Yayına hazırlayan : Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi Doğa Hakları Çalışma Grubu (Bahar Topçu, Ercüment Gürçay, Fatoş Çırnaz, Selen Yıldız, Sevgi Mutlu, Oya Ayman, Tuba Okçu, Ümit Şahin)
İnfografikler : Hayri Yeniatakan İllüstrasyonlar : Gökalp Ceylan Tasarım : Güneş Akçay Matbaa : Doğa Ofset Yeşil Düşünce Derneği’nin katkılarıyla yayımlanmıştır. Bu ajanda yüzde 80 geri dönüşümlü kağıda basılmış ve baskısında canlı ve çevre sağlığına zararlı olmayan boya kullanılmıştır.
Oysa kuruttuğunuz dereler, çöpünüzü attığınız denizler, kestiğiniz ormanlar, kimyasallarla bozduğunuz toprak, müdahale ettiğiniz tohumlar, değiştirdiğiniz iklimler, kirlettiğiniz havada bizim de hakkımız var.
Ben bir su samuruyum. Adım, Susam. İstanbul’un kuzey ormanlarında yaşıyorum. Burada ben ve ailemle birlikte yaşayan çok sayıda dostum var. Bu çevredeki ormanlar, sulak alanlar, kumullar ve fundalıklar geyiklerin, sansarların, tilkilerin, gelinciklerin, küçük orman kartallarının, alaca balıkçılların, sülünlerin, ördeklerin ve pek çok göçmen kuşun da yuvası. Kuzey ormanlarını oluşturan kızılçam, kayın, gürgen ve meşe ağaçları ve sayısız bitki çeşidiyle birlikte bizim yaşam alanlarımız da, üçüncü köprü, üçüncü havaalanı, Kanal İstanbul gibi yok edici projelerin; yapılan yeni yerleşim yerleri ve yolların tehdidi altında. Ben ve eşim belki de pek yakında artık Terkos Gölü’nü besleyen derelerde veya Riva Deresi’nde yaşamımızı sürdürmeye uygun bir yer bulamayacağız. Suyun üzerine sırt üstü yatıp keyif çatamayacağız. Yavrumuzu büyütemeyeceğiz. Çünkü çevremdeki bütün doğal alanları yutarak sürekli genişleyen İstanbul, insanların büyüme ve tüketme hırsı nedeniyle yanı başında başka canlıların yaşayabileceği bir doğa parçasına izin vermeyecek. Bundan hepimiz zararlı çıkacağız. Bizler, evimizi kaybedip, göç edebilecek yer bulamayıp yavrularımızla yok olup giderken; sizler ormandan gelen esintinizi, soluğunuzu ve sağlığınızı kaybedeceksiniz. Bugün Türkiye’de ve dünyada pek çok canlı kirlettiğiniz hava, su, denizler, toprak ve tohumlar yüzünden ölüyor, can çekişiyor ya da atalarının yaşadığı topraklardan göç etmek zorunda kalıyor.
Atalarım bana suyun, evimi yaptığım dal parçalarının, yediğim balıkların, bitki köklerinin, soluduğum havanın, arada bir üzerinde oynadığım toprağın kutsal olduğunu öğretti. Daha çok küçükken kutsal olana ihanet etmenin suç olduğunu öğrendim. Yoksa siz unuttunuz mu? İnsanların doğal varlıklara karşı işlediği suçlarla günahları giderek kabarıyor. İyi ki, bizimle yaşamı paylaşmaya ve haklarımıza saygı göstermeye niyetli bir grup insan var ve yaptıkları çalışmalar neslimizi sürdürebilme umudumuzu biraz olsun artırıyor. Doğanın Hakları için birlikte mücadele ettiğim Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi (YSGP) Doğa Hakları Çalışma Grubu’nun hazırladığı bu ajanda, insanların dikkatini bizim gibi doğal varlıklar üzerinde işlenen günahlara dikkat çekiyor. Ajandanın sayfalarını çevirdikçe Tohum, Toprak, Türler, Orman, Su, Hava/İklim ve Denizlerin haklarının nasıl ihlal edildiğine tanık olacak, insan haklarıyla toprak ananın haklarının nasıl da ayrılmaz bir bütün olduğunu fark edeceksiniz. Ben de sizin gibi evimi, kuzey ormanlarını kaybetmek istemiyorum. Türkiye’nin ve dünyanın her yerinde milyonlarca bitki ve hayvan sizin kalkınma planlarınız ve keyfiniz yüzünden yaşam alanlarını kaybediyor, yok oluyor. Oysa doğa yoksa, biz de yokuz. Doğayı yok ederseniz, kendi geleceğinizle birlikte bütün canlıların geleceğini de yok edeceksiniz. Sizi de, YSGP Doğa Hakları Çalışma Grubu ile birlikte doğanın hakları için mücadeleye çağırıyorum.
Susam
Çok değil, daha 100 yıl öncesine kadar nehirler özgürce akıyor, alabalıklar istedikleri gibi göç edip ürüyor, topraktaki organizmalar kimyasallarla öldürülmüyor, leoparlar neslini sürdürebiliyor, su samurları rahatça yavrularını büyütebiliyor, tohumlar parayla satılmıyordu. Günümüzde insanın kontrolüne almaya çalıştığı ekosistem alarm veriyor! Gezegendeki diğer türleri dilediği gibi kullanan insan türü olarak, arsızca yayılarak diğer binlerce türün yaşam alanını yok ettik. En iyimser tahminlere göre, dünyada her yıl 200 ile 2 bin türün soyu tükeniyor... Dünya, her yıl ortalama 13 milyon hektar orman alanını kaybediyor... Türkiye’deki her sekiz bitkiden biri her an yok olabilir... Nesli tükenmek üzere olan deniz kaplumbağalarının ülkemizdeki yuvalama kumsallarından üçte ikisi bozulmuş durumda... Sulak alanlarımızın yarısı son 50 yıl içinde yok oldu... Gıdamızın geleceği ve tarımsal biyolojik çeşitliliğimizin teminatı olan yerli tohumlarımız tükenmek üzere... Sadece Türkiye’de ormanlarımızı, dağlarımızı, vadilerimizi, bozkırlarımızı, denizlerimizi, göllerimizi 161 memeli, 471 kuş, 10 binden fazla bitki, 364 kelebek, 405 balık, 141 sürüngen ve çiftyaşamlı ile paylaşıyoruz. Ve paylaştığımız büyük zenginliği korumak için hâlâ şansımız var.
Yapacağımız tek şey: DOĞANIN DA HAKLARINI TANIMAK. Bu gezegen üzerindeki her bir varlığın insan kadar özgürce yaşama, barınma, üreme, temiz suya ulaşma, beslenme ve işkence görmeme hakkı var.
Biz, Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi (YSGP) olarak doğal varlıkların haklarını teslim eden Toprak Ana Hakları Evrensel Bildirgesi’nin, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi gibi kabul edilmesini ve doğanın haklarının iade edilmesini istiyoruz. Bunun için başlattığımız kampanya ile insan türünün kendi türü için savunduğu hakları her bir doğal varlık için savunması gerektiğine inanıyoruz. Bugün dünyanın farklı yerlerindeki on binlerce kişinin onayladığı Toprak Ana Hakları Evrensel Bildirgesi’nin ilk üç maddesinde şöyle diyor: “Toprak canlı bir varlıktır. Toprak Ana, tüm varlıkları besleyen, kapsayan ve meydana getiren birbiriyle ilişkili varlıkların eşsiz, parçalanamaz, kendi kendini düzenleyen bir topluluğudur. Her varlık, Toprak Ana’nın ayrılmaz bir parçası olarak ilişkileriyle tanımlanır.” Bütün varlıklarla barış ve işbirliği içinde yaşamak için ihtiyaç duyduğumuz herşeyi bize Toprak Ana sağlıyor. Doğa üzerindeki yok edici etkimizi en aza indirmemizin tek yolu, doğanın haklarının farkına varmak, ona hâkim olmak yerine onunla işbirliği yapmak. Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi olarak, Toprak Ana Hakları Evrensel Bildirgesi’ndeki hakların, bütün dünya halkları ve ülkeleri için ortak bir standart olması için Türkiye’de attığımız ilk adım, sivil toplumdan pek çok katılımcıyla hazırlanan Ekolojik Anayasa çağrısıydı. Şimdi, ekolojik bakış açısının politikadan hukuksal metinlere, ekonomiden günlük yaşamımıza kadar, hayatın her alanına nüfuz edebilmesi amacıyla, doğanın bir hak öznesi olarak tanınması ve doğal varlıkların haklarının korunması için herkesi “Doğanın da Hakları Var” kampanyasını desteklemeye davet ediyoruz. İnsan merkezli bakış açısının doğal varlıklar üzerinde yarattığı tahribata dikkat çekmeyi amaçlayan bu kampanya ile herkesi doğanın haklarını tanımaya çağırıyoruz.
dogahaklari.org
Yeşil Düşünce Derneği (YDD), 2008 yılında yeşil düşüncenin ve yeşil politikaların yaygınlaştırılması amacıyla İstanbul’da kuruldu. Çalışmalarını ulusal ve uluslararası ölçekte projelerle sürdüren YDD’nin çalışma konularından bazıları şöyle: Yeşil Ekonomi; sürdürülebilir, adil ve yerel bir ekonominin geliştirilmesinin desteklenmesi, Yeşil Enerji Politikaları; yerelde kendine yetebilir, yenilenebilir kaynakları temel alan adil bir enerji sistemi için enerjinin üretilmesinden tüketimine kadar tüm süreçlere bütüncül bakan politikaların oluşturulması, İklim Değişikliği; Karbon salımlarının hızla ve radikal biçimde azaltımı için fosil yakıtların sınırlandırılması ve iklim değişikliğinin etkilerine uyum çalışmalarının desteklenmesi, Çevre Kirliği; Su, hava ve toprak kirliğine neden olan kimyasal, biyolojik ve nükleer kirliğin yanı sıra gürültü, ışık ve elektromanyetik kirliğin azaltılmasının desteklenmesi, Doğa Koruma; Kentleşme, madencilik, tarım ve endüstriyel faaliyetler sonucu ormansızlaşma ve arazi bozunumu, ekosistem ve türlerin yok oluşunu önlemek amacıyla doğa hakları mücadelelerinin desteklenmesi, Sürdürülebilirlik; Sürdürülebilir yaşam kapsamında gelecek kuşakların da hakları gözetilerek sürdürülebilir ulaşım, sürdürülebilir tarım ve balıkçılık ve kendi kendine yeten kentler için gerekli alt yapının ve politikaların oluşmasının sağlanması, Katılımcılık; Katılımcı Yönetim Planları gibi vatandaşların kendilerini ilgilendiren politikaların oluşturulması ve yerel uygulamalara doğrudan katılımının desteklenmesi, Dernek, demokrasi, barış politikaları, nefret söylemi, kadın ve LGBT mücadeleleri gibi sosyal ve hak temelli konularda yapılan çalışmaların desteklenmesi, toplıumsal farkındalık oluşturulması, araştırma yapmayı, bilgi paylaşımını ve eğitim programları düzenlenmesi çalışmalarını yürütüyor.
web.yesildusunce.org
OCAK . JANUARY Pazartesi Monday
30
Salı Tuesday
31
Çarşamba Wednesday
01
Perşembe Thursday
02
Cuma Friday
03
Cumartesi Saturday
04
Pazar Sunday
05
1. Hafta 1st Week
OCAK . JANUARY Pazartesi Monday
06
Salı Tuesday
07
Çarşamba Wednesday
08
Perşembe Thursday
09
Cuma Friday
10
Cumartesi Saturday
11
Pazar Sunday
12
2. Hafta 2nd Week
OCAK . JANUARY Pazartesi Monday
13
Salı Tuesday
14
Çarşamba Wednesday
15
Perşembe Thursday
16
Cuma Friday
17
Cumartesi Saturday
18
Pazar Sunday
19
3. Hafta 3rd Week
OCAK . JANUARY Pazartesi Monday
20
Salı Tuesday
21
Çarşamba Wednesday
22
Perşembe Thursday
23
Cuma Friday
24
Cumartesi Saturday
25
Pazar Sunday
26
4. Hafta 4th Week
OCAK . JANUARY Pazartesi Monday
27
Salı Tuesday
28
Çarşamba Wednesday
29
Perşembe Thursday
30
Cuma Friday
31
Cumartesi Saturday
01
Pazar Sunday
02
5. Hafta 5th Week
İnsanlık ailesinin bütün üyelerinin doğal yapısındaki onuru ile eşit ve devredilemez haklarını tanımanın dünyada özgürlük, adalet ve barışın temeli olduğunu kabul ederiz... İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi - Başlangıç
DOĞANIN DA HAKLARI VAR İnsan haklarını garanti altına almak için Toprak Ana ve tüm varlıkların haklarını tanımak ve savunmak gerektiğini ve bunu yapan kültürlerin, uygulamaların ve yasaların var olduğunu kabul ederiz... Toprak Ananın Hakları Evrensel Bildirgesi Taslağı - Giriş
ŞUBAT . FEBRUARY Pazartesi Monday
03
Salı Tuesday
04
Çarşamba Wednesday
05
Perşembe Thursday
06
Cuma Friday
07
Cumartesi Saturday
08
Pazar Sunday
09
6. Hafta 7th Week
ŞUBAT . FEBRUARY Pazartesi Monday
10
Salı Tuesday
11
Çarşamba Wednesday
12
Perşembe Thursday
13
Cuma Friday
14
Cumartesi Saturday
15
Pazar Sunday
16
7. Hafta 7th Week
ŞUBAT . FEBRUARY Pazartesi Monday
17
Salı Tuesday
18
Çarşamba Wednesday
19
Perşembe Thursday
20
Cuma Friday
21
Cumartesi Saturday
22
Pazar Sunday
23
8. Hafta 8th Week
ŞUBAT . FEBRUARY Pazartesi Monday
24
Salı Tuesday
25
Çarşamba Wednesday
26
Perşembe Thursday
27
Cuma Friday
28
Cumartesi Saturday
01
Pazar Sunday
02
9. Hafta 9th Week
Herkesin yaşama hakkı ile kişi özgürlüğü ve güvenliğine hakkı vardır. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Madde 3
DOĞANIN DA HAKLARI VAR Toprak Ana ve meydana getirdiği tüm varlıklar yaşama ve var olma hakkına sahiptir. Toprak Ananın Hakları Evrensel Bildirgesi Taslağı Madde II-1a
MART . MARCH Pazartesi Monday
03
Salı Tuesday
04
Çarşamba Wednesday
05
Perşembe Thursday
06
Cuma Friday
07
Cumartesi Saturday
08
Pazar Sunday
09
10. Hafta 10th Week
MART . MARCH Pazartesi Monday
10
Salı Tuesday
11
Çarşamba Wednesday
12
Perşembe Thursday
13
Cuma Friday
14
Cumartesi Saturday
15
Pazar Sunday
16
11. Hafta 11th Week
MART . MARCH Pazartesi Monday
17
Salı Tuesday
18
Çarşamba Wednesday
19
Perşembe Thursday
20
Cuma Friday
21
Cumartesi Saturday
22
Pazar Sunday
23
12. Hafta 12th Week
MART . MARCH Pazartesi Monday
24
Salı Tuesday
25
Çarşamba Wednesday
26
Perşembe Thursday
27
Cuma Friday
28
Cumartesi Saturday
29
Pazar Sunday
30
13. Hafta 13th Week
Hiç kimse, kölelik ya da kulluk altında tutulamaz; her türden kölelik ve köle ticareti yasaktır. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Madde-4
DOĞANIN DA HAKLARI VAR Toprak Ana ve meydana getirdiği tüm varlıklar kendi kimliğini ve bütünlüğünü ayrı, özlük ve birbiriyle ilişkili varlıklar olarak sürdürme hakkına sahiptir. Toprak Ananın Hakları Evrensel Bildirgesi Taslağı - Giriş
NİSAN . APRIL Pazartesi Monday
31
Salı Tuesday
01
Çarşamba Wednesday
02
Perşembe Thursday
03
Cuma Friday
04
Cumartesi Saturday
05
Pazar Sunday
06
14. Hafta 14th Week
NİSAN . APRIL Pazartesi Monday
07
Salı Tuesday
08
Çarşamba Wednesday
09
Perşembe Thursday
10
Cuma Friday
11
Cumartesi Saturday
12
Pazar Sunday
13
15. Hafta 15th Week
NİSAN . APRIL Pazartesi Monday
14
Salı Tuesday
15
Çarşamba Wednesday
16
Perşembe Thursday
17
Cuma Friday
18
Cumartesi Saturday
19
Pazar Sunday
20
16. Hafta 16th Week
NİSAN . APRIL Pazartesi Monday
21
Salı Tuesday
22
Çarşamba Wednesday
23
Perşembe Thursday
24
Cuma Friday
25
Cumartesi Saturday
26
Pazar Sunday
27
17. Hafta 17th Week
NİSAN . APRIL Pazartesi Monday
28
Salı Tuesday
29
Çarşamba Wednesday
30
Perşembe Thursday
01
Cuma Friday
02
Cumartesi Saturday
03
Pazar Sunday
04
18. Hafta 18th Week
Hiç kimseye işkence ya da zalimce, insanlık dışı ya da aşağılayıcı muamele ya da ceza uygulanamaz. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi - Madde 5
DOĞANIN DA HAKLARI VAR Her varlık, insanların işkence yahut kötü muamelesinden muaf olma ve belli bir refaha sahip olma hakkına sahiptir. Toprak Ananın Hakları Evrensel Bildirgesi Taslağı Madde II-3
MAYIS . MAY Pazartesi Monday
05
Salı Tuesday
06
Çarşamba Wednesday
07
Perşembe Thursday
08
Cuma Friday
09
Cumartesi Saturday
10
Pazar Sunday
11
19. Hafta 19th Week
MAYIS . MAY Pazartesi Monday
12
Salı Tuesday
13
Çarşamba Wednesday
14
Perşembe Thursday
15
Cuma Friday
16
Cumartesi Saturday
17
Pazar Sunday
18
20. Hafta 20th Week
MAYIS . MAY Pazartesi Monday
19
Salı Tuesday
20
Çarşamba Wednesday
21
Perşembe Thursday
22
Cuma Friday
23
Cumartesi Saturday
24
Pazar Sunday
25
21. Hafta 21st Week
MAYIS . MAY Pazartesi Monday
26
Salı Tuesday
27
Çarşamba Wednesday
28
Perşembe Thursday
29
Cuma Friday
30
Cumartesi Saturday
31
Pazar Sunday
1
22. Hafta 22nd Week
HAZİRAN . JUNE Pazartesi Monday
02
Salı Tuesday
03
Çarşamba Wednesday
04
Perşembe Thursday
05
Cuma Friday
06
Cumartesi Saturday
07
Pazar Sunday
08
23. Hafta 23rd Week
HAZİRAN . JUNE Pazartesi Monday
09
Salı Tuesday
10
Çarşamba Wednesday
11
Perşembe Thursday
12
Cuma Friday
13
Cumartesi Saturday
14
Pazar Sunday
15
24. Hafta 24th Week
HAZİRAN . JUNE Pazartesi Monday
16
Salı Tuesday
17
Çarşamba Wednesday
18
Perşembe Thursday
19
Cuma Friday
20
Cumartesi Saturday
21
Pazar Sunday
22
25. Hafta 25th Week
HAZİRAN . JUNE Pazartesi Monday
23
Salı Tuesday
24
Çarşamba Wednesday
25
Perşembe Thursday
26
Cuma Friday
27
Cumartesi Saturday
28
Pazar Sunday
29
26. Hafta 26th Week
TEMMUZ . JULY Pazartesi Monday
30
Salı Tuesday
01
Çarşamba Wednesday
02
Perşembe Thursday
03
Cuma Friday
04
Cumartesi Saturday
05
Pazar Sunday
06
27. Hafta 27th Week
TEMMUZ . JULY Pazartesi Monday
07
Salı Tuesday
08
Çarşamba Wednesday
09
Perşembe Thursday
10
Cuma Friday
11
Cumartesi Saturday
12
Pazar Sunday
13
28. Hafta 28th Week
TEMMUZ . JULY Pazartesi Monday
14
Salı Tuesday
15
Çarşamba Wednesday
16
Perşembe Thursday
17
Cuma Friday
18
Cumartesi Saturday
19
Pazar Sunday
20
29. Hafta 29th Week
TEMMUZ . JULY Pazartesi Monday
21
Salı Tuesday
22
Çarşamba Wednesday
23
Perşembe Thursday
24
Cuma Friday
25
Cumartesi Saturday
26
Pazar Sunday
27
30. Hafta 30th Week
TEMMUZ . JULY Pazartesi Monday
28
Salı Tuesday
29
Çarşamba Wednesday
30
Perşembe Thursday
31
Cuma Friday
01
Cumartesi Saturday
02
Pazar Sunday
03
31. Hafta 31st Week
Herkes yasa önünde eşittir ve ayrım gözetilmeksizin yasa tarafından eşit korunmaya hakkı vardır. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Madde 7
DOĞANIN DA HAKLARI VAR İnsanlar, tüm devletler, tüm kamu ve özel kurumlar Toprak Ana’nın haklarının savunulması, korunması ve muhafaza edilmesi için etkili standartlar ve yasalar belirlemek ve uygulamak zorundadır. Toprak Ananın Hakları Evrensel Bildirgesi Taslağı Madde III-2e
AĞUSTOS . AUGUST Pazartesi Monday
04
Salı Tuesday
05
Çarşamba Wednesday
06
Perşembe Thursday
07
Cuma Friday
08
Cumartesi Saturday
09
Pazar Sunday
10
32. Hafta 32nd Week
AĞUSTOS . AUGUST Pazartesi Monday
11
Salı Tuesday
12
Çarşamba Wednesday
13
Perşembe Thursday
14
Cuma Friday
15
Cumartesi Saturday
16
Pazar Sunday
17
33. Hafta 33rd Week
AĞUSTOS . AUGUST Pazartesi Monday
18
Salı Tuesday
19
Çarşamba Wednesday
20
Perşembe Thursday
21
Cuma Friday
22
Cumartesi Saturday
23
Pazar Sunday
24
34. Hafta 34th Week
AĞUSTOS . AUGUST Pazartesi Monday
25
Salı Tuesday
26
Çarşamba Wednesday
27
Perşembe Thursday
28
Cuma Friday
29
Cumartesi Saturday
30
Pazar Sunday
31
35. Hafta 35th Week
EYLÜL . SEPTEMBER Pazartesi Monday
01
Salı Tuesday
02
Çarşamba Wednesday
03
Perşembe Thursday
04
Cuma Friday
05
Cumartesi Saturday
06
Pazar Sunday
07
36. Hafta 36th Week
EYLÜL . SEPTEMBER Pazartesi Monday
08
Salı Tuesday
09
Çarşamba Wednesday
10
Perşembe Thursday
11
Cuma Friday
12
Cumartesi Saturday
13
Pazar Sunday
14
37. Hafta 37th Week
EYLÜL . SEPTEMBER Pazartesi Monday
15
Salı Tuesday
16
Çarşamba Wednesday
17
Perşembe Thursday
18
Cuma Friday
19
Cumartesi Saturday
20
Pazar Sunday
21
38. Hafta 38th Week
EYLÜL . SEPTEMBER Pazartesi Monday
22
Salı Tuesday
23
Çarşamba Wednesday
24
Perşembe Thursday
25
Cuma Friday
26
Cumartesi Saturday
27
Pazar Sunday
28
39. Hafta 39th Week
EKİM . OCTOBER Pazartesi Monday
29
Salı Tuesday
30
Çarşamba Wednesday
01
Perşembe Thursday
02
Cuma Friday
03
Cumartesi Saturday
04
Pazar Sunday
05
40. Hafta 40th Week
EKİM . OCTOBER Pazartesi Monday
06
Salı Tuesday
07
Çarşamba Wednesday
08
Perşembe Thursday
09
Cuma Friday
10
Cumartesi Saturday
11
Pazar Sunday
12
41. Hafta 41st Week
EKİM . OCTOBER Pazartesi Monday
13
Salı Tuesday
14
Çarşamba Wednesday
15
Perşembe Thursday
16
Cuma Friday
17
Cumartesi Saturday
18
Pazar Sunday
19
42. Hafta 42nd Week
EKİM . OCTOBER Pazartesi Monday
20
Salı Tuesday
21
Çarşamba Wednesday
22
Perşembe Thursday
23
Cuma Friday
24
Cumartesi Saturday
25
Pazar Sunday
26
43. Hafta 43rd Week
EKİM . OCTOBER Pazartesi Monday
27
Salı Tuesday
28
Çarşamba Wednesday
29
Perşembe Thursday
30
Cuma Friday
31
Cumartesi Saturday
01
Pazar Sunday
02
44. Hafta 44th Week
Herkesin, kendisinin ve ailesinin sağlığı ve iyi yaşaması için yeterli yaşama standartlarına hakkı vardır. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Madde 25-1
DOĞANIN DA HAKLARI VAR Toprak Ana ve meydana getirdiği tüm varlıklar yaşamsal döngülerini ve süreçlerini insan tarafından bozulmadan devam ettirme ve biyolojik kapasitesini yeniden oluşturma hakkına sahiptir. Toprak Ananın Hakları Evrensel Bildirgesi Taslağı Madde II-1c
KASIM . NOVEMBER Pazartesi Monday
03
Salı Tuesday
04
Çarşamba Wednesday
05
Perşembe Thursday
06
Cuma Friday
07
Cumartesi Saturday
08
Pazar Sunday
09
45. Hafta 45th Week
KASIM . NOVEMBER Pazartesi Monday
10
Salı Tuesday
11
Çarşamba Wednesday
12
Perşembe Thursday
13
Cuma Friday
14
Cumartesi Saturday
15
Pazar Sunday
16
46. Hafta 46th Week
KASIM . NOVEMBER Pazartesi Monday
17
Salı Tuesday
18
Çarşamba Wednesday
19
Perşembe Thursday
20
Cuma Friday
21
Cumartesi Saturday
22
Pazar Sunday
23
47. Hafta 47th Week
KASIM . NOVEMBER Pazartesi Monday
24
Salı Tuesday
25
Çarşamba Wednesday
26
Perşembe Thursday
27
Cuma Friday
28
Cumartesi Saturday
29
Pazar Sunday
30
48. Hafta 48th Week
ARALIK . DECEMBER Pazartesi Monday
01
Salı Tuesday
02
Çarşamba Wednesday
03
Perşembe Thursday
04
Cuma Friday
05
Cumartesi Saturday
06
Pazar Sunday
07
49. Hafta 49th Week
ARALIK . DECEMBER Pazartesi Monday
08
Salı Tuesday
09
Çarşamba Wednesday
10
Perşembe Thursday
11
Cuma Friday
12
Cumartesi Saturday
13
Pazar Sunday
14
50. Hafta 50th Week
ARALIK . DECEMBER Pazartesi Monday
15
Salı Tuesday
16
Çarşamba Wednesday
17
Perşembe Thursday
18
Cuma Friday
19
Cumartesi Saturday
20
Pazar Sunday
21
51. Hafta 51st Week
ARALIK . DECEMBER Pazartesi Monday
22
Salı Tuesday
23
Çarşamba Wednesday
24
Perşembe Thursday
25
Cuma Friday
26
Cumartesi Saturday
27
Pazar Sunday
28
52. Hafta 52nd Week
ARALIK . DECEMBER Pazartesi Monday
29
Salı Tuesday
30
Çarşamba Wednesday
31
1. Hafta 1st Week
Herkes, hak ve özgürlüklerini kullanırken, ancak başkalarının hak ve özgürlüklerinin gereğince tanınması ve bunlara saygı gösterilmesinin sağlanması ile demokratik bir toplumdaki ahlak, kamu düzeni ve genel refahın adil gereklerinin karşılanması amacıyla, yasayla belirlenmiş sınırlamalara bağlı olabilir. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Madde 29-2
DOĞANIN DA HAKLARI VAR İnsanlar, tüm devletler, tüm kamu ve özel kurumlar türlerin neslinin tükenmesine, ekosistemlerin yok olmasına yahut ekolojik döngülerin bozulmasına neden olan insan faaliyetlerini önlemek için ihtiyatlı ve kısıtlayıcı önlemler tesis etmek zorundadır. Toprak Ananın Hakları Evrensel Bildirgesi Taslağı Madde III-2i
Toprak Ana Hakları Evrensel Bildirgesi Taslağı Biz, Dünya halkları ve ulusları: Hepimiz, ortak bir kadere sahip birbiriyle ilişkili ve birbirine bağımlı varlıklardan oluşan, parçalanamaz ve canlı bir topluluğun, Toprak Ana’nın parçası olduğumuzu biliyoruz; Toprak Ana’nın yaşamın, gıdanın ve öğrenmenin kaynağı olduğunu ve iyi yaşamamız için ihtiyaç duyduğumuz herşeyi sağladığını minnetle kabul ediyoruz; Kapitalist sistemin ve her çeşit yağma, sömürü, istismar ve kirlenmenin, bugün bildiğimiz yaşamı iklim değişikliği gibi olaylarla riske atarak, Toprak Ana’ya büyük yıkım, bozulma ve parçalanma getirdiğinin farkındayız; Birbirine bağımlı varlıkların oluşturduğu bir topluluk içerisinde, yani Toprak Ana’da, bir dengesizliğe yol açmadan sadece insanların haklarını tanımanın mümkün olmadığına ikna olduk; İnsan haklarını garanti altına almak için Toprak Ana ve tüm varlıkların haklarını tanımak ve savunmak gerektiğini ve bunu yapan kültürlerin, uygulamaların ve yasaların var olduğunu söylüyoruz; İklim değişikliğine ve Toprak Ana üzerinde tehditlere neden olan yapıların ve sistemlerin dönüşümü için belirleyici, kolektif eylemlerde bulunmanın aciliyetinin bilincindeyiz; Toprak Ana Hakları Evrensel Bildirgesi’ni kamuya ilan ediyor ve Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilmesi için çağrıda bulunuyoruz. Bu, tüm dünya halkları ve ulusları için ortak bir başarı standardı olmalı. Her birey ve kurum öğretim, eğitim ve bilinçlendirmeyle bu standartları destekleme sorumluluğu almalı. Bu Bildirge’de tanımlanmış haklara saygı göstermeli ve gecikmeden ulusal ve uluslararası yenilikçi önlem ve mekanizmalarla dünyadaki tüm halklar ve devletler arasında evrensel olarak etkili bir şekilde tanınması ve yerine getirilmesi garanti
altına alınmalı. Toprak Ana 1. Toprak Ana canlı bir varlıktır. 2. Toprak Ana, tüm varlıkları besleyen, kapsayan ve meydana getiren birbiriyle ilişkili varlıkların eşsiz, parçalanamaz, kendi kendini düzenleyen bir topluluğudur. 3. Her varlık, Toprak Ana’nın ayrılmaz bir parçası olarak ilişkileriyle tanımlanır. 4. Toprak Ana’nın doğal hakları, varoluş ile aynı kaynaktan geldiğinden dolayı elinden alınamaz. 5. Toprak Ana ve tüm varlıklar, türler, organik ve inorganik varlıklar arasında yapılan, insanlar için kullanılan her türlü ayrım olmadan bu Bildirge’de tanımlanmış tüm doğal haklara sahiptir. 6. İnsanların insan haklarına sahip olduğu gibi, tüm diğer varlıklar da kendilerine özel, varoldukları topluluklar içerisindeki rol ve işlevlerine uygun haklara sahiptir. 7. Her varlığın hakları diğer varlıkların haklarıyla sınırlıdır. Haklar arasındaki herhangi bir çatışma Toprak Ana’nın bütünlüğünü, dengesini ve sağlığını sürdürecek şekilde çözülmek zorundadır. Toprak Ana’nın Doğal Hakları 1. Toprak Ana ve meydana getirdiği tüm varlıklar aşağıdaki doğal haklara sahiptir: a.
Yaşama ve var olma hakkı;
b.
Saygı duyulma hakkı;
c. Yaşamsal döngülerini ve süreçlerini insan tarafından bozulmadan devam ettirme ve biyolojik kapasitesini yeniden oluşturma hakkı; d. Kendi kimliğini ve bütünlüğünü ayrı, özlük ve birbiriyle ilişkili varlıklar olarak sürdürme hakkı; e.
Yaşam kaynağı olarak su hakkı;
f.
Temiz hava hakkı;
g.
Bütünsel sağlık hakkı;
edilmesi için etkili standartlar ve yasalar belirlemek ve uygulamak;
h. Kirlenmeden, zehirli ve radyoaktif atıklardan muaf olma hakkı; i. Bütünlüğünü yahut yaşamsal ve sağlıklı işleyişini tehdit edecek şekilde genetik yapısındaki bozulma ve değişikliklerden muaf olma hakkı;
f. Toprak Ana’nın yaşamsal ekolojik döngülerine, süreçlerine ve dengelerine saygı göstermek, korumak, muhafaza etmek ve gerekli olduğu yerlerde bütünlüğünü iyileştirmek;
j. Bu Bildirge’de kabul edilmiş hakların insan faaliyetleri nedeniyle ihlal edilmesi durumunda bunların gecikmeden ve tam olarak iyileştirilmesi hakkı;
g. Bu Bildirge’de tanımlanmış doğal hakların insanlar tarafından ihlal edilmesiyle oluşan hasarların düzeltilmesini ve sorumluların Toprak Ana’nın bütünlüğünü ve sağlığını yeniden sağlamaktan sorumlu tutulmasını garanti etmek;
2. Her varlık, Toprak Ana’nın uyumlu işleyişi için kendi rolünü yerine getirme hakkına sahiptir.
h. Toprak Ana’nın ve tüm varlıkların haklarını savunmak için insanlara ve kurumlara yetki vermek;
3. Her varlık, insanların işkence yahut kötü muamelesinden muaf olma ve belli bir refaha sahip olma hakkına sahiptir.
i.Türlerin neslinin tükenmesine, ekosistemlerin yok olmasına yahut ekolojik döngülerin bozulmasına neden olan insan faaliyetlerini önlemek için ihtiyatlı ve kısıtlayıcı önlemler tesis etmek;
İnsanların Toprak Yükümlülükleri
Ana’ya
olan
1. Her insan Toprak Ana’ya saygı göstermek ve onunla uyum içerisinde yaşamaktan sorumludur. 2. İnsanlar, tüm devletler, tüm kamu ve özel kurumlar aşağıdakileri yapmak zorundadır: a. Bu Bildirge’de tanımlanmış haklar ve yükümlülüklere uygun olarak hareket etmek; b. Bu Bildirge’de tanımlanmış haklar ve yükümlülüklerin tam olarak yerine getirilmesi ve uygulanmasını kabul ve teşvik etmek; c. Bu Bildirge’ye uygun olarak Toprak Ana ile uyum içerisinde nasıl yaşanacağı konusunda öğrenme, analiz, yorumlama ve iletişimde yer almak ve teşvik etmek; d. Günümüzde ve gelecekte, insanın refahına yönelik faaliyetlerin Toprak Ana’nın refahına katkıda bulunmasını garanti etmek; e. Toprak Ana’nın savunulması, korunması ve
haklarının muhafaza
j.Barışı sağlamak ve nükleer, kimyasal ve biyolojik silahları ortadan kaldırmak; k. İnsanların kendi kültürlerine, geleneklerine ve adetlerine uygun olarak Toprak Ana ve tüm varlıklara saygı gösterdikleri pratikleri teşvik etmek ve desteklemek; l. Toprak Ana ile uyum içerisinde olan ve bu Bildirge’de tanımlanmış haklara uygun ekonomik sistemleri teşvik etmek;
Tanımlar 1. “Varlık” tanımı ekosistemleri, doğal toplulukları, türleri ve Toprak Ana’nın bir parçası olarak varolan tüm diğer doğal varoluşları kapsar. 2. Bu Bildirge’deki hiçbir şey tüm varlıkların yahut belirtilen varlıkların diğer doğal haklarının tanınmasını kısıtlamaz.
NOTLAR / Notes
NOTLAR / Notes