T41

Ενημερωτικό Δελτίο Eλληνικη Γαστρεντερολογικη Εταιρεια

ΤΕΥΧΟΣ 41 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2008

ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ

Ταχ. Γραφείο Κ. Δ. Αθηνών Αριθμός Άδειας 451/91

τεχνογραμμα, Μ. Αυγέρη 12 - 15343 Αγία Παρασκευή, AΦΜ: 998956713

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ

Πρόεδρος: Θεόδωρος Ροκκάς

Α’ Αντιπρόεδρος: Ιωάννης Καραγιάννης

Β’ Αντιπρόεδρος: Ελευθερία Ρώμα

Γενικός Γραμματέας: Σωτήριος Γεωργόπουλος

Ειδικός Γραμματέας: Δημήτριος Τζιλβές

Ταμίας: Σπυρίδων Μιχόπουλος Μέλη: Αναστάσιος Ηλίας Γεώργιος Κητής Βασίλειος Ντελής

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Πρόεδρος: Ιωάννης Καραγιάννης Μέλη:

Αναστάσιος Ηλίας Θεόδωρος Ροκκάς Δημήτριος Ταμπακόπουλος Γεώργιος Τασιάς

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ: Θεόδωρος Ροκκάς (Πρόεδρος Ε.Γ.Ε.)

Γραμματεία: Κωνσταντίνα Ντζόγια

Διεύθυνση αλληλογραφίας: Λεωφ. Δημοκρατίας 67, 154 51 Νέο Ψυχικό

Τηλ. 210-6727531-3

Fax: 210-6727535

e-mail: hsg@hol.gr

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ - ΑΡΧΑΙΡΕΣΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Στα πλαίσια του 28ου Πανελληνίου Συνεδρίου Γαστρεντερολογίας, το Σάββατο 15 Νοεμβρίου 2008, και ώρα 14:30-16:00, στην αίθουσα MC2 του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, θα πραγματοποιηθεί η Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση των μελών της Εταιρείας. Στην Τακτική Γενική Συνέλευση θα γίνουν: 1. Εκλογή νέων μελών 2. Απολογισμός απερχομένου Διοικητικού Συμβουλίου 3. Οικονομικός απολογισμός απερχομένου Διοικητικού Συμβουλίου 4. Διενέργεια αρχαιρεσιών για την εκλογή: Α) Τριών (3) Τακτικών Μελών για το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΓΕ Β) Τριών (3) Τακτικών Μελών για την Τριμελή Επιτροπή του Ενδοσκοπικού Τμήματος Γ) Τριών (3) Τακτικών Μελών για την Τριμελή Επιτροπή του Παγκρεατολογικού Τμήματος Δ) Τριών (3) Τακτικών Μελών για την Τριμελή Επιτροπή του Ογκολογικού Τμήματος Ε) Τριών (3) Τακτικών Μελών για την Τριμελή Επιτροπή του Πρωκτολογικού Τμήματος ΣΤ) Τριών (3) Τακτικών Μελών για την Τριμελή Επιτροπή Δοκίμων Μελών Θα τεθεί ένας σταυρός προτίμησης σε κάθε ψηφοδέλτιο

Υποψηφιότητες Για το Διοικητικό Συμβούλιο

1. Μάρκογλου Κωνσταντίνος 2. Τζάθας Χαράλαμπος 3. Τσιώνης Θεοχάρης Για το Ενδοσκοπικό Τμήμα

1. Κασαπίδης Παναγιώτης 2. Παρασκευά Κωνσταντίνα 3. Πασπάτης Γρηγόριος Για το Παγκρεατολογικό Τμήμα

1. Αλεξανδράκης Γεώργιος 2. Βαμβακούσης Βασίλειος 3. Γεωργόπουλος Φίλιππος Για το Ογκολογικό Τμήμα

1. Αυγερινός Αντώνιος 2. Δημητρουλόπουλος Δημήτριος 3. Πιλπιλίδης Ιωάννης 4. Ταρπάγκος Ανέστης

Για το Πρωκτολογικό Τμήμα

1. Πρωτόπαπας Ανδρέας Για την Τριμελή Επιτροπή Δοκίμων Μελών

1. Λαφογιάννης Παναγιώτης Για την Τριμελή Επιτροπή του Τμήματος Βορείου Ελλάδος «Μακεδονία», οι υποψηφιότητες λήγουν την 10η Νοεμ-

βρίου 2008.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΣΤΟ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ Πραγματοποιήθηκε με εξαιρετική επιτυχία, το Σάββατο 1 και την Κυριακή 2 Νοεμβρίου, στην Ιερή Πόλη του Μεσολογγίου, επιστημονική διημερίδα της ΕΓΕ, με θέμα «Σύγχρονες εξελίξεις στη διάγνωση και θεραπεία γαστρεντερολογικών νόσων». Η εκδήλωση έλαβε χώρα στο καινούριο Αμφιθέατρο του κτηρίου της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αιτωλοακαρνανίας και πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα και τη συνεργασία των τοπικών Ιατρικών Συλλόγων Αγρινίου και Μεσολογγίου. Την ΕΓΕ εκπροσώπησαν στην ανωτέρω εκδήλωση ο Πρόεδρος κ. Θ. Ροκκάς, ο Α’ Αντιπρόεδρος κ. Ι. Καραγιάννης και ο Γ. Γραμματέας κ. Σ. Γεωργόπουλος. Στο πρόγραμμα συμμετείχε και ο Πρόεδρος του Παγκρεατολογικού Τμήματος κ. Π. Κασαπίδης.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

Το πρόγραμμα της πρώτης ημέρας περιελάμβανε εισηγήσεις που αφορούσαν βασικές παθήσεις της Γαστρεντερολογίας, όπως η ΓΟΠΝ, έλκος και αιμορραγία από λήψη ΜΣΑΦ, Φλεγμονώδεις εντεροπάθειες και διερεύνηση μικροσκοπικής απώλειας αίματος με τη χρήση ενδοσκοπικής κάψουλας όπου αναφέρθηκαν οι νεότερες εξελίξεις στον τομέα της ασύρματης ενδοσκόπησης λεπτού και παχέος εντέρου.

Το πρωί της Κυριακής έγινε μια πολύ σημαντική εκδήλωση που αφορούσε στην ενημέρωση του κοινού, από τον Πρόεδρο της ΕΓΕ κ. Θ. Ροκκά, για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου όπου τονίσθηκε η αξία της κολονοσκόπησης προς την κατεύθυνση αυτή. Τη Διημερίδα τίμησαν με την παρουσία τους ο Δήμαρχος της Πόλης, εκλεκτός συνάδελφος Ιατρός κ. Ι. Αναγνωστόπουλος, ο Διευθυντής της Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Χατζηκώστα» του Μεσολογγίου κ. Π. Λεονάρδος, πλήθος συναδέλφων ιατρών, μεταξύ των οποίων και Γαστρεντερολόγοι της περιοχής και βεβαίως οι Πρόεδροι των Ιατρικών Συλλόγων Μεσολογγίου κ. Θ. Ρόμπολας και Αγρινίου κ. Γ. Zήσης, τους οποίους και ευχαριστούμε θερμά για τη συνεργασία και τη συμβολή τους στην επιτυχία της εκδήλωσης. Πρέπει να σημειωθεί ότι στο τέλος της διημερίδας όλοι οι συντελεστές της εξέφρασαν την ευχή η πρωτοβουλία της ΕΓΕ να βρει συνεχιστές, ούτως ώστε να βελτιωθεί το επίπεδο της συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης στις επαρχιακές πόλεις της ελληνικής επικράτειας. Σ.Δ. Γεωργόπουλος Γ. Γραμματέας ΕΓΕ

ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Η Επιτροπή Εκπαίδευσης της Ελληνικής Γαστρεντερολογικής Εταιρείας, έχοντας ολοκληρώσει το πρόγραμμα των Ετήσιων Μετεκπαιδευτικών Φροντιστηριακών Μαθημάτων της Εταιρείας για την εκπαιδευτική περίοδο 2008-2009, που έχουν ως γνωστικό αντικείμενο «Ήπαρ» ευρίσκεται στην ευχάριστη θέση να σας ανακοινώσει το πρόγραμμα.

14 Οκτωβρίου 2008

Κλινικοεργαστηριακή προσπέλαση ατόμων με διαταραχές της ηπατικής βιοχημείας Σ. Ντουράκης

17 Φεβρουαρίου 2009

Αυτοάνοσα νοσήματα ήπατος Ηλίας Κουρούμαλης 17 Μαρτίου 2009

25 Νοεμβρίου 2008

HBV ηπατίτιδα: από τη διάγνωση στη θεραπεία Ι. Κοσκίνας

Πυλαία υπέρταση – ηπατική εγκεφαλοπάθεια Σ. Λαδάς 7 Απριλίου 2009

16 Δεκεμβρίου 2008

HCV ηπατίτιδα: από τη διάγνωση στη θεραπεία Μ. Ραπτοπούλου-Γιγή 20 Ιανουαρίου 2009

Αλκοολική και μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα Ειρ. Ζουμπούλη-Βαφειάδη

Ασκίτης – αυτόματη βακτηριδιακή περιτονίτιδα – ηπατονεφρικό σύνδρομο Ε. Ακριβιάδης

19 Μαϊου 2009

Εστιακές βλάβες ήπατος Ε. Παρασκευάς

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

29ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΑΣ 1η Ανακοίνωση

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ Παρόν και Μέλλον στις Παθήσεις του Παγκρέατος Στα πλαίσια των ετήσιων εκπαιδευτικών του εκδηλώσεων το Παγκρεατολογικό Τμήμα της Ελληνικής Γαστρεντερολογικής Εταιρείας, σας προσκαλεί στην Ημερίδα με θέμα: «Παρόν και μέλλον στις παθήσεις του παγκρέατος». Η Ημερίδα θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 6 Δεκεμβρίου στο ξενοδοχείο Divani Caravel (αίθουσα ΟΛΥΜΠΙΑ). Η εκδήλωση απευθύνεται σε συναδέλφους όλων των ειδικοτήτων, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις παγκρεατικές παθήσεις. Η Ημερίδα έχει πρωτεύοντα στόχο την κλινική παγκρεατολογία και τα θέματά της αφορούν την αντιμετώπιση κλινικών προβλημάτων ασθενών με παγκρεατικά νοσήματα. Ελπίζοντας στην ενεργό συμμετοχή σας, σας ευχαριστούμε για τη συμβολή σας στην επιτυχία της εκδήλωσης. Π. Κασαπίδης MD, PhD Γαστρεντερολόγος, Πρόεδρος Oργανωτικής Επιτροπής

ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Πρόεδρος Π. Κασαπίδης Αντιπρόεδρος Κ. Τσαλής Γενικός Γραμματέας Μ. Οικονόμου Ειδικός Γραμματέας Χ. Τζάθας

Μέλη Ν. Βιάζης, Φ. Γεωργόπουλος, Κ. Γκούμας, Γ. Μάντζαρης, Α. Νταϊλιάνας, Ν. Παπαδημητρίου, Κ. Τριανταφύλλου, Π. Σεχόπουλος, Η. Σκοτινιώτης

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 08:00-08:30 Προσφωνήσεις – Χαιρετισμοί 08:30-10:00 ΣΥΝΕΔΡΙΑ Ι

Ασθενής με νευροενδοκρινικό όγκο παγκρέατος Συντονιστές: Α. Αρχιμανδρίτης – Ε. Παπαβασιλείου

(Παρουσίαση υπό μορφή κλινικού περιστατικού)

Διαγνωστική προσέγγιση Σ. Μανωλακόπουλος

Εργαστηριακή διερεύνηση Σ. Σουγιουλτζής

Ο ρόλος της ενδοσκόπησης Ι. Καρούμπαλης

Θεραπευτική αντιμετώπιση Γ. Παπαθεοδωρίδης

10:00-10:30 ΔΙΑΛΕΞΗ Ι

Κυστική ίνωση και πάγκρεας Σ. Νούσια-Αρβανιτάκη Προεδρείο: Δ.Γ. Καραμανώλης Ι. Καραγιάννης

10:30-11:00 Διάλειμμα – Καφές 11:00-12:30 ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΙΙ

Ασθενής με καρκίνο παγκρέατος

Συντονιστές: Σ. Λαδάς – Σ. Γεωργόπουλος

(Παρουσίαση υπό μορφή κλινικού περιστατικού) Αρχική διαγνωστική προσέγγιση Δ. Πολύμερος

Ο ρόλος της απεικόνισης Ν. Κελέκης

Ενδοσκοπική αντιμετώπιση Ι. Βλαχογιαννάκος

Ενδείξεις χειρουργικής θεραπείας Α. Μαχαίρας 12:30-13:00 ΔΙΑΛΕΞΗ ΙΙ

Πρόληψη μετά ERCP παγκρεατίτιδας Σ. Ποταμιάνος Προεδρείο: Θ. Ροκκάς – Γ. Κοκοζίδης 13:00-14:00 Διάλειμμα – Γεύμα 14:00-15:30 ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΙΙΙ

Ασθενής με οξεία παγκρεατίτιδα (ΟΠ)

Συντονιστές: Ε. Ακριβιάδης – Γ. Πασπάτης

(Παρουσίαση υπό μορφή κλινικού περιστατικού)

Κλινική εικόνα και βαρύτητα ΟΠ Φ. Δημουλιός Απεικόνιση και παρεμβάσεις στην ΟΠ Α. Χατζηδάκης

Συντηρητική και ενδοσκοπική αντιμετώπιση ΟΠ Κ. Μάρκογλου Χειρουργική θεραπεία Κ. Μπάλλας 15:30-16:00 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σχολιαστές: Π. Κασαπίδης, Κ. Τσαλής, Μ. Οικονόμου

ΜΟΡΙΑΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Θα χορηγηθούν από τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο, σύμφωνα με τα κριτήρια της EACCME-UEMS 6 μόρια Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης (CME Credits). Στο πιστοποιητικό παρακολούθησης θα βεβαιώνεται η συμμετοχή σας στην Ημερίδα καθώς και η απόκτηση των Μορίων Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης. Η παράδοση των πιστοποιητικών παρακολούθησης θα γίνει μετά τη λήξη της Ημερίδας και αφού παραδίδεται στη Γραμματεία συμπληρωμένο το ειδικό έντυπο αξιολόγησης. Η συμμετοχή είναι ελεύθερη Πληροφορίες: Γραμματεία Ελληνικής Γαστρεντερολογικής Εταιρείαςt τηλ. 210 67 27 531-3, e-mail: annalsgastro@hsg.gr ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

14ο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΙΚΟΒΑΚΤΗΡΙΔΙΟ ΤΟΥ ΠΥΛΩΡΟΥ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΛΙΚΟΒΑΚΤΗΡΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΠΥΛΩΡΟΥ

14o ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΙΚΟΒΑΚΤΗΡΙΔΙΟ ΤΟΥ ΠΥΛΩΡΟΥ 2009

ΙΑ ΥΝ ΜΟΡ Σ ΗΓΗΘΟ Η ΘΑ ΧΟΡ Σ ΙΑΤΡΙΚ Η Ν Ε Μ Ο ΣΥΝΕΧΙΖ ΑΙΔΕΥΣΗΣ Π ΕΚ S) CREDIT (c.m.e.

Helicobacter pylori

ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Υποβολή Περιλήψεων Παρασκευή 6 & Σάββατο 7 Μαρτίου 2009 Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

14ο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΙΚΟΒΑΚΤΗΡΙΔΙΟ ΤΟΥ ΠΥΛΩΡΟ Μηνυμα Προεδρου ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ Αγαπητοί Συνάδελφοι, Με ιδιαίτερη τιμή και χαρά, ως Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του 14ου Ελληνικού Συνεδρίου για το Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού σας προσκαλώ στο Συνέδριό μας που θα λάβει χώρα στις 6 και 7 Μαρτίου 2009 στο Αμφιθέατρο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, στην Αθήνα. Στο φετινό Συνέδριο ιδιαίτερη βαρύτητα θα δοθεί στην κλινική πράξη όπως στο ρόλο της οικογένειας για τη λοίμωξη του παιδιού από Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, στη διαγνωστική προσπέλαση και τις παγίδες στη διάγνωση καθώς και στη θεραπευτική αντιμετώπιση. Οι γαστρικές και εξωγαστρικές νεοπλασίες θα καλύψουν ένα σημαντικό μέρος. Θα αναπτυχθούν οι εξωεντερικές εκδηλώσεις μη νεοπλασματικής αιτιολογίας της λοίμωξης από Ελικοβακτηρίδιο και ο πιθανός ευεργετικός ρόλος των προβιοτικών. Το φετινό Συνέδριο θα κλείσει με στρογγύλη τράπεζα που αφορά κλινικές περιπτώσεις με προβλήματα στην καθημερινή πράξη σχετιζόμενα με τη λοίμωξη από Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και την αντιμετώπισή τους. Αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για το Συνέδριό μας η παρουσία δύο παγκοσμίως γνωστών ξένων προσκεκλημένων ομιλητών των καθηγητών Francis Megraud και David Graham που είναι πρωτοπόροι στη μελέτη και την αντιμετώπιση της λοίμωξης από Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και οι οποίοι θα αναφερθούν στο παρόν και το μέλλον της λοίμωξης.

Kαινοτομία του φετινού Συνεδρίου αποτελεί η έναρξή του το απόγευμα της Παρασκευής 6 Μαρτίου και η περάτωσή του το μεσημέρι του Σαββάτου 7 Μαρτίου. Στο 14ο Συνέδριο θα χορηγηθούν μόρια Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευ­σης (CME), γεγονός το οποίο επισφραγίζει το υψηλό επιστημονικό του επίπεδο. Παράλληλα, επιβραβεύει τους συνέδρους, οι οποίοι θα πρέπει να αποδείξουν τις επιστημονικές τους ικανότητες σε ένα όλο και πιο έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον. Το Ελικοβακτηρίδιο αποτέλεσε από την ανακάλυψή του και συνεχίζει να αποτελεί έναν από τους βασικούς άξονες έρευνας τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Πιστεύω λοιπόν ότι το φετινό 14ο Ελληνικό Συνέδριο θα ανταπο­κριθεί στο ενδιαφέρον των συναδέλφων για τα νοσήματα που σχετίζονται με το Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και προσδοκώ στην παρουσία και την ενεργό συμμετοχή σας. Με θερμούς χαιρετισμούς Ελευθερία Ρώμα-Γιαννίκου Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής

10

Προκαταρκτικό πρόγραμμα Παρασκευή 6 Μαρτίου 2009 6:30 – 17:00 Εγγραφές 1 17:00 – 18:00 ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ 18:00 – 18:30 ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΕΙΣ Εκρίζωση Ελικοβακτηριδίου του πυλωρού στην οικογένεια 18:30 – 19:30 ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΤΕΛΕΤΗ Προσφωνήσεις – Χαιρετισμοί

ΔΙΑΛΕΞΗ ΠΡΟΣΚΕΚΛΗΜΕΝΟΥ ΞΕΝΟΥ ΟΜΙΛΗΤΗ The future of Helicobacter pylori infection D. Graham (Houston, Texas, U.S.A.) 19:30 – 19:45 Διάλειμμα - Καφές 19:45 – 20:45 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού: Από τη διάγνωση στη θεραπεία

Σάββατο 7 Μαρτίου 2009 09:00 – 09:30 ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΩΝ ΠΡΟΣΚΕΚΛΗΜΕΝΩΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ 09:30 – 10:45 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Νεοπλασίες και Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού 10:45 – 11:30 Διάλειμμα – Καφές

ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ 11:30 – 11:45 ΒΡΑΧΕΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ Προβιοτικά και Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού 11:45 – 12:15 ΔΙΑΛΕΞΗ ΠΡΟΣΚΕΚΛΗΜΕΝΟΥ ΞΕΝΟΥ ΟΜΙΛΗΤΗ Helicobacter pylori: Where we stand now F. Megraud (Bordeaux, France) 12:15 – 12:45 Απονομή βραβείων Συνεδρίου 12:45 – 13:15 ΔΙΑΛΕΞΗ Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και εξωγαστρικές εκδηλώσεις 13:15 – 14:30 ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και …. Παρουσίαση κλινικών περιπτώσεων

14:30 Λήξη Συνεδρίου

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

14ο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΙΚΟΒΑΚΤΗΡΙΔΙΟ ΤΟΥ ΠΥΛΩΡΟ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ  ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ & ΤΟΠΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ

ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ Το Συνέδριο θα πραγματοποιηθεί 6 και 7 Μαρτίου 2009 στο Αμφιθέατρο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (Βασ. Κωνσταντίνου 48, Αθήνα).  ΕΝΑΡΞΗ - ΛΗΞΗ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

Η έναρξη του Συνεδρίου θα γίνει στις 17:00, την Παρασκευή 6 Μαρτίου 2009 και η λήξη το Σάββατο 7 Μαρτίου 2009 στις 14:30.  ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

Η συμμετοχή στο Συνέδριο είναι ελεύθερη. Κατά την προσέλευσή σας θα συμπληρώσετε ένα δελτίο συμμετοχής στη Γραμματεία του Συνεδρίου ώστε να σας χορηγηθεί το πιστοποιητικό παρακολούθησης. Δεν γίνονται προεγγραφές.  ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Κατά την παραλαβή του συνεδριακού υλικού θα δίνεται ειδικό έντυπο για την αξιολόγηση του Συνεδρίου. Το έντυπο αυτό θα πρέπει να παραδοθεί συμπληρωμένο στη Γραμματεία στο τέλος του Συνεδρίου.  ΜΟΡΙΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Θα χορηγηθούν στο Συνέδριο, από τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο, σύμφωνα με τα κριτήρια της EACCME-UEMS, μόρια Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης (CME Credits).  ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ

Στο πιστοποιητικό παρακολούθησης θα βεβαιώνεται η συμμετοχή σας στο Συνέδριο καθώς και η απόκτηση των Μορίων Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης. Η παράδοση των πιστοποιητικών παρακολούθησης θα γίνει μετά τη λήξη των εργασιών του Συνεδρίου (Σάββατο 7 Μαρτίου 2009, ώρα 14:30) και αφού παραδίδεται στη Γραμματεία συμπληρωμένο το ειδικό έντυπο αξιολόγησης του Συνεδρίου.  ΑΠΟΝΟΜΗ ΒΡΑΒΕΙΩΝ

 ΠΡΟΒΟΛΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ

Η αίθουσα διεξαγωγής του Συνεδρίου θα είναι εξοπλισμένη με προβολέα διαφανειών (slide projector), διαφανοσκόπιο (overhead projector) καθώς και ηλεκτρονική προβολή μέσω PC (data video projector) (software Microsoft Power Point, XP).  ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

Στο χώρο του Συνεδρίου θα λειτουργεί τεχνική γραμματεία δοκιμής διαφανειών, δισκετών, CDs, στην οποία θα πρέπει να παραδίδεται το υλικό τουλάχιστον 1 ώρα πριν την παρουσίαση.  ΕΚΘΕΣΗ

Στο foyer του Αμφιθεάτρου του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών θα λειτουργήσει έκθεση φαρμακευτικών προϊόντων.  ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

Ελληνική Εταιρεία Μελέτης του Ελικοβακτηριδίου του Πυλωρού (ΕΕΜΕΠ) Λ. Δημοκρατίας 67 154 51 Ν. Ψυχικό Τηλ.: 210 72 94 109 Fax: 210 72 94 007  ΔΙΚΤΥΟ INTERNET ΕΕΜΕΠ

Η ΕΕΜΕΠ διαθέτει ιστοσελίδα στο Internet όπου παρέχονται πληροφορίες για την Εταιρεία και για το Συνέδριο. Διεύθυνση ιστοσελίδας: http://www.eemep.gr Ηλεκτρονική διεύθυνση: hhpsg@hol.gr Οι περιλήψεις εργασιών καθώς και οι υποψήφιες για βράβευση ξενόγλωσσες πλήρεις δημοσιεύσεις θα πρέπει να υποβληθούνμέχρι 12 Ιανουαρίου 2009 στη Γραμματεία του Συνεδρίου.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ Έναρξη εργασιών Συνεδρίου 6 Μαρτίου 2009 Λήξη προθεσμίας ηλεκτρονικής υποβολής περιλήψεων εργασιών 12 Ιανουαρίου 2009

Η απονομή των βραβείων του Συνεδρίου θα γίνει το Σάββατο 7 Μαρτίου 2009 στο Αμφιθέατρο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

11

Θωρακικός πόνος μη-καρδιακής αιτιολογίας Σε κάθε ασθενή με πόνο στο στήθος, θα πρέπει πρώτα να αποκλείσουμε τις οξείες καρδιαγγειακές παθήσεις και κυρίως το έμφραγμα του μυοκαρδίου. Όταν ο πλήρης καρδιολογικός έλεγχος που περιλαμβάνει το ΗΚΓ, την δοκιμασία κόπωσης, το σπινθηρογράφημα με θάλιο ή /και την στεφανιογραφία αποβεί αρνητικός, ο οισοφάγος αποτελεί την πιθανή αιτία προέλευσης του πόνου. Μιλάμε τότε για τον μη καρδιακής αιτιολογίας θωρακικός πόνος (ΜΚΘΠ). Ο ΜΚΘΠ ορίζεται σαν υποτροπιάζοντα επεισόδια οξέος πόνου στο πρόσθιο θωρακικό τοίχωμα, όταν ο έλεγχος για οξείες καρδιαγγειακές και πνευμονικές παθήσεις είναι αρνητικός1-2.

Α. Κλινικα χαρακτηριστικα του ΜΚΘΠ Ο τυπικός οισοφαγικός πόνος είναι πόνος ηρεμίας, συσφιγκτικού συνήθως χαρακτήρα, με εντόπιση το πρόσθιο θωρακικό τοίχωμα και με αντανάκλαση στην ράχη ή στην κάτω γνάθο, και διάρκεια από λίγα λεπτά έως και ώρες. Ο πόνος μπορεί να υφίεται με την λήψη ύδατος ή με την χορήγηση νιτρωδών ή νιφεδιπίνης. Αν και συχνά συνυπάρχουν και άλλα οισοφαγικά συμπτώματα (καύσος, αναγωγές, δυσφαγία), ο ΜΚΘΠ μπορεί να μην έχει κανένα ειδικό χαρακτηριστικό, οπότε και δύσκολα ξεχωρίζει από τον στηθαγχικό πόνο. Από την άλλη πλευρά, περίπου το 50% των ασθενών με καρδιακό πόνο μπορεί αν έχουν κάποιο χαρακτηριστικό του ΜΚΘΠ.

Β. Επιδημιολογια Στο γενικό πληθυσμό η επίπτωση του ΜΚΘΠ κυμαίνεται μεταξύ 23-33%3-4. Από τους ασθενείς που αναφέρουν πόνο για πρώτη φορά μόνο το 10-40% έχει τελικά καρδιαγγειακή νόσο. Επιπρόσθετα, τουλάχιστον στο 55% των ασθενών που επισκέπτονται τα επείγοντα περιστατικά για επεισόδια πόνου ενδεικτικού στηθάγχης, η αιτία του πόνου είναι μη καρδιακής αιτιολογίας5. Δεν υπάρχει διαφορά στην επίπτωση ανάμεσα στα δύο φύλα, αν και οι γυναίκες είναι αυτές που συνήθως αναζητούν ιατρική βοήθεια3. Η επίπτωση του ΜΚΘΠ φαίνεται να μειώνεται με την ηλικία και η υψηλότερη επίπτωση βρέθηκε σε άτομα ηλικίας 45-55 ετών. Σε ότι αφορά τους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την εμφάνιση ΜΚΘΠ, οι πληροφορίες είναι πολύ περιορισμένες. Σε μια πρόσφατη μελέτη από την Αμερική βρέθηκε ότι όταν ο ΜΚΘΠ συνυπάρχει με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση στους πιθανούς παράγοντες κινδύνου συγκαταλέγονται η παχυσαρκία, το οικογενειακό ιστορικό παλινδρόμησης, το κάπνισμα και η χρήση ασπιρίνης6. Στους ασθενείς με 12

ΜΚΘΠ χωρίς παλινδρόμηση, η νεαρά ηλικία αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα κινδύνου.

Γ. Παθοφυσιολογια

Γ1. ΜΚΘΠ και Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση (ΓΟΠ) Η ΓΟΠ θεωρείται η συχνότερη αιτία ΜΚΘΠ ανεξάρτητα από την παρουσία τυπικών παλινδρομικών συμπτωμάτων.

O σχετιζόμενος με ΓΟΠ οισοφαγικός πόνος θεωρείται ότι οφείλεται στην υπερευαισθησία του οισοφαγικού βλεννογόνου κυρίως στο οξύ και δευτερευόντως σε μη-όξινες εντερικές εκκρίσεις. Αν και οι υποδοχείς που σχετίζονται με την αντίληψη του οξέος στον οισοφάγο δεν είναι πλήρως γνωστοί, ο υποδοχέας της καπσαισίνης (TRPV1) φαίνεται να αποτελεί τον καλύτερο υποψήφιο υποδοχέα. Σε ασθενείς με ΜΚΘΠ, η γαστροσκόπηση δείχνει οισοφαγίτιδα σε ποσοστό 10-70%7, ενώ περίπου το 50% των ασθενών έχουν παθολογική πεχαμετρία, αν και η συνύπαρξη επεισοδίου πόνου και παλινδρομικού επεισοδίου είναι μικρότερη8-9. Σε ασθενείς με φυσιολογική πεχαμετρία συνιστάται η χρήση του συμπτωματικού δείκτη για την τεκμηρίωση της σχέσης ΓΟΠ-ΜΚΘΠ10. Η ανεύρεση παθολογικής πεχαμετρίας ή οισοφαγίτιδας στην ενδοσκόπηση δηλώνει συσχέτιση μεταξύ ΜΚΘΠ και ΓΟΠ, όχι απαραίτητα όμως και σχέση αιτίας-αιτιατού. Μελέτες όμως δείχνουν ότι τουλάχιστον 80% των ασθενών με ΜΚΘΠ και με θετική πεχαμετρία ή με οισοφαγίτιδα στην ενδοσκόπηση ανταποκρίνονται θετικά στην χορήγηση αντιπαλινδρομικής θεραπείας8-9,11.

Γ2. ΜΚΘΠ και Κινητικές διαταραχές Οι κινητικές διαταραχές προκαλούν πόνο είτε από ερεθισμό μηχανουποδοχέων του τοιχώματος, είτε μέσω ισχαιμίας του οισοφαγικού βλεννογόνου. Ο θωρακικός πόνος είναι αποτέλεσμα υπερβολικής διάτασης του οισοφάγου ή αυξημένων συσπάσεων του μυών του οισοφάγου. Σε ασθενείς με ΜΚΘΠ έχουν βρεθεί με την βοήθεια ενδοαυλικής υπερηχοτομογραφίας παρατεταμένες συσπάσεις του οισοφάγου οι οποίες προκαλούν συμπτώματα. Οι συσπάσεις αυτές προέρχονται από την επιμήκη μυική στοιβάδα και όχι από την κυκλοτερή. Από μια πρόσφατη μελέτη προκύπτει ότι περίπου το 30% από τους 160 ασθενών με ΜΚΘΠ είχαν κινητική διαταραχή στην μανομετρία12. Η συχνότερη κινητική διαταραχή σε ασθενείς με ΜΚΘΠ είναι ο οισοφάγος καρυοθραύστης (nutcracker esophagus)13. Η σχέση ανάμεσα στις κινητικές διαταραχές και στον ΜΚΘΠ αποτελεί ακόμη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

περιοχή αντιπαράθεσης σε ότι αφορά την ακριβή συσχέτιση τους. Αυτό οφείλεται κυρίως στην συχνή εντόπιση κινητικών διαταραχών σε μανομετρία σε ασθενείς χωρίς συμπτώματα ΜΚΘΠ7.

Γ3. Σπλαγχνική υπερευαισθησία Σπλαγχνική υπερευαισθησία είναι το φαινόμενο στο οποίο η συνειδητή αντίληψη των σπλαγχνικών ερεθισμάτων είναι αυξημένη ανεξάρτητα από την ένταση του ερεθίσματος. Σε ασθενείς με ΜΚΘΠ έχουν ενοχοποιηθεί τόσο κεντρικού όσο και περιφερικού τύπου μηχανισμοί σαν υπεύθυνοι για την παρουσία σπλαγχνικής υπερευαισθησίας. Η ευαισθητοποίηση των περιφερικών αισθητικών νευρώνων του οισοφάγου οδηγεί σε αυξημένη απάντηση του οισοφαγικού βλεννογόνου σε φυσιολογικά ή παθολογικά ερεθίσματα14. Η ευαισθητοποίηση των περιφερικών υποδοχέων περιλαμβάνει την μείωση της οδού του οισοφαγικού πόνου και μπορεί να είναι αποτέλεσμα της φλεγμονής του οισοφαγικού βλεννογόνου, του οισοφαγικού σπασμού ή των επαναλαμβανόμενων μηχανικών ερεθισμάτων7. Σε ότι αφορά τους κεντρικού τύπου μηχανισμούς, η ευαισθητοποίηση του εγκεφάλου ή του νωτιαίου μυελού επηρεάζει την λειτουργία των προσαγωγών νευρώνων και αυξάνει την αντίληψη των ενδοαυλικών ερεθισμάτων14. Από πολλές μελέτες με την χρήση μπαλονιού διάτασης φαίνεται ότι οι ασθενείς με ΜΚΘΠ που δεν οφείλεται σε ΓΟΠ έχουν μειωμένο ουδό πόνου15.

Γ4. Άλλοι μηχανισμοί Σε ασθενείς με ΜΚΘΠ έχει βρεθεί υψηλό ποσοστό ψυχοκοινωνικών διαταραχών, αν και δεν υπάρχουν καλά σχεδιασμένες μελέτες που να επιβεβαιώνουν αυτή την υπόθεση. Φαίνεται ότι ποσοστό από 17-43% των ασθενών με ΜΘΚΠ παρουσιάζουν κάποια ψυχολογική διαταραχή7,16. Μελέτες αναφέρουν υψηλό ποσοστό διαταραχής τύπου πανικού (24-70%), τύπου άγχους (33-50%) και κατάθλιψης (11-22%).

Δ. Διαγνωση Δεν υπάρχει μέχρι και σήμερα εξέταση η οποία να μπορεί να βάλει την διάγνωση του ΜΚΘΠ. Αν και στην πρακτική πολλών Γαστρεντερολόγων η ενδοσκόπηση αποτελεί την πρώτη εξέταση σε ασθενείς με ΜΚΘΠ, η αξία της είναι πολύ περιορισμένη λόγω του μικρού ποσοστού εύρεσης οισοφαγίτιδας σε αυτήν. Η ενδοσκόπηση σε ασθενείς με ΜΚΘΠ έδειξε βλεννογονικές βλάβες μόνο στο 24% των ασθενών. Έτσι, ο ρόλος της φαίνεται να είναι ο αποκλεισμός της παρουσίας οισοφάγου Barrett σε ασθενείς με ΜΚΘΠ που σχετίζεται με ΓΟΠ7. Επίσης, σε ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

παρουσία των λεγόμενων σημείων συναγερμού (αναιμία, δυσφαγία, οδυνοφαγία, ανορεξία, απώλεια βάρους) η ενδοσκόπηση αποτελεί την ενδεδειγμένη εξέταση. Εξαιτίας της αυξημένης συχνότητας ΓΟΠ σε ασθενείς με ΜΚΘΠ, η δοκιμασία χορήγησης αναστολεών αντλίας πρωτονίων (ΑΑΠ) αποτελεί μια αξιόπιστη διαγνωστική προσέγγιση. Η δοκιμασία ΑΑΠ έχει υψηλή ευαισθησία, είναι απλή και εύκολα διαθέσιμη7. Για την δοκιμασία χορηγούμε ΑΑΠ σε μεγάλη δόση για σύντομο χρονικό διάστημα με ζητούμενο την βελτίωση των συμπτωμάτων των ασθενών εντός αυτού του διαστήματος. Η δόση είναι 30-90 mg για την λανσοπραζόλη, 40 mg για την ραμπεπραζόλη και 60-80 mg για την ομεπραζόλη, ενώ διάρκεια χορήγησης ποικίλει από 1-28 ημέρες. Η χρήση της δοκιμασίας ΑΑΠ εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από την συχνότητα των επεισοδίων πόνου, αν τα συμπτώματα είναι σπάνια (<1 φορά την εβδομάδα), διάρκεια της δοκιμασίας θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη των 2 εβδομάδων. Δύο πρόσφατες μετα-αναλύσεις επιβεβαιώνουν την καλή ειδικότητα (6483%) και ευαισθησία (71-87%) της δοκιμασίας ΑΑΠ­17-18. Επίσης, η δοκιμασία ΑΑΠ αποτελεί μια στρατηγική με θετική την συσχέτιση του παράγοντα κόστος. Σε ασθενείς που είναι κλινικά ύποπτοι για ΓΟΠ και η δοκιμασία ΑΑΠ είναι αρνητική έχει θέση η 24ώρη πεχαμετρία. Με την ταυτόχρονη καταγραφή του συμπτωματικού δείκτη ελπίζουμε να αυξήσουμε την ευαισθησία της μεθόδου. Η παθολογική πεχαμετρία υποδηλώνει μόνο την απλή συσχέτιση πόνου-παλινδρόμησης. Τεκμηρίωση της σχέσης αποτελεί μόνο η συνύπαρξη επεισοδίου πόνου κατά την διάρκεια παλινδρομικού επεισοδίου. Βέβαια, μια τέτοια συνύπαρξη δεν αποτελεί συχνό φαινόμενο καθώς η πλειονότητα των ασθενών δεν αναφέρει επεισόδια πόνου κατά την διάρκεια της 24ώρης πεχαμετρίας. Η προσθήκη της αντιστασιομετρίας (impedance) και η πραγματοποίηση ταυτόχρονης 24ώρης πεχαμετρίας / αντιστασιομετρίας, η οποία επιτρέπει την εκτίμηση και των μη-όξινων επεισοδίων παλινδρόμησης, ίσως βοηθήσει στην καλύτερη εκτίμηση των ασθενών με ΜΚΘΠ. Στους ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στην αντιπαλινδρομική θεραπεία ή δεν έχουν συμπτώματα ΓΟΠ, η επόμενη εξέταση είναι η μανομετρία. Στην πράξη, η χρησιμότητα της μανομετρίας περιορίζεται στον αποκλεισμό της αχαλασίας σαν υποκείμενης νόσου. Η συνήθως αναδεικνυόμενη στην μανομετρία υπερσυσπαστικότητα του οισοφάγου υποδηλώνει απλώς την πιθανότητα οισοφαγικής προέλευσης του πόνου. Πραγματικά, οι καταγραφόμενες στην μανομετρία παθολογικές συσπάσεις του οισοφάγου σπάνια σχετίζονται με επεισόδια θωρακικού πόνου. Οι δοκιμασίες πρόκλησης, όπως η διάταση μπαλονιού, η χορήγηση εδροφωνιού, και η ενδοιοσοφαγική έγχυση οξέος χρησιμοποιούνται σπάνια λόγω της χαμηλής ευαισθησίας τους και των πιθανών ανεπιθύμητων ενεργειών 13

Εικόνα 1. Αλγόριθμος προσέγγισης ασθενούς με θωρακικό πόνο

που παρουσιάζουν. Η εικόνα 1 παρουσιάζει έναν απλό αλγόριθμο για την διαγνωστική προσέγγιση των ασθενών με θωρακικό πόνο.

Ε. Θεραπεια (εικόνα 2) Αν αποδειχθεί η ύπαρξη σαφούς αιτίας του ΜΘΚΠ όπως η αχαλασία και η ΓΟΠΝ εφαρμόζεται η κατάλληλη θεραπεία. Οι ΑΑΠ αποτελούν την θεραπεία εκλογής σε ασθενείς με ΜΘΚΠ που οφείλεται σε ΓΟΠ. Οι ασθενείς με ΜΚΘΠ και ΓΟΠ θα ωφεληθούν αρχικά από χορήγηση διπλής δόσης ΑΑΠ μέχρι την ύφεση των συμπτωμάτων και στην συνέχεια η δόση των ΑΑΠ θα προσαρμοστεί στην ελάχιστη που χρειάζεται ώστε οι ασθενείς να είναι ασυμπτωματικοί18. Οι ασθενείς θα χρειαστούν τουλάχιστον 2 μήνες θεραπείας για να έχουμε ύφεση των συμπτωμάτων, ενώ ο συνολικός χρόνος θεραπείας δεν είναι ακόμη καθορισθεί. Οι ασθενείς με ΜΚΘΠ και αυξημένη έκθεση του οισοφάγου στο οξύ είναι σαφές ότι παρουσιάζουν

καλύτερη ανταπόκριση στην χορήγηση των ΑΑΠ. Σε ότι αφορά την θεραπεία των κινητικών διαταραχών, με εξαίρεση την αχαλασία, όπου υπάρχει ειδική θεραπεία, παραμένει πεδίο αντικρουόμενων απόψεων. Υπάρχει η άποψη ότι οι ασθενείς με υπερσυσπαστικό οισοφάγο ανταποκρίνονται καλύτερα στα αναλγητικά παρά στα μυοχαλαρωτικά7. Η αποτελεσματικότητα των νιτρωδών σε ασθενείς με ΜΚΘΠ και κινητική διαταραχή του οισοφάγου είναι αντικρουόμενη. Από τα χαλαρωτικά των λείων μυών φάρμακα, οι αναστολείς ασβεστίου (νιφεδιπίνη, διλτιαζέμη, βεραπαμίλη) έχουν κυρίως χρησιμοποιηθεί με μικρή όμως αποτελεσματικότητα. Επιπρόσθετα, αυτά τα φάρμακα συνοδεύονται από ανεπιθύμητες ενέργειες όπως κεφαλαλγία, υπόταση και δυσκοιλιότητα. Φάρμακα που επηρεάζουν την σπλαγχνική ευαισθησία ή τροποποιούν το πόνο φαίνεται να είναι αποτελεσματικά σε ασθενείς με ΜΚΘΠ. Διάφορες κατηγορίες φαρμάκων όπως τρικυκλικά αντικαθλιπτικά, και οι εκλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης έχουν κατά καιρούς χρησιμοποιηθεί. Ο μηχανισμός δράσης των τρικυκλικών αντικαθλιπτικών δεν είναι απολύτως σαφής και η θεραπεία ξεκινά με μικρή δόση (10-25 mg) πριν από τον βραδινό ύπνο και συνεχίζεται με προοδευτική αύξηση της κατά 10-25 mg την ημέρα μέχρι την δόση των 50-75 mg την ημέρα19-20. Η χρήση των εκλεκτικών αναστολέων της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης στηρίζεται στην αύξηση του οδού του πόνου και πρόσφατες μελέτες με χορήγηση σερτραλίνης υποστηρίζουν την χρήση τους21.

ΣΤ. Φυσικη ιστορια και προγνωση Η πρόγνωση των ασθενών με ΜΚΘΠ θεωρείται εξαιρετική, καθώς μικρός μόνο αριθμός αυτών εμφανίζει καρδιαγγειακή νόσο με τον χρόνο. Παρόλα αυτά, η πλειονότητα των ασθενών συνεχίζει να παρουσιάζει περιοδικά επεισόδια ΜΚΘΠ και οι ασθενείς συνεχίζουν να ανησυχούν για τη πιθανότητα υποκείμενης σοβαρής καρδιακής νόσου. Σε μια προοπτική μελέτη παρακολούθησης ασθενών με ΜΚΘΠ, η πλειονότητα των ασθενών (>65%) συνέχιζαν να παρουσιάζουν επεισόδια πόνου μετά από 2 και 4 έτη παρακολούθησης, αλλά η θνητότητα δεν διέφερε σημαντικά σε σχέση με τους ασθενείς με καρδιακής αιτιολογίας πόνο4. Καθώς όμως η ποιότητα ζωής των ασθενών με ΜΚΘΠ είναι ιδιαιτέρα πτωχή, απαιτείται στενή συνεργασία ασθενούς-θεράποντος ιατρού για την καλύτερη κατανόηση και θεραπεία23-24.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦιΑ

Εικόνα 2. Θεραπευτική προσέγγιση ασθενούς με θωρακικό πόνο με βάση τον υπεύθυνο παθοφυσιολογικό μηχαινισμό

14

1. Richter JE. Noncardiac (unexplained) chest pain. Curr Treat Options Gastroenterol 2000; 3: 329-34.

2. Eslick GD. Chest pain: an historical perspective. Int J Cardiol 2001; 77: 5-11.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

3. Locke GR 3rd, Talley NJ, Fett SL, et al. Prevalence and clinical spectrum of gatsroesoghageal reflux: a populationbased study in Olmsted County, Minessota. Gastroenterology 1997; 112: 1448-56.

4. Eslick GD, Jones MP, Talley NJ. Non-cardiac chest pain: prevalence, risk factors, impact and consulting: a populationbased study. Aliment Pharmacol Ther 2003; 17: 1115-24.

5. Pope JH, Aufderheide TP, Ruthazer R, et al. Missed diagnoses of acute cardiac ischemia in the emergency department. N Engl J Med 2000; 342: 1163-70.

6. Wise JL, Locke GR, Zinsmeister AR, et al. Risk factors for non-cardiac chest pain in the community. Aliment Pharmacol Ther 2005; 22: 1023-31.

7. Fass R, Dickman R. Non-cardiac chest pain: an update.

Neurogastroenterol Motil 2006; 18: 408-17.

8. Fass R, Naliboff B, Higa L, et al. Differential effect of longterm sophageal acid exposure on mechanosensitivity and chemosensitivity in humans. Gastroenterology 1998; 115: 1363-73.

9. Beedassy A, Katz PO, Gruber A, et al. Prior sensitization of esophageal mucosa by acid reflux predispones to reflux-induced chest pain. J Clin Gastroenterol 2000; 31: 121-4.

10. Dekel R, Martinez-Hawthorne SD, Guillen RJ, et al. Evaluation of symptom index in identifying gastroesophageal reflux disease-related noncardiac chest pain. J Clin Gastroenterol 2004; 38: 24-9.

11. Fass R, Fennerty MB, Ofman JJ, et al. The clinical and economic value of a short course of omeprazole in patients with noncardiac chest pain. Gastroenterology 1998; 115: 42-9.

12. Dekel R, Pearson T, Wendel C, et al. Assessment of oesophageal motor function in patients with dysphagia or chest pain-the Clinical Outcomes Research Initiative experience.

Aliment Pharmacol Ther 2003; 18: 1083-9.

13. Katz PO, Dalton CB, Richter JE, et al. Esophageal testing of patients with noncardiac chest pain or dysphagia. Results of three years’ experience with 1161 patients. Ann Intern Med 1987; 106: 593-7.

14. Hollerbach S, Bulat R, May A, et al. Abnormal cerebral process-

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

ing of esophageal stimuli in patients with non-cardiac chest pain (NCCP). Neurogastroenterol Motil 2000; 12: 555-65.

Barish CF, Castell DO, Richter JE. Graded esophageal balloon distention. A new provocative test for noncardiac chest pain. Dig Dis Sci 1986; 31: 1292-8.

Chauhan A, Mullins PA, Taylor G, et al. Cardioesophageal reflex: a mechanism for “linked angina” in patients with angiographically proven coronary artery disease. J Am Coll Cardiol 1996; 27: 1621-8.

Balaban DH, Yamamoto Y, Liu J, et al. Sustained esophageal contraction: a marker of esophageal chest pain identified by intraluminal ultrasonography. Gastroenterology 1999; 116: 29-37.

Aziz Q. Acid sensors in the gut: a taste of things to come.

Eur J Gastroenterol Hepatol 2001; 13: 885-8.

Cremonini F, Wise J, Moayyedi P, et al. Diagnostic and therapeutic use of protn pump inhibitors in non-cardiac chest pain: a metanalysis. Am J Gastroenterol 2005; 100: 1226-32.

Wang WH, Huang JQ, Zheng GF, et al. Is proton pump inhibitor testing an effective approach to diagnose gastroesophageal reflux disease in patients with noncardiac chest pain? A meta-analysis Arch Intern Med 2005; 165: 1222-8.

Fass R, Malagon I, Schmulson M. Chest pain of esophageal origin. Curr Opin Gastroenterol 2001; 17: 376-80.

Potts SG, Bass CM. Psychological morbidity in patients with chest pain and normal or near-normal coronary arteries: a long-term follow-up study. Psychol Med 1995; 254: 33947.

Eslick GD, Talley NJ. Non-cardiac chest pain: predictors of health care seeking, the types of health care professional consulted, work absenteeism and interruption of daily activities. Aliment Pharmacol Ther 2004; 20: 909-15. Γ. Π. Καραμανώλης Επιμελητής Β΄, Ηπατογαστρεντερολογική Μονάδα, Β΄ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Π.Γ.Ν «ΑΤΤΙΚΟΝ»

15

16

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ