..
8.4 8.4.1
Compositie lnleiding Artikelen kun je op allerlei manieren presenteren: in een etalage, maar bijvoorbeeld ook
:·
op een display in de winkel. Of door ze op een bepaalde manier uit te stallen in een marktkraam. Zo'n presentatie is meestal opgebouwd uit verschillende onderdelen. Deze onderdelen zijn: • het artikel zelf; opbouwmateriaa I; • decoratie; • kleur; • Iicht. composiiie
De manier waarop je onderdelen in een ruimte samenvoegt, noemen we compositie. Die ruimte kan bijvoorbeeld een etalage of display zijn. Maar het kan ook een plat vlak zijn, zoals een schilderij of een foto.
esthetisch
Een compositie vormt, a is het goed is, een esthetisch geheel. Dat betekent dat het geheel er aantrekkelijk moet u itzien. Allereerst heb je h iervoor onderdelen nodig die bij elkaar passen. Verder moet jed ie onderdelen op een bepaa Ide rna nier samenvoegen: ze moeten sa men een eenheid vormen. In paragraaf 8.5.3 zullen we deze onderdelen verder uitleggen. Maar wat is een aantrekkelijk geheel nou precies? Die vraag is niet makkelijk te beantwoorden. Wat de een mooi vindt, vindt de ander saai of lelijk. Bovendien hangt 'mooi' ook altijd samen met de omstandigheden. Denk bijvoorbeeld aan het imago van de winkel of het artikel. Je moet ook denken aan de doelgroep, de mode van dat moment en het seizoen. De vorm van een presentatie moet ook bij de omsta ndigheden passen.
Symmetrische en asymmetrische composities Je kunt de onderdelen op twee manieren samenvoegen tot een geheel. Een compositie is: • symmetrisch; • asymmetrisch.
Symmetrie symmetrisch
Bij een sym metrische opbouw is alies in evenwicht. Als je va nuit het midden kijkt, zijn beide kanten hetzelfde opgebouwd. Als je ze zou spiegelen, zou de opbouw niet veranderen. Als je weet hoe de ene kant eruit ziet, weetje dus ook hoe de andere kant eruit ziet.
LINK BRONNENBOEK 2
pagina 115
''
l1
,. I
Symmetrische compositie
.
Een symmetrische composltie heeft een paar voordelen :
I
I
.
de aandacht van de kijker wordt naar het midden van de compositie geleid; • door de stra kke, zakelijke opbouw ziet de presentatie er overzichtelijk en rustig uit.
Asymmetrie
ii
~symmetrisch
Asymmetrie betekent zonder symmetrie. Bij een asymmetrische opbouw bestaat de compositie niet uit twee gelijke helften. Je kunt de kanten niet spiegelen.
e.
Asymmetrische compo!;iti e
De voordelen van een asym metrische opbouw zijn: • alies ziet er speels en minder strak uit; • je trekt eerder de aandacht. Er zit ook een nadeel aan een asym metrische opbouw. Je compositie kan er snel
1
I
rommelig of onevenwichtig uitzien. Met onevenwichtig bedoelen we dat de onderdelen niet bij elkaar passen.
Symmetrisch; kunje spiegelen Asymmetrisch; kun je niet spiegelen
I ~.
, !.
I '· I, I
l~
LINK BRONNENBOEK 2
pagina
116
Tweedimensionale en driedimensionale meetkundige figuren Om een evenwichtige opbouwte maken, moetje met verschiltende dingen rekening houden. Een daarvan is de vorm van de artikelen, de decoraties en het opbouwmateriaal. Deze vormen moeten bij elkaar passen. meetkundlge ffguren
Als je de wereld om je heen bekijkt, zul je zien data lies bestaat uit verschillende m eetkundige figuren . Dit zijn figuren die een bepaalde vorm hebben, zoals een vierkan1, een cirkel of een kubus. Er zijn tweedimensionale en driedimensionale figuren. "Dimension ale" komt van het woord dimensie. Oat betekent afmeting. Tweedimensionale figuren hebben dus twee afmetingen. Driedlmension ale hebben er drie.
tweedlmensionale
Tweedimensionale meetkundige figuren zljn plat: ze hebben aileen een l engte en een breedte. Voorbeelden hiervan zijn:
D vierkant
cirkel
driedimensionale
rechthoek
ellips/ovaal
路 ~riehoeken
parallellogram
zeshoek
Driedimensionale meetkundige figuren zijn niet plat: ze hebben een hoogte, breedte en diepte. Voorbee!den hiervan zijn:
_ _ --(/
~/
.._______yv kubus
balk
ci linder
piramide
AIs je een com positie in een plat vlak maakt, kun je aileen tweedimensionale figuren gebruiken. Bij een compositie in een ruimte kun je twee- en driedimensionale figuren gebruiken. Denk bijvoorbeeld a an een poster die je in een etalage tegen een muur hangt: deze is tweedimensionaa!. Door zo'n poster verder naar voren of naa r achteren te hangen, zorg je dater toch diepte ontstaat. De meeste artikelen en decoraties hebben drie dimensies. Ze hebben hoogte, breedte en diepte. A Is je vormen op elkaar afstemt, krijg je evenwicht in je compositie. De volgende afbeelding bestaat aileen uit rechthoeken en driehoeken.
LINK
BRONNENBOEK :l
pagina
117
Compositie opgebouwd uit rechthoeken en driehoeken
Meetkundige figuren in composities Meetkundige figuren zijn figuren met een bepaalde vorm. Soorten: Tweedimensionaal: plat, aileen lengte en breedte Driedimensionaal: niet plat, hoogte, breedte en diepte
Kleuren Ook de kleuren in een compositie moeten bij elkaar passen. Er zijn onder andere: • primaire; • secundaire kleuren. • primaire kleuren
Primaire kleuren zijn de basiskleuren. Letterlijk betekent het "eerste kleuren". Met deze kleuren kun je aile andere kleuren maken. De primaire kleuren zijn: • rood; • geel; • blauw.
secundaire kleuren
De secu ndaire kleuren ("tweede kleuren"} zijn daarvan afgeleid. Je krijgt ze door twee primaire kleuren te men gen. De secundaire kleuren zijn: • oranje (rood en geel); • violet (rood en blauw); • groen (blauw en geel).
Kleuren Primaire kleuren: rood; -
gee!;
-
b!auw.
Secundaire kleuren:
LINK
BRONNENBOEK :1.
-
oranje;
-
violet;
-
groen.
pagina 118
Lijnen Je kunt de onderdelen van je compositie rond een denkbeeldige lij n neerzetten. Je kunt dan de volgende composities maken: horizontaal; • verticaal; • doagonaal.
De volgende afbeeldingen zij n daar voorbeelden van.
Horizontale compositie
Verticale compositie
LINK BI!ONNENBOEK
2.
pagina 119
[ ' ~-
~I ,.
'
I
I
I r
J ·.j:
~ l'
'
Dlagonale compositie
lijnen Composities om een denkbeeldige lijn: •
horizontaal
•
verticaa l diagonaal
LINK BRONNENBOEK
;r.
pagina 120