Column: Van belevenis naar ervaring

Het is u vast wel eens voorgehouden: u moet leren van uw fouten. Zeker, het is beslist niet slim waardevolle lessen te negeren. Toch ben ik ervan overtuigd, dat een mens zich uiteindelijk meer en beter ontwikkelt door zijn successen. Wat maakt ons goed? Waar voelen we ons goed bij? De antwoorden op die reflectie stimuleren ons en inspireren ons ook. Zo gebruiken we het positieve verleden om een betere toekomst te maken.

U moet in dit verband scherp onderscheid maken tussen belevenis en ervaring. Een rit in een achtbaan op de kermis of in een pretpark is voor verreweg de meeste passagiers een hele belevenis; spannend, emotioneel, sensationeel wellicht. Maar doe je er ook ervaring mee op? Neen dus. Ervaring komt tot stand door reflectie, terugkijken en feedback van anderen. En ervaring wordt nadrukkelijk ook gevoed met theorie, met kennis dus. Weten wat de effecten zijn van iets, inzicht hebben in processen, om hiermee beter in staat te zijn om te anticiperen. Zo kan iets dat we letterlijk meemaken bron zijn voor het ontwikkelen van persoonlijk leiderschap, zelfsturende teams of zelfs ‘agile’ organiseren.

De methode die inzet op het voortbouwen op positieve ervaring wordt in de organisatiekunde Appreciative Inquiry genoemd. Ik ben een fervent aanhanger van deze beproefde methode om complexe organisatievraagstukken aan te vliegen. Denk hierbij aan begeleiding van directie- en managementteams, fusies, opdeling in businessunits, in-company opleidingen gericht op samenwerken en cultuurverandertrajecten.

Ik raakte zozeer geïnspireerd, dat ik me heb afgevraagd of ik voor de praktische vormgeving van de methode de ideale randvoorwaarden kon creëren. En dan met name wat betreft het samen werken, samen ervaringen opdoen en daar samen de bruikbare kennis aan te ontlenen voor verbeterstappen. In mijn ogen biedt de natuur de best bruikbare uitdaging. Wat nodig is, is sereniteit. Plus een tijdelijke, maar resolute stap uit de waan van de dag. Onder zulke expliciete omstandigheden dragen teamopdrachten daadwerkelijk bij aan de kracht van relaties bij organiseren.

In Hubermont, een complex op de top van een heuvel in de Belgische Ardennen, nabij La Roche, heb ik de vertaling van mijn visie kunnen realiseren. Alle relevante en vereiste omgevingsfactoren zijn er aanwezig. Naast rust en exclusiviteit geldt er privacy voor de groep. Optimale omstandigheden voor onbevangen feedback op uitgevoerde outdoor opdrachten die van de belevenis een ervaring moeten maken. Door intensieve reflectie op wat is gedaan en goed is gegaan, ontstaat aldus helder zicht op wat in de toekomst in de samenwerking en gemaakte keuzes intact moet blijven en wat beter anders kan.

Het is de aard van mensen om zich te willen blijven ontwikkelen. Tegelijkertijd zorgt de hedendaagse overvloed aan data en informatie ervoor, dat we ons denken verlagen naar een data-niveau. We laten ons steeds vaker leiden door de kracht van de computer. Als we niet oppassen doen we onze eigen wijsheid tekort. En vergeten we en passant, dat werkelijk vakmanschap de combinatie in zich bergt van handelen en ervaringskennis.