HKU Magazine 2014-2015

HKU 658106 HKU 2014.indd 3

24 /7

STUDENTEN VERTELLEN JE HOE HET ECHT IS OM AAN HKU TE STUDEREN

29-09-14 15:35

658106 HKU 2014.indd 4

29-09-14 15:35

VOORWOORD Een kunstopleiding kiezen is altijd spannend.

Het is belangrijk dat je goed afweegt welke school bij je past – maar hoe doe je dat?

Wij maken 24/7 om je een zo goed mogelijke en eerlijke indruk te geven van HKU. Want wij vinden het net zo belangrijk om studenten aan te spreken die bij ons passen.

Het motto van HKU is ‘nieuwe verbindingen, nieuwe toepassingen’. We stimuleren samenwerking tussen verschillende disciplines, die tot onverwachte ideeën leidt: de verbindingen.

We vinden het ook belangrijk dat je al tijdens je studie nadenkt over welke plek jij als kunstenaar in de wereld hebt: de toepassingen.

In 24/7 leer je negen eerstejaars studenten kennen die het gezicht zijn van dit motto.

Je ziet hun leven en leest over belangrijke leermomenten in hun vak. Daarnaast zijn er interviews met oud-studenten die een beeld geven van hoe je je leven als kunstenaar kunt vormgeven. Zeker in deze tijd is dat soms even doorbijten; de voorbeelden laten gelukkig zien dat er met een beetje creativiteit altijd een weg is naar een lonende beroepspraktijk.

Verder vind je in 24/7 praktische informatie.

De eerstejaars geven tips voor de toelating en om aan een kamer te komen. Het complete studieaanbod komt voorbij, net als een aantal opvallende projecten van (ex-)HKU’ers.

Tot slot kun je de negen eerstejaars volgen op Facebook. Want alle vragen die je ná het lezen van 24/7 nog hebt, willen zij vast graag beantwoorden!

Media:

hku.nl/midas

Media:

hku.nl/annemee

Beeldende Kunst:

hku.nl/nynke

Design:

hku.nl/sophie

Games en Interactie:

hku.nl/peer

Kunst en Economie:

hku.nl/michael

Muziek en Technologie:

hku.nl/andri

Theater:

hku.nl/pepe

Utrechts Conservatorium: hku.nl/mees

658106 HKU 2014 v1.indd 3

07-10-14 10:02

658106 HKU 2014 v1.indd 4

26 t/m 33

HKU kunst en economie

HKU utrechts conservatorium

34 t/m 41

66 t/m 73

HKU spotlight

HKU tips en contact

Waarom hebben onze studenten voor hun studie bij HKU gekozen en hoe gaat het in het eerste jaar met hen? Voorafgaand aan elke studenten足reportage lees je welke andere aanverwante afstudeerrichtingen gegeven worden aan HKU.

HKU design

HKU games en interactie

INhoud

82 t/m 88

07-10-14 10:02

HKU media

HKU beeldende kunst

SCHOOLS:

6 t/m 17

HKU muziek en technologie

HKU theater

18 t/m 25

42 t/m 49

50 t/m 57

HKU festivals

58 t/m 65

EXTRA:

74 t/m 77

78 t/m 81

658106 HKU 2014 v1.indd 5

07-10-14 10:02

De kracht van veelzeggend beeld We gebruiken de hele dag media en krijgen veel beelden voor onze kiezen. Maar welke beelden zijn waardevol, en hoe kun je in zo’n jungle van informatie mensen echt raken? Jij als student Media bent hier een expert in. Je kent en beheerst veel visuele disciplines, waarbij je steeds de regie pakt en voor elke boodschap de vorm kiest met de meeste kracht. Die kracht ontwikkel je doordat je artistiek en zelfstandig nadenkt over je vakgebied, vanuit heldere concepten werkt en goed kijkt naar de wereld en hoe je die verder kunt helpen. Daardoor maak jij in een stortvloed van informatie dat ene beeld of project dat echt iets toevoegt.

Zonder omhaal van woorden vertel je het verhaal dat het verschil maakt.

Animation

Audiovisual Media

B Design, croho 39111

B Design, croho 39111

Je leert met verschillende animatietechnieken van klassieke tot digitale 2D- en 3D-computeranimatie verhalen vertellen voor allerlei toepassingen: van commercials, educatieve animaties, clips en internetanimaties tot vrije animaties in de Nederlandse animatietraditie. Je ontwikkelt een heel eigen manier om je passie voor tekenen, beeldopbouw, beweging en vormgeving te combineren met je interesse in verhalen.

Uitgebreide informatie over de mediaopleidingen vind je op: hku.nl/media

6 /

658106 HKU 2014 v1.indd 6

Als regisseur of vormgever van documentaires, fictieproducties, tv-programma’s, items voor internetplatforms of nieuwe mediatoepassingen en het audiovisuele deel in multimediaproducties, ben je een echte verhalenverteller.

Je ontwikkelt je eigen ideeĂŤn en leert ze realiseren door alle fasen van het productieproces mee te maken.

Je komt tot verrassende resultaten door te experimenteren met de mogelijkheden die de nieuwe media bieden en weet hoe je je verhaal moet vertellen om je publiek te bereiken.

/

07-10-14 10:02

HKU media Graphic Design

Illustration

B Design, croho 39111

B Design, croho 39111

Als grafisch ontwerper geef je vorm aan informatie.

Je ontwikkelt je redactioneel en organisatorisch en leert professioneel met opdrachten omgaan.

Je werkt veel in teams en wordt voorbereid op verschillende mogelijke rollen in zo’n team: bijvoorbeeld die van regisseur of procesbegeleider. Je leert bewust, effectief en eigenzinnig te communiceren in woord en beeld en weet daarvoor de juiste vorm en taal te kiezen.

Je leert relevante concepten ontwikkelen, zodat je beelden kunt maken die de gewenste boodschap overbrengen. Je ontwikkelt een eigen visie met een eigen beeldtaal. Je krijgt ervaring in het werken met ambachtelijke en digitale technieken om beelden te ontwerpen en toe te passen. Je leert in professionele werksituaties omgaan met opdrachtgevers en ontwerpers uit andere disciplines.

Image and Media Technology

B Design, croho 39111 B Design, croho 39111

Als mediavormgever weet je dat het niet alleen om de inhoud gaat. Je begrijpt hoe bepalend de vormgeving van een productie voor de media-exposure kan zijn.

Je werkt mee aan heel verschillende soorten producties (tv, internet, reclamespots, huisstijl, vj-werk, clips).

De combinatie tussen animatie en mediavormgeving daagt je uit om te experimenteren met beeldtechnieken en nieuwe vormen van communicatie.

7 /

658106 HKU 2014 v1.indd 7

Photography Als fotograaf laat je jouw visie op de werkelijkheid zien in beelden. Het adequaat en efficiĂŤnt inzetten van beeldend vermogen, de juiste techniek en grondig onderzoek zijn belangrijke pijlers van de opleiding.

Je leert kijken naar het landschap van media, cultuur en maatschappij en leert op een onderzoekende wijze daar je eigen beeldverhaal over te vertellen. Je ontwikkelt je eigen stijl, leert analytisch denken over beelden en beeldverhalen, en leert reflecteren op je eigen werk en op dat van anderen.

/

07-10-14 10:02

midas

658106 HKU 2014 v1.indd 8

07-10-14 10:02

HKU media

Midas (22), HKU Media, student Image and Media Technology hku.nl/midas Midas is twee keer toegelaten tot IMT, de tweede keer ging hij ook echt.

Op dit moment bouwt hij het complete decor voor een animatiefilm – in zijn kamer.

Ik was al toegelaten voor IMT, maar in de zomervakantie ging ik twijfelen. Ik dacht, oké, ik ben nu achttien, dus dan ben ik tweeëntwintig en afgestudeerd.

Toen raakte ik in paniek van ‘wil ik dit wel’. Niet zozeer ‘wil ik wel een toekomst in de kunsten’; de paniek was dat je voor één ding wordt opgeleid en dat de rest van je leven gaat doen.

Dus dacht ik: ik ga lekker Media en Cultuur op de universiteit doen, dat is veel breder. Daar ben ik toen voor de studentenvereniging in de promotiecommissie gegaan, die alle filmpjes en posters enzo maakte. Maar in de loop van het jaar kwam ik erachter dat ik dat veel leuker vond dan studeren.

658106 HKU 2014 v1.indd 9

Toen besloot ik om weer toelating te doen, omdat de opleiding dus toch wel bij me aansloot. Film, animatie, fotografie … dat had ik in die promotiecommissie allemaal aangeraakt, en dat komt in deze studie samen.

Mijn beeld dat je voor één ding wordt opgeleid klopte dus ook helemaal niet.

Je kunt ergens lead designer worden, je kunt van die Lucky TV-filmpjes maken, je kunt visuals maken op allerlei plekken … eigenlijk kun je hiermee juist alles doen wat je wilt. Je zou kunnen zeggen: je bent vormgever van bewegend beeld. Hoewel het eerste jaar heel veel om stilstaand beeld draait, dat is een basis voor ons. Maar in principe word je geen dtp’er bij een tijdschrift ofzo. Videoclips, leaders en trailers bijvoorbeeld, zijn wel typisch IMT.

/ 9 /

07-10-14 10:02

Dit jaar heb ik geleerd dat het gaat om de tools die je worden aangereikt en het verhaal dat je zelf wilt vertellen, veel meer dan om de techniekjes. Voor een opdracht heb ik bijvoorbeeld tien vrienden en kennissen gefotografeerd en gevraagd of ze een geheim met mij wilden delen.

Vervolgens maakte ik een foto, en daaroverheen tekende ik op een transparate sheet dat geheim.

Iemand was bang voor de dood; hij stond neutraal op de foto, maar achter hem had ik de dood getekend, met een kap en een zeis.

Ik vind het leuk om met zo’n project bij te dragen aan een groter geheel, het draait niet zozeer om mijn ego als interessante kunstenaar. De meeste mensen hier zijn zo. Dat is gerelateerd aan het werkveld: deze studie is redelijk praktisch en toegepast. Motion graphic designer willen veel mensen bijvoorbeeld wel worden. Dan maak je de dingen die je niet kunt filmen, maar die je echt moet knutselen met je beeld. Dat kunnen special effects zijn, maar ook titelsequenties, teksten, animaties enzovoort. Het moet dus altijd al bij iets aansluiten.

658106 HKU 2014 v1.indd 10

07-10-14 10:02

Ik vind het heel erg leuk aan deze studie dat je zoveel dingen uitprobeert.

Het is echt een soort ontdekkingstocht.

Wat wij nu vooral leren is om met concepten te werken, dat heeft ook al een beetje met je rol later in het werkveld te maken. Je bent er voortdurend mee bezig dat alle elementen op elkaar aansluiten, dus de vorm, de inhoud en de context en het publiek. We moesten laatst voor het maken van een filmpje met zo’n concept werken. Nou, het project duurde acht weken, en volgens mij zijn we vijf weken bezig geweest om het conceptdocument op orde te krijgen. En die leraar ons maar terugsturen. Dat was wel een hele goeie.

Niet van ‘jaaa, het klopt nog niet helemaal, maar dat zien we dan wel’.

Dat je op zo’n geconcentreerde manier na leert denken en het leert relateren aan jezelf, betekent sowieso dat je de regisseur van je eigen opleiding bent.

Er zijn wel honderd routes die je kunt uitzetten, en dat mag je helemaal zelf doen. Daar word je wel in ondersteund door docenten, trouwens. Ze bevragen je als maker: welke dingen inspireren jou, welke werkwijzes vind jij fijn?

Dus: hoe ga ik dat pad voor mezelf uitstippelen? Het is denk ik ook belangrijk dat je je bewust bent van het werkgebied, dat je weet waar jij iets toe kunt voegen.

658106 HKU 2014 v1.indd 11

HKU media

In zo’n brede studie is het wel belangrijk dat je duidelijk kiest. Je kunt je ook wél meer richten op de technieken en dan in twee of drie dingen heel goed worden. Maar in allebei de gevallen heb je besluitvaardigheid nodig. Als ik iets heb afgerond waarvan ik zelf weet dat het goed is, en waarvan andere mensen ook zeggen ‘wow, dat is cool’ ... dan voel ik echt een kick. Ik ben ook wel gericht op die publieke opinie.

Dat past goed in het toegepaste element van deze studie denk ik; je maakt het voor mensen. Ik vraag me zelfs af, als ik twee dingen maak, en met het een ben ik zelf blij maar iedereen haalt zijn schouders erover op, en het andere vind ik zelf matig maar iedereen zegt ‘wow!’ - ik denk dat ik dan toch blijer ben met dat tweede. Maar dat is niet per se erg. Want - dan heb je gecommuniceerd. Toch? [lacht]

JOOST SWARTE

Joost Swarte heeft wel een deur voor me geopend dit jaar.

Hij tekent in een soort Kuifje-stijl en hij is ook grafisch vormgever, en die twee combineert hij. Dat gaat ook weer over: niet het mooie tekeningetje is belangrijk, maar hoe je het inzet en welk effect dat heeft. Daarin is veel meer mogelijk dan ik wist.

07-10-14 10:03

ANNEMEE

658106 HKU 2014 v1.indd 12

07-10-14 10:03

HKU media

Annemee (19), HKU Media, student Photography hku.nl/annemee

Toen Annemee als puber foto’s wilde maken, haalde ze allerlei stunts uit met een flutcameraatje omdat ze geen geld had voor een spiegelreflexcamera.

Vijf jaar later heeft geen énkele camera nog geheimen voor haar.

In het begin had ik er niet echt benul van dat een foto meer kon zijn dan alleen mooi. Ik had kwalitatief wel goede foto’s, maar daar hield het mee op. Communiceren, dat was dus mijn belangrijkste leerpunt dit jaar; zorgen dat mensen je foto snappen. Voor mij ziet dat eruit als één grote puzzel.

En dan moet je de stukjes zo ordenen dat het in elkaar past. Wat bijvoorbeeld het verschil is tussen ‘gewoon een mooi portret’ en een portret met een diepere laag ... dat vind ik moeilijk te benoemen. Als het een sterk portret is met meerwaarde, dan zie je dat gewoon.

Dan is er iets gevangen. Een bepaalde lading in een blik. Of een eigenschap, een bepaalde kwetsbaarheid, die door de foto naar voren wordt gehaald.

658106 HKU 2014 v1.indd 13

Over de toelatingen bij verschillende academies was ik zo panisch. Dan dacht ik ‘oh, het is niet goed genoeg, ik meld me maar ziek’, en dan ging ik niet. Ik zat ook best wel in mezelf, ofzo.

Beetje triest, eigenlijk. Bij HKU had ik samen met een vriend afgesproken ‘oké, we gaan het gewoon doen.

Als het niet lukt nemen we een tussenjaar’. En toen werden we aangenomen. [lacht] Het was hier superrelaxed en fijn, je zat gewoon in een lokaal en je kon vragen stellen enzo. HKU heeft als het ware een soort hand naar me uitgestoken, me uit mijn schulp getrokken. Dus ... ik vind het heel fijn dat ze dat hebben gedaan.

/ 13 /

07-10-14 10:03

Bij Narratief, een vak waarbij je verhalende foto’s moest maken, heb ik het meest geleerd. Je moest het hebben over iemand die dichtbij je stond en daar een boekje over maken.

Nou – dat faalde echt enorm. Ik had mijn broertje genomen. Hij doet aan topsport, en in die tijd had hij geen tijd voor vriendjes. Dus ik wilde twee lagen maken: eenzame foto’s op school, en dan die topsport. Maar dat klopte helemaal niet; mijn broer heeft namelijk wel veel vrienden. Dat was dus al niet authentiek.

Mieke, de docent, ging heel fel met me in discussie. Huilen, nee, dat heb ik daarna op de wc gedaan. [lacht] De blokken daarop heb ik wel gehuild in de les trouwens. Iedereen doet dat, dus je natuurlijke barrière verdwijnt.

Echt waar. [lacht] Ja, dan loop je tegen zo’n grens aan, dat je het even niet meer ziet. Maar daarna heb je wel iets geleerd. Je gaat gewoon een nieuw gebied in, eigenlijk.

/ 14 /

Daarna heb ik een tweede boekje gemaakt voor Mieke wat wél goed is beoordeeld. Dat gaat over Tilly, een oude vrouw met Alzheimer die nog thuis woont en verzorgd wordt door haar man. Je kan haar niet regisseren. Dus dan moet je roepen: [bromt] ‘Tilly!’ [hoog stemmetje] ‘Tilly!’, en op eentje reageert ze. Ik ben tien keer langs geweest, heb veel in de klas laten zien; langzaam werd het van een enorme stapel foto’s een dummy met alleen de beste. Dus je moet breed werken, je openstellen voor kritiek, dat proces echt doorlopen. Ik heb eigenlijk een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Terwijl je dat pas achteraf beseft: ‘oh wow, dit is er gebeurd’.

658106 HKU 2014 v1.indd 14

07-10-14 10:03

HKU media RICHARD MOSSE

Richard Mosse heeft foto’s gemaakt met een infraroodcamera, van de oorlog in Congo. Zo kijk je ineens op een andere manier naar dat probleem. Hij is geen ‘gewone’ journalistieke fotograaf, maar iemand die nog iets dóet met het onderwerp. Die lading was er natuurlijk allang, maar die weet hij zichtbaar te maken door zijn keuzes.

Omdat ik vroeger zo in mezelf zat was het ook moeilijk om te communiceren, denk ik. Ja - dát is er gebeurd dit jaar.

Ik ben meer naar buiten getreden.

Ik laat nu ook meer werk zien, vraag aan mensen ‘wat vind je hiervan?’

Ik vind het wel heel eng nog, echt. [lacht] Maar ja, dat is wel een persoonlijke ontwikkeling waar ik de rest van mijn leven wat aan kan hebben.

Je moet op deze opleiding sowieso helemaal in jezelf kruipen, om te zien hoe jij werkt. Je moet een soort kern ontdekken van jouw verhaal, de manier waarop jíj de dingen registreert.

Want dat maakt het bijzonder. Dat is die diepere laag. In die zin is alles wat je maakt een zelfportret.

Elke keer doorbreek ik opnieuw zo’n grens, en dan kijk ik weer opnieuw naar het vak. En dan denk ik ‘nu weet ik echt niet meer wat ik nu precies hiermee wil gaan doen’. Het lijkt me heel tof om kleine, kortdurende opdrachten te doen voor bijvoorbeeld kranten, dus journalistieke fotografie.

En dan daarnaast af en toe een lang project voor eigen, vrij werk, zoiets als nu met Tilly. Echt documentairefotografie. Ja, dat hoop ik nú, hè.

Morgen kan het weer iets anders zijn. [lacht]

/ 15 /

658106 HKU 2014 v1.indd 15

07-10-14 10:03

658106 HKU 2014 v1.indd 16

07-10-14 10:03

WEES JE EIGEN WEGWIJZER Laura Roncken (32) studeerde in 2010 af aan de faculteit Kunst, Media & Technologie (Audiovisuele Media (AVM) Regie Documentaire).

Met studiegenoot Jolien Steenman richtte ze documentairebedrijf Het Filmfort op; daarnaast werkte ze steeds binnen een organisatie.

Na vier jaar maakt ze nu opnieuw de balans op tussen artistiek werk en werk ‘voor het geld’.

Waarom heet je bedrijf Het Filmfort, waar staat dat voor?

We willen een bedrijf zijn waarbinnen van begin tot eind ideeën tot stand komen, in een veilige omgeving, zeg maar. Vandaar dat fort. In eerste instantie wilden we ook alleen documentaires produceren, en kijken of we dingen konden doen voor maatschappelijke organisaties. Maar inmiddels doen we ook veel andere opdrachten.

Was dat uit pure noodzaak?

Ja, en daar hebben we het de laatste tijd ook veel over. Ik ben ooit met AV begonnen vanuit een bepaalde geëngageerdheid.

Mensenrechten, dat soort onderwerpen – ik wil dingen aan de kaak stellen. Maar na de studie blijkt het behoorlijk lastig om daar vanuit te werken. Je kunt vaak geen fondsen vinden voor een documentaire, dus als je je geld met film wilt verdienen zul je ook een ander soort opdrachten moeten doen.

De documentaires maak je dan eigenlijk daarmee mogelijk.

Precies. En nu na vier jaar staan we daar bij stil: ‘shit, we hebben ook een aantal dingen gedaan die we gewoon niet zo leuk vonden’. Stap één als je merkt dat je met alleen documentaires geen geld kunt verdienen, is dat je alles aanneemt wat op je pad komt. Zoals bijvoorbeeld opdrachten van commerciële bedrijven die een ‘lekker snel’ filmpje willen. Sta je daar met een stel melige managers op de set. [lacht]

/ 17 /

658106 HKU 2014 v1.indd 17

Hoe ga je daarmee om?

Hiervoor heb ik drie jaar met jonge asielzoekers gewerkt, en daar kon ik die geëngageerdheid in kwijt. Maar bij die organisatie ben ik inmiddels

HKU media

alumni

gestopt. Ik sta nu op zo’n punt dat ik denk: misschien moet ik voor drie dagen per week weer een baan nemen, zodat ik in ieder geval twee dagen helemaal mijn eigen ding kan doen. Dat zie ik trouwens niet negatief, hoor!

Ik heb beter geleerd hoe ik het moet aanpakken – nu wil ik een nieuwe balans vinden die meer bij mij past. Dus niet dat ik met het Filmfort films moet maken die ik eigenlijk niet wil maken, om de films te kunnen maken die ik wél wil maken. We zijn nu ook een documentairefestival in Utrecht aan het opzetten, waar nieuwe makers een platform hebben. Want veel mensen in mijn omgeving lopen hier tegenaan.

Maar je ziet de nieuwe balans wel aan de horizon gloren?

Ja! Er komen ook zoveel momenten voorbij dat je denkt, het is echt de moeite waard. Ik zou het tof vinden als je, zoals bij Movies that Matter, je documentaire als lesmateriaal in kunt zetten.

Dat thema over vluchtelingen bijvoorbeeld.

Wat ik vaak zie is dat mensen negatief naar vluchtelingen kijken, bijvoorbeeld dat ze hier alleen maar komen voor het geld. Ik zou het mooi vinden als wij een documentaire over vluchtelingen maken die dat beeld, ook al is het maar een klein beetje, verandert. Ik vind het ook jammer als ‘documentaire’ een moeilijk, arty-farty imago heeft. Documentaire als middel om een ander beter te begrijpen. Dat is het ultieme doel.

Dus het is absoluut de moeite waard – maar wat moet je wel weten als aankomend student?

Ik denk vooral dat je tijdens je opleiding het al concreet moet maken. Duidelijke stages, weten welke kant je op wilt. Maar je ontkomt er niet aan dat je dat pad na de opleiding nog moet aanscherpen. Eerst neem je als een razende werk aan om rond te komen, daarna kun je meer gaan verdiepen en kijken welke kant je nu precies op wilt. En dat kun je ook alleen maar doen ‘voor het echie’, in het werkveld.

Maar uiteindelijk komt het wel goed.

Toch nog een happy end.

Ja, gelukkig wel. [lacht]

07-10-14 10:03

Geeft ideeën vleugels Als HKU-student werk je in onbegrensde vrijheid: vrij vliegen, noemen wij dat.

Al doende leer je zo je eigen kracht te ontdekken en ontwikkel je een unieke eigen blik. Daarbij sta je ook met beide benen op de grond: je blijft reflecteren op je visie, staat middenin de maatschappij en kijkt goed om je heen. Daardoor inspireer je mensen in andere sectoren, zoals de creatieve industrie, scholen en het bedrijfsleven, om vernieuwend om zich heen te kijken.

Je beelden en ideeën communiceren en zetten aan tot innovatie. Met je unieke, onbeperkte artistieke blik, én je vermogen om anderen daarin mee te nemen, vorm jij een brug naar nieuwe mogelijkheden.

Wil jij je vleugels uitspreiden en anderen leren vliegen?

Uitgebreide informatie over de beeldende kunstopleidingen vind je op hku.nl/beeldendekunst

658106 HKU 2014 v1.indd 18

Fine Art B Fine Art, croho 39110

Ben je beeldend ingesteld, gedreven, nieuwsgierig, kijk je kritisch naar de wereld en zit je vol met ideeën?

Misschien is de opleiding Fine Art dan iets voor jou.

Je leert jouw ideeën te ontwikkelen, te sturen en uiteraard om te zetten in beeldend werk. Dit kan zijn in de vorm van digitale media, schilderen, beeldhouwen, grafiek, tekenen, intermedia en alles daartussenin.

Fine Art and Design in Education voltijd B Fine Art and Design in Education (vt), croho 39100

Bij deze docentenopleiding is er grote aandacht voor jouw eigen beeldende ontwikkeling. Zo ben je niet alleen kwalitatief hoog opgeleid als docent, maar maak je zelf ook beeldend werk van een hoog niveau.

Na de opleiding kun je (interdisciplinair) lesgeven als vakleerkracht in het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, beroepsonderwijs, hoger beroepsonderwijs, volwassenenonderwijs en in de buitenschoolse kunsteducatie.

/ 18 /

07-10-14 10:03

HKU beeldende kunst Fine Art and Design in Education deeltijd B Fine Art and Design in Education (dt), croho 39100

De deeltijdopleiding is bedoeld voor mensen met een bachelorgraad in de beeldende kunst die willen lesgeven, maar een (eerstegraads) onderwijsbevoegdheid missen. Beeldend kunstenaars en ontwerpers kunnen zo in twee jaar hun onderwijsbevoegdheid halen zonder beeldende vakken te volgen.

/ 19 /

658106 HKU 2014 v1.indd 19

07-10-14 10:04

NYNKE

658106 HKU 2014 v1.indd 20

07-10-14 10:04

HKU beeldende kunst Als meisje van twaalf werd Nynke gegrepen door Andy Warhol, die haar liet zien dat er meer was dan het kleine dorp waar ze vandaan komt. Nu maakt ze een ontdekkingsreis in Utrecht.

Hiervoor heb ik een mbo-opleiding gedaan, Restauratie/Decoratie. Dat was vrij eenduidig: we gaan nu dit doen, en die techniek aanleren. Wat ik graag wilde was eigen ideeën ontwikkelen en dingen uitproberen. Op deze opleiding kan dat gewoon, je mag experimenteren. Natuurlijk krijg je in opdrachten wel het een en ander aangereikt, maar verder mag je daarmee doen wat je wilt. Het belangrijkste is dat je verschillende stappen maakt. Je kunt een idee hebben, ‘nou, dit is mijn idee, dat ga ik zo en zo uitvoeren’, en that’s it. Maar je wordt juist geprikkeld om verschillende dingen te proberen, om veel meer lijntjes uit te zetten en niet op één ding te blijven hangen.

Op mijn oude middelbare school was er weinig aandacht voor kunst en cultuur, en kon ik niet de dingen doen die ik interessant vond.

Dus ik stond een beetje stil, ofzo. Dan is het hier stukken beter!

658106 HKU 2014 v1.indd 21

Nynke (25), HKU Beeldende Kunst, student Fine Art and Design in Education hku.nl/nynke Dat je zo’n zoektocht kan maken in je eigen hoofd is voor mij dus nieuw.

Het belangrijkste wat ik dit jaar heb geleerd, is dat je steeds stappen verder moet denken. Nooit je hoofd stil zetten. Dat gaat ook automatisch, hoor.

Doordat ze je kritisch bevragen op je denkproces, doordat je heel veel musea moet bezoeken en wordt uitgedaagd van ‘kijk eens wat hier nog allemaal is’.

Het gaat de hele tijd om de koppeling van bijvoorbeeld een thema aan jezelf, en je onderzoek daarin.

/ 21 /

07-10-14 10:04

Als je door een museum loopt is het makkelijk om te denken ‘dit kan mijn neefje van twee ook’. Dit jaar heeft me een heel open houding gegeven wat dat betreft. Dat is wel ook meteen het lastige: want wanneer is het dan goed wat ik maak? Toen ik met dat ingestorte ding aankwam, vroeg de werkplaatsassistent: “Zou je het in een andere context kunnen plaatsen? Zou je er iets aan toe kunnen voegen?” Daar ging ik toen mee verder. Dus het gaat erom dat je een proces doorloopt en keuzes bewust maakt.

Daarom kan je tweejarige neefje dat ook niet.

We hebben een vak Ruimtelijke Vormgeving gehad, daar kregen we de opdracht om tussen twee thema’s te kiezen: ‘spel’ en ‘shelter’ (of ‘schuilplaats’).

Ik had shelter gekozen. Mijn gedachte was dat je lichaam eigenlijk zelf al een shelter is voor alle prikkels die je van buitenaf krijgt, maar dat dat tegelijk ook beklemmend kan zijn. Maar ik liep vast omdat ik alleen maar met klei bezig was; ik beperkte me tot één materiaal en daardoor gebeurde er te weinig in mijn hoofd.

Halverwege het blok dacht ik ‘er moet iets gebeuren’. Toen ben ik groter gaan werken, met gips en kaarsvet gaan experimenteren. En op een gegeven moment had ik iets gemaakt dat eigenlijk mislukte en in elkaar stortte. Ja, en dan heb je er al voor vijftig euro gips ingestoken, hè.

Maar toen ben ik mijn vak Fotografie erbij gaan betrekken, en heb ik dat kapotte ding gefotografeerd als stilleven.

De leraar vond het goed dat ik verder was gaan zoeken. En vooral dat ik niet de moed had opgegegeven, maar er weer iets positiefs uitpakte en daarop doorging. Nadat ik een beetje was afgekoeld. [lacht]

658106 HKU 2014 v1.indd 22

/ 22 /

07-10-14 10:04

HKU beeldende kunst

Het lesgeven is er een beetje ingeslopen.

Een goede vriendin zat op de docentenopleiding, en zij was er heel positief over. Ik vind het leuk om, naast die zoektocht naar binnen, dat ook uit te dragen zeg maar. Als docent moet je heel veel dingen kunnen uitleggen. Dat vind ik moeilijk, maar wel ’leuk moeilijk’. Vanbinnen heb ik natuurlijk enorm die drive, mijn hele leven al.

Maar het lijkt me ook wel fijn voor mezelf als ik, juist door het bij jonge mensen naar boven te halen, kan benoemen wat dat dan precies is.

ANNE WENZEL

Wat ik mooi vind aan het werk van Anne Wenzel is de grimmigheid in contrast met iets heel kwetsbaars. Ik denk dat zij er ook lang over gedaan heeft om haar techniek te ontwikkelen. Dat haar werk instortte en ze dacht ‘maar ik had toch lijm gebruikt?’ [lacht] Uiteindelijk kun je dat soort dingen dan juist bewust inzetten.

/ 23 / Op mijn schouwblaadje stond: ‘je bedachtzaamheid is je kracht en tegelijkertijd je valkuil’. Je leert hier niet alleen iets over je werk, maar ook over jezelf als persoon.

Die zoektocht steeds verder ontwikkelen en uit kunnen drukken in mijn werk of het lesgeven, dat lijkt me eigenlijk een heel mooi leven. Ik hoef verder niet rijk en beroemd te worden ofzo. [lacht] Wat ik dan aan de wereld toe zou kunnen voegen ... poeh. Misschien is het die bedachtzaamheid wel, een bepaalde fijngevoeligheid, die ik toe te voegen heb. Ik vind de wereld vaak best hard, iedereen heeft meningen over alles. En ik weet nog helemaal niet hoe – maar íets zou ik daar wel tegenover willen stellen.

658106 HKU 2014 v1.indd 23

07-10-14 10:04

Boven ‘Je moet nog verder’ 190x245 cm - 2014 Onder ‘Laat me hier’ 130x190 cm - 2013’

658106 HKU 2014 v1.indd 24

07-10-14 10:04

alumni

Hoe heb jij het voor elkaar gekregen dat je zo vaak exposeert?

Tot nu toe heb ik het geluk dat ik regelmatig exposities aangeboden krijg. Dat is eigenlijk vanaf mijn afstuderen al. Nu is het absoluut niet zo dat ik daarnaast niet hoef te werken: [lacht] ik heb nog gewoon bijbaantjes.

Eind vorig jaar kon ik mijn atelier nauwelijks meer betalen en was alles op. Maar gelukkig kwam er in januari een expositie waar ik ineens zeven dingen verkocht – en nu zit het weer goed. Inmiddels heb ik er redelijk vertrouwen in; ik weet dat er altijd wel weer wat aankomt, alleen niet wanneer. Ik heb toen ook meteen een stapel spielatten gekocht, dat ik even het gevoel heb dat ik vooruit kan.

Er komt in ieder geval steeds iets nieuws.

Hoe heb je dat opgebouwd?

Je wordt vooral voor exposities enzo gevraagd door mensen die je al kennen of eerder ergens anders hebben gezien. Daar kan soms ineens twee jaar tussen zitten, dat ze je al in de gaten aan het houden zijn ...

Eva Spierenburg (27) studeerde in 2009 af aan de faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving (Fine Art).

Ze exposeert regelmatig en werd geselecteerd voor prestigieuze trajecten, zoals een verdiepend jaar aan de Rijksakademie. Haar werk levert haar genoeg op om materiaal en een atelier te betalen, maar nog niet om rond te komen.

Je hebt gewoon fans, eigenlijk.

Ja. [lacht] Dat is heel raar. En hartstikke goed, ja. Hm. Het zal ongetwijfeld ook aan mijn werk liggen, dat dat bij een bepaald publiek in de smaak valt. En dat het ... ja, gewoon sterk werk is.

/ 25 /

658106 HKU 2014 v1.indd 25

Volgens mij praat ik met een succesvolle kunstenaar. Hoe zie jij dan het feit dat je daar toch niet helemaal je broodwinning van kunt maken? Vind je dat onrechtvaardig, terwijl je zo hard werkt?

Ik vind niet dat ik jarenlang gesubsidieerd moet worden ofzo. Maar de maatschappelijke ontwikkelingen nu, dat het vaak als een leuk dingetje erbij wordt gezien, dat maakt me wel kwaad. Laatst was ik bij iemand die een bedrijfje ging opzetten en die zei: ‘ja, nee, ik ken ook niet echt ondernemers’. Dan denk ik, hallo, wat denk je, dat wij het een beetje voor de lol erbij doen? [lacht] Ik wil serieus genomen worden.

Uiteindelijk wil ik door middel van verkoop en dergelijke, van mijn bedrijf als kunstenaar kunnen leven. Dat draait wel om een soort van netwerken. Niet met iedereen vriendjes proberen te worden, maar wel met mensen gaan praten omdat jij oprecht geïnteresseerd bent.

HKU beeldende kunst

ALTIJD GENOEG SPIELATTEN

En stel, je wordt geen Damien Hirst, dus periodes dat je veel werk verkoopt blijven zich afwisselen met periodes dat je geen spielatten meer kunt kopen. Zou je dat eindeloos volhouden?

Eindeloos klinkt wel heel lang. [lacht] Maar ik kan me niet voorstellen dat ik iets anders wil, dus het zal wel moeten. Ik hoef ook niet rijk en beroemd te worden ofzo. Gehypt worden, dat is misschien even leuk, maar het is denk ik heel slecht voor je artistieke ontwikkeling. Dan moet je steeds hetzelfde trucje doen.

Wat moet iemand in zich hebben om dit te kunnen, en heb je tips voor mensen die dit ook willen?

Wat heel belangrijk is, is dat je jezelf blijft oriënteren op de wereld om je heen en op de kunstwereld. En dat je de feedback die je daaruit terugkrijgt ook serieus neemt en jezelf blijft verbeteren. Ik bedoel: er zijn heel veel galeries en instellingen, en het is goed om te weten waar je jezelf aan kunt relateren.

Dat je daar kennis van neemt, in plaats van dat je denkt: zij moeten mij maar ergens plaatsen.

Je bewust zijn van waar je deel uitmaakt en wat je plek daarin is; als echte professional hoort ook dat bij je vak, denk ik. Ja. Met terugwerkende kracht is dát het ondernemerschap dat ik op HKU heb geleerd.

07-10-14 10:04

Elk moment een eigen blik We leven in een snelle wereld; vaste waarden en inzichten verschuiven elke dag.

Als designer hobbel jij daar niet achteraan, maar houd je het overzicht, waardoor je steeds een nieuwe, frisse positie kunt kiezen. Je ontwerpt in contact met de wereld ĂŠn met jezelf. Daardoor kun jij in elke situatie met een passend, maar ook authentiek en vernieuwend ontwerp komen. Je leert boven de verschillende vakgebieden staan, zodat je kunt zien welk medium je wanneer nodig hebt. Je flexibiliteit en scherpe blik maken van jou een ontwerper van de toekomst. Want alleen wie steeds vanuit een eigen oogpunt creĂŤert, kan nieuwe mogelijkheden zien.

Uitgebreide informatie over de Designopleidingen vind je op hku.nl/design

/ 26 /

658106 HKU 2014 v1.indd 26

Product Design

Fashion Design

B Design, croho 39111

B Design, croho 39111

Binnen de Bachelor of Design in Product Design ontwikkel je jezelf tot een creatief denkende, onderzoekende en ondernemende ontwerper.

Je ontwikkelt je eigen visie op productontwerpen. Daarvoor is interactie met je docenten en medestudenten essentieel. De studie belicht het ontwerpvak vanuit verschillende benaderingen namelijk: ontwerpen vanuit signatuur, materiaal, concept, interactie en functioneel gebruik.

Je leert vaardigheden om te werken met verschillende materialen en technieken.

Onderzoek naar het werkgebied van productontwerpen, culturele en maatschappelijke ontwikkelingen, materiaal en gebruikers speelt een belangrijke rol in de studie.

De Bachelor of Design in Fashion Design leidt je op tot modeontwerper, ontwerpstylist en modecommunicator (fotostylist, moderedacteur of prognosedesigner).

Je leert vernieuwende mode ontwikkelen in de praktijk.

Je onderzoekt en experimenteert veel en leert vanuit een idee te werken naar een passend ontwerp en product.

Je leert jouw visie omzetten in een ontwerp. Hiervoor doe je veel onderzoek naar vorm, materiaal en kleur. Je leert mode- en dessinontwerpen, zowel experimenteel als vakgericht. Je krijgt vakken als modetekenen, presentatie, prognose, modetechnologie, cultuurstudies en computerontwerpen.

07-10-14 10:04

HKU design Vanuit je persoonlijke visie lever je een bijdrage aan nieuwe modebeelden.

Je experimenteert veel, maar doet ook theoretisch onderzoek. Na het tweede studiejaar kun je kiezen voor Fashion Design of Fashion Communication.

658106 HKU 2014 v1.indd 27

Spatial Design B Design, croho 39111

De studie Bachelor of Design in Spatial Design geeft je de mogelijkheid om je te ontwikkelen als ruimtelijk ontwerper die een eigen kijk heeft op vragen over interieurs, architectuur, stedelijke en landschappelijke ruimte.

Tijdens deze studie leer je ontwerpoplossingen te vinden voor vraagstukken met betrekking tot interieurarchitectuur, urban design (stedelijk ontwerp) en landschap.

Je ontdekt je eigen kwaliteiten en sterke kanten door te werken aan zeer diverse projecten. Je leert de opdracht te onderzoeken, te analyseren en je eigen visie te ontwikkelen. Hiermee kun je een bijdrage leveren aan de gebouwde omgeving en het landschap.

Bij de beeldende colleges leer je tot oorspronkelijke concepten en ontwerpoplossingen te komen. Tijdens theoretische vakken ontwikkel je vakkennis, culturele kennis en technische vaardigheden.

Daarnaast leer je een eigen visie te presenteren en toe te passen in verschillende situaties.

/ 27 /

07-10-14 10:04

SOPHIE

658106 HKU 2014 v1.indd 28

07-10-14 10:04

HKU design Als kind verbouwde Sophie al elke week haar kamer. Na het mbo wist ze dat ze meer wilde dan leuke meubels uitzoeken; nu leert ze hele ruimtes naar haar hand zetten.

Mijn missie is om ruimtes te creëren die iets losmaken bij mensen. Dat als ze bijvoorbeeld een nieuwe ruimte binnenkomen, ze verrast of verbaasd worden.

Ik zou soms ook best een ruimte willen maken waar mensen zich lekker in voelen, hoor, maar dat is eigenlijk juist wat ik een beetje los probeer te laten.

Hiervoor heb ik een mbo-opleiding gedaan, Interieurvormgeving, daar was ik veel bezig met ‘lekkere sfeertjes’ neerzetten. En ik wilde juist graag deze opleiding gaan doen omdat ik me dan verder kan ontwikkelen in het artistieke. Dat je ook leert begrijpen waaróm je bepaalde dingen doet. Deze opleiding geeft een achtergrond aan je denken.

Sophie (23), HKU Design, student Spatial Design hku.nl/sophie

Ik ben bijvoorbeeld bezig geweest met een project om een tentoonstellingspaviljoen te ontwerpen. Daar had ik een enorm contrast gemaakt tussen binnen en buiten. Van buitenaf was het heel minimalistisch, bijna een kubus wat er stond. En als je naar binnen liep werd je helemaal overweldigd door foto’s.

Foto’s op alle muren, er kwamen dingen uit de wanden en de vloer naar je toe.

Die vorm wil ik beheersen: alle factoren waarmee je ruimtes kunt beïnvloeden en wat je daarmee bij mensen wakker roept. Dat drijft mij echt enorm.

/ 29 /

658106 HKU 2014 v1.indd 29

07-10-14 10:04

Ik denk dat als je een ruimte inloopt, je negen van de tien keer helemaal niet doorhebt hoeveel er over is nagedacht of hoe die is ontstaan. Veel mensen zullen misschien wel onbewust beïnvloed worden door de sfeer van een gebouw of een buitenruimte, maar het niet bewust meekrijgen. Ja, waarom vind ik het zo leuk om met iets bezig te zijn dat mensen uiteindelijk niet bewust beleven?

Ik vind het interessant dat wat je aan het maken bent, altijd te maken heeft met hoe mensen het gaan ervaren, hoe onbewust dan ook. Je manipuleert de wereld waar we ons doorheen bewegen.

Bijvoorbeeld, je hebt een halfronde trap, zo’n ‘arena’. Nou, stel, je maakt tussen de treden een aantal verticale stroken en die vul je op met gras. Dan is het ineens niet alleen meer een trap, maar ook een plek om lekker te zitten lunchen, en gaan mensen die treden als hangplek gebruiken. Alleen maar door een paar stroken groen. Dat vind ik heel erg fascinerend. Je zou daar misschien ook op kunnen anticiperen door flexibel te ontwerpen, waardoor mensen op verschillende manieren gebruik kunnen maken van een gebouw.

/ 30 /

ANISH KAPOOR

Anish Kapoor is een beeldend kunstenaar die veel bezig is met ruimte. Het lijkt alsof zijn objecten uit de ruimte groeien, niet zomaar neergezet zijn. Dat heeft mij laten zien dat als je bezig bent met ruimtelijk vormgeven, je niet alleen bezig bent met objecten, maar ook met de hele ruimte daaromheen. Die twee moet je leren samenvoegen.

658106 HKU 2014 v1.indd 30

De school sprak me totaal niet aan, de allereerste keer dat ik op de open dag kwam.

Ik dacht: pfoe ... hier ga ik echt niet aan beginnen. [lacht] Toch ben ik een jaar later teruggekomen om toelating te doen. Ik wilde me echt graag verder ontwikkelen – nou, dat is behoorlijk gelukt dit eerste jaar. Er zit al wel een kleine technische, architectonische basis in, zodat je weet waar je mee bezig bent en niet bijvoorbeeld een constructie bedenkt die helemaal niet kan. Maar het gaat er vooral om dat je vrijer wordt in je manier van denken en je concepten. Dat merk ik ook aan mezelf. En die rommelige sfeer en die graffiti op alle muren, dat inspireert me nu juist. [lacht]

07-10-14 10:04

HKU design Uiteindelijk gaat je ontwerp altijd naar een architect, of naar een constructeur. Dus het is eigenlijk nog abstracter, nog meer visionair.

Eigenlijk zoals een regisseur: je hebt een visie voor een ruimte, en anderen voeren dat mee uit. Dat ik dat wilde worden wist ik nog niet als klein meisje, nee. [lacht] Toen knutselde ik samen met mijn vader meubeltjes in elkaar in de garage. Het komt ook door deze studie denk ik, dat je steeds meer gaat geloven in je eigen visie als ontwerper.

Ik wil straks helemaal mijn eigen ding maken, en zelf de touwtjes in handen hebben. Dat ik een visie heb, en dat ook helemaal kan uitvoeren, en dat ik dan zie dat de ruimte uiteindelijk heel subtiel op mensen inwerkt, precies hoe ik het had bedacht ... hm, ja. Klinkt een beetje controlfreak-achtig, hè? [lacht] Met ‘beïnvloeden’ bedoel ik trouwens niet dat ik wil dat mensen op een bepaalde manier gaan denken ofzo. Het is eigenlijk subtieler. Dat iets wat in de ruimte aanwezig is, opgetild en vergroot wordt. En vervolgens mogen mensen in die ruimte ook iets heel anders gaan doen, bijvoorbeeld naar een tentoonstelling kijken. Maar dan zit ik wel op de achtergrond te gniffelen: ‘‘Jaaa, jullie voelen je nu een beetje zo, en dat heb ik gedaan, maar dat weten jullie niet.’ [lacht]

/ 31 /

658106 HKU 2014 v1.indd 31

07-10-14 10:05

658106 HKU 2014 v1.indd 32

07-10-14 10:05

alumni

Winde Rienstra (26) studeerde in 2010 af aan de faculteit Beeldende Kunst en Vormgeving (Fashion).

Haar vaak bijna architectonische ontwerpen trokken internationaal de aandacht; zo werd Lady Gaga gespot op haar Lego Shoes. Na vier jaar keihard werken broedt ze nu op een manier om haar naamsbekendheid ook financieel lonend te maken.

Hoe heb jij het na de opleiding aangepakt?

Ik heb allereerst een aantal cursussen gevolgd bij Cultuur en Ondernemen, waar je leert hoe je als creatieveling moet ondernemen, hoe je je bedrijf in de markt zet, enzovoort. Wat wel een goede zet was, is dat ik toen heb meegedaan aan de Green Fashion Competition en in de finale kwam. Daarna heb ik drie jaar lang elk halfjaar met een nieuwe collectie op de Fashion Week gestaan. De eerste show heb ik zelf gefinancierd, daarna kon ik met subsidies en sponsoren werken. Sowieso moet je er in de mode van uitgaan dat je eerst drie jaar bezig bent om je bedrijf op te zetten en naam te maken, en dat je dan misschien iets gaat verdienen.

Moet ik jou zien als een beeldend kunstenaar of wil je uiteindelijk ook een draagbare collectie maken?

Wat ik nu voor ogen heb is dat ik de collecties conceptueel en experimenteel wil houden, maar daarnaast een commerciëler schoenenlabel opzet. Ik wil de schoenen wel kunstzinnig houden. Natuurlijk moet je er wel op kunnen lopen. [lacht] HKU is een geschikte opleiding om die artistieke kant van de mode te onderzoeken. Voor het opstarten van mijn eigen bedrijf had ik wel het gevoel dat ik nog iets bij moest leren – maar de ínhoud van dat bedrijf, het stempel dat ik erop druk, is zo sterk doordat ik dat binnen de opleiding heb kunnen ontwikkelen.

/ 33 /

658106 HKU 2014 v1.indd 33

weer daar vandaan. Voor het ontwerpen blijft best weinig tijd over. Het zou eigenlijk tijd worden voor een personal assistant, maar dat zit er nog niet in. [lacht] Is het op dit moment dan ‘droge macaroni eten en sparen voor de volgende show’?

Het is nu niet per se heel makkelijk. Lady Gaga heeft mijn schoenen gedragen, hartstikke leuk, maar ik doe nog steeds boodschappen bij de Aldi. [lacht] Dus ik zit echt in de wachtkamer, zeg maar. Aan de ene kant is je werk al erkend, aan de andere kant kun je er nog niet van rondkomen. Het is ‘when, not if’: het gaat gewoon lukken, ik weet alleen nog niet hoe of wanneer. Wat me enorm positief heeft verrast is de aandacht die er voor mijn werk is; dat ik nu een show oversla, maar nog steeds gebeld wordt voor opdrachten. Daar doe je het voor.

HKU design

DE WACHTKAMER VOORBIJ

Dat is ook de brug die je aan het slaan bent: dat je zo’n naam bent dat je niet meer vergeten wordt. [enthousiast] Ja, hè? Dat is eigenlijk de volgende stap. Het allergaafste moment van mijn carrière tot nu toe is de tentoonstelling komend najaar waarvoor ik gevraagd ben. Dan krijg je een mail van het Brooklyn Museum, het tweede grootste museum van New York: ‘Mogen we je schoenen gebruiken voor een tentoonstelling?’

En dan blijken Gaultier, McQueen en Louboutin ook mee te doen.

Heb je nog een bemoedigend woord voor aankomend studenten?

Ja, het is gewoon superleuk om te kunnen maken wat je wilt! Om met je creativiteit bezig te zijn, en te proberen daar je geld mee te verdienen. Je moet echt doorzetten en niet opgeven, op een gegeven moment kom je ergens. Drive, ja, drive is ook weer zo’n woord ... maar die drive komt er natuurlijk uit voort dat je er blij van wordt. Zo blij dat je denkt: hier weegt niks tegen op. Ik móet dit gewoon doen.

Kun je iets vertellen over wat je allemaal doet?

Heel veel regelen. Je zit echt de helft van de tijd achter je computer. Daarnaast ben je bijvoorbeeld bezig met dingen naar je PR-bureau brengen, en als je een expositie hebt moet alles

07-10-14 10:05

Toegankelijke technologie voor iedereen Games, apps, sociale media. Ze veranderen onze maatschappij: wat we doen in onze vrije tijd, hoe we communiceren, leren en samenwerken. Technologie is een onmisbaar onderdeel geworden van het creatieve en sociale werkveld binnen entertainmentbedrijven, uitgevers, scholen, overheden, musea en jonge startups. Bij Games en Interactie ontdek je de mogelijkheden van deze technologieën: je gaat experimenteren, maken en vernieuwen. Je hebt toegang tot de nieuwste ontwikkelingen in het vakgebied en leert die te vertalen in de installaties, games, platforms en apps waar de maatschappij om vraagt. Ga jij de wereld mooier maken met jouw verrassende kijk op technologie?

Uitgebreide informatie over de Games en Interactieopleidingen vind je op hku.nl/gameseninteractie

Game Design

Game Development

B Creative Media and

B Creative Media and

Game Technologies, croho 30036

Game Technologies, croho 30036

Met een diploma op zak van de afstudeerrichting Game Design ben je welkom op verschillende functies binnen de game-industrie en (interactieve) spellenindustrie.

Je wordt game designer, producer, level designer, designer van interactieve spellen of ‘smart toys’.

Je kunt je specialiseren in games voor entertainment of ‘serious’ games waar je iets van kunt leren. Wat je ook kiest: je streeft altijd naar games die het vakgebied vooruit helpen omdat ze vernieuwend zijn.

Het diploma van de richting Game Development geeft je de mogelijkheid om aan de slag te gaan als creatieve en innovatieve developer (programmeur) in de gameindustrie. Jij bent degene die de game of app daadwerkelijk opbouwt met codetaal in de computer. Je zorgt dat alle onderdelen precies samenwerken zoals dat hoort (art, regels, muziek, spelersacties). Een secuur werkje én een zeer gewild beroep: de game studio’s in Nederland hebben een groot tekort aan goede developers.

/ 34 /

658106 HKU 2014 v1.indd 34

07-10-14 10:05

HKU games en interactie Interaction Design

Game Art

B Creative Media and

B Creative Media and

Game Technologies, croho 30036

Game Technologies, croho 30036

Bij Interaction Design leiden onze docenten je op tot ontwerper van interactieve tools, interfaces, services en play. Menselijke behoeftes staan daarin centraal.

Je werk is vooruitstrevend en bepaalt zo mede de toekomst van onze (technologische) maatschappij.

Een broodnodig beroep: webbureaus, technologiebedrijven, musea, uitgeverijen, scholen, pretparken, banken, de overheid … ze zitten allemaal te springen om deze bedenkers en vormgevers van hun toekomstige producten en diensten.

Afgestudeerd in Game Art? Dan kun je aan de slag als grafisch vormgever van games (game artist) in de game-industrie. Je maakt alles wat je ziet in een game: de karakters, de landschappen, de gebouwen. Maar ook de knoppen en scorebalken. Soms heb je een groot scherm tot je beschikking om waanzinnige werelden neer te zetten en soms moet je alles op het kleine scherm van een mobieltje zien te passen. Je werk gaat dus niet alleen om ‘mooi’, maar ook om ‘functioneel’ en ‘duidelijk’.

/ 35 /

658106 HKU 2014 v1.indd 35

07-10-14 10:05

PEER

658106 HKU 2014 v1.indd 36

07-10-14 10:05

HKU games en interactie Peer stond naar eigen zeggen jarenlang op een T-splitsing: leraar worden of toch games maken? In de applied games vond hij het ultieme antwoord.

Feedback is wat een gebruiker van een game terugkrijgt als reactie op zijn of haar acties, de kleine details waardoor je er helemaal in komt te zitten. Een kogel komt per ongeluk tegen de muur aan; die kogel kan verdwijnen, maar ook naar beneden vallen, of dat er een gaatje in de muur komt. Dit jaar ben ik door een heleboel verschillende dingen geïnspireerd, maar dit is wel een van belangrijkste: hoe verleid je, bijvoorbeeld door middel van feedback, een speler om jouw spel te spelen?

Dat denkproces leer je hier. Niet van ‘ik wil even leuk een spelletje gaan maken’, maar echt nadenken: wat wil ik met dit spel bereiken, hoe ga ik onderzoek doen? De belangrijkste vragen die HKU mij geleerd heeft om te stellen ... nou ja, de simpele vraag al: wat is een spel? Wat maakt een spel een spel, en waarom spelen we een spel? Wat wil je bereiken met het spel dat je maakt?

658106 HKU 2014 v1.indd 37

Peer (27), HKU Games en Interactie, student Game Design and Development hku.nl/peer Ik wil mezelf vooral gaan richten op applied games; niet alleen educatieve games voor scholen, maar ook toegepaste games, bijvoorbeeld voor de medische wereld, overheid en bedrijven.

Doordat ik eerst de pabo heb gedaan dacht ik in die termen. De didactiek en het onderwijskundige, en hoe leg ik dat in een spel. Maar, en dat heb ik ook dit jaar geleerd: eigenlijk kun je al van een ‘gewoon’ spel heel veel leren. De speler moet dingen ontdekken; hoe werkt iets, wat moet je doen? Dat kun je bewust inzetten als game designer.

/ 37 /

07-10-14 10:05

Wat het op school makkelijk maakt is dat je heel veel mensen hebt die je spel kunnen testen. Dus dan kun je meteen zien wat de ervaring van anderen is.

Doordat je dat hele proces doorloopt, leer je om als een designer naar dingen te kijken. Dat is misschien wel de kern.

Het pure design gaat over ‘wat moet een speler doen, wat voor gevoel wil ik hem geven als hij op dit knopje drukt?’

Met andere woorden: wat is de feedback als je iets doet wat wel of niet de bedoeling is?

Zelf kwam ik daarachter bij een project waar we voor het Openluchtmuseum een game gingen maken. Ik was de programmeur, en ik had met de Xboxcontroller gewerkt. Op het moment dat je over een waterplas heenging, ging je controller trillen. Ik dacht: dan geef je iets van feedback, dat is wel hip [lacht] – verder niet zo goed over nagedacht.

Toen het uiteindelijk gespeeld werd, ging iedereen die over zo’n waterplasje heenging, meteen terug. Want die controller trilde, dus ze dachten: dit is niet / goed. Daar merkte ik: over elk klein detail 38moet je nadenken. Waarom laat /je dit gebeuren en wat voor effect heeft dat op een speler?

/ 38 /

658106 HKU 2014 v1.indd 38

Misschien denk je: games maken, dan zit je achter je computer. Maar je bent juist heel veel met mensen bezig. Je moet ook samenwerken in teams. Dat valt me trouwens enorm mee, en dat komt denk ik vooral door de sfeer op school.

Heel open. Soms zit in zo’n team wel eens iemand die de kantjes er vanaf loopt. In het tweede blok hadden we een project waarvoor veel geregeld moest worden, en dan waren er mensen die niets van zich lieten horen. En ik zei dan heel snel: ‘Nou, dan doe ik het wel.’ Dat je zelf loopt te stressen omdat iemand anders zijn werk niet doet – dat is funest. Diegene moet daar ook zelf tegenaan lopen. Dus dat heb ik daarvan geleerd: doe wat je moet doen en laat mensen zelf hun eigen lessen leren.

07-10-14 10:05

HKU games en interactie

HKU ondersteunt je wel goed als je iets wilt ondernemen, vind ik: er is nu bijvoorbeeld een groepje dat een ruimte heeft gekregen binnen school, om te werken aan een game die straks echt wordt uitgegeven.

In mijn eigen game Deciball probeer ik alles wat ik tot nu toe geleerd heb toe te passen. Het is een bal waarmee je door een wereld stuitert die volledig reageert op muziek. Ik heb honderden play-tests gedaan. Daardoor zag ik bijvoorbeeld dat het balletje af en toe dood viel, dat was een bug. En iedere keer dat ik de telefoon bij mensen in handen gaf gingen ze er spontaan mee schudden.

Dus uiteindelijk heb ik dat ingebouwd: als je de telefoon schudt komt de bal weer los. Dat had ik zelf nooit bedacht.

Het hoogtepunt was toen ik laatst de game presenteerde op de Dutch Game Garden. Dat was heel spannend ... uh, leuk. [lacht]

TOWER FALL

Tower Fall vond ik tof dit jaar. Het is een indie platform­ game, pixel art, waarin je met vier spelers tegen elkaar kunt spelen. Je kunt pijltjes schieten, wegspringen, dashen enzo. Dat klinkt supersimpel, maar de feedback van die game is heel sterk. Daardoor word je er helemaal ingezogen.

Heel leerzaam ... en verslavend.

Er zijn twee dingen die ik altijd interessant heb gevonden. Het werken met mensen en onderwijs; en creativiteit, iets maken.

Mijn droom van kinds af aan was om leraar te worden, maar op de pabo voelde ik me te bekneld door het systeem waarbinnen je moest werken. Ik heb jaren van mijn leven op die t-splitsing gestaan. En op deze opleiding is de T-splitsing samengeklapt tot één weg: ik kan hier de perfecte combi maken. Mijn creativiteit kan ik kwijt in het maken van games, en die kant van iets overdragen, iets positiefs aan mensen geven, zit in de applied games. Daar ben ik echt ontzettend blij mee.

658106 HKU 2014 v1.indd 39

07-10-14 10:05

658106 HKU 2014 v1.indd 40

07-10-14 10:05

KIJKEN, DOEN, ROCKEN Tijmen Zonnevijle (34) studeerde in 2005 af aan de faculteit Kunst, Media & Technologie (Interaction Design). Met installaties voor grote opdrachtgevers als Diesel en Pepsi viel hij op; al vóór zijn afstuderen was zijn bedrijf tijmenrockt levensvatbaar. Naast commerciële klussen onderzoekt Tijmen in zijn eigen werk de grenzen van beleving.

Je zei net dat je door HKU goed bent opgevoed. Wat bedoel je daarmee?

Ze hebben me kennis laten maken met werk in opdracht. Dus niet dat je wel ziet of het ergens in een museum komt te hangen. Ik heb ook veel ideeën die te groot zijn om zelf te maken, financieel. Daar maak ik dan een begroting voor en wat schetsen, en die stel ik voor aan opdrachtgevers. Ik heb nog nooit één subsidie aangevraagd. Met commerciële klussen verdien ik mijn eigen subsidies.

Stel, je wordt gevraagd om bankiers met een dikke bonus te vermaken. Zou je dat doen?

Waar ligt de grens?

Nou ... je hebt de drie P’s, hè. Prestige, plezier en poen. Mijn commerciële klussen moeten in ieder geval twee van de drie hebben. Vaak word ik gevraagd om mijn technische kunde en mijn artistieke invalshoek. Dat is dan poen én plezier, want ik kan er toch een bepaald stempel op drukken. Ik maak bijvoorbeeld vaak gebruik van industriële hendels en robuuste interfaces.

Ook omdat ik weet dat het onverwoestbaar is. Zelfs als er vijf kinderen aan hangen. Dat is de beste test trouwens: kinderen eraan laten zitten. Ik test vaak met mijn dochter van acht, ook om te kijken of ze het snapt.

/ 41 /

658106 HKU 2014 v1.indd 41

Eigenlijk van ‘is het idee zo simpel dat je meteen snapt wat je moet doen’.

Ja. En er zit vaak nog een laag in die hoeft zij niet te snappen. Bijvoorbeeld wat ik voor het Centraal Museum heb gemaakt, Discontinuum, dat is vrij werk. Maar ook van dat werk wil ik dat het toegankelijk is, dat je niet eerst twee

A4tjes moet lezen om het te begrijpen.

Ze wilden graag dat ik iets met de surrealistische beeldcultuur ging doen, ik had daar niet zoveel mee. Maar in mijn onderzoek kwam ik bij David Lynch uit, Twin Peaks enzo. En toen dacht ik – ik wil dat je ín zo’n surrealistische film loopt, als het ware. Dus dan kijk je hoe je die ervaring aan iemand kunt geven.

Waarom zijn jouw installaties populair, hoe ben je daar zo goed in geworden?

Nou ja, dat begon eigenlijk al tijdens school.

Toen ben ik heel veel festivals gaan doen, Oerol, Robodoc, acid feesten. Eigenlijk was dat geniale reclame. En ik wil gewoon dat je als gebruiker invloed hebt. Ik bedoel, een installatie kan een heel mooi verhaal hebben, maar uiteindelijk ... ’wat ik hier kan doen is tegen een sinaasappel slaan’. En dan beweegt er in de andere ruimte ook wat. Ik bedoel ... ik wil dat gelijk die hele ruimte in de fik staat. Bwwgggghhh, weet je wel? Het moet gewoon rocken.

HKU games en interactie

alumni

[lacht] En denk je soms niet: ik zou wel eens een wat ingewikkelder idee willen uitwerken?

Ja, daar kom ik nu bij, dat het wel iets intelligenter zou kunnen. Dat heb ik uitgeprobeerd met Discontinuum, eigenlijk. Want dat is helemaal geen leuke ervaring. Er zitten vieze strobes op je, je wordt de hele tijd gepakt door die snerpende lichten. Het moest echt unheimisch worden - en dat is ook gelukt. Dus een onderzoek naar beleving voorbij het ‘leuke’.

Ik ben een expert geworden in het vormgeven van beleving door het veel neer te zetten, en dan goed te kijken hoe het publiek erop reageert: dit snappen ze wel, dit snappen ze niet.

En elke keer een beetje tunen tot het optimaal is. In het begin vond ik het spannend om ergens met je installatie te staan. Voor hetzelfde geld vinden mensen het niks. Maar je moet het gewoon doen, weet je. En goed kijken.

Veel doen, goed kijken. En rocken.

Dat zijn je tips.

Ja. [lacht]

07-10-14 10:05

Experimenteren en vernieuwen in muziek Je houdt ervan de mogelijkheden van muziek, geluid en technologie te verkennen.

Je combineert je artistieke kwaliteiten met je technisch inzicht. Je hebt een open blik en een goed inzicht in wat muziek en geluid oproepen; je weet hoe en waar je ze kunt gebruiken om mensen een intensere beleving te geven.

Op allerlei plekken in de maatschappij heeft geluid een belangrijke, verrijkende functie.

Het laat mensen dansen, maakt games spannend, ruimtes sfeervol en de interactie tussen mens en machine begrijpelijk.

Kiezen voor Muziek en Technologie betekent nieuwe toepassingen van muziek en geluid produceren waarmee je je kunt profileren in de creatieve- en culturele industrie of waarmee je mensen verder kunt helpen.

Ga je die uitdaging aan?

Uitgebreide informatie over de Muziek en Technologieopleidingen vind je op hku.nl/muziekentechnologie

658106 HKU 2014 v1.indd 42

Audio Design

Sound Design

B Creative Media and Game

B Creative Media and Game

Technologies, croho 30036

Technologies, croho 30036

Je leert nieuwe concepten voor technologie te ontwikkelen en toe te passen in muziekcompositie en productie (studio en live), digitale distributie en onderzoek van muziek en geluid.

Je bent sterk op het gebied van sound design in alle facetten. Dit kan variëren van het ontwerpen van klanken tot een totaal geluidsontwerp of een geluidscompositie.

/ 42 /

07-10-14 10:06

HKU muziek en technologie Composition Electronic Music

Composition for the Media

Composition and Music Production

B Music, croho 34739

B Music, croho 34739

B Music, croho 34739

Je wordt opgeleid tot componist en werkt met nieuwe concepten voor muziek, en nieuwe compositorische werkwijzen die door technologie mogelijk worden.

Je richt je op het componeren van ‘georganiseerd geluid’, live gespeeld of in een studio gemaakt.

Je wordt componist voor o.a. speelfilm, televisie, theater, dans, reclame, animatie, documentaire, radio, internet of games.

Je maakt gebruik van moderne muziekproductionele middelen.

Je bent straks een musicus met een visie op compositie én op de productie van muziek.

Je creëert de best mogelijke omstandigheden voor jouw compositie met moderne muziekproductionele middelen.

Music Design for Games and Interaction B Music, croho 34739

Je wordt componist/sound designer voor interactieve systemen en toepassingen zoals games, adaptieve installaties en theatervoorstellingen. Ook ontwerp je het geluid en de bijbehorende interactie met de omgeving voor industriële toepassingen zoals elektrische auto’s.

/ 43 /

658106 HKU 2014 v1.indd 43

07-10-14 10:06

ANDRI

658106 HKU 2014 v1.indd 44

07-10-14 10:06

HKU muziek en technologie

Andri (22), HKU Muziek en Technologie, student Composition Electronic Music hku.nl/andri

Andri groeide op in IJsland en waagde de oversteek naar Nederland. Hij dacht dat hij alleen een nieuwe taal zou leren, maar ontdekte ook een nieuwe manier om muzikant te zijn.

Ik vind de vrijheid van elektronica geweldig; je kunt er zo ver mee gaan.

Terwijl je niet zo makkelijk nieuwe dingen kunt doen met een gitaar, want die bestaat al honderden jaren.

Het interesseert mij ook niet zozeer om heel goed gitaar te kunnen spelen.

Ik wil mijn instrument liever gebruiken als middel om bepaalde dingen te bereiken. Bijvoorbeeld om mensen zich goed te laten voelen.

658106 HKU 2014 v1.indd 45

Nee, ik zou ook weer niet als DJ willen eindigen. Muziek is voor mij vooral een middel om kunstenaar te zijn.

Ik ben geen virtuoos op mijn instrument, maar ik kan een beetje van alles.

Dat is heel belangrijk geworden voor kunstenaars, denk ik, om per project de juiste middelen te kunnen kiezen.

Ik zie mezelf bijna 贸贸k als een middel.

Er is een doel, en ik ben het kanaal waar dat doorheen filtert: hoe kan ik dat bereiken, welke keuzes maak ik en hoe komt het bij een ander aan?

Dat is ook zeker iets wat we dit eerste jaar hebben geleerd. Als beroepsmusicus moet je ook geld verdienen, en dan moet je bij projecten kunnen zitten en aanvoelen wat het doel is, en hoe jij daar een bijdrage aan kunt leveren.

/ 45 /

07-10-14 10:06

Gosi [Andri’s dance act en alter ego, red.] heeft een specifiek doel: mensen laten dansen. Meestal ben ik vrij introvert in Nederland, vanwege de taal. De mensen zijn hier ook een beetje stug, net als in IJsland.

Dat doel om mensen te laten dansen is dus voor mij ook communiceren; als het lukt is het een vorm van contact. Maar ik maak ook andere typen muziek, en die hebben weer een heel ander doel, bijvoorbeeld een onderzoek van klank, of bepaalde thema’s. Gosi is showmanship.

Je kunt in een normale situatie niet op de tafel gaan staan schreeuwen.

Maar als hem kan ik dat wel. Zeker. [lacht] Elektronische muziek is een nieuwe ontdekking die ik echt door deze studie heb gedaan. Daar was ik in IJsland helemaal niet mee bezig.

Toen ik in Nederland kwam had ik nog geen mensen om mee te spelen, want ik kende niemand. Maar ik wilde toch muziek gaan maken en gaan optreden. Dus het is een nieuw medium, eigenlijk, een nieuwe taal.

/ 46 /

Dit jaar heb ik allerlei dingen geleerd die ik nooit verwacht had. Ik was bijvoorbeeld heel verrast dat ik hier muziektheorie begon te snappen.

Je vertrekt vanuit de praktijk, en ineens begrijp je dan waar het goed voor is.

Net zoiets als Nederlands leren: ik heb een jaar op een cursus gezeten, maar ik begon het pas echt te leren toen ik het elke dag moest spreken.

Het is wel makkelijk om in het brede van deze studie de weg kwijt te raken.

Op het moment dat je opdrachten hebt, moet je focussen: opdracht afmaken, studiepunt halen. Maar daarna moet je even breed kijken: oké, wat heb ik geleerd en wat wil ik hier mee.

JAMES MURPHY

James Murphy heeft een focus die mij aanspreekt. Zijn visie is dat je muziek moet schrijven met een bepaald doel; zijn doel met LCD Sound System was puur om mensen te laten dansen. Als je één doel neemt, of één bepaalde set regels, wordt het makkelijker om daarbinnen je identiteit als kunstenaar te ontwikkelen.

658106 HKU 2014 v1.indd 46

07-10-14 10:06

Als ik helemaal vrij kon dromen, dan zou ik later ... hm. Goede vraag. [lacht] Ik weet het nog niet precies, ook omdat we zo breed beginnen.

Maar als ik nu intuïtief iets moet zeggen, dan denk ik produceren.

Produceren als in: dat jij het geluid van een ander in een studio of in een live-setting optimaal laat klinken.

Dat gaat inderdaad ook weer over overzicht hebben, verbindingen kunnen leggen, goed kunnen inschatten wat iemand nodig heeft. Ja, ik denk zeker dat de wereld op dat soort ‘muzikanten’ zit te wachten. Je hebt af en toe iemand nodig die het overzicht heeft, een soort regisseur van geluid. Een sound master. [lacht]

HKU muziek en technologie

/ 47 /

Ik heb een enorme drive om verbindingen te leggen: tussen mezelf en andere mensen door middel van de muziek, en bijvoorbeeld tussen akoestische en elektronische muziek. De docenten zeggen ook vaak dat je het jezelf hier makkelijker maakt als je verbindingen tussen de verschillende vakken kunt vinden. Een vak gaat bijvoorbeeld over research voor een beroepsprofiel, en die research kun je dan weer gebruiken voor een ander project waar je bijvoorbeeld moet programmeren. Dat overzicht, van ‘wat heeft alles met elkaar te maken en wat kan ík ermee?’, dat is wel handig om te hebben in deze studie. Dan krijgt het allemaal meer waarde.

658106 HKU 2014 v1.indd 47

07-10-14 10:06

658106 HKU 2014 v1.indd 48

07-10-14 10:06

REGISSEUR VAN PIEKEN EN DALEN Leo van der Veen (32) studeerde in 2006 af aan de faculteit Kunst, Media & Technologie (Composition for Electronic Music). Stapje voor stapje verschoof zijn interesse naar het maken van installaties.

Met projecten als Barcodas - symfonieën met streepjescodes - of het salto’s makende Draaiorgel vrolijkt hij de wereld op.

Hoe komt het dat je ondanks je studie nu geen Compositions for Electronic Music maakt?

Toen ik begon had ik als doel om te produceren: de studio in en achter de knoppen. Op HKU leer je dan ook programmeren, en dat vond ik echt verschrikkelijk interessant. Dus daar ben ik heel erg ingedoken, en heb steeds meer die knopjes losgelaten. Electronic Music paste goed bij mij.

Je schrijft software om een bepaald geluid te verwerken, aan te passen, of zelfs vanuit het niets te synthetiseren. Superinteressant. Maar op een gegeven moment kwam ik erachter ... zo’n computer is leuk, maar het is ook leuk wat er buiten je computer om gebeurt. Hoe kan ik van software naar de buitenwereld toe, en hoe kan de buitenwereld naar mijn software toe? Zo ben ik langzamerhand objecten en installaties gaan maken.

Software schrijven, daar verdien ik nog wel mijn brood mee. Ik heb bijvoorbeeld veel voor het Belgische bedrijfje Fisheye gedaan. Vorig jaar hebben we die nieuwe vormgeving van het NOSjournaal mee gemaakt. Bijvoorbeeld die grote wand waar de nieuwslezer voorbij moet lopen ... alles wat daarop te zien is gaat door mijn software. Op die manier heb ik mijn miljoenenpubliek. [lacht]

/ 49 /

658106 HKU 2014 v1.indd 49

Veel mensen kijken al van tevoren naar hun studie van ‘wat voor baan wil ik later?’ Maar als ik jou hoor was het meer ‘je interesse van dat moment volgen’. Wat heeft gezorgd dat je nooit bent verdwaald?

Nou, dat is wel wat HKU goed doet: als jij het naampje loslaat van ‘ik word componist’ of ‘ik

word producer’, hoef je niet meteen op zoek naar het nieuwe naampje, maar mag je gewoon je eigen interesses volgen, met het vertrouwen dat je uiteindelijk ergens uitkomt. De docenten hebben ondertussen het overzicht om te zien ‘welke kant het op moet.’

Je hebt nu betaalde opdrachten, je maakt installaties. Hoe gaat het verder? Is er een droom?

Nee. Nou ja, ik wil dit wel blijven doen. Dat is niet echt een droom, hè? [lacht] Het zou leuk zijn als ik meer geld kon verdienen met mijn eigen installaties. Misschien is dat wel een droom. Ik houd er sowieso niet van als kunst alleen voor een select groepje interessant is. Anish Kapoor of Michael Johansson, die vind ik wel geweldig. Maar eh ... dat is bij Johansson ook wel zo: iedereen die dat ziet krijgt een glimlach op zijn gezicht. Het is niet van ‘wat moet dit nou voorstellen?’

HKU muziek en technologie

alumni

Wat is het belangrijkste dat je hebt bijgeleerd na school?

Dat gaat over een sinus en een cosinus; die twee lopen steeds uit fase. Eh, beetje vaag dit. Wat ik bedoel: de financiële stress gaat omhoog en die daalt weer op het moment dat het geld binnenkomt, maar op dat moment ben je weer aan het stressen om je klussen af te krijgen. En zo hobbelt dat steeds om en om ... óf veel te druk, óf blut.

Op een gegeven moment moeten die stresspieken van allebei omlaag. Het blijft natuurlijk altijd een onregelmatig leven, maar als in ieder geval één van die twee gebieden kalm is, kun je daar op terugvallen. Daar werk ik zelf nu ook naartoe.

Dat is eigenlijk de grote uitdaging als kunstenaar: om íets in de hand te hebben.

Ja, dat is wel een prettig uitgangspunt. [lacht] Maar ik heb eigenlijk ook continu positieve pieken. Mijn voetbaltafel met oude boormachines stond laatst op een festivalletje, in een hal met allerlei andere machines. En dan ga ik kijken.

Maar niemand weet dat het mijn installatie is. [lacht] Dan komen mensen binnen, ‘hé een voetbaltafel, oh, een knopje ...’ Wham! Boormachine!

En dan – glimlach. Ja, dat vind ik kicken.

07-10-14 10:06

Theater met een groter bereik Wij bieden de meest vernieuwende theateropleidingen van Nederland!

De basis blijft dat je een vak leert, maar je leert de theaterprincipes ook op nieuwe, onverwachte manieren gebruiken. Acteurs zetten hun spel flexibel in. Schrijvers creĂŤren nieuw repertoire.

Interactieve performance designers maken experiences door de theaterprincipes met digitale techniek en interactie te mixen.

En welk vak je ook kiest, je werkt sowieso samen binnen verschillende disciplines – dit is onderdeel van je studie en zorgt ervoor dat je je blik verbreedt. Veel organisaties van nu zitten op die blik te wachten om hun publiek of klant een unieke beleving te geven. Niet alleen gezelschappen, musea en festivals, maar ook het onderwijs en instellingen. Heb jij een theatrale gedrevenheid, maar ook een open blik en ondernemersgeest? Kortom: ben jij een theatermaker van de toekomst?

Uitgebreide informatie over de theateropleidingen vind je op hku.nl/theater

658106 HKU 2014 v1.indd 50

Acting

Theatre in Education/ Docent Theater

B Theatre, croho 34860

Je wordt opgeleid tot acteur voor de professionele beroepspraktijk.

Afgestudeerden spelen bij grote en kleine gezelschappen, maken hun eigen voorstellingen, spelen in films of op televisie, treden op als cabaretier of vormen een eigen gezelschap. Je kunt afstuderen als acteur of als acteur-theatermaker. www.hku.nl/acting

B Theatre in Education, croho 34745

Je wordt opgeleid tot docent theater met een eerstegraads lesbevoegdheid voor alle typen onderwijs, van basisvorming tot hbo. Daarnaast kun je ook werken in de buitenschoolse kunsteducatie, zoals kunstencentra, jeugdtheaterscholen, buurthuizen etc. Omdat het vak zo divers is, word je breed opgeleid.

Je leert zelf spelen en maken maar ook lesgeven en begeleiden. www.hku.nl/docenttheater

/ 50 /

07-10-14 10:07

HKU theater Interactive Performance Design

Theatre Design

Writing for Performance

B Theatre, croho 34860 B Theatre, croho 34860

Je ontwerpt belevenissen.

Interactieve ervaringen die mensen met elkaar kunnen delen. Belevenissen die net als theater ín het moment plaatsvinden, die de ‘gebruiker’ anders naar de wereld laten kijken én anders op die wereld laten reageren.

Interactive Performance Designers zijn kunstenaars die nieuwe verhalen vertellen door gaming en performances te combineren. www.hku.nl/ipd

Met deze opleiding word je theatervormgever.

Je ontwerpt alle zichtbare onderdelen van een theatervoorstelling: decor, kostuums, techniek, objecten en soms ook geluid. Je betrekt ook licht, grime en ruimtegebruik in jouw visie, en maakt daar één samenhangend geheel van. Je kunt voor veel theatersoorten kiezen: toneel, locatietheater, muziektheater, dans, mime, opera, etc. Afgestudeerden werken ook voor televisie, reclame, tentoonstellingen of richten een ontwerpbureau of theatermaakcollectief op. www.hku.nl/theatredesign

B Theatre, croho 34860

Je studeert af als professioneel dramaschrijver van teksten voor theater, film, televisie, radio en nieuwe media. Ook heb je ervaring in het schrijven van andere literaire teksten zoals proza, poëzie, libretto, essays en jeugdliteratuur. www.hku.nl/writing

/ 51 /

658106 HKU 2014 v1.indd 51

07-10-14 10:07

Pépé

658106 HKU 2014 v1.indd 52

07-10-14 10:07

Na wat omzwervingen is Pépé bij Interactive Performance Design op zijn pootjes terechtgekomen. Vroeger wilde hij al uitvinder worden; nu vindt hij nieuwe vormen van theater uit.

Interactive Performance Design is: door middel van interactie mensen verleiden tot het beleven van theatrale ervaringen. ‘In de wereld’, zeg maar, zie ik dat er veel mogelijkheden blijven liggen op dat gebied. Ik ga bijvoorbeeld geregeld naar musea en festivals, en naar mijn idee kan daar meer mee. Dat je er echt inzit en bij betrokken bent, in plaats van dat je alleen een schilderij ziet hangen of naar een podium staart.

Het spelelement kun je gebruiken om mensen makkelijk en laagdrempelig een ervaring te geven. Dat wordt ons nu ook steeds vaker gevraagd: wat wil je dat je publiek beleeft, meeneemt naar huis? Er wordt ook vaak over en weer geplaytest op school. Dan krijg je vragen van tweede- en derdejaars: kun je even deze installatie testen?

Door die feedback leert iedereen van elkaar. Als je hier komt, begin je eigenlijk op kamp al met samenwerken en ideeën uitwisselen. En naarmate je dat meer doet ontwikkel je je eigen stijl. Dat is ook het leuke ... dit is gewoon een enorme speeltuin, eigenlijk.

Een zandbak.

HKU theater

in de zandbak

Pépé (25), HKU Theatre, student Interactive Performance Design hku.nl/pepe

Je merkt dat wij relatief best down-to-earth zijn. In ‘gamification’, waar we veel mee werken, zit natuurlijk al iets commercieels: je verleidt mensen om mee te doen. Als een spel saai is gaat niemand het spelen. HKU heeft dat sowieso als één van de doelstellingen, dat je weet hoe je later je geld moet verdienen. In het derde jaar doe je bijvoorbeeld een stage waar je binnen een bedrijf werkt, en er zijn veel momenten dat je met professionals in contact komt, zoals de Winteracademie.

/ 53 / 658106 HKU 2014 v1.indd 53

07-10-14 10:07

In mijn eerste project was ik heel eager om het beste te maken wat ze hier ooit hadden gezien. [lacht] Op kamp hadden we het er met de tweedejaars over wat er allemaal gebeurde in Rusland, met die nieuwe anti-homopropagandawetten enzo. Uiteindelijk was het plan om een enorme paarse dildo op een zuil neer te zetten en daarmee moest je dan navigeren ... ik wilde echt shockeren op dat moment. Maar ja, ik kon eigenlijk helemaal geen goede achtergrondinformatie vinden over de gebeurtenissen in Rusland. En ik had nog niet de kennis om zo’n verhaal te maken, ik wist nog niet eens wat theatraliteit in een gamesetting inhield. Dus toen liep ik hier van school naar huis, van ‘ik kom er niet uit’, en ... toen liep ik langs al die kroegjes en zag ik in mijn hoofd alweer dronken studenten kotsend op straat liggen. Ik dacht: dit is het. Doordat ik in de horeca werk ken ik de gevaren van alcohol goed. Dat is eigenlijk een mooie les; doordat ik toen alles weg heb gegooid en ben begonnen bij mezelf, heb ik uiteindelijk een installatie gemaakt die ik mocht tentoonstellen op een Culturele Zondag en bij Nerds on Stage.

Toch nog een ‘yes-moment’.

/ 54 /

Mijn ontwikkeling dit jaar zie je eigenlijk ook in dat project terug. Het was uiteindelijk een zuil waardoor je kon ervaren wat alcohol voor effect op je heeft. Als je je glas erop zette telde de computer je drankjes bij elkaar op en dan werden er steeds ergere filmpjes vertoond. Dus dat was gewoon van ‘ik heb een boodschap, en ik gebruik techniek om die uit te leggen’. Theatraliteit was maar een sausje eroverheen. En voor de jongeren waar het voor bedoeld was, werkte dat dus ook niet. Die gingen alleen maar stoer doen: “Doe mij nog een shotje!”

658106 HKU 2014 v1.indd 54

07-10-14 10:07

DRIES VERHOEVEN

Dries Verhoeven fascineert mij enorm omdat hij een goeie mengeling heeft tussen techniek en theater. Zonder dat er te veel draadjes uithangen, of zoiets. Dries Verhoeven is volgens mij stiekem een IPD’er. Hij weet precies hoe hij theatraliteit en techniek moet verbinden – dat ben ik hier ook aan het leren.

HKU theater

Het is een blik die je ontwikkelt: hoe kan ik voor een toeschouwer een theatrale beleving creëren en welke middelen gebruik ik daarvoor. Je kunt het zo gek maken als je zelf wilt. Bij het derde project zijn we al veel meer van een verhaal uitgegaan.

Er is iets misgegaan in een laboratorium, en jij moet dat oplossen. Eén persoon staat in het fysieke lab en moet daar dingen doen, en er zit iemand in het virtuele lab, dat gemaakt is met een game-engine.

Die mengeling brengt theatraliteit met zich mee, daar word je helemaal in meegenomen – en van daaruit zijn we de techniek gaan toepassen. Het gaat meer uit van beleving bij de toeschouwer, terwijl ik met mijn alcoholmisbruik-zuil vooral mijn boodschap wilde overbrengen, en wat iemand dan beleefde was niet zo belangrijk. Dat is echt het belangrijkste wat ik dit jaar heb geleerd. Volgens mij is dat het ook, die theatrale blik vermengd met de techniek, die je uniek maakt als Interactive Performance Designer.

Je wordt in bepaalde zin heel vrij gelaten om je eigen dingen te onderzoeken, maar aan de andere kant zijn er ook momenten waarop je gewoon even door moet bijten.

Ik denk stiekem dat ze dat achter de schermen ook expres doen. Bijvoorbeeld ‘oké, die kan nog wel wat meer leiderschap gebruiken’; dan maken ze die het volgende project verantwoordelijk voor de hele groep. Je ziet mensen daar echt sterker uitkomen.

Het leukste hier vind ik dat het een soort tweede huis is. We hebben een relaxte werkruimte, en als jij iets nodig hebt, hebben ze het negen van de tien keer bij de uitleen en anders regelen ze iets voor je. Die zandbak zit gewoon vol speelgoed.

En af en toe een strategisch neergelegde kattendrol. [lacht]

658106 HKU 2014 v1.indd 55

07-10-14 10:07

658106 HKU 2014 v1.indd 56

07-10-14 10:08

alumnus

Je zei net dat je een ‘dwangmatige humorist’ bent. Hoe heb je dat in een carrière omgezet?

De Correspondent was een jaar geleden een crowdfundingcampagne begonnen, en op een gegeven moment heb ik toen voor 1 april hun site nagebouwd. Ik sprak zogenaamd als Rob Wijnberg de sponsors toe: ‘Hoe kunnen jullie zo goedgelovig zijn om geld te geven aan een journalistiek kritisch medium dat nog niets anders is dan een naam?’ Dat is toen enorm – ik haat het woord, maar enorm viral gegaan.

En een maand later werd ik gebeld door Rob Wijnberg, of ik dit niet vóór hem kon gaan doen in plaats van over hem. Ik ben nu ook bezig met een televisieserie voor de VPRO, op basis van ZesDates, een webserie die ik zelf met wat mensen had gemaakt.

Hoe is je dat allemaal gelukt? Het is je niet zomaar komen aanwaaien, gok ik.

Nou … Ik heb wel specifiek een publiek opgezocht voor bijvoorbeeld die 1 aprilgrap, ik hoopte wel dat veel mensen dat zouden gaan zien.

Omdat dat is wat je doet als schrijver; je zoekt een publiek voor alles wat je maakt. Dat heeft bij mij wel iets dwangmatigs, denk ik. Als ik iets slechts schrijf, is het ook eerder te logisch, te makkelijk, dan dat het te raar of ontoegankelijk is. Ik wil dat het communiceert.

Daan Windhorst (24) studeerde in 2012 af aan de School of Theatre (Writing for Performance).

Hij schrijft o.a. voor journalistieke website De Correspondent en maakt een tv-serie voor de VPRO. Al relatief snel na zijn afstuderen kan hij leven van zijn, meestal humoristische, werk.

Dat je ín een tekst mensen mee wilt krijgen snap ik, maar je moet ze toch ook verleiden om je tekst überhaupt te lezen?

Ja. Dat tweede is een soort ondernemerschap wat erin zit; dat heb je óók nodig. Bijvoorbeeld: ik ben handig met Twitter. Die grap en die webserie weet ik bij de goede mensen te krijgen.

Maar het feit dat het vervolgens wordt opgepikt, heeft – en dat klinkt arroganter dan ik het bedoel – vooral te maken met kwaliteit.

Laatst had iemand het over je ‘paragraaf twee’.

Als je overlijdt, dan is de eerste paragraaf ‘Daan Windhorst was een schrijver … bla bla ...’, en de tweede paragraaf is het meest noemenswaardige wat je in je leven hebt gedaan. Bij mij is dat nu die 1 aprilgrap. Daar word ik toch een beetje nerveus van. Ik denk dat veel schrijvers meer met zichzelf bezig zijn, met de gedachte ‘wat heb ik te zeggen’, dan met ‘wat voeg ik toe’. Misschien is mijn angst dat het bij mij andersom is: ik ben nog op zoek naar de balans tussen iets schrijven waar mensen wat aan hebben, en toch je eigen gang durven gaan.

HKU theater

EEN PAKKENDE PARAGRAAF TWEE

Is dat zoeken van die balans ook je belangrijkste tip voor aankomend schrijvers?

Ja. Je moet denk ik veel zien, veel lezen.

En weten wat het gemiddelde toneelstuk is in Nederland. Weten waarom wat jij schrijft iets toevoegt, bij wie je terecht moet komen.

Je moet de wereld kennen waar je instaat, en niet blind uitgaan van het feit dat wat jij maakt uniek is en enorm gaat opvallen. Maar je moet ook trouw blijven aan jezelf. Want er zijn veel mensen die iets maken wat gewoon niet bij ze past. Ik heb bijvoorbeeld een traditionele blog proberen te schrijven, en dat waren niet bijster goeie stukken. Die vorm paste niet bij mij.

Dus daar moet je ook eerlijk over zijn.

Dat zijn ook weer die twee dingen.

‘Hoe past de vorm bij jou, en hoe past de vorm bij de wereld’.

Ja. Mooi. Mooie oneliner, hoor. [gelach]

/ 57 /

658106 HKU 2014 v1.indd 57

07-10-14 10:08

Durf, creëer en communiceer Wat is jouw podium? De concertzaal, de huiskamer, de digitale weg of nog ergens anders. Het onderzoeken van je talent en je eigenheid staat centraal bij het onderwijs van HKU Utrechts Conservatorium.

De wereld verandert, hoe zet jij je talent in om je publiek steeds te verrassen?

Uitgebreide informatie over HKU Utrechts Conservatorium opleidingen vind je op hku.nl/utrechtsconservatorium

Klassieke Muziek

Historische Instrumenten

B Music, croho 34739

Je kiest voor een instrumentaal of vocaal hoofdvak, of voor compositie, koordirectie, kerkmuziek of beiaard.

Je doet veel ervaring op met medestudenten in gezamenlijke projecten en concerten.

Hierdoor staat tijdens je studie de praktijk waar je straks mee te maken krijgt al centraal.

B Music, croho 34739

Je verdiept je in de specifieke aspecten van historische instrumenten. Daarom krijg je naast je hoofdvak ook clavecimbel-les, theoretische vakken en ensembleprojecten. Je wordt opgeleid tot allround professional met een eigen muzikale identiteit.

/ 58 /

658106 HKU 2014 v1.indd 58

07-10-14 10:08

Creating Performing Communicating B Music, croho 34739

Deze genreoverstijgende studievariant verenigt drie aspecten van muziek maken in zich: creĂŤren, uitvoeren en communiceren. Als afgestudeerd Musician 3.0 ben je naast multi-instrumentalist/ vocalist en maker (componist/arrangeur/ improvisator) ook een muzikale ondernemer.

Jazz & Pop

Docent Muziek

B Music, croho 34739

B Music in Education, croho 39112

Met deze opleiding kun je je breed oriĂŤnteren: jazz, pop en alle cross-overs hieraan gerelateerd. Je wordt opgeleid tot uitvoerend muzikant, producer en docent. Je ontwikkelt daarin je eigen muzikale identiteit.

HKU utrechts conservatorium

Musician 3.0

Je wordt opgeleid tot muziekdocent met een eerstegraads onderwijsbevoegdheid voor basis- en voortgezet onderwijs, mbo en hbo. Ook kun je werken bij organisaties voor kunsteducatie (zoals muziekscholen), ensembles, orkesten en podia.

/ 59 /

658106 HKU 2014 v1.indd 59

07-10-14 10:08

MEES

658106 HKU 2014 v1.indd 60

07-10-14 10:08

Mees is al zijn hele leven gefascineerd door ritmes: zelfs in stoplichten en claxons hoort hij muziek. Dankzij zijn opleiding kan hij van zijn obsessie zijn beroep maken.

Het zit in mensen, denk ik, om ritmisch bezig te zijn. Als mensen praten hebben ze een bepaald ritme, als je loopt heb je een bepaald ritme. Ik vind dat heel erg fascinerend.

Het is een soort filter waardoor ik mijn hele leven bekijk. Heb ik nog een dagelijks leven?

Zeker! Maar dat bestaat wel uit iedere dag minimaal twee uur drummen en een uurtje theorie. Luisteren naar wat voorgangers gedaan hebben en dan kijken ‘wat is het nou wat dit uniek maakt, wat maakt het interessant?’ En ja – jat het dan maar eens, kijk maar of je het ook kan.

Wat is het verschil met op HKU zitten of ‘vrij’ muziek maken? Nou, in mijn vrije tijd op de middelbare school deed ik zelf alleen maar dingen die ik leuk vond. En hier leer je ook de kanten van muziek waar je zelf niet zo gauw mee bezig zou zijn. Hoe zet je eigenlijk een nummer in elkaar, hoe train je je gehoor?

Eerst was het meer intuïtief, nu wordt het veel meer bewust gemaakt.

658106 HKU 2014 v1.indd 61

/ 61 /

HKU utrechts conservatorium

Mees (19), HKU Utrechts Conservatorium, student Jazz en Pop (Drums) hku.nl/mees

Als je het zelf zou doen heb je ook geen ijkpunt meer, denk ik. Hier heb je een groep van docenten die jou kunnen zeggen: ‘Je staat hier’. Die weten ook waar jij naartoe wilt, punt x, en waar jij bent in relatie tot punt x. Terwijl je zelf misschien denkt: ik ben dáár al, of ik ben dáár pas.

Ik zou zelf denk ik precies gaan werken aan de dingen waar ik al controle over heb. Ja, je comfort zone. Echt wel.

Daar word je hier wel uitgetrokken.

07-10-14 10:08

Er zijn verschillende projectweken in een jaar, daarin krijg je de mogelijkheid om met muzikanten vanuit alle stromingen binnen het Conservatorium samen te werken; klassiek of juist Musician 3.0. De mensen van Musician 3.0 zijn erg bezig met het vrije aspect van de muziek. Vorige projectweek heette bijvoorbeeld Freeplay; je kreeg minimale opdrachten. Bijvoorbeeld alleen: ‘een stuk in zevenkwart - go’.

En dan kan het dus zijn, dat heb ik ook weleens meegemaakt, dat je een half uur lang alleen maar herrie aan het maken bent. Maar dan was misschien de samenhang dat het herrie was.

Of dat niemand het leuk vond. [lacht] De kaders van ‘het moet mooie muziek zijn’ laat je dan los, en daardoor geef je jezelf de vrijheid om nieuwe dingen te ontdekken.

Vroeger, als ik naar jazzmuziek luisterde, zat ik altijd van ‘oooh [moedeloos geluid], wat veel akkoorden ...’

En dan luister je nu terug en denk je: logisch, want het stuk moet daarheen!

Hoe leg ik dat uit? Dat heeft te maken met het belangrijkste wat ik geleerd heb dit jaar: dat muziek bestaat uit spanning en ontspanning. Muziek heeft een thuisgevoel, een grondtoon, dat is de ontspanning. Eigenlijk draait het hele stuk erom dat je weer naar dat thuisgevoel terug wilt als luisteraar.

En dat wordt steeds uitgesteld, en dat is de spanning. Daar ben ik me enorm bewust van geworden.

658106 HKU 2014 v1.indd 62

/ 62 /

Ik heb voor Jazz gekozen omdat de geschiedenis van mijn instrument er vandaan komt.

En ik vind het belangrijk om die geschiedenis te leren, te weten wat voorgangers gedaan hebben. Maar het zou kunnen dat als ik later carrière maak, ik alleen maar in popbandjes speel. Ik zie het echt als een soort basiskennis die je moet hebben. Die carrière zie ik eigenlijk wel voor me, ja. Ik ben langzamerhand al bezig met contacten opbouwen en ervoor zorgen dat je ... je naam laat vallen op de goede plekken. [lacht] Ja, dat is zeker weten iets wat HKU stimuleert. We hebben bijvoorbeeld een vak Studie-oriëntatie, waarin je het hebt over wat je met je studie kunt later.We hebben bijvoorbeeld een vak Studie-orientatie, waarin je het hebt over wat je met je studie kunt.

07-10-14 10:08

Op een bepaald moment heb je allemaal een basis die wel ongeveer gelijk is. En wat dan maakt of jij ergens speelt of niet, is gewoon hoe jij zelf als persoon bent. Je sociale vaardigheden, of je enthousiasme – dat hoort ook bij je instrument. Iedereen die hier studeert is eigenaardig.

Op zijn eigen manier. En dat is ook belangrijk.

Waarom zou iemand jou vragen, als iedereen hetzelfde is? Dus je maakt je eigenaardigheid te gelde. Zeker weten. [lacht]

HKU utrechts conservatorium

Je ziet nu dat bekende stijlen, zoals jazz, maar ook rock, gemengd worden met elektronica. Op die manier denk ik dat er nog veel nieuwe dingen gaan ontstaan.

Daar zou ik wel een rol in willen hebben.

Ja, echt wel.

Dat zal niks verdienen, nee. Maar je kunt natuurlijk ook werken als studiomuzikant of sessiemuzikant. Met die ambachtelijke kant verwacht ik wel mijn geld te ‘moeten’ verdienen. Ik zou het natuurlijk leuk vinden als een goede fee me een zak geld gaf ... maar ik denk dat het zo ook prima is.

Het is wel zo: als je muziek wilt studeren en je hebt een hekel aan lesgeven, dan zou ik ervoor zorgen dat die hekel minder wordt. Want er is een supergrote kans dat je later les gaat geven.

BILLY MARTIN

/ 63 /

658106 HKU 2014 v1.indd 63

Ik ontdekte dit jaar Billy Martin; een drummer die eigenlijk precies deed wat ik wil doen. Dat was er dus al! Martin speelt begeleidend op een speelse manier, hij daagt de andere musici uit om input te geven. Daardoor brengt hij leven in de muziek. Dat was echt van ‘oh ... het kan’.

Het mag!

07-10-14 10:09

658106 HKU 2014 v1.indd 64

07-10-14 10:09

ELKE AVOND EEN TIEN Tania Kross (38) studeerde in 2005 af aan het Utrechts Conservatorium (Klassieke zang).

Al in haar tweede jaar won ze haar eerste concours. Sindsdien bouwde ze een glansrijke carrière op als mezzosopraan en stond op alle internationale podia. Haar grote missie is klassieke muziek dichter bij gewone mensen brengen.

Toen je bij HKU kwam was je eigenlijk pas net begonnen met zingen, toch?

Ja. Op Curaçao was één koor, waarin ik zong met allemaal ... bejaarden. [lacht] Tekenfilms, daar had ik ook een fascinatie voor. Dan zat ik met mijn ogen dicht Tom en Jerry te kijken – later ontdekte ik dat in die tekenfilms allemaal klassieke stukken zitten. Daarom zeg ik ook vaak: ik heb niet voor opera gekozen, het heeft mij gekozen. Toen ik toelating deed zeiden ze ‘Nou mevrouw Kross, u kunt niet zingen – maar u bent wél een zangeres’.

En hoe was het dan om ineens op HKU te zitten?

Het belangrijkste wat het Utrechts Conservatorium mij heeft gegeven is structuur.

Zij boden een kanaal voor mijn talent.

Dat komt vooral door de kleinschaligheid, daardoor kreeg ik de extra aandacht die ik nodig had. God bless Jaap Zwart – hij hielp mij met mijn theorie, want daar had ik natuurlijk een enorme achterstand in. Door die theorie is mijn mogelijkheid om iets in te studeren toegenomen, dat is wat er dan gebeurt: je brein gaat structureren. Ik was net een spons en maakte enorme sprongen. Daardoor kon ik op mijn negentiende mijn eerste concours winnen. Ik vind het ook heerlijk, zo’n zaal vol vreemden ... dan denk ik: ha, die ga ik inpakken.

/ 65 /

658106 HKU 2014 v1.indd 65

Dus eigenlijk was je ‘doorbraak’ pure onbevangenheid.

Ja. Ik zeg altijd: Mijn geheim is naïviteit. Er is één iets waar ik een hekel aan heb, en dat is als mensen me vragen omdat ik een vriendje ben van iemand. Daar ben ik tot in mijn ziel allergisch voor. Ik heb weleens collega’s gehad

die zeiden: ‘Ja maar Tania, jij valt op omdat je zwart bent’. Ik zei: ‘Nee hoor. Ik val op omdat ik keihard werk en discipline heb. En omdat ik léver. Ik lever, elke keer’. Ga voor die tien, elke avond. Dat is mijn standaard.

Is dat ook een tip?

Je moet een ... een dubbele van jezelf ontwikkelen. Ik ben natuurlijk Tania; iemands moeder, iemands vrouw. En ik kook graag pompoenpannenkoekjes voor de hele buurt. [lacht] Die Tania is honderd procent wie ik ben. Maar ik heb ook een ‘honderd procent Tania’ op het toneel ontwikkeld. Dat kan alleen als je een oerbehoefte hebt om te delen. Kijk ... het ligt niet aan de belichting en of je een grote jurk aanhebt.

Het zit in jóu. Jij bent het medium van de componist om het verhaal te vertellen. Dat is veel belangrijker dan een goddelijke stem.

Wat is het belangrijkste dat je na de studie hebt bijgeleerd?

Als je studeert draait de hele opleiding om jou.

Maar nu weet ik: er zit niemand op mij te wachten. Het is niet zo dat ik kan gaan zitten en het concertgebouw belt. Je moet alle concerten die je doet, beschouwen als het laatste concert dat je geeft. Er zijn geen onbelangrijke concerten, er is geen publiek waar je te goed voor bent.

HKU utrechts conservatorium

alumni

Het gaat niet over jou, maar over connectie en overdracht.

Ja, absoluut. Ik wil klassieke muziek ook bij gewone mensen brengen. Het leukste was het concert dat ik gaf in De Doelen. Voor de pauze zong ik Tsjaikovski en Rachmaninov, na de pauze zong ik Antilliaanse liederen. Er waren oudere abonnementhouders, maar ook drie klassen van het ROC Rotterdam, met juffen met hoofddoeken enzo. Aan het eind ging ik naar buiten om te signeren. En mijn oudere witte publiek kwam naar me toe: [stem van oud vrouwtje] “Die Antilliaanse liederen waren práchtig!” en het Antilliaanse, islamitische publiek kwam naar me toe: [straattaal] “Sooooo, die Russische dingen waren tof!” [lach, balt vuist] Yesss.

07-10-14 10:09

Helpt creativiteit vĂŠrder Ondernemersgeest in kunst, cultuur en creatieve industrie. Nadenken over maatschappelijke toepassingen van beeldende kunst, design, muziek, theater, events, games en media. Dit wordt steeds belangrijker. Hiervoor zijn mensen nodig die een brug kunnen slaan tussen creativiteit en zakelijk denken.

En dit is wat jij als student Kunst en Economie gaat leren. Wil jij een aanjager zijn van creativiteit en maatschappelijke vernieuwing?

Je wordt opgeleid tot (project-) manager, producer, zakelijk leider, trendwatcher, marketeer of ondernemer in de internationale wereld van de kunst, cultuur en creatieve industrie. Je leert alles over organiseren, marketing, financiering en ontwikkelen van creatieve managementconcepten.

Uitgebreide informatie over de opleiding Kunst en Economie vind je op hku.nl/kunsteneconomie

/ 66 /

658106 HKU 2014 v1.indd 66

07-10-14 10:09

B Art and Economics, croho 34951

Je bent geĂŻnteresseerd in kunst, cultuur en creativiteit.

Je kunt goed plannen en regelen en je vindt het leuk om zakelijke en commerciĂŤle toepassingen voor verschillende vakgebieden binnen de kunst, cultuur en creatieve industrie te bedenken en te organiseren.

Je wordt opgeleid tot (project-) manager, producer, zakelijk leider, trendwatcher, marketeer of ondernemer in de internationale wereld van de kunst, cultuur en creatieve industrie. Je leert alles over organiseren, marketing, financiering en ontwikkelen van creatieve managementconcepten.

Met deze opleiding word je bijvoorbeeld conceptontwikkelaar, projectmanager bij een gamestudio, eventmanager, manager van een artiest, band, zaal of (pop) podium, marketing- of promotiemedewerker van een muziekmaatschappij of boekingskantoor, productieleider bij een festival, (assistent) zakelijk leider van een theatergezelschap, coĂśrdinator van een ontwerpbureau, medewerker bij een museum of galerie, organisator bij een creatieve onderneming of broedplaats.

Veel afgestudeerden beginnen een eigen bedrijf.

HKU kunst en economie

Art and Economics

/ 67 /

658106 HKU 2014 v1.indd 67

07-10-14 10:09

MICHAEL

658106 HKU 2014 v1.indd 68

07-10-14 10:09

658106 HKU 2014 v1.indd 69

Michael (19), HKU Kunst en Economie, student Event Management hku.nl/michael

Vanaf studiejaar 2015-2016 wordt het curriculum van Kunst en Economie aangepast aan het veranderende werkveld. Hierdoor kan het zijn dat je niet precies dezelfde vakken en afstudeerrichting zult volgen als Michael.

/ 69 /

HKU kunst en economie

Michael regelt alle vakanties voor zijn vriendengroep, is bezig een studievereniging op te zetten en organiseert de evenementen voor zijn roeivereniging.

Hij kan het gewoon niet laten.

De richting Event Management is grotendeels zakelijk, maar deze studie zit niet voor niks bij HKU: het gaat ook om creativiteit. Bij ons zit de creativiteit meer in onszelf, dat je andere ideeën hebt dan wat er dagelijks in dat zakelijke wereldje gebeurt. In de organisatie van een evenement kun je bijvoorbeeld ook creatief zijn; een andere manier van een beurs bouwen dan ‘hier een stand, daar een stand’. Op de Dance Fair waar ik heb gewerkt, een DJ-beurs, hadden ze in de beurshal booths gemaakt waar je dingen kon uitproberen en zelf kon dj’en. Daardoor krijg je dus een sfeertje, zet je echt iets neer, in plaats van gewoon het saaie beursverhaal. Elke stand wilde natuurlijk ook de hardste muziek hebben, dus het was echt een herrie. [lacht] Maar wel gaaf.

Ik had dat zakelijke altijd wel in me, denk ik, maar ook de interesse voor bijvoorbeeld games en muziek. Op mijn zestiende begon ik al met een snuffelstage op het marketingbureau van een gamebedrijf. Zo bouw je een netwerk op – ik ken nu net zoveel mensen in de mediawereld als in het organisatiewereldje. Iedereen is hier ook wel zo; de helft van de mensen die hier rondloopt heeft bij wijze van spreken al een eigen bedrijf. [lacht] Ik heb niet zoveel met kunst, maar ja ... als ik aan kunst denk, denk ik meteen aan schilderijen enzo.

Maar eigenlijk zijn games en muziek ook kunst, natuurlijk.

07-10-14 10:09

Je hebt blokken met zakelijke vakken, zoals economie en marketing, maar je hebt ook vier keer in het jaar een blok ‘creativiteit’, en dan ga je echt als een kunstenaar werken. Nee, toen heb ik geen olieverfschilderij gemaakt.

Het eerste blok moesten we ‘onszelf uitdrukken in iets wat je kon dragen’.

Ik had een T-shirt helemaal verknipt en er allerlei dingen aan vastgehangen.

In het tweede blok gingen we het creatieve denkproces van een kunstenaar proberen na te bootsen. Dus met z’n zessen de hele week in een klein hokje, en dan gewoon maar brainstormen.

Post-its overal. ‘Bedenk maar vijftig ideeën ... en bedenk nog maar vijftig ideeën.’ En dan ben je klaar ... ’nee, je bent niet klaar, want je hebt altijd nog meer ideeën.’ Dat zorgt ervoor dat je je creativiteit de vrije loop laat, dat je niet in je eerste idee blijft hangen, of in wat je al weet.

/ 70 /

Bij zo’n creatief blok is er ook niets van economie ofzo bij betrokken. Er zijn geen slechte ideeën, niets is onhaalbaar. Ik merk dat ik vaak heel zakelijk denk; daardoor had ik ook altijd snel zoiets van ‘ja, leuk, maar dat kan dus niet’. En je leert dat je dat gewoon even los moet laten. Dan kom je uiteindelijk wel weer op een haalbaar idee uit, maar net met dat beetje extra wat je anders nooit had verzonnen. Je stopt jezelf niet meteen, in je hoofd. Dat heeft dus heel veel te maken met het creatieve proces; als kunstenaar leer je denk ik ook om vrij te denken.

ROHAN VAN BLAMMO

Ik had dit jaar een interview met Rohan van Blammo.

Zij organiseren game-evenementen en hebben ook een eigen beurs. Het was tof om van iemand uit het werkveld precies te horen hoe het zit, de kneepjes van het vak.

Die dingen leer je anders alleen maar door ze fout te doen, dus ik ben hem wel dankbaar. [lacht]

658106 HKU 2014 v1.indd 70

07-10-14 10:09

Hoe school je daar praktisch op voorbereidt? Ze hebben heel veel stages. Wat ik bijvoorbeeld zag gebeuren was dat ze bij mijn stage een beurs organiseerden zonder draaiboek. Dus ja – dan wordt het een chaos. Dat hoef ik nu zelf al niet meer fout te doen. [lacht]

658106 HKU 2014 v1.indd 71

/ 71 /

HKU kunst en economie

Ik vind het gewoon vet dat als je iets creatiefs organiseert, je het hele voortraject doet en dan ziet dat er echt iets uitkomt. Dat is bijvoorbeeld bij een managementbaan heel anders. Bij een evenement ben je een jaar bezig met organiseren, en uiteindelijk is alles er, en dan gaat er iets fout en heb jij dat extra kabeltje bij je waardoor het tóch nog goed komt [lacht] en ja, dat is gewoon echt een kick. Dat je ter plekke positieve feedback krijgt, omdat je ziet hoe leuk mensen het vinden wat jij geregeld hebt.

Organiseren is ook een soort hobby van me, ja. Eigenlijk wel. [lacht] Die plezierfactor is belangrijk. Je hebt weken van tachtig uur soms, je werkt vaak in het weekend. Maar als jij dat tof vindt, als jij daar elke keer die kick uit kunt halen van iets dat staat, dan is het gewoon lol hebben. Ik heb ook weleens theatershows georganiseerd: dan help ik ook opbouwen, afbouwen ... Dat is gewoon leuk om te zien; je begeleidt mensen de zaal in en dan zie je dat het knalt, dat ze superenthousiast zijn. En daarna weer die zaal in en tot twee uur ‘s nachts afbouwen.

Alles hoort er dan bij, bij die beleving, van begin tot eind. Zelfs de rotklusjes.

07-10-14 10:10

658106 HKU 2014 v1.indd 72

07-10-14 10:10

alumni

DE JUISTE ZAADJES PLANTEN

Hoe kom je bij Cult Dealer Enzo?

Na mijn afstuderen werd ik, nadat ik per ongeluk een vergadering binnenviel, programmamaker van de tweede editie van Cultfest.

Ik daag kunstenaars uit een nieuwe samenwerking aan te gaan met iemand – of iets te doen wat ze nog nooit eerder hebben gedaan.

Cultfest is gebaseerd op de principes van het Burning Man Festival. Dat zijn tien principes, en één van de belangrijkste is ‘no spectators, only participants’. Dat houdt in: je bent altijd onderdeel van het geheel. Als mensen dat begrijpen, vinden ze het tof om dingen uit te kunnen proberen en iets neer te zetten. Ook al worden ze niet betaald.

/ 73 /

658106 HKU 2014 v1.indd 73

Waarom?

Nou, omdat zij een keer iets kunnen doen wat ze nog nooit hebben gedaan. Vorig jaar heeft DJ-collectief en recordlabel 030303 meegedaan.

Zij zijn hartstikke goed in het organiseren van feesten, ze brengen zelf platen uit. Maar ik zei juist ‘oké, wat zouden jullie kunnen doen dat anders is dan een feestje organiseren?’ Toen hebben ze een expositie van het artwork van hun label en een live synthesizer jam voor en met bezoekers georganiseerd.

Dat eerste jaar heb ik alle opdrachten aangenomen die ik maar kon. Van cateringwerk tot voice-overklussen. Het was heel ... dynamisch. [lacht] Op een gegeven moment hield ik dat niet meer vol en belde ik een collega die ik had ontmoet tijdens een stage: ‘Hé, heb je misschien nog iets leuks? Het gaat hartstikke goed met me, maar ik ben ...

Wanhopig [gelach] ... op zoek naar een goede klus waar ik mijn expertise in kwijtkan. “Ik wil een soort verbinder zijn. Dat als mensen zeggen: ‘Ik ben hiernaar op zoek’, dat ik denk: dan moet je die hebben. En toen zei ze: “Ik heb wat voor je, ik wil graag morgen met je afspreken.” Had ik opeens een baan! Ik werk nu parttime bij de Amsterdam Economic Board, een grote stichting die samenwerkingsverbanden opzet tussen bedrijven, kennisinstellingen en de overheid. Fantastisch.

Nooit geweten dat er een functie bestond die zo goed aansloot bij mijn wensen.

Ben je ook nog tegen dingen aangelopen door die baan?

Op school nam ik vaak een leidende rol, maar in het echte leven werkt het niet zo. In mijn baan in Amsterdam is meer hiërarchie. Dus je moet rekening houden met wat voor organisatie het is, wat jouw bijdrage is aan het hele plaatje, in plaats van dat je alleen denkt: dit vind ik leuk, dus dit wil ik doen. In het begin zette ik overal vraagtekens bij. Ik zou dat trouwens ook iedereen aanraden, maar – het kan niet altijd. Ik ben als creatief gewend dat ik mijn wereld met alle voorwaarden kan scheppen. Bij iets als Culfest is dat ook zo, maar soms is de wereld er gewoon al en moet je daar je plek in vinden. Dat kan hard zijn. Als je afstudeert denk je dat je uniek bent en dat de wereld op jou zit te wachten; nou, nee hoor. Achter in de rij aansluiten en keihard werken.

HKU kunst en economie

Shari Klein (25) studeerde in 2012 af aan de faculteit Kunst en Economie (Arts Management). Per toeval raakte ze betrokken bij het crowdsourced kunstplatform Cult Dealer Enzo, en in 2013 maakte ze het complete programma voor underground festival Cultfest. Dit ide alistische werk combineert ze met een baan als projectmanager.

En voor al die mensen die straks in die rij staan: wat is dan de tip?

Een tip is eigenlijk, dat je een balans vindt tussen jezelf aanpassen, dus niet altijd je hele eigen visie willen en kunnen doorvoeren – maar wel altijd je eigen stem blijven houden. Dat je je aan de ene kant zo in bochten kunt wringen, dat je aan de andere kant toch het zaadje kunt planten dat jij te planten hebt. Bij Cultfest is dat een ander zaadje dan in mijn baan – maar bij allebei kan ik een waardevolle bijdrage leveren.

07-10-14 10:10

DE BESCHAVING Verwonderen en vooruitkijken, dat is deBeschaving. In juli zijn de bloeiende Botanische Tuinen van Utrecht het decor van dit ‘Festival Universalis’.

Een intiem festival met een verrassende mix van livemuziek, wetenschap, en een creatief randprogramma van theater tot tosti en alles er tussenin. Naast grote namen valt er ook op de vierkante centimeter veel te ontdekken. Let goed op, want achter elk struikje kan een belevenis schuilgaan.

‘Kom maar in mijn hokje’ is een project over vooroordelen. Op basis van een portretfoto vul je een reeks vragen over iemand in; daarna word je met hem/ haar geconfronteerd. Studente dramatherapie Mathyza, proefkonijn: “Sommige mensen, vooral jongens, hadden me meteen helemaal door.

Best eng.”

Guido Duermeijer maakte deze monologenmachine, de Pleaser.

“We nemen niet meer de tijd om lieve dingen tegen elkaar te zeggen, dus ja, daar heb je dan een machine voor.”

/ 74 /

658106 HKU 2014 v1.indd 74

07-10-14 10:10

/ 75 /

Installatie Electrocuters van off stage theatercollectief Aardlek.

Ze hebben er lol in: “Met het zuur van deze citroenen kunnen wij vijf mensen tegelijk electrocuteren!”

658106 HKU 2014 v1.indd 75

HKU festivals

Tegen etenstijd wordt het moeilijk kiezen: nemen we nu steenovenpizza, patatas bravas met salade, of toch een dikke vette hamburger?

De plastap zet na een openbaar plasje jouw hoeveelheid urine om in een evenredige hoeveelheid bier. Hilariteit alom – en gratis bier!

Andre Manuel brengt een ode aan Gerard Joling, selfies en de wanhoop in het algemeen. “Zong hij dat nou écht?”

07-10-14 10:11

TWEE TAKT Tweetakt: spraakmakend, speels, absurd, interactief én geschikt voor een jong publiek. Op dit festival tonen nationale en internationale kunstenaars, jonge en gevestigde makers, hun nieuwste en beste werk. Verwacht theater- en dansvoorstellingen, maar ook locatietheater, muziek, guerillacabaret en (interactieve) beeldende kunst. Tweetakt bruist. Laat je een verrassing inlokken rond het festivalhart op het Neude, in de theaters van Utrecht, of op Fort Ruigenhoek in Groenekan.

Studente Theatre and Education Marieke Braaksma studeerde samen met haar klasgenoten met 200 kinderen een openingsdans in. “Wat je met theater kunt bereiken bij kinderen, daar geniet ik zo van ... dat is echt magisch gewoon.”

/ 76 /

658106 HKU 2014 v1.indd 76

07-10-14 10:11

De bijzondere locatie (links) en het ronddraaiende decor maken van Just Kiddin iets heel spannends.

De acteurs moeten springen en duiken om niet platgewalst te worden. Actrice Annika: “Ssst, er staat een kruisje op de grond. Daar mik ik op.”

Dertig kinderen kijken naar de ‘slapstickvoorstelling met een twist’ Just Kiddin, van de derdejaars acteurs en theatervormgevers, en mogen daarna commentaar leveren. “Zijn ze nou echt getrouwd of niet?” “Die ene jongen viel in een vuilnisbak! Dat vond ik het leukst.”

HKU festivals

Anneke Sluiters probeert in Lucifers haar ziel aan de duivel te verkopen in ruil voor een geweldige voorstelling.

658106 HKU 2014 v1.indd 77

07-10-14 10:11

Creatieve toekomstvisioenen

Met het project ‘De Twaalfde Man Belicht’ wordt het juichen en springen van de supporters gestimuleerd door een lichtshow, die gaver wordt naar­ mate er meer lawaai en beweging is.

Hierbij wordt gebruik gemaakt van Piëzo-kristallen, die trillingen kunnen opvangen en omzetten in energie.

Zo wordt de wedstrijdbeleving van de supporters leuker en wekken ze zonder het te weten ook nog energie op.

Rosalynn: “Professioneel gezien heb ik hier echt van geleerd hoe belangrijk het is om goed naar je opdrachtgever te luisteren. Ons plan sluit aan bij de vraag; het is origineel, maar ook haalbaar.

Ik denk dat dat de doorslag gaf.”

‘Nieuwe verbindingen, nieuwe toepassingen’ is het motto van HKU. Studenten werken binnen verschillende vakgebieden samen om nieuwe dingen te bedenken, en kijken daarbij goed naar de wereld om zich heen. Het seminarproject Imagining Tomorrow is een mooi voorbeeld: tweehonderd tweedejaars werken in multidisciplinaire teams aan vraagstukken uit het Utrechtse (bedrijfs)leven.

/ 78 /

658106 HKU 2014 v1.indd 78

Voor haarzelf was het project ook waardevol vanwege de samenwerking met beeldend kunstenaars.

Rosalynn: “Er zijn zoveel kunstenaars die onwijs mooie dingen maken die uiteindelijk bijna niemand te zien krijgt.

Ik wil daarmee helpen, want ik vind het belangrijk dat bepaalde kunst door de wereld gezien wordt. Voor mij was dit seminar een geweldige ervaring en een bevestiging van waarom ik deze studie heb gekozen.”

Eén van de opdrachtgevers was dit jaar FC Utrecht. Hun vraag: hoe kunnen we de energie van supporters gebruiken om stroom op te wekken? Rosalynn ­Beeuwkes, tweedejaars Kunst en Economie (afstudeerrichting Visual Arts and Design Management), zat in de winnende projectgroep. Rosalynn: “Tijdens de briefing bleek dat de supporters niet zitten te wachten op iets nieuws. Zij komen voor de wedstrijd, het team en elkaar. Het leek ons dus verstandig om ze niet iets extra’s te laten doen, maar juist te benadrukken wat ze al doen.”

07-10-14 10:11

Kees-Jan Mulder met korte film Gods Lam In Gods Lam volg je een islamitische vader en twee zoons in de aanloop naar het Offerfeest. Het lammetje dat geslacht moet worden, wordt verstopt door de oudste zoon en dreigt een breuk in het gezin te veroorzaken, omdat de jongste broer juist slager wil worden, net als zijn vader.

In 2013 ging Gods Lam in première op het Nederlands Filmfestival en maakte de VU er een lespakket voor middelbare scholen omheen. Zakelijk pakte KeesJan het ook slim aan: “Vanaf het begin ben ik in gesprek gegaan met organi­ saties voor wie het ook belangrijk is dat mensen uit verschillende tradities met elkaar praten: kerkelijke organi­ saties, moskeeën, onderwijsclubs.

Als je weet dat zij je film willen gebruiken, is het ook makkelijker om geld te vinden voor je project.”

Ging alles dan van een leien dakje?

Kees-Jan: “Ik had een shot bedacht waarbij het lammetje uit een kledingkast zou lopen, alleen lammetjes doen niet altijd wat je wilt. Na drie uur schapenpoep, een van allergie kotsende lichtman en een lichte wanhoop bij de crew, kwam het lammetje opeens de kast uit, met een Bambi-achtige move – het is één van de mooiste shots van de film geworden.”

Wat betekent de HKU Award voor hem?

“Erkenning, dat film en theologie geen tegenstelling hoeven zijn. Ik heb lang getwijfeld: als ik dominee kan worden, mag ik dan wel films maken? De Award was een bevestiging: ja, dat mag!”

HKU spotlight

Doordat hij ook theoloog is, kon Kees-Jan een extra laag in Gods Lam stoppen: “In de film ontdekt de vader het lammetje dat de oudste broer verstopt heeft, en vergeeft hij de jongste uiteindelijk dat die hem dit niet heeft verteld. Dat is precies waar het offeren van het lam binnen de joods-christelijke traditie voor staat: het conflict loslaten.

Maar dat loslaten is vaak supermoeilijk.

Ik vind het leuk als mensen daar door mijn film over praten.”

/ 79 /

658106 HKU 2014 v1.indd 79

07-10-14 10:11

Ontwerpers tussen het winkelpubliek Bijenkorf Expo 2014

Wie in het voorjaar in de Utrechtse Bijenkorf winkelt, kan tegen onverwachte dingen aanlopen. Al sinds 2010 wordt hier jaarlijks werk van HKUstudenten geëxposeerd. Dit voorjaar mochten zes studenten Mode een week lang hun ontwerpen showen, en presenteerden afgestudeerden een modeshow. De ontwerpers die meededen aan de show waren Kim Philipsen, Laura Verdonk, Wenda Harmsen, Femke Agema, Winde Rienstra en Anbasja Blanken.

Anbasja is in 2013 afgestudeerd.

“Na mijn afstuderen ben ik voor mezelf begonnen. Hiernaast heb ik nog wel een parttime baantje (niet in de mode), maar ik besteed het grootste deel van mijn dagen gelukkig aan mijn volgende collectie.” Sinds haar afstuderen gaat het behoorlijk goed met Anbasja. Ze mocht haar afstudeercollectie The Shakhina Glory al showen in Cadiz, Zuid-Spanje; de collectie werd ook geselecteerd voor LICHTING, een platform voor jonge ontwerpers tijdens de Amsterdam Fashion Week. Anbasja: “Ik heb na afloop van LICHTING zo ontzettend veel positieve reacties gehad!

Dat heeft me geïnspireerd om verder te gaan.”

En nu stond The Shakhina Glory dus ineens in De Bijenkorf. Leuk? Anbasja: “Ik geloof dat de samenwerking tussen HKU en De Bijenkorf een geweldige kans is om je werk aan een groot en gevarieerd publiek te presenteren.

Je kunt niet alleen je portfolio uitbreiden, maar je staat als designer ook in een bijzondere spotlight.” Germaine Baijer, woordvoerder van HKU, is het daarmee eens: “Het is publiek dat anders niet snel naar een modeshow zou gaan. Mensen zijn vaak heel enthousiast en blij verrast om het werk van studenten te zien.”

/ 80 /

658106 HKU 2014 v1.indd 80

Dat heeft Anbasja ook gemerkt: “De leukste reactie was van twee vrouwen die zo ontzettend graag een ontwerp van mij wilden kopen, zodat zij als ik straks succesvol ben (volgens hen dus) al een kledingstuk van mij zouden hebben. Hoe lief is dat? [lacht] Zoiets stimuleert je echt als ontwerper.”

07-10-14 10:11

Milan Design Week 2014 Boele Zwanenburg met Time Injected Circles

Stel je voor: op een ochtend word je wakker gebeld met de vraag of je je afstudeerwerk wilt presenteren – op de grootste designbeurs ter wereld.

Dit overkwam Boele Zwanenburg, die in 2013 afstudeerde in de richting Product Design.

Boeles afstudeerwerk, Time Injected Circles (of TIC), is een reeks ronddraaiende messing schijven met ontelbare gaatjes erin, die met kettingen wordt aangedreven. In het begin zie je in de schijven en de gaatjes alleen chaos; als je op een afstand gaat staan wordt je oog naar één punt getrokken. Ineens zie je getallen verschijnen en verdwijnen. Boele: “De laatste jaren is alles aan het digitaliseren. Je ziet alleen nog op je telefoon of laptop de 58ste minuut veranderen in de 59e. Maar tijd betekent zoveel meer. Mijn klok is een secondenteller: je kunt er juist níet de tijd van aflezen, je ziet alleen seconden verstrijken.”

De getallen lijken op die van een digitale klok. Toch is het duidelijk dat hier geen chips en processoren aan het werk zijn: de messing schijven worden door een elektromotor aangedreven. Een mix van oud en nieuw die je aan het denken zet over het verstrijken van de tijd.

Konden ze daar op de Design Week ook iets mee? Boele: “Als iemand pal voor mijn werk ging staan zag ik vaak onbegrijpende gezichten. Dan nam ik ze mee om de TIC van afstand te bekijken en kwamen de ‘bellissimo’s’.

Dat moment van verwondering is heel gaaf om te zien.”

HKU spotlight

De Salon del Mobile, voluit Salone Internazionale del Mobile maar ook bekend onder de noemer Milan Design Week, is een prestigieuze designbeurs die al ruim vijftig jaar bestaat. Boele: “Van de richtingen Product en Mode waren vijf afgestudeerden geselecteerd. Uiteindelijk waren we een week in Milaan, vooral ouwehoerend over ons en andermans werk, en chillend in de zon. We hebben ons prima vermaakt.” [lacht]

/ 81 /

658106 HKU 2014 v1.indd 81

07-10-14 10:11

TOELATING

/ 82 /

658106 HKU 2014 v1.indd 82

Toelating doen Voor bijna alle opleidingen van HKU moet je een toelatingstest doen. Wat voor test, dat verschilt per opleiding.

Je hoeft echt niet nu al briljant te zijn in het gekozen vakgebied – je gaat natuurlijk naar school om te leren.

Het is belangrijker dat we zien dat je inzicht hebt en kritiek kunt verwerken.

Een goede motivatie en artistieke aanleg tellen ook mee. In één zin zijn wij op zoek naar mensen met talent, lef om te experimenteren en zich te ontwikkelen, en het ondernemerschap om later hun brood te verdienen. De toelating is trouwens niet alleen voor ons. Voor jou is het ook een check: passen HKU en deze studie bij jou?

Bij de meeste studies krijg je een thuisopdracht die je op de toelatingsdag laat zien, samen met je portfolio.

Daarnaast kan er gevraagd worden om tijdens deze dag een lesopdracht uit te voeren. Bij de muziekopleidingen wordt je theoretische muziekkennis getoetst en speel je voor een toelatingscommissie. De meeste theateropleidingen hebben een selectieprogramma van meerdere dagen, waarbij je in lessen meedraait en opdrachten doet.

Aanmelden Voordat je toelating aan HKU kunt doen, moet je je aanmelden. Dat doe je via hku.studielink.nl. Je hebt hiervoor een DigiD nodig. Pas als je je hebt aangemeld, kun je uitgenodigd worden voor een toelating. Kijk voor alle stappen op het gebied van aanmelding en toelating op hku.nl/aanmelden Informatie over de toelatingsprocedure? hku.nl/toelating Weten hoe je een portfolio samenstelt? hku.nl/portfolio Ervaringen van studenten?

Alle eerstejaars studenten uit dit magazine bloggen over hun studie: Zie pagina 87 Ook kun je terecht op Facebook: facebook.com/dekunstvanhku

07-10-14 10:11

TIPS van studenten:

SOPHIE Je krijgt twee opdrachten die je aan de docenten mag presenteren. Deze presentatie is zonder jou. Vooral het proces vinden ze belangrijk en interessant; ik zou dus heel goed vastleggen wat je allemaal gedaan hebt tijdens het maken van de opdrachten. Verder moet je vooral vol zelfvertrouwen erheen gaan. Geloof in jezelf en waarom je deze opleiding wil gaan doen.

PÉPÉ Voor IPD moest ik tekenen. Dat kan ik niet ... Ik heb het lege vel toen gebruikt om een maquette te bouwen. Klamp je niet te veel vast aan de opdracht, denk out of the box en toon creatief lef!

Loop je vast, vraag dan vrienden en familie wat jou creatief maakt en waarom jij deze opleiding moet doen.

NYNKE Zorg dat je werk er netjes uitziet, ook de presentatie (geordend, papier niet te gekreukt, op een bepaalde volgorde). Zorg ook dat je veel verschillend werk hebt en dat je het goed kan onderbouwen en uitleggen. Laat je hele proces zien, niet alleen een paar mooie afgewerkte schilderijtjes.

MEES Het is verstandig om te weten wie je toekomstige docenten zijn. Kijk met welke gezelschappen ze zelf spelen.

Het is ook slim om al contact te zoeken, wie weet kunnen ze je een paar lessen geven voor je auditie.

De toelatingseisen die op de site staan zijn belangrijk, maar het is misschien nog wel belangrijker dat je laat zien wie jij daadwerkelijk bent. Kies dus stukken die je zelf leuk vindt om te spelen. Als je stukken moet laten zien met een band, raad ik je aan zelf begeleiders mee te nemen.

/ 83 /

658106 HKU 2014 v1.indd 83

HKU tips en contact

MIDAS Kom met leuke ideeën! Je hoeft echt geen supermooi gemaakte filmpjes te hebben, of heel goed met After Effects te kunnen werken. Veel belangrijker is dat je laat zien dat je creatief bent en leuke, uiteenlopende ideeën hebt.

Natuurlijk moet je ook laten zien dat je oog voor vormgeving hebt, maar de technische vaardigheden leer je wel hier.

Daar zul je de commissie niet mee overhalen. Oh, en je kan nooit te veel werk meenemen! Smijt het allemaal op tafel!

07-10-14 10:11

een kamer ZOEKEN / 84 /

Ruim twintig procent van de inwoners van Utrecht is student, dus de kamers liggen niet voor het oprapen. Toch kun je met wat tijd en moeite prima op tijd aan woonruimte komen. Dit zijn de verschillende huurmogelijkheden: • een kamer in een studentenhuis; • een kamer bij een hospes of hospita (huiseigenaar); • een kamer in onderhuur; • een tijdelijke kamer, bijvoorbeeld antikraak; • een zelfstandige woning via de gemeente.

Het is handig om iemand die al een kamer heeft te vragen welke kamerzoeksites hij/zij kan aanraden.

Op de site van het Studenten Service Centrum van de HKU vind je onder studentportal.hku.nl/kamerzoeken ook veel informatie en tips over kamers zoeken. Hou in de gaten dat je legaal woont, met een huurcontract. Dat heb je nodig om je in te schrijven bij het GBA (belangrijk voor je studiefinanciering en de hoogte van je collegegeld).

/ 084 /

658106 HKU 2014 v1.indd 84

studentportal.hku.nl/kamerzoeken utrechtstudentenstad.nl woningnet.nl

TIPS van studenten: NYNKE Zeg het tegen iedereen die je kent!

Gebruik vooral je netwerk en social media zoals Facebook. Op Facebook kun je ook je naam veranderen in bijvoorbeeld ‘… Zoekt Kamer Utrecht’. Ook zijn er groepen waar je lid van kunt worden, en waar advertenties voor kamers op geplaatst worden, dat kost geen geld. Let op dat je niet te veel inschrijfgeld betaalt voor dubieuze websites die mooie kamers beloven.

PÉPÉ Betaal niet te veel voor je kamer! Een vierkante meter studentenkamer is ongeveer 20,- euro in Utrecht. Vertrouw je het niet?

Google de huisbaas of vraag of je mensen mag spreken die daar al wonen. En als je toch bezig bent, schrijf je alvast in bij SSH en Woningnet!

MEES Het conservatorium heeft een aantal eigen woningen. Je mag er tussen 9.00u en 22.00u oefenen, daarnaast zijn het prettige ruimtes. Mocht je geïnteresseerd zijn, dan zijn er bij de studentenbalie inschrijfformulieren te vinden. Het nadeel van deze optie is wel dat het even kan duren voordat je eerste bent op de wachtlijst. In de tussentijd zou ik iedereen die je kent in Utrecht laten weten dat je op zoek bent. En hang posters op ... beetje zelfpromotie kan geen kwaad.

07-10-14 10:11

voor eN na Vooropleidingen

Masteropleidingen

Er zijn vooropleidingen voor Muziek en Beeldende Kunst/Vormgeving. Je kunt de Vooropleiding Music and Technology volgen als je geïnteresseerd bent in de technische muziekrichtingen.

Het Utrechts Conservatorium biedt daarnaast de Vooropleiding ­Muziek aan, die je onder andere voorbereidt op het theoretische toelatingsexamen.

Master of Music (MMus) - Pathway Performance - Pathway Music Design Master Interior Architecture Master of Education in Arts (MEd)/ Master Kunsteducatie Master Scenografie

Een vooropleiding kan nuttig zijn, bijvoorbeeld als je nog te jong bent of een beter idee wilt krijgen van wat bij je past.

Je kunt tot sommige bachelor­opleidingen toegelaten worden met een succesvol afgeronde vooropleiding.

Voor de Beeldende Kunst- en Vorm­ gevingopleidingen kun je een Basis­ opleiding Beeldende Kunst en Vormgeving doen (voor alle geïnteresseerden). Dit is een voorbereidend jaar dat je naast je opleiding of werk kunt volgen. Je ontwikkelt je creatieve en beeldende vermogen en wordt wegwijs gemaakt in de beide vakgebieden, Beeldende Kunst en Vormgeving. Zo ontdek je wat het beste bij jou past.

Na een bacheloropleiding kun je in veel gevallen nog doorleren, aan een ­masteropleiding. HKU heeft vier masters die ­geaccrediteerd zijn door de ­Nederlands-Vlaamse Accreditatie ­Organisatie (NVAO) en daarmee onder de Nederlandse wet vallen.

Dit zijn:

Daarnaast heeft HKU een master dat gevalideerd is door de Open University Validation Services in Groot-Brittannië.

Dat betekent dat je diploma overal waar een Britse graad geldig is, wordt erkend (zie ook hku.nl/validation).

Deze master is: Master of Arts in Fine Art

/ 85 /

Duur: 32 zaterdagen naast je havo, vwo, mbo of werk. Verder is er de cursus Pixelpalace (voor jongeren) en is er de Basisopleiding Plus.

Kijk voor alle informatie op: hku.nl/masters

HKU tips en contact

Ook voor de andere interessegebieden zijn er mogelijkheden om je op de bacheloropleiding voor te bereiden.

Kijk voor alle informatie op: hku.nl/web/Studiekeuze/ Basisvooropleidingen.htm

658106 HKU 2014 v1.indd 85

07-10-14 10:11

31 RING UTRECHTNOORD

m

LOCATIES

11

Kapelweg 7

Utrecht

VOORDORP

Wa

ter

TIBERDREEF

Z wa r

te

TUINDORP Loevenhoutsedijk

Voordorp ONDIEP

Overvecht Noord

Oudenoord 700

TUINDORP OOST

EYKMANPLEIN

TUINWIJK

6

Noordse Park

KARDINAAL ALFRINKPLEIN

GANDHIPLEIN

OVERVECHT

Griftpark

12 t

ar

va op Kl

Janskerkhof 17 Janskerkhof 18

WITTE VROUWEN

AMERSFOORT

Vechtsebanen

Lange Viestraat 2b

De Gagel

Overvecht

9

5

PASCALPLEIN

acht

De Zilv

HILVERSUM

Mariaplaats 27 Mariaplaats 28

Nieuweroord

ZUILEN

Oude Amersfoortseweg 131 OUDWIJK

Wilhelminapark

2

DICHTERSWIJK

M

tr ins

oo m

PLEIN VAN BERLAGE

uis -

n

STERRENWIJK vaar

Welgelegen

SCHILDERSBUURT

TIBERDREEF

1

Kr

UTRECHT

chaats

eren S

UTRECHT CENTRAAL STATION

Park Bloeyendael

uitengr

3 7

Molenpark

De Dreef

BUITENWITTEVROUWEN

UTRECHT

LOMBOK

Hogelandsepark

Minrebroederstraat 16

8

BEREKUIL

HENRI DUNANTPLEIN

OVERVECHT NOORD

Stadsb

Vechtzoom

De Berekuil

Dressuurpark

VOGELENBUURT

PIJLSWEERD

Grote Spui 11

Ina Boudier-Bakkerlaan 50

TUINDORP

Loevenhoutsedijk

t

Julianapark

ONDIEP

Kernhaven

K r om m e R i jn

TRANSWIJK

10

13

TUINWIJK

Tractieweg 41

/ 86 /

Koningsweg 2

Noordse Park

Va a

rtsc

he R i jn

ANNE FRANKPLEIN

RIVIERENWIJK

Industrieh

lve

rbr

oe

kw

ete

aven

658106 HKU 2014 v1.indd 86

Griftpark

ring

Energiehaven

EYKMANPLEI

07-10-14 10:11

LARENSTEIN

GEBOUWEN

DE BILT

Weltevreden

WELTEVREDEN

1

dorp

2

Ina Boudier-Bakkerlaan 50, Utrecht

Oude Amersfoortseweg 131, Hilversum

6 Oudenoord 700, Utrecht

1

30 VEEMARKT

2 HKU Media

1 HKU Beeldende Kunst

Van Boetzelaerpark

1 HKU Design Biltse Grift

2 HKU Games en Interactie 5 HKU Kunst en Economie

3

7

Mariaplaats 28, Utrecht

Mariaplaats 27, Utrecht

2 HKU Muziek en Technologie 4 HKU Theater 3 HKU Utrechts Conservatorium

/ 87 /

2 DE UITHOF

Olympos

RIJNSWEERD

4

5

Janskerkhof 18, Utrecht

Lange Viestraat 2B, Utrecht

D E U I T H O F

7 Gebouw voor Kunsten & Wetenschappen 8 Academiegalerie 9 Akademietheater

ijn

8

10 HKU Loods (expositieruimte en repetitiestudio’s) 11 Media & Performance Laboratory (MAPLAB) 12 Nederlandse Beiaardschool 13 Ateliergebouw Fine Art

9

10

12

13

K ro

mme

R

DE UITHOF

HKU tips en contact

FACILITEITEN

11

658106 HKU 2014 v1.indd 87

07-10-14 10:12

zoek ons op Colofon uitgave: HKU teksten: Rinske Verberg Germaine Baijer (HKU) eindredactie: Germaine Baijer (HKU) Rinske Verberg correcties: Lambertha Souman (HKU) Concept/vormgeving: Thonik Amsterdam

Volg de 24/7 studenten het hele jaar op Facebook: Midas

hku.nl/midas

Wil je meer informatie over HKU of onze opleidingen?

Bezoek één van onze Open Dagen op:

Annemee

zaterdag 29 november 2014, van 10.00 tot 16.00 uur

Nynke

zaterdag 21 maart 2015, van 10.00 tot 16.00 uur

hku.nl/annemee hku.nl/nynke

Sophie

hku.nl/sophie

Peer

hku.nl/peer

Andri

hku.nl/andri

Pépé

hku.nl/pepe

Mees

Kijk op hku.nl Studenten Service Centrum Heb je vragen over dingen die je ­rondom je studie moet regelen?

Of wil je meer weten over de praktische kant van studeren aan HKU en wonen en leven in Utrecht? Dan kun je terecht bij ons Studenten Service Centrum.

Je vindt heel veel informatie op studentportal.hku.nl

hku.nl/mees

Michael

hku.nl/michael

Of volg HKU

facebook.com/dekunstvanhku twitter.com/ hkutrecht

/ 88 /

658106 HKU 2014 v1.indd 88

Inspiratiebron In dit magazine worden bij de interviews met eerstejaars studenten hun inspiratiebronnen genoemd. Hierbij worden ook beelden van werk van de desbetreffende inspiratiebron getoond.

Wanneer iemand vindt dat geen rekening is gehouden met haar of zijn copyright, graag

Fotografie en beeldbijdragen: Daisy Komen (Campagne fotografie, letters) Shira Koopman (Studenten portretten) Jordi Huisman (Spring en deBeschaving) Thijs de Lange (Gebouwen en faciliteiten) Beelden eindexamenwerk van HKU-studenten.

(Schoolpagina’s) Overige bijdragen: Engelbert Fellinger pag 45, 82 Jacqueline van der Kort pag 52, 53 Druk: Drukkerij Mart.Spruijt bv Papier: omslag: 240 grams Lessebo smooth 1.2 white (FSC) binnenwerk: 115 grams Lessebo smooth 1.2 white (FSC) adresgegevens HKU: Lange Viestraat 2b 3511 BK Utrecht Het copyright van de gebruikte beelden en teksten berust bij HKU. Niets uit deze uitgave mag worden gebruikt of vermenigvuldigd zonder toestemming van HKU.

contact opnemen met bureau communicatie HKU, 030-2332256.

07-10-14 10:12

HKU tips 658106 HKU 2014 v1.indd 89

07-10-14 10:12

658106 HKU 2014 v1.indd 90

07-10-14 10:12

658106 HKU 2014.indd 93

29-09-14 15:46

de kunst van

nieuwe verbindingen nieuwe toepassingen

658106 HKU 2014.indd 94

29-09-14 15:46

HKU 24/7

2014/2015

hku.nl