FWD SPECIAL 11 - www.fwdmagazine.be
SPECIAL TEST SAMSUNG UE55KS9000 En toen was er licht TEST SAMSUNG UBD-K8500 De eerste UHD Blu-ray-speler TEST SAMSUNG HW-K950 TV-geluid helemaal om je heen
HET ULTIEME BEELD EN GELUID VOOR THUIS www.fwdmagazine.be
11
‘De perfecte all-rounder’
FWD Magazine feliciteert Samsung met de EISA AWARD TV
TEST
SAMSUNG UE55KS9000 E 2.499,- www.samsung.com Beoordeling
Samsung blijft voor zijn topmodellen nog steeds bij zijn SUHD-technologie. Quantum dots, gecombineerd met een nieuw lcd-paneel moeten voor topprestaties in HDR zorgen. Eric Beeckmans
Ontwerp Na de ‘Chamfer’ ontwerpen van vorig jaar met een uitgesproken kader grijpt Samsung terug naar zijn hyperslanke ontwerpen. Het nieuwe Boundless design pakt uit met een bijzonder fijn metalen kader, dat nauwelijks zichtbaar is vanuit de zetel. Samsung noemt het een 360-design omdat ook aan de achterzijde de nodige aandacht is besteed. Die is afgewerkt met een antraciet horizontaal lijnenpatroon, en een metaalkleurige horizontale accentlijn die vertrekt waar de nek van de voet aansluit op het toestel. De grote Y-vormige voet is chroomkleurig uitgevoerd, en torst het gebogen scherm bijna moeiteloos. Het geheel ziet er erg licht uit, altijd een goede eigenschap voor wat uiteindelijk toch een grote televisie is. Ondanks zijn knap afgewerkte rug kan je de KS9000 ook aan de muur hangen. Aansluitingen Op de televisie zelf vind je aan de zijkant enkel de CI+-slot, een USB-aansluiting, en de bedrade
EN TOEN WAS ER LICHT netwerkaansluiting. Een speciale connector dient om de One Connect box met de televisie te verbinden. Die One Connect box bevat de vier HDMI-aansluitingen, allemaal HDMI2.0a versies die klaar zijn voor Ultra HD HDR, de drie antenneconnectoren, een optische digitale uitgang, en twee USB-aansluitingen. In tegenstelling tot vorige jaren is deze One Connect box geen Smart Evolution kit meer. Hij dient dus enkel om het aantal kabels naar het scherm te minimaliseren. Je kan hem volgend jaar niet upgraden om de tv nieuwe software en of hardware te geven. Samsung gaat er van uit dat de huidige hardware volstaat voor een aantal generaties. Hoe dat zich vertaalt in softwareupgrades is moeilijk te voorspellen. We vinden het jammer dat deze optie weggevallen is, zelfs al was ze alleen beschikbaar op topmodellen. Lichtvoetige Smart TV Samsung blijft sleutelen aan zijn Smart Hub, en dit jaar vinden we het resultaat uitstekend. Er is gestreefd naar zo veel mogelijk vereenvoudiging en integratie
+ UHD en HDR + Uitstekende zwartwaarde en contrast + Goede edge led met lokale dimming + Zeer hoge helderheid + Smart Hub en remote + Beeldverwerking + Bewegingsscherpte + Kleurbereik + Klank + One Connect mini - Kijkhoek - Beperkt aantal local dimming segmenten Motion compensation - artefacten - Geen Dolby Vision - Geen 3D
SPECIAL 11 3
TEST
TECH SPECS Wat Ultra HD Edge-LED-LCD-tv met locale dimming Schermformaat 55 inch (140 cm) Aansluitingen 4x HDMI (1x ARC, 4x v2.0a), 1x optisch digitaal uit, 3x USB, 3x antenne Extra’s WiFi (802.11ac) ingebouwd, USB/DLNAmediaspeler, Tizen Smart Hub, dual DVB-T/C/S2, CI+-slot, Smart Controller, stemcontrole, One Connect Box, HDR Afmetingen 1.226 x 890 x 376 mm (incl. voet) Gewicht 20,0 kg (incl. voet) Verbruik 85 / 0,3 watt (Energielabel A+)
van alle onderdelen in de Smart Hub. Een druk op de Home-toets doet een lint onderaan het scherm verschijnen, opgebouwd uit twee lagen. Onderaan vind je de eerste laag, waar je iconen vindt voor je favoriete bronnen en apps, en een icoon voor alle apps en games. Uiterst links staan drie kleinere iconen voor de instellingen, externe bronnen en de zoekopdracht. Het is dus duidelijk dat je vanaf hier werkelijk alles op de tv kan doen. Maar er is meer. De tweede laag van de Smart Hub toont een context menu voor wat je onderaan geselecteerd hebt. Heb je onderaan de ingangen geselecteerd, dan zie je op de tweede rij alle ingangen. Smart Hub kijkt zelfs binnen in sommige toepassingen. Wie Netflix of YouTube selecteert ziet op de tweede rij onmiddellijk een aantal aanbevelingen binnen die toepassing. Of bij live tv kan je een aantal kanalen als favoriet aanduiden. Super handig. Ook de Smart Controller afstandsbediening kreeg een nieuw uitzicht. Opvallendste wijziging is het verdwijnen van de aanwijsfunctie. Dit is dus terug een gewone zapper, al ziet hij er wel erg eenvoudig uit. De layout is vrij vanzelfsprekend en de remote ligt prima in de hand. In samenwerking met de nieuwe Smart Hub combineert hij eenvoud en flexibiliteit. De Smart Controller doet bovendien ook nog steeds dienst als universele remote voor je aangesloten apparaten. Je doorloopt gewoon een korte procedure en hop, de remote zapt nu ook de nodige IR-commando’s voor je randapparaat. Dat
Er is gestreefd naar zo veel mogelijk vereenvoudiging en integratie van alle onderdelen in de Smart Hub. En die missie is wonderwel geslaagd.
werkte feilloos met onze Sony Blu-ray-speler en Telenet settopbox. Vermits je echter geen IR-verlengers kan aansluiten op de tv, moeten al je randapparaten wel in zicht blijven staan. Jammer, want met de One Connect box is het net erg gemakkelijk om al je bronnen weg te stoppen. Beeldverwerking Tijd om de beeldkwaliteit aan de tand te voelen. Onze eerste testen betreffen algemene beeldverwerking, en daarin scoort de KS9000 uitstekend. Deinterlacing is bijzonder sterk en hij detecteert ook feilloos verschillende video-en filmframerates zodat je zelden of nooit geconfronteerd wordt met gekartelde lijnen. Als enige opmerking zien we dat het toestel soms wat te lang aarzelt bij die detectie, zodat je de eerste secondes wel uitzonderlijk wat karteling of andere artefacten merkt. Samsung heeft zijn menu’s ook licht aangepast, ook hier met het oog op vereenvoudiging. Zo is bij de ruisonderdrukking nu nog maar een keuze mogelijk: uit of auto en die instelling behandelt alle types ruis in een keer. De auto instelling maakt korte metten met alle ruis. Puristen zetten dit uiteraard af, maar we zagen toch graag de mogelijkheid om een lichte versie te kiezen, om het beeld eventueel een minimum op te schonen zonder filmgraan weg te halen. De KS9000 scoort ook excellent in bewegingsscherpte. Ook hier werd het menu sterk vereenvoudigd. Auto Motion Plus heeft drie opties: auto, uit, of aangepast. De auto instelling levert prima werk, en toont bijna alle detail in snel bewegende scenes. Het werkt ook schokken weg in snelle panbeelden. Wie dat wil vermijden moet de ‘aangepast’ instelling kiezen, en zet vervolgens wazigheidsvermindering op 10 en trilvermindering op 0. Een goed compromis om schokken in het beeld weg te werken zonder artefacten is trilvermindering tussen 6 en 8. Vermijdt het gebruik van Led Clear Motion, het veroorzaakt zichtbare flikker. Kleurprestaties en contrast De KS9000 gebruikt een nieuw lcd-paneel, uiteraard van het VA-type, en Samsung heeft ook zijn quantumdot-technologie verbeterd. De achtergrondverlichting is van het edge-led type, helaas geen direct led op dit model. Hoe vertaalt zicht dat in basisprestaties? Het scherm kan in elk geval uitpakken met een zeer goede zwartwaarde. In de film-preset haalde hij moeiteloos een contrast van 4182:1, en dat was met de Smart LED lokale dimming gedeactiveerd. Met Smart LED op laag, de standaardinstelling, verdubbelt de tv dat contrast nog. Behoorlijk indrukwekkend, laat Smart LED dan ook in die stand staan. De edge led-achtergrondverlichting is geconfigureerd voor lokale dimming in acht kolommen. We vreesden voor matige prestaties, aangezien dit type lokale dimming dikwijls zeer zichtbare kolommen van licht veroorzaakt in donkere beelden, maar die vrees bleek ongegrond.
4 SPECIAL 11
TEST
De erg donkere Harry Potter-scène licht weliswaar zacht op als de ondertitels verschijnen, maar het effect is minder storend dan op sommige andere toestellen, vooral omdat een groot deel van het scherm mee oplicht, en niet enkel de middelste kolommen. Het scherm levert bovendien een goede uniformiteit. De achtergrondverlichting schijnt lichtjes door in de onderste hoeken, maar dat is zelden of nooit zichtbaar. Alhoewel de Samsung niet op kan tegen goede direct led met lokale dimming, is dit toch een van de betere edge led oplossingen. De kijkhoek blijft een zwak punt, vooral voor contrast, maar slecht kunnen we het resultaat niet noemen. De kleurweergave was prima. De grijsschaal neigt nauwelijks zichtbaar naar cyaan. Het kleurbereik is uitstekend, met enkel rood dat wat te weinig gesatureerd is en magenta dat te helder is. Ook deze fouten zijn zeer beperkt en zullen nauwelijks zichtbaar zijn, tenzij op testpatronen. Huidstinten zijn bovendien niet beïnvloed en zo goed als perfect. Beide fouten zijn ook moeiteloos weg te kalibreren. Vermits we een erg vroeg sample bekeken, vermoeden we dat de uiteindelijke modellen die foutjes zullen weggewerkt hebben. High Dynamic Range Samsungs volledige SUHD lineup is voorzien van Ultra HD Premium logo, en dus mag je de beste HDR-prestaties verwachten. Het toestel ondersteunt enkel HDR10, geen Dolby Vision. Samsung zet daarbij vooral de 1.000 nits vereiste in de verf, onder hun eigen logo ‘HDR 1000’. Die 1.000 nits overschrijdt het scherm overigens moeiteloos. We slaagden erin om een maximum van 1.444 nits te halen, iets wat het scherm overigens maar beperkte tijd kan tonen, na een aantal seconden daalt die piek. Dat is uiteraard geen probleem, dergelijke maxima moeten slechts zelden, en dan kort, uit de kast gehaald worden. Voor een volledig wit scherm klokte de lichtmeter af op 517 nits, nog steeds erg goed. Het kleurbereik moet volgens het Ultra HD-logo minstens 90% van de DCI-norm halen. We maten zelf 92%, ook daar dus geen probleem. De testclip met vuurwerk toont weliswaar de beperking van een edge led met lokale dimming, maar slaagt er desalniettemin in om een prachtig resultaat neer te
zetten. HDR-beeldmateriaal uit Exodus: Gods and Kings, The Martian en X-Men:Days of Future Past bevestigt de prestaties van de Samsung. Je zal genieten van HDR. Ook bij veel omgevingslicht overigens. Wie echt in het duister kijkt, raden we aan om een klein beetje verlichting achter het scherm te laten om de contrastperceptie nog te verbeteren. Geluid en Extra’s Het chassis van de UE55KS9000 staat niet echt bol van de luidsprekers, maar toch werden we aangenaam verrast door de eerste muzieknoten. De 60 Watt muziekvermogen en de kunstig verborgen luidsprekers leveren meer dan behoorlijk volume, met flink wat bas en een mooie stereoscheiding. Zelfs voor puur muziek bleek deze tv nog een zeer goed resultaat neer te zetten. Bij de verdere uitrusting is de opvallendste keuze het weglaten van 3D. Samsung knipte die feature uit de volledige lineup. Wil je tv-kijken zonder settopbox, dan beschikt de tv over een dubbele tuner, maar slechts een CI+-slot. Kijken en opnemen naar USB harde schijf kan, maar een van de kanalen moet dus onversleuteld beschikbaar zijn. De Smart Hub staat bol van de apps, zowel voor videostreaming, audio, nieuws, lifestyle als gaming. Je zal je dus niet snel vervelen. Goed om te weten is dat de Netflix-app al klaar is voor HDR. Wie dat wil kan dus meteen Marco Polo eens opzetten om HDR uit te testen. Voeg tot slot nog een uitstekende mediaspeler toe die met al onze testbestanden raad wist, en je hebt een uitstekende set functies. Conclusie De UE55KS9000 is correct geprijsd, ook als we naar de concurrenten kijken. De edge led geeft bijzonder goede resultaten met beperkte lokale dimming. Het toestel kan bogen op uitstekend contrast, een hoge lichtopbrengst en een ruim kleurbereik. Een prima showcase voor HDR, maar ook voor al je klassieke content is deze Samsung een topper. Doe er nog de bijzonder leuke en handige Smart Hub bij, en je hebt een hoog scorende topper.
SPECIAL 11 5
TEST
Na lang wachten is hij eindelijk hier. De eerste speler van de nieuwe generatie. Ultra HD Blu-rays beloven niet alleen meer pixels, en dus meer detail, maar ook beter beeld, dankzij HDR. We zijn benieuwd wat deze speler allemaat te bieden heeft. Eric Beeckmans
SAMSUNG UBD-K8500 E 399,- www.samsung.com Beoordeling
DE EERSTE UHD BLU-RAY-SPELER Design en Aansluitingen Deze eerste UHD Blu-ray-speler uitpakken bracht alvast een geruststelling, hij is vrij compact. Je hoeft dus niet te vrezen voor een mastodont zoals de eerste Blu-ray-spelers. Samsung koos wel voor een design dat past bij zijn curved tv’s en dus kreeg de speler een gebogen voorzijde mee. De curve is gelukkig niet al te uitgesproken, zodat hij ook bij andere apparatuur past. De tiptoetsen staan rechts bovenaan, op een licht afgeschuind vlak, waardoor ze altijd goed zichtbaar zijn. De voorzijde loopt schuin naar achter. Dat is geen probleem voor de schijflade, maar wel voor de USB-aansluiting vooraan. Als de speler redelijk laag staat, wat meestal toch het geval zal zijn, is die niet zichtbaar en dus moeilijk te vinden. De speler is mooi afgewerkt met een zwart geborsteld oppervlak, maar mist misschien toch wat een premium uitstraling. De UBD-K8500 beschikt over twee HDMI-aansluitingen. De primaire aansluiting dient voor audio en video, de secundaire enkel voor audio. Erg handig als je de speler wil inzetten met een AV-receiver die nog geen HDMI
6 SPECIAL 11
2.0a ondersteunt. Gewoon de tweede HDMI-aansluiting verbinden met je AV-receiver en de eerste met je display. Een netwerkaansluiting en digitaal optische uitgang maken de selectie aansluitingen compleet. Er is natuurlijk ook WiFi voorzien. Opstellen Van een moderne speler mag je verwachten dat hij slim genoeg is om zelf de juiste instellingen te kiezen. Als we even door de menu’s van de Samsung lopen blijkt dat ook inderdaad zo te zijn. De meeste belangrijke instellingen hebben een ‘Auto’ keuze, en die mag je probleemloos laten staan. Voor wie toch twijfelt: In de beeldinstellingen mag je alles op de standaardinstellingen laten staan. (Resolutie, Filmbeeld en HDMI-kleurformaat op Auto). In de geluidsinstellingen zet je ‘Digitaal UIT audio’ op PCM als je met een tv verbindt, je kan eventueel Bitstream kiezen als je een AV-receiver of andere geluidsoplossing gebruikt die alle moderne geluidsformaten kent. De
TEST
speler kan audio ook hercoderen naar standaard Dolby Digital of DTS wat zijn inzetbaarheid verder vergroot. Verder zet je hier best ‘Dynamisch Bereik’ uit. Voor alle duidelijkheid, je moet beschikken over een televisie die HDCP2.2 kopieerbeveiliging gebruikt op de HDMI-ingangen, of je zal vermoedelijk helemaal geen beeld hebben. Wil je ook genieten van HDR (High Dynamic Range), en dat is toch veelal de bedoeling, dan moet de tv bovendien voorzien zijn van een HDMI2.0a aansluiting. Heeft je tv enkel een HDMI 2.0-aansluiting, dan zal de speler de HDR-content omzetten naar SDR-content. En opgelet, erg belangrijk: je moet ook in de televisie een instelling aanpassen, namelijk de manier waarop de HDMI-aansluiting zich gedraagt. Op een Samsung tv is dat de ‘HDMI UHD Color’ instelling. Op een LG tv is dat ‘HDMI Ultra HD Deep Colour’. In beide gevallen kan je per HDMI-aansluiting bepalen of die instelling aan of uit staat, voor je UHD Blu-ray-speler moet je ze aan zetten. Kabels? Theoretisch hoef je geen nieuwe HDMI-kabel te kopen voor je UHD Blu-ray-speler. Elke ‘High Speed’ HDMI-kabel (al dan niet met Ethernet) volstaat. Enkel in het geval je een ‘Standard Speed’ kabel gebruikt dien je hem te vervangen. In veel gevallen kan je het type kabel op de kabel zelf terug vinden. In de praktijk blijken de eisen van Ultra HD video qua bandbreedte natuurlijk hoger te liggen. Een van onze kabels, die nochtans duidelijk ‘High Speed’ gemarkeerd is en die al jaren feilloos dienst doet voor allerlei andere doeleinden, werkte niet behoorlijk. Af en toe hadden we sterretjes in het beeld, dat zijn pixels die willekeurig aan en uit gaan,
en soms viel het beeld zelfs volledig weg. Dat terwijl hij voor Full HD netjes zijn werk doet. De kabel vervangen loste het probleem onmiddellijk op. Zolang je geen van beide bovenstaande effecten ziet, is er geen reden om naar de winkel te hollen. Maar wie toch voor een nieuwe kabel moet shoppen en absoluut op zeker wil spelen, kan zoeken naar een HDMI-kabel met het nieuwe Premium HDMI Cable certificaat. (zie hier voor meer detail) Gebruik en extra’s In gebruik verschilt de UBD-K8500 nauwelijks van een doorsnee Blu-ray-speler. Het startscherm is groot en handig, met bovenaan drie grote tegels: een voor de schijf, een voor multimedia (lokale media via USB of DLNA), en een voor de Samsung App Store. Onderaan vind je aan aantal kleinere tegels: drie aanbevolen apps, drie meest gebruikte apps, een voor Screen Mirroring van een mobiel apparaat, en een tegel voor de instellingen. Het menu reageert snel, en navigatie is vlot. Iets minder tevreden zijn we over de afstandsbediening. Die is erg klein, vooral de d-pad en ok-toets zijn zo compact dat een vergissing geen zeldzaamheid is. Tenzij je kinderhanden hebt, zal het niet lang duren voor je de bediening soms wat frustrerend vindt. De afspeeltoetsen zijn wel groot genoeg, maar vooruit en achteruitspoelen hebben geen eigen toets, daarvoor moet je de vorige/volgende toets ingedrukt houden. Ook dat vinden we een ongelukkige keuze. De speler kan overweg met alle courante schijfformaten: Blu-ray, dvd, en cd, inclusief de herschrijfbare varianten. SACD en dvd-audio leest hij echter niet. De mediaspeler is erg volledig. Zowel voor audio als video slikte hij al
+ Uitstekende beeldresultaten + Dubbele HDMI-aansluiting + Zeer goede upscaling + Prima mediaspeler + Handige interface + Goed smart tv aanbod - Afstandsbediening te klein - Geen display - Geen Dolby Vision - Beperkt aantal titels beschikbaar - (Voorlopig) geen HDR Netflix
SPECIAL 11 7
TEST
HDR, met alle schitteringen op gouden ornamenten, harnassen of wapens. Hij speelt zich bovendien af in een zonovergoten land. Een aantal buitenscenes zoals het huwelijk zetten dat perfect in de verf, en je merkt echt de intensiteit van een zonnig buitenbeeld. Detail is verbluffend, al dient gezegd dat je dat vooral zal opvallen in close-ups. X-Men: Days of Future Past is ook een aangename verrassing. Vooral de donkere toekomstbeelden, die doorspekt zijn van de vuurballen, teleportatieflitsen en andere special effects doen het beeld absoluut schitteren en illustreren de intense kleuren. The Martian toont dan weer goed hoe ruimtescenes eruit kunnen zien, maar illustreert ook perfect de impact van het wijdere kleurbereik. Het verlaten oppervlak van Mars en het pak van Matt Damon krijgen extra diepte door de diepe oranje en rode tinten. Conclusie: missie geslaagd. Ultra HD en HDR leveren inderdaad enorm veel detail (nogmaals, vooral zichtbaar in close-ups), intensere kleuren (afhankelijk van de capaciteit van je scherm uiteraard) en meer detail in donkere en heldere scenes. Hoe helder de sprankelende highlights zijn, hangt natuurlijk ook af van de capaciteiten van je scherm. Het Ultra HD Blu-rayformaat is niet voorzien op 3D, dus liefhebbers van de derde dimensie moeten het bij gewone Blu-ray-schijven houden.
TECH SPECS Wat UHD Blu-ray-speler Formaten UHD Blu-ray, BD-video, BD-R, BD-RE, DVD-Video, DVD+/-R/RW (DL), CD audio,
onze testbestanden, van SD Divx tot Ultra HD HEVC, al dan niet in HDR. Het app-aanbod is bijzonder uitgebreid, met alle populaire videostreaming en audiostreaming apps, maar ook heel wat gaming, nieuws en lifestyle. De Netflix-app die HDR content biedt ontbreekt voorlopig nog wel.
CD-R/RW Aansluitingen 2x HDMI, 1x optisch digitaal, 1x USB 3.0 Extra’s WiFi ingebouwd, USB/DLNA-mediaspeler, Screen Mirroring, Internet apps Afmetingen 406 x 45 x 230 mm Gewicht 1,9 kg Verbruik 34 / 0,3 watt
8 SPECIAL 11
Beeldkwaliteit Wie van de beste beeldkwaliteit wil genieten, moet uiteraard gebruik maken van UHD Blu-ray schijven. Die bieden naast Ultra HD resolutie ook HDR-beeld en een breder kleurbereik. Je krijgt dus behoorlijk wat meer dan enkel een gedetailleerder beeld. We moeten er wel bij zeggen dat HDR niet verplicht aanwezig is op elke UHD-schijf, maar we vermoeden wel dat de meeste studio’s waar mogelijk een HDR-versie zullen voorzien. De UBD-K8500 ondersteunt overigens enkel HDR10, geen Dolby Vision. Maar vermits de HDR10 standaard verplicht is op UHD Blu-ray-schijven en Dolby Vision optioneel hoeft dat geen showstopper te zijn. We sluiten de speler aan op een Samsung UE55KS9000 en stoppen de UHD Blu-ray van Exodus: Gods and Kings in de speler. De film is een prima showcase voor
Wat met andere schijven? De Samsung levert prima deinterlacing, en detecteert vrij goed alle filmen videoframerates. Bij die laatste taak aarzelt hij soms iets te lang, zodat de eerste seconden mogelijk wat artefacten tonen. De prestaties liggen perfect in lijn met die van een goede Blu-ray-speler. Uit andere schijven haal je helaas geen HDR of breder kleurbereik, maar de upscaling van de UBD-K8500 levert wel zeer goed (bijna) Ultra HD-detail. Wie start van een Blu-ray mag er van op aan dat de upscaling zeer goede resultaten levert. De speler weet ook raad met 3D Blu-ray-schijven. Van een dvd, die maar een twintigste van het aantal pixels biedt, moet je uiteraard geen wonderen verwachten. Toch waren de resultaten ook hier prima. Conclusie De prijs is niet mals, maar voor een premium beeldformaat dat pas geïntroduceerd is, vinden we hem wel aanvaardbaar. Wie echt voordeel wil halen uit de speler moet bovendien beschikken over een recente, HDR-compatibele tv. Heb je gewoon een Ultra HD tv, of Full HD tv, dan is de verbetering marginaal ten opzichte van een Blu-ray-speler. Voor de absolute videofielen is het nieuwe formaat een echt film-Nirvana. Met de nieuwe schijven levert de speler de prachtigste beelden. Hij weet ook perfect wat doen met je bestaande bibliotheek, is een volwaardige mediaspeler, en biedt een ruime keuze internettoepassingen.
TEST
SAMSUNG HW-K950 E 1.499,- www.samsung.com Beoordeling
Samsungs K950 is op meerdere vlakken grensverleggend. Het is een premium-geprijsde soundbar die zijn prijskaartje rechtvaardigt door een 5.1.4 Dolby Atmos-ervaring te bieden. Jamie Biesemans
TV-GELUID HELEMAAL OM JE HEEN Het heeft even geduurd, maar eindelijk is Samsungs Dolby Atmos-compatibele soundbar gearriveerd. De K950 werd voor het eerst getoond op CES 2016, maar was op dat punt nog verre van verkoopklaar. In de zomer - voor de officiĂŤle launch op IFA - kregen we al een productiemodel toegestuurd. Dat was best boeiend, al was een iets betere timing handiger geweest. De Samsung werd geleverd net op het moment dat de Yamaha YSP-5600 vertrok. De YSP-5600 was de eerste soundbar met Dolby Atmos (en DTS:X) en we hadden graag een A/B-vergelijking gedaan. Helaas was dat niet mogelijk.
Eigen koers Op dit moment zijn er dus twee Dolby Atmossoundbars op de markt: deze van Samsung en de YSP-5600 van Yamaha. Binnenkort komt daar een derde bij, van Philips. Het actuele tweetal zet heel andere technieken in om Atmos-geluid de kamer in te sturen. Waar de YSP-5600 Yamaha’s beproefde sound projector- technologie (met arrays van kleine drivers) toepast om geluidsgolven van muren en plafond te laten re ecteren, opteert de K950 voor een soundbar met een opstelling met vijf grote drivers (waaronder twee bovenaan geplaatste drivers).
SPECIAL 11 9
TEST
indicatie dat de Koreanen qua audio een beter resultaat willen voorleggen. Het is ook het vlaggenschip en is hoger geprijsd dan eerdere Samsung-soundbars. De HW-K950 is niet bijzonder hoog, maar door de aanwezigheid van twee grote drivers aan de bovenkant moet je wel even nadenken vooraleer je hem in een tv-meubel schuift. Er moet voldoende ruimte boven de soundbar zijn, liefst met een onbelemmerde lijn naar het plafond. Hem half onder een tv schuiven is dus geen optie. Sowieso spreek je hier over een soundbar van 1,2 meter breed. Eentje voor bij een 55 of meer incher dus. Wil je de HW-K950 op de muur plaatsen? Het kan en alles zit in de doos, maar het is wel een klusje en het resultaat is minder fraai dan bij een slanke soundbar die je strak tegen de muur ophangt. De K950 moet immers met de meegeleverde houders met dezelfde orie¨ntatie en met de nodige afstand van tv en muur geplaatst worden. Je eindigt dus met een soundbar die toch wat ‘uitsteekt’. Boven een tv-scherm oogt dat misschien wat apart, onder lijkt een betere optie.
+ Zeer uitgebreide streamingmogelijkheden + Mooie stemmenweergave via centerdriver + Draadloze rear-speakers zijn meerwaarde + Kamervullend en meeslepend + Krachtige sub - DTS:X niet op de planning - Muurmontage is wat uitdagender - Individueel afregelen volumes mocht via app - Kortere stroomkabels bij rear-speakers - Eigenzinnige remote
10 SPECIAL 11
Daar komen nog twee draadloze speakers bij die je achterin de kamer plaatst. Dit duo van draadloze speakers heeft elk een stopcontact nodig, iets om rekening mee te houden. Een klein klachtje: de meegeleverde stroomkabels mochten echt iets langer. Elke draadloze speaker bevat een horizontale driver die als rear optreedt e´n een naar boven gerichte luidspreker voor de achterste hoogtekanalen. Daarmee heeft Samsung de eerste 5.1.4-soundbar, terwijl Yamaha gaat voor 7.1.2 (dus enkel hoogtekanalen vooraan). Opstellen vraagt aandacht Je moet bij de HW-K950 in tegenstelling tot bij Yamaha geen meting uitvoeren bij het installeren van deze soundbar. Dat wil niet zeggen dat je de Samsung zomaar mag neergooien in de woonkamer. In het bijzonder de twee draadloze speakers achteraan moet je toch relatief correct plaatsen voor het beste effect. Dat wil zeggen: iets achter je luisterpositie, ongeveer onder een hoek van 45 graden naar je ingedraaid. Staat je sofa tegen een muur dan wordt het al wat moeilijker. Je kunt ze wel echt links en rechts van je plaatsen, maar dan zul je misschien met de volumeregeling van die speakers moeten spelen zodat ze minder dominant overkomen. De soundbar zelf oogt en voelt premium aan. De K950 is een van de eerste producten van een nieuw geluidslab dat Samsung in Californie¨ opende, een duidelijke
Streaming en multiroom Zo goed als alle Samsung-audioproducten passen in het multiroom-platform van het merk. Zo ook de HW-K950, die je dan ook vooral via de Samsung Multiroom-app (iOS en Android) bedient. Via deze app ontdek je een extreem breed aanbod aan streamingopties en -diensten. Samsung moet qua aantal ondersteunde diensten enkel Sonos voorlaten, en dan enkel met nichediensten. Spotify, Deezer, Tidal, Qobuz en TuneIn zijn hier present. Er is eveneens compatibiliteit met de meeste audioformaten, incluis hi-res audio, afgespeeld vanaf een mobiel toestel of een DLNA-server. Ook streamen via Bluetooth is een optie. De Samsung-app is bekend van andere multiroomproducten en is zowel functioneel als visueel zeker niet slecht. Toch komt er binnenkort een totaal nieuwe app aan, met weer een totaal andere look. We konden hem al in bèta uitproberen met de K950. Hoewel deze recensie niet over de app gaat, geven we wel graag eerste observaties mee. Zo is de nieuwe interface geïnspireerd op de Tizen smart-tv-interface. Diensten en lokale bronnen verschijnen bovenaan als blokjes naast elkaar en je kunt door een icoon in te drukken en te slepen zelf de belangrijkste bronnen vooraan in de rij plaatsen. Best handig. Er is ook een zoekfunctie die door alle diensten en bronnen heen zoekt. Maar als we proberen te zoeken naar ‘Queen’ krijgen we enkel resultaat van een drietal verbonden diensten, maar niet van twee DLNA-servers
TEST
waar toch een paar albums van de stadiumrockers op staan. Dit kan echter een probleem zijn aan serverzijde. Helaas is DLNA allesbehalve een echte standaard. Los van de bèta-app haal je met de K950 een soundbar in huis die bijzonder veel streamingopties bezit. De soundbar heeft ook een optische en een analoge aux-ingang voor wie liever een externe muziekbron wil aansluiten. Als het over videobronnen gaat, kun je er twee via HDMI aansluiten. Als je Dolby Atmos-films bekijkt, werk je wellicht met een externe speler die aan de soundbar hangt. Zorg dan zeker dat de audiostream via HDMI ingesteld staat op ‘bitstream’. Heb je een high-end speler die ook audioprocessing aanbiedt, zet je dat best uit. Meteen effect Het enorme ruimtegevoel dat je ervaart als je het beginmenu van de Blu-ray van ‘Mission Impossible: Rogue Nation’ opstart trof ons meteen, hoewel we hier nog niet met Atmos-materiaal te maken hebben (de audio bij het menu is gewoon 7.1). Het is duidelijk: de achterste speakers zijn geen flauwe dingen die af en toe iets doorsturen, bij onze opstelling (soundbar op 2,5 meter, rear-speakers op ongeveer 1,5 meter) zijn ze heel present. Even duiken in de instellingen leert dat de rearspeakers hoog ingeregeld staan, op stand 3 ipv 0. Via de remote maar helaas niet de app - kun je de negen verschillende kanalen bijregelen van -3 tot +3. Het is wat omslachtig, maar de moeite waard om het te doen. Onze testruimte is drie meter hoog, en de hoogtekanalen zetten we daarom op +2 vooraan en +3 achteraan. Er is echter geen referentie die je kunt raadplegen voor de juiste waarden, je zal gewoon moeten experimenteren. De remote is een elegant designding dat prima is voor de dagelijkse bediening. Maar als je met de speakervolumes moet spelen wordt het wat
ingewikkeld. De twee knopjes met driedubbele functie voor het volume en de subwoofer moet je gewoon worden. Het volume regel je bijvoorbeeld door deze kleine, uitstekende knop op of neer te duwen. Maar hem indrukken is mute. Zeker de volumeregeling voor de verschillende kanalen zou handiger zijn met een app. Na dat bijstellen van de volumes gaan we meteen door naar de even hilarische als spannende beginscene van ‘Rogue Nation’ - “The package is still on that plane!” - en merken meteen dat het goed zit. Nu testen we wel met een volwaardige Atmos-soundtrack. Ook bij het gevecht hoog in de coulissen in het Weense operahuis wordt de scheiding tussen het geluid van de opera in de achtergrond en de strijd tussen Ethan Hawke en de sluipschutters mooi gepresenteerd. Terwijl je omhuld wordt door het operaoptreden, krijg je de geluiden van de worsteling hoog boven het podium direct geserveerd. Dit is een bioscoopgeluid, met de nodige scheiding tussen voor- en achtergrond en een vrij goede positionering van effecten. Conclusie De HW-K950 bewijst één ding zeker: onderschat Samsung niet als het over tv-geluid gaat. Het bedrijf mag niet de naam hebben een audiobedrijf te zijn, maar de inspanningen om sterker te worden in dit segment werpen duidelijk vruchten af. Vorig jaar zagen we al een paar meer dan degelijke soundbars van Samsung (zoals de HW-J6500), de K950 mag je gewoon ‘heel goed’ noemen. Qua opstellen moet je wel met wat dingen rekening houden, zoals het goed plaatsen van het achterste speakerpaar. Ook het manueel afregelen van de individuele volumes zal vaak nodig zijn. Maar dankzij deze speakers kan de K950 een uitstekende surroundbeleving leveren, zeker met Atmos-materiaal. Het is een uitstekende optie voor mensen die een indrukwekkende thuisbioscoop willen zonder de stap naar AV-receiver met discrete speakers te moeten zetten.
SPECIAL 11 11
64x meer kleurdetail* Beleef de meest realistische kijkervaring onder elke omstandigheid * Vergelijking tussen de SUHD 2016 technologie en de UHD 2014 technologie van Samsung