H ΜAχη του ΚριμισοY ΠοταμοY (341 π.Χ) O TιμολEων σΩζει τον ΕλληνισμΟ της ΣικελΙας
Κ
Έλληνες ιππείς καταδιώκουν Καρχηδόνιο Ιερολοχίτη στον ποταμό Κριμισό. Οι ιππείς είναι στεφανωμένοι με πετροσέλινο, σύμφωνα με την περιγραφή του Πλούταρχου. Τα κράνη τους και οι θώρακές τους βασίζονται σε υποδείγματα του Μουσείου της Ολυμπίας, ενώ οι λόγχες σε υποδείγματα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Η ιπποσκευή βασίζεται σε υποδείγματα του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης και σε αγάλματα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Ο Καρχηδόνιος φέρει κράνος “θρακικού” τύπου και θώρακα βάσει υποδείγματος του Βρετανικού Μουσείου. Ο χιτώνας του είναι βαμμένος στο κίτρινο της Τύρου και έχει πορφυρές λωρίδες σύμφωνα με την συνήθεια των Φοινίκων αριστοκρατών. Το έμβλημα στην ασπίδα βασίζεται σε νόμισμα της Καρχηδόνας. Το λευκό στον φόντο της ασπίδας ήταν το χρώμα του θανάτου για τους Φοίνικες. Εικονογράφηση Johnny Shumate.
ατά την αρχαιότητα, η Σικελία αποτέλεσε πεδίο σφοδρής αντιπαράθεσης μεταξύ Καρχηδονίων και Ελλήνων αποίκων. Η μεγάλη νήσος, πλούσια και κοντά στις βορειοαφρικανικές ακτές, αποτελούσε πάντοτε στόχο των Καρχηδονίων, αλλά οι επιδιώξεις τους προσέκρουαν στην έντονη και πολυπληθή ελληνική παρουσία. Όσο οι Έλληνες κυβερνώνταν από ισχυρές προσωπικότητες, όπως ο Γέλων και ο Διονύσιος ο Πρεσβύτερος, οι Καρχηδόνιοι περιορίζονταν στο βορειοδυτικό άκρο της Σικελίας, όπου ήταν συγκεντρωμένες οι φοινικικές αποικίες. Στα μέσα όμως του 4ου αιώνα π.Χ., οι νίκες της Ιμέρας και οι επιτυχίες του Διονυσίου ήταν μακρινό παρελθόν. Οι υπερφίαλοι δημαγωγοί που εμφανίστηκαν μετά την αποτυχία της Σικελικής εκστρατείας των Αθηναίων έφεραν την πολιτική αστάθεια και τους εμφυλίους πολέμους. Αυτό οδήγησε στην εμφάνιση τυράννων, με αποτέλεσμα συνεχείς συγκρούσεις να μαίνονται είτε μεταξύ των πόλεων, είτε στο εσωτερικό των πόλεων μεταξύ αντιθέτων παρατάξεων. Ληστεία και πειρατεία ερήμωναν τη ύπαιθρο και τις ακτές, καθώς ομάδες μισθοφόρων, που είχαν έρθει αρχικά κατόπιν πρόσκλησης κάποιου τυράννου ή δημαγωγού, εκμεταλλευόμενοι την αστάθεια της περιοχής δρούσαν ανεξάρτητα προς ίδιον όφελος. Οι Καρχηδόνιοι τότε θεώρησαν ευνοϊκές τις συνθήκες για να προσπαθήσουν ακόμα μια φορά να επιβληθούν στο κεντρικό και ανατολικό τμήμα της νήσου, συνάπτοντας ευκαιριακές συμμαχίες με τυράννους Κατάφεραν να ρημάξουν τον Σελινούντα, τον Ακράγαντα και την Ιμέρα, υποχρεώνοντας τις μικρότερες πολίχνες να υποταχθούν. Μετά
από αυτά, η υποταγή όλης της Σικελίας έδειχνε εφικτή. Ο καρχηδονιακός στόλος ρήμαζε τις ακτές και ο τύραννος των Λεοντίνων, Ικέτης, θα εξάλειφε για λογαριασμό τους το “αγκάθι” των Συρακουσών, προφασιζόμενος ότι θα τις απελευθέρωνε από τον Διονύσιο Β'. Συρακούσιοι εξόριστοι, όμως, ζήτησαν από την Κόρινθο, που εθεωρείτο μητρόπολις των Συρακουσών, βοήθεια για την ανατροπή της καταστάσεως. Οι Κορίνθιοι ανταποκρίθηκαν στο αίτημά τους και αποφάσισαν να στείλουν στην Σικελία μια μισθοφορική δύναμη με αρχηγό τον Τιμολέοντα. Με 10 τριήρεις και 700 μισθοφόρους, ο Τιμολέων έπλευσε προς Σικελία την άνοιξη του 344 π.Χ. Η έλευση του Τιμολέοντα ανέτρεψε άρδην την κατάσταση. Η προσωπικότητα του Κορίνθιου στρατηγού ενέπνευσε εμπιστοσύνη, και οι απελπισμένοι Έλληνες συσπειρώθηκαν γύρω του. Χρησιμοποιώντας τόλμη και ευφυή στρατηγική εξουδετέρωσε την αριθμητική υπεροχή του Ικέτη και του Καρχηδόνιου συμμάχου του, Μάγωνα. Μέσα σε έναν χρόνο και με ελάχιστες δυνάμεις, ο Τιμολέων ελευθέρωσε τις Συρακούσες τόσο από την τυραννία του Διονυσίου Β', όσο και από την επιβουλή του Ικέτη, τυράννου των Λεοντίνων και συμμάχου των Καρχηδονίων. Κατόπιν κατάφερε να συνασπίσει όσες ελληνικές πόλεις είχαν απομείνει και χρησιμοποίησε τους μισθοφόρους του για να μεταφέρει τον πόλεμο στα εδάφη της Καρχηδονιακής Σικελίας.
Η μάχη στον Κριμισό Ποταμό υπήρξε κρίσιμη για τον Ελληνισμό της Σικελίας, που απειλείτο με αφανισμό από την Καρχηδόνα. Ο Τιμολέων επιφέροντας συντριπτική ήττα στους Καρχηδόνιους, αναχαίτισε την προέλασή τους και διέσωσε τις ελληνικές πόλεις-κράτη. ΓρΑφει ο ΣτEφανος ΣκαρμIντζος, sskarmintzos@gmail.com
Κελτίβηρας μισθοφόρος του Καρχηδονιακού Στρατού. Ευγενική χορηγία José Miguel Gallego
Προς τη σύγκρουση Οι εξελίξεις αυτές δεν πτόησαν τους Καρχηδόνιους. Παρά τις επιτυχίες του, ο ΤιμολέΣυνέχεια στη σελίδα 41 ΑYΓOYΣΤοσ 2008 | ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ 39