ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΙΠΠΟΥ

Ο∆ΗΓΟΣ ∆ΙΟΡΘΩΣΕΩΣ ΤΩΝ ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΙΠΠΟΥ

:

Aν, κάπου στη µακρινή Μογγολία, στην αχανή πεδιάδα του Καράκορουµ, εκεί που κάλπαζαν τα΄ άτια του µεγάλου Τζίγκις Χαν, σου προσέφεραν να ιππεύσεις ακόµη ένα «άγνωστο» άτι, ένα αψύ, νευρώδες µογγόλικο τρίχρονο που το µόνο που ήξερε ήταν να καλπάζει ξέφρενο στους απέραντους ορίζοντες της δικής του γης, ε σ ύ τι θα έκανες;…

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΝΑΤΟΜΙΚΑ (ΦΥΣΕΙ) ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΑ 1.

2.

3.

4.

5.

6.

∆υσκαµψία σπονδυλικής στήλης ∆υσκαµψία ώµων ∆υσκαµψία σιαγόνος Πλαγία πρόπτωση γλώσσας Πρόσκρουση οπισθίων οπλών µε εµπρόσθιες Συζυγής πρόσκρουση οπλών κατά το τροχάδην

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΑ ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΑ

(α) Ελαττώµατα Γενικά 7. Ανησυχία κατά την ιπποκοµία 8. Ανησυχία κατά την επίσαξη 9. Φόβος προς αντικείµενα 10. Κροτοφοβία 11. ∆ήγµατα (δαγκώµατα) και λακτίσµατα (κλοτσιές)

(β) Ελαττώµατα ενσταυλισµού 12. Αεροκατάποση 13. Αυτοτραυµατισµός ποδιών εν στάσει 14. Ταλαντώσεις κατά τον ενσταυλισµό 15. Παρατεταµένος ύπνος εν ορθοστασία 16. Καταπόσεις στοιχείων λόγω φατνολειχίας 17. ∆υστροπία αποµακρύνσεως (από τον Σταύλο) ή εξόδου (από τον ζυγό) 18. Έντονοι χρεµετισµοί κατά την διάρκεια του ενσταυλισµού

(γ) Ελαττώµατα Ιππεύσεως 19.Αφηνιασµός 20. Ανορθώσεις κατά την ίππευση 21. Ανωµαλίες βηµατισµών 22. Ανησυχία κατά την ίππευση 23. Πρόσκοψη (σκόνταµµα) και πτώση 24. Εκβιασµός χειρός 25. Υψαυχενισµός 26. Καταυχενισµός 27. Αποφυγή εισόδου στο νερό 28. Αποφυγή υπερπηδήσεως εµποδίου 29. Τοποθέτηση γλώσσας υπεράνω της στοµίδος

Σηµείωση: Το περιεχόµενο του παρόντος επιµέτρου προορίζεται, κυρίως, για τον σηµερινό Έλληνα Ιππέα ο οποίος ιππεύει Ίππο µε ενστόµισµα. ∆ηλαδή, οι µέθοδοι και οι τεχνικές του είναι προσανατολισµένες στους ελαττωµατικούς Ίππους που ηνιοχούνται µε την χρήση στοµίδος και που πρόκειται, αφού διορθωθούν, να συνεχίσουν ηνιοχούµενοι µε στοµίδα. Γίνεται αντιληπτό ότι η ύλη που ακολουθεί δεν εντάσσεται στην ευρύτερη εκπαιδευτική χορεία της Φυσικής Ιππασίας αλλά απευθύνεται σε Ιππείς και Ίππους «µαθηµένους» µέσα στο αφύσικο πλαίσιο της «δυτικής ιππασίας», µε ό,τι αυτό συνεπάγεται! Άλλωστε, Ίπποι εκπαιδευόµενοι κι εκγυµναζόµενοι σωστά µέσα στο πλαίσιο της Φυσικής Ιππασίας σπανίως εκδηλώνουν ελαττωµατικότητα κι εάν σηµειωθεί κάτι τέτοιο, αυτό σχετίζεται µε τον φύσει χαρακτήρα του Ίππου, εκεί όπου κάθε ανθρώπινη παρέµβαση κρίνεται έως και περιττή. Όσο και αν η αφύσικη και, εν πολλοίς ανόητη, «δυτική ιππασία» είναι απολύτως αντίθετη µε την Φυσική Ιππασία την οποία, τόσο η Έφιππη Τοξοβολία όσο και η «Ελληνική Εφιπποτοξοτική Εταιρεία» ακολουθούν, εν τούτοις, το ενδιαφέρον µας για τους ταλαιπωρούµενους Ίππους όσο και για τους αναβάτες τους στην σηµερινή Ελλάδα, αποτελεί το κίνητρο συγγραφής των όσων ακολουθούν. Για λόγους διδακτικούς, αποφεύγεται η παράθεση εικόνων και προτιµάται ο η αναλυτική λεκτική περιγραφή ώστε ο ενδιαφερόµενος να εµβαθύνει περισσότερο στο διορθωτικό αντικείµενο και στις απαιτούµενες χειριστικές διαδικασίες. Καθ’ όλη την έκταση του επιµέτρου αυτού τηρείται απαρεγκλίτως η παραδεδεγµένη ελληνόγλωσση ιππική ορολογία, χωρίς την γνώση της οποίας είναι περιττό να ασχοληθεί κανείς µε την Ιππασία, αφού, δεν θα µπορεί να κατανοήσει την ουσία της και τα επιµέρους αντικείµενά της. Και την ορολογία αυτή, την τόσο επακριβή και προσδιοριστική, διεµόρφωσαν οι επιστήµονες Έλληνες Στρατιωτικοί Ιππείς οι οποίοι εσπούδασαν την Ιππική και, συχνά, µετεκπαιδεύθησαν στις µεγάλες Ιππικές Ακαδηµίες του εξωτερικού, σε µία χρονική περίοδο κατά την οποία η Ιππασία, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη εθεωρείτο κορυφαία Τέχνη και όχι «πάρεργο του σαββατοκύριακου» όπως, δυστυχώς, αντιµετωπίζεται, από τους πολλούς, σήµερα! Oι κορυφαίοι αυτοί Έλληνες Ιππογνώστες και Ιππείς, ευτυχώς, συνέγραψαν, θεµελιώνοντας την σύγχρονη ελληνόγλωσση ιππική ορολογία και, κυρίως, το σύγχρονο ιππογνωστικό πλαίσιο στην εκφραστικότατη νέοΕλληνική γλώσσα.

Πάντοτε και προκειµένου να διορθώσουµε τα ελαττώµατα ενός Ίππου είναι απαραίτητο να αναζητήσουµε και να προσδιορίσουµε τις αιτίες τους, ξεκινώντας από το εάν ο ελαττωµατικός Ίππος είναι απολύτως Νεόλεκτος ή µη. Στην πρώτη περίπτωση λαµβάνουµε υπ’ όψη ότι είναι δυνατόν ο Ίππος να πάσχει από άγνοια του είδους της εργασίας την οποία απαιτούµε από αυτόν και να χρειάζεται επίταση της προσπαθείας µας αλλά και της υποµονής µας ώστε να του δώσουµε να καταλάβει τι θέλουµε από αυτόν. Εάν ο ελαττωµατικός Ίππος δεν τυγχάνει απολύτως Νεόλεκτος, τότε, συµπεραίνουµε ότι πίσω από αυτά τα ελαττώµατα βρίσκονται λάθη ανθρώπινων χειρισµών. Σε κάθε περίπτωση, αντιµετωπίζουµε το κάθε ελάττωµα µε γνώµονα ότι ο Ίππος ουδέποτε εδιδάχθη κατά τρόπον ορθόν έχοντας ανάγκη την εξ αρχής ορθή διδαχή. Αναγνωρίζουµε, εκ προοιµίου, την ισχυρή συνδυαστική µνήµη του Ίππου. Ξέρουµε ότι ο Ίππος ουδέποτε ξεχνά τόσο τα καλά όσο και τα κακά! Και, βεβαίως, δεν εκπλησσόµεθα όταν ο κακοποιηµένος από τον άνθρωπο, Ίππος, ουδέποτε λησµονεί την κακοποίησή του ταυτίζοντας την παρουσία του συγκεκριµένου δράστη µε κίνδυνο, ή ακόµη, ταυτίζοντας όλους τους οµοφύλους του δράστη µε τον δράστη και την κακοποίηση που υπέστη. Έτσι, εάν κάποτε κάποιος ανίκανος Ιππαγωγός χρησιµοποίησε βία (µάστιγα, εγκεντρίδες ή φωνές) τροµάζοντας ή κακοποιώντας τον Ίππο του, ο συγκεκριµένος Ίππος θα ταυτίσει τον οποιονδήποτε επόµενο Ιππαγωγό που θα αντιληφθεί κοντά ή επάνω του µε µάστιγα, εγκεντρίδες ή φωνασκούντα. Και, ας µη ξεχνάµε ότι ο Ίππος αντιλαµβάνεται από µακρυά τις διαθέσεις κάθε προσεγγίζοντος πλάσµατος, λόγος για τον οποίο θα πρέπει να αποφεύγουµε την προσέγγισή του όταν τελούµε σε οιασδήποτε µορφής ταραχή, προκειµένου να αποφύγουµε να του την µεταδώσουµε. Επίσης, όταν πλησιάζουµε Ίππο αµέριµνο ή κοιµώµενο θα πρέπει να τον προειδοποιούµε εγκαίρως µε ήρεµη φωνή. Ειδικώς οι Νεόλεκτοι Ίπποι που δυστροπούν έχουν ανάγκη ιδιαίτερης εκπαιδευτικής φροντίδος και υποµονής εκ µέρους του Ιππαγωγού. Στην περίπτωση αυτών των Ίππων είναι απαραίτητο να επιτρέπουµε να τους πλησιάζουν µόνον άτοµα µε θετικά συναισθήµατα που τους ιπποκοµούν µε αγάπη, ηρεµία και θετικό ψυχισµό, ενώ όπου χρησιµοποιούνται σταυλίτες αυτοί να ελέγχονται µε ιδιαίτερη προσοχή ώστε η συµπεριφορά τους να είναι η ενδεδειγµένη. Επειδή πολλοί σταυλίτες θεωρούν ως «βάρος µεροκάµατου» τον Ίππο, εκδηλώνουν προς αυτόν µιαν ενδόµυχη αποστροφή η οποία γίνεται αντιληπτή από τους Ίππους µε συνέπεια την εµφάνιση δυστροπιών των Ίππων απέναντι, γενικώς, στους Ανθρώπους. Αυτό πρέπει να το έχουν υπ’ όψη οι ιδιοκτήτες Σταύλων αλλά και οι επί µέρους Ιππαγωγοί ώστε να ελέγχουν τους σταυλίτες.

Στην περίπτωση δυστροπιών του Νεολέκτου Ίππου, ο Ιππαγωγός, κατ’ αρχήν, δεν αντιδρά αµέσως προς αυτές αλλά υποκρίνεται ότι δεν τον αφορούν και παρασύρει τον δυστροπούντα Ίππο στην βαθµιάια «εγκατάλειψή» τους , αποσπώντας την εµπιστοσύνη του Ίππου αντί της ασκήσεως βίας ή τιµωρήσεως νοµίζοντας ότι έτσι θα διορθώσει το ελάττωµα. Ακολουθώντας την παραπάνω τακτική, ο Ιππαγωγός προσεγγίζει πάντα τον Ίππο του έχοντας στην τσέπη κάποια «λιχουδιά» την οποία θα προσφέρει συνοδεύοντάς την µε χάδια και ήρεµη φωνή. Όσο διαρκεί η «αποθεραπεία» του ελαττώµατος τον δυστροπούντα Ίππο τον χειρίζεται µόνον ένας Ιππαγωγός. Όλη αυτή η διαδικασία είναι αντιληπτό ότι αποτελεί µία καθαρά ψυχοτεχνκή προσέγγιση και εξαρτάται από κάθε περίπτωση πόσο µπορεί να διαρκέσει, όµως, η υποµονή είναι το βασικό «όπλο» του Ιππαγωγού.

Γενικός κανόνας: Οι αγαθοί τρόποι του Ιππαγωγού θεραπεύουν κάθε ελάττωµα του Ίππου και στην περίπτωση του Νεολέκτου Ίππου, το εύπλαστο του χαρακτήρος του, αποτελεί την «βάση» πάνω στην οποία µπορεί να «οικοδοµηθεί» η θεραπεία κάθε ελαττώµατος. Και, γενικώς, η θεραπεία των ελαττωµάτων ενός Ίππου δεν επαφίεται στην πρωτοβουλία ενός απλού Ιππέως αλλά του Ιππαγωγού του o οποίος θα πρέπει να διαθέτει και ανάλογη εκπαιδευτική εµπειρία.

ΑΝΑΤΟΜΙΚΑ (ΦΥΣΕΙ) ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΑ 1. ∆ΥΣΚΑΜΨΙΑ ΣΠΟΝ∆ΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ

Είναι γενικώς παραδεδεγµένο ότι κανένα σώµα δεν είναι συµµετρικώς εύκαµπτο, ούτε µπορεί να ανταποκριθεί µε την ίδιαν ευκολία σε κάµψεις προς αµφότερες τις πλευρές. Πάντοτε παρατηρούµε έναν Ίππο να κάµπτεται καλύτερα προς εκείνη ή την άλλη κατεύθυνση ή να εµφανίζει περισσότερη ευκαµψία προς εκείνη ή την άλλη πλευρά. Αν και αυτό είναι κάτι το φυσικό, εν τούτοις, συµβαίνει να παρατηρούµε µιάν ιδιαίτερη δυσκαµψία σπονδυλικής στήλης σε µερικούς Ίππους οι οποίοι δυσκολεύονται γενικώς να καµφθούν στο σχετικό «τόξο» που απαιτεί ένας βηµατισµός επί περιφερείας νοητού κύκλου. Στην περίπτωση τέτοιων δυσκαµψιών συνιστάται η επιπρόσθεση στην εκγύµναση ασκήσεων οφιοειδών ελιγµών (σερπαντίνες), υποστροφών, ανθυποστροφών και αντιστρόφων καλπασµών µε συνεχείς αυξοµειώσεις τόσο των βηµατισµών όσο και των περιφερειών των νοητών κύκλων επί των οποίων κινείται. Η µεγάλη ωφέλεια επί του συγκεκριµένου ελαττώµατος κερδίζεται µε τον καλπασµό επί κύκλου, ολοένα, µειούµενης περιφερείας, ενώ αποθαρρύνουµε τον Ίππο να επιβραδύνει την ταχύτητά του όσον περισφίγγεται ο κύκλος. Είναι γεγονός ότι υπό χαµηλή ταχύτητα το να διαγράψει ο Ίππος βραχεία στροφή δεν είναι δύσκολο, όµως, το δύσκολο στο οποίο πρέπει να εκγυµνάζεται είναι να διαγράφει βραχεία στροφή µε υψηλή καλπαστική ταχύτητα.

2. ∆ΥΣΚΑΜΨΙΑ ΩΜΩΝ

Συχνά βλέπουµε έναν Ίππο ο οποίος σε κατάσταση ελευθερίας να είναι γενικώς εύκαµπτος, αµέσως µόλις ιππευθεί να αποβαίνει «βαρύς» στα χέρια του Ιππέως και να εµφανίζει διάφορες δυσκαµψίες. Αυτό οφείλεται από την κατανοµή του βάρους του ίδιου του Ιππέως αλλά και από το ότι ο Ίππος δεν γνωρίζει ακόµη να ισορροπεί στις διάφορε κινήσεις που του ζητά ο Ιππέας ενώ αφ΄ εαυτού του µπορεί να ισορροπήσει σε όσες κινήσεις ο ίδιος γνωρίζει και µπορεί και εκτελεί. Η πλέον κατάλληλη εκγύµναση η οποία µπορεί να προσφέρει ευκαµψία στους ώµους και ελάφρυνση του προ του Ιππέως τµήµατος του σώµατος του Ίππου είναι εκείνη των επιβραδύνσεων, των στάσεων, των ηµικρατήσεων, των υποχωρήσεων, κυρίως δε , της κινήσεως επί οφιοειδούς πορείας (σερπαντίνες), αλλά και τις µεταβολές επί των

οπισθίων. Σε όλες αυτές τις ασκήσεις φροντίζουµε να χρησιµοποιούµε κυρίως τις ηνίες ώστε να περιστρέφονται οι ώµοι. Εξαιρετικά θετικά αποτελέσµατα επιτυγχάνονται µε την επιµονή στην εκτέλεση, µε αδιάπτωτο ταχύ καλπασµό, κύκλων σπειροειδών των οποίων η περιφέρεια βαίνει µειούµενη, µε εναλλασσόµενα µήκη τροχαστικής ευθείας. Επί των καλπαστικών κύκλων θα πρέπει να γίνεται χρήση αντίθετης ηνίας η οποία επιδρά ισχυρώς επί των ώµων. Πάντοτε, πριν την εκτέλεση των παραπάνω ασκήσεων θα πρέπει ο Ίππος να προθερµαίνεται επιµελώς και µετά από αυτές να αφήνεται ελεύθερος να εκτείνεται (τεντώνεται) επιµηκύνοντας τον βηµατισµό του και τους διασκελισµούς του, πριν τον ενσταυλίσουµε.

3. ∆ΥΣΚΑΜΨΊΑ ΣΙΑΓΟΝΟΣ

Μία ελαφρά σιαγόνα είναι δείγµα ελαφρότητος του Ίππου και γενικής χαλαρότητός του, ενώ αποτελεί και µέτρο καλής συνεργασίας του µε τον Ιππέα. Με εύκαµπτη σιαγόνα ο Ίππος εκπαιδεύεται αποτελεσµατικά. Η δυσκαµψία της σιαγόνος αποτελεί την συνέπεια µιας κακώς προσαρµοσµένης στοµίδος ή εκ φύσεως ευαίσθητου στόµατος επί του οποίου εφαρµόζεται σκληρή στοµίδα, ή, το στόµα είναι σκληρό ώστε να µην εννοεί την επενέργεια της στοµίδος. Στην περίπτωση της κακώς προσαρµοσθείσας στοµίδος η επίλυση του προβλήµατος εξαρτάται από την έγκαιρη διόρθωση της στοµίδος και του πάχους του κανόνος (ενστοµίσµατος) αλλά και η σωστή εφαρµογή του ψαλίου. Βεβαίως και ο κάλλιστα χαλινωµένος Ίππος υπό σκληρά χέρια Ιππέως αποκτά συνήθειες κακές προκειµένου να αποφύγει την πίεση του χαλινού. Έτσι, είναι απαραίτητο να επαναλαµβάνουµε συχνά τις απαραίτητες ευκαµψίες προκειµένου να διατηρείται το στόµα χαλαρό. Λέµε πάντοτε ότι ο Ίππος ενδίδει στην επενέργεια της χειρός όταν, ευρισκόµενος σε ελαφρά επαφή µε αυτή, ανοιγοκλείνει το στόµα του σε αντίστοιχα ανοίγµατα και κλεισίµατα των δακτύλων και κινεί την γλώσσα προς το ενστόµισµα ώστε να διατηρεί επαφή, ενώ, καθ’ όλη αυτή την διαδικασία δεν µεταβάλει την στάση της κεφαλής ή του τραχήλου του. Μια πρώτη εφαρµογή αυτού του µαθήµατος µπορεί να γίνει στον Ίππο πεζή εν στάσει και κατόπιν σε βάδην. Για να επιτύχουµε την επιθυµητή ευκαµψία της σιαγόνος ο Ίππος διδάσκεται εν κινήσει και µάλιστα σε όλους τους βηµατισµούς. Όταν ο Ιππέας επιτύχει µία σχετική ευκαµψία, εφαρµόζει «διαίρεση» επενεργειών κάτι που σηµαίνει ότι ανατρέπει την συµµετρία επενεργείας στους χαλινούς (χαλινό και υποχάλινο) χαλαρώνοντας µία ή περισσότερες ηνίες καθ’ ην στιγµή τηρεί τα υπόλοιπα δάκτυλα επάνω στις άλλες. Ο Ιππέας χρησιµοποιεί διαδοχικά τους διάφορους συνδυασµούς των ηνιών µε διαδοχικές επενέργειες , π.χ. χαλαρώνει και αναλαµβάνει την ηνία,

«πριονίζει» µε το υποχάλινο, εναλλάσσει τις επενέργειές του στον χαλινό. Όλες αυτές οι επενέργειες υπερβαίνουν τις αντιστάσεις µε την σταθερή εναλλαγή του σηµείου «στηρίξεώς» τους, θεραπεύοντας βαθµιαίως την δυσκαµψία των µυών που κινούν την σιαγόνα µε την ακατάπαυστη δραστηριοποίησή τους. Αναλόγως µε τον βαθµό της προβαλλόµενης από τον Ίππο αντιστάσεως, ηµικρατήσεις ή µικρά κτυπήµατα εκτελούµενα µε µία ή περισσότερες ηνίες, αργά ή γρήγορα επιτυγχάνουν την επιζητούµενη ευκαµψία. Όταν , επαναλαµβανοµένων των ασκήσεων αυτών ο ΄Ίππος ενδίδει χωρίς δισταγµό, τότε θεωρούµε ότι η ευκαµψία της σιαγόνος επετεύχθη. Αυτή η ευκαµψία επιδρά ευεργετικά και επί του τραχήλου ο οποίος, αρχικώς, λαµβάνει την φυσική του στάση από την οποία οδηγείται συστηµατικώς στην κάµψη η οποία είναι απαραίτητη για την ευχερή και αποτελεσµατική οδήγηση του Ίππου. Καθ’ όλη την εκτέλεση ευκαµψιών της σιαγόνος θα πρέπει να διατηρούµε αυστηρώς την ώθηση του Ίππου µε το βοήθηµα των κνηµών και να αποφεύγουµε τα χάδια όταν µεταπίπτουµε σε κατώτερο βηµατισµό αλλά να τα προσφέρουµε όταν επιµηκύνουµε. Αυτή η τακτική πρέπει να περιορίζεται εις την απολύτως αναγκαία και να µη λησµονούµε ότι στόχος µας είναι η αρµονική ανάπτυξη όλων των δυνάµεων του Ίππου.

4. ΠΛΑΓΙΑ ΠΡΟΠΤΩΣΗ ΓΛΩΣΣΑΣ

Παρατηρείται µερικές φορές σε µερικούς Ίππους να προβάλουν την γλώσσα τους «ριγµένη» σαν παράλυτη, στα πλάγια του στόµατος. Το ελάττωµα αυτό το οποίο ονοµάζεται «Πλαγία πρόπτωση γλώσσας» είτε είναι φυσική έξη, είτε αποτελεί επίκτητο πρόβληµα αποκτώµενο από νυν ή από προηγηθείσες παθήσεις ή παραλυσίες των µυών της γλώσσας. Το ελάττωµα διορθώνεται µε την εφαρµογή ειδικής στοµίδος µε κρίκο στο µέσο της ο οποίος παρεµποδίζει (µε πίεση) την εκβολή και πρόπτωση της γλώσσας.

5. ΠΡΟΣΚΡΟΥΣΗ ΟΠΙΣΘΙΩΝ ΟΠΛΩΝ ΜΕ ΕΜΠΡΟΣΘΙΕΣ

Το φαινόµενο αυτό συµβαίνει κυρίως κατά τον τροχασµό, όπου οι οπίσθιες οπλές προσκρούουν επί των εµπροσθίων οπλών. Το ελάττωµα αυτό συγκαταλέγεται µεταξύ των πλέον σηµαντικών ελαττωµάτων κινήσεως του Ίππου. Η πρόσκρουση αυτή επιφέρει βλάβες στις οπλές τόσο των εµπροσθίων όσο και οπισθίων ποδών. Συγκεκριµένα, σε πολλούς ΄Ιππους επιφέρονται σοβαρές βλάβες στο µεσοκύνιο ή στις πτέρνες των εµπροσθίων ποδών και στη στεφάνη των οπισθίων, καταλήγοντας σε χωλότητες. Παραλλήλως, µε την προστριβή των

πετάλων των προσθίων ποδών ως στερεών σωµάτων, τρίβεται και βαθµιαίως καταστρέφεται το κεράτινο προσόπλιο των οπισθίων οπλών. Το ελάττωµα αυτό µπορεί να προέρχεται είτε εκ γενετής, είτε να είναι επίκτητο. Στην πρώτη περίπτωση, σχετίζεται µε κακή βραχεία διάπλαση του κορµού, έτσι που να µην παρέχεται αρκετό διάστηµα µεταξύ εµπροσθίων και οπισθίων ποδών προς αποφυγή της κρούσεως. Στην δεύτερη περίπτωση οφείλεται, κυρίως, σε κάποια πάθηση των µυών ή της αρθρώσεως της ωµοπλάτης ή των µυών που ανυψούν τους εµπρόσθιους πόδες µε αποτέλεσµα την καθυστέρηση της ανυψώσεως κατά την στιγµή που φθάνουν οι οπίσθιοι και προσκρούονται µεταξύ τους. Στην περίπτωση της εκ γενετής προελεύσεως, προς θεραπεία του ελαττώµατος αυτού εκγυµνάζουµε τον Ίππο στην προς τα εµπρός φορά των εµπροσθίων ποδών µε τακτική κίνηση. Στην περίπτωση της επίκτητης προελεύσεως, αναζητούµε την παθολογική αιτία ώστε να την θεραπεύσουµε, θεραπεύοντες και το ελάττωµα. Σε κάθε περίπτωση φροντίζουµε ώστε τα πέταλα των εµπροσθίων οπλών να είναι πολύ ελαφρύτερα και οι βραχίονές τους βραχύτεροι των οπισθίων.

6. ΣΥΖΥΓΗΣ ΠΡΟΣΚΡΟΥΣΗ ΟΠΛΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΤΡΟΧΑ∆ΗΝ

Παρατηρείται σε κάποιες περιπτώσεις να συγκρούονται µεταξύ τους κατά συζυγή ζεύγη (οι οπλές των εµπροσθίων µεταξύ τους και οµοίως οι των οπισθίων, επίσης µεταξύ τους) σπανίως µεν, οι οπλές των εµπροσθίων ποδών, πιο συχνά δε οι οπλές των οπισθίων ποδών στην περιοχή του κυνήποδος. Το ελάττωµα αυτό, όταν είναι φυσικό, σχετίζεται κυρίως, µε το στενό στέρνο, ή την µικρή µεταξύ των γλουτών απόσταση και την εξ αυτών απορρέουσα ιδιαίτερη ανατοµία του Ίππου η οποία προσδιορίζει και την µεταξύ των ποδών, κατά ζεύγη, αντιστοιχία αποστάσεων. Όταν είναι επίκτητο µπορεί να οφείλεται σε πρόσκαιρη νωθρότητα ή κόπωση του Ίππου, ή, σε κακή πετάλωση κατά την οποία, ή, εξέχει ο βραχίονας του πετάλου κάτω από το εσωτερικό περιφερικό χείλος της οπλής, ή, ο πεταλωτής απέκοψε κατά εσφαλµένο τρόπο τις αιχµές των ήλων (καρφιών) του. Προς θεραπεία του ελαττώµατος αυτού, µε την κατάλληλη γυµναστική άσκηση, προσπαθούµε να επιτύχουµε διάσταση των οπισθίων ποδών του κατά το βάδισµα, ενώ, στην περίπτωση κακής πεταλώσεως, διορθώνουµε τα προαναφερθέντα σφάλµατά της. Προστατευτικώς, καλύπτουµε τα συγκρουόµενα µέρη είτε µε σκύτινη είτε µε χονδρή υφασµάτινη περίδεση.

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΑ ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΑ

(α) Ελαττώµατα Γενικά 7. ΑΝΗΣΥΧΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΙΠΠΟΚΟΜΙΑ

Η κακοποίηση του Ίππου που προήλθε από διάφορες αιτίες µε την χρήση των µέσων ιπποκοµίας (σκληρή χρήση στλεγγίδος ή ξέστρου) ή µε την χρήση µάστιγος, έχει ως αποτέλεσµα την απόκτηση κακών συνηθειών ή σοβαρών ελαττωµάτων όπως το δάγκωµα ή το λάκτισµα. Στους ζωηρούς Ίππους αρχίζουµε την Ιπποκοµία µε µαλακά χειρόκτια (γάντια) και αντί στλεγγίδος χρησιµοποιούµε πετσέτα ή αχυρόµατσο και αντί ξέστρου φυτική ψήκτρα (βούρτσα). Κατά την διάρκεια της ιπποκοµίας ενός ζωηρού Ίππου ο ιπποκοµών θα πρέπει να στέκεται στο πλάι του Ίππου και να θέτει τα χέρια του, το ένα επί της ωµοπλάτης και το άλλο επί του πλευρού ή του ειλεακού λόφου χωρίς να εγκαταλείπει την επαφή ασχέτως των αντιδράσεων του Ίππου και µέχρι αυτός να ηρεµήσει απολύτως! Στο σηµείο αυτό επιχειρούµε τρυφερές θωπείες (χάδια) µε τα χέρια που παραµένουν σε σταθερή επαφή. Τότε και µόνον επαναλαµβάνεται η προσπάθεια χρησιµοποιήσεως των µέσων Ιπποκοµίας που τηρούνται σε σταθερή επαφή µε τον Ίππο (όπως ακριβώς και πριν τα ανθρώπινα χέρια) ενώ ένας δεύτερος (βοηθός) ανυψώνει και κρατά ανορθωµένο το ένα από τα εµπρόσθια πόδια του Ίππου, δίδοντάς του την συνεχή εντύπωση ότι η διαδικασία που λαβαίνει χώρα πρόκειται περί µιας ευεργετικής και όχι καταναγκαστικής, για τον Ίππο διαδικασίας.

8. ΑΝΗΣΥΧΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΑΞΗ

Είναι ευνόητο ότι όλοι οι Ίπποι που τραυµατίσθηκαν από κάποιο µέρος σαγής (σέλλας, χαλινού, φορβειάς κλπ) χωρίς να δεχθούν την πρέπουσα θεραπευτική φροντίδα, είναι φυσικό να αποστρέφονται το αντικείµενο που τους προξένησε τον τραυµατισµό. Την αποστροφή προς τον χαλινό ή την φορβειά προξενεί συχνά και η χρήση του χειλεοσφιγκτήρος που κάνουν οι πεταλωτές, ενώ, επίσης συχνά, η ακαθαρσία που σωρεύεται στην ινιακή χώρα συντελούν στην ίδια συνέπεια. Ίππος αρνούµενος να «δώσει» την ρίνα ή τα ώτα του προδίδει, συχνά, κακήν «εµπειρία» από χειλεοσφιγκτήρα, εάν δε, αρνείται να

ανοίξει το στόµα προκειµένου να εισαγάγουµε το ενστόµισµα µαρτυρά ίππευση «µε βαριά χέρια» που κάποτε τον πλήγωσαν. Συνήθεις είναι και οι κακώσεις που προξενούνται στον Ίππο από ακατάλληλη σέλλα ή κακή επίσαξη. Σε αυτή την περίπτωση ο Ίππος προσπαθεί να αποφύγει την επίσαξη και προς διόρθωση του ελαττώµατος είναι απαραίτητο να ασκηθεί προσεκτική θεραπεία της κακώσεως και, κατόπιν, να αρχίσει να τοποθετείται πολύ ελαφρά η σέλλα και να σφίγγεται προσεκτικά και χαλαρό το έποχο έως ότου ο Ίππος ανακτήσει την εµπιστοσύνη του προς την διαδικασία της επισάξεως. Βεβαίως, στην περίπτωση αυτή καλό είναι να αποφεύγεται η επίσαξη σε ακατάλληλες ώρες ή όταν ο Ίππος είναι ασθενής ή νηστικός. Ωφελεί πολύ εάν αµέσως µετά την επίσαξη προσφέρεται λίγο φαγητό (κριθάρι). Ο Ιππαγωγός που θα επιχειρήσει επίσαξη δυστροπούντος Ίππου θα τον αποχωρίσει από την αγέλη αφήνοντας δίπλα του µόνον ένα ήρεµο Ίππο ο οποίος µεταδίδει την ηρεµία του στον δυστροπούντα, ενώ αναθέτει σε έναν βοηθό να απασχολεί µε χάδια τον δυστροπούντα. Σε όλη την διαδικασία που θα ακολουθήσει δεν επιτρέπεται σε κανένα άλλο πρόσωπο να προσεγγίσει. Έτσι: α . Προκειµένου περί σελλώσεως Εάν διαπιστωθεί ότι ο δυστροπών Ίππος φέρει τραύµα από την σέλλα, δεν επιχειρούµε τίποτε απολύτως µέχρι την πλήρη ίαση του τραύµατος. Όταν βεβαιωθούµε ότι το τραύµα ιάθη απολύτως τότε επιθέτουµε τα χέρια µας επάνω στη θέση του ώστε να δώσουµε στον Ίππο να αντιληφθεί την πλήρη ίαση και να ταυτίσει τα χέρια µας µε την ωφέλεια (της ιάσεως). Κατόπιν, επιχειρούµε την πρώτη επίσαξη όχι µε σέλλα αλλά µε ένα απλό υπόσαγµα του οποίου η αίσθηση θα υποκαταστήσει την αίσθηση της πραγµατικής σέλλας και, αντί επόχου, θα χρησιµοποιηθεί λινός καταζώστης. Κατά την εν συνεχεία, δεύτερη επίσαξη θα χρησιµοποιήσουµε πραγµατική σέλλα που θα τοποθετηθεί πολύ προσεκτικά επάνω σε µαλακό υπόσαγµα και θα στερεωθεί µε το έποχό της που δεν θα σφιχθεί πολύ. Είναι πιθανό ο Ίππος στη θέα και µόνον της σέλλας να ανησυχήσει συνδυάζοντάς την µε το αίτιο του κατά το παρελθόν, τραυµατισµού του. Σε µια τέτοια περίπτωση ένας βοηθός θα κλείσει ήρεµα µε τις παλάµες του τα µάτια του Ίππου ή καλύπτει ολόκληρη την κεφαλή του Ίππου µε ένα ύφασµα που θα αφαιρέσει µετά την τοποθέτηση της σέλλας. Μετά την πρώτη επιτυχηµένη επίσαξη ο Ίππος αµέσως ανταµείβεται και ακολουθεί απόσαξη. Εάν, κατά την διάρκεια της ιππεύσεως, ο Ίππος λακτίζει, ανορθώνεται ή πέφτει κατά γης, µη δεχόµενος την ιπποσκευή, ο Ιππαγωγός τον

ρυταγωγεί σε περίκλειστο Ιππευτήριο όπου θα τον συραγωγήσει κρατώντας τον συραγωγέα µε το αριστερό χέρι του ενώ θα ανυψώνει τον δείκτη του δεξιού χεριού του και προσηλώνει το βλέµµα του στους οφθαλµούς του Ίππου ώστε να αποσπά την προσοχή του Ίππου από την σέλλα. Ο τόνος της φωνής του (που θα συνοδεύει την όλη προσπάθεια) και η ταυτόχρονη χρήση του επιρρίνου θα εξουδετερώσουν κάθε τάση για λακτίσµατα, ανορθώσεις ή πτώσεις. Η εν προκειµένω συραγώγηση γίνεται όπως και στην κανονική εκπαιδευτική συραγώγηση. Ο Ιππαγωγός, κατόπιν, τοποθετεί δύο βοηθούς εκατέρωθεν του Ίππου, τον ένα στα δεξιά ώστε να συγκρατεί τον Ίππον από, τυχόν, απότοµες µετατοπίσεις αλλά και για να συνδράµει την τοποθέτηση της σέλλας, τον δε άλλο στα αριστερά για να τοποθετήσει την σέλλα. Τότε επιδεικνύει το υπόσαγµα στον Ίππο, το θέτει επάνω στον τράχηλο και σύροντάς το επάνω σ’ αυτόν το φέρει έως την θέση του συγκρατούµενο από τον εκ δεξιών βοηθό. Μετά, ο εξ αριστερών βοηθός κρατά την σέλλα µε το αριστερό χέρι του και την επιδεικνύει στον Ίππο, ενώ µε το δεξί χέρι του πιέζει ελαφρά το υπόσαγµα επιθέτοντας ελαφρώς την σέλλα επάνω σ’ αυτό, ενώ πορπούται το έποχο χωρίς να σφιχτεί. Έως εδώ το πρώτο «µάθηµα» είναι αρκετό και αµέσως ο Ίππος ανταµείβεται µε φαγητό (κριθάρι) και δέχεται χάδια. Αν και πάλι αρχίσει λακτίσµατα ή ανορθώσεις αρκούµεθα να συνεχίσουµε την συραγώγηση και είναι βέβαιο ότι σε κάποια στιγµή θα αντιληφθεί ότι είναι ανωφελής η επιµονή του προς αποφυγή της σέλλας, δεχόµενος την επίσαξη. Στην περίπτωση που πέφτει κατά γης χωρίς η προς τούτο αφορµή να είναι το υπερβολικό σφίξιµο του επόχου τον εµποδίζουµε µε την χρήση της µάστιγος και τον θέτουµε σε κυκλική κίνηση. Στην φάση αυτή δεν επιτρέπεται στους βοηθούς να φωνάζουν ή να µιλούν προς τον Ίππο και η µόνη φωνή που επιτρέπεται να ακούγεται είναι εκείνη του Ιππαγωγού. Η συνέχεια δεν είναι παρά η επανάληψη του πρώτου «µαθήµατος» µε τον βαθµιαίο περιορισµό των, αρχικώς, αυστηρών µέτρων µέχρι του σηµείου που ο Ίππος θα ανέχεται ήρεµα την επίσαξή του από τον Ιππαγωγό και µόνο. β. Προκειµένου περί χαλινώσεως Στην περίπτωση αυτή απαγορεύεται αυστηρώς και για τον οποιονδήποτε λόγο η χρήση χειλεοσφιγκτήρος. Σε πάρα πολύ σοβαρές περιπτώσεις µόνον ο Ιππιατρός µπορεί να τον χρησιµοποιήσει ή ο πεταλωτής µετά από την έγκριση Ιππιατρού. Επίσης, εν προκειµένω, δεν επιτρέπεται να ασκηθεί κανενός είδους βία παρά µόνον χάδια στην κεφαλή, άνοιγµα και πλύσιµο του στόµατος καθώς και ελαφρά

συγκράτηση της γλώσσας, η µε το χέρι µας προσφορά κριθαριού και το επαναλαµβανόµενο χάϊδεµα των αφτιών. Η χαλίνωση δεν πρέπει να επιχειρηθεί απότοµα ή βεβιασµένα! Κατ’ αρχήν θα χρησιµοποιήσουµε φορβειά , κατόπιν χαλινίσκο που θα τοποθετήσουµε την στοµίδα όχι στο στόµα αλλά στη ρίνα, ενώ, κατόπιν ενστοµίζουµε προσεκτικά και την στοµίδα. Εάν εξακολουθεί να αποστρέφεται την στοµίδα του χαλινού την απελευθερώνουµε προσωρινώς από τον ένα κρίκο της κρατώντας την εκτός του στόµατός του µέχρις ότου, «µασώντας» την στοµίδα του χαλινίσκου αποδεχθεί έστω και ακουσίως την στοµίδα του χαλινού. Σε Ίππους µε «ευαίσθητο στόµα» προτιµώνται διπλές στοµίδες υποχαλίνου, κινητές στους κρίκους. Απαγορεύεται αυστηρώς η ίππευση Ίππου αµέσως µετά από µία διορθωτική χαλίνωση που έγινε αποδεκτή. Πάντα, κατά την χαλίνωση, στεκόµαστε αριστερά του Ίππου, λαβάνουµε την στοµίδα µε τον αριστερό δείκτη και ανοίγουµε το στόµα µε τα άλλα δάκτυλα κάτω από την σιαγόνα, ενώ, µε τον δεξιό αντίχειρα διευθετούµε τα αφτιά ως προς την κορυφαία. Το ψάλιον τοποθετείται µεταξύ των δύο στοµίδων.

9. ΦΟΒΟΣ ΠΡΟΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ

Ο Ίππος είναι φορέας δύο ειδών φόβου: πραγµατικού και προσποιητού. Ο φυσικός, πραγµατικός, φόβος του Ίππου συνδέεται µε την µη εξοικείωσή του µε εικόνες που εµφανίζονται, αίφνης, εµπρός του. Οι εικόνες αυτές µπορεί να σχετίζονται µε υλικά αντικείµενα, καταστάσεις ή και ιδεατές ψευδαισθήσεις ή παραισθήσεις που επηρεάζουν όλα τα πλάσµατα. Βεβαίως, συχνά, φυσικά αίτια αυτών των καταστάσεων είναι η άγνοια, οι παθήσεις της οράσεως ή της ακοής. Οι εµπειρίες του Ίππου από το περιβάλλον στο οποίο γεννήθηκε κι έζησε είναι συντελούν σηµαντικά στην δηµιουργία φυσικού φόβου. Έτσι, ένας Ίππος ο οποίος γεννήθηκε και ζει στην αποµεµονωµένη εξοχή, είναι φυσικό να εµφανίσει συµπτώµατα φόβου µεταφερόµενος σε ένα αστικό περιβάλλον όπου αίφνης βλέπει εµπρός του ένα µεγάλο βυτιοφόρο όχηµα! Σε µια τέτοια περίπτωση η κίνησή του είναι απότοµη και ο Ιππέας αποτελεί γι αυτόν αµελητέο βάρος προκειµένου να απαλλαγεί από την εγγύτητα προς το αντικείµενο του φόβου του, λόγος κινδύνου τόσο για τον Ιππέα όσο και για τον ίδιο τον Ίππο του οποίου η λογική, εκείνη την στιγµή, παραλύει. Ακριβώς στο σηµείο αυτό είναι που οι Ιππείς αντιλαµβάνονται ότι ούτε οι ηνίες, ούτε οι κνήµες µπορούν να επιτύχουν τον οιονδήποτε έλεγχο, αλλά θα ήταν καλύτερο ο Ίππος να είχε εγκαίρως απαλλαγεί εκ του φόβου του µε ψυχοτεχνικές µεθόδους. Όταν, κάποτε, «γυρίζαµε» ένα ντοκυµαντέρ για λογαριασµό ενός ξένου

ιστορικού τηλεοπτικού διαύλου, ιππεύοντας εξωτερικά έναν ξένο Ίππο, βρέθηκα εκτοξευµένος επάνω σε έναν …τοίχο αµέσως µόλις ο Ίππος µου αισθάνθηκε τις κάµερες να τον «σηµαδεύουν» µέσα από τα δένδρα. Το λάθος ήταν δικό µου διότι παρέλειψα να τον εξοικειώσω µε τις νέες «εικόνες» των µηχανηµάτων που ο Ίππος µου δεν είχε ποτέ ξαναδεί. Αµέσως επανεφίππευσα, ωδήγησα ήρεµα τον Ίππο µου σε όλες τις κάµερες και ζήτησα από τους τεχνικούς να τον χαϊδέψουν και να του µιλήσουν και το «γύρισµα» έγινε κατά τον πλέον γρήγορο και ασφαλή τρόπο! Ο προσποιητός φόβος του Ίππου συνδέεται συχνά µε µια διάθεση «παιγνιδιού» που εκδηλώνει ώστε να εκφράζει την ζωηρότητά του ή να σφυγµοµετρά τον µέχρι τώρα άγνωστο Ιππέα του και τις «αντοχές» του. Σε κάθε περίπτωση, ο Ίππος εγκαίρως θα πρέπει να εξοικειωθεί µε κάθε στοιχείο του περιβάλλοντος µέσα στο οποίο πρόκειται να εργασθεί. Και, εάν ο Ίππος προέρχεται από διαφορετικό περιβάλλον εκείνου στο οποίο προορίζεται να ζήσει, τότε, απαραιτήτως, θα πρέπει να προηγηθεί ένα επαρκές στάδιο εξοικειώσεώς του µε το νέο περιβάλλον. Τα διάφορα στοιχεία, αντικείµενα και καταστάσεις του νέου περιβάλλοντος θα πρέπει να επιδεικνύονται ήρεµα και ήπια στον Ίππο ακόµη και µε πεζή ρυταγώγηση. ∆ηλαδή, εάν εφίππως ο Ίππος αρνείται να προσεγγίσει ένα αντικείµενο που του προξενεί φόβο, τότε, ο αναβάτης του θα πρέπει να αφιππεύσει και ρυταγωγώντας τον ηπίως να τον φέρει σε «επαφή» µε το αντικείµενο του φόβου του χ ω ρ ί ς να του ασκεί καταναγκασµό κινήσεως προς αυτό. Η άσκηση θα είναι επιτυχής για την αποενοχοποίηση του φόβου εκ του αντικειµένου εάν η ρυταγώγηση γίνει µε χαλαρό (καµπύλο) τον ρυτήρα! Αυτό θα πρέπει να επιχειρηθεί µε µεγάλη υποµονή και ποικιλία κατά την επαναληπτικότητα, µάλιστα δε και µε τον Ίππο ωθούµενο µε τα οπίσθια προς το επίµαχο αντικείµενο ώστε να το πλησιάσει έστω και εάν δε το βλέπει, µόλις δε βρεθεί πολύ κοντά τότε στρέφουµε καταλλήλως τον Ίππο ώστε να το δει ενώ τον χαϊδεύουµε ήρεµα. Κατόπιν, η άσκηση θα πρέπει να επαναληφθεί και εφίππως αρκετές φορές µέχρι σηµείου ο Ίππος να αδιαφορήσει πλήρως για το αντικείµενο που µέχρι προ τινος του προξενούσε τρόµο.

10. ΚΡΟΤΟΦΟΒΙΑ

Ο κροτοφοβικός Ίππος θα πρέπει βαθµιαίως να «συµφιλιωθεί» µε κλιµάκωση κρότων, ρυταγωγούµενος. Οι κρότοι µπορεί να είναι κρούσεις µεταλλικών αντικειµένων, πυροβολισµοί µικρών γοµώσεων πυροβόλων όπλων, πυροβολισµοί όπλων βαρέων γοµώσεων. Μία καλή εναρκτήρια άσκηση είναι κατά την διάρκεια της αρχικής προσεγγίσεώς µας στον ηρεµούντα Ίππο να κρατούµε και να κροταλίζουµε µία

πλαστική φιάλη που περιέχει µικρά χαλίκια. Στην αρχή την κροταλίζουµε διακριτικά, κατόπιν όλο και πιο έντονα. Κατόπιν, γεµίζουµε ένα τενεκεδένιο κουτάκι µε µεταλλικές µπίλιες και επαναλαµβάνουµε. Συνεχίζουµε µε κρότους πυροβόλων όπλων και καταλήγουµε εκτοξεύοντας στα εµπρόσθια και (µετά στα) οπίσθια πόδια του µεγάλους τενεκέδες προσέχοντας όµως ώστε αυτοί ποτέ να µη τον αγγίξουν! Από αυτό το σηµείο µπορούµε να αρχίσουµε να εκπαιδεύουµε τον Ίππο µας σε αδιαφορία προς εκρηγνυόµενα εµπρηστικά ανάµεσα στα πόδια του και την ανοχή καταστάσεων µάχης.

11. ∆ΗΓΜΑΤΑ (∆ΑΓΚΩΜΑΤΑ) ΚΑΙ ΛΑΚΤΙΣΜΑΤΑ (ΚΛΟΤΣΙΕΣ))

Όσο και αν φαίνεται παράξενο, ένας Ίππος που δαγκώνει και κλοτσά χαρακτηρίζεται από γενναιότητα και ισχυρή προσωπικότητα, συχνά δε και από µεγάλη αντοχή, επιβαλλόµενος στην αγέλη. Οι Ίπποι αυτοί είναι συνήθως οι επικεφαλής σε µάχιµες εξορµήσεις! Και, αυτά τα, φαινοµενικώς αρνητικά χαρακτηριστικά, ο ευφυής Ιππαγωγός µπορεί να τα αξιοποιήσει ώστε να καταλήξει σε µία διαπαιδαγώγηση Ίππου γενναίου και αξιοµάχου! Ο Ίππος που δαγκώνει και λακτίζει ξεχωρίζει από την τάση της προς τα οπίσω στροφής των αφτιών του. Αυτή η ένδειξη είναι ο «καθρέφτης» του ψυχισµού του. Εάν και τα δύο αφτιά τα τηρεί συνεχώς στραµµένα προς τα εµπρός ο Ίππος είναι γενναίος. Εάν τα στρέφει εναλλάξ άλλοτε προς τα εµπρός και άλλοτε προς τα οπίσω, ή, αν το ένα το στρέφει προς τα εµπρός ενώ το άλλο προς τα οπίσω, ο Ίππος είναι δειλός, βαρήκοος ή µύωψ. Αν τα διατηρεί συνεχώς στραµµένα προς τα οπίσω, ο Ίππος δαγκώνει και λακτίζει όντας κακότροπος. ∆εν υπάρχει κανένας λόγος ούτε τρόπος θεραπείας αυτού του ελαττώµατος! Απλώς, τους ενσταυλίζουµε εν µέσω οµοίων Ίππων, Ίππων µε τα αυτά ελαττώµατα, ώστε να αφεθούν στην ισορροπία της αναγκαστικής σχέσεώς του για να συµβιώσουν. Και θα συµβιώσουν χωρίς να ενοχλούν άλλους µη κακότροπους ΄Ιππους και χωρίς να µεταδίδουν τα συγκεκριµένα ελαττώµατα σε επιπλέον Ίππους. Εάν ο Ίππος δαγκώνει ή λακτίζει τους προσεγγίζοντες Ανθρώπους αυτό δείχνει ότι ήδη έχει αποκτήσει πικρή εµπειρία από κάποιον Άνθρωπο και στην συνδυαστική µνήµη του επανέρχεται εκείνος ο , άλλοτε, αυτουργός της κακοποιήσεώς του. Στην περίπτωση αυτή ο Ίππος αποµονώνεται από τους άλλους οµοσταύλους Ίππους και απολαµβάνει από όλους τους προσεγγίζοντες Ανθρώπους περιποιήσεις και χάδια ώστε οι νέες θετικές επιδαψιλεύσεις να επικαλύψουν την εικόνα της προηγουµένης κακοποιήσεως από τον Άνθρωπο στη µνήµη και την συνείδησή του.

Ένας Ίππος που θα διορθωθεί ως προς τα συγκεκριµένα ελαττώµατα είναι εύκολο να υποπέσει και πάλι σε αυτά εάν ο προσεγγίζων Άνθρωπος ασκήσει και πάλι σ’ αυτόν βίαιη ή αδέξια συµπεριφορά. Σε περίπτωση υποτροπής κάθε απόπειρα επαναβελτιώσεως κρίνεται µάταιη γι αυτό ο βλάξ (συνήθως) άνθρωπος θα πρέπει να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικός όταν πλησιάζει Ίππο. Κι εδώ ισχύει η παγία εντολή : «Κάτω τα ξερά σου βλάκα άνθρωπε από ένα πλάσµα που είναι πολύ δυνατότερο από σένα!».

(β) Ελαττώµατα ενσταυλισµού 12. ΑΕΡΟΚΑΤΑΠΟΣΗ

Το ελάττωµα αυτό είναι το πλέον σηµαντικό εξ εκείνων που αποκτώνται λόγω του κλειστού σταυλικού περιβάλλοντος, κάτι απολύτως ανθυγιεινό και αφύσικο που, όµως, δυστυχώς προτιµάται από τον κόσµο και πάλι, της ανόητης «δυτικής ιππασίας»! Εν προκειµένω, ο Ίππος ανοίγει ελαφρά το στόµα, συχνά, δαγκώνοντας κάποιο ξύλο της φάτνης ή της θύρας και καταπίνοντας µιας ποσότητος αέρος συνοδεύοντας την κατάποση µε µία ηχηρή ερυγή (ρέψιµο). Το ελάττωµα αυτό το οποίο ο Ίππος το επαναλαµβάνει όσο βρίσκεται στο κλειστό σταυλικό περιβάλλον, διαταράσσει την ευεξία και την ίδια την υγεία του Ίππου , ενώ αποδεικνύεται ιδιαιτέρως επιβαρυντικό κατά την ώρα της σιτίσεως και δη κριθής. Οι Ίπποι µε αυτό το ελάττωµα λόγω της εκ του στόµατος καταπτώσεως της µεγαλύτερης ποσότητος τροφής, της ατελούς µασήσεως και πέψεως, συνεπώς δε και θρέψεως, είναι κάτισχνοι και εξασθενηµένοι µε συχνές πεπτικές διαταραχές και συχνούς κολικούς, τυµπανισµούς κλπ. Το ελάττωµα αυτό είναι µεταδοτικό µέσα στο σταυλικό περιβάλλον από Ίππο σε Ίππο! Η καλύτερη θεραπεία αυτού του προβλήµατος επιτυγχάνεται µε την άφεση του ελαττωµατικού Ίππου σε διαβίωση εν ελευθερία. Πολλοί, εξ άλλου, συνιστούν πολλά και ποικίλα ως θεραπευτικά του ελαττώµατος. Ένας σηµαντικός Έλλην Ιππολόγος, ο Γεώργιος Ν. Πιλάβιος σε µία σπουδαία µελέτη του ( «Εγχειρίδιον Ιππολογίας» , Αθήναι, 1884) συνιστά µία λύση εκ της προσωπικής εµπειρίας του. Σύµφωνα µε τον συγγραφέα, ο ελαττωµατικός Ίππος αποµονώνεται από τους υπολοίπους συσταυλιζόµενους καζι τοποθετείται σε µία ιδιαίτερη θέση µέσα στον Σταύλο η οποία διαχωρίζεται µε υψηλά ξύλινα χωρίσµατα και, εκεί, προσδένεται µε πλάγιους δεσµούς ώστε να υποχρεούται να παραµένει στο κέντρο του χώρου όπου θα του χορηγείται η κριθή µέσα σε

χιλωτήρα (σακκούλα) ενώ µέσα στον συγκεκριµένο χώρο δεν θα υπάρχει κανένα στερεό αντικείµενο ώστε ο Ίππος να µη µπορεί να το δαγκώνει εξακολουθώντας την κακή συνήθειά του. Μερικοί Ίπποι έχουν τέτοια προσκόλληση σε αυτή την έξη ώστε, ακόµη και εάν ο χώρος τους δεν διαθέτει κανένα στερεό αντικείµενο, αυτοί αεροκαταπίνουν προτείνοντας το πόδι του οποίου δαγκώνουν το γόνατο (!).

13. ΑΥΤΟΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΟ∆ΙΩΝ ΕΝ ΣΤΑΣΕΙ

Πολλοί Ίπποι, παραµένοντες εν στάσει και δη εντός του Σταύλου, συνηθίζουν να στηρίζουν το ένα από τα οπίσθια πόδια τους µε τα άκρα του πετάλου επάνω στην στεφάνη του άλλου ποδιού τους. Αυτή η κακή συνήθεια επιφέρει σοβαρές βλάβες διότι, οι αµβλείες προεξοχές των πετάλων, πιέζοντας µηχανικά την απαλή κι ευαίσθητη περιοχή της στεφάνης την τραυµατίζουν. Για τους Ίππους αυτούς συνιστάται η αφαίρεση των προεξοχών των πετάλων («τακούνια») ελαττώνοντας και τους βραχίονες των πίσω πετάλων ενώ εφαρµόζουµε µία δερµάτινη προστατευτική «στεφάνη» καλύπτοντας την κυρίως στεφάνη των ποδιών.

14. ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΕΝΣΤΑΥΛΙΣΜΟ

Ένα φαινόµενο που παρουσιάζουν Ίπποι οι οποίοι ενσταυλίζονται σε κλειστό χώρο είναι οι ταλαντώσεις (της κεφαλής τους) διαµένοντες µέσα στον συγκεκριµένο χώρο. Το ελάττωµα αυτό εκτός του ότι είναι άσχηµο και θορυβώδες, µπορεί να επιφέρει στον Ίππο σοβαρές βλάβες της οράσεως και σκοτοδινιάσεις. Αντιµετωπίζεται µε βραχείες προσδέσεις στο µέσο της φάτνης εµποδίζοντας τις πλάγιες κινήσεις της κεφαλής του, ή, το κάλλιστο, τοποθετώντας τον Ίππο σε ελεύθερο σταυλισµό.

15. ΠΑΡΑΤΕΤΑΜΕΝΟΣ ΥΠΝΟΣ ΕΝ ΟΡΘΟΣΤΑΣΙΑ

Μερικοί Ίπποι συνηθίζουν να κοιµούνται όρθιοι επί παρατεταµένα χρονικά διαστήµατα, χωρίς να κατακλίνονται! Η έξη αυτή είναι επιβλαβέστατη διότι παρά τον ύπνο, ο Ίππος ουδέποτε ανακτά πλήρως τις δυνάµεις του και κάποτε, ενώ κοιµάται, πέφτει µε κίνδυνο να τραυµατισθεί από αυτή τη σφοδρή πτώση του. Το ελάττωµα αυτό προέρχεται λόγω στενότητος χώρου του Ιπποστασίου ή λόγω βραχείας προσδέσεως στη φάτνη, ενώ, θεραπεύεται µε αναστροφή των αιτίων που το προκαλούν.

16. ΚΑΤΑΠΟΣΕΙΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΛΟΓΩ ΦΑΤΝΟΛΕΙΧΙΑΣ

Στην περίπτωση αυτή ο Ίππος καταπίνει διάφορα ξένα στοιχεία (συχνά, επιβλαβή) γλύφοντας διάφορα σηµεία της φάτνης (φατνολειχία). Το ελάττωµα αυτό εκτός του ότι είναι επικίνδυνο για την πέψη αφού ο Ίππος καταπίνει διάφορα ξένα σώµατα, είναι επικίνδυνο και για τα δόντια του Ίππου αλλά και την γλώσσα του. ∆υστυχώς, εάν δε µπορούµε να σταυλίσουµε τον Ίππο εν ελευθερία, εφαρµόζουµε φίµωτρο!

17. ∆ΥΣΤΡΟΠΙΑ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΕΩΣ (ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΤΑΥΛΟ) Ή ΕΞΟ∆ΟΥ (ΑΠΟ ΤΟΝ ΖΥΓΟ)

Όταν ο Ίππος αρνείται να αποµακρυνθεί από τον Σταύλο του ή από τον ζυγό των οµοσταύλων Ίππων, το πρώτο που µαρτυρά είναι η έλλειψη εµπιστοσύνης προς τον Άνθρωπο που επιχειρεί να τον χειρισθεί. Αυτό µπορεί να µην σχετίζεται µε το συγκεκριµένο πρόσωπο που σε κάποια συγκεκριµένη στιγµή το επιχειρεί, αλλά, µπορεί να αποτελεί µία συνδυαστική ένδειξη που µαρτυρά την ταύτιση του εν λόγω ατόµου µε κάποιο άλλο που, πριν, έκανε τον Ίππο να απωλέσει την εµπιστοσύνη του προς τους Ανθρώπους, γενικώς! Αυτό το ελάττωµα επιδεινώνεται από την επιµονή αµαθών Ιππαγωγών στην δια βίας «θεραπεία» του, µε τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσµατα, κατόπιν δε αυτού, ο Ίππος επιµένει ολοένα και περισσότερο στην άρνησή του αποξενούµενος από τον Ιππαγωγό του, µε δυσµενείς επιπτώσεις τόσο στην εκπαίδευσή του όσο και στην ίδια την υγεία του! Έτσι, η εκπαίδευση ενός νεολέκτου Ίππου υποχρεωτικώς θα πρέπει να περιλαµβάνει και το «µάθηµα» της «εξόδου από τον ζυγό», δηλαδή της απρόσκοπτης αποµακρύνσεώς του από τον Σταύλο και την παράταξη ή αγέλη των οµοσταύλων Ίππων. Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι εκτός της δυστροπίας αποµακρύνσεως (είτε εκ του Σταύλου, είτε εκ του ζυγού, είτε και εκ των δύο) δυνατόν να προκύψουν επιπλέον συνδυαστικά προβλήµατα τα οποία θα πρέπει να αντιµετωπίζονται κατά προτεραιότητα. ∆ηλαδή, ο Ίππος πιθανόν να δυστροπεί στην αποδοχή της ιπποσκευής ενώ ταυτοχρόνως αρνείται να αποµακρυνθεί εκ του Σταύλου. Σε µια τέτοια περίπτωση θα πρέπει πρώτα να εκπαιδευθεί στην αποδοχή της ιπποσκευής και κατόπιν στην αποµάκρυνση εκ του Σταύλου. Η τήρηση αυτών των αυτονόητων προτεραιοτήτων αποτελεί προϋπόθεση ορθής εκπαιδεύσεως του Ίππου και διορθώσεως των ελαττωµάτων του.

∆υστροπία αποµακρύνσεως από τον Σταύλο \ Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει καθηµερινώς ο Ίππος να εξέρχεται του Σταύλου, ρυταγωγούµενος ηπίως. Εάν αντί της ρυταγωγήσεως επιχειρηθεί η ίπευσή τους από αµαθή Ιππέα το ελάττωµα θα επιδεινωθεί. Έτσι προτιµάται η καθηµερινή, ήπια, ρυταγώγηση που θα διασκεδάσει τις όποιες ανησυχίες του Ίππου επαναποκαθιστώντας την εµπιστοσύνη του προς τον Ιππαγωγό του. Όµως, τα «πράγµατα» µπορεί να µην είναι τόσο εύκολα σε µερικές περιπτώσεις. Όταν η άρνηση αποτελεί µία ήπια, στιγµιαία, εκδήλωση, τότε, καλύτερα να παραβλέπεται. Συνιστάται, οι πρώτες έξοδοι από τον Σταύλο να επιχειρηθούν µε τον Ίππο ρυταγωγούµενο είτε πεζή, είτε από έφιππο Ιππέα. ∆εν συνιστάται επ ουδενί να επιχειρηθεί πρώτη έξοδος από τον Σταύλο µε ιππευόµενο τον δυστροπούντα Ίππο διότι θα επιδεινωθεί το ελάττωµά του. Εξερχόµενος ο Ίππος του Σταύλου θα πρέπει να απολαµβάνει ιδιαιτέρων περιποιήσεων. Ελεύθερη βοσκή σε ένα παρακείµενο χώρο, χάδια και χαλαρωτική ιπποκοµία, θα τον κάνουν να συνδυάσει την έξοδο από τον Σταύλο µε ευχάριστες εµπειρίες. Κατ’ αυτές τις εξόδους δεν συνιστάται η υποβολή του Ίππου σε οποιανδήποτε εργασία! Όταν επιτευχθεί η έξοδος ιππευοµένου του Ίππου, ο Ιππέας θα πρέπει να αφιππεύει συχνά και να του παρέχει στιγµές χαλαρώσεως. Όταν, πλέον, ο Ίππος εξέρχεται µε εµπιστοσύνη εκτός Σταύλου ιππευόµενος, ο Ιππέας του θα πρέπει να τον αποµακρύνει σε κάθε έξοδο ολοένα και περισσότερο εκ του Σταύλου ώστε να τον εθίζει ολοένα και σε µεγαλύτερη αποµάκρυνση. Μετά από αυτές τις ολοένα επιµηκυνόµενες αποµακρύνσεις, η επιστροφή θα γίνεται επί ίχνους καθέτου προς το σηµείο του Σταύλου και µε συνεχείς αφιππεύσεις και διαµεσολαβήσεις πεζή ρυταγωγήσεων, µε τελική άφιξη εφίππως βάδην στον Σταύλο. Πάντα, αυτές τις διαδροµές τις κάνουµε σε έδαφος µαλακό, µη πετρώδες, χωρίς στενωπούς ή άλλα σηµεία που µπορεί να προξενήσουν φόβο ή ανασφάλεια στον Ίππο, ενώ προτιµώνται εδάφη αµµώδη ή οργωµένα που παρέχουν εµπιστοσύνη στον Ιππέα για την περίπτωση πτώσεως. Όταν ο ιππευόµενος Ίππος βρεθεί µακράν του Σταύλου ο Ιππέας τον στρέφει επί µεγάλου κύκλου και εκτελεί τροχασµό ή καλπασµό επί 5 ή 6 στροφές µικραίνοντας τον κύκλο στο ελάχιστο. Κατόπιν, µε βάδην επ αυθείας κινείται προς κατεύθυνση αντίθετη εκείνης του Σταύλου. Στο σηµείο αυτό ο Ίππος, εκτελώντας τους συνεχείς κύκλους, έχει χάσει τον προς τον Σταύλο προσανατολισµό του, κινείται χαλαρός προς την κατεύθυνση που του υποδεικνύει ο Ιππέας του. Μετά από κάθε επιτυχή διάνυση 300 µέτρων, ο Ιππέας ανταµείβει

τον Ίππο και η καλύτερη ανταµοιβή είναι η άµεση αφίππευση και η οδήγηση του Ίππου ρυταγωγούµενου στον Σταύλο. ∆υστροπία εξόδου από τον ζυγό Η τακτική της διορθώσεως αυτού του ελαττώµατος βασίζεται στις Αρχές της Ιππασίας κι έτσι, ποτέ δεν θα επιχειρήσουµε να βελτιώσουµε έναν Ίππο ο οποίος αρνείται να εξέλθει του ζυγού εάν αυτός ο Ίππος δεν έχει διδαχθεί τις Αρχές της Ιππασίας και δεν έχει µάθει να υπακούει στα ιππαστικά µέσα! Ακόµη, στην προκειµένη περίπτωση, συγχωρείται η χρήση καθοδηγητικής και όχι τιµωρητικής µάστιγος εκ των όπισθεν. Προς διόρθωση αυτού του ελαττώµατος σχηµατίζουµε ζυγό από τρεις Ίππους εκ των οποίων ο µεσαίος είναι ο υπό διόρθωση. Κατά την στιγµή που ο ζυγός κινείται συντεταγµένος προς τα εµπρός, επιχειρείται η αραίωσή του και ο ελαττωµατικός Ίππος ενθαρρύνεται να κατευθυνθεί παρορµητικώς προς τα εµπρός. Αρχικώς θα προηγείται επί αρκετή ώρα κατά µία «κεφαλή» και µόνον, ενώ βαθµιαίως θα πιέζεται ώστε να τεθεί επί κεφαλής των άλλων δύο και όταν επιτευχθεί η εκ του ζυγού αποµάκρυνσή του θα πρέπει να ανταµείβεται αφιππευόµενος και ρυταγωγούµενος πεζή στον Σταύλο. Προσοχή: συχνές επαναλήψεις αυτής της µεθόδου σε εξωτερική ίππευση επιφέρουν άριστο αποτέλεσµα, ενώ, θα πρέπει να αποφεύγεται πάση θυσία η προς λοξή κατεύθυνση οδήγηση του Ίππου.

18. ΕΝΤΟΝΟΙ ΕΝΣΤΑΥΛΙΣΜΟΥ

ΧΡΕΜΕΤΙΣΜΟΙ

ΚΑΤΑ

ΤΗΝ

∆ΙΑΡΚΕΙΑ

ΤΟΥ

Όσο και εάν είναι αδιάφορο ένα τέτοιο ελάττωµα για έναν πολιτικόιδιωτικό Ίππο, εν τούτοις θεωρείται πολύ σοβαρό για έναν πολεµιστήριο στρατιωτικό Ίππο διότι, έτσι, µπορεί να αποκαλύψει την θέση φιλίου καταυλισµού στον εχθρό. Το ελάττωµα αυτό προξενείται είτε από τις επιδράσεις του οργασµού (οπότε, ο Άνθρωπος δεν µπορεί να παρέµβει) είτε από τις συνθήκες της µονώσεως κατά τον ενσταυλισµό όταν ο Ίππος αισθάνεται µοναξιά την οποία επιχειρεί να διασκεδάσει επικοινωνώντας δια φωνής µε άλλους οµόσταυλους. Στην περίπτωση χρεµετισµών λόγω σταυλικής µονώσεως, ο Ίππος θα πρέπει να ιππεύεται πολύ πιο συχνά από συγκεκριµένο Ιππέα ώστε στο πρόσωπο του Ιππέως του να «ανακαλύπτει» την συντροφιά του. Βαθµιαίως οι χρεµετισµοί θα µειωθούν.

(γ) Ελαττώµατα Ιππεύσεως 19. ΑΦΗΝΙΑΣΜΟΣ

Οι αφηνιασµοί αποτελούν αντιδράσεις, κυρίως, των θερµόαιµων Ίππων οι οποίοι χαρακτηρίζονται από πολύ «ευαίσθητο» στόµα. Οι Ίπποι αυτοί ανέχονται ελάχιστα τις στοµίδες των χαλινών, αλλά, υπάρχουν επίσης Ίπποι οι οποίοι δεν ανέχονται τις κνήµες των Ιππέων , τα µαστίγια, τις εγκεντρίδες αλλά και τα έποχα! Όλοι αυτοί υπόκεινται σε ενδεχόµενο αφηνιασµού, κάτι που σηµαίνει ανεξέλεγκτο προς τα πρόσω καλπασµό φυγής. Όταν ιππευθεί ένας τέτοιος Ίππος αισθάνεται διάθεση άµεσης απαλαγής από την ίππευση και πασχίζει να απαλλαγεί αµέσως όχι µόνο από αυτήν αλλά από τον αναβάτη του. Έτσι επιδιώκει την πτώση του αναβάτου ώστε, απαλλασσόµενος από αυτόν να απαλλαγεί από την ίππευση. Κατά την προσπάθειά του αυτή, ο Ίππος, ορµώντας ακάθεκτος προς τα εµπρός χωρίς να σταθµίζει ούτε καν τις αντοχές του, εκτίθεται σε ολέθριο κίνδυνο µη επιτρέποντας, µετά από ένα µήκος απέλπιδος καλπασµού, την οξυγόνωση των πνευµόνων του και καταλήγοντας από «σκάσιµο». Βεβαίως, ο αφηνιασµός παρατηρείται και σε ψυχρόαιµους Ίππους οι οποίοι, παρά την φυσική φλεγµατικότητά τους, µπορεί να τροµάξουν ή να αιφνιδιασθούν. Η κατάσταση του αφηνιασµού παρασύρει τον αναβάτη σε συνεχή έλξη των ηνιών, ενώ ο Ίππος υποτροχάζοντας δεν προσφέρεται για τις ανάγκες µιας οµαλής Ιππασίας. Και αυτός ο παρατεταµένος υποτροχασµός είναι εξίσου επιβλαβής για τον ίδιο τον Ίππο και τα πόδια του. Προς ανάσχεση του αφηνιασµού, επιχειρούµε την διατάραξη του ευθύγραµµου καλπασµού και την µετατροπή του σε καµπύλη. Έτσι, βαθµιαίως και χωρίς πανικόβλητες ενέργειες, µετατρέπουµε τον ευθύγραµµο καλπασµό του Ίππου σε καµπύλο του οποίου την εξωτερική διάµετρο, σιγά-σιγά, περιορίζουµε µέχρι σηµείου ο Ίππος να ακινητοποιηθεί στο τέρµα µιας σπειροειδούς κινήσεως της οποίας η καµπυλότητα εξαναγκάζει σε µείωση της ταχύτητος.

20. ΑΝΟΡΘΩΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΙΠΠΕΥΣΗ

Η ανορθωτική αντίδραση του Ίππου η οποία είναι εξαιρετικώς επικίνδυνη τόσο για τον ίδιο όσο και για τον Ιππέα, προέρχεται από την ισχυρή ανυψωτική έλξη των ηνιών και την µετατόπιση του κέντρου βάρους του προς τα πίσω, ή από αστάθµητες συµπεριφορικές τάσεις συνυφασµένες µε την εκάστοτε ψυχολογία του.

Η ισχυρή ανυψωτική έλξη των ηνιών µπορεί να είναι στιγµιαία, οπότε παραβλέπεται, ή συχνή στην περίπτωση ελαττωµατικών χειρών Ιππέως οπότε τα χέρια πρέπει το ταχύτερο να διορθωθούν πριν καταστεί η ανορθωτική τάση του Ίππου πάγιο ελάττωµα αυτού. Εάν σε κάποια στιγµή η αδεξιότητα ενός Ιππέως προκαλέσει ανόρθωση του Ίππου, υπάρχει το ενδεχόµενο ο Ιππέας να φοβηθεί τον Ίππο του µε αποτέλεσµα να εγκαταλείπει τις ηνίες και τον εαυτό του στην διάθεση του Ίππου έτσι που ο Ίππος να ανακαλύπτει έναν τρόπο ώστε να αποφεύγει την εργασία και να ρίχνει, τελικώς και τον αναβάτη του. Έτσι ο Ίππος, από λάθος και πάλι του Ανθρώπου, εξελίσσεται σε ένα πλάσµα επικίνδυνο για κάθε αναβάτη! Προς αποφυγή µιας τέτοιας εξελίξεως, µετά από µία ανόρθωση που επήλθε από λάθος χειρισµού, ο Ίππος θα πρέπει να ιππεύεται από άλλον αναβάτη µε ελαφρές µεν αλλά αποφασιστικές χείρες ώστε να επαναφέρεται οµαλώς και πάλι σε υποχειριασµό. ∆εν υπάρχουν Ίπποι οι οποίοι να χαρακτηρίζονται ως «αδιόρθωτοι» κατά το ελάττωµα της ανορθώσεως εάν εγκαίρως αναληφθούν από Ιππείς ψύχραιµους και ικανούς να τους επαναφέρουν. Πέραν των καθαρών ανορθώσεων, παρατηρούµε και ψευδοανορθώσεις (ελαφρές ανορθώσεις) Ίππων που προσπαθούν να µετριάσουν ή και να απαλλαγούν από την επαφή του στόµατός τους µε τις χείρες του Ιππέως µέσω των ηνιών και, εάν ο Ιππέας σε κάποια στιγµή, επιχειρώντας κάποιον χειρισµό, χάσει την επαφή του µε το στόµα του Ίππου, τότε, ακουσίως ευνοεί ανορθωτικές τάσεις στον Ίππο του µε συνέπεια ο τελευταίος να το αντιληφθεί και να το εκµεταλλευθεί ανορθούµενος. Όταν ο Ίππος ανορθώνεται τίθεται ο ίδιος και ο αναβάτης του σε µία εξαιρετικώς επικίνδυνη κατάσταση ασταθείας µε κίνδυνο ανατροπής και βίαιης προσκρούσεως των κεφαλών Ίππου και αναβάτου επί του εδάφους. Η προς τα πίσω πτώση επέρχεται είτε διότι οι πίσω πόδες του Ίππου είναι ανίσχυροι να υποβαστάξουν ολόκληρο το βάρος Ίππου και Ιππέως, είτε διότι ο ίδιος ο Ιππέας εκ λάθους, στηριζόµενος στις ηνίες, συνεχίζει να τις έλκει καθ’ ην στιγµή ο Ίππος βρίσκεται κατακόρυφα ανορθωµένος. Για τους ψευδοανορθούµενους Ίππους χρειάζεται πλέον αποτελεσµατική χρήση των βοηθηµάτων και αποφυγή της απωλείας επαφής µε το στόµα τους, όσους δε εξ αυτών επιχειρούν να εξελιχθούν σε «κυρίους» των ηνιών είτε µε καταβίβαση είτε µε αναβίβαση της κεφαλής, αντιµετωπίζουµε µε παθητική ενέργεια των ηνιών, δηλαδή, µε την στήριξη των πυγµών µας επάνω στον τράχηλο κοντά στην ακρωµία, κρατώντας τις ηνίες εξισωµένες και τεντωµένες σταθερώς. Στην περίπτωση ιππεύσεως µε τετράδα ηνιών (Χαλινός Κέλητος) κρατούµε σταυροειδώς τις ηνίες του χαλινού, δηλαδή, την δεξιά ηνία του χαλινού

στο αριστερό χέρι και την αριστερή στο δεξί, ενώ κανονικώς κρατούµε τις ηνίες του υποχαλίνου. Για την παγία αντιµετώπιση αυτού του επικίνδυνου ελαττώµατος, φροντίζουµε να εφαρµόσουµε σταθερό έλεγχο ο οποίος θα υποχρεώσει τον Ίππο σε δραστική κίνηση προς τα εµπρός, φέροντας το κέντρο βάρους του προς το έµπροσθεν του Ιππέως τµήµα. Εάν, παρά ταύτα, ο Ίππος ανθίσταται στην προς τα εµπρός κίνηση, τότε, επιχειρούµε να τον στρέψουµε επί τόπου ώστε να εξουδετερώσουµε τις δυνάµεις που συγκεντρώνει για να ανορθωθεί. ∆ηλαδή, του διαταράσσουµε την ανορθωτική ισορροπία, υποχρεώνοντάς τον να παραµείνει επί του εδάφους. Εν προκειµένω, υποβοηθητική είναι και η χρήση ανασπάστου το οποίο προκαθορίζει την θέση του ακρορρινίου, κάτι όµως το οποίο δεν είναι ό,τι καλύτερο διότι λειτουργεί εκβιαστικώς στην ψυχολογία του Ίππου και δεν τον διορθώνει παρά µόνον προσκαίρως.

21. ΑΝΩΜΑΛΙΕΣ ΒΗΜΑΤΙΣΜΩΝ

Όπως είναι γνωστό, ο Ίππος κινούµενος κατανέµει το βάρος του µεταξύ των τεσσάρων ποδών του. Τα εµπρόσθια πόδια τον υποστηρίζουν ενώ τα οπίσθια τον ωθούν. Κατά τον αρµονικό βηµατισµό, κάθε πόδι κινείται κατά µία συγκεκριµένη σχέση προς τα υπόλοιπα πόδια προκειµένου να τηρείται η ισορροπία του Ίππου, κάθε δε, διαταραχή αυτής της σχέσεως αποτελεί ένδειξη ανωµαλίας του βηµατισµού. Αυτή η σχέση κινήσεως των ποδιών χαρακτηρίζει και το είδος του βηµατισµού, ενώ διακρίνουµε ορθούς και µη ορθούς βηµατισµούς. Οι ορθοί βηµατισµοί είναι τρεις: το βάδην (au pas), ο τροχάδην (au trot) και ο καλπασµός (au gallop). Λέγονται δε «ορθοί» διότι από τον τρόπο µε τον οποίο διασταυρώνονται τα πόδια γίνεται ανάλογη κατανοµή του φόρτου εργασίας στο καθένα από αυτά, µε το ευεργετικό αποτέλεσµα η κόπωση να κατανέµεται εξίσου και να µην επιβαρύνεται κανένα από αυτά περισσότερο των άλλων. Οι πόδες του Ίππου, κατά ζεύγη διακρίνονται σε «δίποδα». Έτσι, «δεξιό πλάγιο δίποδο» ονοµάζουµε τους δύο δεξιούς πόδες, εµπρόσθιο και οπίσθιο. «Αριστερό πλάγιο δίποδο» ονοµάζουµε τους δύο αριστερούς πόδες, εµπρόσθιο και οπίσθιο. «∆εξιό διαγώνιο δίποδο» ονοµάζουµε τον δεξιό εµπρόσθιο πόδα και τον αριστερό οπίσθιο. «Αριστερό διαγώνιο δίποδο» ονοµάζουµε τον αριστερό εµπρόσθιο πόδα και τον δεξιό οπίσθιο. Όταν ο Ίππος παραµένει σε στάση «προσοχής», το βάρος του κατανέµεται εξίσου µεταξύ των τεσσάρων ποδών του, ενώ, όταν

παραµένει σε στάση «αναπαύσεως» διατηρεί απηλλαγµένο βάρους τον ένα εκ των οπισθίων ποδών του. Σε κάθε είδος βηµατισµού δίδεται αντίστοιχη ονοµασία µε βάση την σειρά που κάθε ένα από τα πόδια ακολουθεί όταν πατά επί του εδάφους. Η σειρά αυτή της επαφής και των τεσσάρων ποδών επί του εδάφους παράγει συγκεκριµένο κρότο που, υπολογίζοντας τον αντίστοιχο χρόνο, µας βοηθά να προσδιορίσουµε το είδος του βηµατισµού, χωρίς να χρειάζεται να βλέπουµε τον κινούµενο Ίππο. Συγκεκριµένα: Βάδην ή τετραποδισµός Ένας ολόκληρος βηµατισµός Ίππου σε βάδην απαιτεί από ένα πάτηµα κάθε ποδός στο έδαφος, δηλαδή, τέσσερα πατήµατα. Κάθε πάτηµα αντιπροσωπεύει έναν χρόνο, άρα, ένα βήµα σε βάδην αποτελείται από 4 χρόνους. Για να µετρήσουµε ένα βήµα σε βάδην αρχίζουµε να µετράµε από οποιοδήποτε πόδι, αλλά προτιµάται κατά κανόνα το εµπρόσθιο αριστερό πόδι. Ας υποθέσουµε ότι αρχίζουµε να µετράµε έναν βηµατισµό βάδην αρχίζοντας από το αριστερό εµπρόσθιο πόδι, τότε θα έχουµε κατά σειρά : εµπρόσθιο αριστερό, οπίσθιο δεξιό, εµπρόσθιο δεξιό, οπίσθιο αριστερό. Όταν ο Ίππος ξεκινά το βάδην, σηκώνει πρώτα εκείνο το πόδι που υποστηρίζει µικρότερο βάρος, συνεχίζει δε µε απλούς διαγώνιους διασκελισµούς. Όταν ο Ίππος βαδίζει επί κύκλου Ιππευτηρίου, ονοµάζουµε «εσωτερικά πόδια» εκείνο το πλάγιο δίποδο που βρίσκεται προς το εσωτερικό (κέντρο) του Ιππευτηρίου. Όταν λέµε «βάδην δεξιά» εννοούµε ότι ο Ίππος βαδίζει µε το πλάγιο δεξιό δίποδο προς το εσωτερικό (κέντρο) του Ιππευτηρίου. Όταν, κατά το βάδην ενός Ίππου, τα ίχνη των οπισθίων ποδιών πατούν επί των ιχνών των εµπροσθίων ποδιών, τότε το βάδην λέγεται «κανονικό» και αποτελεί δείγµα άρτιας διαπλάσεως του Ίππου και ένδειξη καλής ευσταθείας. Στο βάδην αυτό ο Ίππος διανύει 110 µέτρα ανά λεπτό ώρας. Αντιθέτως, «βραχύ» λέγεται το βάδην ενός Ίππου όταν τα ίχνη των οπισθίων ποδιών πατούν πίσω από τα ίχνη των εµπροσθίων ποδιών του, ενώ, «επίµηκες» λέγεται το βάδην ενός Ίππου του οποίου τα ίχνη των οπισθίων ποδιών του υπερβαίνουν τα ίχνη των εµπροσθίων ποδιών του. Τροχάδην ή διποδισµός Κατά τον τροχαστικό βηµατισµό και τα τέσερα πόδια του Ίππου πατούν σε δύο χρόνους έτσι που να παράγονται δύο, µόνον, κρότοι. Κάθε ένας από τους παραγόµενους χρόνους είναι το αποτέλεσµα της κινήσεως καθενός από τα διαγώνια δίποδα του Ίππου που πατούν εναλλάξ. Όταν ο Ιππέας δέχεται στην έδρα του και τις δύο κρούσεις από

τις δύο αντίστοιχες κινήσεις των διαγωνίων διπόδων επί του εδάφους, τότε το τροχάδην λέγεται «εδραίο», ενώ, όταν ο Ιππέας ανυψούται εναλλάξ δεχόµενος µόνο τη µία κρούση, τότε το τροχάδην λέγεται «ανακουφιστικό». «∆εξιό ανακουφιστικό τροχάδην» ονοµάζεται εκείνο κατά το οποίο ο Ιππέας δέχεται την κρούση που παράγει το δεξιό διαγώνιο δίποδο πατώντας στο έδαφος, ενώ, «αριστερό ανακουφιστικό τροχάδην», ονοµάζεται το αντίθετο. Η αυξοµείωση του τροχάδην παράγει τον «επιµήκη τροχασµό» ή, αντιστρόφως, τον «βραχύ τροχασµό». Κατά το κανονικό τροχάδην ο Ίππος διανύει 240 µέτρα ανά λεπτό ώρας. Αυτός είναι και ο πλέον ενδεδειγµένος ρυθµός ώστε ο Ίππος να διανύει µεγάλες αποστάσεις χωρίς υπερβολική εξάντληση των δυνάµεών του. Καλπασµός ή τριποδισµός Ο καλπασµός είναι ο πλέον ταχύς βηµατισµός αλλά και ο κοπιωδέστερος για τον Ίππο. Σε κάθε βήµα απαιτεί τρεις χρόνους. Για να µετρήσουµε τους χρόνους του καλπασµού αρχίζουµε να µετρούµε από την κρούση (πάτηµα) ενός από τα οπίσθια πόδια. Επί παραδείγµατι, αρχίζοντας από το οπίσθιο αριστερό πόδι παρατηρούµε την εξής σειρά : οπίσθιο αριστερό πόδι, αριστερό διαγώνιο δίποδο, εµπρόσθιο δεξιό πόδι, οπότε, βλέπουµε ότι προηγούνται τα δεξιά πλάγια πόδια των αριστερών και ο καλπασµός µας είναι «δεξιός». Αντιστρόφως, αν ο καλπασµός ξεκινά από το οπίσθιο δεξιό πόδι, συνεχίζεται µε το δεξιό διαγώνιο δίποδο και καταλήγει µε το εµπρόσθιο αριστερό πόδι τότε ο καλπασµός λέγεται «αριστερός» διότι τα αριστερά πλάγια πόδια προηγούνται των δεξιών. Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι ο ενδεδειγµένος καλπασµός πρέπει να είναι «δεξιός» εάν ο Ίππος διαγράφει κυκλική πορεία προς τα δεξιά και «αριστερός» εάν διαγράφει κυκλική πορεία προς τα αριστερά. Προκειµένου να καλπάσει αντιθέτως χρειάζεται εξάσκηση στην Υψηλή Ιππασία, διαφορετικά διατρέχει κίνδυνο πτώσεως από διασταύρωση των ποδών του σε κάποιαν από τις γωνίες του Ιππευτηρίου. Υπό κανονικό καλπασµό εντός Ιππευτηρίου ο Ίππος διανύει 340 µέτρα ανά λεπτό της ώρας, ενώ, σε επιµήκη εξωτερικό καλπασµό ο Ίππος διανύει 440 µέτρα ανά λεπτό της ώρας. Η ταχύτητα του επιµήκους καλπασµού (440 m/min) είναι και η ταχύτητα επελάσεως η οποία εξαντλεί γρήγορα τον Ίππο, λόγος για τον οποίο θα πρέπει να διαρκεί όσο γίνεται λιγότερο. Κατά τον καλπασµό, τα µέλη που κοπιάζουν και υποφέρουν περισσότερο είναι εκείνα που µετρούν ανά ένα έναν χρόνο, δηλαδή, εκείνα που σηµειούν τον α’ και τον γ’ χρόνο.

Ελαττωµατικοί βηµατισµοί Ήδη, προεξετέθη το πλαίσιο των τριών βηµατισµών του Ίππου. Κάθε απόκλιση από το παραπάνω πλαίσιο, συνιστά ακανόνιστο, δηλαδή, ελαττωµατικό βηµατισµό. Οι ακανόνιστοι βηµατισµοί αποτελούν συνέπειες είτε κακής σωµατικής διαπλάσεως του Ίππου (εκ γενετής), είτε κακής ιππεύσεως από αδέξιους Ιππείς (επικτήτως). Οι συνηθέστεροι ελαττωµατικοί βηµατισµοί είναι: (α) Όταν ο Ίππος καλπάζει τα οπίσθια πόδια του ενώ τροχάζει τα εµπρόσθια, ή, καλπάζει τα εµπρόσθια πόδια του ενώ τροχάζει τα οπίσθια και, (β) Όταν σε ίππευση επί κύκλου προς τα δεξιά καλπάζει οµαλώς µε τα εµπρόσθια πόδια του προς τα δεξιά, ενώ µε τα οπίσθια πόδια του καλπάζει προς τα αριστερά. Όταν σε ίππευση επί κύκλου προς τα αριστερά καλπάζει οµαλώς µε τα εµπρόσθια πόδια του προς τα αριστερά, ενώ, µε τα οπίσθια πόδια του καλπάζει προς τα δεξιά. Όταν σε ίππευση επί κύκλου προς τα δεξιά καλπάζει οµαλώς µε τα οπίσθια πόδια του προς τα δεξιά, ενώ, µε τα εµπρόσθια καλπάζει προς τα αριστερά. Όταν σε ίππευση επί κύκλου προς τα αριστερά καλπάζει οµαλώς µε τα οπίσθια πόδια του προς τα αριστερά, ενώ µε τα εµπρόσθια πόδια του καλπάζει προς τα δεξιά. Στην περίπτωση των τεσσάρων προαναφερθεισών περιπτώσεων ο Ίππος βαίνει εσφαλµένως, ή, κινείται διεστικώς. Θεωρούµε, δε, ότι ο Ίππος «καλπάζει αντιθέτως» όταν σε ίππευση επί κύκλου προς τα δεξιά καλπάζει κανονικώς µε τα τέσσερα πόδια προς τα αριστερά, ή, όταν σε ίππευση επί κύκλου προς τα αριστερά καλπάζει κανονικώς µε τα τέσσερα πόδια προς τα δεξιά. ∆ιορθωτικοί χειρισµοί Η έξοδος ενός Ίππου σε κανονικό βηµατισµό αποτελεί αντικείµενο της κυρίας εκγυµνάσεως του Ίππου, ταυτοχρόνως δε και ύλη του παρόντος επιµέτρου. Βασική προϋπόθεση διορθώσεως ελαττωµατικού βηµατισµού είναι η εκ µέρους του Ιππέως ασφαλής αίσθηση των κανονικών βηµατισµών εκ του καθίσµατός του και όχι, απλώς, εκ του εδάφους. Για να µπορέσουµε να επαναφέρουµε τον Ίππο σε κανονικό καλπασµό θα πρέπει να ξέρουµε µε ποια βοηθήµατα ο Ίππος εισέρχεται σε αυτόν. Τα βοηθήµατα είναι οι δύο κνήµες, οι δύο ηνίες και το βάρος του σώµατος του Ιππέως τα οποία αποτελούν και τα µέσα «επικοινωνίας» µε τον Ίππο καθ’ όλη την διάρκεια της ιππεύσεως. Ανά πάσα στιγµή, καθένα από τα προαναφερθέντα βοηθήµατα, αναλόγως του χειρισµού του, φέρνει συγκεκριµένο αποτέλεσµα. Έτσι, «δεξιό

διαγώνιο βοήθηµα» ονοµάζουµε την συνδυαστική επενέργεια της δεξιάς ηνίας µε την αριστερή κνήµη και «αριστερό διαγώνιο βοήθηµα» ονοµάζουµε την συνδυαστική επενέργεια της αριστερής ηνίας µε την δεξιά κνήµη. Προκειµένου να εξέλθει ο Ίππος σε κανονικό καλπασµό, π.χ., προς τα δεξιά, ενεργούµε µε το δεξιό διαγώνιο βοήθηµα ως εξής: ιππεύουµε επί του στίβου του Ιππευτηρίου όπου ο Ίππος, επάνω σε κάθε γωνία, ασυναισθήτως προετοιµάζεται να κάµψει το σώµα του εν είδει τόξου ώστε να ευκολυνθεί να στρέψει προς τα δεξιά και, ακριβώς σε αυτό το σηµείο, έλκουµε λίγο την δεξιά ηνία του υποχαλίνου έτσι ώστε χωρίς να µεταβάλουµε την κάµψη του τραχήλου (ο οποίος µαζύ µε την σπονδυλική στήλη του Ίππου αποτελεί µέρος του τόξου) να φέροµε το ακρορρίνιο τόσο δεξιά ώστε να µπορούµε να δούµε τον βολβό του δεξιού οφθαλµού του Ίππου. Ταυτοχρόνως, η αριστερή κνήµη µας πιέζει ισχυρότερα λίγο πίσω από το έποχο, ενώ το αριστερό διαγώνιο βοήθηµα (αριστερή ηνία, δεξιά κνήµη) υποστηρίζει παθητικώς (παραµένει σταθερά αδρανές). Το βάρος του σώµατος του κορµού µας φέρεται επί του αριστερού γλουτού του Ίππου προκειµένου να ελαφρύνουµε το εµπρόσθιο αριστερό πόδι του διότι αυτό το πόδι θα πρέπει να υψωθεί πρώτο ώστε να αρχίσει ο κανονικός προς τα δεξιά καλπασµός. Έτσι ο Ίππος αναγκάζεται να υπαγάγει τα πίσω πόδια του κάτω από το σώµα του και να τεθεί σε ώθηση καλπασµού. Η ώθηση µε την αριστερή κνήµη ωθεί τον Ίππο σε έξοδο καλπασµού κανονικώς προς τα δεξιά. Προκειµένου περί καλπασµού προς τα αριστερά, επενεργούµε αντιθέτως. Αποµένει στον ίδιο τον Ιππέα να αναπτύξει την αίσθησή του ώστε να αντιλαµβάνεται το ακριβές σηµείο κατά το οποίο µπορεί να δώσει αποτελεσµατική εντολή προκειµένου ο Ίππος του να εξέλθει επί καθωρισµένης κατευθύνσεως καλπαστικού κύκλου. Γενικώς, αυτή η κατάλληλη στιγµή είναι όταν ο Ίππος τροχάζει και πατά το αριστερό διαγώνιο δίποδο για έξοδο σε καλπασµό προς τα δεξιά και όταν πατά το δεξιό διαγώνιο δίποδο για έξοδο σε καλπασµό προς τα αριστερά. Προκειµένου για «εναέρια αλλαγή καλπασµού», δηλαδή, προκειµένου να αλλάξουµε την καλπαστική διεύθυνση ενώ ο Ίππος ήδη καλπάζει, επιλέγουµε τον γ’ χρόνο, ολίγο προ της αιωρήσεως, ώστε να επενεργήσουµε. Για την επαναφορά σε κανονικό καλπασµό από αντίθετο ή διεστηκότα καλπασµό µεταχειριζόµαστε τα ίδια βοηθήµατα και επενεργούµε αναλόγως επιλέγοντας την, ως άνω, κατάλληλη στιγµή. Στην περίπτωση αυτή το καλύτερο είναι να µεταπίπτουµε σε τροχασµό και να επιχειρούµε κανονική καλπαστική έξοδο εκ νέου.

22. ΑΝΗΣΥΧΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΙΠΠΕΥΣΗ

Μιλώντας για «ανησυχία κατά την ίππευση» εννοούµε µία σειρά καταστάσεων δυστροπίας (ελαττωµάτων) του Ίππου που λαµβάνουν χώρα σε διάφορες φάσεις της ιππεύσεως από την εφίππευση έως την αφίππευση. Εάν ο Ίππος εκλακτίζει κατά την εφίππευση Αν ο Ίππος αντιδρά µε εκλακτίσεις κατά την στιγµή που ο Ιππέας επιχειρεί να εφιππεύσει, διαχωρίζουµε τον Ίππο από τους λοιπούς και τον οδηγούµε, µε στοµίδα υποχαλίνου και ρυταγωγέα, στο Ιππευτήριο του οποίου το έδαφος είναι µαλακό. Εδώ επιχειρούµε και πάλι εφίππευση µε την βοήθεια µόνον του ρυτήρος και ενός βοηθού. Αν ο Ίππος συνεχίσει να εκλακτίζει εφαρµόζουµε διαγώνια πέδηση. Ο βοηθός συγκρατεί µε το δεξί χέρι του τον αναβολέα και µε το αριστερό του την ουρά του Ίππου. Ο εφιππεύων αποφεύγει να προκαλέσει την οποιανδήποτε τάση εκλακτίσεως του Ίππου και εφιππεύει κανονικά, ήρεµα και γρήγορα. Ο Ιππαγωγός καθ΄ όλη την διάρκεια της διαδικασίας κρατά τον ρυτήρα και ατενίζει γαλήνια στα µάτια τον Ίππο ενώ του µιλά ήπια ώστε να διατηρεί την προσοχή του Ίππου επάνω του. Στην περίπτωση που ο Ίππος επιµένει να λακτίζει ο Ιππαγωγός υψώνει τον τόνο της φωνής του υπογραµµίζοντας την υπεροχή του έως ότου ο Ίππος µετριάσει τις αντιδράσεις του. Ο Ιππαγωγός θα πρέπει να εντοπίσει την αιτία των εκλακτίσεων του Ίππου του. Συνήθως, η υπερβολική σύσφιγξη του επόχου, η ευαισθησία της οσφύος του Ίππου, η ενόχληση του Ίππου στη µασχάλη από το πόδι του εφιππεύοντος, ή, η παράταση του δευτέρου χρόνου της εφιππεύσεως, είναι οι κυριότερες αιτίες των εκλακτίσεων κατά την εφίππευση και, σπανίως, η απέχθεια του Ίππου προς τον εφιππεύοντα Άνθρωπο λόγω αρνητικών συνειρµών. Στην τελευταία περίπτωση ο Ίππος εκλακτίζει µετά την ολοκλήρωση της εφιππεύσεως και όχι πριν από αυτή. Πάντα ανταµείβουµε τον Ίππο µετά την ήπια αποδοχή της εφιππεύσεως! Τον χαϊδεύουµε, του αφαιρούµε την πέδηση και τον ρυτήρα, ακόµη δε και το υποχάλινο και την ιπποσκευή, ενώ, τον οδηγούµε στον σταύλο µε την βοήθεια φορβειάς όπου του προσφέρουµε κριθάρι. Εάν ο Ίππος ανορθώνεται κατά την εφίππευση Σε αυτή την περίπτωση χρησιµοποιούµε ρυτήρα προκειµένου να παρεµποδίσουµε την ανόρθωσή του. Κρατούµε τον ρυτήρα ώστε µε

έλξεις κατ΄ αρχήν και µε ελαφρά «κτυπήµατα» της ρινός να αποτρέπουµε την ανόρθωσή του. Εάν βλέπουµε ότι δεν επέρχεται αµέσως το επιθυµητό αποτέλεσµα δεν πρέπει να αποθαρρυνθούµε αλλά να επιµείνουµε υποµονητικά διότι ο ρυτήρας είναι, εν προκειµένω, το µόνο «φάρµακο». Ο ρυτήρας καθ’ όλη την διάρκεια της διαδικασίας δεν θα πρέπει να χαλαρώσει αλλά, διαρκώς τεταµένος, θα αποτρέπει κάθε περιθώριο ανορθώσεως του Ίππου. Μπορεί ο Ιππαγωγός να µετακινείται προς τα πλευρά του Ίππου αποφεύγοντας λακτίσµατα από τα εµπρόσθια του Ίππου αλλά θα πρέπει να διατηρεί µονίµως τεταµένο τον ρυτήρα συνεχίζοντας τα ελαφρά «κτυπήµατα» στη ρίνα, ενώ, µε κατάλληλη έλξη, θα αποτρέπει την προς τα οπίσω και πλαγίως πτώση του Ίππου. Αναφερόµενοι στα «κτυπήµατα» ρινός θα πρέπει να διευκρινίσουµε ότι αυτά δεν θα πρέπει να καταφέρονται ανεξέλεγκτα, αλλά προσεκτικά και µε συγκεκριµένο όριο! Η βαθµιαία αύξηση της εντάσεώς τους θα πρέπει να αποσκοπεί στο να αποθαρρύνει τον Ίππο να επιχειρήσει βίαιη απόσπαση από τον έλεγχο µε στροφή ή άλµα και κάθε µετριασµός των «κτυπηµάτων» δεν θα πρέπει να αφήνει στον Ίππο την εντύπωση αδυναµίας του Ιππαγωγού. Όταν ο Ιππαγωγός πεισθεί ότι µπορεί να επιχειρηθεί εφίππευση, δίνει εντολή σε έναν Ιππέα να εφιππεύσει έστω και µε πήδηµα, αλλά εφιστά την προσοχή του εφιππεύοντος στο ενδεχόµενο νέας ανορθώσεως και του επισηµαίνει να αδράξει τµήµα χαίτης και να πηδήσει προς τα αριστερά του αν διαβλέψει την πτώση προς τα πίσω ή προς τα δεξιά και προς τα δεξιά αν η πτώση γίνει προς τα αριστερά. ∆υστυχώς στην περίπτωση πτώσεως, ο Ιππαγωγός είναι υποχρεωµένος να καταφέρει στον Ίππο µερικές µαστιγώσεις τιµωρητικές και όχι εκδικητικές, υποχρεώνοντάς τον να παραµένει κατά γης όσο γίνεται περισσότερο επιτρέποντάς του να εγερθεί µόνον όταν ο ίδιος αποφασίσει, ενώ, µετά την έγερση τον χαϊδεύει και τον ανταµείβει εάν και εφ’ όσον µετά την εφίππευση δεν ανορθωθεί. Οι πτώσεις εξ αιτίας ανορθώσεως γίνονται κατά κανόνα προς τα οπίσω, κάτι πολύ επικίνδυνο τόσο για τον Ίππο όσο και τον Ιππέα. Κάθε διορθωτική αγωγή των ανορθώσεων πρέπει να επιχειρείται µε ιπποσαγή απλού καταζώστη γυµνιππευτικής και όχι κανονικής σέλλας, σε έδαφος µαλακό, αµµώδες, µε τους συµµετέχοντες επαρκώς γυµνασµένους (ευλύγιστους) και κατάλληλα ενδεδυµένους (µε άνετο ρουχισµό και σταθερή υπόδηση). Τέλος, εάν ο Ίππος κατά την εφίππευση δεν εµφανίζει ακραία ανορθωτική συµπεριφορά αλλά, απλώς, ανησυχεί, δεν χρειάζεται η εφαρµογή των παραπάνω διορθωτικών διαδικασιών, αλλά αυξηµένη υποµονή, χάδια και προσφορά κριθαριού.

Εάν ο Ίππος στρέφει τα οπίσθια προς τον Ιππέα Σε αυτή την περίπτωση, ο Ιππαγωγός τοποθετείται κατά µέτωπο του Ίππου και κρατά τον χαλινό και µε τα δύο του χέρια διαπερνώντας τους αντίχειρες στους κρίκους της στοµίδος, ατενίζοντας τον Ίππο κατάµατα. Ένας βοηθός τοποθετείται στα δεξιά του Ίππου και µε το δεξί χέρι του κρατά τον αναβολέα και τον καταζώστη, ενώ, µε το αριστερό χέρι του που το εφαρµόζει στον ειλεακό λόφο, εµποδίζει την µετατόπιση των οπισθίων του Ίππου. Αυτός που πρόκειται να εφιππεύσει το επιχειρεί κατόπιν εντολής του Ιππαγωγού. Μετά από την επιτυχή εφίππευση ο εφιππεύσας υποκρίνεται κινήσεις κανονικής ιππεύσεως όπως, κλίσεις κορµού, κάµψεις, µετατοπίσεις του κέντρου βάρους προς τα δεξιά και αριστερά, κατόπιν δε αφιππεύει. Ακολουθεί επανάληψη των προηγουµένων διαδικασιών µέχρι ο Ίππος να µην εµφανίζει την ελαττωµατική τάση. Εάν ο Ίππος πέφτει κατά γης κατά την εφίππευση ή κατόπιν Οδηγούµε τον Ίππο στο Ιππευτήριο όπως και στη προηγούµενη περίπτωση µε την προοπτική της εφιππεύσεως εν κινήσει. Συνήθεις αιτίες για µία τέτοια ελαττωµατική συµπεριφορά είναι το υπερβολικό σφίξιµο του επόχου, ευαισθησία της οσφύος, ή , µη επουλωθείσες πληγές από κακή ιπποσκευή (κυρίως, σέλλα). Στην περίπτωση ανεπούλωτων πληγών ο Ίππος δεν πρέπει να ιππεύεται! Άτακτες κινήσεις και «αναπηδήσεις προβάτου» Εάν ο Ίππος κατά την εφίππευση ή και µετά από αυτή εκτελεί άτακτες κινήσεις ή επιτόπιες «αναπηδήσεις προβάτου» ( sauts de moutons ) ο Ιππαγωγός προσλαµβάνει τέσσερις βοηθούς εκ των οποίων ο ένας κρατά τον Ίππο και µε τα δύο χέρια του από τους κρίκους της στοµίδος κοιτάζοντάς τον κατάµατα, ο άλλος συγκρατεί τον Ίππο από την δεξιά πλευρά του τοποθετώντας τα δάχτυλα του ενός χεριού του στα παραγναθίδια και µε το άλλο χέρι στον ειλεακό λόφο ή στον αναβολέα, ο τρίτος βοηθός υποβοηθά τον εφιππεύοντα σε µία τάχιστη εφίππευση η οποία, αµέσως εκτελεσθεί ακολουθείται από µία αιφνιδιαστική κρούση της µάστιγος που καταφέρει στα νώτα του Ίππου ο τέταρτος βοηθός ενώ οι άλλοι δύο βοηθοί απελευθερώνουν τον Ίππο. Με την κρούση της µάστιγος ο Ίππος αποεστιάζεται από την ιδέα της καταρρίψεως του Ιππέως του και καλπάζει προς τα εµπρός αιφνιδιασµένος. Εδώ έληξε το πρόβληµα και πολύ δύσκολα ο Ίππος θα επαναλάβει το ελάττωµά του! Όµως, λόγω των κινδύνων αφηνιασµού του Ίππου και της πτώσεως του Ιππέως για την εφαρµογή αυτής της µεθόδου θα πρέπει να επιλέγεται

µαλακό, αµµώδες, έδαφος και Ιππέας ικανός, ψύχραιµος και µε άριστη ισορροπία. Κύριες αιτίες µιας τέτοιας ελαττωµατικής συµπεριφοράς είναι το υπερβολικό σφίξιµο του επόχου ή η κακή τοποθέτησή του επάνω στη κοιλιά του Ίππου, κάτι που εύκολα διορθώνεται. Υπάρχει όµως και η πιθανότητα ευαισθησίας της οσφύος οπότε, σε αυτή την περίπτωση, µετά την επίσαξη βαδίζουµε τον Ίππο επί µερικά λεπτά της ώρας και τεντώνουµε ισχυρώς τους αναβολείς πολύ πριν εφιππεύσουµε, ώστε να διευκολύνουµε βαθµιαία την κυκλοφορία του αίµατος πολύ πριν το βάρος του Ιππέως επιβαρύνει την κατάσταση της οσφύος.

23. ΠΡΟΣΚΟΨΗ (ΣΚΟΝΤΑΜΜΑ) ΚΑΙ ΠΤΩΣΗ

Η πρόσκοψη µε το ενδεχόµενο πτώσεως, αποδίδεται κυρίως στην κακή διάπλαση των εµπροσθίων άκρων και , συγκεκριµένα, στην βραχύτητα των καµπτήρων τενόντων που είναι δυσανάλογοι µε το µήκος των κανόνων όπως επίσης και στην υπερβολική κυρτότητα του γόνατος, ή, σε ρευµατική πάθηση ή άλλη ανωµαλία των µυών που υψώνουν τον κάτω πόδα. Βεβαίως, η πρόσκοψη µπορεί να είναι πρόστιγµη, οφειλόµενη σε κόπωση, οπότε, στην περίπτωση αυτή το ελάττωµα παραβλέπεται ως στιγµιαίο. Τέλος, η πρόσκοψη µπορεί να είναι αποτέλεσµα ελλιπούς ασκήσεως ή και µυωπίας Το ελάττωµα της προσκόψεως θα πρέπει να υποπτεύει τον µέλλοντα αγοραστή ενός Ίππου κατά την στιγµή της αρχικής εξετάσεως προ της αγοράς! Κατ΄ αυτή θα πρέπει να παρατηρούµε και για τυχόν κακώσεις εκ καταπτώσεων στα γόνατα, κάτι ιδιαιτέρως επιβαρυντικό και λόγος απορρίψεως Ίππου υποψηφίου προς αγορά. Είναι ευνόητο ότι συχνές είναι οι προσκόψεις των εµπροσθίων άκρων διότι κατά την κίνηση, εδώ, µεταφέρεται το µεγαλύτερο βάρος αλλά και, λόγω ελλείψεως ασκήσεως, σκύβει την κεφαλή, κάτι που διαταράσσει την οµαλότητα των βηµατισµών ή την ανυψώνει υπερβολικά ώστε να µην βλέπει εγκαίρως πού πατά. Η διορθωτική ανύψωση µιας κεφαλής η οποία σκύβει, ή, το αντίστροφο, δηλαδή, η επίσης διορθωτική καταβίβαση µιας κεφαλής η οποία ανορθώνεται υπερβολικώς, µε την υπαγωγή της και ολόκληρου του Ίππου στην φυσική ισορροπία του, αποτελούν µελήµατα σωστής εκγυµνάσεως. Αν όµως µετά την ολοκλήρωση της επιτυχούς εκγυµνάσεως ενός Ίππου, αυτός εµφανίσει το εν λόγω ελάττωµα, είναι απαραίτητο να υποστεί επιπλέον εκγύµναση για την ορθή υπαγωγή της κεφαλής. Μια πολύ αποτελεσµατική µέθοδος βελτιώσεως ενός Ίππου ο οποίος προσκόπτει είναι η ίππευσή του σε εδάφη αµµώδη, ωργωµένα, αυλακωµένα ή ακανθώδη όπου αναγκάζεται να σηκώνει ψηλότερα τα

πόδια του και να παρατηρεί καλύτερα την επιφάνεια όπου θα πατήσει. Κατ’ αρχή θα προσκόπτει και µπορεί και να σηµειωθεί και κάποια πτώση αλλά βαθµιαίως θα καταλάβει τον τρόπο να διευθετεί τα πόδια του και δεν θα ρίχνει ακατάστατα το βάρος του σώµατός του σε ένα από τα πόδια του πριν πατήσει στερεά κατά γης. Ένας, ακόµη τρόπος επιτεύξεως τεχνητού υψιποδισµού (να σηκώνει αρκετά τα πόδια) είναι η πρόσδεση εξωτερικών βαρών που στερεώνονται στα µεσοκύνια.

24. ΕΚΒΙΑΣΜΟΣ ΧΕΙΡΟΣ

Το ελάττωµα αυτό έχει πάρα πολλές αιτίες. Κύρια αιτία είναι η ακατάλληλη χαλίνωση ή η ίδια η σκληρή χείρα του Ιππέως. Εάν η χαλίνωση είναι η αρµόζουσα (εν ανάγκη, έχοντας αφαιρέσει και το ψάλιο) και η χείρα όσο ελαφρά πρέπει, τότε εφαρµόζουµε αγωγή ευκαµψίας της σιαγόνος.

25. ΥΨΑΥΧΕΝΙΣΜΟΣ

Το ελάττωµα αυτό προέρχεται από κακό σχηµατισµό ή και κακή εκπαίδευση που έκανε τον Ίππο να απωλέσει την εµπιστοσύνη του στο χέρι του Ιππέως. Συνήθως οι Ίπποι αυτοί παρουσιάζουν δυσκαµψία της σιαγόνος. Προς αντιµετώπισή του στερεώνουµε τα χέρια κάτω από την εµπρόσθια αψίδα της σέλλας κρατώντας τεντωµένες τις ηνίες, ενώ µε τις κνήµες δίνουµε ώθηση στον Ίππο κλείνοντας ταυτοχρόνως τα δάκτυλα ώστε ο Ίππος να κατεβάσει την κεφαλή του. Αµέσως µόλις ο Ίππος ενδώσει, ενδίδουµε και εµείς ανοίγοντας τα δάκτυλα. Επαναλαµβάνουµε µέχρις ότου ο Ίππος ενδίδει ολοένα και σε µικρότερη πίεση εκ µέρους µας, αντιλαµβανόµενος ότι το χέρι του Ιππέως δεν είναι σκληρό παρά µόνον όταν αυτός υψώνει την κεφαλή του. Επικουρικώς κι εδώ η αγωγή ευκαµψίας της σιαγόνος είναι ευεργετική.

26. ΚΑΤΑΥΧΕΝΙΣΜΟΣ

Αυτό το ελάττωµα προέρχεται συνήθως είτε εξ αδυναµίας , είτε εξ ελλείψεως εκγυµνάσεως (όπως συµβαίνει στην περίπτωση των νεαρών Ίππων). Στην περίπτωση αυτή επιδιώκουµε να εµπνεύσουµε στον Ίππο εµπιστοσύνη στα χέρια του Ιππέως και στην προς τα εµπρός αβίαστη κίνηση και έκταση του τραχήλου. Εάν ο Ίππος εξακολουθεί να αντιδρά , για την ανύψωση της κεφαλής του καταφεύγουµε στην χρήση των ηνιών του υποχαλίνου ακόµη και µε ισχυρή επενέργεια σ’ αυτές από κάτω προς τα επάνω. Σ’ αυτή την περίπτωση θα πρέπει να συνδυάζουµε ενέργεια των κνηµών ώστε να παρεµποδίσουµε κάθε επιβράδυνση του

βηµατισµού. Η επενέργειά µας πρέπει να είναι πάντοτε βραχείας διαρκείας και, αµέσως µόλις ο Ίππος ενδίδει υψώνοντας την κεφαλή του εµείς υποχωρούµε στην επενέργεια επί της σιαγόνος του.

27. ΑΠΟΦΥΓΗ ΕΙΣΟ∆ΟΥ ΣΤΟ ΝΕΡΟ

Κατ’ αρχήν καλό είναι να επιχειρήσουµε µία πεζή ρυταγώγφηση µα χαλαρό ρυτήρα, διευθύνοντας τον Ίππο µας µε αργό και ήπιο βήµα προς ένα σηµείο όπου συγκεντρώνεται λιµνάζον νερό διαµέτρου µικρότερης του µισού τετραγωνικού και βάθους ελαχίστων εκατοστοµέτρων. Η προσέγγισή µας δεν θα πρέπει να είναι κατευθείαν αλλά «πονηρή», µε τεθλασµένες γραµµές ώστε να µη προϊδεάσουµε εξ αποστάσεως τον Ίππο µας σχετικά µε τον προορισµό µας. Πλησιάζοντας στον «στόχο» καλό είναι να µπούµε πρώτοι εµείς και ακολούθως, µε τα πόδια µας µέσα στο σηµείο συγκεντρώσεως του νερού, πάντοτε µε χαλαρό τον ρυτήρα, να προσπαθήσουµε να εισαγάγουµε τον Ίππο. Σε περίπτωση επιµονής στην άρνησή του το επιχειρούµε εισάγοντάς τον µε τα νώτα. Όταν βρεθούµε και εµείς και ο Ίππος µέσα στην υδάτινη συγκέντρωση, ήρεµα, επιβραβεύουµε τον Ίππο και παραµένουµε όσο πιο πολύ γίνεται. Κατόπιν βγαίνουµε κι επαναλαµβάνουµε. Αυτή η µέθοδος θεωρείται ότι ωλοκληρώθηκε µε επιτυχία εάν ο Ίππος εισέρχεται αβιάστως µαζύ µας στα λιµνάζοντα νερά και παραµένει χωρίς διάθεση βίαιης εξόδου. Κατά την επόµενη φάση επιχειρούµε την αυτή άσκηση ιππεύοντας τον Ίππο και κατευθύνοντάς τον προς την υδάτινη συγκέντρωση, επίσης, δια µικρών τεθλασµένων σε βάδην. Εάν και πάλι εισέλθει και παραµείνει µέσα στην συγκέντρωση χωρίς διάθεση βίαιης εξόδου, επαναλαµβάνουµε σε τροχάδην και καλπασµό. Επαναλαµβάνουµε όλη την παραπάνω διαδικασία εισάγοντας τον Ίππο συνεχώς σε συγκέντρωση νερού ολοένα µεγαλύτερης επιφανείας και µεγαλύτερου βάθους, έως ότου τον εξοικειώνουµε µε ποταµό και θάλασσα. ∆εν ξεχνάµε, ότι το πλέον αποτελεσµατικό τέχνασµα είναι η µε τα νώτα (χωρίς να βλέπει) εισαγωγή του στο νερό, αλλά µε µία διαδικασία πάντοτε χαλαρή και επιβραβευτική από πλευράς του Ιππαγωγού του.

28. ΑΠΟΦΥΓΗ ΥΠΕΡΠΗ∆ΗΣΕΩΣ ΕΜΠΟ∆ΙΟΥ

Ο Ιππέας ο οποίος οδηγεί Ίππο προς το εµπόδιο θα πρέπει να διατηρεί τα οπίσθια του Ίππου ως εστία ωθήσεως και να ελέγχει το σωστό κάθισµά του, να διατηρεί ενεργές τις κνήµες και να κρατά σωστή «επαφή» µε την στοµίδα σε όσους Ίππους, δυστυχώς, είναι µαθηµένοι σε υπερπήδηση εµποδίου µε χρήση στοµίδος.

Και εν προκειµένω, σε περίπτωση υπερπηδητικής δυστροπίας, είναι απαραίτητο να διαγνώσουµε την αιτία της αντιστάσεως του Ίππου, εφ όσον βεβαίως το υπό υπερπήδηση εµπόδιο είναι «βατό» για την φυσική κατάσταση του αρνουµένου Ίππου. Η αιτία της αντιστάσεως µπορεί να βρίσκεται σε πληµµελή εκγύµναση του ιδίου του Ίππου, οπότε επαναλαµβάνουµε την πηδητική εκγύµνασή του, ή, σε ιππευτικό σφάλµα του Ιππέως, οπότε το διορθώνουµε. Γενικώς, τρεις είναι οι βασικές κατηγορίες δυστροπίας υπερπηδήσεως εµποδίου από πλευράς του Ίππου και αναλύονται κατωτέρω: Ακινήτιση Ο Ίππος ακινητεί αποτόµως είτε λόγω ελλείψεως ωθήσεως, είτε διότι φοβάται το χέρι του Ιππέως. Όταν διαπιστούται έλλειψη ωθήσεως θα πρέπει να αποµακρυνθούµε από το εµπόδιο και να επαναλάβουµε το «µάθηµα» των κνηµών. Εάν, ενδεχοµένως, ο Ίππος κ α κ ώ ς είναι εκπαιδευµένος να λειτουργεί υπό την χρήση µαστιγίου ή εγκεντρίδων, τότε, δυστυχώς, για ένα βραχυπρόθεσµο υπερπηδητικό αποτέλεσµα είµεθα υποχρεωµένοι να επαναλάβουµε την προσέγγιση µε την βοήθεια ενεργών κνηµών, µαστιγίου και / ή εγκεντρίδων. Η υπερπήδηση εµποδίων η οποία φαίνεται να αποτελεί το αγλάισµα της «δυτικής ιππασίας» αποτελεί ταυτοχρόνως και το κορύφωµα της ανοησίας της και τούτο είναι εµφανές στους «αγώνες» υπερπηδήσεως εµποδίων, όπου και αν αυτοί διεξάγονται υπό την «αιγίδα» της F.E.I. Όταν ο Ίππος υπερπηδήσει, είναι απαραίτητο να µειώνουµε, κατ’ αρχήν, την χρήση µαστιγίου / εγκεντρίδων και, κατόπιν, ελαχιστοποιούµε βαθµιαίως την επενέργεια των κνηµών, µέχρι σηµείου ο Ίππος, αντιλαµβανόµενος προ αυτού εµπόδιο, να το υπερπηδά αβιάστως! Όταν ο Ίππος φοβάται την χείρα του Ιππέως θα πρέπει να ελέγξουµε την καταλληλότητα της στοµίδος και, εν ανάγκη, να την αλλάξουµε. Επίσης, µπορεί να απαιτηθεί να χαµηλώσουµε το ύψος του εµποδίου προ του οποίου σηµειώνεται η άρνηση του Ίππου. Ενίοτε, χαµηλώνουµε τόσο ώστε ο Ιππέας να µπορέσει να χειρισθεί τον Ίππο του αφήνοντας ελευθερία τραχήλου µε χαλαρές τις ηνίες, σε κατώτερο βηµατισµό ( τροχασµό ή βάδην αντί καλπασµού), ενώ, µπορεί να κρατά την εµπρόσθια αψίδα της σέλλας του ώστε να εδραιώνει καλύτερα την ευστάθειά του αφήνοντας ελευθερία υπερπηδήσεως στον Ίππο του. Υπεκφυγή µακράν του εµποδίου Ο Ίππος ο οποίος υπεκφεύγει µακράν του εµποδίου µε δόλια και απότοµη κίνηση παρασύρει το χέρι του Ιππέως, τοποθετεί την κεφαλή

στον τράχηλό του ώστε να αποφεύγει τον έλεγχο της στοµίδος και …δραπετεύει προς οποιανδήποτε κατεύθυνση! Σε µια τέτοια περίπτωση η συµπεριφορά του λίγο απέχει από εκείνη του δραπέτη ο οποίος επιχειρεί να εξαφανισθεί από την καταδίωξη των διωκτών του κινούµενος χωρίς να χάνει χρόνο µε την εκτίµηση συγκεκριµένης πορείας φυγής. Σε µια τέτοια περίπτωση υπεκφυγής, ο Ιππέας πρέπει να ξαναεπιχειρήσει την επαναφορά του Ίππου στο ίχνος υπερπηδήσεως µε ενεργητική αλλά όχι εκφοβιστική επενέργεια κνηµών και, υπό «καλή επαφή» µε την στοµίδα να εκκινήσει προς υπερπήδηση του εµποδίου. Εν ολίγοις, η ενεργή αλλά διακριτική επενέργεια κνηµών και ηνιών θα αποτελεί ένα «πλαίσιο» ελέγχου διευθύνσεως και ρυθµού µέχρι του σηµείου απογειώσεως προ του εµποδίου. Υπεκφυγή εγγύς του εµποδίου Αν ο Ίππος υπεκφεύγει κοντά στο εµπόδιο δύο υποπεριπτώσεις µπορεί να ισχύουν: ή υπεκφεύγει προηγουµένης της ωµοπλάτης του, ή, υπεκφεύγει προηγουµένου του ισχύου του. Στην πρώτη υποπερίπτωση, πρέπει να «κρατήσουµε» την ωµοπλάτη που προηγείται. Αυτό το επιτυγχάνουµε είτε µε επενέργεια πλάγιας ηνίας όταν διαγιγνώσκουµε τάση υπεκφυγής του Ίππου, είτε µε επενέργεια της αντίθετης ηνίας εάν ρίπτει τους ώµους µέσα στην ευθεία του ίχνους υπερπηδήσεως. Και στη µια και στην άλλη κατάσταση δεν παραλείπουµε να επενεργήσουµε αποτελεσµατικώς µε τις κνήµες. Στην δεύτερη υποπερίπτωση, εάν ο Ίππος υπεκφεύγει δια του ισχύου αριστερά, τον επαναφέρουµε επί του σωστού ίχνους µε την χρήση πλαγίων βοηθηµάτων τοποθετώντας τον αριστερό ώµο «εντός» (µε αντίθετη αριστερή ηνία αντιτάξεως και αριστερή κνήµη). Πάντοτε σχεδόν, η κεφαλή του Ίππου στρέφεται προς την κατεύθυνση προς την οποία ο Ίππος προτίθεται να υπεκφύγει αλλά υπό την επενέργεια της αριστερής ηνίας και κνήµης όλος ο όγκος του επαναστρέφεται οπρος τα δεξιά και αυτό είναι ό,τι µας ενδιαφέρει! Έτσι, διευθετείται προς το εµπόδιο και το υπερπηδά µε την «εντολή» των σταθερώς επενεργουσών κνηµών.

29. ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΓΛΩΣΣΑΣ ΥΠΕΡΑΝΩ ΤΗΣ ΣΤΟΜΙ∆ΟΣ

Μία λύση σε αυτό το πρόβληµα είναι να περιτυλίσσουµε την στοµίδα µε δέρµα ή µε καουτσούκ.