðniðurtöku og skeiðsprett muna. Á þeim tíma voru ekki hjá kornungum keppanda. Þar dómar munu standa óhaggaðallir mínir skeiðsprettir á ir um eilífð. Ég fæ þó oft var á ferðinni Konráð Valur hross-um fallegir, né enduðu Gott svif á kappreiða skeiðhesti. Knapi Viðar Ingólfsson. Mynd/Jens ekki betur séð en að einstakir Sveinsson með hryssuna neitt frekar af skynsemd. Síðar Þórdísi frá Lækjarbotnum, bæði og ófeigs. Með nútíma tækni er þó held ég að það sé full ástæða á mínum ferli hestamennskágætum leikrænum tilburðum það framkvæmanlegt með nokk- til að staldra við og íhuga hvort undan foreldrum sem líkleg unnar fór ég eitthvað að skipta voru til framfara varðandi og nái stundum toppeinkunnum uð einföldum hætti og kostnvið séum á þeirri leið — og mér af dómstörfum. Raunar fyrir skeiðspretti. Einu verurnskeiðíþróttina. Skeiðið vegur hreint skeið muni innan fárra aðarauki lítill. Skeiðsprettir ar sem ekki þjást af neinum allþungt í dómi kynbótahrossa, áratuga heyra sögunni til! gæðinga og kynbótahrossa ættu 18 Allar götur á minni leið hef ég reynt að gera kröfur varðandi skeið sem hreina, tvítakta gangtegund, hvort sem ég sit í hnakknum eða sem áhorfandi.

Raunar er það svo að þegar

Myndaalbúmið

Bjarni Sv. Guðmundsson er áhugaljósmyndari og hestamaður í Herði í Mosfellsbæ. Þessar myndir eru frá Æskan og hesturinn. Finndu myndina þína á www.bsg.is.

HESTABLAÐIÐ SEISEI

Molar frá LH/

Hrossarækt/

Stáli frá Kjarri frjósamur

Páll Bragi nýr liðsstjóri landsliðsins Páll Bragi Hólmarsson í Austurkoti er nýr liðstjóri íslenska landsliðsins í hestaíþróttHalldórssyni. Páll Bragi hefur reynslu af annara þjóða. Hann hefur starfað sem -at vinnu tamningamaður og dómari í áratugi og verið virkur sem keppandi í hestaíþrót tum og sýningum kynbótahrossa. Reynsla hans mun án efa nýtast vel á Norðurlandamótinu í Herning í ágúst. LH býður Pál Braga velkominn til starfa.

Skrúðreið um miðbæ Reykjavíkur Dagana 3. – 6. apríl voru haldnir Hestadagar á höfuðborgarsvæðinu.

Hestamannafélögin á svæðinu tóku þátt í undirbúningi og buðu gestum og gangandi í opin hús í hesthúsahverfum sínum föstudaginn 5. apríl.

Hestadagar voru formlega settir með leik- ogLögreglan tók sig vel út á hestbaki. Mynd/Bjarni

Vinsældir Stála frá Kjarri hafa farið vaxandi eftir því sem afkvæmunum fjölgar. Knapi á myndinni er Daníel Jónsson.

Mynd/Jens

162 fengnar hryssur

og klappað og vel tekið í verk þeirra Hjörleifs og Eiríks í Hundi í óskilum sem með aðstoð hljómsveitarinnar Brother Grass og sögumannsins Hilmis Snæs Guðnasonar slógu í gegn þetta kvöld.

Laugardaginn 6. apríl fóru hestamenn á höfuðborgarsvæðinu í glæsilega skrúðreið um miðbæ Reykjavíkur. Skrúðreiðin sem farin var í tilefni Hestadaga, fór vel fram og vakti að venju mikla athygli. Fyrir skrúðreiðinni fór spariklæddur hópur lögregluþjóna og slökkviliðsmanna á hestum og vakti það mikla lukku. Þá var einnig trompetleikari með í för sem gaf tóninn fyrir knapana og reiðskjóta þeirra.

Um kvöldið mættu „þeir allra sterkustu“ til leiks á Skautasvellinu í Laugardal og létu ljós sitt skína. Þar mátti sjá glæsistóðhesta og töltara í fremstu röð sýna listir sínar í troðfullri höllinni. Það var hinn ungi og efnilegi Þórarinn Ragnarsson á Þyt frá Efsta-dal II sem sigraði harða baráttuna í A-úrslitunum með 8,67. Hans Þór Hilmarsson á Síbíl frá Torfastöðum og Siguroddur Pétursson á Hryn frá Hrísdal voru skammt undan með 8,61 í 2. -3. sæti.

Stáli var ekki notaður að

Að líkindum munu um 160 folöld fæðast í sumar undan Stála frá Kjarri. Samkvæmt Hestafréttum fékk 171 hryssa við honum í fyrra og 162 festu fang. Eftir sumarið munu afkvæmi hans því komast vel á sjötta hundraðið. Undanfarin ár hefur verið sætt við hestinum heima í Kjarri fyrri part sumars en verður hafður á í sumar.

Landsmót Á skrifstofu Landsmóts er undirbúningur Landsmótsins á Hellu í sumar í fullum gangi. Sæti í stúku eru nú komin í sölu á vef Landsmóts www.landsmot.is og raf magnsstæði fyrir hjól- og fellihýsi og tjaldvagna eru sömuleiðis að koma í sölu á sama stað. Þar getur fólk valið sér stæði eftir mynd. Afþreying á mótssvæðinu mun verða fjölbreytt og stefnt er að því að barnaleikgarðurinn verði glæsilegur og einnig verði hægt að skoða húsdýr og jafnvel komast á hestbak. Markaðssvæði Landsmótanna að þessu sinni verður hvorki meira né minna en 1200 fermetrar, svo einnig með hefðbundnu sniði. Fjölbreyttur matur og drykkur, bæði inni í veitingatjaldi sem og í minni vögnum á útisvæði. Athugið að forsölu miða lýkur 15. júní.

20

gagni fyrr en eftir LM2006, en þá fór hann í rosa dóm, 8,76 í aðaleinkunn og stóð Hann hlaut 9,0 fyrir afturpart, samræmi og tölt, og 9,5 fyrir skeið, fegurð og vilja. Hann

Í kynbótamati er hann með 118 stig fyrir samræmi, 113 fyrir afturpart, 114 fyrir tölt, 121 fyrir skeið, 120 fyrir vilja og 116 fyrir fegurð. Hann var sýndur með afkvæmum á LM2011 á Vindheimamelum þar sem hann stóð fjórði í röð.

Afkvæmahópurinn kynnti sig vel og notkun á hestinum hefur verið stig vaxandi. Um sögn um afkvæmi á LM2011 var þessi: „Stáli gefur hross í tæpu meðallagi að stærð með skarpt og þurrt höfuð. Hálsinn er grannur og kverkin klipin.

Bakið er breitt og vöðvað en lendin heldur grunn.

Afkvæmin eru léttbyggð, fótahá og sívöl. Fætur eru þurrir en grannir og nokkuð nágengir. Hófar eru efnisþykkir en prúðleiki er slakur. Afkvæmin eru taktgóð og mjúk á tölti

en brokkið skortir rými. Flest afkvæmin eru alhliðageng og skeiðgeta er afbragð, bæði að rými og öryggi. Afkvæmin hafa góðan reiðvilja og fara vel með ágætum fótaburði.

Stáli gefur hálsgrönn og léttbyggð hross. Flest alhliðageng, skeiðgetan prýðileg og viljinn góður. Stáli hlýtur fyrstu verðlaun fyrir afkvæmi og fjórða sætið.“

Keppir um Sleipnisbikarinn

Stáli á 59 dæmd afkvæmi, þar

af 27 með fyrstu verðlaun.

Hæst dæmd eru Jarl frá Árbæjarhjáleigu með 8,71 í aðaleinkunn, Steðji frá Skipaskaga með 8,45, Þeyr frá Holtsmúla með 8,39, Bláskjár frá Kjarri með 8,36, og Arnþór frá Hveragerði með 8,33. Aðaleinkunn Stála í kynbótaeinkunn eftir síðasta útreikning er 121 stig. Hann er því tæknilega kominn með heiðursverðlaun fyrir afkvæmi og er ásamt Vilmundi frá Feti líklegur til að keppa um Sleipnisbikarinn á LM2014.

Stáli gefur ekki síður falleg klárhross en vekringa. Á myndinni er Þöll frá Heiði, knapi Sigurður Óli Kristinsson. Mynd/Jens

VESTURLANDS SÝNINGIN Í FAXABORG Hestamenn á Vesturlandi héldu sína árlegu reiðhallar sýningu í reiðhöllinni Faxaborg í lok mars.

Gunnhildur Birna Björnsdóttir var með myndavélina til taks og við birtum hér nokkur skot frá henni.

HESTABLAÐIÐ SEISEI

Sparðatíningur/

Magga Halldórs

Hestaíþróttir

neglt eða tvinnað saman með slíkri snilld að aldrei verða tölvur svo snjallar að þær nái þessu. Ekki er þó ólíklegt að framtíðar skáldin munu reyna á það, enda verður hugsun manns bráðum óþörf nema hvað varðar kunnáttu á lyklaborðið.

Heilir og sælir ágætu lesendur,

Veðrið er hvorki vont né gott, varla kalt og ekki heitt. Það er hvorki þurrt né vott, það er svo sem ekki neitt.

Svona orti listaskáldið Jónas Hallgrímsson og þessi Það er nú þannig með hérum - vísa á einnig við um þessar bil alla hluti sem birtast í dag mundir þó að umhleypingur á prenti eða tölvuskjá, að hægt sé, en margir skæla undan verður eftir langan tíma, að veðri ef ekki er tuttugu stiga „gúggla“ þessar heimildir. hiti daglega. Engu þurfti Hér áður geymdust stökur í Jónas að stela, svo langt á munnlegri geymd og þá ekki undan sinni samtíð sem hann síst þær sem kveðnar voru og var. urðu þær langlífar, þannig var Vandfarið er með vænan grip, votta ég það með sanni.

Sumri hallar hausta fer Siðuga konu, sjálegt skip heyri snjallir ýtar. og samviskuna í manni.

Hafa fjallahnúkarnir húfur mjallahvítar.

Svona orti líka Stefán í Vallanesi, enda prestur og Lengi vel voru í gangi snarpar deilur um höfund og uppbyggðist á í hugum prestsins runa þessarar snjöllu vísu, en glöggir menn sjá þann galla á skáld voru reyndar mörg rímorði þriðju hendingar og að sumu leiti á undan sinni samtíð, ortu lipurt og létt, er á undanhaldi, en var þekkt en ekki átti þó glaðværð, austanlands og mætti því ætla hamingja og vellíðan endilega að vera efst á óskalista þeirrar Flestir eða allir telja vísuna samtíðar. norðlenska og ekki mun ég saka norðlinga um þjófnað, þó Eydölum sem orti um nóttina um Húnvetninga. einu sem svo ágæt var, að enn eru menn að syngja um hana Ofan drífur snjó á snjó, á jólum, en ekki dugar að láta prestana draga úr sér allan tóa krafsar móa mjó, mátt. mjóan hefur skó á kló.

Eftir vetur sumar sést Svo orti Stefán Ólafsson í og sól þó rigna megi.

Vallanesi og væri hver maður Lognið eftir veðri verst. fullsæmdur af slíkri rímlist.

Víkur nótt frá degi.

Hins vegar bætti svo BóluHjálmar um betur og Þessa vísu orti dóttursonur endurorti af meiri snilld sálmaskáldsins, en hann var þessa útgáfu, sem oft heyrist nú raunar prestur líka og hét Bjarni Gissurarson. Við vikið. En engan hef ég heyrt megum vonandi búast við saka skáldið snjalla um stuld, sumri eftir þennan vetur og enda vísan betri í meðförum látum ekki deigan síga frekar Hjálmars. en fyrri daginn.

Ofan gefur snjó á snjó, Tófa grefur móa mjó, mjóan hefur skó á kló.

Ekki þarf mikið rímlæsi til að Hjálmar þrjú rímorð á móti „hefur“ og þar með er allt

22

Kveðju sendir Magnús Halldórsson Netfang: velli2@visir.is

Reynir Örn Pálmason varð fyrstur til að vinna hið glæsilega Töl garholti, sem er 18 vetra og margreyndur keppnishestur. Jónína Hlíðar, ekkja Reynis Aðalsteinssonar, veitti

Próf í reiðmennsku og greinin heitir á útlensku, var haldið í Fákaseli í tengslum við Horse Expo. Um þrjú hundruð manns fylgdust með keppn-inni. Þegar á leið fannst þó mörgum hún full lang -

gengur. Með tímanum lærir fólk og þessar lýsingar verða óþarfar. Knaparnir sem tóku þátt eru

Trausti Þór Guðmundsson

Hægt er að taka undir að mótið í heild var full langdregið. Tvær kennslusýningar í byrjun hefðu mátt missa sín, þótt góðar væru.

Enn fremur fór alllangur tími í að kryfja dóma hjá hverjum keppanda strax eftir sýningu. Í heildina var mótið hins vegar skemmtilegt og fróðlegt og greinilegt að margir áhorfendur kunnu vel að meta. Átta keppendur luku keppni. Þrír efstu riðu síðan prógrammið til úrslita, einn í einu.

mótuð enn þá. Það er vissulega umdeilanlegt hvort banna á stangir og hlífar í keppninni, eins og við gerðum í þetta skiptið. þegar tileinkað sér þá hugmynda - En ástæðan var sú að okkur fræði sem liggur að baki Töltlangaði til að sjá hana riðna á öðrum forsendum en algengast hestinn á forsendum klassískrar er í hefðbundnu greinunum.

Persónulega hallast ég líka að því próf í þjálfun og reiðmennsku.“ að betra sé að hafa einn dómara í stað þriggja. Sá dómari hugsi jafnvel upphátt á meðan keppEkki spenna og hraði andi ríður prógrammið. Ég er „Það liggur alveg ljóst fyrir að nar. Ég held til dæmis að hún geti spennu,“ segir Trausti, „heldhjálpað mörgum að laga þjálfun ur á fallegri og mjúkri reiðsína og reiðmennsku að nýjum mennsku þar sem bæði knapa FIPO leiðara, sem gengur í og hesti líður vel. Tónlistin og mörgum atriðum út á það sama andrúmsloftið sem reynt er að skapa á að endurspegla það; hvað er góð þjálfun og reiðþolinmæði, fallegt samspil og mennska og hvað ekki.“ vellíðan. Greinin er ekki full -

Próf í þjálfun og reiðmennsku

Trausti Þór Guðmundsson er á landi. „Mér fannst þetta takast vel,“ segir Trausti. „Útskýringar á dómum tóku vissulega sinn tíma, en hugmyndin var að áhorfendur og keppendur fengju skýra Pernille Lyager Möller hafnaði í þriðja sæti á Sörla frá Hárlaugsstöðum, en

9,0

9,0

8,5

8,0

Héðinn Skúli frá Oddhóli A 8,15 - S : 7,96 - H 8,28 - . Hægt tölt 9,0 - Hægt stökk 9,0 Fimmgangur 7,81 7,87 Héðinn Skúli hefur eftirsóknarverða eiginleika sem keppnishestur: Trausta og þjála lund, mikinn vilja og og frábært gangupplag.

Héðinn Skúli Upplýsingar

verður til afnota á húsi á oddhóli í sumar. gefur sylvía í síma: 896-9608

G UNNAR A RNARSON A U Ð S H O LT S H J Á L E I V IÐ

RÆKTUM

SELJUM

GA

- V IÐ

WWW . HORSEEXPORT

R ÆKTUN

H ESTAR

- V IÐ

Bjóðum hestamenn velkomna

EHF FLYTJUM

. IS

ÚT

TIL SÖLU

eg ott hád g lt l a v Á

istilboð

Ú TFLUTNINGUR

Pizzur - SUSHI - STEIKUR - FISKUR

GUNNAR ARNARSON EHF

PIRI PIRI KJÚKLINGUR - BBQ RIF - BORGARAR og SAMLOKUR - SALÖT

RÆKTUN - SALA - ÚTFLUTNINGUR www.horseexport.is • horseexport@horseexport.is • Sími: 892 0344 / 557 3788

selfoss - austurvegur 22 - sími 482-2899

HESTABLAÐIÐ Ýkt og logið

adice210x280.pdf

1

11/11/13

Seisei 2014 - 3. Tbl. 2. árgangur - VERÐ KR. 890

15:20

Varstu búinn að heyra það?

Hinrik Ragnarsson var einn af frægu hestamönnum gamla tímans í Fáki. Hann var faðir Ragnars Hinrikssonar og afi Eddu Rúnar Ragnarsdóttur.

Hann var húmoristi og ekki mjög snobbaður. Hann var hás.

collection

Ragnar Björgvinsson er einn af yngri snillingunum í Fáki. Hann býr nú í Langholti. Hinrik og Ragnar höfðu það í metingi hvor væri meira vaxinn niður. Þeir báru sig ekki saman, en báru fram ýmis rök til vinnings.

Júlíus kunningi þeirra átti blesóttan stóðhest, , ungfola, sem á þeim tíma er þessi saga gerist var talinn einn sá efnilegasti í Víðidal. Menn sóttust eftir að koma hryssum undir hann.

Handverk og hönnun sem setur íslenska hestinn í öndvegi Patent Pending

Hrímnir mél

Hrímnismélin byggja á áralangri þróun samkvæmt ábendingum fagfólks, svo sem dyralækna, knapa og málmsmiða. ´

Byltingarkennd

hönnun!

Gómur

Eitt sinn mættust Hinrik og Ragnar í einni tröðinni. Báðir á hesti. Hinrik bauð ekki góðan dag en kallaði strax sinni hásu röddu: Varstu búinn að heyra það?“ - Nei, heyra hvað? Spyr Ragnar.

Hinrik rétti úr sér í hnakknum, skaut fram bringunni og sagði: Ég meig fyrir framan blesótta graddann hans Júlla í gær. Hann hengdi sig í morgun.

Tunga

C

´ hnakkur Hrímnir Champion Nyr

M

Hnakkur fyrir þá sem vilja meðaldjúpt sæti, góðan stuðning við fætur og mikla mýkt og næmni.

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Langbesta kjötið

Þorbergur Bjarnason býr á Gerði í Suðursveit. Hann er kallaður Bíi. Hann er bróðir Ingimars á Jaðri. Hann er mállatur; segir Breið, í staðinn fyrir Breiðabólsstaður, og Þrúi, í staðinn fyrir Þrúðmar. Hann þegir langar þagnir í síma. Hann átti góð hross, hornfirsk. Hann var mikill áróðursmaður, réri undir. Bestu hornfirsku hrossin voru hans eigin.

Bíi var tengdafaðir minn í 19 ár. Honum þótti ég ekki nógu trúr hornfirsku hrossunum.

Hann notaði hvert tilefni til að upphefja þau. Ég notaði hvert tilefni til að slá hann út af laginu. Á Fjórðungsmóti Austurlands 1995 komust hornfirsk hross varla á blað. Ég neri honum því um nasir. Hornfirski hrossastofninn væri svo gott sem útdauður. Þetta væri búið.

Um þetta leyti var góð sala í hrossakjöti til Japans. Þeir keyptu afturpartinn, „pístóluna“.

Framparturinn fór í refafóður hér heima. Eitt kvöldið hringir síminn. Það er Bíi. Hann býður gott kvöld og þegir síðan í góða stund. Hann segir síðan: „Vissir?...“ en hættir við og þagnar aftur. Ég heyrði á þögninni að hann var að undirbúa áróður. Hann tekur síðan aftur til máls og segir: „Vissir þú að?“... þögn... „Japaninn segir að það sé langbesta kjötið af hornfirsku hrossunum!“

Hrímnir Shield hófhlífar

Byltingarkennd hófhlíf til að varnar hófnum.

• Lagar sig vel að hófnum • Carbonskeljar aftan á hlífunum verja þær og auka endingu • Fest með tveimur festingum • Teygjufestingar • Auðvelt að smella og opna • Þrjár mismunandi þyngdir

Sölua Ð ilar:

www.hrimnir.is Lífland Lynghálsi 3 110 Reykjavík Sími: 540 1125 lifland@lifland.is

Lífland Lónsbakka 600 Akureyri Sími: 540 1150

Baldvin og þorvaldur Austurvegur 56 800 Selfoss Sími: 482 1900 verslun@baldvinogthorvaldur.is

Fákasport Árstíg 6 600 Akureyri Sími: 460 1500 arnar@ferrozink.is

Verslunin Eyri (KS) Eyrarvegi 21 550 Sauðárkróki Sími: 455 4610 ks@ks.is

Hrímnir

Nýtt

combo bretti FENGUR EHF - SUNNUMÖRK 4 - 810 HVERAGERÐI - SPONN@SPONN.IS - TEL. 0354-483-5100