Holland Dance Festival Magazine 2012 by Holland Dance Festival

NL/ENG EDITION

COLUMNS

CHAZIA MOURALI JAN KOOIJMAN GIEL BEELEN

Performers

Sylvie Guillem Bill T. Jones STREB Tim Persent Jacoby&Pronk And many more

YOUR FESTIVAL GUIDE

TO INSPIRATION

26 jan - 26 feb 2012 holland-dance.com

76 38

Jouw gids voor kunst en cultuur Welke muziek, concerten, festivals en films mag je niet missen? Met de Volkskrant altijd kunst en cultuur bij de hand.

Interviews

Artikels

Tim Persent

Waarom ik?

Sylvie Guillem

Why me?

The blue flame –

Sylvie Guillem

Individuele creativiteit

De blauwe vlam –

Bill T. Jones

Een heilige, of een

symbool voor alles wat

fout is?

A saint, or a symbol for

choreographies

everything that's wrong?

in nieuwe choreografieën Individual creativity in new Door Paul Lightfoot

Marc Jonkers

Liefdesbrief aan Havana

Love letter to Havana

Columns

Rubinald Pronk

Een niet alledaagse

combinatie

Not an everyday

Festivalprogramma 61 Performances 86 Masterclasses 87 Docentenroute

Teachers’ Route

Uitreiking Jiří Kylián Ring

Jiří Kylián Ring presentation

Ine Rietstap Lezing 2012

Intimate and thought- provoking conversation

Chazia Mourali

with Bill T. Jones 24

Jan Kooijman 102 Informatie & Kaartverkoop

Giel Beelen

Information & Box Office

combination Foto São Paulo Companhia de Dança

vk.nl/events

Festival

holland dance festival

Source of Inspiration

Dans is een bron van inspiratie: voor het publiek dat naar dans kijkt, voor de professionele en amateurdansers en choreografen die dans uitvoeren en creëren, voor kunstenaars uit de wereld van de muziek, de beeldende kunsten en de nieuwe media die bij de dans

betrokken zijn en er met hun werk een belangrijke bijdrage aan leveren, voor mensen van over de hele wereld in wier cultuur dans als ritueel beoefend wordt of voor wie dans simpelweg een lichamelijke uitdrukking van emotie is. Dans brengt letterlijk ritme en dynamiek in ons bestaan. Van regendans tot discodans, van de formele hofdans tot de complexe, geraffineerde theaterdans, van hedendaagse dansvormen tot de ontwikkeling van nieuwe bewegingstalen, van hoge kunst tot entertainment: dans is een onuitputtelijke bron van inspiratie met één gemeenschappelijke noemer: het menselijk lichaam als voertuig en instrument en de menselijke conditie als zijn drijvende kracht. Dit levert volop aanknopingspunten en thematiek op om, jaar na jaar, nog vele seizoenen dansprogrammering mee te vullen. Maar niet té veel om het aanstaande Holland Dance Festival aan dit fascinerende aspect van de dans te wijden. Wij nodigen u van harte uit onze uitgelezen selectie van danskunstenaars en hun producties van over de hele wereld te verkennen en te ervaren, en zo te ontdekken wat hen geïnspireerd heeft om daarmee u te inspireren. Zorg dat u erbij bent, bij het ‘Source of Inspiration’-gala, de spectaculaire opening van het Holland Dance Festival op 28 januari 2012. Het exclusieve programma is opgebouwd uit hoogtepunten en verrassingen rond het festivalthema van dit jaar. Maar er valt nog veel meer te genieten in onze diverse danstheaters en op locatie in dé dansstad van Nederland: Den Haag... Maak wederom kennis met de internationale superster Sylvie Guillem, die haar bijzondere samenwerking met choreografen Mats Ek en William Forsythe nieuw leven in heeft geblazen. Het publiek daarbij achterlatend met de vraag of ze met haar nieuwste productie de cirkel rond maakt of dat ze ‘slechts’ een volgend nieuw stadium van haar ongeëvenaarde artistieke kracht betreedt. Laat u meevoeren in de wereld van Bill T. Jones, wiens expressievormen voortdurend de grenzen van de dans verleggen richting een steeds complexere theatervorm. Geniet samen met ons van de zilveren jubileumvoorstelling van een van de beste eigentijdse dansers van Nederland: Tim Persent. Beleef in een intieme setting wat deze buitengewone danser al een

kwarteeuw beweegt om u te bewegen. We laten u verder kennismaken met een jong dansgezelschap uit Brazilië, de Săo Paulo Companhia de Dança. In slechts een paar jaar tijd is deze groep erin geslaagd naam te maken als een hoogkwalitatief repertoiregezelschap van internationale allure. Het ‘enige’ wat ze hiervoor nodig hadden, was hun buitengewone talent en hun passie voor dans, gecombineerd met de inspiratie van een The Oracle | pagina 62

Festival

Foto Regis Lansac

Festival

Săo Paulo Companhia de Dança | pagina 79 Foto João Caldas

From Brazil we introduce you to a young company of

who watch dance, to professional and ama-

dancers, São Paulo Companhia de Dança. Within only

teur dancers and choreographers who per-

a few years, they managed to establish themselves as a

form and create dance, to affiliated artists from music

high-quality repertory company of international stat-

and various forms of visual arts and new media who sur-

ure. It ‘only’ took their extraordinary talent and their

round and integrate dance, to human beings around the

passion for dance in combination with the inspiration

world in whose culture dance is practiced as a ritual or

of a visionary artistic direction to achieve this. Mesmer-

simply as a physical expression of emotion. Dance liter-

izing dances of our time from as far as China and Aus-

ally brings rhythm and dynamics to our existence. From

tralia make it to our shores. The Beijing Dance Theater

rain providing rituals to disco dancing, from formal court

confronts us with a Chinese take on the current economic

dance to sophisticated theater dance, from contempo-

crisis. Australia’s Meryl Tankard dares to touch upon

rary dance forms to evolving new movement languages,

Stravinsky's iconic Rite of Spring inspired by Paul White’s

from high art to entertainment, dance is an inexhaust-

exceptional dancing talent. He is the foremost dancer

ible source of inspiration with one common nominator:

of his generation from down under. Cubans are known

the human body as a carrier and instrument and the

worldwide for the their relentless passion for dance. With

human condition as its driving force. Enough subject

their award winning production MalSon, DanzAbierta

matter to fill entire seasons of dance programming – for

chooses to shed a more thoughtful light on Cuban mod-

years and years, one might add. Not too much subject

ern life. The spectacular talents of Britain’s BalletBoyz

matter though to dedicate the next Holland Dance Fes-

are blatantly out to conquer the hearts of their audiences,

tival to this fascinating aspect of dance.We cordially in-

whereas the enigmatic Silent Warriors from unsettled Tel

vite you to explore and sample a hand-picked collection

Aviv are more likely out to gently touch them. Humor,

of dance artists and their productions from around the

social commentary and absurdity tickle our viewing sen-

world to discover what inspired them to inspire you.

sors when Barak Marshall brings his work to the stage.

visionair artistiek directeur. Ook uit verre oorden als China

se balletdanser Rubinald Pronk vormt een duo met zijn

en Australië haalden wij betoverende eigentijdse dans-

Amerikaanse tegenhangster Drew Jacoby. Ze worden we-

producties. Het Beijing Dance Theater confronteert ons

reldwijd beschouwd als een van de ‘hottest’ en meest sexy

Join us to start the Holland Dance Festival extravaganza

exposes the raw and engaging talents of a new genera-

met een Chinese visie op de huidige economische crisis.

dansduo’s onder de zon. Zoals bij elke editie van het Hol-

on January 28, 2012 at the Source of Inspiration Gala.

tion of dance artists. Dutch ballet dancer Rubinald Pronk

land Dance Festival zijn we er daarnaast buitengewoon

This exclusive program is composed of many highlights

pairs up with his American counterpart Drew Jacoby.

trots op dat Den Haags hoogsteigen dansgezelschap,

and surprises connected to this year’s festival theme. But

Their dancing partnership is praised as one of the hot-

neratie – durft de Australische Meryl Tankard haar licht te

het Nederlands Dans Theater, opnieuw, en deze keer met

there is much more to see in our various dance theat-

test and sexiest under the sun. As in every edition of the

laten schijnen op Stravinsky’s iconische Le Sacre du Prin-

twee nieuwe programma’s, een bron van inspiratie voor

ers and on location in Holland’s Dancing Capital The

Holland Dance Festival, we are very proud to have The

temps. Cubanen zijn wereldwijd vermaard om hun niet-

ons publiek vormt. En last but not least maakt de legen-

Hague...

Hague’s resident company, Nederlands Dans Theater, be

aflatende passie voor dans. Met haar prijswinnende pro-

darische Elisabeth Streb – alvorens ze de opening van de

ductie MalSon laat DanzAbierta een meer bedachtzaam

culturele olympiade van de Olympische Spelen in Londen

Reconnect with international superstar, Sylvie Guillem,

two new programs. Last but not least, the legendary

licht schijnen op het moderne Cubaanse leven. De Britse

verzorgt - haar opwachting om u de adem te benemen

who revisits choreographers Mats Ek and William For-

Elizabeth Streb – before opening the cultural Olympiad

met haar Streb Extreme Action Company. Locatie: het

sythe. She leaves audiences wondering whether she is

at the Olympic Games in London in 2012 – stops by to

Atrium van het Stadhuis – dit mag u niet missen!

coming full circle with this latest production or whether

take your breath away with her Streb Extreme Action

she is just shifting into the next realm of her unparalleled

Company. Location: Stadhuis - not to be missed!

Geïnspireerd door het uitzonderlijke danstalent van Paul White – de belangrijkste Australische danser van zijn ge-

BalletBoyz zijn er met hun spectaculaire talenten onbeschaamd op uit de harten van hun publiek te veroveren, waar de mysterieuze Silent Warriors uit het onrustige Tel

Conny Janssen and her unique gift to inspire dancers

a source of inspiration to our audiences, this time with

Aviv zich eerder ten doel stellen die voorzichtig te beroe-

Het Holland Dance Festival-magazine belicht uitge-

artistic power. Engage in the world of Bill T. Jones, whose

ren. Humor, sociaal commentaar en absurdisme prikkelen

breid alle onderdelen van ons programma.

form of expression constantly pushes the boundaries of

The Holland Dance Festival guide reveals all aspects of

Heel veel plezier gewenst!

dance towards a more complex theater form. Join us

our program. Enjoy!

onze zintuigen wanneer Barak Marshall zijn weergaloze

in the Silver Jubilee celebration of one of Holland’s fin-

choreografie Rooster op de planken brengt. Het unieke vermogen van Conny Janssen om dansers te inspireren legt de ongepolijste en innemende talenten van een nieuwe generatie danskunstenaars bloot. De Nederland-

ance is a source of inspiration: to the public

Festival

Samuel Wuersten

est contemporary dancers: Tim Persent. In an intimate

Samuel Wuersten

Artistiek directeur

stage portrait, find out, what moves this extraordinary

Artistic Director

Holland Dance Festival

dancer to move you for as long as a quarter of a century.

Holland Dance Festival

Festival

MEdewerkers

SPONSOREN

Board of Trustees

Education

Mr G.H.A. Monod de Froideville (chairman)

Céline Gladpootjes

Mr. J. van der Does de Willebois (designated chairman)

Teuta Dibrani

Governmental sponsors

Ms K. Doeksen – Kleykamp MA Ms S. Esseboom

Production

Mr K.H. Gaarlandt MR

Monica van Steen

Mr A. Gingras

Marijke Reuvers

Mr A. Stek

Koen ten Haken

Mr J.J. Visser MA

Annelieke Plugge Ariane Aris

Private Sponsors

Patrick Marin Committee of Recommendation

Swati Sen Gupta

Mr H.D. Tjeenk Willink LLM

Johanna Korgel, Korzo theater

Vice-president Council of State Mr J. Franssen

Governmental Sponsors

The Queen's Commisioner of Zuid-Holland

Ministerie van OCW

Mr J. Kylián

Gemeente Den Haag

n a ll o H t e h n a v r e tn r a p e s t o r t L N . S KRA Geniet van een ultieme avond uit tijdens het grootste internationale dansfestival van Nederland, het Holland Dance Festival in Den Haag. KRAS.NL heeft drie spectaculaire dansarrangementen samengesteld inclusief een overnachting in het 4-sterren hotel Mercure Den Haag Central, ontbijtbuffet en entree voor de gekozen voorstelling.

Choreographer Ms E. van der Plas MA

Private Sponsors

Managing Director Premsela

KPMG

Str

Accor Hotels

eb Foundations

Maak uw keuze en laat u inspireren door het beste wat dans te bieden heeft! Sylvie Guillem

Ms S. Kriekhaus

Inclusief overnachting

Media partners De Volkskrant Festival Team

RTV West

Artistic & General Director

Kras Reizen

2-daags dansarrangement BALLETB

Sylvie Guillem

Samuel Wuersten

Managing Director & Education

Foundations

Martine van Dijk

Fonds voor Cultuurparticipatie

HOTEL MERCURE DEN HAAG CENTRAL

Chef de Bureau

Fonds 1818

Martijn Jacobsen

Fonds Podiumkunsten

Office & Tickets

Ziggo | Casema Cultuur Fonds

Dit 4-sterren hotel ligt in het bruisende hart van Den Haag, op loopafstand van de festivaltheaters en het gezellige winkelcentrum. Het hotel beschikt over 159 compleet gerenoveerde kamers, een gezellige bar waar u ook een hapje kunt eten en een openbare parkeergarage.

Judy Albin

Prins Bernhard Cultuurfonds

Publicity & Marketing

American Embassy The Hague

Sander van Dijk, Chilli Context

Embassy of Israel The Hague

Djana Eminovic

MAOC Gravin van Bylandt Stichting

Marijk Kuijt

Stichting Mobo Foundation

Sylvia Lodewick

Institut Français des Pays-Bas

Festival

Media partners

oy ll etb

Data van de voorstelling: 9, 10 en 11 februari Balletboyz zet mannelijke dansers in de schijnwer muziek en bijzondere filmbeelden in het Theat originele, eigenzinnige en innovatieve krachten in dansers en weten keer op keer te verrassen.

2-daags dansarrangement STREB E

Data van de voorstelling: 10, 11 en 12 februar Dit fenomenale dansgezelschap, dat vele harten v Nederland te zien! De indrukwekkende dansvoo bewegingen, waarbij de dansers met zwaartekra

2-daags dansarrangement SYLVIE G

Data van de voorstelling: 26 en 27 januari 201 Sylvie Guillem, ook wel ‘een wonder’ genoemd Danstheater. Een speciale voorstelling met werk v Kylián. Dit is een absolute must voor iedere dans

Kijk voor meer in

BOEK ONLINE of

Prijzen zijn per persoon, tenzij anders vermeld

HDF_spread_241011-c.indd 1-2

Festival

‘Sylvie Guillem is buitengewoon. Alles wat ze doet wordt onderdeel van haar’

artikel

De blauwe vlam

Voor de derde keer is wereldster Sylvie Guillem de ‘topattractie’ van het Holland Dance Festival. Als geen ander verbeeldt de uit-

zonderlijke Française het thema van het festival: ze was én is een eindeloze bron van inspiratie voor tal van beroemde choreografen,

onder wie William Forsythe en Mats Ek. Voor 6000 miles away, de openingsvoorstelling van het festival, werkte ze nog een keer met beide grootheden samen, en met de door haar al jaren bewonderde Jiří Kylián. “Guillem legt met deze voorstelling de kern bloot van de dansvernieuwing zoals die zich tijdens haar generatie heeft afgetekend.” Sylvie Guillem heeft altijd lef gehad. Amper twintig durfde ze het aan om, zoals ze zelf zegt, haar artistiek directeur Rudolf Nureyev ‘met zijn eigen middelen terug te pakken’ door, bijvoorbeeld, te weigeren om op te treden zolang hij geen verse aardbeien voor haar liet halen. En op haar 23ste zei ze, tot grote verontwaardiging van zelfs leden van het Franse Assemblée Nationale, haar contract als ‘étoile’ van het Ballet de l’Opéra Ballet de Paris op, omdat het gezelschap haar onvoldoende vrijheid gaf om elders gastrollen te dansen. Dit soort gebeurtenissen gaven haar – samen met bijvoorbeeld de ruzies die ze uitvocht met Sir Kenneth MacMillan, ‘überchoreograaf’ van het Engelse Royal Ballet – aanvankelijk de naam een diva te zijn. Maar wie met haar werkte of de kans had haar uitgebreid te spreken, kon zich er algauw van vergewissen dat daarvan geen sprake was. Guillem volgde – én volgt – alleen duidelijk haar eigen pad en weigerde daarom blindelings in het gelid te lopen van welk prestigieus gezelschap dan ook; iets wat in de balletwereld tot dan ‘not done’ was. “Mijn keuzes hebben”, vertelde ze me enkele jaren terug, “niets te maken met principes of vooropgezette ideeën. Het is mijn instinct. Ik doe alles om een bepaalde lijn in mijn leven te volgen: ik weet wat ik wil en wil dat zo goed mogelijk doen. Ook als dat betekent dat ik bepaalde regels – regels die ik niet heb bedacht – moet overtreden.” Prima ballerina nonpareil Na haar vertrek bij de Parijse Opéra koos ze, als freelancer én vaste gastsolist van The Royal Ballet, haar eigen rollen. Met haar fabuleuze techniek, extreme lichamelijke flexibiliteit en expressieve en intelligente rolinterpretaties was ze een inspiratiebron voor tal van beroemde choreografen – Maurice Béjart, Mats Ek, William Forsythe, John Neumeier, Robert Wilson. Tegelijkertijd zette ze een nieuwe standaard in het klassieke repertoire – Het Zwanenmeer, The Sleeping Beauty, Don

Quichot – die haar de bijnaam ‘prima ballerina nonpareil’ opleverde. Al rond haar 35ste echter zwoer ze, tot groot verdriet van haar fans, de klassieken een voor een af. Niet omdat haar lijf het liet afweten, maar omdat ze er ‘alles uit gehaald had wat er in zit’. “Ik had alle fases doorlopen: het onder de knie krijgen van de rol, de invulling van het karakter en het streven naar de ultieme perfectie. Ik kon mijzelf niet meer overtreffen zonder mijzelf geweld aan te doen.” Bij The Royal Ballet beperkte ze zich uiteindelijk tot twee rollen: Manon, in het gelijknamige Tekst Astrid van Leeuwen Foto's Bill Cooper Festival Sylvie8Guillem | pagina 61

ballet van MacMillan, en de vrouwelijke hoofdrol in Sir Frederick Ashtons Marguerite and Armand. “Complexe rollen van vrouwen van vlees en bloed, waar ik veel van mijzelf in kwijt Festival

kan.” Daarnaast opteerde ze steeds vaker – en uiteinde-

deel van haar.” Rearray, gedanst door Guillem en de Franse

lijk alleen nog maar – voor het experiment, door op zoek

sterdanser Nicolas Le Riche, is een strak en formalistisch

te gaan naar jonge, eigentijdse makers die haar konden

duet dat sterk wortelt in de klassieke ballettechniek, maar

helpen haar grenzen verder te verleggen. Zo danste ze de

deze – Forsythe zou Forsythe niet zijn als het anders was –

afgelopen jaren een aantal werken van de Britse moderne

ook op zijn kop zet en ondermijnt. ‘Here is a developed clas-

choreograaf Russell Maliphant – waarvoor beiden diverse

sicism of fascinating implications and extreme difficulty,

malen werden onderscheiden – en maakte ze met cho-

flawlessly done by superb artists perfectly attuned to For-

reograaf/kathakdanser Akram Khan het alom bejubelde

sythe’s demands’, zo oordeelde de Britse Financial Times.

Zero Degrees. Makers én danspartners die haar, zegt ze,

Jiří Kylián is een choreograaf die Guillem al jarenlang be-

zichzelf lieten zijn, maar haar tegelijkertijd tot het uiterste

wondert. Ze danste enkele van zijn werken, en hopelijk

pushten. Met Maliphant werkte ze in 2009 ook samen aan

wordt daar nog een keer een nieuwe creatie aan toege-

Eonnagata, een productie van de Canadese theatermaker

voegd. Voor 6000 miles away koos Guillem een duet uit

Robert Lepage, en de voorlopige climax in haar experi-

Kyliáns aangrijpende en mysterieuze 27’52’’, dat tijdens

mentele fase.

het Holland Dance Festival uitgevoerd wordt door voormalig NDT-dansers Nataša Novotná en Václav Kuneš. Sa-

Verbluffende comeback

muel Wuersten: “Ook al danst Guillem de choreografie

Want behalve vooruit kijkt de nu 46-jarige Guillem de laat-

niet zelf, je snapt, wanneer je 6000 miles away ziet, met-

ste tijd – naast de nog steeds lopende tournees van Zero

een waarom ze deze wilde toevoegen. Het duet en de

Degrees en Eonnagata – soms ook achteruit. Door eerder

manier waarop Kylián daarin communiceert, voelen aan

gedanste rollen van een nieuwe, door nog meer levenser-

als een ‘warm bad’, het zorgt voor de perfecte balans in

varing getekende lading te voorzien. Zoals begin 2011 toen

het programma.”

ze in La Scala in Milaan een verbluffende, minutenlang

De uitsmijter van de avond komt van Mats Ek: “Guillem op

toegejuichte comeback maakte in Manon. En, gewaagder

haar best”, zo typeert Wuersten Eks solo Bye op Beetho-

nog en typisch Guillem: door een eigen project te initiëren

vens laatste pianosonate, terwijl de Frankfurter Allgemeine

waarbij ze de samenwerking zocht met drie van de groot-

de choreografie al meteen uitriep tot een meesterwerk.

ste choreografen van haar tijd: Mats Ek, William Forsythe

Guillem en Ek startten hun samenwerking in 1995 met de

en Jiří Kylián; van wie vooral de eerste twee een doorslag-

dansfilm Smoke; Bye is zijn vierde creatie voor haar. “Guillem

gevende rol in haar carrière vervulden.

draagt”, zegt Ek, “een blauwe vlam in zich. In haar bewegin-

Het resultaat, 6000 miles away, ging afgelopen juli in Londen

gen, in haar precisie. Maar er is ook een kwetsbare kwali-

in première en werd in de Britse pers onder meer geprezen

teit die heel belangrijk is. Dat alles bij elkaar zorgt voor de

als ‘de cumulatie van Guillems intelligentie, haar uitzonder-

‘thrill’.” Bye is een heel persoonlijke, uiterst gelaagde, emo-

lijke capaciteiten en haar gepassioneerde engagement met

tionele maar ook humoristische choreografie waarin Ek de

de danskunst’. Samuel Wuersten, directeur van het Holland

acteerkwaliteiten van Guillem op bijzondere wijze belicht.

Dance Festival, die na uitvoeringen in Athene, Singapore

‘The dance is so integrated in the drama that it becomes

en Japan de eer heeft om 6000 miles away in Nederland te

the perfect vehicle, saying so much more than mere words’,

presenteren: “Met dit programma legt Sylvie Guillem in één

aldus Dance Europe.

keer de kern bloot van de dansvernieuwing zoals die zich tijdens haar generatie heeft afgetekend.”

Het is, zegt Samuel Wuersten, geweldig om te zien hoe één danseres, met één programma, zo’n statement kan

Festival

Kaviaar

maken. “Waar anderen veertig dansers nodig hebben om

Met William Forsythe heeft Guillem al een lange geschie-

hun boodschap voor het voetlicht te brengen, maakt Guil-

denis: op 22-jarige leeftijd schitterde ze bij het Ballet de

lem, door terug te keren tot de kern van dans, in haar een-

l’Opéra de Paris in zijn In the Middle, Somewhat Elevated.

tje een ongelooflijke impact.” In navolging van de critici

Voor 6000 miles away maakte hij zijn vierde creatie voor

noemt Wuersten 6000 miles away een absolute ‘must see’.

haar: Rearray. Tijdens het repetitieproces zei Forsythe:

“De voorstelling is als kaviaar. Je hoeft het niet elke dag te

“Ik ben compleet betoverd door de intelligentie van haar

eten, maar wow, wat is het heerlijk als je het een keer krijgt

kunst. Ze is buitengewoon. Alles wat ze doet wordt onder-

voorgeschoteld.”

Festival

The blue flame For the third time, world star Sylvie Guillem is the ‘top attraction’ of the Holland Dance Festival. This exceptional Frenchwoman embodies the theme of the festival like no other: she was and is an endless source of inspiration for countless renowned choreographers, including William Forsythe and Mats Ek. For 6000 miles away, the opening performance of the festival, she is working once again with these two celebrated choreographers, as well as

‘Sylvie Guillem is extraordinary. Everything she does becomes part of her’

has a blue flame within her”, says Ek. “In her movements,

Guillem – when she initiated her own project in working

in her precision. And there is also a quality of vulnerability

with three of the greatest choreographers of her time: Mats

that is very important. That is what makes the thrill of it.”

Ek, William Forsythe and Jiří Kylián, the first two of whom, in

Bye is a very personal, emotional and layered work, but Ek’s

particular, played a decisive role in her career.

choreography is also humorous and highlights Guillem’s

This resulted in 6000 miles away, which premiered in London

acting talents in a special way. ‘The dance is so integrated

last July and was acclaimed by the British press as ‘the result

in the drama that it becomes the perfect vehicle, saying so

of Guillem’s intelligence, skill and passionate engagement

much more than mere words’, wrote Dance Europe.

with the art of dance’. Samuel Wuersten, director of the Holland Dance Festival, has the honour of presenting 6000

“It’s wonderful to see how one dancer, in one programme,

miles away in the Netherlands, following performances in

can make such a statement”, says Samuel Wuersten.

Athens, Singapore and Japan. He says, “In this programme,

“Whereas other people need forty dancers to get their

Swan Lake, The Sleeping Beauty and Don Quichotte – which

Sylvie Guillem reveals at a single blow the essence of dance

message across, Guillem on her own makes an incredible

Sylvie Guillem has always had guts. Aged barely twenty, she

earned her the nickname ‘prima ballerina nonpareil’. But

innovation, as it has taken shape during her generation.”

impact, by returning to the essence of dance.” Like the critics,

dared to get back at her artistic director Rudolf Nureyev by

to the great dismay of her fans, when she was about 35 she

‘beating him at his own game’. For example, she refused

renounced the classics one by one; not because her body

Caviar

“The performance is like caviar. You may not get to eat it

was giving out, but because she had ‘got everything out of

Guillem and William Forsythe go back a long way. At the age

every day, but wow – how delicious it is on the occasions it’s

them she could’. “I’d gone through all the stages: getting the

of 22, Guillem already starred in his In the Middle, Somewhat

served up to you.”

even of members of the French Assemblée Nationale, she

hang of the role, interpreting the character and aiming for

Elevated with the Ballet de l’Opéra de Paris. For 6000 miles

terminated her contract as ‘étoile’ of the Ballet de l’Opéra de

the ultimate perfection. I couldn’t surpass myself any longer

away, he created his fourth piece for her: Rearray. During

Paris, because the company didn’t give her enough freedom

without damaging myself.”

rehearsals Forsythe said, “I’m completely mesmerised by the

to perform as a guest artist elsewhere.

With The Royal Ballet, she finally restricted herself to two

intelligence of her art. She is extraordinary. Everything she

This sort of thing – along with the arguments she had

roles: Manon, in the ballet of the same name by MacMillan,

has done becomes part of her.” Rearray, danced by Guillem

with the Royal Ballet’s leading choreographer Sir Kenneth

and the female title role in Sir Frederick Ashton’s Marguerite

and the French star dancer Nicolas Le Riche, is a taut,

MacMillan – originally gave her the reputation of being a

and Armand. “Complex roles portraying women of flesh and

formalist duet strongly rooted in classical ballet technique,

diva. However, those who worked with her or got the chance

blood, in which I could express a great deal of myself.” She

but then – Forsythe being Forsythe – turned totally upside

to talk to her at length were soon satisfied there was no truth

opted increasingly often, and finally solely, for experiment,

down and undermined. ‘Here is a developed classicism of

in the accusation. It was just that Guillem followed – and still

going in search of young contemporary choreographers

fascinating implications and extreme difficulty, flawlessly

follows – her own path, and therefore refused to blindly toe

who could help her stretch her boundaries still further. In

done by superb artists perfectly attuned to Forsythe’s

the line of any prestigious ballet company at all (something

recent years, for instance, she has danced several works by

demands’, wrote the Financial Times.

that was just not done in the ballet world at the time). “My

the modern British choreographer Russell Maliphant, for

Jiří Kylián is a choreographer Guillem has admired for

decisions”, she told me a few years back, “have nothing to

which both artists received awards. She also created the

years. She has danced a few of his works, and hopefully a

do with principles or preconceived ideas. It’s just my instinct.

universally acclaimed Zero Degrees with choreographer/

new creation will be added to the list sometime. For 6000

I do all I can to follow a certain direction in my life. I know

Kathak dancer Akram Khan. She sees them as makers and

miles away, Guillem chose a duet from Kylián’s gripping

what I want and I want to do it as well as possible. Even if

dance partners who let her reveal herself, while also pushing

and mysterious 27’52’’, performed at the Holland Dance

that means breaking certain rules – rules I never made up

her to the limit. Along with Maliphant, she also worked in

Festival by former NDT dancers Nataša Novotná and Václav

myself.”

2009 on Eonnagata, a production by the Canadian theatre

Kuneš. Samuel Wuersten says, “Even though Guillem is not

maker Robert Lepage, which currently forms the climax in

dancing the piece herself, when you see 6000 miles away

her experimental phase.

you understand why she wanted it in the programme. The

with Jiří Kylián, whom she has admired for years. “In this programme, Guillem reveals the essence of dance innovation, as it has taken shape during her generation.”

to go on stage until he had fresh strawberries brought to her. And when she was 23, to the great consternation

Prima ballerina nonpareil

Wuersten also calls 6000 miles away an absolute must see.

duet and the way Kylián communicates in it feel like a ‘warm

After leaving the Paris Opera, she could choose her own roles,

tumultuous applause. And – even more daring and typically

as a freelancer and regular guest artist with The Royal Ballet.

Amazing comeback

bath’. It lends a perfect balance to the programme.”

With her fabulous technique, extremely flexible physique

Besides looking to the future, the 46-year-old Guillem has

The final piece in the evening is by Mats Ek. “Guillem at

and expressive and intelligent interpretations of her roles,

recently – alongside her continuing tours of Zero Degrees

her best”, is how Wuersten describes Ek’s solo Bye, set

she proved a source of inspiration for countless renowned

and Eonnagata – been looking back as well, bringing her life

to Beethoven’s last piano sonata, while the Frankfurter

choreographers, including Maurice Béjart, Mats Ek, William

experience to interpretations of roles she has danced before.

Allgemeine immediately labelled the work a masterpiece.

Forsythe, John Neumeier and Robert Wilson. At the same

Like at the beginning of 2011, when she made an amazing

Guillem and Ek began their collaboration in 1995 with the

time, she set a new standard in the classical repertoire – in

comeback in Manon, in La Scala in Milan, to minutes of

dance film Smoke. Bye is his fourth creation for her. “Guillem

Festival

Chazia Mourali

Nuchtere kijk op inspiratie

Schitterend thema koos het Holland Dance festival dit jaar! Kunstenaars trekken altijd zo’n leuke interessante frons in hun voorhoofd als ze over hun

bronnen van inspiratie spreken en publiek zwijmelt bewonderend als ze naar hen luisteren.

Als het gaat om de rol van inspiratie in het scheppingsproces, heb je verschillende scholen. De romantische benadering spreekt natuurlijk het meest tot onze verbeelding. Romantici zien inspiratie als een bijna goddelijk dictaat. Een ondefinieerbaar ‘iets’, vanuit de hoogte, of nog liever, de diepte, leidt de kunstenaar. Deze beschikt nauwelijks over de wilsvrijheid om aan die drang te ontkomen. De opgewekte variant van deze visie hoorde ik ooit van Renate Dorrestein. Zij vertelde me dat verhalen zomaar in de lucht zweven. De schrijver hoeft als het ware maar een vlindernetje op te houden om ze te vangen. Een sprookjesachtig beeld. De treurige variant vormde het thema van de film Black Swan. Een jonge ballerina is de volmaakte witte zwaan voor Tsjaikovski’s Zwanenmeer, maar haar choreograaf acht haar te weinig gepassioneerd om de boosaardige zwarte zwaan te kunnen dansen. In een obsessief verlangen de glansrol toch te bemachtigen, daalt de danseres af in de duisternis van haar eigen ziel en van de nachtelijke stad. Haar wanhopige experimenten met mannen en drugs eindigen in psychoses, zelfverminking en een iets te overtuigende vertolking van de stervende zwaan aan het einde van de voorstelling. Al ziet ze veren uit haar huid groeien, haar laatste woorden klinken gelukkig: ‘I felt it. Perfect. It was perfect.’ Dit beeld van de klassieke danswereld was goed voor tientallen miljoenen, 5 Oscarnominaties en het gouden beeldje voor actrice Nathalie Portman. Zo willen wij kunstenaars zien: met compromisloze overgave, bereid om te verzuipen in de bronnen van hun inspiratie. De poètes maudits van de negentiende eeuw: Rimbaud, Verlaine en Baudelaire etaleerden zichzelf graag als overgevoelige wezens die elegant onder hun artisticiteit leden. En nog steeds smult het publiek van de levensverhalen van Callas, Mozart, of Wagner, wiens mythologische personages altijd een vader misten. Net als zij zelf. Na de dood van Amy Winehouse publiceerden alle kranten lijsten van grote artiesten die ook aan een tragisch einde kwamen op hun 27ste. De burger wil excessen op het podium en sereniteit in het eigen leven, schreef een criticus ooit. Ja, wat voelen we ons verstandig en evenwichtig als we ons spiegelen aan deze grootheden. Nee hoor, zoveel roem en geestesziekte hoeven wij niet! Er is ook een meer nuchtere kijk op inspiratie. Ooit vroeg ik modeontwerper Mart Visser hoe hij toch op de ideeën komt voor twee haute couture-collecties per jaar. Hij vertelde hoe hem op de academie was geleerd dat alles bron van inspiratie kan zijn. Zijn docent hield ooit een half glaasje kraanwater in de lucht. Als je er de eigenschappen van ontleedde: vloeibaar, koel, transparant... kon je die op je eigen wijze vertalen naar stoffen, vormen en vrouwen. Componist Louis Andriessen gaat uit van de mathematische benadering van de muziek. Hij is allergisch voor alles wat zweemt naar vals sentiment. Artiesten die hun emoties van de daken schreeuwen, vertrouwt hij voor geen cent. Tellen, patronen uitwerken, bijvoorbeeld de vorm van een kathedraal, daar gaat het om. En de discipline om iedere dag op hetzelfde tijdstip achter de piano te gaan zitten, te eten en te rusten. Reinbert de Leeuw vertrouwde me tijdens een researchgesprek toe dat zijn goede vriend waarschijnlijk zo vasthield aan die strengheid uit zelfbescherming. Wat was ik opgelucht: Louis is dus toch kwetsbaar! Zozeer zelfs, dat hij het verbergt onder Spartaanse zelfbeheersing. Mijn verlangen naar romantiek was verzadigd.

Festival

In een interview met Hugo Claus heb ik jaren geleden zitten

schrappen en weglaten. Zoals danser Tim Persent zegt: ‘Ik

This is how we like to see artists; filled with uncompromising

in literature it is not about coming to terms emotionally with

vissen hoe persoonlijke herinneringen veranderden in

breng lange uren door in de studio: trainen, oefenen, ideeën

dedication and prepared to drown in their sources of inspira-

such an experience, but about the almost craftsman-like sty-

literaire teksten. De meester reageerde geïrriteerd: ‘Laatst

van de choreograaf uitwerken... Het is een traag proces met

tion. The nineteenth-century poètes maudits, Rimbaud, Ver-

lisation of that experience on paper.

wilde een journalist ook zo tot me doordringen. Toen heb

eindeloze herhalingen. En sommige van deze investeringen

laine and Baudelaire, liked to display themselves as over-sen-

ik hem verzocht om dat penetreren ergens anders te gaan

in tijd en energie leiden niet eens tot een voorstelling. Het

sitive beings, elegantly suffering their artistry. And the public

The main character in the book IM, by Connie Palmen,

doen.’ Maar ik bleef zeuren en uiteindelijk onthulde hij dat

is allemaal zo praktisch, dat er vaak geen inspiratie aan te

still drools today over the life stories of Callas and Mozart, or

thinks very differently. One day, Connie and her Ischa are

het verraad in de novelle Het laatste bed was gebaseerd op

pas komt. Ik probeer gewoon oprecht en met heel veel

Wagner, whose mythological characters were always lacking

arguing about a childhood memory of Connie and her bro-

het klikken waartoe hij ooit op de Franstalige nonnenschool

plezier te werken. Terwijl ik bezig ben, tracht ik over mijn

a father, just like they did themselves. Following the death of

ther. Ischa has made the event the subject of his Dikke Man

werd gedwongen. Wie er een woord Vlaams sprak, moest

eigen grenzen heen te gaan. Natuurlijk voed ik mijzelf

Amy Winehouse, all the newspapers published lists of great

column, and Connie feels robbed of it. The source of inspi-

een groot bord met schuldbekentenis om zijn nek dragen.

met elementen uit de buitenwereld: gezongen muziek,

artists whose lives also ended tragically at the age of 27. ‘The

ration, or the experience, is thus put on a par with the crea-

Daar kon je alleen vanaf komen als je een andere leerling

een goede wijn, kinderen, het nieuws (de inauguratie

man in the street wants excesses on stage and serenity in his

tion itself. Ischa thinks she can still use this memory again

aangaf. Maar hij zei onmiddellijk dat het in de letteren niet

van Nelson Mandela maakte zo veel indruk op me), een

own life’, as a critic once wrote. Yes indeed, how sensible and

later on, and this seems a logical conclusion to me. After

gaat om het emotioneel verwerken van een dergelijke

beeld van Brancusi, Rothko, Bridget Riley, andere dansers,

well-balanced we feel in comparison to these celebrities. No

all, stories from the Bible or Greek mythology are recycled

ervaring, maar om de bijna ambachtelijke stilering ervan op

docenten, de natuur... Ik kan niet precies uitleggen hoe het

indeed, we really don’t need all that fame and insanity!

endlessly. And each art work that draws on these sources of

papier.

werkt. Maar een ding weet ik zeker: als ik ga zitten wachten

Heel anders denkt de hoofdpersoon in het boek IM van

inspiration expresses something different. In between the

tot de inspiratie uit de hemel op me neerdaalt, zal er van

But there is also a more down-to-earth view of inspiration. I

source of inspiration and the art work stand diligent labour,

dansen bitter weinig komen...’

once asked fashion designer Mart Visser how he managed to

experience, craftsmanship, and ruthless cuts and omissi-

dream up the ideas for two haute couture collections a year.

ons. As dancer Tim Persent says, 'I spend long hours in the

Connie Palmen. Connie en haar Ischa maken op een dag ruzie om een jeugdherinnering van Connie aan haar

Prachtig gezegd en grote kunstenaars zijn degenen die in

He told me how he was taught at the academy that anything

studio – training, practicing and working out the choreo-

broer. Ischa heeft de gebeurtenis namelijk verwerkt tot

staat zijn de frisheid van hun eerste verwondering, van die

can be a source of inspiration. One day, his teacher held up

grapher’s ideas. It’s a slow process that involves endless re-

een Dikke Man-column en Connie voelt zich bestolen. De

basale emotie terug te toveren op de planken. Ondanks al

a glass half full of tap water and said that if you analysed

petition. And some of these investments in time and energy

inspiratiebron, de ervaring, wordt dus gelijkgesteld aan

die uren saaie inspanning zonder publiek. Marguerite Duras

its properties: fluid, cool, transparent… you could interpret

don’t even lead to a performance. It’s all so practical that

de creatie zelf. Ischa meent dat zij deze herinnering later

schreef ooit dat het er niet toe doet hoe personages elkaar

them in your own way in fabrics, shapes and women.

often there’s no question of inspiration. I just try to work

best nog eens kan gebruiken. Mij lijkt dat een logische

vinden. ‘Mensen ontmoeten elkaar overal. Het gaat erom

Composer Louis Andriessen bases his work on a mathema-

with sincerity and pleasure. And while I’m working, I try to

conclusie. Verhalen uit de Bijbel of de Griekse mythologie

wat je met die ontmoeting doet.’ Theatermakers vinden hun

tical approach to music. He is allergic to everything that

surpass my own limits. Of course I draw on elements from

worden per slot van rekening eindeloos gerecycled. En

bronnen van inspiratie inderdaad overal. Hoe deze geheime

smacks of false sentiment. He doesn’t trust artists who yell

the outside world: singing, good wine, children, the news

ieder kunstwerk dat uit deze bronnen put, drukt weer iets

schatten het publiek uiteindelijk bereiken, blijft pure magie.

their emotions from the rooftops for a minute. It’s all about

(the inauguration of Nelson Mandela made such an impres-

anders uit. Tussen bron van inspiratie en kunstwerk staan

Het Holland Dance Festival wordt dit jaar dan ook

counting and working out patterns; for example, the shape

sion on me), a work of art by Brancusi, Rothko or Bridget Ri-

noeste arbeid, ervaring, vakmanschap, en meedogenloos

indrukwekkender dan ooit. Ik wens u heel veel plezier!

of a cathedral. And about the discipline of sitting at the pi-

ley, other dancers, teachers or nature. I can’t explain how it

ano, eating and resting at the same times every day. During

works exactly. But I know one thing for sure: if I sit and wait

a research conversation, Reinbert de Leeuw confided in me

for inspiration to descend from the heavens, I’ll get precious

so the writer merely has to scoop them up with a butterfly net,

that his good friend probably kept to this strict regime out

little dancing done.'

What a wonderful theme the Holland Dance Festival has cho- as it were. It’s a fabulous image. A sadder variation forms the sen this year! Artists’ foreheads always wrinkle with such nice, theme of the film Black Swan. A young ballerina is the perfect

of self-protection. What a relief! Louis was vulnerable after

Down to earth view of inspiration

interesting frowns when they talk about their sources of inspi- white swan for Tchaikovsky’s Swan Lake, but the choreograpration, and their audiences swoon in admiration while liste- her thinks she hasn’t enough passion to be able to dance the

all! And to such an extent that he even had to conceal it with

That’s putting it beautifully. And great artists are the ones

Spartan self-control. My desire for the romantic was fulfilled.

who are able to conjure up again on stage the freshness of their first sense of wonder; of that fundamental emotion –

malicious black swan. In her obsessive desire to secure the star-

In an interview with Hugo Claus years ago, I tried to find out

despite all those hours of tedious effort without an audience.

Where the role of inspiration in the creative process is con- ring role, the ballerina descends into the dark shadows of her cerned, there are various schools of thought. But the romantic own soul and of the city nightlife. Her desperate experiments

how personal memories were transformed into literary texts.

Marguerite Duras once wrote that it didn’t matter how cha-

The master responded irritably, 'Another journalist tried pro-

racters met one another. ‘People meet each other all over the

bing into me recently as well. So I told him to go and practice

place. What matters is what you do with that encounter.’ And

his penetration techniques elsewhere.' But I kept on probing

indeed, theatre makers find their sources of inspiration all

and eventually he revealed that the treachery in the novella

over the place. How these secret treasures ultimately reach

Het laatste bed was based on the tale-telling he was forced

the audience remains a question of pure magic.

perfect”. This image of the world of classical dance generated

into once at his French-speaking convent school. If anybody

So this year, the Holland Dance Festival will be even more im-

Renate Dorrestein once told me a cheerful variation on this vi- several million dollars, five Oscar nominations and the golden

spoke a word of Flemish, they had to wear a big sign with a

pressive than ever. I hope you really enjoy it!

sion. She told me that stories are just floating around in the air, statue for actress Nathalie Portman.

confession of guilt round their neck. You could only get rid of

ning to them.

approach, of course, appeals most to our imagination. Roman- with men and drugs result in psychoses, self-mutilation and a tics see inspiration as an almost divine diktat. An indefinable rather too convincing interpretation of the dying swan at the ‘something’ from on high, or rather from the depths, guides the end of the ballet. Even though she sees feathers growing out artist, who barely possesses the freedom of will to escape this of her skin, her last happy words are, “I felt it. Perfect. It was urge.

it if you told on another pupil. But he added immediately that

Festival

Chazia Mourali

Festival

INTERVIEW

‘Waarom ik?’

Hij zou een jaar in Nederland blijven. Maar na 25 jaar is Tim Persent er nog steeds en weet, met zijn

unieke bewegingsstijl en toneelpersoonlijkheid, nog altijd alle aandacht naar zich toe te ‘zuigen’. Reden voor het Holland Dance Festival om hem, bij wijze van jubileumcadeau, de kans te geven een eigen programma samen stellen: A Dance Concert. Persent: “Dat voelt, in deze tijden van bezuinigingen, wel een beetje als ‘extravaganza’.” Het was Kathy Gosschalk, artistiek directeur van het toenmalige Werkcentrum Dans in Rotterdam, die hem in 1987 in Londen ‘ontdekte’. “Ik was 23, wist niets van Nederland, laat staan dat ik de groep kende, maar Kathy bood me een jaar werk aan en dat kon ik niet weigeren. Ik danste op dat moment mee in een productie van Ian Spink, had stage gelopen bij het Rambert Ballet, maar had verder nog geen vooruitzicht op werk in Engeland.” Nederland overrompelde hem. “Kathy bleek een vrouw met een geweldige eigen visie. Ze nodigde de meest uiteenlopende choreografen uit, zoals Stephen Petronio en Amanda Miller, en Ton Simons – die van groot belang is geweest voor mijn carrière – was er vaste gastchoreograaf. In korte tijd moest ik me al die verschillende stijlen eigen maken. Ik die mijzelf tot dan als een lyrische danser zag, werd opeens geconfronteerd met de ‘punky period’ van Ton Simons.” Tim Persent (Kaapstad, 1964) vond Nederland qua dans spannender, meer upto-date dan Engeland, waarheen hij op zijn twaalfde vanwege zijn vaders werk verhuisde. “Ik ben opgeleid aan de Rambert Academy, een ouderwetse Engelse opleiding. De nadruk lag er meer op discipline en techniek dan op het creatieve. Er werden strikte eisen aan ons gesteld, maar het gebeurde allemaal wel met liefde. Bovendien: de opleiding bleek een fantastische basis voor alles wat ik daarna zou ontdekken.” Bij Werkcentrum Dans viel Persents uitzonderlijke talent meteen op. Recensenten schreven al snel lovende woorden over hem. “Ik voelde me gewaardeerd, wat hielp om me hier thuis te voelen. Daarbij ontmoette ik in die tijd ook mijn grote liefde.” Shocking Persent bleef zeven jaar bij Gosschalks in 1988 tot Rotterdamse Dansgroep omgedoopte gezelschap en zag zijn werk in 1993 bekroond met de Zilveren Theaterdansprijs. “Het was een fantastische tijd, maar ik voelde ook dat ik toe was aan een nieuwe uitdaging. Het moest allemaal niet té comfortabel worden.” Een studiereis naar New York bevestigde dat. “Ik danste er bij het eigen gezelschap van Ton Simons, werkte er met Brenda Daniels. En het voelde zo geweldig dat ik mijn eigen plan kon trekken, mijn eigen dag kon indelen.”

Tekst Astrid van Leeuwen

Persent werd freelancer en danste vanaf 1994 in onder meer choreografieën van

Tim Persent | pagina 63 Festival Foto18 Deen van Meer

Festival

Samuel Wuersten, Paul Selwyn Norton, Michael Schumacher en gedurende anderhalf jaar bij Dansgroep Krisztina de Châtel. “Ik was ‘blessed’, kreeg steeds nieuwe aanbiedingen.” Maar de belangrijkste band bouwde hij op met choreografenduo Andrea Leine en Harijono Roebana. “Het eerste werk dat ik van hen danste was The Circle Effect, in 1995. De omschakeling was ‘shocking’. Ik was net 30 en moest voor het eerst écht de diepte ingaan. Dan waren de repetities voor mijn gevoel klaar, en dan begon het pas. En dacht ik: wat gaan we nu dan doen?”

‘Muziek is troost, plezier, noodzaak. Muziek gaat rechtstreeks naar binnen’

Had Persent bij de Rotterdamse Dansgroep al met totaal nieuwe benaderingen van het lichaam kennisgemaakt,

Van Ton Simons danst Persent een solo uit The Idea of

bij LeineRoebana ging dit nog veel verder. “Harijono

Order, een van de hoogtepunten uit zijn carrière bij de

en Andrea zijn goed in ontregelen, waar ik juist iemand

Rotterdamse Dansgroep en volgens hem een regelrecht

ben van regelmaat en structuur. Ik moest echt op zoek

juweel. En uiteraard zijn ook Leine en Roebana van de

gaan naar nieuwe, diepere lagen in mijzelf.” Dat hij na

partij, met een nieuw duet voor Persent en zijn oud-

17 jaar nog steeds met het tweetal werkt, komt vooral

collega/vriend Bennie Bartels. Maar Persent gaat in

door de vrijheid die hij bij hen ervaart. “Ze zijn heel

het jubileumprogramma ook nieuwe samenwerkingen

eigenwijs, hebben een sterke visie op wat het lichaam

aan. “Ik wil ook vooruitkijken en heb daarom Ann Van

kan zeggen, maar ik krijg de ruimte om mijn eigen

den Broek, die ik al jaren bewonder, gevraagd een solo

verhaal te creëren. En, de laatste jaren, ook om mij op

voor mij te maken. Daarnaast wilde ik ook een jong

andere gebieden binnen de dans te ontwikkelen: als

talent, Jefta van Dinther, met een choreografie voor

repetitor van hun stukken, als coach en als artistiek

drie dansstudenten een kans geven.”

Foto Deen van Meer

leider dans van het ITs festival.” Zondagskind

‘Why me?’

Ton Simons – who has been really important to my career –

Fantastisch geschenk

Dat Persents jubileumprogramma A Dance CONCERT

He was going to stay in Holland for a year. But after 25

was a regular guest choreographer. I had to master all these

In A Dance Concert neemt Persent zijn publiek mee op

heet, is geen toeval. “Ik wist meteen dat livemuziek

years, Tim Persent is still here and still ‘drawing’ plenty

different styles in a short space of time. Up to then, I’d seen

reis door zijn carrière. Het idee om ooit een voorstelling

een belangrijk onderdeel van de voorstelling moest

of attention with his unique style of movement and stage

myself as a lyrical dancer, and suddenly I was confronted

te maken met werk van choreografen die bepalend

worden en heb sopraan Claron McFadden en altviolist

personality. Reason, therefore, for the Holland Dance Fes-

with Ton Simons’ punky period.”

voor hem zijn geweest, speelde al langer door zijn

Joost Keizer uitgenodigd mee te werken. Muziek is

tival to give him the opportunity to put together his own

Tim Persent (Cape Town, 1964) thought that dance in the

hoofd. Maar het was Samuel Wuersten die, in zijn

troost, plezier, noodzaak in mijn dagelijks leven. Anders

programme, A Dance Concert, by way of an anniversary

Netherlands was more exciting and up-to-date than in

functie van artistiek directeur van het Holland Dance

dan de dans, die meer gefilterd bij mij binnenkomt,

gift. Persent says, “In these times of cut-backs, that feels

England, where he moved at the age of twelve because of

Festival, ‘de koe bij de horens vatte’. “Vorig jaar kwam

gaat muziek direct naar binnen.”

like a bit of an ‘extravaganza’.”

his father’s work. “I trained at the Rambert Academy, an

hij opeens de studio van LeineRoebana binnenlopen

Een afscheidsvoorstelling wordt A Dance Concert zeker

en zei: ‘We moeten het doen, we gaan zo’n programma

niet, zegt Persent. “Misschien is het juist wel het begin

It was Kathy Gosschalk, artistic director of the former

on discipline and technique than on creative aspects. But

produceren om jouw jubileum te vieren.’ Mijn mond

van iets nieuws. Ik zie mijzelf in veel opzichten nog

Werkcentrum Dans in Rotterdam, who ‘discovered’ him

although strict demands were made on us, it was all done in

viel open, want na de Gouden Zwaan die ik in 2004

steeds als een student. Dansen blíjft oefenen, oefenen

in London in 1987. “I was 23 and knew nothing about the

the spirit of love. And the training turned out to be a fantastic

won, is dit opnieuw een fantastisch geschenk. Al vraag

en nog eens oefenen.” De nu 47-jarige danser noemt

Netherlands, let alone about the company, but Kathy offered

basis for everything I was to discover afterwards.”

ik me, nu de stress toeneemt, soms wel af: waarom ik?

zichzelf een zondagskind, een geluksvogel. “Mijn

me a year’s work and that was something I couldn’t refuse.

Persent’s exceptional talent was noticed immediately at

Waar verdien ik dit aan?”

lichaam heeft zich, ondanks een zwakke rug, altijd

I was dancing at the time in a production by Ian Spink and

Werkcentrum Dans, and critics soon started heaping praise

De eerste die Persent vroeg om een choreografie voor

goed gehouden en ik vind het een voorrecht dat ik

had done an apprenticeship with Rambert Ballet, but I had

on him. “I felt appreciated, and that helped me feel at home

A Dance Concert te maken, was Richard Alston, zijn

van dans mijn leven heb kunnen maken. Mijn ideeën

no further work prospects in England as yet.”

here. I also met the love of my life in that period.”

voormalige ‘baas’ bij het Rambert Ballet én degene die

en houding zijn in de loop der jaren wel veranderd:

Holland overwhelmed him. “Kathy turned out to be a

Kathy Gosschalk destijds op hem attendeerde. “Ik had

op mijn dertigste wás ik dans, nu is er meer. Maar nog

woman with a wonderful personal vision. She invited the

Shocking

Richard 25 jaar niet gezien, maar het opnieuw werken

steeds is dansen dé essentie voor mij, dé manier om mij

most diverse choreographers to come and work with the

Persent stayed seven years with Gosschalk’s company, which

met hem was echt een cadeautje.”

als mens te uiten.”

company, such as Stephen Petronio and Amanda Miller. And

was rechristened Rotterdamse Dansgroep in 1988, and won

Festival

old-fashioned English academy. The emphasis was more

Festival

the Silver Theatre Dance Award for his work in 1993. “It was a fantastic time, but I also felt ready for a new challenge. I didn’t want to get too comfortable.” This was confirmed by a study trip to New York. “I danced there with Ton Simons’ own company and worked with Brenda Daniels. And it felt so great being able to plot my own course and plan my own day.” Persent became a freelancer, dancing from 1994 in works by Samuel Wuersten, Paul Selwyn Norton and Michael

‘Music is a comfort, pleasure and necessity. Music goes straight to the heart’

Schumacher, and for a year and a half with Dansgroep Krisztina de Châtel. “I was blessed, and kept getting new offers.” But his most important bond was forged with the

Dance Concert was Richard Alston, his former ‘boss’ with

choreographers’ duo Andrea Leine and Harijono Roebana.

Rambert Ballet and the person who initially pointed him out

“The first work of theirs I danced was The Circle Effect, in

to Kathy Gosschalk. “I hadn’t seen Richard for 25 years, but

1995. The switch was shocking. I’d just turned 30 and had

it’s been a real privilege to work with him again.”

to really delve deep for the first time. Just when I thought

Persent will be dancing a solo from Ton Simons’ The

rehearsals were going well, the work started for real. And I

Idea of Order, one of the highlights of his career with the

thought, ‘so what are we going to do now?’.”

Rotterdamse Dansgroep – and a real gem, according to him.

Although Persent had already become acquainted with totally

And of course Leine and Roebana will be on the programme,

new physical approaches with the Rotterdamse Dansgroep, it

with a new duet for Persent and his ex-colleague and friend

went much further with LeineRoebana. “Harijono and Andrea

Bennie Bartels. But Persent will also be entering into new

are good at deconstruction, whereas I like order and structure.

collaborations for his anniversary programme. “I want to

I really had to start searching for new, deeper layers in myself.”

look forward as well. So I asked Ann Van den Broek, whom

The fact that he is still working with the duo 17 years on is

I’ve admired for years, to make a solo for me. And I also

mainly due to the freedom he experiences with them. “They

wanted to give a chance to a talented young choreographer,

are strong-willed and have a clear vision of what the body

Jefta van Dinther, with a piece for three dance students.”

can express, but I get the space to create my own story. And in recent years I’ve also had the space to develop in other areas

Sunday’s child

of dance; rehearsing their pieces, coaching and becoming

The fact that Persent’s anniversary programme is called A

artistic director of dance for the ITs Festival.”

Dance CONCERT, is no coincidence. “I knew immediately that live music had to be an important part of the performance,

Festival

Fantastic gift

and I invited soprano Claron McFadden and viola player

In A Dance Concert, Persent takes the audience on a journey

Joost Keizer to take part. Music is a comfort, pleasure and

through his career. For some time already, he had been

necessity in my daily life. Unlike dance, which I absorb in a

nurturing the idea of making a performance of works by

more filtered way, music goes straight to the heart.”

choreographers who had been influential in shaping his

A Dance Concert will certainly not be a farewell performance,

career. But it was Samuel Wuersten who, in his capacity as

says Persent. “Perhaps it is rather the beginning of something

artistic director of the Holland Dance Festival, ‘took the bull

new. In many ways, I still see myself as a student. Dancing

by the horns’. “Last year, he suddenly appeared in the studio

remains a question of practicing, practicing and then

of LeineRoebana and said ‘We’ve got to do it. We’re going

practicing again.” Now aged 47, the dancer calls himself a

to produce a programme to celebrate your anniversary’. My

Sunday’s child; a lucky devil. “Despite having a weak back,

mouth fell open, as this is yet another fantastic gift after

my body’s always behaved itself, and I feel privileged to have

winning the ‘Gouden Zwaan’ award in 2004. Even though

made dancing my life. My ideas and attitude have changed

now the stress is building up I sometimes wonder ‘Why me?

over the years. When I was thirty, I WAS dance, but now there

Why do I deserve this?’”

is more. However, dance is still my essence; the way I can

The first choreographer Persent asked to create a piece for A

express myself as a person.”

Festival

Jan Kooijman

Een unieke danservaring

Het Holland Dance Festival komt er weer aan! De dansliefhebber kan er zijn vingers dit jaar bij aflikken. Artistiek directeur Samuel Wuersten creëerde een prachtige line-up, vol klinkende namen als Sylvie

Guillem, Bill T. Jones en Jacoby&Pronk. Grote dansers en dansmakers die met hun talent mensen inspireren om naar het theater te gaan. Als ex-danser bezoek ik graag voorstellingen tijdens het Holland Dance Festival. Mede omdat een van mijn eigen mooiste danservaringen ontstond tijdens het Holland Dance Festival in 1999. Voor Nederlandse dansstudenten van mijn generatie was er eigenlijk maar één echt idool in dansland: Hans van Manen. De man die met zijn abstracte, bijna wiskundig heldere balletten de harten veroverde van dansfanaten over de hele wereld. Hans van Manen was ook mijn held. Wie mij tijdens mijn schooltijd had gezegd dat ik samen met ‘de grootmeester himself’ een choreografie zou dansen, had ik direct voor gek verklaard. Maar de wonderen waren de wereld nog niet uit… Bits and Pieces van Hans van Manen was een van de choreografieën die Introdans aan het danspubliek zou tonen tijdens het Holland Dance Festival in 1999. Ik mocht als achttienjarige meedansen. De rol van choreograaf, die met een afstandsbediening de dansers stilzet en weer laat dansen, werd gedanst door… Hans van Manen zelf. Nog even en dan zou ik bloednerveus op hetzelfde podium dansen als meneer Van Manen. Een stressvol moment. Het publiek was al te horen vanachter het zware, rode voordoek. Niemand van de dansers durfde met hem te praten. Hij was tenslotte Hans van Manen, de danskoning! Ik trok mijn jeugdige, stoute schoenen aan en vroeg hem of hij zenuwachtig was. Meneer Van Manen zei vriendelijk: ‘Gelukkig een beetje, want helemaal zonder zenuwen kom je nooit tot het beste resultaat.’ Een gesprek vol tips ontspon zich. Een gesprek dat ik tot op de dag van vandaag nooit ben vergeten. Hans van Manen spreken, voordat je een voorstelling met hem samen danst! Een unieke danservaring. Eentje die ik niet gehad zou hebben zonder het Holland Dance Festival. Misschien komen dit jaar Conny Janssens jonge dansers van Meer Ruis Sylvie Guillem tegen in de gangen van het Lucent Danstheater. Wie weet durft een van hen Sylvie om raad te vragen over inleving tijdens het dansen. Het kan zomaar. Want het Holland Dance Festival is een plek waar wonderlijke ontmoetingen plaatshebben en waar dansherinneringen geboren worden. Het publiek kan daar zomaar getuige van zijn. Wat een luxe. Veel plezier

met al het moois! Jan Kooijman

Foto SanderFestival Nagel

Festival

Jan Kooijman

Dance Company Theater Osnabrück / Nanine Linning Requiem

A unique dance experience The Holland Dance Festival is here again! This year, dance lovers are in for a real treat. Artistic director Samuel Wuersten has created a wonderful line-up, with big names like Sylvie Guillem, Bill T. Jones and Jacoby&Pronk – great dancers and makers whose talent inspires people to go to the theatre. As an exdancer, I really enjoy going to performances at the Holland Dance Festival, partly because one of my

‘the Holland Dance Festival is a place where amazing encounters take place'

best personal dance experiences came about at the Holland Dance Festival in 1999.

him. After all, this was Hans van Manen – king of the dance! I plucked up my youthful courage and

For Dutch dance students of my generation, there asked him if he was nervous. In a friendly voice, Mr. was only one real idol in the world of dance: Hans Van Manen said, 'I am a bit. Fortunately, because van Manen. The man who stole the hearts of dance if you’re not nervous at all, you never achieve the fans all over the world with his abstract, almost ma- best results.' And that led to a talk full of tips, which thematically clear ballets. Hans van Manen was my I have never forgotten to this day. Talking to Hans hero, too. If anyone had told me during my school van Manen before dancing a performance with years that one day I would dance a work with ‘the him! A unique dance experience. And one I’d never grand master himself’, I’d have thought they were have had without the Holland Dance Festival. crazy. But wonders will never cease…

live b door egeleid en koorkest or

Maybe this year Conny Janssen’s young dancers Bits and Pieces, by Hans van Manen, was one of from Meer Ruis will bump into Sylvie Guillem in the the works that Introdans was presenting to dance corridors of the Lucent Danstheater. Who knows – audiences at the Holland Dance Festival in 1999. At maybe one of them will dare to ask Sylvie’s advice the age of eighteen, I was to dance in it. The role about getting into a role. It can happen just like of choreographer, who stops and starts the dancers that. Because the Holland Dance Festival is a place with a remote control, was danced by… Hans van where amazing encounters take place and where

Lucent Danstheater Za 7 april 20.15 uur www.ldt.nl 070 88 00 333 26

Festival

Manen himself. Just a few minutes to go and then dance memories are born. And the audience can sit I would be dancing nervously on the same stage back and witness it all. What a luxury. Enjoy all the

dans aan het

Spuiplein

as Mr. Van Manen. It was a stressful moment. You beautiful moments! could hear the audience from behind the heavy red curtain. None of the dancers dared speak to Jan Kooijman

Festival

INTERVIEW

Een heilige, of een symbool voor alles wat fout is?

‘Een adembenemende collage van tekst, beweging, muziek, licht, beeld, betekenis en emotie.’ Zo werd Bill T. Jones’ Fondly Do We Hope… Fer-

vently Do We Pray in de Amerikaanse pers onthaald. De veelvuldig gelauwerde Jones is dit jaar, met twee producties, een van de hoofdgasten van het Holland Dance Festival. Naast het door het leven en de nalatenschap van Abraham Lincoln geïnspireerde Fondly danst zijn groep ook Body Against Body, een imponerende serie duetten uit de tijd dat Jones met zijn partner Arnie Zane de New Yorkse dansscene veroverde. In de aanloop naar de première van Fondly noemde Bill T. Jones (59) Abraham Lincoln ‘de enige blanke van wie ik in mijn jeugd

onvoorwaardelijk mocht houden’. “Als jonge Afro-Amerikaan zag ik hem als een heilige”,

zegt hij nu, twee jaar later, over de telefoon vanuit New York. “Maar naarmate ik opgroeide, snapte ik wel dat dat niet het geval kon zijn. Zeker de laatste jaren wordt hij ook als een tiran afgeschilderd, als een symbool voor alles wat fout is aan de Amerikaanse politiek, als degene die de lont van de bom onder de Burgeroorlog aanstak, die aan honderdduizenden mensen het leven zou kosten. Zijn Emancipatieproclamatie leidde weliswaar tot de afschaffing van de slavernij in de noordelijke staten, maar het zou na de moord op hem, in 1865, nog bijna honderd jaar duren voordat er, met de Civil Rights Act uit 1964, een einde zou komen aan de Amerikaanse Apartheid.” Voor de zwarte en – ook in zijn werk – zeer politiekbewuste en maatschappelijk geëngageerde Jones moet de opdracht om een voorstelling ter gelegenheid van de tweehonderdste geboortedag van Lincoln te maken een kolfje naar zijn hand zijn geweest. Toch moest hij wel even nadenken toen het prestigieuze Ravinia Festival hem daartoe in 2007 uitnodigde. “Er zijn meer dan 15.000 biografieën over Lincoln verschenen en talloze documentaires aan hem gewijd. Wat moest ik daar nog aan toevoegen? En kon ik dat wat ik voelde en over wilde brengen via een lyrisch medium als dans voor het voetlicht krijgen?” Dat hij na enige bedenktijd toch ja zei, komt, zegt Jones, “omdat ik realiseerde dat het festival mij niet gevraagd had om een werk over een groot man te maken, maar een werk in reactie op de nalatenschap van een groot man.” Universele thema’s Fondly is dan ook geen gedanste biografie. Het is een poëtische, uiterst gelaagde, nu eens serieuze, dan weer ironische reflectie op hoe het Amerikaanse volk Lincoln ziet en, vooral, wat hij mensen vandaag de dag nog te zeggen heeft. “Een van de bronnen die ik tijdens het maakproces heb aangewend, was een kinderboek over hem, een gesimplificeerd ‘heldenverhaal’ dat wij gebruiken om een voorbeeld aan onze kinderen te stellen.” Tekst Astrid van Leeuwen

De mens Lincoln wordt in Fondly weliswaar ook belicht, in scènes over bijvoorbeeld zijn

Bill T. Jones | pagina 66, 68 & 70

28Christina Festival Foto Lane, courtesy Jacob's Pillow Dance Festival

Festival

werk als advocaat, zijn houding ten opzichte van de slavernij, en de manier waarop hij met zijn vrouw Mary Todd op sentimentele folksongs danste. Maar, zegt Jones, de voorstelling gaat over nog zo veel meer: “Over universele thema’s als goed en kwaad, over onze houding ten opzichte van oorlog, over de rol van de overheid, over onze waarden en omgang met economie, religie, klasse- en cultuurverschillen.” Jones heeft daarbij gebruik gemaakt van de persoonlijke ervaringen van zijn dansers en acteurs, met als gevolg dat ook hún verhalen in Fondly zijn verweven.

Lincoln was de enige blanke van wie ik in mijn jeugd onvoorwaardelijk mocht houden’

Wat de voorstelling over Jones zélf zegt, laat de choreograaf liever aan zijn publiek over, maar, zegt hij, vrijelijk Picasso

Zenuwslopend

citerend: “Wanneer je een portret van een onderwerp

Ook Body Against Body, de tweede productie die Jones

maakt, kun je als kunstenaar nooit op méér hopen dan dat je

en zijn Bill T. Jones/Arnie Zane Dance Company op het

een portret van jezelf maakt.”

Holland Dance Festival presenteren, houdt verband met de geschiedenis. Maar dan met Jones’ eigen geschiedenis

Spiegel en spektakel

en die van zijn in 1988 aan de gevolgen van aids overleden

Niet toevallig refereert Fondly (de titel is ontleend aan een

partner Arnie Zane. “De productie omvat een selectie van de

zin uit Lincolns tweede inaugurele rede: ‘Fondly do we

duetten die Arnie en ik in de jaren tachtig dansten. Wij deden

hope, fervently do we pray, that this mighty scourge of war

in die tijd compleet ons eigen ding. Soms leek wat we deden

may speedily pass away’) ook in sterke mate aan de huidige

op een vaudevillenummer, de andere keer was het sterk

politieke situatie in de Verenigde Staten: Jones maakte de

minimalistisch, dan weer ontleenden we elementen aan het

voorstelling tijdens de verkiezingscampagne van Obama.

klassieke ballet, aan het postmodernisme of zelfs aan dada.

“Obama haalde Lincoln in zijn inaugurele reden aan. Net

Het was hoe dan ook zeer persoonlijk, Arnie en ik waren

als zijn legendarische voorganger kwam ook hij in een sterk

continu bezig dans te heroverwegen, te deconstrueren en

verdeeld Amerika aan de macht, en ook hij had de enigszins

te herschikken.”

naïeve gedachte te kunnen zorgen voor verbroedering.”

Na de dood van Zane verdwenen de duetten lange tijd van

Jones is, zegt hij, nog steeds een fan, maar: “Ik zou willen dat

het repertoire totdat critica Deborah Jowitt van The Village

Obama controversiëler was, militanter, verbetener.”

Voice tegen Jones zei dat hij ‘moest ophouden om met

Jones ziet de Lincoln-tijd als een spiegel voor de wereld van

zijn verdriet deze werken in de weg te zitten’. Nu worden

nu. “Je zou kunnen zeggen dat in Amerika, en in grote delen

ze uitgevoerd door een jonge generatie dansers, wat,

van de rest van de wereld, sprake is van een onverklaarde

zegt Jones, “zenuwslopend is, maar tegelijkertijd ook veel

(burger)oorlog. Een oorlog die gaat over macht, over

voldoening geeft.”

culturen en religies, over onze waarden op tal van fronten.

Hoewel de werken destijds – gedanst door de grote, Afro-

Vrijwel iedereen lijkt tegenwoordig achterdochtig, velen

Amerikaanse Jones en de kleine Joods-Italiaanse Zane –

lijken op het punt te staan de wapens op te nemen.”

regelmatig als raciaal statement dan wel als homo-erotiek

Maar, zegt Jones, Fondly is niet overwegend een

beschouwd werden, was dat geenszins de bedoeling van

politiek pamflet. “Het is ook een spektakel, een prachtig

de makers. “Ik benadruk dat nog eens door ze nu door

vormgegeven, weelderig spektakel waarin dans, muziek

wisselende koppels te laten uitvoeren, soms man/vrouw,

– van Mendelssohn tot gospel tot rock-’n-roll – en tekst

soms twee vrouwen, soms zwart, soms wit.” Wat de duetten

hand in hand gaan.” Een spektakel dat ook niet-Amerikanen

volgens Jones nog altijd zo fascinerend maakt, is dat de

hevig weet te beroeren, zoals bleek bij voorstellingen in

beweging erin op een heel beeldende en analytische manier

Italië en Frankrijk. “Mensen die mijn eerdere werk kennen,

(‘Arnie was tevens fotograaf’) in de ruimte is geplaatst,

zijn soms”, zegt Jones, “verbaasd over Fondly. Met name

waarbij het – mede door contactimprovisatie geïnspireerde

over de ‘grandeur’ die eruit de spreekt, de ‘grandeur’ van

– samenspel tussen de dansers veel verder gaat dan het

Washington in de negentiende eeuw. Maar zij hebben denk

traditionele ‘partneren’. “Ook voor dansers van nu blijkt dat

ik gemist dat een deel ook ironisch is bedoeld.”

nog een hele tour de force.”

Festival

Foto Paul B. Goode

A saint, or a symbol for everything that's wrong?

Proclamation perhaps did lead to the abolition of slavery

‘A breathtaking collage of language, movement, music,

century after his assassination in 1865 before there would

light, imagery, meaning and emotion.’ That was how

be an end to apartheid in America, with the Civil Rights

Bill T. Jones’s Fondly Do We Hope… Fervently Do We

Act of 1964.”

Pray was welcomed in the American press. This year the

For Jones, as Black and very politically conscious and

frequently honoured Jones is one of the principle guests

socially engaged, both personally and in his work,

at the Holland Dance Festival, with two productions. In

the commission to do a production marking the 200 th

addition to his Fondly, inspired by the life and legacy of

anniversary of Lincoln’s birth should have been right

Abraham Lincoln, his group also dances Body Against

up his street. Yet he had to think hard about it when the

Body, an impressive series of duets from the years when

prestigious Ravinia Festival invited him to do so in 2007.

Jones conquered the New York dance scene with his

“There are more than 15,000 biographies of Lincoln that

partner Arnie Zane.

have appeared, and countless documentaries have been

in the northern states, but it would be almost another

devoted to him. What more could I add to that? And: In the run-up to the première of Fondly, Bill T. Jones (59)

what I felt and wanted to say, could I get that across to an

called Abraham Lincoln ‘the only white man whom I was

audience through a lyric medium like dance?” According

allowed to love unconditionally when I was a child’. “As

to Jones, that he did say yes after taking his time to think

a young Afro-American I saw him as a saint”, he says

about it comes “because I realized that the festival had not

now, two years later, over the telephone from New York.

asked me to do a work about a great man, but a work that

“But as I grew up, I began to understand that could not

responded to the legacy of a great man.”

be the case. Certainly in the last few years he has also been painted as a tyrant, as a symbol for everything

Universal themes

that is wrong in American politics, as the one who lit the

Thus Fondly is not a danced biography. It is a poetic,

fuse of the bomb under the Civil War, that would cost the

extremely complex, at one moment serious, and at the

lives of hundreds of thousands of men. His Emancipation

next ironic reflection on how the American people see Festival

Lincoln and, more than anything else, what he still has to

Mendelssohn to gospel to rock’n’roll – and text go

say to people today. “One of the sources that I used during

hand in hand.” It is also a spectacle that is able to move

the process of creating this piece was a children’s book

non-Americans deeply, as performances in Italy and

about him, the kind of simplified ‘epic tale’ that we use to

France proved. “People who know my previous work

set an example for our children.”

are sometimes surprised at Fondly, particularly at the

To be sure, the human side of Lincoln is also illuminated in

‘grandeur’ they see in it, the ‘grandeur’ of Washington in

Fondly, for instance in scenes about his work as a lawyer, his

the 19 th century”, Jones says. “But I think they have missed

attitude toward slavery, and the way in which he danced to

the fact that in part this is also intended ironically.”

sentimental folk songs with his wife Mary Todd. But, Jones says, the performance is about a lot more: “About universal

Nerve-racking

themes like good and evil, about our attitude toward war,

Body Against Body, the second production that Jones and his

about the role of government, about our values and how we

Bill T. Jones/Arnie Zane Dance Company are presenting at the

deal with economic, religious, class and cultural differences.”

Holland Dance Festival, has also its connections with history.

In doing this, Jones has drawn on the personal experiences of

In this case they are with Jones’s own history and that of his

his dancers and actors, with the result that their stories too

partner Arnie Zane, who died in 1988 from the effects of AIDS.

are woven into Fondly. What the production says about Jones

“The production includes a selection of the duets that Arnie

himself, the choreographer would rather let his audience

and I danced in the 1980s. We absolutely did our own thing in

decide, but he does say, paraphrasing Picasso, “when you

those days. Sometimes what we did looked like a vaudeville

make a portrait of a subject, the artists can never hope to do

routine, other times it was highly minimalistic, and still other

more than make a portrait of themselves.”

times we borrowed elements from classical ballet, from postmodernism, or even from Dada. It was therefore also very

32 Foto RussellFestival Jenkins

Mirror and spectacle

personal. Arnie and I were constantly busy rethinking dance,

It is no accident that Fondly – the title comes from a

deconstructing it and rearranging the pieces.”

sentence in Lincoln’s second inaugural address: ‘Fondly

After Zane’s death the duets disappeared from the

do we hope, fervently do we pray, that this mighty scourge

repertoire for a long time, until Deborah Jowitt, the critic

of war may speedily pass away’ – also deals heavily with

from The Village Voice, told Jones that he ‘should stop

the present political situation in the United States. Jones

letting his grief stand in the way of these works’. Now they

prepared the production during the period when Obama

are performed by a new generation of dancers, which,

was running for president. “Obama cited Lincoln in his

Jones admits, “is nerve-racking, but at the same time also

inaugural address. Like his legendary predecessor, he

gives a lot of satisfaction.”

too assumed power in a deeply divided America, and he

Although at that time the works – danced by the big,

too had the somewhat naïve idea that he could achieve

Afro-American Jones and the smaller, Jewish-Italian

reconciliation.” Jones says he is still a fan of Obama, but

Zane – were regularly regarded as a racial statement

“I would like to see Obama be more controversial, more

or as homoerotic, that was in no way the intention of

militant, more determined.”

their makers. “I emphasize that again by having them

Jones sees the Lincoln era as a mirror for the world today.

performed by different pairs, sometimes male/female,

“You could say that in America, and in large parts of the

sometimes two women, sometimes black, sometimes

rest of the world, there is a sort of undeclared civil war

white.” Jones believes that what still makes the duets

going on, a war about power, about cultures and religions,

so fascinating is that the movement in them is placed in

about our values on a number of fronts. Almost everyone

space in a very visual and analytic manner (“Arnie was

seems paranoid today. Many seem to have reached the

also a photographer”), so that the interaction between

point where they are ready to take up arms.”

the dancers – inspired in part by contact improvisation –

But, Jones says, Fondly is not predominately a political

goes much further than the traditional ‘partnering’. “For

pamphlet. “It is also a spectacle, a beautifully designed,

dancers today that still appears to be a whole tour de

sumptuous spectacle in which dance, music – from

force.” Festival

INTERVIEW

Het tarten van de zwaartekracht

Haar dansers schieten door glazen wanden heen, gaan de strijd aan met betonblokken en ijzeren balken, werpen zich tegen muren op of lopen er horizontaal

van af, en vliegen op alle mogelijke manieren door de ruimte. ‘Extreme action choreographer’ Elizabeth Streb tart de natuurwetten om zo de grenzen van dans ingrijpend te verleggen. Met haar groep opent de Amerikaanse komende zomer de Culturele Olympiade van de Olympische Spelen in Londen. Holland Dance Festival strikte haar om nog net daarvoor haar Nederlandse debuut te maken. Ze heeft een opleiding in de moderne dans en een ‘enorm respect’ voor de discipline – en al helemaal voor grootheden én leermeesters als Merce Cunningham en Trisha Brown – maar Elizabeth Streb wist niettemin al vroeg dat ze verder wilde reiken. “Moderne dans was voor mij te ‘mellow’, te barok, te decoratief. Ik wilde hoger, sneller, extremer.” Ze begon te experimenteren door te dansen met stokken, hoepels, touwen en tegen hellingen op, en voegde daar later allerhanden ‘vliegmachines’ en tal van andere attributen en ingenieuze installaties aan toe. “Ik vergelijk het wel eens met de ontwikkeling van muziekinstrumenten: op een gegeven moment vond men de menselijke stem niet meer voldoende, en ging men fluiten, violen, harpen maken, om zo het scala aan mogelijkheden te vergroten.” In 1985 richtte de nu 61-jarige, nog steeds ‘punky’ ogende Streb haar eigen gezelschap op, Streb/Ringside, inmiddels omgedoopt tot Streb Extreme Action. De groep is, zegt ze, door verschillende fasen gegaan, maar nog steeds zijn Strebs niet-aflatende nieuwsgierigheid en haar behoefte om voor zichzelf verwarring te creëren de drijfveren. “Ik stel mijzelf voortdurend vragen over ruimte en tijd, vragen waar ook veel wetenschappers nog steeds mee worstelen. Bijvoorbeeld: wat is ruimte precies, en hoe kun je die ruimte volledig innemen? Dat lukt niet op de grond, dus moet je het vertrouwde loslaten en op zoek gaan naar nieuwe wegen. Een van mijn eerste fascinaties was: kan de mens vliegen? En nee, ik ben niet naïef, ik weet dat wij nooit zullen vliegen als een insect of vogel. Ik probeer in mijn werk de zwaartekracht ook niet te ontkennen of te camoufleren. De mens kan misschien een paar seconden vliegen om daarna tegen de grond te crashen. Juist in die mislukking schuilt voor mij de inhoud, het ware drama van beweging.” Mad scientist Lukt het je om de natuurwetten te bedwingen dan wordt, aldus Streb, álles mogelijk. Meer nog dan als een choreografe ziet de Amerikaanse zichzelf als een Tekst Astrid van Leeuwen

‘extreme action architect’. “Ik ben niet zozeer geïnteresseerd in de biomechanica

STREB | pagina 74

Festival

Foto Jack Mitchell

Festival

van het lichaam, mijn doel is om met gebruik van lichamen actie, en met die actie een perfecte structuur te creëren. Als je als toeschouwer gedurende vijf minuten de lijnen zou volgen van de verrichtingen van mijn dansers, dan moeten de lijnen samen een prachtig bouwwerk vormen.” Ook daarom draaien en verschuiven tonelen, hellingen en installaties continu in Strebs werk. “Zodat het publiek alle hoeken en kanten van de bewegingen kan zien.” Zo ook in Forces, de nieuwe productie waarmee

‘Als je de lijnen volgt van de verrichtingen van mijn dansers, zie je een prachtig bouwwerk’

Streb Extreme Action naar Nederland komt. “We zijn de voorstelling, sinds de eerste try-out in juli 2010, nog aan het ontwikkelen. Den Haag wordt de derde

opvoering.” Voor het eerst werkt Streb samen met een

Hongerige leeuw

regisseur en dramaturg. “Zij hebben een verhaallijn

Haar dansers zijn, zegt Streb, ‘out of the ordinary’. “Het

bedacht, waarbij ik als een soort ‘mad scientist’ op

zijn actiehelden. Hun lijf moet het aankunnen en ze

een videoscherm verschijn en het publiek als het ware

moeten een goede techniek hebben. Maar eigenlijk

door de vragen heenleidt die ik mijzelf al jaren stel.”

interesseert het me niet of ze een mooie plié hebben.

Ook verhalen van andere ‘onderzoekers’ dienden tot

Waar het mij om gaat is dat ze, wanneer ze bewegen,

inspiratie voor de voorstelling, zoals dat van Larry

in een hongerige leeuw transformeren. Ze moeten

Defying gravity

Streb founded her own company, Streb/Ringside, since

Walters die in 1982 met een tuinstoel waaraan hij met

onderzoekende geesten hebben, een soort ingenieurs

Her dancers blast through glass partitions, enter into

renamed Streb Extreme Action. The group, she says, has

helium gevulde weerballonnen had bevestigd tot 4600

zijn eigenlijk, en vooral geen prima donna’s. Ze moeten

combat with concrete blocks and steel beams, throw

gone through different phases, but the driving forces

meter hoogte vloog.

niet te bezorgd zijn over hun welzijn.”

themselves against walls or run down them horizontally,

behind it are still Streb’s unremitting curiosity and her

Streb noemt Forces ‘a journey out of space’. “Heel

Streb vindt het belangrijk dat het publiek op alle

and fly through space in every way possible. The

need to create confusion for herself. “I constantly ask

dramatisch, soms meedogenloos, soms hysterisch. Ik

mogelijke manieren kennis kan maken met haar werk

American ‘extreme action choreographer’ Elizabeth

myself questions about space and time, questions that

onderzoek alle kwaliteiten die beweging te bieden

en dansers. De deuren van haar studio in Brooklyn,

Streb defies the laws of nature to radically reposition the

many scientists are still wrestling with too. For instance,

heeft, probeer de fundamenten daarvan bloot te

S.L.A.M. geheten, staan dan ook altijd open. Mensen

boundaries of dance. With her group she will be opening

what is space, precisely, and how can you fully occupy

leggen.” Als voorbeeld noemt ze het gevoel van

kunnen repetities bijwonen, er worden lessen en

the Cultural Olympiad of the Olympic Games in London

this space? You can’t succeed in doing that if you stay on

harmonie dat je met beweging kunt realiseren, en

workshops gegeven, wie wil kan zelfs leren ‘vliegen’.

this coming summer. Holland Dance Festival snared her

the ground, so you have to let go of the familiar and go in

dat volgens haar nog verder reikt dan de harmonie

Ook in Den Haag zullen, rond de voorstellingen, allerlei

just before that, to make her Dutch debut.

search of new ways. One of the first things that fascinated

die muziek teweeg kan brengen. “De productie is ook

publieksactiviteiten worden georganiseerd.

een soort symfonie, waarbij je met uiteenlopende

Naast het verder ontwikkelen van Forces is Streb al druk

She was trained in modern dance and has ‘enormous

know that we will never fly in the same way as an insect

equipment onderscheidende momenten creëert die

doende met de Olympische Spelen 2012, een, zegt ze,

respect’ for the discipline – and absolutely for its notables

or a bird. Nor do I ever try to deny or camouflage the force

samen één geheel vormen: eerst hoor je de viool, dan

‘ongelooflijk spannende onderneming’. “Als opening

and masters like Merce Cunningham and Trisha Brown –

of gravity in my work. One can perhaps fly for a couple of

een fluit, dan het hele orkest, en dan zet de zanger

van de Culturele Olympiade zullen we optreden langs

but Elizabeth Streb nevertheless knew very early on that

seconds, and then crashes to the ground. But for me, it is

in…”

de Theems, maak ik een ‘spookdans’ op het London

she wanted to go beyond that. “For me, modern dance

precisely in that failure that the content, the true drama of

In het begin van haar carrière creëerde Streb haar

Eye (het enorme reuzenrad langs de Theems – red.)

was too ‘mellow’, too baroque, too decorative. I wanted

movement, is hidden.”

voorstellingen zonder muziek, maar met slechts

en werk ik met veertien dansers en atleten aan een

higher, faster, more extreme.” She began to experiment

geluidseffecten, waarbij niet alleen de bewegingen

‘event’ op de Tower Bridge, waarbij zij op en neer door

by dancing with sticks, hoops and ropes and up against

Mad scientist

van de dansers ‘hoorbaar’ waren, maar bijvoorbeeld

de rechthoekige ruimte van de brug zullen schieten.”

inclines. Later there followed all sorts of ‘flying machines’

Once one succeeds in suppressing the laws of nature, then,

ook (de suggestie van) het geluid van hun ingewanden

Streb die altijd al een fascinatie heeft voor bijzondere

and scores of other props and ingenious installations.

according to Streb, everything becomes possible. She

tijdens een val. “Muziek is de ware vijand van dans”,

locaties – vandaar ook dat haar voorstellingen in Den

“Sometimes I compare it with the development of musical

sees herself less as a choreographer than as an ‘extreme

zo vindt Streb diep in hart. Maar ze heeft daarin

Haag plaatsvinden in het Atrium van het Stadhuis – is

instruments: at a certain point people no longer found

action architect’. “I don’t have that much interest in the

een concessie richting haar publiek gedaan. “Ik

door het Londense project compleet gefascineerd

that the human voice was enough, and started to make

biomechanics of the body; my aim is to use the body to

heb muziek toegevoegd omdat ik nu eenmaal toch

geraakt door bruggen. “Mijn volgende uitdaging”, zegt

flutes, violins and harps, in order to increase the range of

create action, and then create a perfect structure with this

theaterproducties maak, maar ik choreografeer niet op

ze onvermoeibaar, “wordt een serie ‘action events’ op

possibilities.”

action. If, as a spectator, you spend five minutes following

muziek.”

en rond de ‘bridges of the world’.”

In 1985 the now 61-year-old and still ‘punky’ looking

the lines my dancers execute, these lines together have to

Festival

Foto STREB

me was whether people could fly. No, I am not naïve, I

Festival

‘If you follow the lines my dancers execute, you see a superb structure’

Early in her career Streb created her performances without music, but only with sound effects, so that not only were the movements of the dancers ‘audible’, but also, for instance, the sound of their bowels (or at least the suggestion of it) during a fall. “Music is the true enemy of dances”, says Streb, from deep in her heart. But she has made a concession on this for her audience. “I have added music simply because, after all, these are theatre productions. But I don’t choreograph to music.” Hungry lion Streb describes her dancers as ‘out of the ordinary’. “They are action heroes. Their body must be able to take it and they have to have good technique. But it really doesn’t

Foto38 STREB Festival

form a superb structure.” That’s also the reason for the

interest me if they have a beautiful plié or not. What’s

rotating and moving stages, inclines and installations

important for me is that they can change into a hungry

continually present in Streb’s work: “So that the audience

lion when they move. They must have an inquiring mind,

can see the movement from all angles and sides.”

really be engineers of a sort, and absolutely not prima

That is also what is happening in Forces, the new

donnas. They must not be concerned too much about

production that Streb Extreme Action is bringing to the

their well-being.”

Netherlands. “Since the first try-out in July, 2010, we’ve

Streb believes that it is important that the public can

been constantly developing the production. Den Haag

become acquainted with her work and dancers in

is the third performance.” This is the first time Streb

every way possible. Therefore the doors of her studio in

has worked together with a director and dramatist.

Brooklyn, called S.L.A.M., are always open. People can

“They have conceived a story line, in which I appear on

stop by to watch rehearsals, workshops and lessons are

a video screen like a sort of ‘mad scientist’ and guide

given, and anyone who wants to can even learn to ‘fly’.

the audience, as it were, through the questions that I

All sorts of activities for the public will also be organised

have been asking myself for years now.” Stories of other

in The Hague surrounding the performances.

‘investigators’ were also a source of inspiration for the

In addition to further developing Forces, Streb is also

performance, like that of Larry Walters, who in 1982 flew

busy with the 2012 Olympic Games, which she terms an

to an altitude of 4600 metres with a lawn chair to which

‘unbelievably exciting undertaking’. “As the opening for

he had attached helium-filled weather balloons.

the Cultural Olympiad we will perform along the Thames,

Streb calls Forces ‘a journey out of space’. “Very

I am doing a ‘ghost dance’ on the London Eye (the giant

dramatic, sometimes relentless, sometimes hysterical. I

Ferris wheel on the bank of the Thames – ed.), and I am

investigate all the qualities that movement has to offer,

working with fourteen dancers and athletes on an event

trying to expose their foundations.” As an example,

on Tower Bridge, in which they will shoot up and down

she points to the sense of harmony that you can realise

through the rectangular space of the bridge.” Streb, who

with movement, and that, according to her, is farther-

has always been fascinated by unusual locations – which

reaching than the harmony music can bring about. “The

is why her performances in The Hague will take place in

production is also a sort of symphony, in which you use

the Atrium of the City Hall – has fallen completely under

various tools to create different moments that together

the spell of bridges as a result of the London project. “My

make up one whole: first you hear the violin, then a flute,

next challenge”, she says indefatigably, “is a series of

then the whole orchestra, and then the singer starts…”

action events on and around the bridges of the world.” Festival

Giel Beelen

Begin de dag met een dansje

Als mensen bij mij denken aan ‘dan-

sen’ dan zien ze me hooguit springen op ons anthem in het glazen huis van 3FM. Zoals Huub van der Lubbe van de Dijk ooit zong ‘Muzi-

kanten dansen niet’, en dj’s dan dus al helemaal niet. En ja, in een club zet ik inderdaad liever zelf de plaatjes op dan dat ik hip sta te bewegen op het midden van de dansvloer. Maar toch ben ik de uitzondering op Van der Lubbes regel. Want voor alle duidelijkheid: ik hou van dansen! Vroeger, op mijn zevende, wilde ik al op ballet. Ik mocht niet van m’n ouders (want ik wilde het ‘toch alleen maar omdat m’n zus het deed’). Ik bleef zeuren en mocht een proefles bijwonen. Dan zou ik wel genezen. Nou, ik was gelijk verkocht. Zo mooi om je lichaam volledig onder controle te hebben en een te laten worden met klassieke muziek. Ik heb zeven jaar alle schooluitvoeringen gedanst: De Notenkraker, Romeo & Julia en Het Zwanenmeer. Ik genoot van alles wat er bij die danswereld hoorde. Zeker als schaarse jongen kreeg ik vele kansen en mocht ik menig meisje optillen. Mijn balletlerares vroeg me of ik auditie wilde doen voor het conservatorium in Den Haag. Het onmogelijke gebeurde. Ik werd aangenomen! Ik zou professioneel danser kunnen worden! Maar inmiddels was ik ook al bij de lokale omroep van Haarlem begonnen bij een kinderradioprogramma. Dansen was m’n uitlaatklep, alleen ik wilde helemaal niet de nieuwe Han Ebbelaar worden maar de nieuwe Jeroen van Inkel. Ik ging dus niet en dat deed zoveel pijn bij mijn lerares dat ik maar helemaal stopte met ballet. De liefde voor dans bleef onaangeroerd, eigenlijk totdat ik vijftien jaar later in het vliegtuig in gesprek raakte met de dame die naast me zat. Ik zag en hoorde mijn eigen passie in het kwadraat bij deze danseres. Van Barcelona tot Schiphol was ik in de wolken van deze fijne vrouw. En daarna ook nog want ik was op slag verliefd. En Guilia gelukkig ook. Totaal verschillende levens kwamen samen. Het onvoorwaardelijke dat ik nog steeds heb met radio maken heeft mijn vriendin met dans. Met haar ging ik ook voor het eerst naar voorstellingen toe en dat gaan we, zolang dat nog kan in Nederland!, nog steeds heel regelmatig. Zeker dus dat we naar een van de vele fijne voorstellingen uit dit magazine zullen gaan. Dansvoorstellingen bezoeken is voor mij echt een ‘Source of Inspiration’. Bij muziekconcerten ben ik toch vaak te beroepsmatig bezig hoe het klinkt, en hoort te klinken en hoe het plaatje eruitziet en zo. Bij dansvoorstellingen word ik, niet gehinderd door enige kennis van zaken, meegesleept in verhalen, emoties, schoonheid en vooral heel veel fantasie. En dat is toch de kleur in ons leven. Je leert het als kind al, en ik probeer het elke ochtend iedereen bij te brengen: Begin de dag met een dansje Begin de dag met een lach Want wie vrolijk kijkt in de morgen, Die lacht de hele dag! Groet, Giel Festival Foto40 Hans Peter van Velthoven

Festival

Giel Beelen

‘Because I'll say it loud and proud: I love dance!'

Begin the day with a little dance If someone was to put me and ‘dance’ together in the same thought, they would probably have a picture of me jumping to our anthem in 3FM's glass house. Like Huub van der Lubbe of De Dijk once sang,‘Musicians don't dance’, and that applies in spades for dj’s. And to be frank with you, in a club I really would rather programme the music myself than be doing hip moves in the middle of the dance floor. But still, I'm

40 jaar passie voor dans

an exception to Van der Lubbe's rule. Because I'll say it loud and proud: I love dance!

Years ago, back when I was seven, I wanted to learn Barcelona to Schiphol I was in the clouds with this ballet. My parents said no, because according to them fine woman. Afterwards too, because it was love at I only wanted it because my sister was already taking first sight. Happily, Guilia also felt the same about me. ballet lessons. I kept whining about it, until they fi- Totally different lives came together. She is as totally nally agreed to let me try one lesson. That would cure wrapped up in dance as I am still smitten with radio. me, they thought. Now, of course I was absolutely I also went to dance performances for the first time sold. It was so wonderful to have your body comple- with her – and we still do so regularly, and will contely under control and have it become one with the tinue doing so, as long as we can in the Netherlands! classical music. For the next seven years I danced in We're certain to be going to one of the many fine perall the school presentations: the Nutcracker, Romeo formances in this magazine. & Juliet and Swan Lake. I enjoyed everything that had to do with the dance world. Certainly, as one of For me, attending dance performances is really a

www.introdans.nl

the few boys I got a lot of chances, and I got to lift a ‘Source of Inspiration’. At music concerts I am often lot of girls. My ballet teacher asked me if I wanted to still too preoccupied with professional issues like how audition for the conservatory in Den Haag. The im- it sounds and it ought to sound, and how the record possible happened: I was accepted! I could become a looks, and such. At dance performances, unhindered professional dancer! But in the meantime I had also by any insider knowledge, I can get carried away with begun working at the local radio station in Haarlem, the stories, emotions, beauty – and especially a whole on their children's programme. Dancing was my out- lot of imagination. And that is surely what gives colet, but it was just that I had absolutely no interest in lour to our lives. You learn that as a child already, and becoming the new Han Ebbelaar; I wanted to become I try to bring it to everyone every morning: the new Jeroen van Inkel. So I didn't take up the offer, and that disappointed my teacher so much that I Begin the day with a little dance, stopped with ballet entirely.

Begin the day with a smile, Because who looks happy in the morning,

But my love of dance remained intact, actually until Will laugh the whole day through! fifteen years later I happened to get into a conversation with the woman sitting next to me on an airplane. Ciao!

I saw and heard my own passion in this dancer. From Giel

Festival

Paul Lightfoot

Individuele creativiteit in nieuwe choreografieën

Voor het Nederlands Dans Theater is het altijd een buitengewoon genoegen om aan het Holland Dance Festival deel te nemen. Het is niet alleen fantastisch om te zien hoe breed het scala aan gezelschappen en dansers is waarop het Nederlandse publiek tijdens de festivalweken in Den Haag onthaald wordt, maar ook hoe de uiteenlopende podia en plekken in de stad optimaal worden benut. Dans is een universele kunstvorm die ons op veel manieren en niveaus aanspreekt, zoals dit evenement keer op keer weer bewijst.

Tijdens deze festivaleditie presenteert het Nederlands Dans Theater twee nieuwe programma’s: het ene van ons hoofdgezelschap, Nederlands Dans Theater 1 (Traces), het andere van het jongere maar even inspirerende Nederlands Dans Theater 2 (Offspring). Beide programma’s beloven, met in totaal vier wereldpremières en twee bestaande werken uit ons repertoire, voor een groot aantal nieuwe creatieve impulsen te zorgen. Drie van de vier nieuwe werken zijn creaties van onze ‘associate choreographers’. Deze dansmakers beschikken elk over een heel eigen choreografische ‘stem’ en zijn ieder op hun eigen, unieke wijze aan het Nederlands Dans Theater verbonden. Traces wordt uitgevoerd door Nederlands Dans Theater 1. Crystal Pite verzorgt een wereldpremière voor de dansers van dit gezelschap. De sleutel tot haar werk ligt besloten in haar relatie met hen. Binnen haar eigen wereld onderzoekt ze de persoonlijkheid van de dansers. Daarbij beschikt ze over een positieve en productieve energie die duidelijk doorklinkt in het eindresultaat. We kunnen er dan ook zeker van zijn dat ze ons en onze fantasieën met haar individuele creatieve toon en kracht zal meenemen op een bijzondere reis. De andere wereldpremière in Traces komt van Marco Goecke. Marco is in Nederland geen onbekende. Zijn vruchtbare samenwerking met Scapino Ballet Rotterdam heeft hem in nauw contact gebracht met het Nederlandse danspubliek. Dit is Marco’s eerste creatie voor Nederlands Dans Theater 1. Zijn danstaal is zuiver en dat maakt zijn bijdrage bijzonder - zo niet uniek. De wereld die hij creëert is mysterieus, bijna onwerkelijk; als toeschouwers worden we op een afstand gehouden, maar aan het slot van zijn choreografieën wonderlijk genoeg ook deelgenoot gemaakt van een intimiteit die we aanvankelijk niet vermoed hadden. Zijn onmiskenbaar eigen en theatrale stijl maakt Marco’s wereld tot een plek die we als Nederlands Dans Theater maar al te graag met hem betreden en onderzoeken. Het laatste werk in deze triple-bill is afkomstig van maestro Jiří Kylián. Double You is een van de zeldzame voorbeelden waarbij één danser een hele choreografie van Jiří draagt. Deze mannensolo laat daarnaast op prachtige wijze zien hoe een danser een choreografie kan beïnvloeden. De solo verandert inhoudelijk niet, maar de uitvoering ervan krijgt met elke persoonlijke interpretatie een andere lading. Solo’s dwingen dansers de confrontatie met zichzelf aan te gaan. Hun kracht en onzekerheid, hun schoonheid en onvolkomenheid worden feilloos voor ons blootgelegd, en Double You is daarop geen uitzondering. De choreografie vormt voor iedere danser, jong of ouder, een zeldzame uitdaging. Offspring is de titel van de bijdrage van Nederlands Dans Theater 2 aan het Holland Dance Festival. De titel verwijst naar het gelijknamige werk van Lukáš Timulak, de enige reeds bestaande choreografie in dit programma. Lukáš heeft lang bij ons gezelschap gedanst. Hij was een buitengewoon sensitieve en beminnelijke danser en zijn heel eigen, onderscheidende bewegingskwaliteiten maakten hem tot de droom van elke choreograaf. Lukáš zette de logische vervolgstap door deze creatieve individualiteit aan te wenden voor eigen creaties. Offspring is geïnspireerd op de geboorte van zijn eerste kind, en het lot maakte dat zijn partner uitgerekend op de avond van de wereldpremière van hun dochter beviel! Ook Johan Inger is, net als Crystal Pite, ‘associate choreographer’ van het Nederlands Dans Theater. In zijn jaren als danser bij het Nederlands Dans Theater was hij met zijn sterke podiumuitstraling niet alleen een van de gezichtsbepalende dansers van de groep, hij zette er ook de eerste schreden op het choreografische pad. Zijn balletten maakten al gauw een belangrijk onderdeel uit van het repertoire. Door de jaren heen heeft zijn werk zich in vele richtingen ontwikkeld, en we kijken met spanning uit naar wat hij voor een nieuwe generatie dansers in petto heeft.

Festival

Foto Rahi Rezvani

Festival

De tweede nieuwe creatie in Offspring wordt gemaakt door Alexander Ekman, de kersverse eigen ‘associate choreographer’ van Nederlands Dans Theater 2. Alex werkt nog niet zo lang als choreograaf, maar heeft nu al naam gemaakt met inventieve producties waarin hij fysiek theater, humor en ironie op een uiterst aanstekelijke en creatieve manier combineert. Artistiek directeuren van dansgezelschappen van over de hele wereld zijn voortdurend op jacht naar jong talent. Alex is zo’n talent. Hij heeft werken gemaakt voor tal van internationale gezelschappen. Wij zijn als Nederlands Dans Theater dan ook trots op onze extra bijzondere relatie met hem en hopen dat wij onszelf en u nog lang in zijn ‘crazy world’ mogen onderdompelen. Namens alle medewerkers van het Nederlands Dans Theater wens ik u, met onze programma’s, een inspirerende theaterbeleving toe. We danken u voor uw steun aan ons gezelschap en aan dit festival, dat ernaar streeft de dans als een relevant en belangrijk deel van de Nederlandse cultuur te behouden. En last but not least kijken wij met veel spanning uit naar het ‘Source of Inspiration’-gala van het Holland Dance Festival. Wat een fantastische line-up aan dansers! Wij verheugen ons erop om tijdens deze unieke avond onze choreografie Shutters Shut uit te voeren.

Individual creativity in new choreographic works It is always a great pleasure for the Nederlands Dans Theater to participate in the Holland Dance Festival. It is wonderful to see how the festival offers the Dutch audience such a diverse spectrum of groups and companies in these dance festival weeks in The Hague, and not only in traditional theatres, but also making the most of different venues and sites around the city. Dance is a universal form of art which can speak to us in so many different ways, as this event proves time and time again.

Foto Joke Schot

This year's festival will feature the première of two new programs by Nederlands Dans Theater, one from our main company Nederlands Dans Theater 1 (Traces), and the other from our younger but none the less inspiring Nederlands Dans Theater 2 (Offspring). Both evenings promise to be highly creative, containing four world premières along with two existing ballets from our repertoire. Three of the four new creations will be made by our associate choreographers. These are ballet makers who all have a distinct voice in dance, and who are attached to Nederlands Dans Theater in unique ways.

www.codarts.nl

Festival

Bacheloropleiding Dans Bacheloropleiding Docent Dans Master Danstherapie Vooropleidingen (vanaf 9 jaar)

Traces will be performed by Nederlands Dans Theater 1. Crystal Pite will be creating a world première for the dancers of our company. Crystal's relationship to the artist is the key to the outcome of her work. She explores the personality of the performer within her world. She has a positive and productive energy which comes through clearly in the final result. It is also certain that her individual creative tone and strength will accompany all our fantasies on a beautiful journey. The other world première in the evening will be from the hands of Marco Goecke. Marco is no stranger to Holland. His fruitful and collaborative relationship to Scapino Ballet Rotterdam has brought him close to the dance public here in the Netherlands. This will be Marco's first oppor-

tunity to create for Nederlands Dans Theater 1. His contribution is a singular – indeed, unique – and clear language. His world is mysterious and almost dreamlike; as viewers, we are kept at a distance, but strangely by the end of his works share an intimacy which we were not expecting at first. Always distinctive and theatrical, Marco's world is a place that we at Nederlands Dans Theater are keen to enter and explore with him. The final work in this Triptych comes from the hands of maestro Jiří Kylián. Double You is a rare chance to see one artist alone with Jiři's choreography for the whole work. This solo made for a man is a true example of how choreography is affected by the artist performing it. The solo never changes qua content, yet transposes beautifully in every artist's personal interpretation. Solos make us confront the performer. Their strengths, insecurities, beauty and imperfections are clear for us all to see, and Double You is no exception in this case. It is a real challenge for every dancer, be he young or old. Offspring is the title given to Nederlands Dans Theater 2's contribution to HDF. This program title is taken from the only existing work on the evening's program, by Lukáš Timulak. Lukáš was a long-time dancer with our company. He was an extremely sensitive and charming member of the company, whose distinctive movement quality always made him a dream to work with. Naturally for Lukáš, he took the next step to using this individuality into the world of creativity. Offspring was inspired by the birth of his first child, and destiny played its part when his partner went into labour the very night of its world première! Johan Inger is another of Nederlands Dans Theater's associate choreographers. His time spent as a dancer with Nederlands Dans Theater was one in which he not only dominated the repertoire with his stage aura, but also began his choreographic career. He became a regular face in the company’s repertoire. His work has developed in many directions over the years, and we look forward to seeing what he will create for the younger generation of artists now. The final creation in this evening is from the extremely young hands of Nederlands Dans Theater 2's very own associate choreographer, Alexander Ekman. Alex has not been choreographing for long, yet has clearly made his mark with his ingenious productions, which already combine physical theatre, humour and irony in a highly engaging and creative manner. Young talents are constantly sought after by directors and companies throughout the world. Alex has been no exception to this. He has made works for many dance troupes around the world. Nederlands Dans Theater is proud to have this extra-special relationship with him, and hopes to entertain as well as being entertained by his crazy world. All of us here at Nederlands Dans Theater hope that you will have an inspiring time joining us. We thank you for your support for our company, and for this festival which strives to keep dance a relevant and important part of Dutch culture. Last but not least, we are thrilled about the Holland Dance ´Source of Inspiration´ Gala. What a wonderful line-up of artists! We are looking forward to presenting Shutters Shut in this unique program. Paul Lightfoot Artistiek directeur/Artistic Director Nederlands Dans Theater Festival

INTERVIEW

Liefdesbrief aan Havana

De Cubaanse moderne dans wint steeds meer terrein en DanzAbierta, onder leiding van artistiek leider Guido Gali, onderscheidt zich daarbij als een van de meest vernieuwende en experimentele groepen. Mede op

initiatief van Marc Jonkers, oprichter en voormalig artistiek leider van het Holland Dance Festival, maakte DanzAbierta in 2003 haar Nederlandse debuut. Nu is de groep terug met MalSon. “Een voorstelling die je werkelijk iets van Cuba en de Cubanen laat ervaren, zonder dat wordt teruggegrepen op de geijkte clichés.” De relatie van Marc Jonkers met Cuba gaat terug tot 1996, toen het destijds door hem en zijn partner Jan Linkens geleide Tanztheater der Komischen Oper Berlin uitgenodigd werd om op te treden tijdens het Festival International de Ballet de La Habana. Jonkers (67): “Ik heb destijds een week lang rondgerend door Havana om alles rond onze voorstellingen goed te organiseren, en pas toen ik daarna doodmoe terugkwam in Berlijn realiseerde ik me dat ik nauwelijks iets van de stad en het land gezien had.” Toen hun gezelschap twee jaar later opnieuw werd uitgenodigd, besloot Jonkers het dan ook heel anders te doen. “Ik was nieuwsgierig geworden. Naar de stad en het land, maar zeker ook naar wat een land dat zó in een isolement leeft, maar tegelijkertijd ook zó voor de dans geboren is, aan moderne dans in huis heeft.” Jonkers ging repetities en voorstellingen zien van het grootste moderne dansgezelschap Danza Contemporánea de Cuba en kwam in contact met directeur Miguel Iglesias. “De groep oogde voor mij nogal folkloristisch, alles wat ze deden was gebaseerd op Cubaanse dansen muziektradities. Geld om buitenlandse choreografen uit te nodigen, om zo een nieuwe artistieke prikkel te genereren, was er niet.” Jonkers, die zich nog steeds kwaad maakt over de blokkade die Cuba zo isoleert, wierp zich op als helpende hand. Hij wist choreografen uit diverse landen (onder wie namens het Holland Dance Festival Joaquim Sabaté) naar Cuba te halen en financierde later samen met Jan Linkens ook een avondvullende productie van Linkens voor het gezelschap. “Die voorstellingen waren een enorm succes, daardoor kregen we steeds meer contacten op Cuba en hoorde ik dat ik, wilde ik een écht modern Cubaans gezelschap zien, naar DanzAbierta moest.” Jonkers maakte kennis met de toenmalige directrice, Marianela Boán, en ontdekte dat zijn ‘informanten’ geen woord te veel gezegd hadden. “Dit bleek een groep die, ondanks het isolement, écht op onderzoek uit was, een soort laboratorium voor moderne dans, waarvan de experimenten veel en veel Tekst Astrid van Leeuwen

verder reikten dan ik tot dan toe op Cuba had gezien.”

DanzAbierta | pagina 75 Foto48 Merryl Festival Zeliam

Festival

Dansende genen Jonkers begon te ‘lobbyen’ voor de groep en mede dankzij zijn toedoen was DanzAbierta in 2003 voor het eerst in Nederland te zien, tijdens het Holland Dance Festival, met Boáns humoristische Chorus Perpetuus. “De groep maakte bij die gelegenheid een enorm sympathieke indruk. En, wat ik persoonlijk fantastisch vind: de dans staat in hun optredens altijd voorop. Hier in Nederland zie je conceptuele ‘dansvoorstellingen’ waarin nauwelijks nog gedanst of bewogen wordt, maar op Cuba wordt álles in dans vertaald. Cubanen hebben dans in hun genen. Ze dansen bij elke gelegenheid en altijd, ongeacht hun leeftijd – niemand blijft thuis om naar die paar staatskanalen op televisie te kijken.” Inmiddels heeft DanzAbierta zich, aldus Jonkers, weer een heel stuk verder ontwikkeld, treedt het gezelschap regelmatig in het buitenland op en is de nieuwe productie MalSon – waarmee de groep nu terugkeert in het Holland Dance Festival – met diverse prijzen onderscheiden. “MalSon, van de Spaanse choreografe Susana Pous, gaat over het bestaan van alledag op Cuba. Over hoe het is om te overleven in een land dat nog steeds van alle kanten geboycot wordt, terwijl de leiders van de boycottende landen, wanneer er economische belangen in het spel zijn, wel met de grootste dictators om tafel zitten.” Gebruikmakend van een mix van Westerse en Cubaanse dansen muziekstijlen – met een focus op de Cubaanse son – heeft de van oorsprong Barcelonese Susana Pous de essentie van het leven in Cuba wonderwel goed getroffen. Jonkers: “Het is een heel herkenbare productie, voor Cubanen, maar ook voor buitenstaanders. Susana laat je echt iets van het land en de mensen ervaren, zonder terug te grijpen op de geijkte clichés die we kennen van bijvoorbeeld de Buena Vista Social Club en Wim Wenders’ gelijknamige film. MalSon is een rijke, gelaagde productie die een beroep doet op de verbeelding en inleving van de toeschouwer. Het is niet: ‘doe je mond maar open en het valt er vanzelf in’. Maar wie goed kijkt, kan de bedoelde verbanden leggen.” Ander geluid MalSon is, zoals een recensent schreef, ook een ‘liefdesbrief aan Havana’, al betekent de titel in het Catalaans (de moedertaal van choreografe Pous) ‘nachtmerrie’ en staat deze in Cuba letterlijk voor ‘slecht geluid’. Jonkers: “Susana laat zich daar niet over uit, ik houd het er vooralsnog maar

Festival

‘Steeds meer Cubanen ontdekken de moderne dans, realiseren zich: hé, dit gaat over ons’ op dat ze een ‘ander geluid’ laat horen. Duidelijk is in elk geval dat ze een grote liefde met de Cubanen deelt, die ondanks alles van hun stad houden. Ook al moeten ze dagelijks tien kilometer naar hun werk lopen, worden ze als op elkaar geperste dieren in volle vrachtwagens vervoerd, of moeten ze uren in de rij staan voor een ijsje. De mensen zijn daaraan toch ook gehecht, het brengt hen samen, het hoort bij het leven.” De liefde voor Havana uit zich in MalSon onder meer in de prachtige projecties van de Malecón, de boulevard die iedere Cubaan in zijn hart draagt, ook omdat deze voor hem het ‘venster op de rest van de wereld’ symboliseert.

Foto Galimatias

Jonkers: “DanzAbierta heeft geen geld voor decors, maar dat lost de groep in deze productie uitstekend op met videoprojecties die steeds heel mooi een sfeer weergeven.” De projecties zijn gemaakt – en worden tijdens de voorstelling gemanipuleerd – door Pous’ echtgenoot, X Alfonso, die ook verantwoordelijk is voor

Love letter to Havana

a country that lives in such isolation, yet is so cut out for

de muziek. “Hij is een van de belangrijkste eigentijdse

Cuban modern dance is gaining more and more ground,

dance.”

componisten van Cuba. Hij combineert ritmes en

and DanzAbierta, led by artistic director Guido Gali,

Jonkers watched rehearsals and performances of the biggest

stemmen, elektronische en traditionele muziek.”

stands out as one of today’s most innovative and

modern dance company, Danza Contemporánea de Cuba,

experimental groups. DanzAbierta made their Dutch

and came into contact with director Miguel Iglesias. “To me,

Volgens Jonkers, die sinds 2000 ook een appartement in

debut in 2003, partly on the initiative of Marc Jonkers,

the group had a rather folklorist look. Everything they did

Havana heeft, is duidelijk sprake van een bloeiperiode

founder and former artistic director of the Holland Dance

was based on traditional Cuban dance and music. There was

in de Cubaanse moderne dans. “Je ziet het búiten Cuba,

Festival. Now the group is returning with MalSon, “a

no money for inviting choreographers from abroad in order

waar vroeger enkel Alicia Alonso’s klassieke Ballet

production that really shows you something of Cuba and

to generate new artistic impulses.” Jonkers, who still gets

Nacional de Cuba te zien was, maar nu steeds vaker ook

the Cubans, without resorting to the stock clichés.”

angry about the blockade that puts Cuba in such isolation,

moderne groepen optreden. En je ziet het ín Cuba. De Cubanen zijn allemaal dol op klassiek ballet. Ballet is voor hen een droomwereld, een vlucht uit de werkelijkheid. Ballet biedt hun de schoonheid die ze in het dagelijks leven ontberen. Maar steeds meer Cubanen ontdekken de moderne dans, worden er diep door geraakt. Omdat ze er ook iets van zichzelf in herkennen. Zich realiseren: hé, dit gaat over ons.” Marc Jonkers is tegenwoordig werkzaam bij Codarts in Rotterdam als coördinator talentontwikkeling en artistiek manager van Rotterdam Circus Arts. Een deel van het jaar woont hij in Havana.

appointed himself as a helping hand. He managed to bring Marc Jonkers’ relationship with Cuba dates back to 1996,

choreographers from various countries (including Joaquim

when the Tanztheater der Komischen Oper Berlin (then

Sabaté on behalf of the Holland Dance Festival) to Cuba,

directed by himself and his partner Jan Linkens) was invited

and later he and Jan Linkens also financed a full-length

to perform at the Festival International de Ballet de La

production by Linkens for the company.

Habana. Jonkers (67) says, “I spent a week rushing around

“Those performances were a huge success, and our circle

Havana trying to get everything well-organised for our

of contacts on Cuba widened. And so I heard that if I

performances and it was only when I returned to Berlin

wanted to see a truly modern Cuban company, I should

exhausted that I realised I’d seen hardly anything of the

go to DanzAbierta.” Jonkers met the director at the time,

city and the country.” When the company was invited back

Marianela Boán, and discovered that his ‘informants’ had

two years later, Jonkers decided to do things differently. “I’d

not exaggerated a bit. “It turned out to be a group that,

become curious. Not only about the city and the country,

despite their isolation, was really involved in investigation.

but also about what sort of modern dance there was in

It was a sort of laboratory of modern dance, where the Festival

Cuba up to then.” Dancing genes Jonkers began ‘lobbying’ for the group, and partly thanks to his efforts DanzAbierta came to the Netherlands for the first time in 2003, presenting Boán’s humorous Chorus Perpetuus at the Holland Dance Festival. “Everyone at the festival really warmed to the group. And what I personally

‘An increasing number of Cubans are discovering modern dance and realising ‘Hey, this is about us’

foto: Gerrit Schreurs Fotografie

experiments went much, much further than any I’d seen on

think is so fantastic is that dance always comes first in their performances. Here in the Netherlands, you often see conceptual ‘dance productions’, in which the performers

she clearly shares a great love with the Cubans, who despite

barely dance or move, but in Cuba everything is interpreted

everything love their city. Even though they have to walk

through dance. The Cubans have dancing in their genes.

miles to get to work, are packed together on public transport

They’re always dancing for all sorts of occasions, no matter

like truckloads of animals, and have to queue for hours for

how young or old. Nobody sits at home to watch the couple

an ice-cream. The people are attached to all this, as well. It

of state channels shown on television.”

brings them together and is part of their way of life.”

DanzAbierta has now developed even further, says Jonkers,

One of the ways the love for Havana is expressed in

and the company performs abroad regularly. And their new

MalSon is through the wonderful projections of the

production MalSon – which they are bringing to the Holland

Malecón, the boulevard so close to the heart of every

Dance Festival – has received several awards. “MalSon, by

Cuban, also because it symbolises the ‘window on the

the Spanish choreographer Susana Pous, is about everyday

rest of the world’ to them. “DanzAbierta may not have

life on Cuba. About what it’s like to survive in a country that is

the money for scenery”, says Jonkers. “But the group has

still boycotted on all sides, while the leaders of the boycotting

come up with an excellent solution in the form of video

countries actually negotiate with the biggest dictators when

projections, which keep creating a beautiful atmosphere.”

economic interests are at risk.”

The projections are made by Pous’ husband, X Alfonso,

Using a mix of Western and Cuban dance and music styles

who manipulates them during the performance, as

– focusing on the Cuban Son – Susana Pous (originally

well as being responsible for the music. “He is one of

from Barcelona) has portrayed the essence of life in Cuba

the most important contemporary composers in Cuba.

amazingly well. Jonkers says, “It’s a really recognisable

He combines rhythms and voices, and electronic and

production for Cubans, but also for outsiders. Susana

traditional music.”

really shows you something of the country and the people, without resorting to the stock clichés we’re familiar with

According to Jonkers, who has also owned a flat in Havana

from the Buena Vista Social Club, for example, and Wim

since 2000, Cuban modern dance is definitely thriving at

Wenders’ film of the same name. MalSon is a rich, many-

the moment. “You see it outside Cuba, with more and more

layered production that calls on the spectator’s powers of

performances by modern groups, whereas before it was just

imagination and empathy. It’s not a question of ‘open your

Alicia Alonso’s classical Ballet Nacional de Cuba. And you

mouth and it goes in without thinking’. But those who watch

see it in Cuba itself. The Cubans are all crazy about classical

carefully will be able to make the relevant connections.”

ballet. It’s a dream world for them; an escape from reality. Ballet gives them that beauty they lack in everyday life. But an

A different sound

increasing number of Cubans are discovering modern dance

MalSon is also, in the words of a critic, a ‘love letter to

and are deeply moved by it. Because they also see something

Havana’, even though the title means ‘nightmare’ in the

of themselves in it. They realise, ‘Hey, this is about us'.”

choreographer’s mother tongue Catalan, and in Cuba

literally means ‘bad noise’. Jonkers says, “Although Susana

Marc Jonkers is currently working with Codarts in Rotterdam as

won’t comment on it, for the time being I’ll stick with the

a talent development coordinator and as the artistic manager of

idea that she’s letting us hear a ‘different sound’. In any case,

Rotterdam Circus Arts. He lives in Havana for part of the year.

Festival

53 Festival Kijk voor de actuele dansagenda en aanbiedingen op www.denhaagdanst.nl

INTERVIEW

Een niet alledaagse combinatie

Met zijn dierlijke souplesse, extreme lenigheid en expressieve vertolkingen was Rubinald Pronk negen jaar lang een van de opvallendste dansers van Het Nationale Ballet. Maar hij droomde van meer: van dansen in New York, vrijheid en een eigen groep. Dromen die hij in korte tijd verwezenlijkte met zijn Amerikaanse, al even flamboyante partner Drew Jacoby. Hun onlangs opgerichte gezelschap Jacoby&Pronk maakt in het Holland Dance Festival zijn Europese debuut.

Hoezeer hij bij Het Nationale Ballet ook uitblonk, diep in zijn hart heeft Rubinald Rofino Pronk – kortweg Rubi – zich nooit ‘een puur klassieke danser’ gevoeld. “Ik ben als kind gaan dansen omdat ik wilde kunnen wat Michael Jackson kon. Naast mijn balletopleiding aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag ben ik ook altijd lessen in andere stijlen blijven volgen: hiphop, streetdance, flamenco.” Een reis naar New York, in 2000, maakte nóg een wens in hem wakker. “Ik had het naar mijn zin bij Het Nationale Ballet, kreeg de rollen die ik wilde, maar ergens voelde ik: ooit wil ik in deze stad werken en wonen.” In 2006 kreeg hij zijn kans: “Een vriendin attendeerde me op het New Yorkse Complexions Contemporary Ballet, dat ballet combineert met nieuwe dansstijlen. Ik gaf haar een dvd van mijn optredens mee en drie dagen later kreeg ik een telefoontje dat ze me wilden hebben. Ik wist niets van de groep, maar zag het als een startpunt. Ik wist toen al dat ik uiteindelijk mijn eigen weg wilde vinden.” Een ambitie die de inmiddels 32-jarige Pronk deelde met de nu 27-jarige Drew Jacoby, een ‘powerhouse op spitzen’ die, na onder meer met Sylvie Guillem te hebben gewerkt, een paar maanden na hem auditie bij Complexions deed. Pronk: “Ik vond haar meteen imponerend en we hadden al gauw een superconnectie, zowel qua bewegingsstijl als qua ideeën. We droomden ervan ons eigen ding te doen, los van een gezelschap waarin toch weer alles voor je wordt voorgekauwd.” Tijdens een slopende tournee naar Polen in 2007 hakten ze de knoop door: “We dienden ons ontslag in en stopten ‘all eggs in one basket’ (we zetten alles op één paard – red.): een uitnodiging die we hadden voor een gala in Houston. We hoopten dat daarmee het Tekst Astrid van Leeuwen

balletje voor ons zou gaan rollen.”

Jacoby&Pronk | pagina 76 Foto54 Chad Riley Festival

Festival

Op de cover En dat deed het. Pronk en Jacoby kregen uitnodigingen voor nog veel meer gala’s in Amerika en daarbuiten, werden – soms samen, maar ook los van elkaar – gevraagd voor gastrollen bij tal van gezelschappen (waaronder ook Het Nationale Ballet) en belandden op de cover van het gezaghebbende Dance Magazine. “We hadden niet verwacht dat het zo goed zou lopen. Natuurlijk is het, zeker in Amerika, niet makkelijk om als freelance danser je plek te veroveren, maar zelf zie ik alleen maar voordelen. Zelf verantwoordelijk zijn houdt

‘De eerste keer dat wij samen dansten, was ik al mijn passen kwijt, zo’n kracht en energie spatte ervan af’

Not an everyday combination

performances to show them and three days later they called

For nine years, his animal-like suppleness, extreme

me to say they wanted me. I didn’t know anything about the

flexibility and expressive interpretations made Rubinald

group, but I saw it as a springboard. I already knew that I

ook de stap te wagen om hun ‘ultieme droom’ te

Pronk one of the Dutch National Ballet’s most striking

wanted to find my own way eventually.”

realiseren: de oprichting van een eigen groep. Want,

dancers. But he dreamed of more: of dancing in New

Pronk, now aged 32, shared this ambition with the 27-year-old

me ‘on the edge’, inspireert me.” Door hun succes durfden Pronk en Jacoby vorig jaar

zegt Pronk: “We willen een groot publiek bereiken

twee meter lang is, als geen ander hoe hij lange dansers

York, of freedom and of his own company. He has

Drew Jacoby, a ‘powerhouse on pointe’, who did an audition

met een eigentijdse mix van disciplines: dans, muziek,

zoals Drew en ik tot hun recht moet laten komen. En

realised these dreams in a short space of time with his

with Complexions a couple of months later than him, after

beeldende kunst, technologie en mode.” Na een eerste

met Itzik deel ik al veel langer, sinds ik bij Het Nationale

equally flamboyant American partner Drew Jacoby. Their

having worked with Sylvie Guillem, among others. Pronk

show tijdens het prestigieuze Jacob’s Pillow Dance

Ballet in een choreografie van hem heb gedanst, de

recently founded company Jacoby&Pronk is making its

says, “She impressed me immediately and we soon built up

Festival, waarin de twee het podium deelden met nog

wens om een keer samen te werken. Drew en ik willen,

European debut in the Holland Dance Festival.

a wonderful rapport as regards movement style and ideas.

vier dansers (onder wie oud-NDT-danseres Shirley

na op gala’s vaak dezelfde stukken te hebben gedanst,

Esseboom en ABT-principal David Hallberg), zijn Pronk

nu ons hele repertoire verfrissen.” Het programma

However much he stood out at the Dutch National Ballet,

where everything is served up to you on a plate.” During an

en Jacoby nu bezig een vaster ensemble te vormen.

wordt aangevuld met een film die beeldend kunstenaar

deep in his heart Rubinald Rofino Pronk – or Rubi for short

exhausting tour to Poland in 2007, they made the decision

Waarmee ze, na een ‘residency’ en première in Houston,

Alvin Booth van het tweetal maakte: Le Beau est Toujours

– never felt like ‘a purely classical dancer’. “I started dancing

to leave. “We handed in our resignation and put all our eggs

tot grote vreugde van Pronk regelrecht naar Nederland

Bizarre.

as a child because I wanted to do what Michael Jackson did.

in one basket. We had been invited to a gala in Houston and

So alongside my ballet training at the Royal Conservatoire

hoped that would set the ball rolling for us.”

zullen komen. “Ik heb de afgelopen jaren overal en

Foto Sara Forrest

We dreamed of doing our own thing, away from a company

nergens gedanst, en ben heel blij om nu te kunnen

Chemie is, zegt Pronk, het toverwoord in zijn relatie

in The Hague, I always took lessons in other styles as well,

laten zien wat ik bereikt heb.”

met Jacoby. “De eerste keer dat ik met haar danste, was

such as hiphop, streetdance and flamenco.” A trip to New

On the cover

ik al mijn passen kwijt, zo’n kracht en energie spatte

York, in 2000, awoke another urge in him as well. “Although

And so it did. Pronk and Jacoby were invited to many more

Hun optreden tijdens het Holland Dance Festival zal

ervan af.” Hun manier van bewegen kent, zegt hij, veel

I was happy with the Dutch National Ballet and was getting

galas in America and further afield, did guest performances

vooral nieuwe werken omvatten, waaronder – voorlopig

overeenkomsten, maar in bepaalde opzichten zijn

the roles I wanted, somewhere deep down I had the feeling I

– both separately and together – with many companies

– creaties van toonaangevende choreografen als de

ze ook elkaars tegenpolen. “Drew heeft een lichaam

wanted to live and work in this city one day.”

(including the Dutch National Ballet), and ended up on the

Amerikaanse Andrea Miller, Italiaan Mauro Bigonzetti,

als van een standbeeld, haar bewegingen zijn strak,

His chance came in 2006. “A friend told me about the

cover of the authoritative publication Dance Magazine. “We

Kroaat Leo Mujic en de Israëlische, in Nederland bekend

krachtig, terwijl ik meer vloeiend en flexibel beweeg.

Complexions Contemporary Ballet, in New York, which

never expected it to go so well. Of course it’s not easy to make

geworden Itzik Galili. “Leo Mujic weet, doordat hij zelf

Die man/vrouw-combinatie is niet alledaags.”

combines ballet with new dance styles. I gave her a DVD of my

your way as a freelance dancer, especially in America, but I

Festival

Foto Sara Forrest

myself can only see advantages. Taking responsibility keeps me on the edge and inspires me.” Their success prompted Pronk and Jacoby to take the plunge last year and realise their ‘ultimate dream’ of founding their

Festival

The first time we danced together I forgot all my steps, there was so much power and energy flying around’

Hé! Heb jij het al gehoord?

own company. As Pronk says, “We want to reach a wide

Accor heeft hotels voor iedereen, van luxe tot budget. Met bijna 40 hotels in Nederland waarvan maar liefst 5 hotels in Den Haag.

at the prestigious Jacob’s Pillow Dance Festival, where the

Boek nu je overnachting tijdens het Holland Dance Festival tegen het best beschikbare tarief via accorhotels.com.

together a more permanent company. After a residency and a

been dancing all over the place, and I’m really happy I can now

galas, Drew and I want to freshen up our whole repertoire.” An

De Accor hotels in Den Haag:

show what I’ve achieved.”

additional item on the programme is a film of the couple made

Their performance at the Holland Dance Festival will mainly

by visual artist Alvin Booth: Le Beau est Toujours Bizarre.

• Novotel Den Haag City Centre • Novotel Den Haag World Forum

comprise new works, including – provisionally – creations

audience with a contemporary mix of disciplines: dance, music, visual art, technology and fashion.” Following the first show couple shared the stage with another four dancers (including ex-NDT dancer Shirley Esseboom and ABT principal David Hallberg), Pronk and Jacoby are now hard at work putting premiere in Houston, this company will be coming straight to the Netherlands, to Pronk’s great delight. “In recent years, I’ve

by leading choreographers like Andrea Miller from America,

Chemistry, says Pronk, is the magic word in his relationship

Mauro Bigonzetti from Italy, Leo Mujic from Croatia, and Itzik

with Jacoby. “The first time we danced together I forgot all my

• Mercure Den Haag Central

Galili from Israel (a well-known name in the Netherlands). “As

steps, there was so much power and energy flying around.”

he is two metres tall himself, Leo Mujic knows just how to get

Their way of moving is very similar, he says, although in

• ibis Den Haag City Centre • ibis Den Haag Scheveningen

the best out of tall dancers like Drew and myself. And Itzik and

certain respects they are also each other’s opposite. “Drew

I have wanted to work together again for a long time, ever

has a statuesque body. Her movements are taut and powerful,

since I danced in the piece he made for the Dutch National

whereas mine are more fluid and flexible. This male/female

Ballet. After dancing the same works over and over again at

combination is not an everyday one.” Festival

Foto Lesley Leslie-Spinks

France

Sylvie Guillem 6000 miles away

W Supported by

Rearray (2011): William Forsythe – dans Sylvie Guillem en Nicolas Le Riche 27´52´´ (2002): Jiří Kylián – dans Václav Kuneš en Nataša Novotná Bye (2011): Mats Ek – dans Sylvie Guillem

See

6000 miles away is een productie van Sadler’s Wells en Sylvie Guillem, in samenwerking met Les Nuits de Fourvière/Département du Rhône, Athens Festival en Esplanade – Theatres on the Bay. do 26 januari 2012, 20:30 uur vr 27 januari 2012, 20:30 uur Lucent Danstheater Inleiding een uur voor aanvang 1e rang: € 45,00 | 2e rang: € 35,00 | UITpas: € 2,50 korting | Jongeren < 27: € 11,00

Reserveren 070-88 00 333

Festival

oorden schieten tekort om haar talent te beschrijven. Op zijn zachtst gezegd is Sylvie Guillem een vrouw met een uitzonderlijke gave. Misschien zou ze wel carrière gemaakt hebben als turnster, als ze na het zien van een uitvoering van het Ballet de l’Opéra de Paris haar leven niet een totaal andere wending had gegeven. In de loop van haar glansrijke carrière – waarin ze soleerde bij de meest prestigieuze balletgezelschappen ter wereld – heeft ze zich een ware danspersoonlijkheid getoond, niet alleen technisch superieur, maar ook begiftigd met een sterk en eigenzinnig gevoel voor stijl. Haar ster is snel gerezen en nog altijd is ze een van de meest gevraagde danseressen ter wereld. Sylvie Guillem, onmiskenbaar de ballerina van een generatie, is terug in het Holland Dance Festival. In 6000 miles away danst ze nieuw werk van Mats Ek en William Forsythe en ze nodigde Jiří Kylián uit om zijn mysterieuze duet 27’52’’ aan het programma te voegen. Tijdens de repetities in Londen vond aan de andere kant van de wereld een tsunami en nucleaire ramp in Japan plaats. Geëngageerd als Guillem is, besloot ze haar productie, middels de titel 6000 miles away, aan de slachtoffers op te dragen. In de naam schuilt ook nog een andere verwijzing. Het is een hommage aan de kracht van mensen om zich in elkaar in te leven en elkaar te bewonderen, ongeacht hoe ver ze van elkaar gescheiden zijn. Words are not adequate to describe her talent. Sylvie Guillem is a woman with an exceptional gift, to say the least. Maybe she could have had a career as a gymnast, if her life hadn’t taken a completely different direction after watching a performance by the Ballet de l’Opéra de Paris. Over the course of her glittering career – in which she has danced principal roles with the most prestigious ballet companies in the world – she has shown herself to be a true dance personality; not only technically outstanding, but also gifted with a strong, individual sense of style. Her rise to stardom was rapid, and she is still one of the most sought-after ballerinas in the world. Sylvie Guillem, undeniably the ballerina of her generation, is returning to the Holland Dance Festival. In 6000 miles away, she is dancing new works by Mats Ek and William Forsythe, and she invited Jiří Kylián to add his mysterious duet 27´52´´ to the programme. During rehearsals of the works in London, a tsunami and nuclear disaster took place at the other side of the world, in Japan. Being an engaged person, Guillem decided to dedicate her production to the victims; hence the title 6000 miles away. But the name also contains another reference. It is a tribute to people’s power of being able to empathise with and admire one another, no matter the distance between them. Festival

Foto Deen van Meer

Foto Regis Lansac

Meryl Tankard The Oracle

Australia

This project has been assisted by the Australian Government through the Australia Council, its arts funding and advisory body.

“Sometimes you have to believe the stars were aligned to bring artistic elements together at a particular moment to make something extraordinary. The Oracle is such a piece, it should have a long life.” – Sunday Morning Herald

do 26 januari 2012, 19:00 uur vr 27 januari 2012, 19:00 uur za 28 januari 2012, 21:00 uur Theater aan het Spui 1 rang € 19,50 | UITpas, 65+ € 2,50 korting | Jongeren < 27 € 11,00

Reserveren 070-346 52 72

Festival

The Netherlands

Tim Persent Dans door Tim Persent, a Dance Concert

n 2012 danst de van oorsprong Zuid-Afrikaanse Tim Persent vijfentwintig jaar in Nederland. Het Holland Dance Festival wijdt een avond aan deze uitzonderlijke danser, die met zijn inspirerende en innemende toneelpersoonlijkheid, bijzondere technische gaven en grote muzikaliteit uitgroeide tot een waar icoon van de Nederlandse dans, en daarvoor in 1993 met de Zilveren Theaterdansprijs en in 2004 met een Gouden Zwaan werd onderscheiden. ‘A Dance Concert’, een programma van korte dansstukken, livemuziek en filmfragmenten, is samengesteld door Persent zelf. Hij wil zijn jubileum vieren door iets terug te geven aan het publiek dat hem al die jaren steunde. Daartoe werkte hij samen met enkele van zijn grootste inspiratoren, verantwoordelijk voor tal van hoogtepunten uit zijn carrière. Met onder andere bijdragen van choreografen LeineRoebana, Ton Simons, Ann Van den Broek, Richard Alston, altviolist Joost Keizer en sopraan Claron McFadden. De regie is in handen van Theu Boermans.

ooit eerder heeft choreografe Meryl Tankard zich willen wagen aan Stravinsky’s Le Sacre du Printemps, juist omdat het muziekstuk zo sterk geassocieerd wordt met de carrière van haar eigen leermeesteres Pina Bausch. Maar toen ze de excentrieke bewegingen van danser Paul White gadesloeg, was er simpelweg geen ontkomen meer aan. De krachtige, aardse bewegingen van White – op dit moment een van de beste dansers van Australië – maken The Oracle tot een intens geladen stuk dat onze diepste emoties weet los te woelen. Inhoudelijk biedt het stuk een reflectie op de grote tegenstellingen die we in ons leven ontmoeten: verschillen tussen man en vrouw en de hang naar geweld of juist de zorg voor de ander. Dit alles onovertroffen verbeeld door Paul White en nog eens magnifiek versterkt door de visuele composities van Regis Lansac. The choreographer Meryl Tankard never dared work with Stravinsky’s Le Sacre du Printemps before, as the piece is so closely associated with the career of her own teacher, Pina Bausch. But when she saw the eccentric movements of Paul White – one of the best dancers in Australia today – she could resist no longer. White's powerful, earthy movements make The Oracle an intensely charged piece that stirs up our deepest emotions. In terms of its content, the piece reflects on the huge contrasts we encounter in our lives: differences between men and women, and the predilection for violence as opposed to caring about others. This is all consummately interpreted by Paul White, and raised to still higher levels through the visual compositions of Regis Lansac.

De voorstelling gaat na het festival op tournee door Nederland. Kijk voor de speellijst op www.holland-dance.com. Dans door Tim Persent, a Dance Concert is een Holland Dance productie in samenwerking met LeineRoebana (coproducent). do 26 januari 2012, 21:00 uur vr 27 januari 2012, 21:00 uur za 28 januari 2012, 19:00 uur Korzo theater 1 rang € 17,50 | UITpas, 65+ € 2,50 korting |

Jongeren < 27 € 11,00 Reserveren 070-36 37 540

In 2012, Tim Persent, originally from South Africa, will have been dancing in the Netherlands for a quarter of a century. The Holland Dance Festival is devoting a whole evening to this exceptional dancer, who has become a real icon of Dutch dance, with his inspiring and engaging theatre personality, exceptional technical gifts and great musical talent, for which he received the Silver Theatre Dance Award in 1993 and the ‘Gouden Zwaan’ award in 2004. A Dance Concert, a programme of short dance pieces, live music and film fragments, has been assembled by Persent himself. He wants to celebrate his anniversary by giving something back to the audience that has supported him over the years. To this end, he has collaborated with several of his greatest sources of inspiration, who have been responsible for many highlights of his career. The programme includes contributions by choreographers LeineRoebana, Ton Simons, Ann Van den Broek and Richard Alston, viola player Joost Keizer and soprano Claron McFadden. The programme is directed by Theu Boermans. Festival

Introdans. Foto Hans Gerritsen

International

Foto Eyjólfur Eyjólfsson

Holland dance gala Source of Inspiration

The Netherlands

e galavoorstelling van het Holland Dance Festival heeft alles in zich om u een unieke avond te bezorgen. Het programma is sterk gelieerd aan het festivalthema ‘Source of Inspiration’ en bevat een selectie van het mooiste wat dans te bieden heeft. Zo kunt u zich verheugen op optredens van de internationale danslegende Sylvie Guillem en van het prachtige, sexy, tegenwoordig in New York gevestigde danskoppel Drew Jacoby en Rubinald Pronk. Maar ook Nederlandse dansgezelschappen pakken speciaal voor het gala flink uit. Zoals Introdans met het hypnotiserende In Memoriam van Sidi Larbi Cherkaoui en Nederlands Dans Theater 2 met het aanstekelijke Shutters Shut van Lightfoot/ León. Een unicum binnen het galaprogramma is ook Moor’s Parvane van José Limón, in een uitvoering van de New Yorkse Limón Dance Company. Dit meesterwerk uit 1949 houdt zijn status als klassieker van de Amerikaanse moderne dans nog steeds hoog.

Presentatie: Jan Kooijman za 28 januari 2012, 20:00 uur Dresscode: feestelijk chic Inclusief een hapje en drankje en feest na afloop Lucent Danstheater 1 rang: € 69,00 (kortingstarieven niet van toepassing)

Reserveren 070-88 00 333

Festival

The Holland Dance Festival Gala promises to be a truly unique evening. The programme has strong links to the festival’s theme, ‘Source of Inspiration’, and comprises a selection of the very best that dance has to offer. You can look forward, for instance, to performances by the international dance legend Sylvie Guillem and the wonderfully sexy dance couple Drew Jacoby and Rubinald Pronk, who are currently based in New York. But the Dutch dance companies are also performing lots of special works for the gala, such as Introdans with the hypnotic In Memoriam by Sidi Larbi Cherkaoui and Nederlands Dans Theater 2 with the infectious Shutters Shut by Lightfoot/León. The gala is also presenting a unique performance of Moor’s Pavane by José Limón, danced by the Limón Dance Company from New York. This masterpiece from 1949 still enjoys great status as a classic of American modern dance.

Samir Calixto/ Korzo producties Winterreise Tetralogy The Full Cycle

N Sign up for the ss Master Cla

zo 29 januari 2012, 20:00 uur za 4 februari 2012, 19:30 uur zo 5 februari 2012, 20:00 uur zo 19 februari 2012, 20:00 uur Korzo theater 1 rang € 17,50 | UITpas, 65+ € 2,50 korting | Jongeren < 27 € 11,00

Reserveren 070-36 37 540

a het succes tijdens de laatste editie van CaDance, zal Samir Calixto zijn volledige Winterreise Tetralogy afsluiten en presenteren tijdens het Holland Dance Festival 2012. Naast de drie reeds bestaande delen (Névé, Firn en Glacier) wordt ook het vierde, geheel nieuwe deel, Zero Kelvin, uitgevoerd. Met dit vierluik sluit Calixto zijn jarenlange onderzoek naar Schuberts Winterreise af. Dans, zang, live piano en poëzie geven gestalte aan de symbolische reis van de mens die constant transformeert. Een reis waarin de afwezigheid van illusies, verwachtingen en aannames over geluk en vervulling worden gedanst als een overgangsritueel naar een uiteindelijke transformatie. De complete cyclus wordt voor het eerst uitgevoerd door pianist Rudolph Jansen, de IJslandse tenor Eyjólfur Eyjólfsson en nieuw in de cast is de Braziliaanse actrice Denise Cecchi. Fresh from his success at the last edition of CaDance, Samir Calixto will wrap up and present his complete Winterreise Tetralogy at the Holland Dance Festival 2012. The three existing pieces (Névé, Firn and Glacier) will be performed alongside a fourth, entirely new part, Zero Kelvin, thus concluding Calixto’s investigation of Schubert’s Winterreise, which has been going on for some years. The symbolic journey of man, in a state of constant transformation, takes shape through dance, song, live piano and poetry. It is a journey where the absence of illusions, expectations and assumptions about happiness and fulfilment is danced as a rite of passage to the final transformation. The full cycle will be performed for the first time by pianist Rudolph Jansen, the Icelandic tenor Eyjólfur Eyjólfsson, and the Brazilian actress Denise Cecchi is new in the cast. Festival

Foto Paul B. Goode

USA

Bill T. Jones/Arnie Zane Dance Company Body Against Body The Duets of Bill T. Jones and Arnie Zane

China

Beijing Dance Theater Haze

olland Dance Festival introduceerde in de afgelopen edities al pioniers van de moderne dans uit China, zoals Guandong Modern Dance Company en choreograaf Shen Wei. Lange tijd werden in China alleen de traditionele theater- en dansvormen toegestaan, maar sinds 2008 kent het land het eerste ‘officiële’ gezelschap voor hedendaagse dans: Beijing Dance Theater. Dit gezelschap bestaat uit negentien dansers die allen een geweldige techniek paren aan een uitgesproken toneelpersoonlijkheid. In het drieluik Haze (damp, nevel, waas) bewegen zij in een nevelige ruimte, waaruit alle kleur is verdwenen. Een enorme sponsachtige mat is hun dansvloer, die op het ene moment de dansers uit balans brengt en op het andere als een springplank fungeert die hen helpt te rollen en duikelen en waartegen ze met volle vaart aan smakken. De choreografe Wang Yuanyuan – de bekendste vertegenwoordigster van de moderne dans in China – geeft met Haze een creatief antwoord op de economische crisis. Yuanyuan is bij het grote publiek vooral bekend vanwege haar choreografie voor de openingsceremonie van de Olympische Spelen in Beijing.

ody Against Body gaat terug naar de roots van Bill T. Jones en Arnie Zane in de jaren tachtig scene van downtown New York. Dit programma is een ode aan de grensverleggende duetten die ze toen maakten. Ook nu nog gelden de choreografieën als belangrijke experimenten van postmoderne esthetiek, die het gezicht van de Amerikaanse dans definitief veranderden. Deze zowel conceptueel als fysiek sterke werken hebben door de jaren heen een verrassend aanzien gekregen als gevolg van verschillende wijzen waarop de dansers zich de stukken hebben eigengemaakt. Body Against Body biedt een zeldzame blik op de oorsprong van de alom geprezen choreografen.

wo 1 februari 2012, 20:30 uur do 2 februari 2012, 20:30 uur Korzo theater 1 rang € 17,50 | UITpas, 65+ € 2,50 korting | Jongeren < 27 € 11,00

Reserveren 070-36 37 540

Festival

Body Against Body harks back to Bill T. Jones and Arnie Zane's roots in New York's downtown scene of the 1980s. This programme is a tribute to the ground-breaking duets they created then, pushing back the frontiers of dance. Today, these works – both conceptually and physically strong – are still regarded as important experiments in postmodern aesthetics that definitively altered the face of American dance. Over the years, they have acquired surprising prestige due to the various personal interpretations dancers have given them. Body Against Body offers a rare glimpse into the origins of these universally acclaimed choreographers.

Haze wordt in samenwerking met Van Baasbank & Baggerman gepresenteerd. De voorstelling gaat na het festival op tournee door Nederland. do 2 februari 2012, 20:30 uur Theater aan het Spui 1 rang € 19,50 | UITpas, 65+ € 2,50 korting | Jongeren < 27 € 11,00

Reserveren 070-346 52 72

In previous editions, the Holland Dance Festival has already introduced pioneers of modern dance from China such as the Guandong Modern Dance Company and choreographer Shen Wei. For many years, only traditional forms of theatre and dance were permitted in China, but since 2008 the country has had its first ‘official’ contemporary dance company: the Beijing Dance Theater. The company comprises nineteen dancers who all combine amazing technique with distinctive stage presence. In the triptych Haze, they move through a misty space, from which all colour has drained away. Their dance floor is an enormous sponge-like mat, which alternates between apparently throwing the dancers off balance and functioning as a trampoline, on which they roll, dive and dash themselves at full speed. In Haze, the choreographer Wang Yuanyuan – the best-known representative of modern dance in China – gives a creative response to the economic crisis. Yuanyuan is primarily known to the wider public for her choreography for the opening ceremony of the Olympic Games in Beijing. Festival

Foto Paul B. Goode

USA

Bill T. Jones/Arnie Zane Dance Company Fondly Do We Hope... Fervently Do We Pray

Alida Dors, Conny Janssen, Crystal Pite, Marco Gerris, Ed Wubbe, Neel Verdoorn, Jerôme Meijer en Isabelle Chaffaud, Didy Veldman, Jiří Kylián, Feri de Geus

olland Dance zet zich al jaren in om amateurdansers in hun ontwikkeling te begeleiden. Dit doet Holland Dance door het beste uit twee werelden bij elkaar te brengen: topamateurs krijgen de kans om met een gerenommeerde choreograaf te werken. Voor de nieuwe editie van Dance Date (voorheen WisselWerk) zijn landelijke audities gehouden in vijf regio’s. De animo was overweldigend, uit het hele land stroomden de aanmeldingen binnen om in aanmerking te komen voor die felbegeerde plek in een stuk van onder anderen Jiří Kylián, Jerôme Meijer en Isabelle Chaffaud en ISH-choreograaf Marco Gerris. In totaal hebben elf choreografen in vijf regio’s in Nederland toegewerkt naar een voorstelling die tijdens het Holland Dance Festival in première gaat. De voorstelling gaat vervolgens op tournee door heel Nederland.

E za 4 februari 2012, 20:30 uur zo 5 februari 2012, 20:30 uur Lucent Danstheater 1e rang: € 45,00 | 2e rang: € 35,00 | UITpas: € 2,50 korting | Jongeren < 27: € 11,00

Reserveren 070-88 00 333

Festival

en van ‘s werelds meest toonaangevende choreografen, Bill T. Jones, is na dertien jaar eindelijk terug in het Holland Dance Festival. Verleden jaar is Jones nog bekroond met de prestigieuze Kennedy Centre Honor Award. De voorstelling Fondly Do We Hope… Fervently Do We Pray is zijn meest ambitieuze en uitdagende project tot nu toe. Hij liet zich hiertoe inspireren door het leven en de nalatenschap van Amerika’s markante president Abraham Lincoln. Het publiek mag zich schrap zetten voor een wervelend stuk danstheater waarin Jones feilloos navigeert tussen grote historische momenten en thema’s van nu. After an absence of thirteen years, one of the world's leading choreographers has finally returned to the Holland Dance Festival. Last year, Jones was the recipient of the prestigious Kennedy Center Honor award. The performance Fondly Do We Hope… Fervently Do We Pray is one of his most ambitious and challenging projects to date, inspired by the life and legacy of America's eminent president, Abraham Lincoln. The audience should brace themselves for a dazzling piece of dance theatre, in which Jones navigates unerringly between important moments in history and contemporary issues and themes.

Dance Date

The Netherlands

za 4 februari 2012, 20:00 uur zo 5 februari 2012, 16:00 uur Theater aan het Spui 1 rang € 19,50 | UITpas, 65+ € 2,50 korting | Jongeren < 27 € 11,-

Reserveren 070-346 52 72

For years, Holland Dance has been dedicated to guiding the development of amateur dancers. We do so by bringing together the best of two worlds: top amateurs get the opportunity to work with a renowned choreographer. For the new edition of Dance Date (previously called WisselWerk), national auditions were held in five regions. There was overwhelming enthusiasm, and applications poured in from people all over the country hoping for a coveted place in one of the pieces by Jiří Kylián, Jerôme Meijer & Isabelle Chaffaud or ISH choreographer Marco Gerris. A total of eleven choreographers in five regions of the Netherlands have worked on a production that will be premiered at the Holland Dance Festival. The programme will then go on tour around the Netherlands. Festival

Foto Joris-Jan Bos

Foto Hugo Glendinning

Nederlands Dans Theater 1 Traces

The Netherlands

I do 9 februari 2012, 20:30 uur Inleiding een uur voor aanvang vr 10 februari 2012, 20:30 uur za 11 februari 2012, 20:30 uur Lucent Danstheater 1e rang: € 45,00 | 2e rang: € 39,00 | UITpas: € 2,50 korting | CJP: € 10,00 korting | Jongeren < 18: € 10,00

Reserveren 070-88 00 333

Festival

n het programma Traces staat een van de choreografische parels van Jiří Kylián naast nieuw werk van Marco Goecke en Crystal Pite. Double You van Jiří Kylián is een solo waarin een man, tegen de achtergrond van de verstrijkende tijd, in een klein kwartier de ups en downs van het leven met virtuoze lichaamstaal verbeeldt. De choreografieën van Marco Goecke zijn sensationeel, eigenzinnig en vernieuwend. Hij is de meester van de duistere sfeer, van suggestie, magie en absurdisme. De Canadese choreografe Crystal Pite is ‘associate choreographer’ van het Nederlands Dans Theater. Haar balletten voor het gezelschap, zoals The Second Person en Plot Point, oogsten zowel in ons land als daarbuiten steeds een daverend succes. The programme Traces presents one of Jiří Kylián’s choreographic gems alongside new works by Marco Goecke and Crystal Pite. Double You, by Jiří Kylián, is a solo of just under fifteen minutes, in which a man depicts the ups and downs of life in virtuoso body language, against the background of passing time. Marco Goecke, a master of sombre atmosphere, suggestion, magic and absurdism, creates works that are sensational, idiosyncratic and innovative. The Canadian choreographer Crystal Pite is an associate choreographer with Nederlands Dans Theater. Her ballets for the company, such as The Second Person and Plot Point, have always had resounding success, both in the Netherlands and abroad.

Balletboyz the talent

United Kingdom

Sign up for the ss Master Cla “Still raw, with their spikiness and vulnerabilities visible, part of their impact comes from the fact that you can sense the journey they have travelled to be on stage together, and to be dancing so enthrallingly well.” – The Guardian

De voorstelling gaat na het festival op tournee door Nederland. Kijk voor de speellijst op www.holland-dance.com. do 9 februari 2012, 21:00 uur vr 10 februari 2012, 21:00 uur za 11 februari 2012, 21:00 uur Theater aan het Spui 1 rang € 19,50 | UITpas, 65+ € 2,50 korting Jongeren < 27 € 11,00

Reserveren 070-346 52 72

et collectief BalletBoyz heeft na zijn intrede in de danswereld in 2001 een ware revolutie ontketend. De groep zet nadrukkelijk mannelijke dansers in de schijnwerpers en trekt daardoor volop de aandacht; zowel van doorgewinterde dansliefhebbers als van gillende tienermeisjes. In de afgelopen jaren is het collectief uitgegroeid tot een van de meest originele, eigengereide en innovatieve krachten in de moderne dans. BalletBoyz waren eerder te zien in het Holland Dance Festival van 2005 met sterdanseres Sylvie Guillem. De oprichters Michael Nunn en William Trevit, zelf succesvolle oud-dansers van The Royal Ballet, dansen inmiddels niet meer mee, maar zijn nog wel steeds het creatieve brein achter het gezelschap. BalletBoyz bestaat momenteel uit tien talentvolle jonge dansers, ieder met een andere achtergrond in dans. Ondanks hun boyband-achtige imago weten de dansers met hun spectaculaire dans keer op keer te verrassen. The arrival of the BalletBoyz collective in the dance world in 2001 unleashed a true revolution. Their practice of specifically spotlighting male dancers has attracted lots of attention, both from seasoned dance lovers and from shrieking teenage girls. In recent years, the collective has grown into one of the most original, idiosyncratic and innovative forces in modern dance. BalletBoyz appeared previously at the Holland Dance Festival in 2005, with star dancer Sylvie Guillem. Although the founders of the collective, former successful Royal Ballet dancers Michael Nunn and William Trevit, no longer perform themselves, they remain the creative force behind the company. BalletBoyz now comprises ten talented young dancers, each coming from a different dance background. Despite their boy-band image, the dancers surprise their audiences time and time again with their spectacular performances. Festival

Silent Warriors

Israel

USA

oy Assaf, Michael Getman en Léo Lérus hebben als danser alle drie op het hoogste niveau internationaal carrière gemaakt. Ze komen nu bij elkaar voor het project Silent Warriors waarin ze reflecteren op de relatie tussen kunst en oorlog. Dit gebeurt aan de hand van hun eigen persoonlijke ervaringen die zij als uitgangspunt nemen voor drie solo’s. De dansers presenteren in samenwerking met de gepassioneerde dansinspirator uit Israël Naomi Perlov een krachtig relaas, dat de worstelingen laat zien om de stem van kunst niet tot stilzwijgen te laten brengen in een maatschappij waarin deze onder druk staat. Speciaal voor de gelegenheid creëert Michael Schumacher op uitnodiging van het Holland Dance Festival een vierde stuk voor deze unieke dansers.

do 9 februari 2012, 19:00 uur vr 10 februari 2012, 19:00 uur za 11 februari 2012, 19:00 uur Korzo theater 1 rang € 17,50 | UITpas, 65+ € 2,50 korting | Jongeren < 27 € 11,00

Reserveren 070-36 37 540

Festival

As dancers, Roy Assaf, Michael Getman and Léo Lérus have each had an international career at the highest level. Now they have come together for the project Silent Warriors, in which they reflect on the relationship between art and war. Their reflections are based on their own personal experiences, which they take as the starting points for three solos. In cooperation with Naomi Perlov, the passionate source of dance inspiration from Israel, the dancers present a powerful account that visualises the struggle to keep the voice of art from being silenced in a society where that voice is subject to pressure. At the invitation of the Holland Dance Festival, Michael Schumacher will create a fourth piece for these unique dancers, especially for the occasion.

“If dancers are the athletes of God, Streb’s members are the gladiators. Flipping, tumbling, leaping marvels, they perform one arduous feat after another, putting their brawny bodies through punishing routines that leave their audiences grimacing and shielding their eyes.” – The New York Times vr 10 februari 2012, 20:00 uur za 11 februari 2012, 20:00 uur zo 12 februari 2012, 15.00 uur & 20:00 uur Atrium, Stadhuis Den Haag 1 rang € 25,- | UITpas, 65+ € 2,50 korting | Jongeren < 27 € 11,00

Reserveren 070-36 37 540

STREB Extreme Action Company Forces

et fenomenale Amerikaanse gezelschap STREB Extreme Action veroverde al vele harten in zijn thuisstad New York. Nog voordat de groep in 2012 naar London gaat om daar de Culturele Olympiade van de Olympische Spelen te openen, maakt ze een tussenstop in Nederland voor het Holland Dance Festival. STREB verweeft de disciplines van dans, atletiek, boksen, rodeo, circus- en Hollywood stuntwerk met elkaar. Het resultaat is een stekelig, muscle-and-motion vocabulaire dat pure beweging combineert met strikte precisie in de uitoefening. Choreografe Elizabeth Streb gebruikt de repetitieruimte als een laboratorium voor het testen van wetenschappelijke principes op het lichaam. Dit leidt tot spectaculaire bewegingen, waarbij haar dansers extreme snelheden bereiken, een ongekend spel met de zwaartekracht aangaan en risicovolle routines uitvoeren. Een mix van pure topsport, dans en natuurkundige experimenten met een grote dosis theatraliteit, durf en virtuositeit. Dat maakt Strebs nieuwste voorstelling Forces tot een ware must!

The phenomenal American company STREB Extreme Action has already captured many hearts in their hometown, New York. Just before the group goes to London in 2012 to open the Cultural Olympiad of the Olympic Games, they are touching down in the Netherlands for the Holland Dance Festival. STREB interweaves the disciplines of dance, athletics, boxing, rodeo, circus and Hollywood stunt work. The result is a prickly, muscle-and-motion vocabulary that combines pure movement with strict precision in its execution. Choreographer Elizabeth Streb uses the rehearsal space as a laboratory for testing out scientific principles on the body, leading to spectacular movements in which her dancers achieve extreme speeds, play unprecedented games with gravity and perform risky routines. The result is a mix of pure top sport, dance and experiments in physics, packed with theatricality, daring and virtuosity. All in all, Streb's latest production, Forces, is a real must see! Festival

Foto DanzAbierta

Foto Sara Forrest

Foto Merry Zeliam

DanzAbierta MalSon

Cuba

Supported by Institut Français & Brownston Foundation Recipient of the Villanueva Critics Award for the best Cuban dance production of 2009, and the Award of the Second Biennale of Dance of the Caribbean, 2010. do 16 februari 2012, 19:00 uur vr 17 februari 2012, 19:00 uur za 18 februari 2012, 19:00 uur Theater aan het Spui 1 rang € 19,50 | UITpas, 65+ € 2,50 korting | Jongeren < 27 € 11,00

Reserveren 070-346 52 72

Festival

anzAbierta is in 2003 in het Holland Dance Festival te zien geweest met het humorvolle stuk Chorus Perpetuus. Met onverminderde passie en energie keert de Cubaanse groep nu in het festival terug. De bekroonde choreografie MalSon confronteert de kijker met het leven van alledag en de onzekerheden in het huidige Cuba. Niet verwonderlijk toont het stuk niet alleen de vreugdevolle kant van het bestaan van de Cubanen, maar ook de melancholie. In prachtige beelden en kleurrijke scènes neemt choreografe Susana Pous haar publiek mee op reis naar de ware ziel van Havana. De dans is soms expressief, soms abstract en rust in sterke mate op traditionele en hedendaagse muziekvormen, in het bijzonder de Cubaanse son. De buitengewone visuele en grafische elementen maken van MalSon een adembenemend fraai gedicht. In 2003, DanzAbierta appeared at the Holland Dance Festival with their humorous piece Chorus Perpetuus. This year, the Cuban group returns to the festival with undiminished energy and passion. Their award-winning piece MalSon confronts the spectator with the uncertainties of life today in Cuba. It is therefore no surprise that the piece shows not only the joyful side of Cubans’ life, but also the melancholy side. In splendid images and colourful scenes, the choreographer Susana Pous takes her audience on a journey to the true spirit of Havana, through dance that is sometimes expressive and sometimes abstract. The work is based to a large extent on traditional and contemporary forms of music, and on the Cuban Son in particular. Its extraordinary visual and graphic elements make MalSon a breathtakingly beautiful poem.

Jacoby&PRONK

USA & The Netherlands

do 16 februari 2012, 21:00 uur vr 17 februari 2012, 21:00 uur za 18 februari 2012, 21:00 uur Korzo theater 1 rang € 17,50 | UITpas, 65+ € 2,50 korting | Jongeren < 27 € 11,00

Reserveren 070-36 37 540

e geheime kracht achter het duo Drew Jacoby en Rubinald Pronk is chemie, op het toneel en ook daarbuiten. Deze twee buitengewone dansers, die beide een glansrijke carrière hebben gemaakt, zijn in 2007 bij elkaar gekomen met een duidelijke missie. Hun doel is om een vernieuwende fusion van dans, visuele kunst en fashion te presenteren. Drew Jacoby 'the dance goddess' en Rubinald Pronk 'Holland’s sexiest ballet dancer ever' zijn nu exclusief voor Nederland op het Holland Dance Festival te zien. Met hun onlangs opgerichte groep Jacoby&Pronk voeren ze diverse choreografieën uit. Speciaal voor het festival heeft Holland Dance daarnaast de eigenzinnige choreograaf Itzik Galili uitgenodigd om nieuw werk voor ze te creëren. The mysterious force behind the duo Jacoby&Pronk is chemistry, both on stage and off. These two extraordinary dancers, both with a brilliant career of their own, came together in 2007 with a clear mission. Their goal is to create an innovative fusion of dance, visual arts and fashion. Drew Jacoby, the ‘dance goddess’, and Rubinald Pronk, ‘Holland’s sexiest ballet dancer ever’, will be performing in the Netherlands exclusively at the Holland Dance Festival. They will be presenting various works with their recently founded group, Jacoby&Pronk. Holland Dance has also invited the idiosyncratic choreographer Itzik Galili to create a new work for them especially for the festival. Festival

Foto Yossi Zwecker

SUZANNE DELLAL CENTRE/ ISRAELI OPERA ROOSTER by BARAK MARSHALL

Israel

“Barak Marshall proves that he is a real auteur, a skilled choreographer with a powerful style and unique voice.” – La Nouvel Observateur

vr 17 februari 2012, 20:30 uur za 18 februari 2012, 20:30 uur Lucent Danstheater Inleiding een uur voor aanvang

1e rang: € 45,00 | 2e rang: € 35,00 | UITpas: € 2,50 korting | Jongeren < 27: € 11,00

Reserveren 070-88 00 333

Festival

ooster, van de Amerikaans-Israëlische choreograaf Barak Marshall is een coproductie van Suzanne Dellal Centre en de Israeli Opera. Het stuk is gebaseerd op het verhaal Bontscha the Silent van de Jiddische schrijver I.L. Peretz. Theater, opera en een flinke dosis humor komen in Rooster samen met explosieve high-energy dans. Autodidact Marshall, die geldt als een van de grootste choreografische talenten van Israël, staat bekend om zijn krachtige dansstijl. In 1999 is hij benoemd door Ohad Naharin als de eerste huischoreograaf van de Batsheva Dance Company, waar hij twee jaar lang werken voor creëerde. Bij zijn eerste optreden in Nederland, in het Holland Dance Festival van 1999, zei hij: “Dans in Israël is agressief, heetgebakerd en emotioneel. Net als de Israëli’s.” A co-production of the Suzanne Dellal Centre and the Israeli Opera, Rooster is a work by American-Israeli choreographer Barak Marshall. Based on the short story Bontscha the Silent by Yiddish writer I.L. Peretz, this unique production combines high-energy dance with theatre, opera and plenty of humour. Regarded as one of the greatest choreographic talents in Israel, Marshall, who is self-taught, is known for his powerful dance style. In 1999, he was appointed by Ohad Naharin as the Batsheva Dance Company’s first-ever house choreographer where he created for two years. When he first appeared at the Holland Dance Festival in 1999, he remarked, “In Israel, dance is aggressive, peppery and emotional. Just like Israelis.”

DudaPaiva Company Mauricio Oliveira & Siameses Screaming Object

The Netherlands & Brazil

Screaming Object is een coproductie met Korzo producties, Laswerk en DPC, Governo do Estado de Sao Paulo.

vr 17 februari 2012, 19:00 uur za 18 februari 2012, 19:00 uur Korzo theater 1 rang € 15,00 | UITpas, 65+ € 1,50 korting | Jongeren < 27 € 7,50

Reserveren 070-36 37 540

creaming Object is een expressieve voorstelling van dans en objecttheater. De inmiddels in Nederland omarmde theatermaker Paiva ontwierp maskers die het lichaam van de danser bedekken. Tijdens het bewegen veranderen de vormen voortdurend; de maskers zijn een metafoor voor de zelfbeelden die mensen bij zich dragen. Als een schreeuwende uitvergroting van het onderbewuste worden ze door de dansers aan de oppervlakte gebracht. Met ingenieuze dans van Oliveira komen de sculpturen van Paiva waarlijk tot leven en dringen zich bij het publiek naar binnen. De perfecte symbiose tussen spel en dans geven een confronterende, maar ook poëtische blik op de warboel van emoties van het moderne bestaan. Duda Paiva en Mauricio de Oliveira kennen elkaar al sinds hun jeugd in Brazilië, waar ze samen hun eerste bepalende stappen in de dans zetten. In de jaren negentig verruilen ze beiden Brazilië voor Europa. Na jaren kruisen hun wegen weer en werken zij samen aan het project Screaming Object waarin de kracht van hun gezamenlijke talenten nieuwe hoogten bereikt. In 2011 ontvangt Duda Paiva het Prins Bernhard Cultuurfonds Theater Stipendium vanwege zijn unieke stem in het theaterlandschap. Screaming Object is an expressive performance of dance and object theatre. Paiva, a popular theatre maker in the Netherlands, has designed the masks that cover the dancer’s body. The shapes are continually changing during the movements, and the masks are a metaphor for the different images people have of themselves. Like a screaming magnification of the subconscious, they are brought to the surface by the dancers. Oliveira’s ingenious dancing really brings Paiva’s sculptures to life, so that audience relate to them. The perfect symbiosis between acting and dance gives a confrontational, but also poetic view of the tangle of emotions in modern life.

Duda Paiva and Mauricio de Oliveira have known each other since their childhood in Brazil, where they took their first decisive steps together in dance. In the nineties, they both left Brazil for Europe. Some years later, their paths crossed again and they worked together on the project Screaming Object, in which the strength of their combined talents reached new heights. In 2011, Duda Paiva received the Prins Bernhard Cultuurfonds Theater Stipendium for his unique voice in the theatre landscape. Festival

Foto Joris-Jan Bos

The Netherlands

Foto João Caldas

Nederlands Dans Theater 2 Offspring

Brazil

São Paulo Companhia de Dança

do 23 februari 2012, 20:30 uur Inleiding een uur voor aanvang vr 24 februari 2012, 20:30 uur za 25 februari 2012, 20:30 uur Lucent Danstheater 1e rang: € 36,50 | 2e rang: € 31,00 | UITpas: € 2,50 korting | CJP: € 10,00 korting | Jongeren < 18: € 10,00

Reserveren 070-88 00 333

Festival

et programma Offspring van Nederlands Dans Theater 2 bestaat uit werken van drie opvallende makers die de eigen choreografische kweek van het Nederlands Dans Theater heeft opgeleverd: Johan Inger, Alexander Ekman en Lukáš Timulak. In het ballet Offspring, dat in première ging op de dag dat Timulaks dochter geboren werd, staat het vaderschap van de Slowaakse choreograaf centraal. Het geluk spat in deze creatie van het podium af. De Zweed Johan Inger, die sinds 2009 als ‘associate choreographer’ aan het Nederlands Dans Theater verbonden is, maakt ter gelegenheid van het Holland Dance Festival een nieuw ballet voor het juniorensemble. De tweede wereldpremière komt van Ingers landgenoot Alexander Ekman. De ster van deze veelgevraagde choreograaf is rijzende. Hij heeft inmiddels wereldwijd ruim 25 dansstukken gemaakt. The programme Offspring by Nederlands Dans Theater 2 includes works by three striking home-grown choreographers: Johan Inger, Alexander Ekman and Lukáš Timulak. The ballet Offspring, which premiered on the day Timulak’s daughter was born, revolves around the fatherhood of the Slovakian choreographer, and exudes joy and happiness. The Swede Johan Inger, who has been an associate choreographer with Nederlands Dans Theater since 2009, will create a new ballet for the junior ensemble especially for the Holland Dance Festival. The second world premiere on the programme is by Inger's fellow Swede, Alexander Ekman. This up-and-coming choreographer is in great demand, and he has already created more than 25 dance pieces for companies all over the world.

Artistic Directors Iracity Gardoso & Inês Bogéa Os Duplos (2010): Mauricio de Oliveira Inquieto (2010): Henrique Rodovalho Gnawa (2005): Nacho Duato

do 23 februari 2012, 21:00 uur vr 24 februari 2012, 21:00 uur za 25 februari 2012, 21:00 uur Theater aan het Spui 1 rang € 19,50 | UITpas, 65+ € 2,50 korting | Jongeren < 27 € 11,00

Reserveren 070-346 52 72

ão Paulo Companhia de Dança is sinds de oprichting in 2008 in razendsnel tempo uitgegroeid tot een internationaal gewaardeerd gezelschap. In een tijd waarin in Nederland kunst en cultuur zwaar onder druk staan, is het wonderbaarlijk om te zien hoe aan de andere kant van de wereld voortdurend nieuwe initiatieven worden ontplooid en gezelschappen in korte tijd als het ware uit de grond worden gestampt. São Paulo Companhia de Dança beleeft tijdens het Holland Dance Festival haar debuut in Nederland. De gevarieerde stijl van de groep sluit mooi aan bij het festivalthema ‘Source of Inspiration’. De charismatische dansers tonen hun voortreffelijke beheersing van uiteenlopende technieken in drie creaties: een voor Nederland nieuw werk van Nacho Duato en twee nieuwe hedendaagse choreografieën van Henrique Rodovalho en de in Nederland niet onbekende Mauricio de Oliveira. Since its foundation in 2008, the São Paulo Companhia de Dança has grown rapidly into an internationally esteemed company. At a time when Dutch art and culture are facing immense challenges, it is amazing to see how, on the other side of the world, new initiatives are constantly being developed and companies are springing up in next to no time. The São Paulo Companhia de Dança will be making its debut in the Netherlands at the Holland Dance Festival. The company’s varied style ties in perfectly with the festival theme 'Source of Inspiration’. The charismatic dancers reveal their stunning mastery of diverse techniques in three creations: a new work by Nacho Duato that is new to the Netherlands and two new contemporary pieces by Henrique Rodovalho and Mauricio de Oliveira, who is a familiar name in the Netherlands. Festival

dancer martijn kappers | photo raymond de vries | design zee.nl

Foto Leo van Velzen

The Netherlands

20 years

CONNY JANSSEN DANST

Conny Janssen danst Meer Ruis

n 2009 zetten negen jonge dansstudenten van de Rotterdamse dansacademie Codarts onder leiding van choreografe Conny Janssen hun eerste stappen in de professionele danswereld. Ongepolijst, onverschrokken en ontwapenend trokken zij de Nederlandse theaters in, ieder met dezelfde droom: als danser uitstijgen boven de ruis van alledag. De samenwerking met Codarts Rotterdam krijgt in 2012 een vervolg met MEER RUIS. Conny Janssen duikt opnieuw in de wereld van de jongeren en probeert hun verhaal te ontrafelen. Ze selecteert voor deze voorstelling tien jonge, eigenzinnige dansers die met elkaar een spannende afspiegeling van de maatschappij vormen. MEER RUIS combineert de krachtige eigen danstaal van Conny Janssen met de rauwe energie van een nieuwe generatie dansers. De muziek wordt live uitgevoerd door Music Matters Award-winnaar Ming’s Pretty Heroes.

life-live! nov 2011 - jan 2012 (dutch tour) two highlights from the 20-year oeuvre

of the company: nr. one & common ground, live music: michel banabila & corrie van binsbergen.

meer ruis feb 2012 - may 2012 (dutch tour) conny janssen discovers the world of young-

sters again in cooperation with upcoming dance talent from codarts / rotterdam dance academy and tanzakademie zürich. more info and playlist: www.connyjanssendanst.nl 80 projects, Festival

MEER RUIS is een samenwerking tussen Holland Dance Festival, Conny Janssen Danst, Codarts Rotterdam en STEPS Festival. De voorstelling gaat op tournee door Nederland en Zwitserland.

“These dancers may be young, but sparks fly and the fun is infectious. If only the new film of Fame was half as raw and alive”. – Het Parool

do 23 februari 2012, 19:00 uur vr 24 februari 2012, 19:00 uur za 25 februari 2012, 19:00 uur Korzo theater 1 rang € 17,50 | UITpas, 65+ € 2,50 korting | Jongeren < 27 € 11,00

Reserveren 070-36 37 540

In 2009, nine young dance students from the Rotterdam dance academy Codarts took their first steps in the professional dance world, under the guidance of choreographer Conny Janssen. Unpolished, fearless and disarming, they went out into the Dutch theatres, each with the same dream of rising above humdrum affairs as a dancer. The collaboration with Codarts Rotterdam is being continued in 2012 with MEER RUIS. Once again, Conny Janssen will be delving into the youngsters’ world and trying to unravel their story. For this production, she will select ten young, individual dancers, who together form an exciting reflection of society. MEER RUIS combines Conny Janssen’s powerful dance idiom with the raw energy of a new generation of dancers. The music will be performed live by Music Matters Award-winner Ming’s Pretty Heroes. MEER RUIS is a collaboration between Holland Dance Festival, Conny Janssen Danst, Codarts Rotterdam and STEPS Festival. The production will go on to tour the Netherlands and Switzerland. Festival

Foto Agostino Osio

Foto Peter van Beek

Clubevent Movers ’n Shakers/ Don’t Hit Mama

Emio Greco | PC La Commedia

The Netherlands

on’t Hit Mama brengt de funky clubdance cultuur uit de VS naar het Holland Dance Festival. De groep drijft op de artistieke kracht van theatermaker Nita Liem. Jaren geleden inspireerde de New Yorkse underground clubscene Liem tot het ontwikkelen van een eigen variant van de clubevent. In elke stad waar ze met haar dansers optreedt, zorgt ze voor vers lokaal danstalent en voegt dat toe aan haar team van urban en hiphop dansers. In Den Haag krijgt de groep versterking van Club Movers ’n Shakers. Samen zetten ze een energieke mix van dansacts en theater neer in de sfeer van een uitgaansclub. Het enthousiasme van de dansers is zo aanstekelijk dat het publiek in een mum van tijd vanzelf meegezogen wordt in het spel. Wat is Club Movers ’n Shakers? Club van Movers ‘n Shakers is de club voor jongeren die van dans houden en betrokken zijn bij kunst en cultuur in Den Haag. De club is onderdeel van Holland Dance en biedt daardoor toegang tot dans van wereldniveau. Als club member krijg je korting op dansvoorstellingen en workshops. Daarnaast kun je deelnemen aan exclusieve masterclasses en meet & greets. Ben je scholier of student word dan lid van Club Movers ’n Shakers!

Kijk op www.holland-dance.com onder Movers ’n Shakers voor meer informatie.

Na afloop van de clubevent barst het slotfeest los van het festival. After the club event, the festival’s closing party will burst into life. za 25 februari 2012, 21:30 uur Theater aan het Spui 1 rang € 10,- | Club Movers ‘n Shakers lid 7,50

Reserveren: 070 - 36 37 540

Festival

Don’t Hit Mama is bringing the funky club dance culture of the United States to the Holland Dance Festival. The driving force behind the group is the artistic power of theatre maker Nita Liem. Years ago, the New York underground club scene inspired Liem to develop her own variation on the club event. In every town she performs with her dancers, she looks for fresh local dance talent and adds it to her team of urban and hiphop dancers. In The Hague, the group will be reinforced by Club Movers ’n Shakers. Together, they will present an energetic mix of dance acts and theatre in a night-club atmosphere. The dancers’ enthusiasm is so infectious that the audience is drawn into the performance in next to no time. What is Club Movers ’n Shakers? Club Movers ‘n Shakers is a club for young people who like dance and are involved with art and culture in The Hague. As the club is part of Holland Dance, it gives access to dance of world quality. As a club member, you will receive a discount on dance performances and workshops. You can also take part in exclusive masterclasses and meet & greets. If you are a pupil or student, then become a member of Club Movers ’n Shakers today! See www.holland-dance.com under Movers ’n Shakers for more information.

zo 26 februari 2012, 20:30 uur Korzo theater 1 rang € 17,50 | UITpas, 65+ € 2,50 korting | Jongeren < 27 € 11,-

Reserveren 070-36 37 540

n deze nieuwe creatie leggen choreograaf Emio Greco en regisseur Pieter C. Scholten hun vierdelige internationaal succesvolle Dante-cyclus langs de komische meetlat. Na HELL, [purgatorio] IN VISIONE, [purgatorio] POPOPERA en you PARA | DISO wordt de zaak omgedraaid: La Commedia plaatst het aardse bestaan en de belofte voor het hiernamaals in een volstrekt ander licht. De voorstelling toont een circusarena als ware het een wereld op zichzelf, waarin personages worden getoond van verschillende kleur, energie en kracht, om het publiek te vermaken en te confronteren. Humor en spitsheid domineren de show als wapen tegen het pathos van de huidige tijd. In this new creation, choreographer Emio Greco and director Pieter C. Scholten apply the yardstick of comedy to their internationally successful four-part Dante cycle. After HELL, [purgatorio] IN VISIONE, [purgatorio] POPOPERA and you PARA | DISO, things are turned around. La Commedia shows life on earth and the promise of the hereafter in a completely different light. The production portrays a circus ring as though it were a world in itself, where characters of different colour, energy and strength are exhibited to amuse and confront the audience. Humour and keen perception dominate the show, as weapons against the pathos of today. Festival

Kalpana Raghuraman Towards Dawn De Indiase Kalpana Raghuraman gaat angst en pijn vol te lijf in het duet Towards Dawn. Met twee dansers uit Burkina Faso maakt ze een duet over de overlevingsstrategieën van de moderne mens. Want wat doe jij als je ergens niet bij hoort? En als je je niet veilig of geliefd voelt? We zoeken bij voorkeur connectie en comfort via seks, eten, drank en andere verslavingen. Maar bouwen ook met het grootste gemak een ‘sociaal’ virtueel leven. Kalpana brengt haar Indiase achtergrond samen met het bewegingsmateriaal van de twee dansers en stapt in een rauw en dynamisch duet weg van dit vluchtgedrag. The Indian choreographer Kalpana Raghuraman tackles fear and pain head on in the duet Towards Dawn. With two dancers from Burkina Faso, she has made a duet about the survival strategies of modern man. What do you do if you don’t belong? Or if you don’t feel safe or loved? We like to try to find connection and comfort through sex, food, drinks and other addictions, but we also find it easy to build up a ‘social’ virtual life. Kalpana combines her Indian background with the movement material of the two dancers, and walks away from this escapist behaviour in a raw and dynamic duet. do 26 en vr 27 januari 2012, 19:30 uur za 28 januari 2012, 21:00 uur Coproductie met Faso Danse Théâtre. Coproduction with Faso Danse Théâtre.

Alida Dors Living apart and together De gedreven en nieuwsgierige Alida Dors heeft zich in de laatste tien jaar ontwikkeld van hiphopdanseres tot een choreografe die nieuwe bewegingsstijlen creëert. Na het groepsstuk Part of the Deal gaat ze nu verder in haar onderzoek over identiteit en de vernieuwing van de urban dance. Hoe overleef je in een steeds veranderende omgeving? Wat als we onszelf eens konden zien vanuit een nieuw perspectief? Over the past ten years, the passionate and inquisitive Alida Dors has developed from a hiphop dancer into a choreographer who creates new styles of movement. Following her group work Part of the Deal, she is now continuing her investigation into the Sign up identity and innovation of urban dance. How can you survive in a continually for the changing environment? What if we could see ourselves from a new perspective ss for once? Master Cla

Living apart and together | Alida Dors Foto Joris-Jan Bos

Talent

New TALENTS Korzo Producties

olland Dance Festival staat voor grote namen uit de internationale danswereld. Maar ook Nederland is rijk aan choreografietalent. Leo Spreksel, artistiek directeur van Korzo theater, heeft speciaal voor het festival drie talenten van nu uitgenodigd om nieuw werk te maken. Hun inspiratie komt respectievelijk van de urban dance, de klassieke Indiase dans en de westerse moderne dans. New Talents biedt een boeiend spectrum aan choreografische visies.

Korzo theater (Studio) Foto J----

1 rang € 12,50 | UITpas, 65+ € 1,50 korting | Jongeren < 27 € 6,00

Reserveren 070-36 37 540

Festival

Holland Dance Festival presents big names from the international dance world. But there is also a wealth of choreographic talent in the Netherlands. Leo Spreksel, artistic director of the Korzo theater, has invited three of today’s talented choreographers to make a new work especially for the festival. They are inspired by urban dance, classical Indian dance and modern Western dance, respectively. New Talents presents an exciting spectrum of choreographic visions.

Foto Jean van Lingen

wo 1 t/m vr 3 februari 2012 2012, 19:30 uur

Jasper van Luijk About There & Here De jonge choreograaf Jasper van Luijk heeft menig bezoeker verrast met zijn eerste stuk dat hij presenteerde tijdens Voorjaarsontwaken 2011. In opdracht van Korzo creëert hij nu het duet About There & Here. Een duet over twee mensen die hun eigen pad volgen. Overheerst door hun twijfels, herinneringen, kwetsbaarheden en angsten proberen ze te leven in het hier en nu. Tot hun paden elkaar kruisen. Even lopen ze samen op en zijn met elkaar in contact. About There & Here is een eigenzinnig duet over menselijke interactie en de vluchtigheid van contact. The young choreographer Jasper van Luijk has surprised many a spectator with his first piece, which he presented at Voorjaarsontwaken 2011. At the invitation of Korzo, he is now creating the duet About There & Here, about two people who follow their own path. Ruled by their doubts, memories, vulnerabilities and fears, they try to live in the here and now. That is, until their paths cross. For a short while, they walk together and are in contact with one another. About There & Here is an idiosyncratic duet about human interaction and the fleeting nature of contact. do 23 t/m za 25 februari, 21:00 uur Festival

Foto Mariette van Soesbergen

Masterclasses: spice up your skills

Holland Dance bundelt zijn krachten met de Nederlandse Beroeps-

Holland Dance is joining forces with the Nederlandse Beroepsver-

Dancers are always looking for new challenges to sink their

vereniging van Danskunstenaars (NBDK) om twee keer per jaar

eniging van Danskunstenaars (NBDK) in organising in-depth work-

naar nieuwe uitdagingen om hun vaardigheden vlijmscherp te

teeth into. Holland Dance Festival will help you through the

verdiepende workshops voor dansdocenten te organiseren. De

shops for dance teachers twice a year. The workshop ingredients

houden. Holland Dance Festival helpt je om de winter door te ko-

winter with a special festival elixir that is great for the body and

ingrediënten zijn daarbij: didactiek, debat, eigen vaardigheid, ge-

include: didactics, debates, personal skills, health and research. The

men met een speciaal festivalelixer – uitstekend voor het lichaam

the artistic spirit. A series of master classes will pump you full

zondheid en onderzoek. In augustus 2011 zijn de eerste workshops

first workshops were held in August 2011 in the form of a three-

en de artistieke geest. Tijdens de vele masterclasses kom je volle-

of inspiration. While warding off the cold, they will also equip

gehouden in de vorm van een driedaagse (D3D) waarbij profes-

day event (D3D), in which professionals from the Netherlands and

dig aan je dosis inspiratie; goed tegen de kou maar ook om weer

you with fresh courage to explore new paths in dance. Abandon

sionals uit binnen- en buitenland samenkwamen om het nieuwe

abroad came together to draw inspiration for the start of the new

met frisse moed nieuwe wegen in de dans te verkennen. Geef je

yourself to the exceptional styles and teaching methods of such

seizoen inspirerend te beginnen. Tijdens het Holland Dance Festival

season. The second series of lectures and masterclasses, once again

over aan de bijzondere stijl en lesmethoden van niemand min-

great artists as Fabio Tavares Da Silva from Streb Extreme Ac-

vindt de tweede reeks lezingen en masterclasses plaats, wederom

specially compiled for teachers, will take place during the Holland

der dan Fabio Tavares Da Silva van Streb Extreme Action Com-

tion Company, Meryl Tankard, the BalletBoyz, Samir Calixto and

speciaal samengesteld voor docenten. Voor de ’Docentenroute’ zijn

Dance Festival. Companies and dance artists taking part in the fes-

pany, Meryl Tankard, de BalletBoyz, Samir Calixto, Emio Greco…

Emio Greco… So many?! Oh yes – and many more! For those

gezelschappen en danskunstenaars uit het festival aangetrokken

tival will be sharing their experiences with inquisitive teachers on

Zo veel?! Ja en nog veel meer! Iedereen die niet kan kiezen raden

of you who can’t choose, we recommend just trying out all the

om hun ervaringen met leergierige docenten te delen.

the ‘Teachers’ Route’.

we aan om dan maar gewoon alle masterclasses uit te proberen.

master classes on offer. You can do so for the bargain price of €

Dat kan voor een zacht prijsje van € 15,00 per keer.

15,00 per class.

De activiteiten gelden voor het accreditatiesysteem van NBDK.

The activities are valid for the NBDK’s accreditation system. The ac-

Met de accreditatie toont een dansprofessional aan dat hij/zijn

creditation allows dance professionals to demonstrate that they are

vakbekwaamheid op peil houdt.

maintaining their professional standards.

Voor het programma zie de websites:

To see the programme, go to the websites:

www.nbdk.nl

www.holland-dance.com

Dansers zijn van nature jonge honden die steeds op zoek zijn

Voor wie?

Who is it for?

Beginners, vergevorderde amateurdansers, docenten en professionals.

Beginners, advanced amateur dancers, teachers and professionals.

Kosten per les: € 15,00

Price per class: € 15,00

Bekijk het aanbod op www.holland-dance.com onder ‘workshops’.

Docentenroute

Festival

See the classes on offer at www.holland-dance.com, under ‘workshops’.

Festival

ce experien

VPRO De Avonden doet live verslag van Holland Dance Festival

VPRO De Avonden reporting live from the Holland Dance Festival

Uitreiking Jiří Kylián Ring

Jiří Kylián Ring presentation

De Avonden is de 'culturele late show' van de VPRO die elke werkdag wordt uitgezonden op Radio 6. Op donderdag 26 januari doet De Avonden uitvoerig verslag van de opening van het Holland Dance Festival 2012. Tussen 21:00 en 23:00 uur ontvangen de presentatoren Laura Stek en Botte Jellema diverse gasten en prominenten uit de Nederlandse en internationale danswereld aan tafel. Zij praten over wat u deze editie absoluut niet mag missen en wat het jaar 2012 in petto heeft aan dans in Nederland. Live te volgen via Radio 6 en in de zaal.

De Avonden is the VPRO’s 'cultural late show', which is broadcast on Radio 6 every weekday. On Thursday 26 January, De Avonden will broadcast an extensive report on the opening of the Holland Dance Festival 2012. Between 21:00 and 23:00, presenters Laura Stek and Botte Jellema will be receiving various guests and celebrities from the Dutch and international dance worlds. They will be talking about the ‘must-see’ events of this edition and about what is in store for Dutch dance in 2012. You can hear the report live via Radio 6 and in the auditorium.

Tijdens het feestelijke ‘Source of Inspiration’-gala van het Holland Dance Festival wordt voor de vierde keer op rij de Jiří Kylián Ring uitgereikt. Lichtontwerper Ellen Knops ontving de ring in 2010. Zij geeft de prestigieuze prijs door aan iemand die een belangrijke en inspirerende bijdrage levert aan de dans in Nederland.

The Holland Dance Festival’s festive ‘Source of Inspiration’ gala is the occasion of the fourth presentation of the Jiří Kylián Ring. In 2010, the ring was received by lighting designer Ellen Knops, who will now be passing on the prestigious award to someone who has made a significant and inspiring contribution to dance in the Netherlands.

http://programma.vpro.nl/deavonden

De ring is in 2006 ingesteld door de Nederlandse Dansdagen uit bewondering voor Kyliáns meesterschap. Aan Jiří Kylián werd gevraagd de ring op termijn door te geven aan een kunstenaar die net als hij een inspirator en vernieuwer is binnen de danswereld. In 2008 gaf hij tijdens de Nederlandse Dansdagen de Ring door aan choreograaf Michael Schumacher, die werd geprezen om zijn ‘improvisatievermogen, het enthousiasme dat hij overdraagt aan jonge dansers en zijn gedreven samenwerking met kunstenaars uit andere kunstdisciplines’.

The Ring award was established in 2006 by the Nederlandse Dansdagen and presented to Jiří Kylián in honour of his mastery. Kylián was asked to pass the ring on in due course to an artist who, like himself, was a source of inspiration and innovation within the world of dance. At the Nederlandse Dansdagen in 2008, he passed on the Ring to choreographer Michael Schumacher, who was acclaimed for his ‘improvisation skills, the enthusiasm he conveys to young dancers, and his passionate collaboration with artists from other disciplines’.

Het ontwerp van de ring is van Hans Appenzeller en bestaat uit een set van 14 ringen, voor iedere letter van de prijs één ring. De ringen zitten op een ringmaatstok en zijn oplopend in maat. Degene die hem ontvangt mag een passende ring uitzoeken en deze ook houden wanneer hij of zij de prijs doorgeeft. Voor de lege plek op de ringmaatstok wordt een nieuwe ring gemaakt. De winnaar ontvangt ook een financiële stimulans van 5.000 euro van het Jiří Kylián Foundation.

The Ring was designed by Hans Appenzeller and consists of a set of 14 rings; one ring for each letter of the award. The rings are on a ring measuring stick and vary in size. The recipient of the award can choose a ring that fits and keep it when he or she hands on the award. A new ring is made for the empty place on the ring measuring stick. The winner also receives a financial incentive of 5,000 Euros from the Jiří Kylián Foundation.

Uitreiking Jiří Kylián Ring za 28 januari 2012 tijdens het ‘Source of Inspiration’-gala Lucent Danstheater

Jiří Kylián Ring presentation Sat 28 January 2012 at the ‘Source of Inspiration’ gala Lucent Danstheater

Holland Dance Festival Friends Planner by Sort of date Sort of Date helpt je bij het plannen van de festivalvoorstellingen die je samen wilt zien. Je bent minder tijd kwijt met het maken van een afspraak, zodat je meer tijd over hebt om leuke dingen met je vrienden te doen. Wij zorgen er alleen voor dat het maken van de afspraken een stuk eenvoudiger wordt. Kijk snel op holland-dance.com

Sort of Date helps you plan your festival performances. You will spend less time in endless email-loops and more time actually doing fun things with your friends. We're just here to make the planning go smoothly. Have a look at hollanddance.com

Afterparty Holland Dance Festival

Holland Dance Festival Afterparty

Voor wie na het einde van het festival nog steeds niet genoeg kan krijgen van dans is er een Holland Dance Festival Afterparty. Vanaf half elf gaan de deuren open in het Theater aan het Spui voor iedereen die onder het genot van een hapje en drankje wil napraten of swingen. Toegang gratis.

For those of you who have still not had enough of dance at the end of the festival, there is a Holland Dance Festival Afterparty. The Theater aan het Spui will open its doors at ten thirty for everyone still wanting to chat, swing and enjoy snacks and drinks after the festival. Admission is free.

25 februari, vanaf 22.30 uur Theater aan het Spui

25 February, from 10.30 pm, Theater aan het Spui

Festivalcafé Dé ideale plek om de laatste nieuwtjes over het festival uit te wisselen of een overheerlijk kopje koffie te drinken voordat u de voorstelling bezoekt… U bent de hele dag welkom in de foyer van het Korzo theater die wij hebben omgetoverd tot een gezellig festivalcafé.

Festival café

Foto Corinne de Korver

Festival

The ideal spot to exchange the latest news about the festival or to drink a delicious cup of coffee before going to a performance… You are welcome all day in the foyer of the Korzo theatre, which we have transformed into a lively festival café.

Foto's Antoinette Mooy

Festival

ce experien

Foto Stephanie Berger

Ine Rietstap Lezing 2012 Intimate and thought-provoking conversation with Bill T. Jones Begin 2012 is het tijd om de gemoederen op te schudden en stil te staan bij wat er in de wereld van de dans gebeurt. Tijdens de derde Ine Rietstap Lezing creëert Holland Dance Festival in samenwerking met Korzo theater/CaDance ruimte voor discussie, reflectie en bovenal een moment van inspiratie. De lezing krijgt dit jaar een internationaal tintje met de hoofdgast Amerikaan Bill T. Jones. Met zijn bijdrage kan het publiek verzekerd zijn van een prikkelend gesprek over zijn ervaringen in de internationale danswereld, onuitputtelijke energie en nog te realiseren ambities. Jones is choreograaf, theatermaker en schrijver, maar bovenal danser in hart en nieren. Meest recent was hij te bewonderen in Den Haag op een metershoog scherm als danser in de videoprojectie Slow Dancing. In stilte werd een portret van de meester levensgroot afgebeeld aan voorbijgangers, die konden kennisnemen van zijn karakteristieke voorkomen en bewegingen. Achter dit verstilde portret schuilt een visionair die te boek staat als een ‘opinionated man’ en die zijn hand er niet voor omdraait om een politieke mening in zijn stukken te verweven. In de loop der jaren creëerde Jones zo’n 140 werken voor zijn gezelschap en daarnaast nog eens talloze andere choreografieën in opdracht, waaronder werken voor het Alvin Ailey American Dance Theater, Boston Ballet, Lyon Opera Ballet en het Berlin Opera Ballet. Zijn gewaagde uitstapje naar Broadway, in de vorm van de veelgeprezen musical Fela!, leverde hem de prestigieuze Tony Award voor Beste Choreografie op, een prijs die hij in 2007 ook al ontving voor Spring Awakening. In 2011 is Jones benoemd tot algemeen en artistiek directeur van de New York Live Arts. De organisatie is uniek in zijn soort in Amerika; ze creëert een robuust raamwerk voor de ondersteuning van danskunstenaars die op vernieuwende wijze dans produceren, presenteren en promoten.

At the start of 2012, it is time to stir up feelings and pause to reflect on what is happening in the world of dance. The third Ine Rietstap Lecture, organised by Holland Dance Festival in collaboration with Korzo theater/CaDance, creates space for discussion, reflection and above all a moment of inspiration. This year, the lecture is given an international flavour, with American guest of honour Bill T. Jones. His contribution guarantees the audience a thought-provoking discussion of his experiences in the international dance world, his inexhaustible energy and the ambitions he has yet to fulfil. Jones is a choreographer, theatre maker and writer, but above all he is a dancer in heart and soul. His most recent appearance in The Hague was on a screen several metres high, as a dancer in the video projection Slow Dancing. In silence, a life-size portrait of the master was shown to passers-by, who were introduced to his characteristic appearance and movements. This quiet portrait conceals a visionary, known for being an opinionated man who does not shy away from interweaving political statements into his works. Over the years, Jones has created around 140 works for his company, as well as numerous other pieces on commission, including works for the Alvin Ailey American Dance Theater, Boston Ballet, Lyon Opera Ballet and the Berlin Opera Ballet. His daring excursion into Broadway, in the form of the highly acclaimed musical Fela!, gained him the prestigious Tony Award for Best Choreography, an award he had already received in 2007 for Spring Awakening. In 2011, Jones was appointed Executive Artistic Director of New York Live Arts. This organisation occupies a unique position in America, creating a strong framework for supporting dance artists who produce, present and promote dance in innovative ways.

The lecture is followed by the performance Fondly Do We Hope… Aansluitend is de voorstelling Fondly Do We Hope…Fervently Do We Fervently Do We Pray. For more information, see page 68 of this Pray te zien. Zie voor meer informatie pagina 68 van dit magazine. magazine. De Ine Rietstap Lezing is een initiatief van Theater Instituut Nederland, Holland Dance Festival en Korzo theater/CaDance. De lezing is in 2009 in het leven geroepen ter gelegenheid van de tachtigste verjaardag van dansdocent en toonaangevend recensent Ine Rietstap.

The Ine Rietstap Lecture is an initiative of Theater Instituut Nederland, Holland Dance Festival and Korzo theater/CaDance. The lecture was established in 2009 on the occasion of the eightieth birthday of dance teacher and prominent critic Ine Rietstap.

zo 5 februari 2012/Sunday 5 February 2012, 19:00-20:00/7:00-8:00pm, Lucent Danstheater, Gratis, donaties zijn welkom Admission free, donations are welcome Reserveren verplicht/Reservations necessary

Festival

l a v i t s e F e c n a D d n a l l o H t e h n a v r e n t r a p e s t o r t L N . KRAS 69 b e r St

Foto STREB

n van af

Maak uw keuze en laat u inspireren door het beste wat dans te bieden heeft! Sylvie Guillem

Streb

Balletboyz

Inclusief overnachting, ontbijt en entree voorstelling

Sylvie Guillem

B HOTEL MERCURE DEN HAAG CENTRAL Dit 4-sterren hotel ligt in het bruisende hart van Den Haag, op loopafstand van de festivaltheaters en het gezellige winkelcentrum. Het hotel beschikt over 159 compleet gerenoveerde kamers, een gezellige bar waar u ook een hapje kunt eten en een openbare parkeergarage.

la le

z y tbo

2-daags dansarrangement BALLETBOYZ

vanaf € 69

2-daags dansarrangement STREB EXTREME ACTION COMPANY

vanaf € 79

2-daags dansarrangement SYLVIE GUILLEM

vanaf € 89

Data van de voorstelling: 9, 10 en 11 februari 2012 Balletboyz zet mannelijke dansers in de schijnwerpers tijdens een voorstelling met energieke dans, prachtige muziek en bijzondere filmbeelden in het Theater aan het Spui. Deze groep is uitgegroeid tot een van de meest originele, eigenzinnige en innovatieve krachten in de moderne dans. Balletboyz zijn in totaal 10 talentvolle jonge dansers en weten keer op keer te verrassen.

Data van de voorstelling: 10, 11 en 12 februari 2012 Dit fenomenale dansgezelschap, dat vele harten veroverde in zijn thuisstad New York, is nu voor het eerst in Nederland te zien! De indrukwekkende dansvoorstelling in het theater Atrium zit vol met spectaculaire bewegingen, waarbij de dansers met zwaartekracht spelen en risicovolle routines uitvoeren.

Data van de voorstelling: 26 en 27 januari 2012 Sylvie Guillem, ook wel ‘een wonder’ genoemd, keert dit jaar terug met een waanzinnige show in het Lucent Danstheater. Een speciale voorstelling met werk van de beroemde choreografen Mats Ek, William Forsythe en Jirí Kylián. Dit is een absolute must voor iedere dansliefhebber!

Kijk voor meer informatie op www.kras.nl/hdf

BOEK ONLINE of bel 0900 – 9697 Prijzen zijn per persoon, tenzij anders vermeld en exclusief reserveringskosten.

15 cpm

Foto Hugo Glendinning

Geniet van een ultieme avond uit tijdens het grootste internationale dansfestival van Nederland, het Holland Dance Festival in Den Haag. KRAS.NL heeft drie spectaculaire dansarrangementen samengesteld inclusief een overnachting in het 4-sterren hotel Mercure Den Haag Central, ontbijtbuffet en entree voor de gekozen voorstelling.

Foto Lesley Leslie- Spinks

2 da ge

Uw Evenement in het Theater Het Lucent Danstheater, de Dr Anton Philipszaal en de omliggende foyers zijn beschikbaar voor zakelijke evenementen van 10 – 3000 personen. Wij bieden maatwerk en flexibiliteit bij de organisatie van uw congres, borrel, galadiner of presentatie. Midden in het Haagse centrum, dicht bij de stations, goede bereikbaarheid en gemakkelijk parkeren. Kijk voor verhuurmogelijkheden en zakelijke arrangementen op www.ldt.nl, mail naar horeca@dapz.ldt.nl of bel 0708800349.

Events aan het

Spuiplein Lucent Danstheater Dr Anton Philipszaal

Holland Dance Theaterarrangementen

e voorstellingen van Holland Dance Festival in het Lucent Danstheater kunt u ook beleven met uw collega’s, relaties of familie! Wij leggen u en uw gasten graag in de watten, geheel naar uw wensen. Tijdens het Holland Dance Festival bieden wij diverse theaterarrangementen aan vanaf € 99,- p.p.* Oog voor detail en persoonlijke benadering staan hierbij centraal. Wij richten ons op de zintuiglijke beleving; het zien, horen, voelen, proeven en ruiken. Kijk voor meer informatie op onze website.

* Op basis van 40 personen per arrangement.

You can also experience the performances of the Holland Dance Festival in the Lucent Dance Theater with your colleagues, clients or family! We will pamper you and your guests, exactly as you wish. During the Holland Dance Festival we offer various theatre group arrangements from € 99,- p.p.* Attention to detail and a personal approach are central to our service. We focus on sensory experience: sight, hearing, touching, tasting and smell. For more information, see our website. * On the basis of 40 people per group.

Festival

50 JAAR WWW.INTERNATIONAALDANSTHEATER.NL

PUNCH! 09.12-14.12 2011 NATIONAL & INTERNATIONAL NEW DANCE TALENT

In de jubileumvoorstelling PUUR-BARBAARS gaat het Internationaal Danstheater op zoek naar de confrontatie tussen jong en oud, tussen vernieuwing en traditie. In een bonte verzameling van nieuwe choreografieën en hoogtepunten van de afgelopen 50 jaar gaan toen en nu de dialoog met elkaar aan. Met o.a. tapdanser Peter Kuit! Ritme was er toen, ritme is er nu. Ritme is puur. Ritme is barbaars. CHOREOGRAFIE LONNEKE VAN LETH, ALIDA DORS EN EZEQUIEL SANUCCI REGIE & CONCEPT JOS GROENIER MUZIEK HANS VISSER PREMIÈRE 13 DECEMBER 2011, LUCENT DANSTHEATER DEN HAAG SPEELPERIODE 12 DECEMBER 2011 T/M 12 MAART 2012

Festival

WWW.INTERNATIONAALDANSTHEATER.NL

ONTWERP MEESTER ONTWERPERS FOTO ANNA VAN KOOIJ ACHTERGROND FRANK VERHAGEN

MELKWEG THEATER, THEATER BELLEVUE, DANSMAKERS AMSTERDAM NOORD WWW.DANSMAKERS.NL

TAO DANCE THEATER 08.11-09.11 2011 CHINA'S MOST EXCITING MODERN DANCE COMPANY THEATER BELLEVUE, AMSTERDAM WWW.DANSMAKERS.NL

INSTRUMENTAL

21 oktober 2011 – 20 januari 2012

CINEMATIC

23 maart 2012 – 19 mei 2012

www.noordnederlandsedans.nl

NND017-04 Adv 70x110.indd 1

Festival

15-08-11 18:18

COLOFON

The Holland Dance Festival thanks…

Offringa (Kunst en Cultuur Overijssel), Dolly de Kroon (Keunstwurk), Rudi Emmelkamp (Kunst & Cultuur

Thanks to all staff of

Drenthe), Boris Vorstenbosch (Centrum Amateurkunst

Korzo theater, Lucent Danstheater, Stichting Atrium,

Flevoland), Ankie Thuis (ZIMIHC), Bernadet van Winden,

Theater aan het Spui

SKVR) Rotterdamse Dansacademie (Codarts)

Warm thanks to

Steps: Christoph Haering, Isabella Spirig

Festival locations

Neuss: Rainer Wiertz

Lucent Danstheater: Dick van der Meer Special thanks to

Theater aan het Spui: Cees Debets Korzo theater: Leo Spreksel, Bernadette Stokvis

All members of Holland Dance Support, Jaap van

Stichting Atrium: Jacqueline Meijer

Baasbank, JG Baggerman, Liesbeth Bevelander, Marjolein de Jong (wethouder cultuur Gemeente Den

Partners

Haag), Nadja van Hagen (voorzitter Club Movers ’n

AT Theater: Jean Paul Karting and staff

Shakers), Marc Jonkers, Esther Kleij – van Wel, Joost

De Dutch Don’t Dance Division: Thom Stuart, Rinus Sprong,

van Krieken (NTR), Jiří Kylián & Sabine Kupferberg,

Berend Dikkers, Nadine Zijp

Kylian Foundation, Astrid van Leeuwen, Gillian

Den Haag Marketing: Marco Esser, Mariëtte de Wijs

Newson, Marc Noble, Peggy Olislaegers (Nederlandse

Dont’t Hit Mama: Nita Liem, Bart Deuss

Dansdagen), Naomi Perlov, Sadler´s Wells, Henk

Koninklijk Conservatorium: Henk van der Meulen

Scholten (Theater Instituut Nederland), Aat Seger,

Koorenhuis: Caroline Wiedenhof, Herma Roos

Allies Swinnen (medeontwikkeling DansTuinen), Roel

Korzo producties: Leo Spreksel, Bernadette Stokvis, Stacz

Voorintholt (Introdans), Ton Wiggers (Introdans), Linda

Wilhelm

Zandbergen (Noord Nederlandse Dans)

NBDK: Netty van den Bosch Nederlands Dans Theater: Paul Lightfoot, Robert van Leer

And… all volunteers!

Provinciale Dansconsulenten: Evelien Wouters (Kunstbalie), Grace Bellel / Aline Barbou (Huis voor de Kunsten

Most Importantly

Limburg), Barbara Audenaert (Scoop), Angela Verdurmen

Thanks to all the participating artists for their inspiring

(Kunst en Cultuur Gelderland), Erica Tervelde / Iris

contributions at the Holland Dance Festival 2012.

Logo Holland Dance Festival Fabrique

Colofon

Production & Concept Chilli Context Editor in Chief Astrid van Leeuwen Texts Astrid van Leeuwen Djana Eminovic

Festival

Translation Donald Mader Susan Pond Gertjan Cobelens DTP Gerben den Ouden Print Drukkerij Van der Perk B.V. Cover Drew Jacoby & Rubinald Pronk Photo by Chad Riley

Festival

MY SUPPORT

BECOME AN INSPIRATOR

riendschap met Holland Dance is geen gewone vriendschap. Je hebt als inspirator van Holland Dance namelijk een streepje voor. We openen voor jou deuren die normaalgesproken voor het publiek gesloten blijven. Je bent welkom bij inleidingen, nagesprekken en speciale ontmoetingen met dansers en choreografen. Daarnaast draag je jouw steentje bij aan de prachtige producties die Holland Dance zonder jouw steun niet zou kunnen presenteren. Onze inspirators hebben de volgende voordelen:

- Een persoonlijke vriendenpas - Toegangskaart voor My Support voorstelling van BalletBoyz tijdens het Holland Dance Festival - Automatisch het festival- en eventsprogramma in huis - Nieuwsbrief met extra informatie en achtergronden - Toegang tot speciale activiteiten Inspirator รก 35 euro per jaar, voor twee personen รก 60 euro

Word nu inspirator en steun Holland Dance! Foto Hugo Glendinning

100

Festival

Meld je aan via holland-dance.com

Festival

101

Box office

Binnenhof

Grote kerk

4 2 3

1 2 3 4 KAARTVERKOOP Centrale Festivalkassa De centrale festivalkassa van het Holland Dance Festival bevindt zich in het Korzo theater aan de Prinsestraat 42. Hier kunt u kaarten kopen voor alle festivallocaties - behalve voor het Lucent Danstheater. Gereserveerde kaarten kunt u tot één dag voor aanvang ophalen bij de festivalkassa. Op de dag van de voorstelling kunt u gereserveerde kaarten bij het desbetreffende theater ophalen. Telefoonnummer Festivalkassa (070) 363 75 40 Openingstijden Ma t/m za van 12:00-18:00 uur en vanaf 2 uur voor aanvang van voorstellingen. Op voorstellingsdagen is de kassa geopend tot aanvang van de laatste voorstelling.

Korzo Theater/Centrale Festivalkassa Lucent Danstheater Theater aan het Spui Atrium, Stadhuis Den Haag

FESTIVALLOCATIES Korzo theater Prinsestraat 42 Den Haag (070) 363 75 40 info@korzotheater.nl www.korzotheater.nl Dr Anton Philipszaal/Lucent Danstheater Spuiplein 150 Den Haag Telefoon Kassa: (070) 880 03 33 www.ldt.nl Theater aan het Spui Spui 187 Den Haag Telefoon Kassa: (070) 346 52 72 kassa@theateraanhetspui.nl www.theateraanhetspui.nl

Atrium, Stadhuis Den Haag Betalingsmogelijkheden Spui 70 Den Haag Betalen is mogelijk met contant geld, PIN, CHIP, Theater & Con- Kaartverkoop alleen via de website van Holland Dance en een uur certbon/Podium cadeaukaart. voor aanvang op locatie. Helaas accepteren wij geen creditcards en VVV-bonnen. Uitverkochte voorstellingen KAARTEN KOPEN VIA INTERNET Ongeveer een half uur voor aanvang worden gereserveerde, Online kaarten kopen is voordelig. U betaalt geen reserverings- maar niet afgehaalde plaatsen ter verkoop aangeboden. kosten per kaart, enkel per bestelling € 2,50 transactiekosten. Uw kaarten worden tot één week voor de voorstelling thuisge- Wine&Dine stuurd, zodat u niet in de rij hoeft te staan bij de kassa. Betalen Ergens uitgebreid eten voor de voorstelling of een snelle hap kan met creditcard of iDeal. nemen? Op onze website vindt u een overzicht van restaurants en eetcafés in de buurt van de theaters. Tevens treft u er tips www.holland-dance.com aan voor het lekkerste kopje koffie in Den Haag.

102

Festival

Foto Antoinette Mooy

TICKET SALES Central festival box office The central Holland Dance Festival box office is located in the Korzo theatre, Prinsestraat 42. You can buy tickets there for all the festival locations except the Lucent Danstheater. Reserved tickets can be picked up from the festival box office until the day before the performance. On the day of the performance, you can pick up reserved tickets from the theatre in question. Telephone number festival box office +31 (0)70 363 75 40

FESTIVAL LOCATIONS Korzo theatre Prinsestraat 42 The Hague +31 (0)70 363 75 40 info@korzotheater.nl www.korzotheater.nl Dr Anton Philipszaal/Lucent Danstheater Spuiplein 150 The Hague Box office telephone: +31 (0)70 880 03 33 www.ldt.nl

Opening hours Mon - Sat from 12:00 to 18:00 and from 2 hours before curtain-up. On performance days, the box office is open until curtain-up on the last performance.

Theater aan het Spui Spui 187 The Hague Box office telephone: +31 (0)70 346 52 72 kassa@theateraanhetspui.nl www.theateraanhetspui.nl Methods of payment Atrium, The Hague City Hall You can pay with cash, PIN, CHIP, Theater & Concertbon/Podium ca- Spui 70 The Hague deaukaart. Ticket sales only via the Holland Dance Website, and one hour before Unfortunately, we cannot accept credit cards or VVV gift vouchers. curtain-up at the location. internet TICKET SALES It is cheaper to buy tickets online. There are no reservation costs per ticket; only a transaction charge of € 2.50 per order. Your tickets will be sent to your home up to one week before the performance, so that you don’t have to queue at the box office. You can pay by credit card or iDeal. www.holland-dance.com

Sold-out performances Reserved tickets that have not been picked up will be offered for sale approximately half an hour before curtain-up. Wine&Dine If you would like to have a full meal or a bite to eat before the performance, our website gives an overview of restaurants and cafés near the theatres. You will also find tips on where to find the best cup of coffee in The Hague. Festival

103

Festivalprogramma / Event Schedule do 26 januari 2012 Meryl Tankard The Oracle 19:00 uur, Theater aan het Spui

wo 1 februari 2012 Bill T. Jones/Arnie Zane Dance Company Body Against Body The Duets of Bill T. Jones and Arnie Zane 20:30 uur, Korzo theater

do 2 februari 2012

Sylvie Guillem 6000 miles away 20:30 uur, Lucent Danstheater

Bill T. Jones/Arnie Zane Dance Company Body Against Body The Duets of Bill T. Jones and Arnie Zane 20:30 uur, Korzo theater

Tim Persent ‘Dans door Tim Persent, a Dance Concert’ 21:00 uur, Korzo theater

za 28 januari 2012 Tim Persent ‘Dans door Tim Persent, a Dance Concert’ 19:00 uur, Korzo theater Holland Dance Gala Source of Inspiration 20:00 uur, Lucent Danstheater Meryl Tankard The Oracle 21:00 uur, Theater aan het Spui

zo 29 januari 2012

Beijing Dance Theater Haze 20:30 uur, Theater aan het Spui

za 4 februari 2012 Samir Calixto/Korzo producties Winterreise Tetralogy The Full Cycle 19:30 uur, Korzo theater

Festival

BalletBoyz 21:00 uur, Theater aan het Spui

vr 10 februari 2012

Nederlands Dans Theater Traces 20:30 uur, Lucent Danstheater BalletBoyz 21:00 uur, Theater aan het Spui

STREB Extreme Action Company Forces 15.00 uur & 20:00 uur Atrium, Stadhuis Den Haag

do 16 februari 2012 DanzAbierta Malson 19:00 uur, Theater aan het Spui Jacoby&Pronk 21:00 uur, Korzo theater

Bill T. Jones/Arnie Zane Dance Company Fondly Do We Hope...Fervently Do We Pray 20:30 uur, Lucent Danstheater

zo 5 februari 2012 Dance Date 16:00 uur, Theater aan het Spui Samir Calixto/Korzo producties Winterreise Tetralogy The Full Cycle 20:00 uur, Korzo theater

vr 17 februari 2012 Screaming Object Dudapaiva Company 19:00 uur, Korzo theater

Jacoby&Pronk 21:00 uur, Korzo theater

za 11 februari 2012 Sillent Warriors 19:00 uur, Korzo theater STREB Extreme Action Company Forces 20:00 uur, Atrium, Stadhuis Den Haag Nederlands Dans Theater Traces 20:30 uur, Lucent Danstheater BalletBoyz 21:00 uur, Theater aan het Spui

za 18 februari 2012

Barak Marshall Dance Company Rooster 20:30 uur, Lucent Danstheater

za 25 februari 2012

DanzAbierta Malson 19:00 uur, Theater aan het Spui

Clubevent Movers 'n Shakers Don't Hit Mama 21:30 uur, Theater aan het Spui

Screaming Object Dudapaiva Company 19:00 uur, Korzo theater

Conny Janssen danst Meer Ruis 19:00 uur, Korzo theater

Jacoby&Pronk 21:00 uur, Korzo theater

Nederlands Dans Theater 2 Offspring 20:30 uur, Lucent Danstheater

Barak Marshall Dance Company Rooster 20:30 uur, Lucent Danstheater

zo 19 februari 2012

DanzAbierta Malson 19:00 uur, Theater aan het Spui

Dance Date 20:00 uur, Theater aan het Spui

Bill T. Jones/Arnie Zane Samir Calixto/Korzo producties Dance Company Fondly Do Winterreise Tetralogy The Full Cycle We Hope...Fervently Do We Pray 20:00 uur, Korzo theater 20:30 uur, Lucent Danstheater

104

Nederlands Dans Theater Traces 20:30 uur, Lucent Danstheater

zo 12 februari 2012

STREB Extreme Action Company Forces 20:00 uur, Atrium, Stadhuis Den Haag

vr 27 januari 2012

Sylvie Guillem 6000 miles away 20:30 uur, Lucent Danstheater

Sillent Warriors 19:00 uur, Korzo theater

Tim Persent ‘Dans door Tim Persent, a Dance Concert’ 21:00 uur, Korzo theater

Meryl Tankard The Oracle 19:00 uur, Theater aan het Spui

do 9 februari 2012

Samir Calixto/Korzo producties Winterreise Tetralogy The Full Cycle 20:00 uur, Korzo theater

do 23 februari 2012 Conny Janssen Danst Meer Ruis 19:00 uur, Korzo theater

Holland Dance Festival Eindfeest 22:30 uur, Theater aan het Spui São Paulo Companhia de Dança 21:00 uur, Theater aan het Spui

zo 26 februari 2012 Emio Greco | PC La Commedia 20:30 uur, Korzo theater

Nederlands Dans Theater 2 Offspring 20:30 uur, Lucent Danstheater São Paulo Companhia de Dança 21:00 uur, Theater aan het Spui

vr 24 februari 2012 Conny Janssen Danst Meer Ruis 19:00 uur, Korzo theater Nederlands Dans Theater 2 Offspring 20:30 uur, Lucent Danstheater São Paulo Companhia de Dança 21:00 uur, Theater aan het Spui

holland-dance.com

foto Maurice Boyer

p ha s lsc n ze da ge ne m ds er da ta od ter t s m ms He or A vo van