Vol-33, حضرت ارمیاؑ، دانیالؑ اورعزیر علیہ السّلام کے حالات

Page 1

‫اء‬  ‫ر‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ال‬ ؑ ‫د‬ ، ؑ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ت‬   ‫م  ت‬  ّ ‫ا‬

3 3

H I S T O R YP R O P H E T S o f t h e


2


‫�ﹻ ْﺴ ﹻﻢ اﷲﹻ اﻟ ﹽﹷﺮ ْﺣ ٰﻤ ﹻﻦ اﻟ ﹽﹷﺮﺣ ﹻ ْﻴ ﹻﻢ‬

‫ن‬ ‫ڑ‬ ‫ى ت‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫�وع ا� � �ام � � � ر �ا ��ان �ب ر� وا� �‬

‫‪3‬‬


‫ت ن‬ ‫�ار�  ىب‬ ‫ا�اؑء‬ ‫� ۔‪33‬‬ ‫� ى ر� �ر ر�‬

‫ و�  ا� �)��م(‬

‫‪4‬‬


‫ﺎب ﴿ ‪﴾۴۱٪‬‬ ‫ْ� �ﹻي ﹷوﻟ ﹷﹻﻮاﻟ ﹷﹻﺪ ﹽﹷي ﹷوﻟﹻﻠ ﹹْﻤ ْﺆ ﹻﻣﻨﹻ� ْ ﹷن ﹷﻳ ْﻮ ﹷم ﹷ� ﹹﻘ ْﻮ ﹹم ا ْﻟﺤ ﹷﹻﺴ ﹹ‬ ‫ﹷرﺑﹽﹷ ﹷﻨﺎ اﻏ ﹻ ْ‬ ‫ت‬ ‫�ر�‪ ،‬اے �ورد�ر �ب )�ب( � دن � � اور �ے �ں  ا�بپ   �‬ ‫ ‬

‫اور ��ں � �ت �۔ ‬

‫)�رة ب‬ ‫ ا�را�۔‪(۴۱‬‬

‫ب�را� � ا�ب� ى‬ ‫ ا� �رة �� �ھ �‬ ‫ا� �  و�  � �‬

‫�� �د‬ ‫� �ہ    ‬

‫و�ا��‬ ‫� �  ‬ ‫ا�ف � و� � �‬ ‫�� و� �م ا�‬

‫� �با�  � � �‬

‫ا� �ى  و�  � �‬ ‫اور �م �� و ��ت � روح � � د�‬ ‫ﺎح اﻟﺬﹽﹹ لﹽﹻ ﹻﻣ ﹷﻦ اﻟﺮﹽﹷ ْﺣ ﹷﻤﺔﹻ ﹷوﻗﹹﻞ ﹽﹷر ﹽﹻب ْار ﹷﺣ ْﻤ ﹹہ ﹷﻤﺎ‬ ‫ﹷو ا ْﺧﻔ ْﹻﺾ ﹷﻟ ﹹہ ﹷﻤﺎ ﹷﺟ ﹷﻨ ﹷ‬ ‫ﹷﻛ ﹷﻤﺎ ﹷرﺑ ٰﹽﹷﻴ�ﹻ ْي ﹷﺻﻐﹻ� ْ ﹱ�ا ﴿‪﴾ؕ۲۴‬‬

‫ت‬ ‫�ر�‪  ،‬اور �و �ز � ان � آ� � ر� اور ان � � � د� �و � اے ‬ ‫�ورد�ر � ا�ں � � � � )� �( �ورش � � � � ان ‬ ‫ف‬ ‫) � ا�ا�‪( ۲۴‬‬ ‫)� �ل( � ر� �ر�۔‬ ‫‪5‬‬


‫ن‬ ‫ت‬ " ‫ا�اؑء‬ ‫" �ار� ب ى‬

�‫ �رف ر� و  �� ر‬:

‫ت‬ �‫� ى  ر�و �ر‬ ‫ت‬ �‫�ر‬

‫ ا ّول‬: ‫ز‬ ‫ا� ہ�رار‬   ‫ ى‬:

‫�اد‬

�‫ �ر ر‬:

‫ �ھنىكاا��ز‬:

2014‫ �رى۔‬:

https://issuu.com/hyderraza

‫وب � ئ ٹ‬ ‫ى ب‬ ‫ٹ‬

‫ ا ّول‬:

‫ڈ‬ �‫ىا�ڈ‬

2011 ‫ �۔‬:

� ‫�ل‬

"�‫" � و �اب� �را‬

‫ز‬ ‫ ى‬: ‫ا� ہ �رار‬ :

http://books.aliwalay.com/books.php?catid=5

"� ��‫"ا� � �ر‬

‫ ا ّول‬: ‫ز‬ ‫ دو ہ �رار‬:

2010‫ �رچ  ۔‬: :

https://issuu.com/hyderraza

http://books.aliwalay.com/books.php?catid=5

6

� ‫�ل‬

:

http://books.aliwalay.com/books.php?catid=5

https://issuu.com/hyderraza

� ‫ڈ‬ �‫ىا�ڈ‬

‫�اد‬

‫وب � ئ ٹ‬ ‫ى ب‬ ‫ٹ‬

‫ڈ‬ �‫ىا�ڈ‬

‫�اد‬

� ‫�ل‬

‫وب � ئ ٹ‬ ‫ى ب‬ ‫ٹ‬


‫� �ر‬

‫‪1‬‬

‫‪2‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪5‬‬

‫‪6‬‬

‫‪7‬‬

‫‪8‬‬

‫‪9‬‬

‫‪10‬‬

‫‪11‬‬

‫‪12‬‬

‫‪13‬‬

‫‪14‬‬

‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬

‫‪17‬‬

‫‪18‬‬ ‫‪19‬‬

‫‪20‬‬ ‫‪21‬‬

‫‪22‬‬

‫‪23‬‬

‫ ‬ ‫�ان‬

‫��‬ ‫ن‬ ‫ُو�ء‬ ‫ا�  ء� �اد اور اُن � ا  ‬ ‫ب ى ؑا‬ ‫ز‬ ‫ ا� ءؑاور اُن � �اد‬ ‫�ت و �ات  ‪  �،‬ب ى ا‬ ‫ن‬ ‫و�ا�م ور اُن � �اد‬ ‫ا ‬ ‫اُو�ا�م � � ‪  ،‬ب ى ا‬ ‫ا�� اُ‬ ‫ن‬ ‫ ا�ءؑ‬ ‫لؐ� � اور � ب ىا‬ ‫�  و   ُر�  ‬ ‫��ّ  ا� ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫�  ‬ ‫آدم� ا� ّس�ام اور   ‬ ‫�ت   ‬ ‫��� ا� ّس�ا  ماور �� � ��ت‬ ‫�ت   ‬ ‫ث ث‬ ‫�� ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫�ت   ى  ‬ ‫اور�� ا� ّس�ام � ��ت‬ ‫ ‬ ‫�ت ‬ ‫�ح� ا� ّس�ام � ��ت‬ ‫�ت   ‬ ‫�د� ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫�ت   ‬

‫�ت �� � ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫را�� ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫�ت  با�  ‬ ‫�‬ ‫�‬ ‫ق� ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫�ت ا �ٰعىىل و ا � ٰ  ‬ ‫�ت �ُ ط� ا� ّس�ا  م� ��ت‬

‫ذوا��� ا� ّس�ام � ��ت‬ ‫ ‬ ‫�ت‬ ‫ ��� ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫ ‬ ‫�ت�ب اور‬ ‫وب� ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫�ت ّ ىا�  ‬ ‫�� ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫ ‬ ‫�ت‬

‫�ت  ٰ‬ ‫ �رون� ا� ّس�ا  م� ��ت ‬ ‫�� اور  ‬ ‫�ت  ٰ‬ ‫ �� ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫�� اور  ‬

‫��� ا� ّس�ا  م� ��ت ‬ ‫ ‬ ‫�ت‬ ‫�‬ ‫ ‬ ‫ ��ت‬ ‫ ��� ا� ّس�ا  م�‬ ‫ ‬ ‫�ت ا �ٰعبىل �‬ ‫‪7‬‬

‫�   ‬ ‫�‬ ‫�   ۔ ‪1‬‬ ‫�   ۔ ‪1‬‬ ‫�   ۔ ‪1‬‬ ‫�   ۔ ‪1‬‬

‫�   ۔ ‪2‬‬

‫�   ۔ ‪3‬‬ ‫�   ۔ ‪4‬‬ ‫�   ۔ ‪5‬‬ ‫�   ۔ ‪6‬‬

‫�   ۔ ‪7‬‬

‫�   ۔ ‪8‬‬ ‫�   ۔ ‪9‬‬

‫�   ۔ ‪10‬‬ ‫�   ۔ ‪11‬‬

‫�   ۔ ‪12‬‬

‫�   ۔ ‪13‬‬ ‫�   ۔ ‪14‬‬

‫�   ۔ ‪15‬‬ ‫�   ۔ ‪16‬‬

‫�   ۔ ‪17‬‬

‫�   ۔ ‪18‬‬ ‫�   ۔ ‪19‬‬


‫� �ر‬

‫‪24‬‬

‫‪25‬‬

‫‪26‬‬

‫‪27‬‬

‫‪28‬‬ ‫‪29‬‬

‫‪30‬‬ ‫‪31‬‬

‫‪32‬‬ ‫‪32‬‬

‫‪33‬‬ ‫‪34‬‬

‫‪35‬‬

‫‪36‬‬

‫‪37‬‬

‫لىىس‬

‫ ‬ ‫�ان‬

‫�ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫ ا�  ‬ ‫ا�س‪ ،‬ا ع ؑاور  ‬ ‫�ت  ؑ‬ ‫ذوا�� ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫ ‬ ‫�ت ‬

‫�ن� ا� ّس�ام � ��ت‬ ‫�ت  ‬ ‫�‬ ‫ ��ت� ��ت‬ ‫ ‬ ‫�ت ا �ٰعىىل � ا� ّس�ا  م اور � �ت و‬ ‫ؤد� ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫�تدا  ‬ ‫ت‬ ‫���ت‬ ‫ �  ‬ ‫ا�ب ب  ‬ ‫�ن� ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫ ‬ ‫�ت ‬ ‫ث ث‬ ‫ � �  ار� ��ت ‬ ‫�م � اور ا� ر‬ ‫�ت �)ﷺ( � ��ت‬ ‫بن‬ ‫� طلہ اور ا�ب رس � ��ت‬ ‫ش‬ ‫وق� ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫�ت شعىىاا اور �ت �تىقو  ‬ ‫ّ �‬ ‫ز�ر ى ا�و  ى ى�ىى  ٰ� ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫�ت ‬ ‫ ��� ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫�ت  �عبسٰے اور � �  ‬

‫��� ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫�ؑاور ى  ر‬ ‫�ؑ‪ ،‬دا�ل   ‬ ‫�ت ار�  ‬ ‫ز‬ ‫ �ر ب �رو�ار � ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫ �اور ا� پ د‬ ‫�ت ��ؑ �  ‬

‫‪38‬‬

‫ ر�� ��ت‬ ‫ا�ب � و  ‬ ‫خ‬ ‫ود� ��ت‬ ‫ ا�  ‬ ‫ا�ب د‬ ‫ر�� ا� ّس�ا  م� ��ت‬ ‫�ت  ج�  ‬

‫‪42‬‬

‫ �روت� ��ت‬ ‫ ‬ ‫�روت و‬ ‫ن‬ ‫ ��ت� � �ا�ں � �� � � ‬ ‫ ‬ ‫اُن �وں �‬ ‫ش‬ ‫ ز�� ��ت‬ ‫��باد�ا�ن  ‬ ‫ ‬ ‫ن‬ ‫ �وں� ��ت �ادرہ و �‬ ‫ ‬ ‫� ا�ا� اور ان � �وہ �‬

‫‪39‬‬

‫‪40‬‬ ‫‪41‬‬

‫‪43‬‬

‫‪44‬‬

‫‪45‬‬

‫ �ن� ا� ّس�ام � ��ت‬ ‫�ت ���  ‬

‫‪8‬‬

‫� �‬

‫�    ۔‪20‬‬ ‫� ۔‪21‬‬

‫� ۔‪22‬‬

‫� ۔‪23‬‬ ‫� ۔‪24‬‬

‫� ۔‪25‬‬ ‫� ۔‪26‬‬

‫� ۔‪27‬‬

‫� ۔‪28‬‬ ‫� ۔‪29‬‬

‫� ۔‪30‬‬ ‫� ۔‪31‬‬

‫� ۔‪32‬‬

‫� ۔‪33‬‬ ‫� ۔‪34‬‬

‫� ۔‪35‬‬ ‫� ۔‪36‬‬

‫� ۔‪37‬‬

‫� ۔‪38‬‬ ‫� ۔‪39‬‬ ‫� ۔‪40‬‬ ‫� ۔‪41‬‬

‫� ۔‪42‬‬


‫��‬

‫ �‬ ‫� � �‪�،‬ام  ‬ ‫� ��  "ا�  �  �ر�� �"اور"�  و  �اب�  � را�"   � ��  ‬ ‫ا��‪  ،‬‬ ‫ ‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ا�ا�اور  ا� ��ٰ � �فت ىقاات �� � � ى‬ ‫�� � �� � � ‬ ‫ا�  ء  "  ‬ ‫ ا� اور �وش"�ار� ب ىؑا‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫��‬ ‫ت‬ ‫خ ت‬ ‫ ا�ب"‬ ‫ ‬ ‫ �ب "�ت‬ ‫ � �با�ر  �  � ا��  �  ‬ ‫����  �۔ اس �ب  � �م وا�ت �ا� ّ د ‬ ‫د‬ ‫ّ‬ ‫ق‬ ‫ف‬ ‫� �  �  ۔  �  � �ف ا� �ش  �  �  � ب ىؑا‬ ‫�   ‬ ‫ ا�   ء �  ز�� �ا�ال �� �رآن   �  � ‬ ‫ �� � �ب � وا�ت � ى‬ ‫ ا� � � ��‪� � � � �� ،‬ش � � � ‬ ‫�ن �� � ان � اور ا‬ ‫ّ‬ ‫ت‬ ‫ان وا�ت  � ا�� � اور آ�ن �ں  � �ن � �� �ا� اس �ب  � � � �  � � ‬ ‫ن‬ ‫اور ب ىا‬ ‫�ز�� � � �� ��۔ا� � � ان وا� � � �  ا �ى� وا� ��ا� �  د‬ ‫ ا�ؑ ء   ‬

‫ �� � �ب "�ت ا�ب" � �� ����۔‬ ‫�‪ � ،‬ا‬ ‫ّ‬ ‫ت ن‬ ‫ا�اء اور ان � ا�ال ز�� � اس �ح �ن ‬ ‫اس �ب � � � �ش � � � � �ار�  ب ى ؑ‬ ‫ن‬ ‫� �� � ى‬ ‫��ن �� ا� ��ٰ ‬ ‫ ا�ؑ  ء � �بارے � �با�� �ن � اور �� � �   ‬ ‫� �م ب ىا‬ ‫�م  ‬ ‫ ا�   ‬ ‫ئخ‬ ‫ض‬ ‫فض ت‬ ‫ ا��ت � �� �‪،‬اور � و ‬ ‫ ��وں � ا�ٰ �م  اور  ضبى�ب ر� � �باو�د � � �ح � ا‬ ‫� � ى د‬ ‫ن‬ ‫ �� � �� � �� � � ا� ‬ ‫ا�اء � � ا�ن د� اور ان � � �۔اس �ب �  ‬ ‫� �م  ب ى‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ ��� ‪  ،‬ب ب‬ ‫ ا��ت � � � �م � � � ‬ ‫ � �� ان ا‬ ‫��ت � � ا‬ ‫��ٰ �ف ا� � �وں   �� ا ا‬ ‫ئز ت‬ ‫ر��   � ۔‬ ‫��� اس  � �ر  � �‪ ،‬اور  � ا� ��ٰ ا� ��ں  � ���   � �از�ا�ٰ �م   � �� ا‬ ‫ث ت‬ ‫نش‬ ‫�اورآپ � � و � � ‬ ‫ب�  ‬ ‫ى� ��ں � �ح آپ � �� آ � ب  ‬ ‫ا�اءا�‪� � ،‬ب � �  ‬ ‫ث‬ ‫�‬ ‫ف� � � � �� � � � �� � ا  ‬ ‫� ا�� � �با� ��  ‪-‬اس �ش � ا� �ى �  ‬ ‫ت ت‬ ‫ ���ں � � �ور ا�ع ��‪ � ،‬آپ   �‬ ‫ا� � �� � �ر �� �� آپ �  �  در�ا� آ ‬ ‫��ار �� ۔‬ ‫ف‬ ‫ف‬ ‫��� � �ر��� � �� �ر��‪ ،‬آ�‬ ‫ا� ��ٰ � � را� � �� ر�اور د� �   ‬

‫ى‬ ‫��ر‪�:‬ر ر�  و�  ا� �)��م(‬ ‫‪hyderraza@yahoo.com‬‬ ‫ ‬ ‫ ‬ ‫را�اى �‪:‬‬ ‫ ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫�� �‪http://cityislam.com/quran.htm  :‬‬ ‫ �� �ں �   ‬ ‫�ا� ‪�:‬رآن � اردو ر‬ ‫‪9‬‬


‫ﹻ� ْﺴ ﹻﻢ اﷲﹻ اﻟﺮﹽﹷ ْﺣ ٰﻤ ﹻﻦ اﻟﺮﹽﹷﺣ ﹻ ْﻴ ﹻﻢ‬

‫ؕ ﹷو ﹷ� ْﻌ ﹹﻘ ْﻮ ﹷب‬ ‫ض ﹽﹷاﻟ�ﹻ ْي ﺑٰ ﹷﺮ ْﻛ ﹷﻨﺎ ﻓ ﹻ ْﻴ ﹷہﺎ ﻟ ﹻ ْﻠ ٰﻌ ﹷﻠﻤﹻ� ْ ﹷن ﴿‪ ﴾۷۱‬ﹷو ﹷو ﹷہب ْ ﹷﻨﺎ ﹷﻟہۤٗ ا ﹻ ْﺳ ٰﺤ ﹷﻖ�‬ ‫ﹷو ﻧ ﹷ ﹽﹷﺠيْﻨٰ ﹹہ ﹷوﻟﹹ ْﻮﻃﹱﺎ ا�ﹻ ﹷي ْاﻻﹷ ْر ﹻ‬ ‫ؕ ﹷو ﹹﻛ ﹱﹽﻼ ﹷﺟ ﹷﻌ ْﻠ ﹷﻨﺎ ٰﺻﻠﹻﺤﹻ� ْ ﹷن ﴿‪ ﴾۷۲‬ﹷو ﹷﺟ ﹷﻌ ْﻠﻨٰ ﹹہ ْﻢ ﹷا‪ Ò‬ﹻ ﹽﹷﻤ ﹱﺔ ﻳﹽﹷ ْہ ﹹﺪ ْو ﹷن ﺑﹻﺎﹷ ْﻣﺮﹻﻧﹷﺎ ﹷو ﹷا ْو ﹷﺣيْ ﹷﻨ ۤﺎ ا ﹻ ﹷﻟ ْﻴہﹻ ْﻢ ﻓ ﹻ ْﻌ ﹷﻞ‬ ‫ﻧﹷﺎﻓ ﹻ ﹷﻠ ﹱﺔ�‬ ‫ا ْﻟ ﹷﺨ� ْ ٰ� ﹻ‬ ‫ۚ ﹷو�ﹷﺎﻧ ْﹹﻮا ﹷﻟ ﹷﻨﺎ ٰﻋﺒﹻﺪﹻﻳْ ﹷﻦ ﴿� �‪ ﴾۷۳‬ﹷو ﻟﹹ ْﻮﻃﹱﺎ � ﹷﺗيْﻨٰ ﹹہ ﺣﹹﻜْ ﹱﻤﺎ ﹽﹷو ﻋﹻﻠ ﹱْﻤﺎ ﹽﹷو‬ ‫ﹷﺎم اﻟﺼﹽﹷ ﻠ ٰﻮة ﹻ ﹷو ا ﹻ ْﻳ ﹷﺘ ٓﺎ ﹷء اﻟﺰﹽﹷﻛٰﻮة ﹻ�‬ ‫ت ﹷو ا ﹻﻗ ﹷ‬ ‫ْ�ﻳﹷﺔﹻ ﹽﹷاﻟ�ﹻ ْي �ﹷﺎﻧ ﹷ ْﺖ ﹽﹷ� ْﻌ ﹷﻤ ﹹﻞ ا ْﻟ ﹷﺨ ٰٓﺒ� ﹻ ﹷﺚ�‬ ‫ؕ ا ﹻﻧ ﹽﹷ ﹹہ ْﻢ �ﹷﺎﻧ ْﹹﻮا ﻗ ْﹷﻮ ﹷم ﹷﺳ ْ ٍﺆ ٰﻓ ﹻﺴﻘﹻ� ْ ﹷن ﴿ ۙ‪ ﴾۷۴‬ﹷو ﹷا ْد ﹷﺧ ْﻠﻨٰ ﹹہ � ﹻ ْي‬ ‫ﻧ ﹷ ﹽﹷﺠيْﻨٰ ﹹہ ﹻﻣ ﹷﻦ اﻟ ﹷ ْ‬

‫ﹷر ْﺣ ﹷﻤت ﹻ ﹷﻨﺎ�‬ ‫اﻟﺼﻠﹻﺤﹻ� ْ ﹷن ﴿ ‪ ﴾۷۵٪‬ﹷو ﻧ ْﹹﻮ ﹱﺣﺎ ا ﹻذْ ﻧﹷﺎ ٰدي ﹻﻣ ْﻦ ﹷﻗ ْﺒ ﹹﻞ ﻓﹷﺎ ْﺳ ﹷﺘ ﹷﺠب ْ ﹷﻨﺎ ﹷﻟ ٗہ ﹷﻓ ﹷﻨ ﹽﹷﺠيْﻨٰ ﹹہ ﹷو ﹷاہْ ﹷﻠ ٗہ‬ ‫ؕ ا ﹻﻧ ﹽﹷ ٗہ ﹻﻣ ﹷﻦ ٰﹽ‬ ‫�ﻧ ٰ ﹹہ ﹻﻣ ﹷﻦ ا ْﻟ ﹷﻘ ْﻮم ﹻ ﹽﹷاﻟ ﹻﺬ ْﻳ ﹷﻦ ﹷﻛ ﹽﹷﺬﺑ ﹹ ْﻮا ﺑﹻﺎ ٰﻳ ٰت ﹻ ﹷﻨﺎ�‬ ‫ؕ ا ﹻﻧ ﹽﹷ ﹹہ ْﻢ �ﹷﺎﻧ ْﹹﻮا ﻗ ْﹷﻮ ﹷم ﹷﺳ ْﺆٍ‬ ‫ْ� ﹻب اﻟ ﹷْﻌ ﹻﻈ ْﻴ ﹻﻢ ﴿ ۚ‪ ﴾۷۶‬ﹷو ﹷ� ﹷ ْ‬ ‫ﹻﻣ ﹷﻦ ا� ﹷ ْ‬ ‫ْ� ﹻ‬ ‫ۚ‬ ‫ث ا ﹻذْ ﹷ�ﻔﹷﺸﹷ ْﺖ ﻓ ﹻ ْﻴ ﹻہ ﻏﹷ ﹷﻨ ﹹﻢ ا ْﻟ ﹷﻘ ْﻮم ﹻ�‬ ‫� ْﻗﻨٰ ﹹہ ْﻢ ﹷا ْﺟ ﹷﻤ ﹻﻌ� ْ ﹷن ﴿‪ ﴾۷۷‬ﹷو ﹷد ٗاو ﹷد ﹷو ﹹﺳ ﹷﻠ ْﻴ ٰﻤ ﹷﻦ ا ﹻذْ ﹷﻳ ْﺤﻜﹹ ٰﻤ ﹻﻦ �ﹻي اﻟ ﹷ ْ‬ ‫ﹷﻓ ﹷﺎ ْ ﹷ‬

‫�ﻧﹷﺎ ﹷﻣ ﹷﻊ‬ ‫ۚ ﹷو ﹹﻛ ﹱﹽﻼ � ﹷﺗيْ ﹷﻨﺎ ﺣﹹﻜْ ﹱﻤﺎ ﹽﹷو ﻋﹻﻠ ﹱْﻤﺎ�‬ ‫ﹷو ﹹﻛ ﹽﹷﻨﺎ ﻟ ﹻ ﹹﺤﻜْﻤﹻہﹻ ْﻢ ﺷٰ ہﹻﺪﹻ ْﻳ ﹷﻦ ﴿ �‪ ﴾۷۸‬ﹷﻓ ﹷﻔ ﹽﹷہ ْﻤﻨٰ ﹷہﺎ ﹹﺳ ﹷﻠ ْﻴ ٰﻤ ﹷﻦ�‬ ‫۫ ﹽﹷو ﹷﺳ ﹽﹷ ْ‬ ‫ﹷد ٗاو ﹷد ا ْﻟﺠﹻ ﹷﺒﺎ ﹷل �ﹹ ﹷﺴ ﹽﹻﺒ ْﺤ ﹷﻦ ﹷو ﹽﹷ‬ ‫س ﹽﹷ�ﻜﹹ ْﻢ ﻟ ﹻ ﹹﺘ ْﺤﺼﹻ ﹷﻨﻜﹹ ْﻢ‬ ‫اﻟﻄ� ْ ﹷ��‬ ‫ؕ ﹷو ﹹﻛ ﹽﹷﻨﺎ ٰﻓ ﹻﻌﻠ ﹻ� ْ ﹷن ﴿‪ ﴾۷۹‬ﹷو ﹷﻋ ﹽﹷﻠ ْﻤﻨٰ ﹹہ ﹷﺻﻨْ ﹷﻌ ﹷﺔ ﹷﻟ ﹹﺒ ْﻮ ٍ‬

‫ﹽﹻﻣﻦْۢ ﺑﹷﺎْ ﹻﺳﻜﹹ ْﻢ�‬ ‫ض‬ ‫� ْو ﹷن ﴿‪ ﴾۸۰‬ﹷو ﻟ ﹹﹻﺴ ﹷﻠ ْﻴ ٰﻤ ﹷﻦ اﻟ ﹽﹻﺮﻳْﺢﹷ ﹷﻋﺎﺻﹻ ﹷﻔ ﹱﺔ ﹷﺗ ْﺠﺮ ﹻ ْي ﺑﹻﺎﹷ ْﻣﺮ ﹻ ۤ ٖہ ا�ﹻ ﹷي ْاﻻﹷ ْر ﹻ‬ ‫ۚ ﹷﻓ ﹷہ ْﻞ ﹷا� ﺷٰ ﹻ ﹹ‬ ‫ؕ ﹷو ﹹﻛ ﹽﹷﻨﺎ ﺑﹻ�ﹹﻞﹽﹻ ﹷ� ْي ٍء ٰﻋﻠﹻﻤﹻ� ْ ﹷن ﴿‪ ﴾۸۱‬ﹷو ﹻﻣ ﹷﻦ ﹽﹷ‬ ‫ﹽﹷاﻟ�ﹻ ْي ﺑٰ ﹷﺮ ْﻛ ﹷﻨﺎ ﻓ ﹻ ْﻴ ﹷہﺎ�‬ ‫اﻟﺸ ٰﻴ ﹻﻄ� ْ ﹻن ﹷﻣ ْﻦ ﹽﹷ� ﹹﻐ ْﻮ ﹹﺻ ْﻮ ﹷن ﹷﻟ ٗہ ﹷو ﹷ� ْﻌ ﹷﻤﻠ ْﹹﻮ ﹷن‬ ‫اﻟ� ﹷو ﹷاﻧ ْ ﹷﺖ ﹷا ْر ﹷﺣ ﹹﻢ‬ ‫ﹷﻋ ﹷﻤ ﹱﻼ دﹹ ْو ﹷن ذٰﻟ ﹷﹻک�‬ ‫ۚ ﹷو ﹹﻛ ﹽﹷﻨﺎ ﹷﻟ ﹹہ ْﻢ ٰﺣ ﹻﻔ ﹻﻈ� ْ ﹷن ﴿‪ ﴾ۙ۸۲‬ﹷو ﹷاﻳﹽﹹ ْﻮ ﹷب ا ﹻذْ ﻧﹷﺎدٰي ﹷرﺑﹽﹷہۤٗ ﹷا� ْ�ي ﹷﻣ ﹽﹷﺴ�ﹻ ﹷي ﹽﹹ ﹽﹹ‬

‫�ٍ ﹽﹷو � ﹷﺗيْﻨٰ ﹹہ ﹷاہْ ﹷﻠ ٗہ ﹷو ﹻﻣ ْﺜ ﹷﻠ ﹹہ ْﻢ ﹽﹷﻣ ﹷﻌ ﹹہ ْﻢ ﹷر ْﺣ ﹷﻤ ﹱﺔ ﹽﹻﻣ ْﻦ‬ ‫ٰﹽ‬ ‫اﻟﺮﺣﹻﻤﹻ� ْ ﹷن ﴿� �‪ ﴾۸۳‬ﻓﹷﺎ ْﺳ ﹷﺘ ﹷﺠب ْ ﹷﻨﺎ ﹷﻟ ٗہ ﹷﻓﻜﹷﺸﹷ ْﻔ ﹷﻨﺎ ﹷﻣﺎ ﺑ ﹻ ٖہ ﹻﻣ ْﻦ ﹹ ﹽ‬ ‫اﻟﺼ�ﹻ� ﹻ ْﻳ ﹷﻦ ﴿� �‪ ﴾۸۵‬ﹷو‬ ‫ﹻﺮﻛي ﻟ ﹻ ْﻠ ٰﻌﺒﹻﺪﹻ ْﻳ ﹷﻦ ﴿‪ ﴾۸۴‬ﹷو ا ﹻ ْﺳ ٰﻤ ﹻﻌ ْﻴ ﹷﻞ ﹷو ا ﹻ ْدرﹻﻳْ ﹷﺲ ﹷو ذﹷا ا ْ� ﹻﻜ ْﻔ ﹻﻞ�‬ ‫ؕ � ﹹ ٌﹽﻞ ﹽﹻﻣ ﹷﻦ ٰﹽ‬ ‫ﻋﹻﻨْﺪﹻﻧﹷﺎ ﹷو ذ ْ ٰ‬ ‫اﻟﺼﻠ ﹻﺤﹻ� ْ ﹷن ﴿‪ ﴾۸۶‬ﹷوذﹷا اﻟ ﹽﹹﻨ ْﻮ ﹻن ا ﹻذْ ذﹽﹷ ﹷہ ﹷﺐ ﹹﻣ ﹷﻐﺎ ﹻﺿ ﹱﺒﺎ ﻓﹷﻈﹷ ﻦﹽﹷ ﹷا ْن ﹽﹷﻟ ْﻦ‬ ‫ﹷا ْد ﹷﺧ ْﻠﻨٰ ﹹہ ْﻢ � ﹻ ْي ﹷر ْﺣ ﹷﻤت ﹻ ﹷﻨﺎ�‬ ‫ؕ ا ﹻﻧ ﹽﹷ ﹹہ ْﻢ ﹽﹻﻣ ﹷﻦ ٰﹽ‬ ‫ۖ‬ ‫ک�‬ ‫ﺖ ﹻﻣ ﹷﻦ اﻟ ٰﹽﻈﻠﹻﻤﹻ� ْ ﹷن ﴿� �‪﴾۸۷‬‬ ‫٭ ا�ﹻ ْ�ي ﹹﻛﻨْ ﹹ‬ ‫ﹽﹷ� ْﻘﺪ ﹷﹻر ﹷﻋ ﹷﻠ ْﻴ ﹻہ ﹷﻓ ﹷﻨﺎدٰي �ﹻي ﹽﹹ‬ ‫اﻟﻈﻠ ٰﹹﻤﺖﹻ ﹷا ْن ﹽﹷ ۤﻻ ا ﹻﻟ ٰ ﹷہ ا ﹻ ﹽﹷﻻ ﹷاﻧ ْ ﹷﺖ ﹹﺳﺒْ ٰﺤ ﹷﻨ ﹷ‬ ‫ﺮﻛﻳﹽﹻ ۤﺎ ا ﹻذْ ﻧﹷﺎ ٰدي ﹷرﺑﹽﹷ ٗہ‬ ‫ۙ ﹷو ﻧ ﹷ ﹽﹷﺠيْﻨٰ ﹹہ ﹻﻣ ﹷﻦ ا ْﻟ ﹷﻐ ﹽﹻﻢ�‬ ‫ﻓﹷﺎ ْﺳ ﹷﺘ ﹷﺠب ْ ﹷﻨﺎ ﹷﻟ ٗہ�‬ ‫ؕ ﹷو ﹷﻛﺬٰ ﻟ ﹷﹻک ﻧﹹـْۨ�ﹻي اﻟ ﹹْﻤ ْﺆ ﹻﻣﻨﹻ� ْ ﹷن ﴿‪ ﴾۸۸‬ﹷو ﹷز ﹷ ﹻ‬ ‫۫ ﹷو ﹷو ﹷہب ْ ﹷﻨﺎ ﹷﻟ ٗہ ﻳﹷ ْﺤي ٰي ﹷو ﹷا ْﺻ ﹷﻠ ْﺤ ﹷﻨﺎ ﹷﻟ ٗہ‬ ‫ﹷر ﹽﹻب ﹷﻻ ﹷﺗ ﹷﺬ ْر� ﹻ ْي �ﹷ ْ ﹱدا ﹽﹷو ﹷاﻧ ْ ﹷﺖ ﹷﺧ� ْ�ﹹ اﻟ ْٰﻮرﹻﺛﹻ� ْ ﹷن ﴿� �‪ ﴾۸۹‬ﻓﹷﺎ ْﺳ ﹷﺘ ﹷﺠب ْ ﹷﻨﺎ ﹷﻟ ٗہ�‬ ‫�ﻋﹹ ْﻮ ﹷن �ﹻي ا ْﻟ ﹷﺨ� ْ ٰ� ﹻ‬ ‫ت ﹷو ﹷﻳ ْﺪﻋﹹ ْﻮﻧ ﹷ ﹷﻨﺎ ﹷرﻏﹷ ﹱﺒﺎ ﹽﹷو ﹷر ﹷہ ﹱﺒﺎ�‬ ‫ﹷز ْو ﹷﺟ ٗہ�‬ ‫ؕ ﹷو�ﹷﺎﻧ ْﹹﻮا ﹷﻟ ﹷﻨﺎ ٰﺧ ﹻﺸ ﹻﻌ� ْ ﹷن ﴿‪﴾۹۰‬‬ ‫ؕ ا ﹻﻧ ﹽﹷ ﹹہ ْﻢ �ﹷﺎﻧ ْﹹﻮا �ﹹ ٰ ﹻ‬ ‫ﹷو ﹽﹷاﻟ�ﹻ ْۤي ﹷا ْﺣ ﹷﺼ ﹷﻨ ْﺖ �ﹷ ْ ﹷﺟ ﹷہﺎ ﹷﻓ ﹷﻨ ﹷﻔ ْﺨ ﹷﻨﺎ ﻓ ﹻ ْﻴ ﹷہﺎ ﹻﻣ ْﻦ ﹽﹹر ْوﺣ ﹻ ﹷﻨﺎ ﹷو ﹷﺟ ﹷﻌ ْﻠﻨٰ ﹷہﺎ ﹷواﺑْ ﹷﻨ ﹷہ ۤﺎ �ﻳﹷ ﹱﺔ ﻟﹽﹻ ْﻠ ٰﻌ ﹷﻠﻤﹻ� ْ ﹷن ﴿‪ ﴾۹۱‬ا ﹻ ﹽﹷن ہٰ ﹻﺬ ۤہ ﹻ‬ ‫ﹹﺳ ْﻮ ﹷرةﹹ ْاﻻﻧ ْۢب ﹻ ﹷﻴ ٓﺎ ﹻء‬ ‫ۖ ﹽﹷو ﹷاﻧﹷﺎ ﹷر ﹽﹹﺑﻜﹹ ْﻢ ﻓﹷﺎ ْﻋ ﹹﺒ ﹹﺪ ْو ﹻن ﴿‪﴾۹۲‬‬ ‫۫�‬ ‫اﹹ ﹽﹷﻣ ﹹﺘﻜﹹ ْﻢ اﹹ ﹽﹷﻣ ﹱﺔ ﹽﹷواﺣ ﹷﹻﺪ ﹱة�‬ ‫‪10‬‬


‫ت‬ ‫ن‬ ‫ڑ‬ ‫ى ت‬ ‫ �ب ر� وا� �‬ ‫ �ا � ا�بن‬ ‫�ر�‪�،‬وع ا� � �ام � � � ب ر‬

‫اور ب‬ ‫�‬ ‫�� �ف  � �  �� �  � � ا� �� �  � ب �ر� ر� � ﴿‪ ﴾۷۱‬اور   ‬ ‫ ا�را� اور �ط  � اس �ز  ‬ ‫ہ‬ ‫� ب‬ ‫ ا�را� � ا� � �۔ اور �اد ب �رآں �ب۔ اور ب‬ ‫ � � � � � ﴿‪ ﴾۷۲‬اور ان � �ا � ا �ى� �ارے ‬ ‫ى ت‬ ‫ہ‬ ‫�  � �ات �� � اور ان  �  �  �م  �� اور �ز �� اور ز�ٰة د�  �  � �۔ اور وہ �ارى �دت � ‬ ‫�� � ﴿‪ ﴾۷۳‬اور �ط ب ب‬ ‫ � ان � � � � )� � و�ت( اور � � اور اس � � �ں � �گ ‬ ‫�‬ ‫ �ے اور ��دار �گ � ﴿‪ ﴾۷٤‬اور ا� ا� ر� � )  ‬ ‫�ے �م � �� �۔ � ��۔ �� وہ ب ر‬ ‫�( دا� �۔ � � � � وہ � �ں � � ﴿‪ ﴾۷۵‬اور �ح ب ب‬ ‫ ا�ں� � � �را ‬ ‫ ‬ ‫ � )اس �( �‬ ‫ف‬ ‫بٹ ب ٹ‬ ‫ � ہرا�  � �ت دى ﴿‪ ﴾۷٦‬اور  � �گ ‬ ‫�  �  � ان  � د� �ل �ر�� اور ان  � اور ان  � ��ں  � �رى‬ ‫�رى آ�ں � ى ب‬ ‫ � � �ق �د  ا�ى‬ ‫ �ب �� � ان   ��ت �۔ وہ �� ب �رے �گ � � � � ان ب‬ ‫ہآ‬ ‫﴿‪ ﴾۷۷‬اور داؤد اور �ن ب ب‬ ‫�‬ ‫ں� ��ىاں رات   ��   ‬ ‫ ا�� � �� � �� � � � � ��  ‬ ‫ � وہ ى  ‬ ‫ت ت‬ ‫�‬ ‫ �ن� � د ا�ى۔ اور   ‬ ‫ ‬ ‫�� و� ��د � ﴿‪� � � � ﴾۷۸‬‬ ‫)اور ا� رو� �( � اور � ان �   ‬ ‫�‬ ‫� دو�ں � � )� � و�ت( اور � � �۔ اور � � �ڑوں � داؤد � � �د ا �ى� � ان � ��   ‬ ‫�� � اور ��روں � � )� �د ا �ى� اور � � ا�( �� وا� � ﴿‪ ﴾۷۹‬اور � � �رے � ان � ‬ ‫ن ئ‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫ى‬ ‫�� � �ا� )� �ر  (� ��۔ � � � ��ار � ا� � ہ� �ئئے ﴿‪ ﴾۸۰‬اور ‬ ‫� د ا�ى ا �  ‬ ‫�س� ا �‬ ‫ا� )�ح( �   ‬ ‫�  ف‬ ‫ت‬ ‫ �� ‬ ‫�  �  �  �ا �ن  � ا �� )�ر�ن( �دى � � ان  �  �  � اس  � �  �  �  � �  �  � ب ر‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫دى � )� �ام( اور � ہ �ر � � �دار � ﴿‪ ﴾۸۱‬اور د�ؤں )� �� � � ان � ا �� �د�ىا � � ان( � ‬ ‫ �ر�� اور اس � �ا اور �م � �� � اور � ان � �ن � ﴿‪ ﴾۸۲‬اور ‬ ‫� � ان � � ��  ‬ ‫ڑ‬ ‫ ا�ا  � ر�  � اور  � ب‬ ‫ا�ب  � ب ب‬ ‫ � ا�ں  � ا� �ورد�ر  � د�  �  �  � ى ذد‬ ‫ �  � ب �رھ  � ر� ف �� وا�  � ‬ ‫ ا�‬ ‫﴾ �  �  � ان � د� �ل �� اور � ان  � �  � وہ دور �دى اور ان �  �ابل  �  �  � �ر�� اور  ‬ ‫﴿‪  ۸۳‬‬ ‫�‬ ‫�‬ ‫ع‬ ‫ى‬ ‫� ا�ب�  � �� ا�  � اور )�( اور �دت �� وا�ں  �  � )�(  �  � ﴿‪ ﴾۸٤‬اور ا ٰ ىل اور ‬ ‫ادر� اور ذوا� � ب‬ ‫ � � �� وا� � ﴿‪ ﴾۸۵‬اور � � ان � ا� ر� � دا� �۔ �� وہ ��ر ‬ ‫ئ‬ ‫ض‬ ‫ت‬ ‫ ���  � ى‬ ‫ ذوا�ن ب ب‬ ‫ ‬ ‫� ﴿‪ ﴾۸٦‬اور‬ ‫ د� اور �ل  �  �  � ان  � ‬ ‫ ‬ ‫� وہ )ا� �م  � �اراض  � �(  � �‬ ‫خ‬ ‫�� � �پآ� �۔ آ�ر ا��ے � �ر� � � �ے �ا �� �د �۔ � �پآك � )اور( ��  ‬ ‫ �‬ ‫ �۔ اور ا�ن وا�ں  �  � ا� �ح ‬ ‫ ‬ ‫�روار �ں ﴿‪ �  �  �  ﴾۸۷‬ان � د� �ل �� اور ان  �  �  � �ت‬ ‫�ت د�ىا ��  � ﴿‪ ﴾۸۸‬اور ز��ىا ب ب‬ ‫ � ا�ں  � ا� �ورد�ر  � �را  � �ورد�ر  � ا� � �ڑ اور  � ب  ‬ ‫ �‬ ‫�‬ ‫ى‬ ‫�ى‬ ‫ت‬ ‫� � وارث � ﴿‪ � � � ﴾۸۹‬ان � �ر � �۔ اور ان �  ى  ى ٰ� اور ان � �ى � اُن  � )� ��  ‬ ‫جز‬ ‫�( ب‬ ‫ �� �د�ىا۔ � �گ � � � �ں �� اور � ا� � �ر� اور ہ �آرے آ� ��رى � �� � ‬ ‫ن‬ ‫عّ ت‬ ‫ت� �ظ ر�۔ � � � ان � ا� روح �� دى اور ان � �   �‬ ‫﴿‪ ﴾۹۰‬اور ان )��  (� �ں � ا�  �  ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫نش‬ ‫ ��  � د�ىا ﴿‪� �  ﴾۹۱‬رى �� ى‬ ‫�‬ ‫ ا�  � ��  � اور  � �را �ورد�ر �ں  � �ى   ‬ ‫ا� ��  �  � ا‬ ‫ن‬ ‫�رة   ٴا�أ ب�يأء‬ ‫ت� �و ﴿‪﴾۹۲‬‬ ‫�د  ‬ ‫‪11‬‬


‫اور��� ا� ّس ا�م � ��ت‬ ‫ى ر ‬ ‫�ت ار�ؑ‪ ،‬دا�لؑ ‬

‫شض‬ ‫ش ف ت‬ ‫ د� �  �  �  اُس �  � ��  �  اُس ‬ ‫ر�� �  �  � ��  ‬ ‫ار�د � ا ‬ ‫� ��ٰ  ا‬

‫ اس � �ں ��ى �ى  � اور وہ ‬ ‫�ؤں  � �ف �را  � ��  � اور  ُاس  � د�ار�  ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ر�‬ ‫�ؤں �راب و ب �ر�ابد ���۔ � � � وہ ��ؤں � �ف �رے � �ت ُ � ى  ر‬

‫� � � �ت �دقؑ � �ل � اور �ں � �ل � � وہ ار�ؑ �� �� ‬ ‫خت ن‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ � ّ‬ ‫�� � ا�س � � ب ُ ِ‬ ‫�‬ ‫ �ر   ‬ ‫ل� � وہ �ر� � �   ‬ ‫�ت ا�م �با�رؑ � �  ‬ ‫خ‬ ‫ز‬ ‫�راب  و ب �ر�ابد �� اور  �  � �ل  �  � و� �ؤں  �  � ��ر �ا  �  �  �  � ہ �رار ‬

‫ �� ب‬ ‫�‬ ‫ � �� �۔ وہ ���   ‬ ‫ا�ص �ت � �ف � �� � اور ب  ‬ ‫خ‬ ‫�‬ ‫ �ا  اس �وا�ں  � ز�ہ �ے �اور  � �ر ا�ر  �  �  � �رت ا�ہ ٰى   ‬ ‫ا�ى �� د‬

‫ا�ر � � �۔ �ىا�ت ب‬ ‫�‬ ‫ ا�را�ؑ � �ح اُن � ز�ہ �� � � ���� اور �  ‬ ‫ت‬ ‫آت� ہ‬ ‫�‬ ‫ ��رى � � ا�د   ��ن د�� � اس � � �وں � ��   ‬ ‫ى  ‬ ‫خ‬ ‫�ؑ � � � ى‬ ‫ ا� ��ر �۔ � � � � ��ں � �ف �   ۔‬ ‫ �� و ار ى ا‬ ‫وہ � وا� ى رؑ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ �� � �دہ �د�ىا � ان � ز�ہ �۔ ب ب‬ ‫ �ا � ان � ��ل  ‬ ‫� د‬ ‫ � وہ ز�ہ �� � � ‬ ‫ش‬ ‫� �اب  �  � وہ �� ى‬ ‫ ا� روز  اور د�� آ�ب ا� �وب �  �ا  � اور �ام ‬

‫�ر�  �  �  �  �  �  � ى‬ ‫ �‬ ‫ ا� روز  �  �  � ��ىا۔ اور� �ال �� وا��  ‬ ‫ض‬ ‫خ‬ ‫�� وہ ى‬ ‫��   �ىآ‬ ‫ ا� �ر� ى �ىآ �  ‬ ‫�� اور � � �ل   ‬ ‫ �ا � او  راُن � آ�� �ا   ‬ ‫�� د‬ ‫ ‬ ‫ز‬ ‫ى‬ ‫�� � ��ل‬ ‫ ��� ۔ اُس �   ‬ ‫�� �  ا‬ ‫�� � � اُن � ز�ہ �  ‬ ‫ا� �ڑ� آد  ‬ ‫ت‬

‫�ر�‪  ،‬ا�ى ا� �ح اس � � )� د�( � ى‬ ‫ ا� �ؤں � � ا� �ں � �ا �ا � ا�ق �ر ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫س‬ ‫ �ا  � ا  ‬ ‫ �ا اس )� �با�وں(  � �� �  � �� ز�ہ �ے �  ۔� د‬ ‫�ا۔  � اس �  �  � د‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫ � �دہ ر�(  � اس  �  � ا� ا�ى اور ��  �  � �  ‬ ‫� روح  � �� )اور(  � ب �رس � )اس  ‬ ‫�� اس � �اب د�ىا � ى‬ ‫�رة ا�ة‬ ‫ ‬ ‫ ا� دن �ىا اس � � �۔ ﴿‪﴾۲۵۹‬‬ ‫)�ے(ر  ‬ ‫‪12‬‬


‫�‬ ‫� اُس � �دہ �ے � اور اب ز�ہ �� �۔ � ا� آب و ط �م � د� � اُن   ‬ ‫� � � �ا�۔ �ل � � ب ب‬ ‫ � وہ اس �م � � � اُن � ا�پس ا�ر و ا� اور ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫�‬ ‫ �ا   ‬ ‫�و �ارك ا�ء ��  � �� �� �ا اور د‬ ‫�ق ا�ر  � اور ان  �  �باد�د �  ‬ ‫ت ت‬ ‫�رت � ��ل � اُ� �ح �رو �ازہ �۔ اور ا� � � د� � اُس � ��ىاں �� ‬ ‫ت‬ ‫� اور ى‬ ‫ ا� دو�ے � �جدا �� � اور � � � � ا� �ت � �دہ ر� � � � ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫اس � ز�ہ � ا �� � ا� �ح ��ں � �� � ز�ہ �� � �ت اور د� � او  ر‬

‫ان ��ہ ��ں � د� � � �ح ان � � �� ى‬ ‫ ا� دو�ے � �� � اور � ‬ ‫خ‬ ‫ث ت‬ ‫ڑ‬ ‫ �ا  �  اُن  �  �  � ان  � ‬ ‫اُن  � ��  � �س پ �ر��  � ا� �وں  � ��  � د‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫ �ا �دہ � �� ز�ہ ��ا�۔ � �   ‬ ‫ �� وہ د� � د‬ ‫آ�ں � �� ز�ہ  ‬ ‫خ‬ ‫� � �دا� اُن � آ�ں � ز�ہ � ا�ں � ا� �ا�ہ اور ��ہ ��ں � د�� و  ہ‬ ‫ت‬ ‫ش ت‬ ‫� �� ى‬ ‫ ا� دو�ے  �  � �� اور  ُان � �� �� رو�ہ ��۔ ب ب‬ ‫ �  � ‬ ‫خ‬ ‫ �ا ہ �ر � � �در � � � � � ���   ا�ى‬ ‫ �� �� �� � ���ں د‬ ‫� اُن � ہ ر‬ ‫اب �ا � ز�ىادہ ��  ۔‬

‫ئ‬ ‫فف‬ ‫ي ت‬ ‫ ا�ا�� � �ا�ر� �ں � اور ‬ ‫ �� ي  ‬ ‫�ت �دقؑ �‬ ‫ رواب � � ب ب  ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫�‬ ‫�ا  � ا�م  �  �اب�  �  � ڈال د�ىا اور �دا�  اُن  �  �  �  � ��ا��  � ان  � ذ  ‬ ‫د‬ ‫ن‬ ‫)�(�ت ار�ؑ� و�ّ � � � ا�ا� � �� � وہ ��ا � � ‬ ‫�ے اور � �ے  ‬ ‫خ ت‬ ‫� � � � �م �وں � � ا�ب � اور � � ا �ى� � � ا� ا� در�‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫خ‬ ‫ �س )�ے( ر� �۔ اور ا� ��  �  � �وں  � ‬ ‫�ا  � �ر� ا�ى )�(  �  � ب ر‬ ‫�ر�‪ ،‬د‬

‫د� � )ا� �ت � �( �ى � � اور ا� �� � � د� )� �ا �ا �( �ض ‬ ‫نش‬ ‫�‬ ‫ �� �� اور )�ں ��(   ‬ ‫ں� � )ا� �رت �( ا‬ ‫�� � ��  ‬ ‫)ان �با�ں �( � � �   ‬ ‫ش ت‬ ‫ت پڑ‬ ‫ �� د� ‬ ‫��ں  � د�  �  � ان  � �� �ڑے د� اور ان  � )� �ح( �� �� ڑ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ �ا ہ �ر  �  � ‬ ‫ �� �ں  � د‬ ‫ � � وا�ت اس  � ��ے � آ�  � �ل ا�  � �  � آ‬ ‫�۔ ب ب  ‬ ‫�رة ا�ة‬ ‫ ‬

‫�د  ر� ﴿‪﴾۲۵۹‬‬

‫‪13‬‬


‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ ت‬ ‫ در� � �ظ ر�  �  �  اُس  �  � ��ت �راب ‬ ‫ ‬ ‫��  ‬ ‫ � اور اس  � ہ �ر �راب‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ در�� �م در�ں � ��ر � اُگ آ� ‬ ‫ ‬ ‫�� اور ا� در�ں � �ض �ر�ب �‬ ‫خ‬ ‫ �  ا‬ ‫�� � � �م د‬ ‫�� ا�ں �   ‬ ‫�۔ �ب ار�ؑ � �� � ا�ا� � در�ىا  ‬ ‫خ‬ ‫ �ا  � و� ‬ ‫� ہ �ارے  � �م  �  ۔ �ب ار�ؑ  � �ت روزے ر�  �  ُد�  �  � د‬ ‫ف‬ ‫خ ت‬ ‫ در�� ا�ا� � � � � � اس � � آ آ�د ب‬ ‫ ‬ ‫�ر�� � وہ � � ا�س � اور وہ‬ ‫فف‬ ‫ن‬ ‫ٹ‬ ‫ُ�� د�ىا اور �ا�ى � ‬ ‫ �اور �ے د� � ا  ‬ ‫�� � �� ا�ں � �ى �ا�ر��  ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫�ا  � ا� ذات �س  �  � ��ا �ں  � ان  � ا�  � �ؤں  � ذر� �ض ‬ ‫ٰد‬ ‫ن‬ ‫ ا�‬ ‫ دا�  �ان رہ ��  � اور ا� �وں  �  � ى  ‬ ‫ا�ن  � �ؤں  �  � ��ن  �  و ا‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ ��� � � � ا �ا �� � � �ا � ��ر� ا�ء �� ‬ ‫� � اُن � � �وں � � ر‬ ‫خ‬ ‫وہ  اُن  � �دوں  �  � �ے  � ان  � �ر�ں  � ا��ے  � اور  � ا�س  � �راب ‬

‫�ے � � اُن � �� �ف و �ت � � � ذر� � � �� � اور اُس � � � ‬ ‫ت‬ ‫ز‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫�ر �م  ُد�� ا �ز ��  � �ر�ں  � ڈال دے �۔ ��ل �  � �رت ر� �۔ ‬ ‫ت‬ ‫ در�ا� �  �   �آى‬ ‫ ‬ ‫�ب ار�ؑ  �  � ا�ا�  � اس ا�� آ�ہ �د آ�ى۔ ا�ں  � دو آ�برہ‬ ‫غ‬ ‫خ‬ ‫ �ا  � ��  � �اء  و �� اور ��ا ب  � � �اہ  �  � و  ہ � اس  �  � ��  ر‬ ‫�ت د‬ ‫ت‬ ‫�� �ت ار�ؑ   �ت روز � ى‬ ‫ ا�  � ��  � ا��� ر�  �  اُن  � و�  � ‬ ‫ز‬ ‫�‬ ‫ ا�� ط �م  �ول �ر��ىا  ‬ ‫�� � �ت � �ت روزے ر� اور �ت روز � � ى  ‬ ‫ف‬ ‫خ‬ ‫ے‬ ‫�  ان  � و�  �  �  �  � �ت روز  اور روزے ر�  � �دا�  اُن  � و�  �ر��  � ار  ‬ ‫ز‬ ‫ار�ؑ اس �ال �  آ�بز آؤ ور� �را � � � ب‬ ‫�‬ ‫�� �� �� اُس ا  ‬ ‫ �ب �دوں �   ‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫� �� �و  � �ر ���ں  اُن  �  � دو  � �را  � �اہ  �  �  � )��ں �( ‬ ‫ن‬ ‫ �‬ ‫�اہ )�� ��( د� � � ا�ر � �� � ) اور� اُن ��ں � � ��  ‬ ‫ے� � اُن ‬ ‫ ��پا� وا� � � �د  ‬ ‫� اُن � �ہ �� �( � �ت ار�ؑ �  ُد� �  ‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫ہ لئ ت‬ ‫�  كسے  � �ر��  � ا ��  �  اُس  �  �پاس �� ا� اور ا�  ا ہ بئ ىب  �  � ا�ن  � ‬ ‫‪14‬‬


‫ف‬ ‫ى‬ ‫ى‬ ‫��ں  ۔  � ��ٰ  � �ر��ا  � �ن ��  � �ؤ  ‪ ،‬و�ں ا� ��  � د�  �  �  � ‬ ‫ت‬ ‫ز‬ ‫��پاؤ �۔ اس � �ا� ب‬ ‫ � � ز�ىاد  ہ� و ر ‬ ‫ ��‬ ‫ �� ز�ىادہ   ‬ ‫ �� � ب  ‬ ‫ا�اض ر‬ ‫ت‬ ‫ذ‬ ‫ د�ا�� �  اُس  � �اب �م ��ں  � ��ر �۔ �ت ار�ؑ  اُس �م  � ‬ ‫ا ‬ ‫�  ۔  �‬ ‫ز‬ ‫�۔ و�ں �رواں �ا  � ى‬ ‫ ��  � ڈال د ا �ى � اور  و  ہ ‬ ‫ ا� ��  � د�  � ��ں  � ر‬

‫ ا� �ں  �  � ى‬ ‫ز�  � �ا �ا� �ف اس  � ى‬ ‫ ا� ��  � ��  رو�  � �ے  �   ڑ‬

‫�‬ ‫ر�  � اور  اُس  � �� �ر  � دودھ دوہ ���  � اور وہ )رو� �� � اور دودھ  (   ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ى‬ ‫� �۔ �ت ار�ؑ   �  �  �  �  �  �بارے  � �دا� خ �ر� ا � � وہ  � �� �� ‬ ‫خ‬ ‫خت‬ ‫�۔ �ت اس  �  �پاس  � اور اس  � ا �م ��  اُس  � ب ُ � ّ‬ ‫ �ر ��ىا۔  �ت ار�ؑ   � ‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫� ��يآ۔ آپ   �  اُس  � �ج  � ب ب‬ ‫�� آپ  �  اُس  � �ر��يآ  �  � ‬ ‫ � وہ �ر� �  ‬ ‫ف‬ ‫�� �؟اُس  ئ� � �‪�  ،‬ں ا�  � �ں � آپ ى‬ ‫ ا� �� اور � آد� �‪� ،‬ر��ىا ‬ ‫خ‬ ‫� ار�ؑ � ي  ‬ ‫ن‬ ‫ ا�ا�� ر�ل �ں �دا� � �دى � � � � ا�ا� � � ��  ُا  ‬ ‫ن‬ ‫خ‬ ‫ن‬ ‫بُ ت‬ ‫ � ّ‬ ‫ � � اس � دل � �و  ر‬ ‫ �ر � � ُ ا‬ ‫� �دوں � � �� اور ا� اور ا� �ے �۔‬ ‫ن‬ ‫� � �ے� ى‬ ‫�‬ ‫ ا� ا�ن ا ��  � دے  اُس   ‬ ‫�ا ��۔  � �ب ار�ؑ  �  اُس  �   ‬ ‫ن‬ ‫ د� ا�ى‬ ‫ا�� � ار�ؑ � ى د‬ ‫ا�ن �  ‬ ‫ت خ خ ت‬ ‫رو� ��  ا�  ز�� ‬ ‫وہ �ں  اور  �ڑوں  �  ئ��ىاں  �ٹ  ��  ا� اور  �  ‬ ‫ ‬ ‫خ‬ ‫بن‬ ‫ت‬ ‫ � ي‬ ‫ � � آ�دہ  � ب ب‬ ‫)�( � ي  ‬ ‫ ا�ا� �  ‬ ‫ �� اُس  � ‬ ‫ ‬ ‫ ا�‬ ‫ ��ں  ‬ ‫ ‬ ‫�ار� �۔ آ�ر‬ ‫پڑ‬ ‫�� ��  �  � ا�ا� �  �  و �وا  � ا�س  � �ر��  �  � �ر �گ �روں ‬ ‫�ف  � آ� اس  � �اہ ��۔ ب ب‬ ‫�‬ ‫ � �ب ار�ؑ  �  �م �ا  � وہ  � ا�س   ‬ ‫ن‬ ‫ب‬ ‫ �اُس � �پآس‬ ‫�� �ت � ب ب  ‬ ‫�اُس � را� � آ� �ے �� �   ‬ ‫�ب آر�  ‬ ‫ت‬ ‫خ خ‬ ‫خ‬ ‫�ر�‪ ،‬اور �د � � � ُ � ىر�ر د‬ ‫ن‬ ‫ �ا � � �۔ � ا  ‬ ‫ �ا � � � اور �� � � � � د‬ ‫ف‬ ‫ ��� ا� �ح � �اب� � �� � � � ا� � ر� �� � ‬ ‫� � �  ا�ب� � �  ر‬ ‫ة‬ ‫خ‬ ‫�رة ا�ببة‬ ‫ �ا ان � �ك �ے۔ � �ں � �� � ﴿‪  ۳۰‬‬ ‫﴾‬ ‫� �۔ د‬ ‫‪15‬‬


‫خت ن‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ ا� �ى �  �با�ھ  �  � �۔ ب ُ‬ ‫ّ‬ ‫� �  � �  �  اُس ا�ن �ا�  � ى‬ ‫ � �ر  �  � آپ ‬ ‫   ‬ ‫غ‬ ‫ى‬ ‫�ن � �ر��ىا � ار�ؑ � �ں � � � � � ا�ا� � �س�ّط �� � ��ى د  ‬

‫�� آپ � ا�ن ‬ ‫�  ‬ ‫�اُس �   ‬ ‫�۔اور  � ا�ن �نآ� وہ � � � � �ے � � �د�ىآ   ‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫ ا� �� ا�س  � ب‬ ‫دى  � آپ  �  اہلہببب ىب  � ا�ن ��ف  � اس  �  �  � ى‬ ‫ �ب ‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ �� �� �  ُان � ا�ن � دو� اور ا� وہ � � �� ا  ‬ ‫� �ں ا� وہ ا� دور � و�ں  ‬ ‫ض‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫�  ‪�،‬ا � )� �دا( � ا�س � �د�ىا اُس � ‬ ‫� � ا�ن � ۔ �ضكہ اُس � � ر�  ‬ ‫�اُن � ا�ن � دو��۔ا�ض اُس � � ا�س � � � ب ب‬ ‫ ا�� ‬ ‫ � و�ں � � ى  ‬ ‫ ‬ ‫ت‬ ‫�  � در�ن  � د�  � اس  � � �ازہ �ن �ش �ر ر�� اور  � �ر �ك  اُس   �‬

‫ ا�‬ ‫� �  � ى  ‬ ‫ڈا� � ا� �ر ز�ىادہ اُ� � اُس  � ��� ��ن � ��ں � �ن   ‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫ �� �ن ‬ ‫�� ا� روز� اب  ‬ ‫�  ‬ ‫�� �ن � � � � ا�ا� � �باد�ا�ں �   ‬ ‫ت‬ ‫ �� وہ  �ن �ت ‬ ‫� ا‬ ‫ا� �ح �ش �ر ر��۔ ہ �ر  � اس  � �ك ڈا� �۔ وہ  � ‬ ‫ئ‬ ‫ش‬ ‫ز‬ ‫�‬ ‫ ا� �ر  �باد�اہ  �  �  � ي‬ ‫ى ى�ى  ى ٰؑ� ز��ىاؑ  � �۔  اُن  � ز�� � ي‬ ‫ ز�‬ ‫ ا�ا�  � �ر�ں  �  ا‬ ‫ذ‬ ‫ذ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫ � �ت  ى ى�ى  ى ٰؑ� ب‬ ‫��� � ب ب‬ ‫�‬ ‫ ��� وہ �ت اس � � �ر��   ‬ ‫ �ب اَس � �ر ا ‬ ‫ا‬ ‫ش‬ ‫خ‬ ‫�ا  � �ف  � اے  �باد�اہ  � �م �ے  � �ل  � �۔ ى‬ ‫ن‬ ‫ � وہ �  ‬ ‫ ا� ��  ‬ ‫د‬ ‫ز‬ ‫� �  �  �  ‪ ،‬ا� ز�ا�ر  �ر�ں  �  � ى‬ ‫�‬ ‫�  ‬ ‫ ا� �رت  �  اُس  �   ‬ ‫�اب  �   ‬ ‫�‬ ‫ى ى�ىى  ٰؑ� � �دے اُس �ن � � د�ىا � �ت � ��ٹ �ؤ۔�� �ت � � � ‬ ‫ت ت‬ ‫ �‬ ‫ ‬ ‫ و��‬ ‫�اُس � � اُس  ‬ ‫اور آپ � �� � ر� � اس � �� � آ �ى� وہ   ‬ ‫تت‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ �ا  � ڈر  اُ� و� ��رك � �ن �ش ‬ ‫ل� د‬ ‫��ار�  � � � ��ے  � �  ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت ت ت‬ ‫�ر�ا�ا � اور ى‬ ‫�‬ ‫ �ر� خ ر�   ‬ ‫ ا� �ہ ز� � � اور ز� � اُ� � اور اُس و� � �ش ا‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫�ر  دا�  �  ا�س  �ا۔ ���  ��ل  �ر  �  �۔  �صك  ہ �  ّ‬ ‫�  ّ‬ ‫�ر  � ‬ ‫ت‬ ‫�� �وں � � و�ں � �ر�ں �دوں �ں اور ��روں � � ��ار� اور و  ہ‬ ‫ا�ا  ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ � � ب‬ ‫ � �  � �د�ىا  � ��  �  � ا�ا�  �  � ‬ ‫�ن  اُ� �ح �ش �ر�ار� �ں  ‬ ‫‪16‬‬


‫ ا�� �ڑ� �رت �اب� � � �ن �� � ر� � ‬ ‫�� اور �اب� � ��ں � � ى  ‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫ �ر�� �ا اور  �  � ‬ ‫�ت ى ى�ى  ى ٰؑ� �ش ا‬ ‫ ‬ ‫� �   ‬ ‫ � ا�ى اور  اس  � ��  �  �   ‬ ‫اس  � ُ ب ا‬ ‫�نِ خ‬ ‫خ‬ ‫ �۔� ّ‬ ‫ �ر و�ں � �ب با� � اور و�ں � �ا او  ر‬ ‫ا�ا� � آ�رى �رت � � � �  ‬ ‫ا� �اں �د وا�ىا  اُس  � �ت دا�لؑ  � ى‬ ‫ى‬ ‫ ا� ��  � �� ڈال د�ىا وہ اس ��  � ‬ ‫خ‬ ‫� �� � اور �ت دا�لؑ اس � دودھ � � ا� �ح ى‬ ‫ �ا � ‬ ‫ ا� �ت �ر � � د‬ ‫ن‬ ‫ت ت‬ ‫ى‬ ‫ �� اور �پا� دا�لؑ � � � �  ؤ‬ ‫ و�� ا�س � � � ا‬ ‫ا� � � و� � � اُس  ‬ ‫ش‬ ‫ ار�د �ا  �  �ب با�  � �ں �� ‬ ‫اور �ا �م  اُن �� ��  ا�پ� وا� وہ �ں �۔ ا‬ ‫ض‬ ‫ف‬ ‫� �ں �� � � ُ � �وہ � اُس �� � � اور �را اے دا�لؑ ‪�  ،‬ت � �ر�  اى�‬

‫�‬ ‫ ا� � آواز  � ر� �ں۔  �  �  � �را �ورد�ر  �  � �م  �  � اور  ‬ ‫� آج  � ى  ‬ ‫ل� �پآس �� � ڈال د�۔ ‬ ‫آب و ط �م �رے � ��۔ اور وہ �� �ب دا� ؑ ‬ ‫خ‬ ‫ض‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ى‬ ‫ �� �  اُس  � ‬ ‫ �ا  � ��  � �را�ش  � ا ‬ ‫�ت دا�لؑ  � �ر��ا  ‪�� �  � ،‬ا�ں  اُس د‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ے‬ ‫ ��� � وہ اس � � دو�  ‬ ‫ �ا � � ��ا �ں � � اُس � �و� ا‬ ‫�ر� �۔ � اُس د‬ ‫ا‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ �ا � � ‬ ‫ �ا � � ��ا �ں � � � �� � � د� �۔ � اُس د‬ ‫ �ڑ�� اُس د‬ ‫ا ‬ ‫� �‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ �  ا‬ ‫��ا�ں  �  ُد�  و آ�رت  � �اب  و �ب  �  �  � �ض �ت �  �  �  اُس د‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ �ا � � � ‬ ‫� � ز� � � ہ �ارى � و �ن �  ُدرو ��ا�۔ � �ا وار � اُس د‬ ‫ت‬ ‫�� � �� ‬ ‫ہ�ارا � ا�د ��ا� � �م را� )�ح و �ت �( � ���   ‬ ‫خ‬ ‫ت ت‬ ‫ �رى  � ا��ں  � ب ب‬ ‫ � ہ �ارى ���  � و� ہ �ارى ا� �ہ � ى  ‬ ‫۔ا�‬ ‫ �ا  � ہ ا‬ ‫� وہ د‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫ى ت‬ ‫روات  � ��   ر���مآٓآبؐ   � �ر� ا �ى � رو�  � �ر �و �� اس  �  � �ش  � ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ز� � ��ت �دا� � اور �  �  � ب‬ ‫ى‬ ‫�‬ ‫ ب  � رو� �ر �� �  � �ر��ا   �   ‬

‫ ا�� �ابن � ى‬ ‫ ا� � �ت دا�لؑ � ى‬ ‫� � ى‬ ‫ى‬ ‫ ا� رو� د  ‬ ‫ ا� �� ا�ں � ى  ‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫� � در ا �ى� �پار اُ�ار دے۔ اُس �  وہ رو� � دى اور �� � اس رو� � � �   ‬ ‫�وں �؟ ا� رو�ں  � ہ �ارے �روں �ف �ى ��  �پا�ل �� ر� �۔  اُس  �  � ‬ ‫‪17‬‬


‫ن‬ ‫ت‬ ‫�� د�  � �ت دا�لؑ �  ا� د� �رك آ�ن  � ب‬ ‫�‬ ‫� آ�پ  ‬ ‫ �ب  � ��   ‬ ‫�� اور ‬ ‫وا� رو�  �  ببب ىقددرى  � ��  دے  �  � د�  � اس  �  � رو�  � ��   ‬ ‫خ‬ ‫ �ا � آ�ن � و� � � �بآرش اُن � � �دے اور ز� � ‬ ‫رو� � �بارے � � �؟ � د‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ ات � �����  �  � �س �  �  اُ�۔ �ض  �  �پا� ب �ر�  � ‬ ‫و� �ر��  �  � ى ٹ  ‬ ‫�� اور  ُان  � ا�  � �ا  � ى‬ ‫ ا� دو�ے  � �� � اور ب ب‬ ‫ �  ُان  �  �  و  �  ُاس  � ‬ ‫ت خ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ �ا  � �ر  �  �  �  اُن  �  � ى ب‬ ‫�� � ى‬ ‫ ا�‬ ‫ ا� روز ى  ‬ ‫ ‬ ‫ادب ‬ ‫� � �۔ �ں � د‬ ‫ ‬

‫�  �  �  � ى‬ ‫ ا� �  � � دو�ى ى‬ ‫�� ى‬ ‫� � ‬ ‫ ا� �  � �   ‬ ‫�رت  �   ‬ ‫ ا� �رت  ئ‬ ‫ت‬ ‫آج � ا� �� � �ر ڈا� �ں آ �� � اور � � ي‬ ‫ �ن اور � � ا� �� � � �  �نآ‬ ‫ � د�‪ ،‬اُس � � �ر � ۔ �ض اس �رت � ا� �� ‬ ‫اور اس � � � � ّ‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫�  � �د�ىا اور دو�ں  � اس  � �� ��۔  دو�ے روز ب ب‬ ‫ں� �ك �م ‬ ‫ � دو�  ‬

‫ں‬ ‫�� اس  � �ار ��۔ اور دو�  ‬ ‫��  � دو�ى �رت  � ا�  �  �  � ��  �   ‬ ‫ض‬ ‫ت‬ ‫ب ت‬ ‫ �ب �ں � � ‬ ‫�ت دا�لؑ � �پآس � � � آ� �ت دا�لؑ � �ر� آ �ى�‬ ‫خ‬ ‫ �ا � اس � ‬ ‫� � ا� ��ں � � �گ �� � دو�ں ��ض � �ں‪ ،‬اے � د‬ ‫ن‬ ‫ت ت‬ ‫��ر �� �   � آپ  � ا� �� آ�ن  � ب‬ ‫�‬ ‫�� اور ��ت  � �  �پآ� وا  ‬ ‫ �ب   ‬ ‫ف‬ ‫ن‬ ‫ش‬ ‫ب‬ ‫ا� � و �م � � ہ �ارے �ا�ِ �ل �ر� اور � �ان اور ا� �� ��ں � �ت و �اہ ‬ ‫� ب ب‬ ‫س‬ ‫�� ر�۔ اُ  ‬ ‫ں� �اب �   ‬ ‫ � �ں � �انِ  � �� ۔ �ں اور �ورو  ‬ ‫خ‬ ‫ت ت خ‬ ‫و� �دا� آ�ن � �بآرش � اور دا� اُ��   �� �ر� آ �ى� �ى �ق � � � �را �ے � ‬ ‫ت‬ ‫ و�� اُن � ‬ ‫ا� �ّت � اُن � � �� ر� � �  اس � � � � � �ں �  ‬ ‫ر� �۔‬

‫ت ت‬ ‫�‬ ‫ و�آ�ىآ )�( آپ � آ�ؑ � ب �ر  ‬ ‫ت�  ‬ ‫�ل � � �ت ستى�م اانؑ � و�  ‬ ‫خ‬ ‫خ ت‬ ‫ �ا ا�  � ��ىآ‪  ،‬اُن  �  � ب � ب‬ ‫�‬ ‫د� � آ� �� د  ‬ ‫را�ر �ت آ�ؑ   � �  ‬ ‫�  � د‬ ‫ئ‬ ‫ت‬ ‫ ا� �� �ت آ�ؑ  ى‬ ‫�� �� � ى‬ ‫ �ب‬ ‫ا� �� �ت � اُن � در�ن � ب  ‬ ‫‪18‬‬


‫ت‬ ‫ �� �� اور ى‬ ‫ ا� �� � ان  � �� ر�۔  � ان  � ر� �۔ ان ‬ ‫��۔ � ہ ر‬ ‫ز‬ ‫زز‬ ‫�  �ں � ���� اب � � آپ � اور � � � �ر� آ�ى �اط � � ى‬ ‫�‬ ‫رد�۔   ‬ ‫ن‬ ‫ئ‬ ‫ّ‬ ‫� � ب‬ ‫�‬ ‫�ِ�ر اُن �   ‬ ‫ �ب �� اور � ا�ا� � �ں اور � �� � اور   ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ن ت‬ ‫ ��� آد� دوڈاد�۔�� �د ‬ ‫�ا � � �پ اا�  ‪�،‬ر ڈا� � اور  � �گ بك�بآآ � اُس � ب  ‬ ‫خ‬ ‫� ب �ررگ ا�ص � � �ر �ں � ا� � ا�ب � � � ى‬ ‫لؑ‬ ‫ ا� �ت دا�  ‬

‫ ��� اور � �گ � �ر د�ل اور � �۔ ‬ ‫� اور �رونؑ � او�د � � �ت  ى رؑ ‬ ‫ّ ت‬ ‫� اُس  � ��ں ا�� �‪ ،‬ذ� اور  خ�اب  � ‬ ‫اُس  � ان �  � �� اور  � ا�ا  ‬ ‫ت‬ ‫ت ت‬ ‫�  ۔  اُس و�  اُن  � �دى  و ر��ت دا�لؑ  �  �  �ّے �ل �  �ِ ّ‬ ‫ �ر  �  � ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ف خص ت‬ ‫ب‬ ‫�‬ ‫ّ‬ ‫ئ‬ ‫ى‬ ‫ب‬ ‫ آ�ر � �ِ �ر � �ت دا�لؑ � � و  ب �م �� اور اُس � � ‬ ‫ن� ر�۔ ئ‬ ‫�� � ي‬ ‫ ا�ا� اُن � ا�ر � � اور اُن � ذر� � ا� �ں اور �ں �  ُدور ‬ ‫ُ ا ‬ ‫ى ت‬ ‫ �ت �دہ اور�ے �� ‬ ‫�� اس � �ت دا�لؑ �‬ ‫� زا� �� � ا� ر�   ‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫ ا� �   اُ س  � �ڑ د�ىا �ا� �ت  � �ك �دے اور  � د ا �ى � �  ‬ ‫�  � �د�ىا اور ى  ‬ ‫ت‬ ‫خ‬ ‫�ت � آب و �ا � دے۔ � � �ت � �ر ى ب‬ ‫ ا�‬ ‫ �ا و� �� ا� ى  ‬ ‫ب � � � اور د‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫� � ذر� اُن � آب و ط �م � آ�ى ��آ � ۔  ى‬ ‫ى‬ ‫ رواب� ��  �� ا� روز  ‬ ‫ا� ى  ‬ ‫غ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ ���  اُس  �  � ى‬ ‫ ا� �اہ  � ��ا�۔ا�ا��ؑ  � �ل ‬ ‫�  �بارے  �  � ا‬ ‫�  � ب ب‬ ‫ب  � �� ‬ ‫ �  �  در�ے  � د�  � �) ا�ذ�ب   دا�ل  و ا�� ب ب‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫ا� �(  ر�� � � دا�لؑ � اور  ُاس �� � َ رب � � � وہ ڈا�   ‬ ‫ � در�ہ � � �۔ ا�ض � � � �ت  دا�لؑ  ى‬ ‫ ا� �  ر‬ ‫� �ہ �� �ں � اور ہ ر‬ ‫ش‬ ‫خ‬ ‫اد�ہ  � ز��  �  �  �  � آپؑ   � �� ى‬ ‫�‬ ‫ ��ا   ‬ ‫ ا� ��  � ڈال د�ىآ� د‬ ‫و ��  �ب ا‬ ‫غ‬ ‫ى‬ ‫ا� دو�ے � � و� �ر�� � دا�لؑ � � � غآ �� �  ؤ� آپ � وہ  ُد�  ��۔ ا�  م‬ ‫خ خ‬ ‫ت‬ ‫� �ں � ان � �ن � � ‬ ‫�دقؑ � �ر��ىا ‪ ،‬د‬ ‫ �ا �� � روزى ا� � � ��ا  ئ‬ ‫ت‬ ‫��۔ �ص ا� ا�ء  � ان  � دو�ں اور �ں  � ي‬ ‫ �ن  � �� ر� اور وہ ب  ‬ ‫ �‬ ‫ا‬ ‫‪19‬‬


‫�‬ ‫آپ ؑ � �ر  � ا�ر �� ر� اور  اُن  �  � ا� آپ  �  �  � ��  �ّ ئت   ‬ ‫خ‬ ‫ � �ت دا�لؑ اور  اُن  � �م  � ي‬ ‫ب ب‬ ‫� د�  �  �  و  � �� �۔ آ�ر ب ب‬ ‫ �ن اور ‬ ‫خ‬ ‫ڑ‬ ‫�ِ ّ‬ ‫�ر  � �اب د�  �  اُس  � �� ا�ى ��  � اور اس ‬ ‫ �ھ �۔   ‬ ‫�  �  � ز�ىادہ ب ز‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫ ��� اور  � �� �� �ں  � �� �� �ؤ  �  �  � �اب  � د�   ‬ ‫� ا‬ ‫ا�ں  � �� ہ‬ ‫ ��ر  � اور  � �ن  �  � د�  �  �  � �گ اس  � ��ن ��  ۔‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫�ِ ّ‬ ‫ �ر � � � اب � ا� رو� ��� ا� �ل � � � �ا� دے ر� �ں اور � ‬ ‫ت‬ ‫ت ت‬ ‫ �� � � �اب � � د� �۔ � ب‬ ‫�‬ ‫ و�  ‬ ‫ � � � �د�ىا۔ اس  ‬ ‫ا� � �  ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ �� �� � ا� وہ � �� � � � آپ ‬ ‫�� آپ � � �م آ‬ ‫ار�ن دو� �   ‬ ‫ت‬ ‫ت ت‬ ‫ و� � اب � ز�ہ  � � خ�  � اس ��� ‬ ‫� ��  � ڈال ر�  � ��  وہ  اُس  ‬ ‫�ر  � ��ىا � وہ  � ��  � اور  اُس  � ا� دودھ ��  �  ۔  �ِ ّ‬ ‫ �ر  � �ت ‬ ‫دا�لؑ � � � اور �� ��� � � �اب د� �۔ �تؑ �  ُاس � �اب  ُاس ‬ ‫ف‬ ‫ش‬ ‫�� � اب اس � ��ن � �ر��ىا۔ �ى �باد�ا� � �ت �م ‬ ‫� �ن � اُس �   ‬

‫�ِ‬ ‫ ا�� � � � �ے �۔   ‬ ‫ن��‪ � ،‬روز � � �� �د�ىا�� �۔ �رس � ى  ‬ ‫ّ‬ ‫�� � � �ت � ى‬ ‫ ا� دو�ے � �د  �ا� � اور ہ �ر � � � � ‬ ‫�ر �   ‬ ‫ت‬ ‫ � �  � دروازہ   �‬ ‫�ن �ر  �  � ا�  � ا�  �  �  � �ا�  � �� �ں �ا  � ہ ر ‬ ‫ت‬ ‫لؑ‬ ‫�� � ا�  � د�  � �� �  � ا �� ن وہ ��ر ����۔ �ت دا�  ‬ ‫�ادى   ‬ ‫خ‬ ‫��ر��ىاا�  � �� ��  � �ن  � �۔  �ِ  ّ‬ ‫�ر  �  � ا� ��ں  �  � د ا �ى � ‬

‫� �� ر� اور  �  � )�ى �ف آ� ��( د�  � �دو �اہ وہ ��  � او  ر‬

‫�� � آپ � ‬ ‫�ت دا�لؑ � ا� �پآس روك � اور � ا� � روز �ر � اور � � �   ‬ ‫ت‬ ‫� �دوں �۔ ب ب‬ ‫ � �ا دن آ�ىآاور �شآم ��  �  �  اُس  � ابضبسشآآر وا�اب �� �ا او  ر‬ ‫ب‬ ‫�را  �  �ب ہا�ر  � اور ا�  ى‬ ‫س� �ا� �ار دے �  � د�ىا� �  � ‬ ‫ا� �م  �  � ا� �ر  ‬ ‫� � �� او  ر‬ ‫� د�  � �د� �اہ  �  � �ں  � �ں  �م  �  �  اُس  � �  ‬ ‫ ‬ ‫‪20‬‬


‫خ‬ ‫ى ت‬ ‫ّ‬ ‫ا�� �ب � اُس � وا� � �د�ىا۔ ى‬ ‫ رواب � �� �ِ �ر � �اب ‬ ‫ ا� اور‬ ‫ى  ‬

‫� د�� �� �ج در �ج آ�ن  �  �زآزل ��  � اور ��  � �ر� �۔  � ‬

‫� �ت دا�لؑ  �  � اور �ت دا�لؑ  � �م ��  � او  ر اُن  � �ں  �  ُدو  ر‬ ‫ض‬ ‫� � �ار �ا  � ا�  �  � �ادم  و �ن �ا۔ �ت  � ‬ ‫��  � ��ى  د� �۔   ‬ ‫ش‬ ‫ � �رت  � اورا  �  �باد�ا� اور  �  � �م ا�  ر‬ ‫��  �  �ب ہآ�ر �ا�ىآ اور آپ  ‬ ‫ف‬ ‫ئ‬ ‫�ت  � �د  �  ي‬ ‫د� اور آپ  � ا�  �  � �ر��وا �د�يآ  �  � ا�ا�  �  � �گ ‬ ‫ت‬ ‫��ہ �� �اب� رہ � � �ت دا�لؑ �  ا�پس � �� � ان � �� و را� � ‬ ‫ت‬ ‫� ��ي ا۔ �ض  � �ڑے ز�� � ا�  �ل  �  � �� اور �ت دا�لؑ ر�ِ ا�ہ ٰ  ئ‬

‫�‬ ‫ � اور ��   آپ   ‬ ‫ ���  ‬ ‫� وا� ��  اُن  � � ا� �ت  و �� �ت ى ؑر‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫ �ا   ‬ ‫ت� �� �� ر�۔ � د‬ ‫آ�� اور آپ � ��س �� اور �� د� �  ‬ ‫ت‬ ‫ � ُان  �  � �� ئ ر� � دو�ب ئارہ  ُان  �  ُان  � �ث ‬ ‫ان  �  � ��ہ �د�ىا اور ��ل  ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ � � ر� اور ي‬ ‫�‬ ‫ ا�ا� �  � �� ر  ‬ ‫ �ن  � ي  ‬ ‫ �ا  ‬ ‫�ر��ىا  � ان  �  �  ج�بئہاا� د‬ ‫�‬ ‫ضت‬ ‫ �� ��۔‬ ‫�� � �ت  ى ى�ئئ ٰؑ ہ ر‬ ‫ ار�ؑ  � ا�ا�  �  �  �  �  � ا�س  �  � اور ا�  �  �  �ا  ر‬

‫ں‬ ‫� � او  ر � اور  اُس �م   � � �  ‬ ‫�� ا�  و �ق ا�ر ا� ��  �  �  � �  ‬

‫�  � �گ  �ے �� �ے  � اور ��ر  اُن �ا�  و در�ىا� اور ��ے  اُن  � ‬

‫��ں  �  � ر��۔ و�ں �ت �ے اور  � ى‬ ‫�‬ ‫ د�ر �ت  � � آپ  � ز�آبن   ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫�‬ ‫ �ا  � ان   ‬ ‫ �ا ز�ہ �ے ��  � اعضاا  � ��روں  � ��  �  � د‬ ‫� �� ان  � د‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ �� ز�ہ �۔ ب ب‬ ‫ل  ‬ ‫ �ا � � ا�ا� � ر� �ر� ا�ى او  ر‬ ‫ � د‬ ‫روح  خ� � �� اور � �� ئ‬ ‫ت‬ ‫ �ر � �ك �۔ � � ي‬ ‫�ِ ّ‬ ‫�� ‬ ‫ ا�ا� �  ُد�� آ آ�بد �۔ اور وہ � ��ل � �دہ ر  ‬ ‫ى ت‬ ‫ے‬ ‫ �� �  �بار  ‬ ‫اب  � �� �� �ت ى رؑ ‬ ‫�ؑ  � ش �۔ ىا� رو ئ‬ ‫� ز�ہ �� وہ ار ن‬ ‫ � �ِ  ّ‬ ‫� � � ب ب‬ ‫ ا�ا�� � �ا وہ �ت  ُاس � �� � ‬ ‫اد�ہ �ا اور � ي  ‬ ‫�ر �ب ا‬ ‫‪21‬‬


‫ئ‬ ‫خ‬ ‫ را�  � آب   � �� ب‬ ‫�  � او ى‬ ‫ �ا  � �ت ار�ؑ  �  �  �  � ‬ ‫ �ب ��‪ ،‬د‬ ‫پت‬ ‫�  �  � ب‬ ‫ �‬ ‫ �  �  � ز�ہ  � وہ  اُن  � آ� �۔ آ�ں  � �ى  � ُ  ‬ ‫ت ت خ‬ ‫ �ا� اُن � و� � � ‬ ‫ا�فڈدے � �ى � �� �ك � اور د� ر� �۔ اس و� د‬ ‫� د�ں اس �م � � �ے‪� ،‬ض � ى‬ ‫ ا� روز � ب ب‬ ‫ � د� � آ�ب � �ا � � ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫� ى‬ ‫ �ر �۔ ا�  و آب ‬ ‫ ا� دن  �  � �۔ �دا� �ر��ىا  �  � ��ل  �  � اس  �  ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ح‬ ‫رو�زہ � اور ا� � � د� � � �  ‬ ‫ �اُ� �ح � ا‬ ‫ت� وہ ب  ‬ ‫ا�ر � د� � اس �  ‬ ‫ت‬ ‫ �� � ‬ ‫� � ان  � �� ز�ہ ��ا�ں  ۔ �ت ى ؑ ر‬ ‫�  �  � ڈ� �ر�� اب د�   ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ ا� دو�ے � �ر ى ب‬ ‫د� � ��ہ � آ�ىں ى‬ ‫ �� ‬ ‫��ں  ‬ ‫ب �� آ� � مِ�ىى �ر�   ‬ ‫ٹ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ �ے ‬ ‫ در��� اور دو�ں  اُ� ر‬ ‫ ‬ ‫�ت ار�ؑ  � �م � اور  اُن  � �� �م اعضاا‬ ‫خ‬ ‫ى ت‬ ‫ رواب �� ‬ ‫ � �  � �در �۔‬ ‫ �ا ہ ر ‬ ‫��  � �� �ں  � د‬ ‫� �   ‬ ‫��۔ �ت ار ؑ ‬ ‫ذ ش‬ ‫�ِ‬ ‫ )ا�( �دو اور  )دو�ا(   ‬ ‫اد�ہ �م رو� ز� � �� ��  ى  ‬ ‫��  دو ��ر �ب ا‬ ‫�ر �   ‬ ‫ن‬ ‫ّ‬ ‫�ر‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ى ت‬ ‫�� ب ب‬ ‫ ا�� �� )‪� (187‬ل � �  ‬ ‫ � اس ‬ ‫روات � � � � � ى  ‬ ‫ش‬ ‫�‬ ‫��  �  ُان   ‬ ‫�  �با�اد�  �  ��  )‪� (47‬ل  �رے  �  ��ٰ  �  �ت    ى رؑ‬ ‫ف‬ ‫ف‬ ‫�وا�ں  � ب‬ ‫� � و  ہ‬ ‫ �ب �ث �ر��ىا  �  � �ت �رى ��  � ��ل  � ز�ہ   ‬ ‫ت‬ ‫�ق �وں  � ر� وا�  � اور �ت  � �ف  �  �  �   ��  � اور �  ‬ ‫ق‬ ‫ � ��نِ  ا�ن �۔ �ت ى‬ ‫ى‬ ‫��رؑ  � �ر ى ب‬ ‫ب  و  �ار  � آ�  �  � وہ ب‬ ‫ ��رؑ   اُن  � ‬ ‫نت‬ ‫ت‬ ‫د�� �� ‪ ،‬ان � �با�ں � � اور ان � ا�ن � ب ب‬ ‫ن‬ ‫ � اُن � دو� ر� � اور اُ  ‬ ‫� �� ا�� ب �رادرى �� �� �۔ ى‬ ‫ ا� روز ان � در�ن  �  � �  � �۔ ‬

‫ �� ب‬ ‫دو�ے روز ب ب‬ ‫�‬ ‫ � �ے �� �۔ � ر�ہ �  ‬ ‫ � وا� آ� د� � ب  ‬ ‫ت‬ ‫تت‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫�‬ ‫ و� � ‬ ‫� اُ�  ‬ ‫ �ا  �  اُن  � روح   ‬ ‫ن �  � ز�ہ �ے �� د‬ ‫ �ا ا  ‬ ‫�� د‬ ‫ب �   ‬ ‫اور  ب � ب ّ ب  ‬ ‫ض‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫�‬ ‫ �ا  ‬ ‫ � �گ ��ل � ا� �ل  � �ے ر�  � ��ل  � د‬ ‫��۔ �ضكہ وہ ب  ‬ ‫‪22‬‬


‫ ��� � ان ��ں � ز�ہ � وہ �گ ى‬ ‫�‬ ‫ ا� �� �� وا� �� �۔ اُس   ‬ ‫�ت ى رؑ ‬ ‫ش‬ ‫� � � اُن � � �ا۔ ب ب‬ ‫�‬ ‫ � � � �ت �ا اور اُس   �� �و� �باد�اہ �ا اور اُس   ‬ ‫ش‬ ‫ڑ‬ ‫ ��� � � د ا �ى� ى  ‬ ‫�ہ �ل � رو  ز�باد�ا�  ‬ ‫لؑ‬ ‫ ا�� ب �را �ر �د � �ت دا�  ‬ ‫ت‬ ‫� �ں � � ‬ ‫ ڈا�اور ہ �ر �ح � �اب � ان � �ب   ‬ ‫اور ان � �ن � اُس �  ‬ ‫خ‬ ‫ق‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ ا��و د � �دا� �رآن � �ر� آ �ى� ‬ ‫�ا�  ُان �  ُاس � �� � �ت دى۔ اور ا�ب د‬ ‫د‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫� �گ � ب ب‬ ‫ �� �� � ان � � د�ىا ‬ ‫ �ا � �ت دا�لؑ � ا� �ار ر� � � ا‬ ‫ � د‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫ �  ا ا� �رز� � � �د �� اور اس � ا� � ��۔‬ ‫� �رو � د‬ ‫�ل  �  � �ت دا�لؑ  �  � ان  � �ں  �ابپ  � �‪ �  ،‬ا�ا�  � ‬ ‫ش‬ ‫ى‬ ‫�‬ ‫ا� �ڑ� �رت � ان � �ورش � � اُس ز�� � �باد�اہ � دو�� �ر � ر  ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫� ان دو�ں  � ى‬ ‫� �  �  و  � او  ر‬ ‫ �ب �  �  �  �  � زو  ‬ ‫ ا� دو� ى  ‬ ‫ت ت‬ ‫ى ت‬ ‫ آ� ��آ�۔ �بآد�شآہ � ى‬ ‫ ا�‬ ‫ ا� روز ى  ‬ ‫��بآد�شآہ � �پآس � آ‬ ‫�ب �دت �ار �۔وہ �د �  ‬ ‫خ‬ ‫ص‬ ‫ب‬ ‫ى‬ ‫ى‬ ‫�‬ ‫ ا� �  �  � �ورت  �   ‬ ‫� �  �  ‬ ‫�م در� �ا۔  اُن دو�ں � ووں  �   ‬ ‫ض‬ ‫�ں �م �د ��ا���ں۔  اُن �ضضتىووں  �  اُ� �د ��  �  �بارے  � را� دى  ۔‬ ‫خ‬ ‫ش‬ ‫ا� � د�ىا ب ب‬ ‫اد�ہ �  ُاس  �  ُاس �م  � �  � �ب ہ ر ‬ ‫ � وہ � ��   ‬ ‫ں‬ ‫�� دو�ں �صئىوو  ‬ ‫�ب ا‬

‫�‬ ‫�� �ے زو� � � �ى �� ر�۔ اُس � �� � � وہ دو�ں �  ‬ ‫� �  ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫� ُاس � �رت � �ل در ا�ى� ��۔ �� وہ وہ � �   و‬ ‫ دو�� � آ� آ �  ‬ ‫ ‬ ‫ا�‬ ‫ض‬ ‫�  � دو�ں اس  � د�  � ��  �� اور اس  � ��رى  � را� ��ا��۔�  و  ہ‬ ‫ش‬ ‫�‬ ‫� ا�  � را�  � ��  �  � دو�ں  �باد�اہ  � �  ‬ ‫�  ‬ ‫را�  � ��  اُن دو�ں  �   ‬ ‫ز‬ ‫�� �� �و ‬ ‫�ا� د� �� � � ز�ا � � وہ  � � �ر �دے �۔ اُس �رت  �   ‬ ‫ش‬ ‫س‬ ‫اد�ہ �  ا�پ  ‬ ‫� اس � � � �ارا � ��۔ وہ دو�ں �� )و�ں � �ر ��(�ب ا‬ ‫ش‬ ‫آ� اور �ا� دى � اُس �رت � ز زآ� � �۔ �باد�اہ � � �ابت � �اں �رى اور � ‬ ‫�� �ا �� وہ  ُاس �رت � �پار��   �� � � اور �صضئىووں � �ا� � رو � ‬ ‫‪23‬‬


‫خ‬ ‫ آ� �چ  �  �  � �رى �ا�  �ر  �  �  � روز  �  � اس  � �ر ‬ ‫�� �۔ ر‬ ‫ت‬ ‫�وں � اور � � �دى �اوى � �ں روز ب‬ ‫ � �گ � �ں ا �� �ں ��ہ و ��جہ   �‬ ‫ضز‬ ‫ز‬ ‫ز‬ ‫ن‬ ‫ى‬ ‫�‬ ‫ ز� � �ا� دى �۔  ‬ ‫�ر ��  ۔ �� اس  � ا ‬ ‫ ز� �  � اور دو � ووں  � اس  � ا ‬ ‫ش‬ ‫ن‬ ‫اد�ہ  �  اُس  � ‬ ‫ وہ �رت ا� ��  � اور  �ب ا‬ ‫ُ�  � �م �ر  � ��ں  �  �  � آ آ �ى �  ‬ ‫ث‬ ‫�بارے  �  � �� ر�۔  �باد�اہ  � ا� ى‬ ‫� � �رےذ�  �  � �� ‬ ‫ وز�ر  �   ‬ ‫�� ا� � آ� � � � اُس زن ��ہ � �ت �� اُس � � �۔ ب ب‬ ‫ � �  ا‬ ‫ش‬ ‫روز آ آ �ى� روز ��ہ � �ر � زآ �� ى‬ ‫س� را� � ‬ ‫اد�ہ �  ا�پ  ‬ ‫ �� � �ب ا‬ ‫ وز�ر ا� �  ‬ ‫ �‬ ‫� ��ں � � د� � � �ت دا�لؑ � � ى ر‬ ‫ وز� �ت � � �� � ب ب  ‬ ‫بزت‬ ‫ى‬ ‫وز�ر ان  ��ں �  آ�پس � ‪� ،‬ت دا�لؑ � ��ں � �‪ �� ،‬آؤ �  آ�بد�شآہ �آ �ں ‪ ،‬‬ ‫ت‬ ‫لؑ�  (‬ ‫ اوردا�  ‬ ‫�ں �� ��ہ � اور �ں دو�� � اور � � � �� )��رہ � ا�ى  ‬ ‫اور   �  � �ار ا� وا� �� اور دو�ے ��ں  �  � د ا �ى � ى‬ ‫ں‬ ‫ ا� �اہ  � �� �  ‬

‫�م  �  ُدور � �� �ا �و اور دو�ے �اہ  � ��  �  � دو�ى �ف � �� �  ا‬ ‫ ا�� ا� �پاس ُ ب ا‬ ‫�و  ۔� ان �ا�ں � ى  ‬ ‫ن‬ ‫ و�� ور� �ى �د  ‬ ‫�� � �ابت �  ‬ ‫ ��ىا اور   ‬ ‫اس �ار  �  اُڑادوں �۔ ى‬ ‫ وز�ر و�ں ى‬ ‫ ��ا د� ر��۔ �ض وہ ‬ ‫ ا� �ف �ا ��  � �م ج ر‬ ‫ز‬ ‫ت ت‬ ‫ ز� �‪� ،‬ت دا�لؑ  � ��  � و�؟  � �ں رو  ز‬ ‫�  � � �اہ  �  � ��� ��ہ   � ا‬ ‫ت ت‬ ‫�ں و�‪��  �  �  �� ،‬؟   � �ں   و� �ں  � ��۔ ��  � �؟   � �ں ‬ ‫ض‬ ‫�‪� � ،‬ت دا�لؑ � �ر� ا�ى‪ ،‬ا� اس � � �ؤ اور دو�ے �اہ � �ؤ۔ ��ں �  ُاس � ‬ ‫��بارے � � �ا� ‬ ‫اُ� � � � � �� �ا �د�ىا۔ � دو�ے �اہ � � ا�ى اور ��   ‬ ‫ز‬ ‫ت ت‬ ‫ت ت‬ ‫ ز� �‪ ��� ،‬و�؟ � �ں و�‪ ،‬‬ ‫ �� �ا� د��ں � ��ہ � ا‬ ‫د��؟ اُس �  ‬

‫ں‬ ‫� � ��؟   � �ں   و� �ں  � ��۔ ��  � �م   �؟   �ض ان دو�  ‬ ‫��   ‬ ‫خ‬ ‫ث‬ ‫ت‬ ‫ ��ت ى‬ ‫�‬ ‫�‪ ،‬ا� ا  ‬ ‫ ا� دو�ے � � � باب �� � �ت دا�لؑ �   ‬ ‫�ا�ں � ا‬ ‫ن‬ ‫�‬ ‫ � اے �ں  � �دى �دے  � ان دو�ں � �  ‬ ‫ان ��ں  � ا �� �ا� دى  ‬ ‫‪24‬‬


‫ت‬ ‫ � ى‬ ‫�ا� دى � �گ � �ں �ا� ان دو�ں � � � ��۔ ب ب‬ ‫لؑ� ‬ ‫ وز�ر � �ت دا�  ‬ ‫ش خ ت‬ ‫د�� �� �ا اور � � د� اور � � ‬ ‫� � � �� � �ى �ى �باد�اہ � �  ‬ ‫ضض‬ ‫ش‬ ‫ب‬ ‫ى‬ ‫ب‬ ‫ى‬ ‫�ا  �� ‬ ‫ے �  د‬ ‫ا� دو�  ‬ ‫� او  ر  ‬ ‫� دو�ں  � ووں  �  �   ‬ ‫�ن  �‪�  �  ،‬باد�ا  ہ �   ‬ ‫ � ا�ى اور ��ہ  �  �بارے  � ا� �ح �ا�ت �۔  � ‬ ‫ ا� � ُ ب ا‬ ‫�� ى  ‬ ‫�ا�ىا۔  � ان   ‬ ‫خ‬ ‫ ��ت ى‬ ‫ ا� دو�ے  � ��  �  � ‬ ‫دو�ے  �  �  � اور �ا�ت  � دو�ں  � ا‬ ‫ش‬ ‫ �� �ں � ان دو�ں ‬ ‫�باد�اہ � �دى �ا� � �گ ان دو�ں �ضضئىووں � � �  ‬

‫� �  �ہ �ہ � ا�ا ��  ۔� اُن دو�ں � �   �� د ا�ى۔ ‬ ‫خ‬ ‫خ‬ ‫لؑ � و� �ر��  � �ے �م �وں  � ‬ ‫ �ا  � �ت دا�  ‬ ‫�ل  �  � د‬ ‫زز‬ ‫ز‬ ‫�ے � ى‬ ‫ �� � او  ر‬ ‫ �� ز�ىادہ د� وہ �� و �ادان � � � ا� � � ُ ب  ‬ ‫رد� ب  ‬ ‫زز‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ �� اور �ے �م �وں � �ے � ى‬ ‫ �� ز�ىادہ دو� و  ہ‬ ‫رد� ب  ‬ ‫اُس � �وى � ا‬ ‫ت‬ ‫خ ت‬ ‫�� �ر � � �ے �اب � � ب‬ ‫د�� ر� �۔ اُن � ‬ ‫ ��� اور � � �  ‬ ‫ �� ا‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ں� �� ��ا� اور � وں � � �� ��ا�۔‬ ‫ �� اور ب �رو�بارو  ‬ ‫�ا � ا‬ ‫ُب د‬ ‫�ل � � ى‬ ‫ �� � ��ت � �  ا�پ� وا� � � �ے �  م‬ ‫ ا� روز ى رؑ‬ ‫ث‬ ‫ت‬ ‫ �ا�� � �پآ�ىآ‪ ،‬ى‬ ‫ ا� �آبت �ور � � � ‬ ‫ ‬ ‫ آ�ر‬ ‫ا�ر ا�م � �ر � اور ا� � � آ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫�ى  � �ان  � اور وہ  �  �  � ى‬ ‫ ا� �ر ��  � �ك ��ا� اور �اب  � ‬ ‫ن‬ ‫ �� � � � �اہ � � �� �۔ � �ا � � � � � �ا � � ‬ ‫� � ب  ‬ ‫ � �ا  � �� ى‬ ‫�ؤ۔ ا�ں  �  �  �  �  � اور �ا  �  �  � ب ب‬ ‫ ا�‬ ‫ ��د �� ى  ‬ ‫خ ت‬ ‫در�� �� � �  ہ� اور ��۔ ى‬ ‫�‬ ‫�� ان � � � �ٹ � ‪ ،‬ا�ں   ‬ ‫ ا� �  ‬ ‫ ‬ ‫نٹ‬ ‫خ‬ ‫ت ت‬ ‫�‬ ‫ �ا  ‬ ‫ ��اں  ��  اُس و� وہ  �  � د‬ ‫��  � ز�  � �را  ‪  ،‬و�ں  � �وں ى‬ ‫خ‬ ‫ �ا � ان  � و� � � اے ى‬ ‫ ��رؑ ب ب‬ ‫اُن � اس �ل � ذر� � ا�ى �۔  � د‬ ‫ � �� �و  ہ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ت ت‬ ‫�ے �اب   � � ��ا  �  � �اب  � ى‬ ‫ ا� و�  � �ر ��ا�ں  � ��ں اور ‬ ‫‪25‬‬


‫ن‬ ‫�ں  �  � �رى �� ��  �  � ��  �  � ا� �ت  � ��  � اور �اہ �ر �گ ‬ ‫�ے �اب � ب ب‬ ‫ � �ك �� �‬ ‫خ ت‬ ‫د�� �ض � � �گ ‬ ‫�ل � � ا� �ا� �ت ا�ا��ؑ � �  ‬ ‫ذ‬ ‫ى ت‬ ‫ب‬ ‫ى‬ ‫ى‬ ‫�‬ ‫�� آپ � �ر� آ �� � ا� �� ا� �ار � � ا� �آپ   ‬ ‫ رواب ��   ‬ ‫آپ �‬ ‫ض‬ ‫ڑ‬ ‫ �ا � ��� �ى �  اس � �ل � �� �۔ �ت � �ر��ىا ‬ ‫ہر‬ ‫)��( � � � ب ر‬ ‫ت ت‬ ‫ب ز‬ ‫� ب‬ ‫س‬ ‫ر�ا� � � � اُن � زو� �� � اور اُ� و� اُن � �� �ا �ا۔ اُ  ‬ ‫ � ُ � ى ؑ ر‬ ‫خ‬ ‫ت ت‬ ‫و� �ت � � �س �ل � � �دا� ان � روح � �� ب ب‬ ‫�‬ ‫ � وہ ��ل �   ‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ ��� �س �ل � � � �  ۔‬ ‫ ��� ز�ہ  ‬ ‫ �ا � ان �  ُا� � و  ‬ ‫ز�ہ �� � د‬ ‫ب ب‬ ‫� وہ ا�  � وا� آ�  �  اُن  �  � �س  �  � اور آپ  � �� آپ  �  �  � ‬ ‫ڑ‬ ‫ت‬ ‫روات� �� �ل � � ب ب‬ ‫ت‬ ‫ � �م � � ا� �  ‬ ‫ا�اور  ى  ‬ ‫ �ے �۔ ى  ‬ ‫� بڑ‬ ‫ق‬ ‫ت ت ش‬ ‫ڑ‬ ‫ �ے �  �� � اُس  ‬ ‫ا�م � �با�رؑ � ا� �اہ � �۔ ��ں � ى  ‬ ‫�‬ ‫ و��ا  م  ‬ ‫ ا�� ب ڑ‬ ‫ض‬ ‫�‬ ‫�  ‬ ‫�� �ا�ت � اور � اب ُ � � �ن ��۔  ُاس   � ىا� �ال �   ‬ ‫� �ت   ‬ ‫ف‬ ‫ب ت‬ ‫ �رب  � اور  وہ ‬ ‫� آپ  � آ�ہ �ر��   اُس �د  � �ل  �  �  � ا�  زو�  �‬ ‫ت ت‬ ‫ت ت‬ ‫ ا� و� �ا �� اور ى‬ ‫ا�‬ ‫ ا� �  و� �ے   اور  ى  ‬ ‫دو��ں  � �� �� اور دو�ں ى  ‬ ‫ڈڑ‬ ‫ ا�� � ى‬ ‫رس‬ ‫ ا�� � �ف �س  ب �  ‬ ‫ ڈ�ھ ��ل �۔ اور ى  ‬ ‫� � � د� �� � ى  ‬ ‫ف‬ ‫ت‬ ‫�� و  �رہ  �  � ى‬ ‫ �‬ ‫ ا� ��  � �ا �� ب ب  ‬ ‫�۔ �ت  � �ر��ىا  � ئ دو�ں ��  ى  ؑر‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫� �ل ان � �� ي‬ ‫ �‬ ‫ �ن � �دا� �ت � ى رؑ �� ��ل  ‬ ‫ �� � �دہ �د ا�ى ب ب  ‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ل�ر  ہ� �� ز�ہ ر� اور � دو�ں ى‬ ‫�‬ ‫ ا� � و� ر� ا�ہ ٰى   ‬ ‫�� �  ‬ ‫ان � ز�ہ   ‬ ‫ڈڑ‬ ‫��رؑ� �ت ز��� �س �ل � اور �رہ � ى‬ ‫ ڈ� ھ� �ل ۔‬ ‫وا� ��  ۔ ى  ‬ ‫ف‬ ‫خ‬ ‫ت‬ ‫ �ا  �  �  � ‬ ‫�� د‬ ‫�� � �� اس  � د�� ��   ‬ ‫ �  ‬ ‫)�� �ر��  ‬ ‫ت‬ ‫�ؑ � ز ا�ىدہ   � اور ز�ىادہ �اد  �  �  �  �  � ‬ ‫��ل � �دہ ر� وہ �ت ار  ‬ ‫‪26‬‬


‫��   �ت � ى�رؑ�  �بارے  � �۔  �  � �ل �ں  � �ت  � ا� �ب  � ‬ ‫تت ف‬ ‫ت‬ ‫ت‬ ‫ �اب� ب ب‬ ‫�‬ ‫ل  ‬ ‫ � � اور وہ ا�ر � �� اور � � ا�  ‬ ‫ب� �ر� ا�ى ��ا� ان � ى  ‬ ‫�افعب  ‬

‫� دو�ں �ت  � � ا� وا� �ا  � اور آ� �ر�  �  �  � وا� �ا  �  اُس  � ‬ ‫ش‬ ‫ت ت‬ ‫س‬ ‫ ���  اُ  ‬ ‫� ��  �  ق ّصہ  � ر�  � د�� ا‬ ‫�ت ار�ؑ  � �ف ا�ارہ  �  اور وا  ‬ ‫ت ى ث‬ ‫��  �  �  � ا�ا�  � ‬ ‫� �  � اس � � �و� �  �   ‬ ‫ �ت  �  �ا  ‬ ‫�ا�ر‬ ‫ت‬ ‫وا� �ا� اس ّ ا� � � وا� ��۔(‬

‫‪27‬‬


‫ف‬ ‫ز‬ ‫ ا�اء � ��ت ز�� ا� � دوں � �� �ر��۔(‬ ‫ )�ٹ‪ � :‬ب ى‬

‫ب�را� ��با�  ى‬ ‫��د  ‪،‬‬ ‫�  ‬ ‫���ھ �ا� � و� � �‪� � ،‬ہ   ‬ ‫ا� �رة   ‬ ‫� � و� ا�� اور �م �� و ��ت ��ً �اء اور � او�د ‬ ‫�ات � روح � � د�۔��‬

‫‪28‬‬



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.