Uitkrant juni 2024

SUCCESVERHALEN

Vijf Amsterdamse ondernemers vertellen

ruimte maken

Kunsttentoonstelling in de Hortus: 14 juni - 1 september. Iedere dag geopend. dehortus.nl

ROLMODELLEN

Er zijn inmiddels zo veel achtergestelde groepen die om gelijke behandeling vragen dat je bijna zou vergeten dat vrouwen – toch bepaald geen minderheidsgroepje – ook nog een weg te gaan hebben. Want terwijl ze op allerlei terreinen, zoals het onderwijs, de mannen hard aan het inhalen zijn, blijven ze in het bedrijfsleven nog steeds achter. Niet een beetje, maar veel. Als het gaat om vrouwen in topfuncties bijvoorbeeld, bungelen we onderaan de internationale ranglijst. In Amsterdam, met de meeste startende bedrijven van ons land, valt dat extra op. Vier op de tien ondernemers is vrouw maar ze weten samen maar 10 procent van de financiering binnen te halen. Da’s een ingewikkelde manier van zeggen dat banken en andere investeerders vrouwelijke ondernemers discrimineren. Nu kun je zeggen: die investeerders moesten we dan maar eens op andere gedachten brengen. Maar ja, daar hebben ze geen boodschap aan. Want geldschieters hebben we niet aan een touwtje en bij hen draait het natuurlijk maar om één ding. Dus kunnen de vrouwen beter het heft in eigen handen nemen. Nu steeds meer vrouwen een eigen onderneming beginnen (het aantal vrouwelijke ondernemers verdubbelde in de afgelopen tien jaar) is het belangrijker dan ooit om te weten wat de oorzaak is van de ‘gender gap’ bij ondernemers en vooral hoe je die overbrugt. Voor de Uitkrant van deze maand vroeg Anne Dirks – zelf ondernemer in de journalistiek – vijf succesvolle Amsterdamse zakenvrouwen uit totaal verschillende sectoren naar hun valkuilen. Het werden verhalen boordevol tips voor jonge vrouwen met zakelijke plannen. Over netwerken, vragen stellen, nee zeggen, af en toe even duwen en afscheid nemen van dat imposter syndroom. Omdat je nooit genoeg advies kunt krijgen (ook een tip trouwens).

Bart van Oosterhout

Hoofdredacteur redactie@iamsterdam.com

Inhoud JUNI/24

P.06 SUCCESVERHALEN

COVERVERHAAL

Vrouwen met een start-up die bij de bank aankloppen krijgen veel minder vaak financiering toegewezen dan mannen. Ook hebben zij slecht toegang tot bepaalde netwerken én moeten zij harder werken om zich te bewijzen. Hoe krijg je dan toch succes? Vijf zakenvrouwen vertellen.

P.15 KUNST & VERMAAK

MUZIEK, EXPO, THEATER, FILM, CULTUUR Schrijver Lisa Maschhaupt maakt zich hard voor inclusieve kinderboeken en schreef haar eerste roman, Niet mals. Ook in dit katern: hoe theatergroep De warme winkel auto’s offert, de Keti Koti Conference, kunst in de Hortus en een gratis opera onder metrostation Kraaiennest.

P.29 ETEN & DRINKEN & ZO

LIFESTYLE, UIT ETEN, WINKELEN EN WANDELEN Plof neer op een willekeurig terras en de dienbladen vol cocktails – met of zonder alcohol –vliegen je om de oren. Zijn we biermoe? Ook delen we de leukste nieuwe eet- en winkeltips zoals FêteVis in Amstelveen en maken we een wandeling door de groene Plantagebuurt.

P.39 AGENDA

DE ONMISBARE CULTURELE MAANDAGENDA Comedyshows, lezingen, dj-sets, concerten, musea, theatervoorstellingen en andere uittips. Zoals het familieconcert van zangeres en verteller Izaline Calister, die je meeneemt in het verhaal van een tot slaaf gemaakte jongen op een Curaçaose plantage (30 juni in DeLaMar).

P.49 TOT SLOT

ODE AAN DE STAD

In de archiefrubriek Terugblik ontleden we een originele prentbriefkaart uit 1905. Daarnaast vertelt afstuderend regisseur Laura Nieuwenhuis over de plekken waar ze als kind speelde, de beste pizza die ze ooit at en het slagroomijs die nergens beter is dan op de Nieuwendijk.

‘ER GEBEUREN DAAR HEEL VEEL TOFFE DINGEN. NIET ALLEEN KLEDING MAKEN, MAAR OOK QUA CREATIVITEIT EN CULTUUR.’

MEDEOPRICHTER VAN PATTA, EDSON SABAJO, VERTELT OP FUNX OVER DE OPENING VAN DE EERSTE PATTAWINKEL IN HET NIGERIAANSE LAGOS.

Up-to-date

februari 2022

Nieuws uit de stad, de leukste uittips en de Cultuurmaker.

ZAANPRIDE

‘OMDAT IK NOU EENMAAL VAN GROOTS EN MEESLEPEND HOU, HEB IK DE COOLSTE VENUE VAN NEDERLAND UITGEKOZEN.’

Queer & Pride is pas over een maand, maar in de Zaanstreek is het in juni al feest. Van 31 mei t/m 8 juni is het ZaanPride, en meteen extra feestelijk: de vijfde editie. Hoogtepunt is de Zaanse Regenboogparade en het aansluitende ZaanPride Event op 8 juni, met onder anderen King Faisel, Miss Beulah en Ruth Jacott. De hele week zijn er culturele tentoonstellingen, filmavonden, sportieve activiteiten en liveoptredens.

31 mei t/m 8 juni, Zaandam

EERSTE ARCHITECTUURNACHT

Op 14 juni vindt de allereerste Amsterdamse Architectuurnacht plaats, georganiseerd door Arcam, het Van Eesteren Museum en Museum Het Schip. Aansluitend op de nationale dag van de architectuur start je om 19.30 uur met een lezing van architect Herman Hertzberger – van o.a. de omstreden Weesperflat – en vanaf 20.30 uur volgen er drie uitgebreide architectuurfietsroutes langs gebouwen in Oost, Zuid en Centrum. De drie tours komen op het eind van de avond allemaal uit bij Cinetol, het rijksmonument uit 1929 van architect Van der Vlugt, voor de afsluitende borrel.

PATTY BRARD TEGEN ANP OVER HET VIEREN VAN HAAR 70STE VERJAARDAGSFEEST IN DE ZIGGO DOME OP 14 MAART 2025.

CULTUURMAKER STAYLO

Niks saaier dan de dagelijkse reis naar je werk. Dat vond kunstenaar en graffiti-ariest StayLo nou ook. Om de betonnen muren op straat op te vrolijken, maakt hij graffitikunstwerken. Als iemand daardoor ook maar een moment is afgeleid van de dagelijkse sleur, is hij tevreden. Het werk van de van oorsprong Ierse kunstenaar viel David Roos, curator en creatief directeur van het STRAAT Museum op de NDSM-werf, ook op, met name door de herkenbare cartooneske figuren. Waarom StayLo streetart maakt en hoe zijn stijl er precies uit ziet, zie je in de mini-docu op iamsterdam.nl/ uit/cultuurmakers/ staylo. Of scan deze QR-code.

GRAVEN IN DE BEERPUT

In de Korte Leidsedwarsstraat werd vorig jaar een beerput uit de zeventiende eeuw gevonden. Zo’n combinatie tussen een poepdoos en een vuilnisbak is een feest voor archeologen. Want hoe oud zijn de vondsten, en waarvoor en door wie zijn ze gebruikt? Op 15 en 16 juni zijn de vondsten uit de beerput te zien in de eerste archeologische pop-up-expositie in De Bazel. In een flitslezing hoor je meer over archeologie in de stad en de ontdekkingen die iets vertellen over het leven zo’n driehonderd jaar geleden. Ook is er een archeologisch spreekuur waar je langs kunt komen met eigen vondsten – een soort Tussen Kunst & Kitsch, de archeologische versie.

15 en 16 juni (en daarna tot 23 juni te zien) Stadsarchief - De Bazel

TEGEN HET PLAFOND

Amsterdam is koploper als het gaat om start-ups. We vroegen vijf succesvolle zakenvrouwen: wat zou je meegeven aan starters? En: hoe duw je tegen het glazen plafond?

Van de 1,6 miljoen ondernemers in Nederland is vier op de tien vrouw, maar geld om hun bedrijf van de grond te laten komen krijgen ze vaak niet. Hoe zorg je dan toch voor succes?

KOMT EEN ONDERNEMER BIJ DE BANK

En die ondernemer heeft een goed idee. Zo’n goed idee, dat de bank er wel brood in ziet. Het is een beetje zoals dat raadsel van de chirurg, waarbij een vader en zoon betrokken zijn bij een ernstig auto-ongeluk, en de chirurg die zegt: ‘Ik kan dit kind niet opereren, hij is mijn zoon.’ Huh? Ja de chirurg is natuurlijk een vrouw, maar 85 procent van de mensen gaat er onbewust vanuit dat het een man is.

WAANBEELD

Het beeld dat bestaat van de ondernemer is die van de witte man van middelbare leeftijd. ‘Daar komen we moeilijk vanaf’, zegt Caroline Essers, universitair hoofddocent Ondernemerschap aan de Radboud Universiteit. Zij doet onderzoek naar de kansen en barrières waar vrouwelijke ondernemers op het kruisvlak van ondernemerschap, gender, etniciteit en religie tegenaan lopen. Uit cijfers van de Kamer van Koophandel blijkt dat het aantal vrouwelijke ondernemers blijft stijgen. Nederland telt nu zo’n 1,6 miljoen ondernemers, 39 procent daarvan is vrouw. Het aantal vrouwelijke zzp’ers is daarbij beduidend sterker

gegroeid dan het aantal mannelijke zelfstandigen, namelijk met +101 procent, tegenover +77 procent bij de mannelijke zzp’ers in de afgelopen tien jaar.

Klinkt dus alsof Nederland hartstikke goed bezig is met die emancipatie op de werkvloer. Toch bungelt ons land altijd ergens middenin op de Global Gender Gap Index (ter illustratie: buurlanden België en Duitsland zitten wél in de top-10). Hoe geëmancipeerd is Nederland als het gaat om ondernemen? ‘Niet’, zegt Chantal Korteweg, directeur Inclusive Banking bij ABN Amro. ‘Dat is echt een waanbeeld. In vergelijking met andere landen valt het ontzettend tegen. Vooral als het gaat om nanciering is Nederland niet geëmancipeerd. In Nederland is nu 39 procent van de ondernemers vrouw, maar slechts 10 procent van alle nanciering gaat naar hen. Terwijl daar zo veel kansen liggen.’ Om daar iets aan te doen, zette zij Code V op, een convenant getekend door 65 partijen met de wens om vrouwelijk ondernemerschap te stimuleren, barrières weg te nemen en in te zetten op gelijke kansen. Ondertekenaars beloven onder andere om binnen hun eigen organisaties het initiatief te nemen, zodat hun

‘Vooral als het gaat om financiering is Nederland niet geëmancipeerd’

tekst Anne Dirks foto’s Marjolein van Damme met dank aan Huis Vasari

De jurken van Steef (rechtsboven) en Milou (rechtsonder) zijn gehuurd via rerun.rent, dat wordt gerund door de vrouwelijke ondernemers Eeke van Velzen en Juliëtte van der Werf.

Milou Turpijn (37) was hoofdredacteur van Women’s health en gaf yogales toen ze drie jaar geleden voor zichzelf begon. Tijdens corona namen haar yogavideo’s een vlucht, nu is er een eigen yogavorm die ze aanbiedt bij de Vondelgym, op YouTube en in de Mogy-app.

Een goeie vriend kwam altijd trouw naar mijn yogalessen, tot hij zo ziek werd dat het onmogelijk werd. Hij vroeg of ik mijn lessen niet kon opnemen, zodat hij ze zelf thuis kon doen. Dat wilde ik wel, maar ik kwam in een soort freeze terecht. Hij is overleden en pas na zijn dood heb ik de eerste video online gezet. Gewoon, zonder ambitie. Het moest er wel goed uitzien, maar ik ging er geen bakken geld aan uitgeven. Toen kwam corona en ontplofte het een beetje. Kreeg ik opeens allemaal berichten: wanneer komen er nieuwe video’s? Het begon dus als hobby en werd uiteindelijk mijn business.’

WEES VOLHARDEND

‘Naast de video’s heb ik lespakketten ontwikkeld voor sportscholen. Het idee was om die te verkopen en docenten op te leiden. Maar tijdens corona hadden sportscholen het hartstikke zwaar, die hadden geen geld om te investeren. Dat werkte dus helemaal niet. Dan kun je bij de pakken neer gaan zitten, maar zo werk ik niet. Als je bij de eerste tegenslag opgeeft, wordt het niets. Bij tegenslag maak je een pivot en probeer je iets anders. Volhardend zijn, strategisch denken en je creativiteit gebruiken. Af en toe gaat het mis. In mijn video’s zeg ik altijd: stay soepel! Dat geldt hier ook. Ondernemen en moeder zijn betekent ook af en toe beslissingen nemen die niet leuk zijn. Ik lig elke avond om negen uur in bed. En sinds de kinderen is mijn motto: als het geen 100 procent ja is, is het een nee. Ik heb veel minder tijd en vind heel veel dingen leuk, maar niet alles kan. Dat betekent af en toe nee zeggen en dingen uitbesteden. Ik vind een beetje rommelen in InDesign heel erg fijn, maar iemand anders kan dat beter en sneller. Dus besteed ik dat uit.’

MOEDER ÉN BAAS

‘Als je bij de eerste tegenslag opgeeft, wordt het niets’

‘Ik wil juist mensen bereiken die niet naar de yogastudio komen. Omdat ze denken: yoga is niets voor mij, of ik wil niet in zo’n klasje met allemaal van die dunne vrouwen in dure leggings. Het begon met yoga, maar is nu ook breath work, myofascial release, er zitten elementen in van krachttraining.

Ik wil de mythe ontkrachten dat je niet én een aanwezige moeder kan zijn én kan ondernemen. Ik had toch in mijn hoofd zitten: je kiest voor het één of het ander, ook door het voorbeeld bij mij thuis. Mijn vader werkte heel erg hard, mijn moeder was thuis. Maar nu weet ik: het kan wél allebei. Ondernemen hoeft echt niet te betekenen dat je 90 uur per week werkt. Het opbouwen van je bedrijf gaat gewoon langzamer wanneer je ook thuis wil zijn.’

HOE DOEN WE HET?

• Van de 1,6 miljoen ondernemers die Nederland telt, is 39% vrouw.

• Van de grootste 250 Nederlandse bedrijven is 29% van de raad van commissarissen vrouw en 23% van de raad van bestuur.

• Het Nederlandse kabinet bestaat sinds de Kamerverkiezingen van maart 2021 voor 48% uit vrouwen.

• Binnen de universiteiten is 27,6% van de hoogleraren vrouw.

• Het aantal vrouwelijke CEO’s in Nederland is 4% (vergeleken met 8% wereldwijd).

• Bij AEX-beursgenoteerde bedrijven is het aantal vrouwelijke CEO’s gehalveerd ten opzichte van vorig jaar.

• Van de 25 grootste bedrijven in Nederland had alleen uitgeverij Wolters Kluwer een vrouwelijke directeur: Nancy McKinstry.

‘IN

FILMS OF SERIES WORDEN VROUWELIJKE ONDERNEMERS

dienstverlening toegankelijker wordt voor vrouwelijke ondernemers én cijfers bij te houden zodat inzichtelijk wordt hoeveel vrouwen gebruikmaken van deze diensten.

Zo’n convenant is nodig, vindt ook Essers. ‘Er is een grote discrepantie tussen het aantal vrouwelijke ondernemers en de nanciering die voor hen toegankelijk is. We zien dat vrouwen sterk vertegenwoordigd zijn in de duurzame sector, dus reden te meer om vrouwelijk ondernemerschap te stimuleren. Daarnaast loopt de Nederlandse economie zo’n 140 miljard mis als je niet in vrouwen investeert, laat een onderzoek van de ABN Amro en McKinsey zien.’

OLD BOYS NETWORK

Ze vervolgt: ‘Als het in lms, series, kranten of boeken over succesvolle ondernemers gaat, gaat het meestal over mannen. Er zijn te weinig positieve voorbeelden van succesvolle vrouwelijke ondernemers. Als het wél gaat over vrouwelijke ondernemers, worden zij vaak neergezet als bitchy, koud of als een slechte moeder.’ Dat beeld zorgt voor een vooroordeel, waardoor het voor vrouwelijke ondernemers lastig is om, met name als het gaat om nanciering, een voet tussen de deur te krijgen. Essers zag binnen haar onderzoek dat vrouwen harder moeten werken om legitimiteit te verkrijgen, slecht toegang krijgen tot bepaalde netwerken (het bekende ‘old boys network’) en op het moment dat ze wél zaken gedaan krijgen moeten zij zich veel meer bewijzen. Er is dus nog een hoop werk aan de winkel. Korteweg: ‘We willen dat er een fair share van de investeringen naar vrouwelijke ondernemers gaat. Dat begint met data verzamelen. Nederland is een van de weinige landen die hun data niet analyseert op basis van gender. Met die kennis kunnen we het systeem xen om ervoor te zorgen dat er hier een ecosysteem

komt waarin het makkelijker is om je als vrouwelijke ondernemer te vestigen.’

SPARRINGPARTNER

Niet per se een rooskleurig beeld. Toch is er genoeg om positief over te zijn. Ze zíjn er wel, die vrouwelijke ondernemers. De vrouwen die het verschil maken in hun eigen industrie door in zichzelf en in hun visies te investeren. Ze zijn een bedrijf gestart om een probleem op te lossen, hun passie te volgen of dromen waar te maken. En terwijl ze hun eigen bedrijf vooruithelpen, helpen zij ook andere vrouwen vooruit.

‘Als ik één tip mag geven: zoek een rolmodel’, zegt Korteweg. ‘Een sparringpartner, iemand die als voorbeeld kan dienen. Ga naar events voor vrouwelijke ondernemers, richt een community op om je heen. Want ook al voelt het alsof je er alleen voor staat, er zijn méér vrouwelijke ondernemers die tegen dezelfde problemen zijn aangelopen én een oplossing hebben gevonden.’

Als voorzet spraken wij vijf zakenvrouwen over hun onderneming en obstakels op hun carrièrepad. Zij geven tips over hoe jij jouw carrière verder helpt.

ODE AAN VROUWEN

Wist je dat het Amsterdamse Bos is ontworpen door een vrouw? Waarschijnlijk niet, want de vrouwen die een belangrijke rol hebben gespeeld in het verhaal van de stad worden amper genoemd in de geschiedenisboeken. Tijd om daar verandering in te brengen, vindt het Amsterdam Museum. Het roept mensen op een ode te brengen aan een vrouw die iets heeft betekend voor de stad. Deze ode wordt onderdeel van de collectie (zie: amsterdammuseum.nl). Vier vrouwen die zéker in aanmerking komen voor zo’n ode zijn de architecten Jakoba Mulder, Koos Pot-Keegstra, Anna van Hattem en Manon Beukema Toe Water-Peyrot. Zij speelden allen een grote rol in de grootschalige uitbreiding van Amsterdam, maar Van Eesteren en zijn team gingen er met de eer vandoor. Doel van de tentoonstelling Vrouwen van het AUP in het Van Eesteren Museum is dan ook om het dominante narratief, waarbij mannelijke architecten alle credits krijgen, bij te stellen. t/m 16 juni, Van Eesteren Museum

‘Nul euro op mijn rekening en een coronacrisis’

Steef Fleur (39) startte in 2018 een webshop voor wasbare luiers. Al snel begon ze haar eigen merk Billie Wonder: zelf ontworpen wasbare luiers op basis van hennep.

Voor studieadvies moet je niet bij mij zijn. Mijn middelbare school heb ik niet afgemaakt. Ik heb eerst een mbo-opleiding gedaan en daarna hbo-bouwkunde. Wat maar laat zien: de gebaande paden zijn niet altijd de juiste. In het begin kreeg ik letterlijk naar mijn hoofd: ‘Heb je er weer zo één. Een vrouw die iets circulairs begint omdat zij een kind heeft gekregen.’ Natuurlijk heb je te maken met vooroordelen als vrouw en helemaal als moeder. Maar ik geloof gewoon heel erg in dit product. Luiers zijn geen wegwerpproduct, daar moeten we vanaf. Mensen denken bij wasbare luiers nog steeds aan van die lappen met een

speld erdoor, maar dat is allang niet meer zo. Dat zo’n investeerder er dan niet meteen brood in ziet, is toch echt zijn loss.’

INVESTEER IN JE NETWERK

‘Ik werkte hiervoor als fotograaf, ook een zelfstandig beroep. Het mobiliseren van mensen is me niet vreemd. Ik heb Billie Wonder op krukken opgericht, na een operatie aan mijn enkel, met een baby in de draagzak. Op het dieptepunt zat ik thuis met twee kleine kinderen, nul euro op mijn rekening en een coronacrisis. Het werd toch een doorstart. Veel mensen zullen me toen voor gek hebben verklaard. Mijn belangrijkste advies: verzamel een goed netwerk om je heen. Adviseurs, mensen waar je naar toe kunt als je tegen dingen aan loopt. Ik denk dat dat een valkuil is van veel vrouwen: de neiging alles zelf te willen oplossen. Je hoeft niet zelf het wiel uit te vinden.’

Nirva Portugal (26) kwam uit Mozambique om chemical engineering te studeren in Groningen, maar haalde niet genoeg punten. Ze vond als werktuigbouwkundige een stage bij Protolabs (toen Hubs), een bedrijf dat custom onderdelen print voor engineers.

Ik kwam in 2020 als stagiair terecht bij Hubs. Ik wist dat ik mijn studie niet ging halen en mijn ouders zou moeten gaan vertellen dat ik aan het falen was. Plus: als je geen student bent, moet je het land uit. Dus ik kreeg ook de hele tijd reminders van de IND. Ik heb meer dan tachtig bedrijven benaderd voor een stageplek als chemical engineer en kwam uiteindelijk terecht bij Hubs als stagiair injection molding engineer. Nogal een verschil met wat ik gestudeerd had, maar zij hadden interesse en ik was nieuwsgierig. Toen mijn stage afliep, boden zij me een contract aan. Het heeft me geleerd veerkrachtig te zijn. Soms gaan dingen anders dan je wil, de kunst is je dan niet uit het veld te laten slaan.’

ACHTER DE BAR

‘Ik ben projectingenieur, dus ik begeleid het hele proces vanaf het begin tot het eind. Van de fantasie tot het uiteindelijke eindproduct. Protolabs is een online platform waar klanten als Tesla, Lamborghini en HP hun 3Dbestanden uploaden en dan ga ik kijken hoe we dit het beste kunnen produceren. Ik doe de kwaliteitscontroles en check de supply chain. Met sommige projecten ben ik een jaar of langer bezig.

‘En ook ik denk soms: kan een man dit niet beter?’

Om mijn studie te kunnen betalen en in Nederland te kunnen blijven, moest ik op zoek naar een bijbaan. Dus ging ik in een bar werken; bij uitstek een plek waar je met heel veel mensen van verschillende achtergronden praat. Ik heb hier geleerd om mijn persoonlijkheid aan te passen aan de situatie. Niet per se op een negatieve manier. Ik ben van mezelf best wel bubbly, ik hou van een grapje, maar als ik een serieuze vergadering heb met een grote klant, dan stop ik die kant van mezelf even weg.’

GEWOON VERDIEND

‘Als 26-jarige met een Afrikaanse achtergrond kan het soms voelen alsof ik het niet goed doe, omdat ik niet getrouwd ben en geen kinderen heb. Er wordt toch nog vaak gedaan alsof het een het ander uitsluit; je kunt niet én een carrière hebben én een gezin. En ook ik denk soms: kan een man dit niet beter? Je moet je realiseren dat dit door de samenleving is ingeprent. Imposter syndroom zorgt ervoor dat je denkt dat jij het niet verdient op die plek te zitten. Maar juist als vrouw moet je drie tot vier keer harder werken om op die plek terecht te komen. Je verdient het dus méér dan de mannen om je heen om op die plek te zitten.’

De jurk van Steef is gehuurd via rerun.rent.

‘Het begint bij taal: heb het niet over je ‘bedrijfje’’

Ondernemer en bestuurder Marian Spier (54) zette TEDxAmsterdamWomen op en schreef het boek Impact over leiderschap. Op dit moment is ze (mede)eigenaar van consultancybedrijf IAMarian en Fem-start, een platform dat vrouwelijke ondernemers traint bij het regelen van financiering voor hun bedrijf.

Ik zet me in om de financiële kloof te dichten tussen vrouwelijke en mannelijke ondernemers. Fem-start werkt samen met de gemeente Amsterdam en de Rabobank om vrouwen op te leiden en te helpen in de startfase van hun onderneming. Dat doen we door kennis te delen – hoe stoom ik mijn bedrijf klaar voor een gesprek met de bank? Hoe moet ik mijn netwerk verbreden? Hoe haal ik voldoende financiering op? Maar ook door ervoor te zorgen dat vrouwen een seat at the table krijgen.’

SNAP JE BOEKHOUDING

‘Vrouwen moeten zichzelf aanleren meteen vanaf het begin te denken: hoe ga ik dit bedrijf groot maken? Dat begint bij taal: het is niet een ‘bedrijfje’ of een ‘uit de hand gelopen hobby’. Waar wil je over twee jaar staan? Hoeveel wil je dit jaar verdienen? Het is allemaal mindset. Ik denk dat heel veel vrouwen die ingeschreven staan als zzp’er ook helemaal geen zzp’er zijn, maar een start-up en een BV moeten opzetten.

‘De tip die ik graag zelf had gekregen helemaal in het begin: start met je financiën. Je financiële huishouding, die moet helemaal in orde zijn. Veel mensen zijn daar bang voor. Dat is niet nodig. Financiën zijn niet eng; ondernemen en risico’s nemen, dát is eng. Je kunt niet alles overlaten aan de boekhouder, je moet het zelf ook snappen.’

EVEN DUWEN

‘Er wordt geen ruimte vrijgemaakt. Dat is het glazen plafond. Als er in de financiële wereld en het ondernemerschap meer ruimte gecreëerd wordt voor vrouwen, dan zijn we er. Maar die ruimte is er nu nog niet, dus dat betekent af en toe even duwen. Dat is misschien niet heel feminien, maar het zij zo. Het systeem fixen kunnen vrouwen dus niet doen, dat moet het systeem zelf doen. En wie leiden dat systeem? Ik hoef dat de lezers van de Uitkrant niet uit te leggen, toch?’

Lianne Turkenburg (30) begon als 21-jarige met haar toenmalige vriend DIQQ, een ITrecruitmentbedrijf. Nu runnen zij meerdere bedrijven onder de noemer Qroup vanuit hun kantoor op het Rokin.

Ik werkte achter de bar en deed een masterstudie beleid, communicatie en organisatie aan de VU, toen mijn vriend vroeg of ik hem misschien een beetje kon helpen met zijn recruitmentbedrijfje. Het ging vooral om de financiën: facturen sturen, het financiële overzicht bewaren, dat soort dingen. Ik ben blijven plakken en heb uiteindelijk de hele boekhouding opgezet. Ik heb een achtergrond in HR, dus dat was best een uitdaging. Maar door vragen te stellen aan de buurman, je vader, de boekhouder of je oom kom je een heel eind.

Toen we zo hard groeiden dat de omzet in de miljoenen liep, hebben we er een expert bijgehaald. We namen iemand aan voor finance, zodat ik het HR-deel kon gaan opzetten. Ineens hadden we meerdere bedrijven, op het hoogtepunt vorig jaar zaten we met 140-150 mensen op het Rokin, met 500 freelancers buiten de deur of gedetacheerd. Zodra er een team is moet je gaan nadenken over de bedrijfscultuur en het HR-gedeelte goed regelen.’

DOMME VRAGEN

‘Wat ik leerde van die begintijd is: als je iets niet weet, moet je het vragen. Zeker in het begin durfde ik niet goed om hulp te vragen omdat ik bang was dat mensen het een domme vraag zouden vinden. Dat is helemaal niet zo. 9 van de 10 keer willen mensen heel graag laten weten dat zij de kennis hebben en deze met je delen. Het is juist een kracht om aan te geven: ik weet iets niet, wil jij me hierbij helpen? De meeste mensen zeggen dan volmondig ja. Zelfs concurrenten! We werkten een tijdje met een uitzendbureau voor kennismigranten, daarbij moet je best grote marges afdragen. Ik ben met die directeur gaan lunchen: hoe werkt dat precies? Wat zijn de valkuilen, de hoogtepunten, de lessen? Hij heeft het allemaal uitgelegd. Nu doen we het zelf.’

3-0 ACHTER

‘Zeker in deze sector is het best een apenrots’

‘Werken in een mannenwereld heeft me wel harder gemaakt. Het is soms lastig om ertussen te komen; zeker in deze sector is het best een apenrots. Grote ego’s en grapjes die gemaakt worden over vrouwen. Ik heb me echt moeten bewijzen, je staat toch met 3-0 achter omdat je een vrouw bent. Maar de mannen die grapjes maakten over dat ik hun bord wel even in de vaatwasser kon zetten, kloppen nu bij mij aan om te vragen naar hun management fee, hoe ze bepaalde dingen moeten regelen bij de notaris of hoe het zit met de verdeling van aandelen. ‘Dat is toch niet zo moeilijk?’ zeg ik dan. ‘Ik leg het je wel even uit.’’

CADEAU BIJ ABONNEMENT

Lamp schuitje varen

ARTIS AARDBEWONERS

3x twee tickets voor een weekenddag of avondprogramma naar keuze t.w.v. €37,50 Van de allerkleinste microben tot de allerhoogste bomen, samen zijn we de bewoners van de aarde. Voel die verbondenheid tijdens het Aardbewoners Festival in ARTIS, van 15 t/m 23 juni. Tijdens twee festivalweekenden is er van alles te beleven voor jong en oud, zoals muziek, theater, workshops en lezingen. Doordeweeks staan er verdiepende programma’s op de planning. Lees meer over het festival op pagina 22.

Het iconische beeld van een gevouwen bootje van papier vertaald naar een iconische hanglamp gemaakt van gerecycled plexiglas. Vrolijk of niet? Verkrijgbaar in vier verschillende kleuren (je mag kiezen) fleurt deze lamp iedere ruimte op. De lampen zijn gemaakt in de CRE8-werkplaats in hartje Amsterdam door jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt, met digitale technieken zoals 3D-printen en lasersnijden.

c-r-e-8.nl

GA NAAR IAMSTERDAM.NL/UITKRANT, NEEM EEN EENJARIG ABONNEMENT (€33,75) EN ONTVANG EEN ICONISCHE HANGLAMP. OP=OP

Ga naar iamsterdam.nl/acties

WONDERFEEL

5x twee vrijkaarten voor Wonderfeel op vrijdag 19 juli t.w.v. €72,Van 19 t/m 21 juli viert festival Wonderfeel haar tiende verjaardag op buitenplaats Schaep en Burgh in ’s-Graveland. Hier geniet je drie dagen lang van (klassieke) muziek door topmusici, van dichters, dansers, goed eten en veel meer. Op het programma staan onder andere ensembles als Ragazze Kwartet, Kaña Trio, Ikarai, HiiiT en het eigen Wonderfeel Orchestra en er is de Avond van de Tieners rond talentvolle tieners.

ODE AAN JOHNNY JORDAAN

Van Bij ons in de Jordaan tot Een pikketanussie en Geef mij maar Amsterdam. 2024 is het geboortejaar van Johnny Jordaan en dat wordt gevierd in Paradiso. Met een ode aan Johnny en zijn hits uiteraard. Op het podium staan onder andere (volks)zangers Peter Beense, Davey Bindervoet en Dries Roelvink en musicalster Joke de Kruijf.

10 juni, Paradiso

KANDINSKY

H’Art Museum mag dan de banden met Rusland verbroken hebben, deze zomer is er toch een Rus te vinden in de voormalige Hermitage. Kandinsky, de eerste in een reeks exposities waarbij H’Art samenwerkt met buitenlandse musea, opent op 19 juni. Bij Centre Pompidou staat er na de Olympische Spelen in Parijs een flinke verbouwing op de planning en daar doet H’Art Museum zijn voordeel mee, want ruim de helft van de 110 Kandinsky’s die het Parijse museum bezit komt deze zomer naar Amsterdam.

H‘Art Museum, vanaf 19 juni

RED LIGHT JAZZ FESTIVAL

Het Wallengebied is de buurt waar de uit de VS afkomstige jazzmuziek in de jaren twintig en dertig aan land kwam en nooit meer verdween. Het is dan ook de locatie van Red Light Jazz, een driedaags jazzfestival op verschillende locaties. Het weekend opent met een optreden van Hans Dulfer in Casa Rosso en eindigt met – toepasselijk – Candy Dulfer en haar jazzband, in de grote balzaal van het Krasnapolsky.

7 t/m 9 juni, meerdere locaties

Welkom op autokerkhofhet

Deze zomer gaat het gebeuren: de auto gaat eraan. Met Het zomeroffer van De warme winkel wordt het Amsterdamse Bos een rituele offerplaats. Elke avond wordt er afscheid genomen van de auto van een toeschouwer.

theater

Het zomeroffer

Amsterdamse Bostheater

25 juni t/m 10

augustus

Na het succes van De drie musketiers komt De warme winkel komende zomer opnieuw naar het Amsterdamse Bostheater. ‘Waar De drie musketiers spectaculair en hilarisch was, gaan we nu voor monumentaal en poëtisch’, zegt Vincent Rietveld, kernlid van het gezelschap. ‘Het begon eigenlijk met het idee dat we verleerd zijn om offers te brengen. Waar

verhalen over groei, ontwikkeling en vooruitgang vaak lekker en aantrekkelijk zijn, zijn verhalen over het milieu doorgaans gruwelijk en onaangenaam. Wij willen dat omdraaien en van offeren echt een mooi sexy ceremonieel afscheid maken.’

Als je het hebt over offeren, kom je al snel op het ballet Le sacre du printemps (Het lenteoffer) van Igor Stravinsky

tekst Margriet Prinssen foto Lara Verheijden

mis deze niet

OFFER JE AUTO

Via social media is een oproep gedaan aan vrijwilligers die hun geliefde vierwieler willen offeren: er zijn al 27 donateurs. Je auto krijgt het meest eervolle einde denkbaar: bezongen en bewierookt voor en door 1400 toeschouwers. Mensen die hun auto willen offeren, krijgen behalve de morele opluchting en de roemvolle ceremonie ook 20 vrijkaarten en je wordt de komende jaren eregast van De warme winkel. Er zijn nog een paar avonden vrij: dewarmewinkel.nl/doneer-je-auto.

uit. ‘Daarin wordt een jonge vrouw geofferd aan de aarde. Uit de Bijbel kennen we ook het verhaal van Abraham die zijn zoon de keel door moest snijden en er worden overal op de wereld talloze lammeren geofferd, om maar wat te noemen. Al brainstormend kwamen we op het idee om als alternatief een auto te offeren aan Moeder Aarde’, vertelt hij. ‘De auto is hét symbool van de twintigste eeuw. Misschien kun je zelfs wel zeggen: de auto is ons kind. De auto staat voor vooruitgang, avontuur, individuele vrijheid, het is een statussymbool, een sekssymbool ook. Dus ja: een auto offeren, daar gaan we hard op. Ons leven en ons lot is aan de auto verbonden en wij stellen ons voor hoe het eruit zal zien als we het uitmaken.’

619

ACHTERLICHTEN

Het wordt een muzikale voorstelling, gemaakt in nauwe samenwerking met de internationaal vermaarde multitalenten van kunstcollectief Touki Delphine. Zij hebben goed naar Stravinsky geluisterd, maar componeerden een gloednieuw stuk dat zij spelen met musici van het Asko|Schönberg-ensemble. ‘Touki Delphine is een bevlogen gezelschap waarmee we veel inspiratiebronnen, allergieën en liefdes delen. Ze laten zich ook inspireren door zorgen over de klimaatcrisis. Zo maakten ze installatievoorstellingen, zoals Firebird, ook van Stravinsky, waarin 619 gerecyclede auto-achterlichten de dans van De vuurvogel verbeeldden. Voor de bezetting leunen we op bepalende instrumenten uit de ‘Sacre’, ook vanwege de locatie. Het Amsterdamse Bostheater is dé plek om de ‘Sacre’ te brengen: nergens klinkt een hobo of hoorn mooier dan daar!’

TOPGEAR

Behalve de musici en de acteurs zijn er nog meer groepen verbonden, zoals het ‘corps de mécaniciens’, dat bestaat uit jonge acteurs en kunststudenten, degene die de auto offert en zijn vrienden (zie kader), operazangeres Bernadeta Astari en mime-performer Ariadna Rubio Lleó. ‘Het wordt een heel visuele productie waarbij we de lichamen inzetten als decor. We spelen met een grote groep, maar het podium is ook enorm.’

Voor de voorstelling verdiepte Rietveld zich in offertradities uit verschillende culturen. ‘Heel interessant hoe diverse culturen er totaal uiteenlopende rituelen op nahouden. Natuurlijk zullen we voor Het zomeroffer de nodige eigen rituelen bedenken.’ Welke? Dat blijft nog even geheim, net als het antwoord op de vraag hoe ze de auto ‘min of meer milieuvriendelijk’ aan zijn einde zullen brengen –‘We doen dat natuurlijk zo netjes mogelijk.’ Als uitsmijter krijgen we wel het voorlopige werkmotto mee: ‘Woodstock meets TopGear.’

WORK WORK WORK

Frascati verandert tijdelijk in een museum voor performancekunst, samengesteld door theatermaker Dries Verhoeven. Je kunt er de hele dag blijven of gewoon af en toe in- en uitlopen. Er zijn performances en beeldende kunst- en videowerken te zien, met als overkoepelend thema: het werkende lichaam anno nu en in de toekomst. Over robots en kunstmatige intelligentie, burnouts en vervreemding. Met onder meer het tweeluik Broeders verheft u ter vrijheid (2021) van Verhoeven zelf, waarin tien Bulgaarse performers een hele werkdag lang hetzelfde historische arbeiderslied zingen.

KETI KOTI CONFERENCE

Jeffrey Spalburg is gepokt en gemazeld als comedian, tekstschrijver en muzikant. DJ Phantom zette met Raggadonz jarenlang legendarische feesten neer en geldt als een pionier binnen de Nederlandse dancehall- en reggae-scene. Samen maken ze nu Keti Koti Conference, een cabaretvoorstelling over de afschaffing van de slavernij. Ze nemen je mee terug in de tijd, maar er wordt ook vooruit gekeken. Want wat vieren we ook alweer met Keti Koti? Hoe heeft dat koloniale verleden vandaag de dag nog invloed? En kun je daar eigenlijk wel grappen over maken? Ja dus, bewijzen deze mannen.

MAANKOORTS

Honderd jaar geleden begon een oudoom die gouverneur was in Suriname met de exploitatie van de mijnbouw daar. Waar de afgelopen eeuwen verre werelddelen werden gekoloniseerd, zijn nu de planeten aan de beurt. Vorig jaar bracht schrijver Marjolijn van Heemstra het essay Wat is ruimte waard uit bij De Correspondent tijdens De maand van de filosofie. Nu maakt ze de voorstelling Maankoorts, gebaseerd op dit essay, waarin ze de mijnbouw van de kolonisten in Suriname verbindt met een toekomstige vorm van mijnbouw: niet op aarde, maar op de maan. Hoe voorkomen we dat de maan een industriegebied wordt voor een handvol megalomane miljardairs?

30 MEI T/M 2 JUNI, FRASCATI

25 JUNI, BIJLMER PARKTHEATER, 29 JUNI, PODIUM MOZAÏEK

Ouderenfabriek

Almere vóélt misschien ver, maar het is maar een halfuurtje met de trein. En da’s mooi, want deze zomer speelt spektakeltheatervoorstelling SILO 8 op het Almeerderstrand.

Vanaf Almere Poort loop je in zo’n vijftien minuten naar het strand, waar Theatergezelschap Vis à Vis een groots decor heeft neergezet voor hun jaarlijkse openluchtvoorstelling. Vier hoog opgestapelde zeecontainers en een hijskraan laten meteen weten: dit wordt spectaculair. Vis à Vis staat erom bekend flink uit te pakken en dat belooft ook SILO 8, de voorstelling die de hele zomer lang te zien is op het Almeerderstrand. De voorstelling die veertien jaar geleden ook al op het strand werd gespeeld, gaat over problemen in de ouderenzorg. Een actueel thema, want diezelfde problemen zijn nog altijd niet opgelost, zo niet groter geworden door bezuinigingen. De opgestapelde zeecontainers verbeelden een verzorgingstehuis, een fabriek eigenlijk, waar ouderen haast als vee gevoerd en verschoond worden. Aan de lopende band,

met veel technische trucjes en foefjes. Een geavanceerde ‘memory-delete’-machine wist ondertussen de herinneringen van de ouderen, onder het motto ‘de afwezigheid van herinneringen betekent een toename van levensgeluk en dus een rustige, oude dag.’ Maar dat is – uiteraard –makkelijker gezegd dan gedaan. De bewoners van SILO 8 laten zich er niet onder krijgen, en de herinneringen aan het (goede) leven blijken toch moeilijk uitwisbaar. De menselijkheid wint het van marktwerking en machines. Zo is SILO 8 een voorstelling over de lastige keuze tussen een humane behandeling en efficiëntie, verpakt in een sterk staaltje actie. Compleet met ontploffingen en omvallende zeecontainers. En die hijskraan? Ook die wordt veelvuldig gebruikt. Zoals gezegd: spektakel!

30 mei t/m 28 juli visavis.nl

Openluchtopera

Stel,

je fietst door de stad en plots valt

er een gewonde gans voor

je neer. Het overkwam klassiek zangeres Mattanja van den Bos, die het gebruikte voor haar mini-opera On-gans.

Het ongewone voorval met de gans maakte Mattanja van den Bos vorig jaar mee met haar zoontje. Wat doe je in zo’n situatie?

De dierenambulance bellen ligt voor de hand. Maar wat als die vervolgens niet komt? Hoe gaat de stad eigenlijk om met zulke natuurtaferelen? Een ensemble van vijf muzikanten en vijf operazangers wekken dit verhaal tot leven in een gratis mini-opera van een halfuur, opgevoerd onder metrostation Kraaiennest in Zuidoost.

In On-gans hoor je de zelfgeschreven aria’s van klassiek zangeres Van den Bos. De ‘olifantspoten’ van station Kraaiennest creëren een natuurlijke akoestiek; ideaal voor onversterkte instrumenten. ‘Operazang en échte instrumenten zonder elektronica. Ik vind het een verrijking dat je daar niet voor naar een concertzaal hoeft.’ De personages vertegenwoordigen verschillende generaties

Amsterdammers: moeder en kind (Van den Bos en haar zoon), een jongeman, een vijftiger, een oudere dame en een toerist. ‘In mijn zoektocht naar een goede cast heb ik veel getalenteerde mensen ontmoet waarvan ik niet wist dat ze – net als ik – in de Kraaiennestbuurt wonen. De rest heb ik via connecties van het Conservatorium gevonden.’ Het doel is om veel Amsterdammers samen te brengen op een plek die goed bereikbaar is met het openbaar vervoer en die scootmobiel- en rolstoeltoegankelijk is. ‘Ik hoop dat het er veel verschillende mensen op afkomen, jong en oud en vanuit de hele stad. Zo wil ik nieuwe klassieke muziek en actuele gebeurtenissen onder de aandacht brengen.’ De mini-opera wordt twee keer opgevoerd: om 17.00 uur en om 18.30 uur.

29 juni

Metrostation

tekst Nathalie van den Berg

foto Kimberley Vink in samenwerking met Vis à Vis

AFLEVERING 25:

WAARIN CINDY ZICH STAANDE HOUDT IN EEN PAKKETPUNT

Dit is mijn eerste keer hier en ik sluit aarzelend achteraan. De rij staat een stukje in de straat en gaat daarna een stenen trappetje op naar de winkel op de bel-etage. Het regent, en in tegenstelling tot de meeste andere mensen in de rij heb ik geen paraplu. Een monotone stem legt uit wat ik allemaal wel, en ook vooral niet moet doen. Tegen de tijd dat ik direct onder de speaker sta, heb ik de boodschap minstens twintig keer gehoord. Vanaf de bovenste trede van de trap kan ik de zaak in kijken. De ruimte is ongeveer drie meter breed en vier meter lang en alle muren bestaan uit opgestapelde pakketten. Er past slechts één klant per keer in. Het zou overdreven zijn te zeggen dat ik claustrofobisch ben, maar in kleine winkeltjes krijg ik doorgaans last van lichte paniek. Bij het bestellen van kleding heb ik geen gelukkige hand, mijn aankopen zijn eigenlijk altijd te groot, te klein, zwabberig, zweetstof of gewoon ronduit lelijk. Terugsturen lukt niet altijd, dus dan frommel ik de ongewenste kledingstukken achter in de kast. Daar, achter de min of meer nette stapels, bevindt zich de schaamtevolle zone van gloednieuwe, maar nooit gedragen kleding. Het milieu, mijn portemonnee en de kindjes die voor een grijpstuiver de hele dag achter de naaimachine hebben gezeten betreuren deze praktijk ook. Sinds een tijdje koop ik al mijn lelijke, niet passende kleding dus maar op Vinted. Daar kost een vodje slechts een paar euro, en omdat de eerste koper al verantwoordelijk is voor de milieuvervuiling en kinderarbeid is het veel minder erg om het gewoon weg te flikkeren als het niet past of lelijk is. Het enige probleem met Vinted zijn de locaties waar ik de pakjes moet ophalen. Terwijl mijn normale pakketten naar een goed georganiseerd postagentschap in mijn buurt gaan, reis ik voor Vinted-pakjes naar verder weg gelegen, chaotische locaties. Mijn vorige afhaalpunt, waar de pakjes op hopen lagen en je zelf maar een beetje moest graven als een soort tweedehandskleding kopend beest, staat niet meer tussen de lijst met mogelijkheden. En nu ben ik dus naar dit voormalige sigarenzaakje in het centrum gestuurd. Vroeger waren tabak- en tijdschriftenwinkels cool. Het was er druk en gezellig, want iedereen rookte. Je ging er toen ook al dood aan, maar dat was niet erg. Zelf kwam ik er alleen voor kauwgom, snoep en tijdschriften, aangezien het me jammer genoeg niet was gelukt aan sigaretten te beginnen. Roken had aanzien, filmsterren deden het en cowboys. Als profvoetballers met pensioen gingen begonnen ze een tabakszaakje (hun salarissen liepen nog niet in de miljoenen). Thans koopt niemand meer sigaretten, want een pakje kost een fortuin. Gezellige tabakszaakjes verdwijnen, verkopen nu souvenirs en kunstpenissen of stouwen hun winkels vol met Vinted-paketten.

De stem op het bandje draagt me op mijn identiteitsbewijs en verzendbewijs alvast in de aanslag te houden en houdt een streng betoog over het versturen van kleine dingetjes in grote dozen, want dat is niet groen. Aan de deurpost hangt een kartonnetje met het verzoek om iets te kopen, een fles wijn of zakje drop, omdat de eigenaar hulp nodig heeft om deze service te blijven bieden. Sigarettenverkopers zijn nooit naar Den Haag gegaan om te protesteren, ze hebben geen politici bedreigd of brandjes gesticht, zoals boeren doen nu hun bestaanszekerheid in gevaar komt. Ze hebben zich stilzwijgend aangepast. Ik overweeg een fles wijn te kopen om het winkeltje te steunen, maar als ik binnen ben krijg ik het onmiddellijk benauwd en wil ik alleen maar zo snel mogelijk weg. Waarschijnlijk is het tijd om te stoppen met het bestellen van lelijke kleding, al zou dat wel zielig zijn voor voormalige tabakszaakjes.

Cindy Hoetmer (56) is geboren en opgegroeid in Amsterdam. Na haar comeback als schrijver met het voor de Libris genomineerde Min of meer opmerkelijke gebeurtenissen uit het leven van een treuzelaar (2020) verscheen in 2022 haar boek Goed, naar omstandigheden

Groene bril

Hebben planten gevoel? Kun je vrienden zijn met een boom? De Hortus Botanicus gaat vanaf 14 juni dieper in op ‘plantenblindheid’ en hoopt ons daarvan te genezen met de expositie Ruimte maken.

tekst Veerle Driessen

V.l.n.r: Saskia Noor van Imhoff, #+30.00, 2019.

Suzie van Staaveren, Necklace for a tree, 2024.

David Jablonowski. Public hybrid, 2021.

Isa van Lier. Len Temple (Temple of Spring Paradys), 2022.

Wist je dat we ongeveer de helft van ons DNA delen met bomen? En toch zijn we als mens in het Westen voor een groot deel onze connectie met de natuur verloren. Dat fenomeen wordt plantenblindheid genoemd en heeft volgens wetenschappers een negatief effect op de gezondheid van de aarde én die van onszelf. Wij zíjn immers natuur.

Vanaf 14 juni start in De Hortus een tentoonstelling met werk van kunstenaars die ons ieder op hun eigen manier proberen te verbinden met het groen om ons heen. Isa van Lier, Suzie van Staaveren, David Jablonowski, Saskia Noor van Imhoff en Hadrien Gérenton maken kunst voor iedereen die snakt naar meer verbinding met de natuur, maar vooral voor diegene die daar eigenlijk niet zo naar op zoek was. Want de tentoonstelling Ruimte maken leent een groene bril aan iedereen met plantenblindheid.

VARANEN

expo

Ruimte maken

14 juni t/m 1

september

Hortus Botanicus

Die groene bril bestaat vooral uit gekke elementen die verwarren. Varanen bijvoorbeeld; je hoeft geen bioloog te zijn om te begrijpen dat die niet thuishoren in Amsterdam. Gérenton speelt met die verwarring en ketent sculpturen van varanen aan bomen. Een raar gezicht, maar niet raar-

der dan wat je in het echt zou kunnen tegenkomen. Hoe raar is het eigenlijk, wat wij doen met onze natuurlijke omgeving? Jablonowski probeert die vraag al jaren te verbeelden in zijn kunst, voornamelijk door materialen te gebruiken uit zijn geboorteregio: het Duitse Ruhrgebied. We zetten de natuur naar onze hand met het winnen van ruwe olie – die in het Ruhrgebied massaal wordt geraffineerd – en het gebruik ervan in elektronica. Met een gloednieuw kunstwerk wil hij ons op een poëtische manier laten nadenken over ons materiaalgebruik, en de invloed daarvan op de natuur.

CARRIE BRADSHAW

Hoe zijn kunstwerk er precies uit gaat zien weten we nog niet, maar Jablonowski’s antwoorden zullen niet eenduidig zijn. Puur omdat het niet zwart-wit is. Je kunt het doden van dieren bijvoorbeeld zo veel mogelijk voorkomen door vegetariër te zijn, maar wat als planten ook gevoel hebben?

Van Staaveren laat in haar werk zien dat onze verbintenis met de natuur onoverkomelijk tegenstrijdig is, en dat nog wel in nineties-beeldtaal. Ze maakt goudkleurige naamkettingen – zoals die van de modebewuste Sex and the City -hoofdpersoon Carrie Bradshaw – voor

Hadrien Gérenton. Les detectives sauvages, 2019.

verschillende bomen. De kettingen geven de bomen iets menselijks, met een naam en een karakter. Personen met wie we bevriend zouden kunnen zijn.

SORRY BOOM

En dat is nou net de crux. Hoe zien we bomen als gelijken, terwijl we hen ook vellen om in te wonen, op te zitten en er kunst van te maken? Als je de tijd neemt om stil te staan bij de implicaties van de boomkettingen, maken ze die tegenstrijdigheid duidelijk. Een tegenstrijdigheid die in de kunst van Van Staaveren zelf zit: ze werkt niet alleen met levende bomen, maar gebruikt hout ook als materiaal voor haar werk. Ze schreef er een gedicht over:

I made money killing trees, I spent money wishing trees, I made money selling wishes, I made honey in the trees, I made money from the honey, my sincere apologies

Een echte connectie is geven en nemen. In de geest van haar kunst kunnen we de kunst in Ruimte maken zien als een gift, en een motivatie om te geven.

mis deze niet

THE HUMANNESS OF OUR LONELY SELVES

Awoiska van der Molen, bekend om haar geheimzinnige natuurfoto’s, exposeert nu iets heel anders: beelden van een bebouwde (Japanse) omgeving met kleine sporen van menselijke aanwezigheid. Wel weer in ingetogen zwart-wit; Awoiska is een meester in de doka. Van een afstand beziet de fotograaf het dagelijks leven achter de half doorzichtige ramen. Deze foto’s vereisen traagheid, want de gedempte wereld achter de vensters wordt vastgelegd door het stille bewegen van de fotograaf door het donker. Bij het bekijken ervan moet je ook een zekere traagheid toelaten.

2 juni t/m 13 oktober, Huis Marseille

LIBERTÉ

Vrijelijk ronddwalen door een nachtelijk bos waarin we onze meest libertijnse fantasieën de vrije loop kunnen laten. Er staan koetsjes met bepruikte figuren erin, wat willen die van ons, met hun rode koontjes? En wat willen wij zelf? Liberté, een cruising zone in de ingewanden van een futuristisch gebouw, kan alleen bedacht zijn door Albert Serra, de Catalaanse film- en theaterregisseur die vrijheid hoog in zijn vaandel heeft staan en ons trakteert op een desoriënterende totaalervaring waarbij hij elementen uit de theaterwereld en film op een spannende manier samenbrengt.

8 juni t/m 29 september, Eye

BEROOFD

Zowel in het Rijksmuseum als in het Joods Cultureel Kwartier kun je deze zomer meer te weten komen over de roof van het Joods cultuurbezit dat in de oorlog plaatsvond. Af en toe komt dit onderwerp ineens weer in het nieuws, als er sprake is van restitutie van schilderijen aan de rechtmatige bezitters zoals de familie Goudstikker, maar dat is maar het topje van de ijsberg. In Beroofd wordt de emotionele impact van deze diefstal verteld via acht persoonlijke verhalen van nabestaanden, die een jarenlange strijd moesten voeren om hun bezittingen en hun waardigheid terug te krijgen.

31 mei t/m 7 oktober, Joods Museum en Nationaal Holocaustmuseum

1 tegen 100

Tijdens het Holland Festival (6 t/m 29 juni) is The second woman een mustsee, waarbij actrice Georgina Verbaan in 24 uur met honderd verschillende mannen het podium deelt.

Eén scène, honderd keer, telkens met een andere tegenspeler. Dat klinkt uniek, en dat is het ook. The second woman gaat over een vrouw, Virginia, en haar partner. Hun relatie dreigt op de klippen te lopen. Waar Virginia steeds door Georgina Verbaan wordt gespeeld, vindt ze elke scène een andere partner tegenover zich. Ze heeft geen idee wie: als haar tegenspeler het podium opkomt, weet zij net zo weinig van hem als het publiek. Aan de hand van een deels vast script verbeelden ze een relatie, waar alle romantiek uit is verdwenen. Of toch niet..?

Het enige wat vaststaat, is dat de scène zo’n tien minuten duurt en elke keer eindigt in ‘Ik hou van je’ of ‘Ik heb nooit van je gehouden’. De partnervan-dienst vertrekt, het decor wordt weer in de beginpositie gebracht en de scène begint opnieuw.

Dit intrigerende stuk, opge-

voerd zonder voorafgaande repetities, is geschreven door de Australische vrouwen Nat Randall en Anna Breckon. Het decorontwerp en de begeleidende beelden zijn geïnspireerd op de Amerikaanse independent cinema van de jaren zeventig en melodrama’s, een genre dat bekendstaat om zijn stereotiepe portrettering van vrouwen. Op verzoek van de makers bestaat de crew van The second woman volledig uit vrouwelijke of non-binaire mensen.

Van 28 op 29 juni kun je deze hallucinante voorstelling zelf ervaren, live in ITA of op het scherm in Koninklijk Theater Tuschinski. Tickets zijn verkrijgbaar in een 24-uurs variant of een tijdslot in de dag/ avond/nacht. Geen zorgen: je mag tussendoor de zaal verlaten en om de twee uur is er een pauze van een kwartier.

28-29 juni hollandfestival.nl

Kaarten winnen? Kijk op pagina 14!

In goede aarde

Van de kleinste microben tot de allerhoogste bomen: tijdens het Aardbewoners Festival in ARTIS wordt de verbondenheid met alle aardbewoners opgezocht.

Midden in Amsterdam is ARTIS de plek waar je oog in oog staat met alle soorten waarmee je de aarde deelt. En dat zijn er nogal wat –nog wel. Om de aarde straks leefbaar door te geven aan toekomstige generaties, organiseert ARTIS alvast het Aardbewoners Festival. Twee festivalweekenden lang is er van alles te beleven voor jong en oud, zoals muziek, theater, workshops en lezingen. Ook kun je er meebouwen aan een insectenhotel, als familie op ontdekking met een zoek-endoeplaat, jezelf lanceren naar de ruimte in de Spacebuzz, op eigen houtje een luisterwandeling volgen of mee op pad met een hovenier of dierenverzorger. Doordeweeks staan er verdiepende programma’s op de planning. Programmamaker Tomás van Gorp kijkt zelf vooral uit naar Avondklanken: lezingen door toekomstdenkers over hoe we kunnen samenwerken aan een gezonde aarde. Zijn aanrader: de woensdagavond over

‘symbiotisch bestaan’. Daar combineert schrijver Jeremy Lent oosterse wijsheden met moderne wetenschap, deelt acteur Waldemar Torenstra wat hij leerde van de oudste bevolkingsgroepen van Amerika en zoekt klimaatpsycholoog Evanne Nowak naar zingeving in tijden van klimaatcrisis. Lent: ‘Alle sprekers kijken zo anders, elk op hun eigen manier hoopvol, naar de toekomst. Die afwisseling en combinatie maakt Aardbewoners zo interessant.’ Wie zin heeft in een bijzondere avond met bijzonder lekker eten (datetip!), kan op het Artisplein aanschuiven bij sterrenchef Emile van der Staak en kookfanaat Freddy Tratlehner voor een plantaardig diner van de toekomst.

En voor die toekomst, op onze aardbol met álle bewoners, wil je na een bezoek aan het festival extra goed zorgen.

15 t/m 23 juni artis.nl/aardbewoners

tekst Roos Hamelink in samenwerking met ARTIS

tekst Sara Madou foto Heidrun Lohr in samenwerking met Holland Festival

Drama als voorgerecht

Vergeet al je vooroordelen over hoe een western moet zijn: in The dead don’t hurt gaat acteur en regisseur Viggo Mortensen zijn eigen weg.

tekst Bregtje Schudel

Er is altijd een gevaar wanneer een acteur besluit zichzelf – in een hoofdrol – te regisseren. Want was hij of zij nu écht de beste keus, of draait het toch vooral om ijdelheid? Gelukkig blijkt Viggo Mortensen (Aragorn in The lord of the rings) in zijn stemmige western The dead don’t hurt allesbehalve ijdel. Viggo speelt Holger, een eenzelvige cowboy, die in 1860 als een blok valt voor de eigenzinnige bloemenverkoper Vivienne (Vicky Krieps, The phantom thread ). Maar hun prille liefdesverhaal wordt ruw verstoord wanneer Holger ervoor kiest om mee te vechten in de Burgeroorlog.

Al vanaf de allereerste scène speelt Mortensen (die ook het script schreef) met de verwachtingen van de kijker. Door heen en weer in de tijd te springen krijgen we het meeste drama al meteen als voorgerecht voorgeschoteld: een belangrijk personage sterft en een lokale bullebak richt een bloedbad aan. Maar steeds als je denkt te weten wat er daarna gaat gebeuren, kiest de film vastberaden zijn eigen weg.

The dead don’t hurt is geen sensationele spaghettiwestern en Mortensen geen Clint Eastwood. Gelukkig maar!

DE MOOISTE DAG

Nadat ze een dodelijk ongeval veroorzaakt, vindt schrijver Jasmijn (Katja Schuurman) het moeilijk haar werk weer op te pakken. Wat ze nog wel schrijft, zijn brieven aan Wim, de weduwnaar van het slachtoffer. Dan besluit ze Wim in zijn hotel in Marokko op te zoeken. Zonder te vertellen wie ze is.

Vanaf 13 juni

SPOORLOOS

Eye schenkt in juni speciale aandacht aan regisseur George Sluizer, met als hoogtepunt de re-release van zijn klassieker Spoorloos (volgens Stanley Kubrick ‘de meest angstaanjagende’ film die hij ooit had gezien). Op 12 juni is de voorpremière met o.a. actrice Johanna ter Steege en auteur Tim Krabbé (van Het gouden ei, waarop de film is gebaseerd).

Vanaf 13 juni

THE BORDER CROSSED US

Ooit behoorde het stukje Texas waar politiechef Ramon Gonzalez de scepter zwaait tot Mexicaans grondgebied, nu is het een van de plekken waar Mexicaanse immigranten de Verenigde Staten in proberen te komen. De lokale politie legt zich toe op het opsporen van de smokkelaars, die geld verdienen aan andermans nood. Empathische documentaire.

Vanaf 20 juni

Schrijver Lisa Maschhaupt :

Ik lééfde zo ongeveer in De School’

Lisa Maschhaupt (37) brak door met haar inclusieve kinderboekenreeks over Donnie, die graag jurken draagt. Deze maand komt haar eerste roman voor volwassenen uit: Niet mals. ‘Schrijven werkte therapeutisch.’

Op het terras van café Zwart aan het Spui, met een glas rosé met ijsblokjes en bitterballen van de snackbar ernaast, is het genieten van de parade van knappe, jonge Amsterdammers die voorbijtrekt. Het zouden zo personages kunnen zijn uit Lisa Maschhaupts eerste roman Niet mals, een coming-of-age waarin hoofdpersoon Lara zichzelf tegenkomt in het Amsterdamse nachtleven en haar hart verliest aan een vrouw, zonder medeweten van haar vriend. De hoofdstedelijke ‘havermelkelite’ wordt heel treffend omschreven, al noemt Lisa – veel tatoeages, twee tanden omlijst door een gouden randje –het zelf liever de Randstedelingen. Dertigers op Salomon-sneakers en met Patagonia-bodywarmers aan, nippend van veel te dure cocktails en baristakoffie, hoppend van restaurant naar club.

‘Dit leven, wat een gedoe’, verzucht Lara in het boek. Maar hoe ingewikkeld is dat leven in Amsterdam, volgens de auteur zelf? ‘Lara voelt zich onbegrepen, ze weet dat ze het goed heeft, maar is vooral druk met haar eigen problemen. Ze is niet erg goed in relativeren. Ik vind het zelf vooral fantastisch om hier te leven, maar het is ook intens, al die overvloed. Toch hou ik ervan, zonder wrijving immers geen glans.’

GROOTSTEDELIJKE BUBBEL

‘Zelf vond ik dat er niks aan de hand was, maar als ik erop terugblik was het toch vrij heftig’

Ze vervolgt: ‘Een tijdje geleden was ik met een vriend bij mijn neefje in Zeeland. Hij is tien jaar jonger, maar woont in een mooi koophuis in plaats van een te klein, gaar huis voor een veel te hoge huur. Hij heeft leuke vrienden en hobby’s en heeft het helemaal voor elkaar. Mijn leeftijdsgenoten in Amsterdam heeft hij op veel vlakken met tien jaar ingehaald. Mijn boek geeft een inkijkje in hoe veel mensen in Amsterdam leven, in hun grootstedelijke bubbel.’

Maschhaupt verhuisde op haar negentiende naar Amsterdam, waar ze in een kraakpand ging wonen, in een voormalig drijvend informatiecentrum over de destijds nieuwe wijk IJburg, Steigereiland. ‘Ik sliep er

in de gang op een matras naast de wc, die achter een gordijn stond. Na tweeënhalve maand ben ik daar weer vertrokken. Daarna ging ik, net als Lara in het boek, werken bij de Green House, een coffeeshop op de Wallen, waar toen nog alcohol werd geschonken. Het was een krankzinnige maar mooie tijd. Ik was er binnen de kortste tijd ingewijd in het Amsterdamse leven, deze stad was voor mij het epicentrum en dat is het nog steeds. In Nederland zou ik echt nergens anders willen wonen, mocht ik ooit nog ergens anders heen willen, dan zal het ergens in het buitenland zijn.’ De vraag is onvermijdelijk: hoe autobiografisch is Niet mals? ‘Het is fictie, maar ik word natuurlijk geïnspireerd en beïnvloed door mijn leven en dat van de mensen om me heen. Soms vrij letterlijk, zoals dat mijn vader ook naar Thailand verhuisde en mijn Amsterdamse oma ook Trees heet. Lara heeft relaties met zowel mannen als vrouwen, iets wat voor mij en in mijn omgeving heel vanzelfsprekend is. Gelukkig zijn er steeds meer fantastische queer verhalen te lezen en te zien. Als mijn boek daar een positieve bijdrage aan kan leveren, is dat mooi meegenomen.’

De eerste versie van haar debuutroman schreef ze toen ze uit een periode kwam van rouw, en vluchtte in het nachtleven. ‘Mijn dierbare tweede vader was overleden en ik verloor mezelf; ik lééfde zo ongeveer in De School. Zelf vond ik dat er niks aan de hand was, maar als ik erop terugblik was het toch wel vrij heftig. Daarna begon ik alles wat ik had meegemaakt op te schrijven, dat werkte heel therapeutisch. Ik liet het aan goede vriendin Myrthe van Pelt lezen, zij is manager en bracht me in contact met mensen van uitgeverij Lebowski, die direct enthousiast waren. Daarna volgde anderhalf jaar van schrappen en schaven, samen met mijn redacteur Maaike. Het nachtleven werd uiteindelijk meer onderdeel van het verhaal, niet meer het centrale thema, dat gaat nu vooral over een jonge vrouw in Amsterdam die te maken krijgt met dertigersdilemma’s.’

tekst Sara Luijters foto’s Jaap van den Beukel

‘Ze vonden het een Randstadboek en waren bang dat het niet zou verkopen in de rest van Nederland’

‘Donnie is onze baby, dat voelt nog meer zo omdat we alles zelf doen’

LISA MASCHHAUPT

• Is geboren in Deventer en heeft twee broers en een zus.

• Behaalde een propedeuse in ‘iets sociaals’ en heeft honderd banen gehad, van slavinkeninpakker en aardbeienplukker tot kapper, bardame bij de Melkweg en Paradiso, iets met drank en wiet bij Green House en sieradenontwerper (Golden Noodle).

• Is ook tatoeëerder en volgde een opleiding tot taxidermist. Daarvoor leerde ze 526 vogelsoorten uit haar hoofd, die ze niet allemaal heeft onthouden.

• Leeft samen met hond Bacon en woont al langer wel in Amsterdam dan niet. Inmiddels is ze ook twee voogdkinderen, twee Thaise broers en een Thaise moeder rijker.

• Is co-auteur van De Amsterdame (2018), een knipoog naar How te be Parisien. Daarnaast is ze schrijver en uitgever van de Donnie-kinderboeken (deel 1 in 2020, deel 2 in 2023) en organiseert ze met haar stichting Donnie’s Magische Bal en Donnie’s Voorleesclub.

• Haar roman Niet mals gaat over moderne liefde in de hoofdstad en verschijnt begin juni bij Lebowski. Volgende maand verschijnt Donnie wil de hoofdrol

• Schrijft momenteel een kinderboek, Toni, dat uitkomt bij uitgeverij Moon.

Schrijver worden was niet iets wat ze altijd al wilde. ‘Ik vind boeken lezen het allerleukste wat er bestaat, maar ik had nooit de droom om zelf een roman te schrijven. Ik hoop natuurlijk dat het straks goed gelezen wordt en dat ik boeken kan blijven schrijven, maar het schrijfproces vond ik al fantastisch om mee te maken. Zien dat het steeds beter wordt en dat alles uiteindelijk als een puzzel in elkaar valt: het had iets magisch.’

Bij ieder hoofdstuk staat ook een doodle van Lisa, die aansluit bij de tekst. Twee jaar geleden ging ze in de leer bij een bevriende tatoeeerder, puur omdat het haar leuk leek. Inmiddels lopen er steeds meer Amsterdammers rond met een van haar doodles op hun lichaam vereeuwigd. ‘Ik tatoeëer uitsluitend mijn eigen tekeningen, zoals een dragqueen op een haai of een lachende boterham en een wolk met daarachter een zonnige discobal.’

JONGETJE IN JURK

Voor iemand zonder schrijfaspiraties is Maschhaupt op dat vlak al heel productief geweest. Ze schreef De Amsterdame, een knipoog naar boeken over de stijlvolle Parisienne, en schreef twee kinderprentenboeken over Donnie, een jongetje dat graag jurken draagt. Deel drie verschijnt in juli. Met de Donnie-boekenreeks wil Lisa een diverser en inclusiever wereldbeeld meegeven aan kinderen. ‘Voorleesboeken en prentenboeken zijn voor veel kinderen vaak de eerste kennismaking met de buitenwereld, maar niet ieder kind herkent zich in de verhalen die worden verteld. Ik wilde graag bijdragen aan een inclusiever en diverser discours.’

Haar eerste Donnie-boek gaf ze geheel in eigen beheer

uit. ‘Ik benaderde een stuk of zes uitgeverijen, maar niemand was geïnteresseerd. Ze vonden het een Randstadboek en waren bang dat het niet zou verkopen in de rest van Nederland. Dus dacht ik: fuck it, dan doe ik het zelf wel.’ Lisa startte een crowdfundingactie en verzamelde een bedrag van 9500 euro bij elkaar. Zelf investeerde ze ook nog een paar duizend euro om het prentenboek, samen met illustrator Saša Ostoja en vormgever Pieter Jan Boterhoek, te kunnen uitgeven. ‘Toen het na veel en hard werken klaar was, heb ik een auto volgeladen met Donnie-boeken en ben ik langs winkels door heel Nederland gereden, om te vragen of ze interesse hadden. Vooral conceptstores namen stapeltjes af.’

Het boek liep zo goed – van het eerste boek is intussen een derde druk verschenen – dat ze een tweede prentenboek kon uitbrengen: Donnie op de kermis. In dat verhaal gaat Donnie, uiteraard in zijn jurk, naar de kermis en ontdekt hij dat het leuker is om zijn geld te delen met vriendjes die minder hebben dan hij, dan alles aan zichzelf uit te geven. ‘In Nederland wordt de kloof tussen rijk en arm steeds groter en de samenleving verhardt. Ook in Amsterdam leven steeds meer mensen in hun eigen succesvolle bubbel. Ze hebben vaak geen idee dat er om de hoek ook kinderen wonen die zonder lunch naar school gaan omdat hun ouders het niet kunnen betalen. De Donnie-boeken zijn heel positief en vrolijk, maar kunnen ook als een gespreksstarter dienen tussen ouders, verzorgers en kinderen.’

Haar sociale betrokkenheid kreeg Maschhaupt van huis uit mee. Ze groeide met broers en zus op in Deventer, waar haar vader meerdere opvanglocaties voor onder andere dak- en thuislozen oprichtte en haar moeder al jaren in de zorg werkt. Hun eigen woning was een van de opvanglocaties; het gezin woonde in een aparte ruimte beneden en in de rest van het pand waren kamers voor bewoners. ‘Dit kan ons allemaal overkomen, wees je daarom bewust van je privileges’, benadrukte haar vader. Zes jaar geleden richtte Lisa stichting Unboxed op, nu omgedoopt tot Donnie Foundation. Het doel: kinderen stimuleren om zelf een mening te vormen over onderwerpen als diversiteit, gender en vrijheid.

‘ We hebben er daarna wel met elkaar over gesproken: moest er beveiliging komen voor de dragqueens?’

Ook organiseert de stichting ieder jaar Donnie’s Magische Bal. Dat begon als een verkleedfeestje voor kinderen op het dak van een woonboot tijdens Pride en is uitgegroeid tot een terugkerend evenement. Bedoeld voor ‘prinsen, prinsessen en al het prachtigs daar tussenin’. Maschhaupt: ‘Door kinderen al op jonge leeftijd op een leuke manier kennis te laten maken met een inclusief en divers palet aan mensen, hoop ik een zaadje te planten voor een meer open blik op de wereld. Ik ben al zes jaar onderweg met de stichting en de boeken en nu begint het echt zijn vruchten af te werpen. Ik moest bijna huilen toen ik het omslag van het nieuwe Donnieboek – Donnie wil de hoofdrol – laatst zag. Donnie is onze baby, dat voelt nog meer zo omdat we alles zelf doen, van het kiezen van het papier en de drukker tot het benaderen van boekhandels.’

DRAGQUEENS

Tegen de voorleesmiddagen, waarbij de Donnieverhalen worden voorgelezen door dragqueens en andere kleurrijke types, is ook weerstand. Begrijpt ze dat er ook ouders zijn die niet willen dat hun kind op jonge leeftijd leert over genderdiversiteit? ‘Je hoeft het boek niet te kopen of te lezen, en je hoeft ook niet met je kind naar Donnie’s Magische Bal. Live and let live, waar maken mensen zich druk over? Hoe erg is het als er naast 98 procent heteronormatieve verhalen ook een verhaal te lezen is over een jongetje in een jurk. Who cares?’ De stichting kreeg vorig jaar te maken met onlinehaatreacties, vertelt Lisa. Ineens werd het voorlezen van een kinderboek door een dragqueen verdraaid naar ‘kinderen willen indoctrineren met propaganda rondom gender en seksualiteit.’

DONNIE’S MAGISCHE BAL

Met je kind naar Donnie’s Magische Bal? Dat kan:

• 8 juni, De Boshalte

• 31 juli, De Tolhuistuin • 10 augustus, Amsterdamse Bostheater

‘We hebben er daarna wel met elkaar over gesproken: moest er beveiliging komen? Wilden de queens er nog wel mee doorgaan? Maar iedereen is er juist nog strijdvaardiger door geworden. Ik vind het belangrijk om me te blijven inzetten voor meer onderling begrip en een lievere, inclusievere stad en wereld. Verder ben ik niet de held hier, dat zijn de queens die komen voorlezen. Ik haal zelf vooral veel voldoening uit het doen van veel verschillende dingen. Van het tekenen van een lachende boterham tot het schrijven van een lekkere roman.’

Schrijf geschiedenis

Met het project Schrijven naar de toekomst: Amsterdam 750 nodigt Marilien Mogendorff je uit om de pen op te pakken en een brief te schrijven aan een onbekende buur.

tekst

Ken jij je buren goed? En kennen je buren jou? Met het project Schrijven naar de toekomst: Amsterdam 750 krijgen stadsgenoten een intiem kijkje in elkaars leven. Initiatiefnemer Marilien Mogendorff legt uit: ‘Stadsbewoners uit alle delen, wijken, lagen en bevolkingsgroepen schrijven een brief naar een onbekende Amsterdammer. Dat kan onder eigen naam of onder een pseudoniem. Wij koppelen je aan een andere schrijver die je in het dagelijks leven niet zo gemakkelijk zou ontmoeten.’ Het doel is om mensen met elkaar te verbinden en onderling begrip te stimuleren. Want juist in een brief durven mensen openhartig te zijn. ‘Op de verjaardag van Amsterdam doen we de brieven van 750 bewoners cadeau aan de stad.’ Dat gebeurt in de vorm van een digitaal archief. Wie schrijft, die blijft: ‘Als deelnemer schrijf je jezelf de geschiedenis in’, zegt Marilien. ‘Jouw verhaal, gearchiveerd voor de toekomst.’

SPEEDDATEN

Ze wil zo veel mogelijk mensen van verschillende leeftijden en andere

leefwerelden bereiken. Daarom werkt ze samen met sociale organisaties en buurtwerkers. ‘We willen bewoners die niet zo zichtbaar zijn in de schijnwerpers zetten. We portretteren hen en delen hun verhalen samen met de andere (geanonimiseerde) brieven met de stad. Eerst via de website en social media, later met een podcast, een theatervoorstelling en een tentoonstelling.’ Het brievenschrijven is al in volle gang, maar de echte kick-off is op 25 juni in Café Belcampo. ‘Artiesten en bewoners lezen voor uit de brieven. Als je wilt, kun je speeddaten en er is livemuziek. Ook is er alle gelegenheid om dan zelf in de pen te klimmen.’ Vanaf juni zijn er elke maand verschillende activiteiten: van koffiebijeenkomsten met schrijvers (op 14 juni) tot studiovoorstellingen. Houd de website in de gaten voor de actuele agenda of om je als briefschrijver aan te melden!

De kick-off is op 25 juni (19.00 tot 22.00 uur) in Café Belcampo in De Hallen in West. De toegang is gratis. Zie ook: schrijvennaardetoekomst.nl.

Marijn Ruhaak foto’s Will Boase

THE OUTLET AROUND THE CORNER

WJOSVZ: ESMA’S EN POMA’S

LIJSTJE: DE LEUKSTE SPEELTUINEN DE NIEUWSTE WINKELS UIT ETEN: FÊTEVIS & MEER

ZEEHAVENDAGEN AMSTERDAM

De havens van IJmuiden, Beverwijk, Zaanstad en Amsterdam vormen samen Zeehavens Amsterdam: de vierde haven van Europa. Hoewel er meer dan 80.000 mensen werken en er zo’n 800 haven-gerelateerde bedrijven zitten, krijgt de gemiddelde Amsterdammer er maar weinig van mee. De Zeehavendagen geven je de kans eens achter de schermen te gluren. Stap aan boord van een imposant schip, maak een rondvaart of kijk naar spectaculaire demonstraties op het water.

27 t/m 30 juni, zeehavendagenamsterdam.nl

MOSAÏC FESTIVAL

Bij Turks denk je al snel aan thee, köfte, döner, volksdansen en fijne muziek – en laat dat nou net zijn waar het Mosaïc Festival op inzet. Op de Polderheuvel wordt op 8 juni de Turkse cultuur gevierd, met alles wat daarbij hoort: bekende artiesten (o.a. Mero, Semicenk, Blok3 en Derya Uluğ), foodstands (van Maraş-ijs tot cigköfte) en kraampjes met Ebru-kunst (waterverven), kalligrafie en waarzeggers. Kinderen zijn ook welkom, die vermaken zich met pannenkoeken versieren, een dj-workshop of in de draaimolen.

8 juni, Polderheuvel (Tuinen van West)

BIJ VAN BOVEN AAN TAFEL

In deze theaterkookshow nodigt kok Yvette van Boven haar liefste eetvrienden uit om met haar op het podium een maaltijd te bereiden. Yvette en haar vrienden laten al kokend zien wat zij op tafel zetten voor een grote groep gasten, beantwoorden vragen uit het publiek en zorgen dat iedereen met een buik vol nieuwe kennis, een paar goeie verhalen én de recepten naar huis gaat.

2 juni, DeLaMar

Wat je ook steeds vaker ziet

ALLES IN DE MIX

RECEPT ALCOHOLVRIJE COCKTAIL HAPPY TOI

Voor:

1 glas

Ingrediënten:

· 20 ml citroensap

· 10 ml laurier- en saliesiroop

· Crodino

- verse salie

Bereiding:

1. Vul het rocks glas met ijsblokjes.

2. Schenk het citroensap en de laurier- en saliesiroop in.

3. Top up met de Crodino.

4. Roer alles even kort door en garneer met verse salie.

Uit: Cocktailbijbel van Tess Posthumus

‘Van mij mag het allemaal weer wat ongepolijster’

Ryan Chetiyawardana (40) is het brein achter cocktailbars Lyaness en Seed Library in Londen, Silver Lyan in Washington DC en Super Lyan in Amsterdam.

‘De barscene blijft zich ontwikkelen. Looks doen er steeds minder toe en de kwaliteit des te meer. Van mij mag het allemaal weer wat ongepolijster zijn: denk aan kasten vol vinylplaten en mooie, troebele whisky’s. De nadruk ligt ook steeds meer op seizoensgebonden producten. Die geven meer smaak en zijn beter voor het milieu. Ondertussen veroveren ‘nieuwe’ dranken de barscene, wat zorgt voor meer diversiteit. Het alcoholvrije destillaat Seedlip is inmiddels mainstream. Bij Super Lyan maken we er een verfrissende boozeless cocktail mee, licht kruidig met wortel en bitters.’

tekst Eveline Kuyten

ZOMER IN JE GLAS

Een aperol-spritz op het terras, een negroni in de cocktailbar en na het eten een esma toe: in restaurants en bars zijn cocktails niet aan te slepen. Hoe komt dat? ‘De ogen drinken ook mee.’

Het is een eerste zonnige dag op een terras in Amsterdam OudZuid. Lachende gezichten, Celine-zonnebrillen, de geur van lente en verliefdheid in de lucht. Vanuit het café worden grote dienbladen aangerukt, met behalve bier en rosé ook opvallend veel bolle glazen aperol-spritz. En niet alleen hier: ook in clubs, restaurants en de kroeg op de hoek vliegen de cocktails je om de oren.

Volgens cijfers van horeca-databureau

TAPP heeft inmiddels 83 procent van alle horecazaken in Nederland een of meerdere cocktails op de kaart. Ten opzichte van vorig jaar is de consumptie van cocktails volgens datzelfde bedrijf met 36 procent toegenomen. De pornstar martini (‘poma’) is het populairst, met aperol-spritz en espressomartini (‘esma’) in zijn kielzog. Verder zijn paloma’s en whisky sours in opkomst. Het verbaast Foodtrendwatcher en -designer Marielle Bordewijk niets. Ook zij ziet de laatste jaren een stijging in de populariteit van cocktails. Vooral sinds corona is er geen houden meer aan. ‘We hebben toen zo lang thuis opgesloten gezeten dat we meer dan

ooit het leven willen vieren. Met een cocktail in de hand is het meteen feest. Dat is de perfecte manier om de vrijheid te ervaren waar we zo naar snakken.’

IN JE FEED

Ondertussen heeft de Nederlandse consument zich enorm ontwikkeld. We kennen onze weg in de wereldkeukens en zijn steeds veeleisender geworden. Vooral in de Randstad is uit eten gaan een levensstijl geworden, die we graag etaleren op sociale media. En daar doet een knap versierd cocktailglas het beter dan een uitje bier. Wie vervolgens zo’n mooi plaatje in de feed voorbij ziet komen, wil dat óók. Bordewijk: ‘We willen steeds wat nieuws. Net als kleding zijn dranken ontzettend modegevoelig; de ogen drinken ook mee.’

Ondernemers spelen vervolgens maar wat graag op die behoefte in. Zij hebben de afgelopen jaren door coronaschulden en stijgende energieprijzen de nodige klappen gekregen. De marges op cocktails liggen een stuk hoger dan die op bier en wijn. Dat maakt van cocktails een welkome aanvul-

‘IN

SILICON VALLEY IS NIET DRINKEN EEN SOORT

STATUSSYMBOOL’

8X DE BESTE COCKTAILBARS

1. BELLY OF THE BEAST

De nieuwste bar van Tess Posthumus en Timo Janse. Ruim opgezet, met kwaliteitscocktails, goede happen en – dikke bonus – de hele week open van 17.00 tot 04.00 uur ’s nachts.

Singel 460

2. FLYING DUTCHMEN COCKTAILS

Het draait om smaak, niet om show in deze kleine maar fijne cocktailbar met de sfeer van een bruine kroeg. Momenteel nummer 63 in de lijst met beste bars ter wereld.

Singel 460

3. PULITZER’S BAR

Plof neer in een van de fluwelen zitjes en nip aan een prachtcocktail, terwijl je –als je een plek bij het raam weet te bemachtigen – uitkijkt op de Amsterdamse gracht.

Prinsengracht 323

4. FITZ BAR

Om in deze poepchique cocktailoase te komen moet je even het monumentale Pillows Hotel door. Bij lekker weer verplaatsen ze naar rooftopbar met uitzicht op het Oosterpark.

Mauritzkade 61

5. VESPER

Deze bar met huiskamersfeer mag dan klein zijn, de smaken zijn er groots. Reserveren kan niet, dus loop gewoon even binnen.

Vinkenstraat 57

6. TALES & SPIRITS

Een bruine sfeer, goed eten en smaakvolle combinaties gemaakt door bekroonde mixologen. Walk-in only.

Lijnbaanssteeg 5-7

7. SUPER LYAN

Jaren-vijftig-diner meets space age in het interieur van deze een prachtige cocktailbar uit de koker van internationaal vermaarde cocktailgoeroe Ryan Chetiyawardana.

NIeuwezijds Voorburgwal 3

8. LAW & ORDER

In de donkere ‘bar without bullshit’ van Letse barveteranen Sergej Platonov en Vitaly Alekseyev hangt een tikje alternatieve sfeer en schalt hiphop uit de speakers.

Voetboogstraat 4

ling op de drankkaart. Daarbij is een goed cocktailmenu een manier om je van andere ondernemers te onderscheiden. Tess Posthumus (35), prijswinnend barten-

‘Het moet gaan over smaak, niet het promillage’

Bartender Timo janse (42) is mede-eigenaar Flying Dutchmen, Dutch Courage en Belly of the Beast. Hij organiseert bartending-wedstrijden en schreef Shake it! met alcholvrije cocktails voor jongeren.

‘Mijn eerste cocktail dronk ik toen ik een jaar of negentien was, een amaretto sour. Ik vond het meteen magisch. Bartenden is een veelzijdig vak, een vorm van zelfexpressie. Je kunt met simpele bouwstenen nieuwe smaken maken en je oneindig verdiepen in elk facet: van het ijs tot kruiden en de sociale geschiedenis. Alcoholvrij vond ik al meteen net zo leuk als mixen mét alcohol. Nu is zo’n 10 procent van de omzet boozeless, maar dat zal binnen een paar jaar 30 procent zijn. Ik ben daar een keiharde fan van: het moet gaan over smaak, niet over het promillage.’

der, eigenaar van meerdere cocktailbars in de stad en schrijver van onder meer de Cocktailbijbel, is daar maar wat blij mee. ‘Ik vergelijk het graag met de ontwikkeling van ons eten: was het vroeger kiezen tussen eetcafés of high-end restaurants, tegenwoordig heb je overal goede bistro’s en beginnen mensen thuis beter te koken. Zo is het nu ook met cocktails: die zijn niet meer voorbehouden aan een kleine groep liefhebbers, maar voor iedereen. Het aanbod di erentieert.’ In haar cocktailbars ziet Posthumus ook dat er steeds vaker alcoholvrij wordt besteld. ‘Het is belangrijk ook hier iets moois te bieden. Want of je nu zwanger bent, gezond doet of nog moet rijden: iedereen mag meedoen.’

ZWARE DRINKERS

Met al die menukaarten vol poma’s en esma’s zou je bijna denken dat Nederland massaal aan de drank is gegaan. Toch is het tegendeel waar: de laatste jaren neemt het aantal zware drinkers af. Volgens cijfers van het Trimbos-instituut daalt het percentage ‘overmatige drinkers’ – die meer dan 14 (vrouwen) of

21 (mannen) glazen alcohol per week drinken – al jaren. Van 9,9 procent in 2014 naar 8,5 procent in 2019 en naar 6,9 procent in 2020. Daarna is het aantal overmatige drinkers ongeveer gelijk gebleven. Het aantal geconsumeerde alcoholvrije dranken stijgt juist, constateert het instituut.

Daar komt de mocktail om de hoek kijken, een hoogwaardig mixdrankje zonder alcohol. Al mag je hem eigenlijk meer zo noemen. ‘Mocking betekent belachelijk maken, maar de alcoholvrije alternatieven van nu zijn volwaardige cocktails met veel smaak, die hun plek op de kaart verdiend hebben’, zegt Misja Vorstermans (53). Ook in zijn bartender-academie Isaac ziet hij de vraag naar alcoholvrij toenemen. ‘Een echt goede bartender kan een topcocktail maken zonder alcohol. Maar ik zie ook haken en ogen: de prijzen liggen hoog en alcoholvrije spirits geven vaak niet de volle smaak die ze beloven. Toch is het belangrijk dat je meer aan kunt bieden dan een spa rood. Ik zie in de toekomst bars waar je kunt kiezen tussen no, low en full alcohol.’

‘Er is een keerzijde: je ziet steeds meer kant-en-klaar’

Misja Vorstermans (53), eigenaar bartender-academie Isaac. Ook maakt hij elke week de podcast Cocktails & spirits met Isaac.

‘Ik leerde het vak in 1999 bij Vakzuid, destijds de hipste bar van Nederland. Daarna shakete ik over de hele wereld voor de Fabulous Shaker Boys. Stond ik ineens op een gigantisch cruiseschip tijdens het filmfestival in Cannes, terwijl alle beroemdheden bij me aanschoven. Sindsdien heeft het bartenden zich ontwikkeld van een leuke bijbaan tot een vak met opleidingen, diploma’s en carrières. Maar de populariteit van cocktails heeft ook een keerzijde: je ziet steeds meer kant-en-klaar en van de tap. Dat gaat me aan het hart. De beleving is minder, de kwaliteit is minder. Shaken en stirren, dat iets speciaal voor jou wordt bereid, dat is nou juist de charme. Hopelijk gaat de creativiteit niet verloren.’

7X BUITENPRETJE

Van kabelbaan en klimparcours tot grote spetterplas: in deze grote groene speeltuinen raakt je kind niet uitgespeeld.

1. DE NATURELUUR

Een gratis natuurspeeltuin met hangmatten, klimbomen, een waterparcours, inheemse bloemen en planten en een spannende speurtocht over de oermens.

President Allendelaan 4, Nieuw-West

2. BRASAPARK

GLAS VOL GIF

Op het dak van de Gaasperdammertunnel (boven de A9) vind je een duurzame speeltuin met glijbanen, schommels en zandbakken, waar ook kinderen met een lichamelijke of verstandelijke beperking zich kunnen vermaken. Reigersbospad, Zuidoost

3. NOORDOOGST

Bij stadstuinderij NoordOogst is een grote natuurspeeltuin met een waterbaan, een spetterplas met kleine watervalletjes, stapstenen en grote boomstammen. Daarnaast vormen de bomen een natuurlijk klimparcours en is er een uitkijktoren. Meteorenweg 272-280, Noord

4. SPEELTUIN AMSTELPARK

Grote familiespeeltuin met een kabelbaan, klimrekken, een doolhof en heel veel speeltoestellen. Er zijn ook betaalde attracties zoals de botsbootjes, mini-cars en mini-gravers, Thomas de trein rijdt rond en er is een draaimolen. Amstelpark 18, Zuid

5. JEUGDLAND

Die toenemende vraag naar alcoholvrij is een wereldwijd fenomeen, weet Esmee Langereis (50), oprichter van het platform What not to drink. Toen ze als wijnjournalist stopte met drinken, specialiseerde zich in de betere alcoholvrije alternatieven. ‘Onze kijk op gezelligheid verandert. Hingen we vroeger tot laat samen in de lampen, deze generatie spreekt af voor yoga en een kop ko e. We leren steeds meer over wat drank doet en het is gemeengoed geworden dat alcohol een gif is. Terwijl we juist steeds beter op ons lichaam willen passen.’

De grootste gratis toegankelijke avonturenspeeltuin en kinderwerkplaats van Amsterdam. Er zijn glijbanen, schommels, een kabelbaan over het water en een waterspeelplaats waar je dammetjes kunt bouwen. Valentijnkade 131, Oost

6. HET WOESTE WESTEN

Ook ziet Langereis een toenemende hang naar kwaliteit, waarbij de gast eerder kiest voor een alcoholvrije cocktail dan een nulpuntnulletje. ‘In Silicon Valley is niet drinken een soort statussymbool; wie zich een kater kan permitteren heeft kennelijk niets nuttigs te doen. Dat gedachtegoed zie je hier ook opkomen. Een verstandige ondernemer zal dan ook altijd meer aanbieden dan fris en ko e. Een alcoholvrije cocktail is niet alleen veel servicegerichter, maar ook winstgevender.’

Een grote natuurspeeltuin in het Westerpark waar je kunt slootjespringen, vlotvaren, waterdiertjes vangen of gewoon kunt rondbanjeren. Voor kinderen tot 13 jaar is de toegang gratis en er is een klein winkeltje voor koffie, thee en versnaperingen. Overbrakerpad 3, West

7. DIERENEILAND

Diereneiland is een kinderboerderij, speeltuin en buurtkamer ineen. Omgeven door water is het een prachtig groen én sociaal eiland, inclusief een moestuin. Molenwijk 11, Noord

tekst Olivier Kemme 3.

De nieuwste en leukste winkels, eetcafés en restaurants in de stad.

SHOPPEN & ETEN

PATAGONIA

Aan het Singel, in het oude gebouw van de RoXY, is de eerste Patagonia-winkel van Nederland geopend. Binnen doet niets nog denken aan die iconische nachtclub van toen. Hout en baksteen domineren. Kleding ligt uitgestald in keurige stapels. Op de muur leggen dikke letters uit waar het hier allemaal om draait: ‘We’re in business to save our home planet ’. Voor wie Patagonia niet kent: het outdoormerk verkoopt uitrusting voor allerlei soorten buitensporten, waaronder klimmen,

sneeuwsporten en trail running. Sinds de oprichting in 1973 staat het merk symbool voor milieuactivisme en wereldverbeteraars. Behalve in de bossen zul je Patagonia daarom vooral veel in de stad tegenkomen, waar de kleding door de havermelkelite is omarmd als uithangbord van een bewuste levensstijl. Het eece-vest (120 euro) is het bekendst en hoort bijna net zo bij de Randstad als natuurwijn en zuurdesembrood. Terug naar de missie; het redden van de planeet. Om die te bereiken wordt zo veel mogelijk gewerkt met duurzame materialen. De nadruk ligt daarnaast op het zo lang

Van een gitaar tot een pianovleugel en van dj-gear tot karaokeset: de nieuwe winkel van de Goese muziekgigant Bax Music is een waar paradijs voor iedereen bij wie muziek door de aderen stroomt. Ze hebben er testruimtes om je nieuwe instrument uit te proberen, een reparatieservice en ze zijn elke dag open.

De Entree 1, bax-shop.nl

WAHTS

Bij het Amsterdam-based label Wahts (dat staat voor: We Are Here to Stay) gaat luxe herenmode in de mix met sportoutfits. Het resultaat is een collectie polo’s, sweaters, chino’s, jassen en sneakers in een minimalistische stijl, die je overal naartoe aankunt en die nog lekker zitten ook.

Cornelis Schuytstraat 9, wahts.com

mogelijk rekken van de levensduur van de kledingstukken, die worden ontwikkeld om lang mee te gaan. In de winkels vind je daarom een repair service waar je kapotte items kunt laten herstellen.

Je innerlijke activist vrij spel geven? Het interieur van de winkel is ontworpen om ruimte te bieden aan activiteiten en workshops. Check eens hun Instagrampagina @patagoniaamsterdam voor een overzicht met gratis evenementen op het gebied van sport en milieu.

Singel 465, eu.patagonia.com

KOMONO

Een zonnebril in de stijl van wijlen grungeheld Kurt Cobain. Een montuur van de excentrieke Belgische modeontwerper Walter Van Beirendonck. Of toch een horloge in een meer ingetogen klassieke stijl? Waar je ook op valt, de accessoires van Komono zijn fris en modern zónder dat je er meteen een halve rib voor neerlegt.

Heiligeweg 42, komono.com

BAX MUSIC

tekst Eveline Kuyten

De zussen Tewa en One’sy Muller van foodblog Thisgirlcancook eten elke maand bij een nieuw restaurant in de stad.

Restaurant De Kruidfabriek in Amstelveen werd eerder dit jaar verbouwd tot FêteVis, waar de dochters van de oude eigenaren nu de scepter zwaaien. En die besloten vis een hoofdrol te geven. Ons visavontuur beginnen we met shared dining-hapjes van octopus-piri piri en Ierse oesters. Die laatste hebben een volle zilte smaak en ook de lauwwarme stukjes octopus bevallen. Ze smaken licht pittig en rokerig dankzij de plakjes groene peper en pimentón-olie.

Ook in onze voorgerechten komt de gerookte paprika terug; boven op de smakelijke ceviche van snoekbaars met daslookolie ligt een krokantje, dat zijn rode kleur dankt aan pimentón. De ka rlimoen is een subtiel frisse toevoeging aan de verse baars. We proberen meerdere hoofdgerechten, waaronder twee zonder vis. Een goede optie voor

vegetariërs is de tarte tatin met zoete rode ui, gekruide milde geitenkaas en schuim van bearnaise. Ook hier spelen de koks met verschillende structuren. De bite van bladerdeeg, ui en krokante paarse aardappel combineert goed met de zachte kaas.

Na kiezen we de prima crème brûlée met een koekje in de vorm van een visgraat (leuke vondst) en genieten we van superromig softijs met friszure frambozenmeringue. Een waar feestje in de mond, net als de virgin pornstar-martini’s – een mix van verse passievrucht, sinaasappelsap, limoensap en vanille (geen extract) – die we gedurende de avond drinken. In combinatie met de grote variëteit aan goed bereide visgerechten is dit restaurant alles wat je nodig hebt voor een geslaagde avond.

CAFÉ CRESS

Met hun enorme terras op het zuiden was café Cress al een aanwinst, maar hun hoogwaardige menukaart maakt je terrasdag pas echt af. Het menu wisselt wekelijks, met seizoensproducten die rechtstreeks van de Albert Cuyp komen. Zo stonden er de afgelopen weken een broodje bakkeljauw met piccalilly en zuur, en flatbread met oesterzwammen en feta op het menu.

Johan van Hasseltkade 322, cafecress.nl

GOLDCOAST

Sarah en Ernest startten ooit met een cateringbedrijf in de Bijlmer en zijn inmiddels een begrip binnen de West-Afrikaanse community. Met de opening van hun restaurant kan de hele stad genieten van hun kookkunsten. Je vindt er bijvoorbeeld jollof rice (in tomatensaus gekookte rijst met rundvlees) of waakye (rijst met zwarte bonen en bakbanaan).

De Corridor 2, goldcoast-restaurant.nl

STRANDCAFÉ BUITEN

Het strandje aan de Sloterplas is de ideale plek om af te koelen bij zomers weer. Trek gekregen na al dat zonnen? Verplaats naar strandcafé en restaurant Buiten (het oude Hotel Buiten), pal naast het Sloterstrand. Op de borrel-, lunch- en avondkaart staan gerechten met wereldse invloeden die passen bij een lazy beach day

Th.J. Lammerslaan 3, buiten-amsterdam.nl

De Oude Molen 5, Amstelveen, fetevis.nl

GROEN LUSTOORD

Vele parken, brede lanen, oude bomen. De Plantagebuurt bestond ooit uit tuinen en buitenplaatsen, en dat is nog altijd duidelijk zichtbaar. ‘Overal om je heen hoor je vogelgeluiden.’

tekst Olivier Kemme illustratie Barbara van den Berg

In 1663 werd de grachtengordel verlengd, van de Leidsegracht tot aan het IJ. Prachtig natuurlijk, maar wat bleek: er waren niet genoeg kopers. Dus moesten ontwikkelaars van het nieuwe deel van de stad creatief omgaan met het nieuwe stuk. In plaats van huizen werden er tuinen en lusthoven aangelegd. Een plek waar Amsterdammers konden genieten van het groen, vandaar ook de naam: Plantage. Nog steeds is de Plantagebuurt een lusthof, als het aan buurtbewoner Dave Hak ligt. Hij staat er op met de natuur. ‘Vroeg in de ochtend, als er nog niet zo veel auto’s rijden, hoor je overal om je heen vogelgeluiden.’

HERDENKINGSPLEKKEN

Maar de buurt lag er niet altijd zo vredig bij. In de Tweede Wereldoorlog was de Plantage het centrum van de Amsterdamse Jodenvervolging. Zo vind je er de Hollandse Schouwburg, waar de mensen werden verzameld voordat ze op transport gingen, en het hoofdkwartier van de Joodse Raad op de Nieuwe Keizersgracht 58. ‘Wij staan op 4 mei altijd twee minuten stil op ons balkon. Dan zie je veel families en ouderen naar herdenkingsplekken lopen en word je je weer bewust van de plek waar je woont, en de geschiedenis

Sinds 2008 woont bewoner Dave Hak in de Plantagebuurt en sindsdien beseft hij pas hoe mooi de buurt is. Om te voorkomen dat anderen daar misschien wel nooit achter komen, deelt hij graag zijn favoriete plekken.

die erbij hoort. Als Amsterdammer woon ik er nu met plezier, maar als ik denk aan wat die mensen hebben meegemaakt, dan voel ik dat wel.’

Met deze plekken krijg je volgens Dave Hak een goed beeld van hoe de buurt was, en nu is.

CREA CAFÉ

Na een inke verbouwing is de campus van de UvA op Roeterseiland verrijkt met de komst van Crea, het cultureel studentencentrum voor creatieve cursussen, theater en debatten. Ook is er een café: Crea Café. ‘De gebouwen steken enorm af tegen de rest van de straat, dat vind ik heel mooi. En op het binnenplaatsje van Crea Café kun je heerlijk zitten.’

Nieuw Achtergracht 170

AGUADA CAFÉ-RESTAURANT

Alles wat je in dit intieme restaurantje eet, is huisgemaakt. En de groenten komen rechtstreeks uit hun eigen moestuin in Driemond. ‘Zelf vind ik de kaasfondue hier fantastisch. Ik ben geen jnproever, maar volgens mij komt dat doordat ze er niet te veel kno ook in doen. Qua setting is dit restaurant de ideale plek voor een date, maar misschien kun je de kaasfondue toch beter

bewaren voor als je elkaar wat langer kent.’ Roetersstraat 10HS

ARTISPLEIN

Met een oppervlakte van veertien hectare is Artis natuurlijk niet te missen. Toch is het niet de dierentuin zelf, maar het Artisplein dat Hak wil uitlichten. ‘Voor deze plek heb je geen kaartje nodig. Er staan ontzettend veel stoeltjes en tafeltjes en je hebt er uitzicht op amingo’s en de vogelkooi met een Hollands polderlandschap. Ontzettend idyllisch, vooral op een mooie zomeravond.’

NATIONAAL HOLOCAUSTMUSEUM & HOLLANDSCHE SCHOUWBURG

Tegenover elkaar op de Plantage Middenlaan vind je de voormalige Hervormde Kweekschool en de Hollandsche Schouwburg; twee belangrijke plekken tijdens de Tweede Wereldoorlog. Naast de Hervormde Kweekschool zat een crèche die door de nazi’s werd gebruikt als verzamel- en deportatieplek van Joodse kinderen. Directeur Henriëtte Pimentel hielp honderden kinderen ontsnappen, onder andere via de Kweekschool. Aan de overkant werden de volwassen verzameld en vastgehouden, voordat ze werden gedeporteerd naar concentratiekam-

DAVE HAK

pen. De Hollandsche Schouwburg is nu een belangrijke gedenkplaats voor alle slachtoffers van de Holocaust en sinds maart vind je in de voormalige Hervormde Kweekschool het Nationaal Holocaustmuseum.

Plantage Middenlaan 24 en 27

J.W. VAN OVERLOOPPLANTSOEN

Typisch zo’n onbekend buurtparkje dat meer bezoekers verdient. ‘Dit plantsoen is een klein strookje park aan het water met een paar bankjes. Een hele jne, rustige plek. Je kunt er goed picknicken, even tot rust komen met een kopje ko e of, bij mooi weer, kijken naar de langsvarende bootjes.’

HORTUS BOTANICUS

De Hortus werd in 1638 opgericht als Hortus Medicus, een medicinale kruidentuin. In die tijd waren kruiden essentieel, ze dienden bijvoorbeeld als grondstof voor medicijnen. In 1646 telde Johannes Snippendaal, de opzichter van de Hortus, 796 verschillende soorten planten en maakte daarmee de allereerste catalogus van de tuin. Sinds 2007 kun je in de Snippendaaltuin alle planten zien die vier eeuwen geleden ook in de Hortus stonden. Daarnaast zijn er nog ongeveer

4000 andere soorten planten en bomen te vinden en deze zomer is er een kunstexpo (zie pag. 20). ‘Elk bezoek vallen je weer andere dingen op. Het verveelt nooit.’

Plantage Middenlaan 2A

CAFÉ SMIT & VOOGT

‘Een neutraal café. Daarmee bedoel ik dat iedereen hier kan zitten. Jong, oud, toerist of buurtbewoner. Ze hebben een heerlijk terras op de hoek van de Plantage Middenlaan en de Plantage Parklaan met uitzicht op de Hortus en het Wertheimpark.’

Plantage Parklaan 10

WERTHEIMPARK

In 1812 werd de grond waarop dit park ligt door Napoleon teruggeven aan de Amsterdammers en kwam het simpelweg bekend te staan als: Het park. Later werd het vernoemd naar de ondernemer A.C. Wertheim. Naast een prachtige fontein vind je hier ook het Auschwitzmonument van Jan Wolkers en twee monumentale toegangspoorten. ‘Die horen bij de Parkschouwburg die hier ooit stond, de voorloper van het Concertgebouw. Nu kun je er sporten op allemaal tnesstoestellen. Er zijn

slechtere plekken om te sporten.’

Wertheimpark

BLOEM ETEN & DRINKEN

‘Als je over het Entrepotdok loopt, kun je zo bij Artis naar binnen kijken. Dan zie je de olifanten en de gira en rondlopen. Een heel raar beeld, zo midden in de stad. En dan loop je plots tegen dit restaurant aan. Je kunt hier tot ’s avonds laat aan het water zitten, maar het eten is er ook heerlijk. Zowel het menu van de keuken als dat van de bar is veganistisch en de gerechten zijn ook nog eens honderd procent glutenvrij.’ Entrepotdok 36

GEBR. HARTERING

Niet helemaal in de Plantagebuurt, maar toch het vermelden waard is restaurant Gebr. Hartering. Niek en Paul Hartering begonnen in 2011 een restaurant met een focus op de Franse keuken en hadden een kickstart met een goede recensie van wijlen Johannes van Dam. ‘Als je uit het raam kijkt heb je prachtig uitzicht op de Montelbaanstoren. Dat gecombineerd met het uitstekende eten zorgt voor een geweldige avond.’ Peperstraat 10

Dagje musea?

Je komt er met de metro!

CIRCUSBENDE OP STRAAT

Tijdens Circusbende op straat maak je kennis met een nieuw soort circus: verrassend en spectaculair, voor alle leeftijden en zonder taal. Het weekend van Vaderdag strijkt het Circusbendegezelschap voor de eerste keer neer op Plein ’40-’45 in Nieuw-West met een gratis (!) circusvoorstelling en allerlei circusworkshops. Reserveren is niet nodig en je kunt een donatie geven als je wil. Beide dagen zijn er doorlopend workshops van 12.00 tot 15.00 uur en speelt de voorstelling van 15.00 tot 16.00 uur.

15 en 16 juni, Plein ’40-’45

AGENDA: MUZIEK, THEATER, DANS, CABARET, FESTIVALS, MUSEA & EXPOSITIES

TERUGBLIK: DUITS

BIERHUIS IN 1905 DE ECHTE

AMSTERDAMMER: LAURA NIEUWENHUIS

POP

NUMIDIA

Voor de Nederlands-Marokkaanse

Numidia El Morabet begon het allemaal met The Voice Kids in 2015. Onder het goedkeurend oog van coach Angela Groothuizen bereikte ze de finale en tekende ze bij het label Trifecta. Momenteel gooit ze hoge ogen bij het tv-programma 'Beste Zangers' en maakt ze haar debuut in Paradiso. za 01 juni 19:30, Paradiso, € 19,-

DEAP VALLY

Deap Vally is een Amerikaanse rockband, opgericht in 2011 door zangeres en gitarist Lindsey Troy en drummer Julie Edwards. De band uit Californië staat bekend om hun mix van garagerock en blues-invloeden, en brak door in 2013 met debuutplaat ‘Sistrionix’. za 01 juni 20:30, Bitterzoet, € 15,-

KRIS BAHA + PROMISELAND

Kristian Bahoudian alias Kris Baha is niet meer weg te denken uit de Berlijnseindustrial/EBM-enclubscene. De in Berlijn woonachtige queerartiest heeft zijn roots in Australië, Italië en Armenië. Johann Rashid AKA Promiseland, maakt een vurige botsing van punkzang, stuwende beats, poëtische zang en ritualistische teksten. Vorig jaar kwam zijn debuutalbum 'Sad But Happy' uit.

zo 02 juni 20:00, Stichting Kunst- en Cultuurhuis Cinetol, € 14,50

JULIE BYRNE

Singer-songwriter Julie Byrne maakt poëtische folkmuziek over vriendschap, liefde en verlies. Op 'The Greater Wings' geeft de Amerikaanse zangeres en gitarist thema's als rouw, intimiteit en verandering een plek en verrijkt ze haar kenmerkende tokkelende gitaargeluid met synthklanken, piano, harp en strijkers. di 04 juni 20:00, Tolhuistuin, € 19,-

DOGSTAR

De Amerikaanse band Dogstar, bestaande uit gitarist/zanger Bret Domrose, drummer Robert Mailhouse en bassist Keanu Reeves, werd in 1991 geboren uit een groep vrienden die samenkwamen in een garage in Zuid-Californië. Eind vorig jaar kwam hun derde studioalbum 'Somewhere Between the Power Lines and Palm Trees' uit. wo 05 juni 19:00, Melkweg, € 29,90

BIKINI KILL

In de vroege jaren '90 slaagden Kathleen, Kathi en Tobi erin om via politieke songteksten, zines en confronterende liveoptredens een feministische gemeenschap op te bouwen binnen de punkscene. De feministische Amerikaanse punkband, wordt beschouwd als de pioniers van de riot grrrl-beweging. do 06 juni 19:00, Melkweg, € 40,25

LUCY WOODWARD

In eerlijke, gevoelige songs, die inspiratie putten uit blues, flamenco en de vrouwelijke stemmen van Sergio Mendes & Brasil ’66, en met Nina Simone en Bill Withers

MÉÉR

VOORSTELLINGEN, CONCERTEN EN EXPOSITIES? iamsterdam.nl/agenda

als lichtende voorbeelden, zingt de Amerikaanse zangeres op haar nieuwe album 'Stories From The Dust' over de onconventionele, onafhankelijke vrouwen die haar hebben opgevoed, de vrouwen waar ze mee opgroeide of die ze van veraf observeerde. do 06 juni 20:30, Bimhuis, € 18,-

BAIANASYSTEM

DeBraziliaansemuziekgroepBaianaSystem viert de muziek van hun roots met Afro-Brazilian ritmes, samba reggae, en invloeden van rock en pop die ze combineren met kunstzinnige visuals. vr 07 juni 19:00, Melkweg, € 28,75

HERMINE DEURLOO, GWILYM

SIMCOCK & MIKE WALKER

Voor Red Light Jazz Festival komt de Nederlandse mondharmonicaspeler Hermine Deurloo met twee jazzgiganten naar Nederland: Gwilym Simcock en Mike Walker. Van rock tot klassiek en van folk tot jazz, maakt dat deze drie uitzonderlijke improvisatiegoden elkaar moeiteloos vinden in een ontdekkingstocht langs rijke harmonieën en pakkende melodieën. vr 07 juni 19:30, De Waalse Kerk, € 12,50

ALEX HITCHCOCK & ANT LAWSAME MOON FT. JASPER HØIBY EN SUN-MI HONG

‘Same Moon in the Same World’ is een regel uit een roman van Haruki Murakami. Het is ook de titel van het ambitieuze album van tenorsaxofonist Alex Hitchcock en gitarist Ant Law. Deze supertalenten uit de Britse jazz namen het album op met sterspelers uit Londen, New York en Amsterdam. Dat leidde tot een nieuwe band die voortbouwt op het geluid van het album: energiek, melodieus en evenwichtig. vr 07 juni 20:30, Bimhuis, € 19,-

MARK ELIYAHU

Mark Eliyahu is componist, een meester op de kamancheh, producer en artiest. Eliyahu zorgt voor boeiende optredens waarbij hij oude instrumenten zoals de kamancheh en de tar samenvoegt met moderne elektronische muziek.

za 08 juni 20:00, Koninklijk Theater Carré, € 45,-

TIJN WYBENGA & FRIENDS FT. AVISHAI COHEN

De eigenzinnige componist Tijn Wybenga brengt tijdens het Red Light Jazz festival nieuwe composities, improvisaties en spontane muzikale ideeën met twaalf topmuzikanteninverschillendebezettingen. Een spannende smeltkroes met onder meer de iconische trompettist Avishai Cohen, artist in residence van Jazz te Gast. zo 09 juni 20:30, Bimhuis, € 19,-

VITOR ARAÚJO & METROPOLE

ORKEST STRINGS - LEVAGUIÃ TERÊ

De virtuoze Braziliaans pianist en componist Vitor Araújo stapelt ritmes tot bezwerende polyritmiek op het snijvlak van symfonische muziek, traditionele Braziliaanse muziek, jazz en pop. De muziek van zijn album 'Levaguiã Terê' wordt live gespeeld door Araújo en zijn band, tweecandomblé-percussionistenen strijkers van het Metropole Orkest. wo 12 juni 20:30, Bimhuis, € 22,-

DAMY

damy's muzikale pad startte met het collectief 'Black Acid’. Ze stonden op verschillende podia en op grote festivals zoals DTRH, WOO HAH!enZwarteCross.In2019heeft damy zijn eerste muzikale solostappen gezet. Zo deed hij mee met de Popronde en werd hij door 3voor12

OSEES

De Amerikaanse rockband Osees (voorheen OCS, The Ohsees, Thee Oh Sees), met als frontman de hyperactieve John Dwyer, schuwt geen enkel genre. Van krautrock, garagerock en punk tot synthpop, new wave en disco, te horen op het vorig jaar uitgebrachte album Intercepted Message. Live is Osees een ontembare garagerockmachine, met twee drummers en de onuitputtelijke energie van Dwyer in een noisy, over-the-top rock & roll explosie. MELKWEG, 9 JUNI

QUANZA

Quanza, de NederlandseSurinaamse artiest, producer, gitarist, componist en musicoloog, presenteert zijn debuut-EP Open The Gates Zijn muzikale stijl kenmerkt zich door een eclectische mix van live-instrumentatie en elektronische klanken die reikt van experimentele hiphop tot elektronische jazz. Zijn debuutnummer A Death Supreme en zijn eerste solosingle Neon Noir ontvingen lovende kritieken. PARADISO, 22 JUNI

benoemd tot ‘3voor12 talent’. do 13 juni 20:00, Paradiso, € 15,-

MULA B

Mula B, bekend als de 'Haagse trapper', heeft een belangrijke rol gespeeld in het vormgeven van de Nederlandse hiphopscene. Zijn laatste album ‘Narcopop’, uitgebracht eind 2023, werd geprezen als het beste Nederlandstalige hiphopalbum van het jaar door het Parool. Het album combineert trap en hiphop met elementen van rock en jazz, en laat zien dat het straatleven ook kunst kan zijn. vr 14 juni 19:30, Paradiso, € 25,M. LUCKY

DeAmsterdamseMarciaSavelkoul, alias M. Lucky, maakt poëtische popsongs. Naar eigen zeggen is de nieuwste muziek van M. Lucky 'kwispelpop' en barst haar muziek van lenteachtige energie. Maar bij speelse nummers blijft het niet. vr 14 juni 19:30, Paradiso, € 12,50

THE KIK - BAL POPULAIRE

Ze gaan smartlap. Met een snik in de stem en een zakdoek vol verdriet. Levensliederen. Smartlappen. En tranentrekkers. Je kon erop gaan staan te liggen te lopen te wachten. Ooit zou The Kik zich eraan wagen. In 'Bal populaire' is het zover.

die enorm kunnen variëren in geluid, register en timbre. Het Micah Graves Quintet is een verfrissend geluid in de hedendaagse jazz scene. Vanuit zijn muzikale achtergrond (gospel, funk, r&b, folk en jazz) schrijft Graves composities, met persoonlijke songteksten geschreven door Graves zelf. di 18 juni 21:30, Bimhuis, gratis

NAUSYQA

De naam van de vijfkoppige jazzband Nausyqa is geïnspireerd door de avontuurlijke geest van Hayao Miyazaki's anime film 'Nausicaa and the Valley of the Wind'. De band mengt postrock beïnvloede sferen met drum- en bassgrooves, waardoor dromerige en scherpe soundscapes ontstaan. wo 19 juni 19:30, Paradiso, € 11,-

GLADYS KNIGHT - FAREWELL TOUR

NORTH SEA STRING QUARTET

Het North Sea String Quartet werpt een nieuw licht op het aloude strijkkwartet. Met uitgesproken improvisaties, innovatieve speelwijzen en eigenzinnige composities laten deze vier spelers zich inspireren door onder meer jazz, hedendaags klassiek en elektronische (dans) muziek. Het Nederlandse jazz-strijkkwartet presenteert hun debuutalbum Splunge BIMHUIS, 13 JUNI

15 t/m 16 juni 20:15, De Kleine Komedie, € 14,- t/m € 29,-

ILSE DELANGE - LIVE AT AMSTERDAMSE BOS

Ilse DeLange behoort tot een van de grootste en meest gerespecteerde artiesten van ons land. Of zij nu country, rock of pop zingt: de hits en nummer 1-albums volgen elkaar in hoog tempo op. Naast veel nieuwe muziek, zullen Ilse DeLange en haar band ook haar grote en bekende hits live ten gehore brengen.

za 15 juni 18:00, Amsterdamse Bostheater, € 49,45 t/m € 56,10

SIVERT HØYEM Op zijn nieuwe album 'On an Island', dat in januari van dit jaar uit kwam, geeft Sivert Høyem ruim baan aan de melancholie. Het album is opgenomen in de oude Zoar-kerk in Nyksund en klinkt even tijdloos als rauw.

ma 17 juni 19:30, Paradiso, € 30,-

MAARTEN COMBRINK QUINTET / MICAH GRAVES QUINTET

Aandacht voor de jazzgeneratie van morgen met getalenteerde bands van het Conservatorium van Amsterdam. Het Maarten Combrink Quintet speelt composities van alle bandleden, met een unieke rol voor deze instrumenten,

Met een carrière van ruim vijftig jaar heeft de Amerikaanse soulzangeres Gladys Knight weinig introductie nodig. De zevenvoudige Grammy winnares met nummer 1 hits in pop, gospel en r&b heeft vele successen behaald. Tijdens haar afscheidstournee passeren al haar klassieke hits de revue, van ‘Midnight Train To Georgia’ tot ‘Licence To Kill’, maar ook nummers van haar laatste album ‘Where My Heart Belongs’, dat lovende kritieken kreeg. do 20 juni 20:00, Koninklijk Theater Carré, € 61,60

JOAO & KOOSJE - GAIA

Gaia is een bijzondere ontmoeting tussen de Nederlandse artiest Koosje en de Braziliaanse gitarist João Erbetta. De connectie tussen deze twee muzikanten brengt een mix van bossanova en folkmuziek met een jazzy twist. Koosje bracht onlangs haar debuut album 'It's Time' uit en werd geprezen door onder meer Ruben Hein, Gregory Porter en David Crosby. vr 21 juni 20:00, Theater de Roode Bioscoop, € 15,-

WEST COAST BIG BAND - TRIBUTE TO PETER HERBOLZHEIMER

De roemruchte bigband van Peter Herbolzheimer maakte furore in de jaren 70, 80 en 90. Zijn eigenzinnige werk als componist en arrangeur heeft een geheel eigen signatuur en vooral veel energie. De West Coast Big Band brengt een ode aan de bigband-gigant, met internationale topsolisten uit diens orkest. za 22 juni 20:30, Bimhuis, € 18,-

2LIPS BAND

De Rotterdamse 2Lips Band ontpopt zich als een fris en modern pop ensemble. Een fusie van Turkse en Griekse traditionele stukken met een psychedelische 'poptouch'. Geïnspireerd door de jaren '70 en '80, strekt hun repertoire zich uit tot het levendige tapijt van Anatolische folk. zo 23 juni 20:00, Stichting Kunst- en Cultuurhuis Cinetol, € 11,-

THE GARDEN

Het Californische duo, bestaande uit de rebelse broers Wyatt en Fletcher Shears, staat bekend om hun unieke ‘Vada Vada’ sound. Een zelfbedacht genre dat staat voor totale vrijheid van expressie zonder beperkingen of richtlijnen, dat alle eerder gemaakte genres en idealen negeert. ma 24 juni 19:00, Melkweg, € 23,BAMBA WASSOULOU GROOVE Bamba Wassoulou Groove, afkomstig uit het zuiden van Mali, is een dynamische muziekgroep die traditionele Malinese muziek combineert met Afrobeat. De 7-mans band maakt stampende

FEDERICO CASTELLI

dansmuziek waarop je wel móet bewegen. Tijdens hun optredens komen eigen composities voorbij maar ook covers van de legendarische Super Djata Band waar ze hun eigen draai aan hebben gegeven. di 25 juni 20:30, Tolhuistuin, € 22,-

ARTHUR VEROCAI & METROPOLE ORKEST

De 79-jarige Braziliaanse muzieklegende, producer, arrangeur en gitarist Arthur Verocai presenteert muziek van het album waarmee hij in 1972 de muzikale conventies van die tijd op losse schroeven zette. Volgens velen een van de beste albums ooit gemaakt. Het 29 minuten durende meesterwerk brengt op volmaakte wijze verschillende muzikale invloeden samen en belichaamt zo het geluid van Brazilië in de zeventiger jaren, met strijkers, gitaren, piano's, breakbeats, baslijnen, synthesizers, zang, saxofoon en percussie. Bossanova, samba, jazz, MPB, psychedelica en funk sluiten moeiteloos op elkaar aan. di 25 juni 20:30, Het Concertgebouw Amsterdam, € 27,50

ROMAIN VIRGO

Romain Virgo is een opvallende artiest binnen de nieuwe generatie reggae-artiesten uit Jamaica, zoals Chronixx, Kabaka Pyramid en Protoje. Met zijn warme 'lover’s rock' met een moderne twist voegt hij een heel eigen stijl toe aan de hedendaagse Jamaicaanse sound. vr 28 juni 19:30, Melkweg, € 36,80

RANDAL CORSEN, IZALINE CALISTER, DIBO DORAN, JAZZ ORCHESTRA OF THE CONCERTGEBOUW E.A. - STOBÁ DI KÒRSOU

Een all-star line-up van artiesten brengt de rijke muziekcultuur van Curaçao samen in dansbare tumba, tambú, en natuurlijk ontbreken ook Latijns-Amerikaanse invloeden niet. za 29 juni 20:30, DeLaMar, € 19,50

CLUBBING

NO SUNDAYS WITHOUT TECHNO

Met zijn high-end bliksemcapaciteiten tilt club John Doe de betekenis van bliksem in een club naar een geheel nieuw niveau. Lokale en internationale ravers betreden hier de dansvloer, allemaal in de ban van techno.

iedere zo om 22:00 vanaf 01 juni, Club John Doe, € 10,- t/m € 20,-

EVERYDAY

Club Prime is een levendige en exotische nachtclub, zeven dagen per week geopend, en trekt een vrolijke menigte van lokale bewoners en bezoekers van over de hele wereld.

iedere ma,di,wo,do,vr,za,zo om 20:00 vanaf 01 juni, Club Prime, € 10,- t/m € 20,-

WE ALL LOVE 80'S 90'S 00'S 10'S Tijdens We All Love 80’s 90’s 00’s 10’s nemen de beste dj’s plaats achter de draaitafels. Het vj team gaat terug in de tijd met alle legendarische film- en televisiemomenten. za 29 juni 22:00, Panama, € 18,95 t/m € 20,-

HOTEL D' AMOUR

Stap in een wereld van romantiek terwijl Hotel 'd Amour je meeneemt naar het betoverende nachtleven van Parijs. De muzikale grens wordt doorbroken met een mix van hiphop, r&b en nieuwe, aanverwante geluiden van over de hele wereld. Dress to impress met een vleugje Parijse flair.

vr 14 juni 22:00, Chin Chin Club

CLUB JOHN DOE - RAVELAND (18+) Ontdek de fusie van genres en de

FEESTJES EN CLUBS

OMAGOQA EN DLALA THUKZIN

Wie eens keertje klaar is met techno kan in Parallel terecht, want hier kun je vijf uur lang genieten van revolutionaire club sounds die ongemerkt hier en daar al doorsijpelen naar de mainstream. Van compromissen sluiten zal echter geen sprake zijn met amapiano pionier Omagoqa en gqom producer Dlala Thukzin in de booth. Beide artiesten komen uit Zuid Afrika, de bron van bijna al wat nieuw is op het gebied van clubmuziek.

PARALLEL, 1 JUNI 23:59 UUR

HIGH TEA X DNB ALLSTARS

Deze zomer is High Tea terug met een nieuwe epische samenwerking! Het wereldwijd bekende DnB

Allstars komt vanuit de UK over voor hun eerste event in Nederland en slaat de handen ineen met High Tea voor een grote Melkweg takeover in twee zalen, hosted by XL & MChuck. Met onder anderen Serum,Turno,Simula,VibeChemistry, Subsonic, Selecta J-Man, T & Sugah, Oko, Autopski en Zazu. vr 14 juni 23:30, Melkweg, € 32,-

ENCORE: DRIZZY NIGHT

Encore is al meer dan 10 jaar dé clubnacht voor liefhebbers van hiphop, afro, dancehall en r&b. Ontdek naast een nieuw geluid ook tijdloze klassiekers. za 29 juni 23:30, Melkweg, € 17,25

KLASSIEK

LUNCHCONCERTEN IN DE WESTERKERK

ontbreken. De musici duiken in de muziek van Bach en Telemann en halen er bovendien traditionele Keltische melodieën bij. zo 02 juni 16:00, Het Concertgebouw Amsterdam, € 29,-

CECILIA ARDITTO DELSOGLIO EN TREVOR GRAHL - NIEUWE WERKEN VOOR ORGEL Dit jaar verleenden het Haagse festival Dag in de branding en het Orgelpark aan zowel Trevor Grahl als Cecilia Arditto Delsoglio een nieuwe compositieopdracht ter gelegenheid van de uitreiking van de Willem Pijper Prijs aan beide componisten. zo 02 juni 14:15, Orgelpark, € 12,50 t/m € 20,-

FESTIFEST

Met een line-up waar zowel de nerd als de casual muziekliefhebber blij van wordt, is een bezoek aan Festifest een mooie manier om de zomer officieel mee in te luiden. David Vunk brengt zijn favoriete italo disco hits met een tomeloze energie, terwijl Gabrielle Kwarteng thuis is in genres die aan de wieg stonden van de huidige clubcultuur: Chicago house en US Garage. Met verder o.a. Prins Thomas, Lakuti, Optimo en Prosumer.

NOORDERLICHT, 8 JUNI

doorbraak van de conventionele regels die bepalen hoe techno rave muziek zou moeten klinken. Met de focus op het presenteren van visionaire, innovatieve en uitzonderlijk getalenteerde techno-artiesten van vandaag.

iedere wo om 23:00 vanaf 01 juni, Club John Doe, € 10,- t/m € 20,-

OOPS!

Tijdens Oops! komt de nacht tot leven in een explosie van de jaren 70 vol glitter & glamour, met een mix van scherp entertainment, sprankelende cocktails en een soundtrack van r&b, afropop, amapiano & latin klanken. za 08 juni 22:00, Chin Chin Club, € 13,75

HOLLAND FESTIVAL X LOFI PRESENT: MBÉ, DJ K AND MORE

Een clubnacht met Braziliaanse classic sounds, geluidskunst en baile funk, geboren in de favela’s tussen de heuvels en het asfalt. Producer/musicus Mbé (Luan Correia) voert live zijn bejubelde project 'Rocinha' uit, genoemd naar Rio’s grootste favela, waar hij opgroeide en op straat een deel van de samples voor dit project opnam.DaarnaastfunktovenaarDJK: luidruchtig, rauw en opwindend. vr 07 juni 18:00, Lofi, € 13,-

TROPIKALI

Queer festival Tropikali gaat dit jaar voor het eerst naar twee dagen. Verwacht een energieke kruisbestuiving van Berlijnse en Braziliaanse subculturen met dj’s die stijlen als hyperpop, reggaeton en techno zullen draaien, een echte muzikale meltingpot dus! Met o.a. dj’s Black Peppa, Adriana Lucid en Slimfit.

NDSM, 22 EN 23 JUNI

MOKUM RECORDS

ANNIVERSARY

De pioniers van de Nederlandse hardcore scene vieren met trots hun 30-jarig jubileum. Dit historische evenement belooft een onvergetelijke reis door de tijd, waar drie generaties van hardcore liefhebbers samenkomen om te vieren, te dansen en herinneringen te delen. De line-up is een reis door de geschiedenis van hardcore met onder anderen DJ Chosen Few, Dano, Tellurian, WickeXXX, en DJ Hidden aka Dysistor. za 08 juni 23:59, Melkweg, € 20,70

RYOJI IKEDA - ULTRATRONICS

(LIVE SET)

Japans meest toonaangevende elektronische componist en beeldend kunstenaar Ryoji Ikeda arrangeert op wiskundige wijze geluid, visuals en fysieke materialen tot meeslepende audiovisuele liveperformances, installaties en akoestische muziekstukken. Met albums als '+/-' (1996), 'Matrix' (2000), 'Dataplex' (2005) en 'Supercodex' (2013) creëerde Ikeda door vlijmscherpe technieken een nieuwe wereld binnen de minimal elektronische muziek. In december 2022 bracht hij 'Ultratronics' uit, zijn eerste album in de afgelopen tien jaar. zo 09 juni 19:00, Paradiso, € 23,-

Elke woensdag wordt er in de Westerkerk om 13.00 uur een lunchconcert verzorgd door Evan Bogerd en diverse gastorganisten. Een breek van de week met de mooiste muziek vanaf het monumentale Duyschot orgel. iedere wo om 13:00 vanaf 01 juni, Westerkerk Amsterdam, gratis

GLORIA REHM - UNSUK CHINS ALICE IN WONDERLAND

Voormalig chef-dirigent Markus Stenz sluit het matineeseizoen af met de de Nederlandse première van de opera 'Alice in Wonderland' van Unsuk Chin. Een hoogtepunt is het 'Advice from a Caterpillar', waarin een basklarinet spelende rups steeds weer tegen de blue notes van Gershwin en Stravinsky’s openingsmaten van de 'Sacre' aanschurkt. De titelrol wordt vertolkt door sopraan Gloria Rehm. za 01 juni 13:30, Het Concertgebouw Amsterdam, € 44,-

PYNARELLO - PATHÉTIQUE

Aan Tsjaikovski’s emotioneel geladen laatste symfonie kleeft het mysterie van zijn dood een week na de première. Deze geheimzinnige geschiedenis is het beginpunt voor een ontdekkingsreis door 'Symfonie Pathétique', met de grootste Pynarello-bezetting tot nu toe. Actrice Maartje van de Wetering draagt een tekst voor van alleskunner Thomas Beijer, die een eigenzinnige reflectie schreef op de vele vragen rondom de laatste levensjaren van Tsjaikovski. Julian Schneemann componeert speciaal voor Pynarello een nieuw werk, getiteld 'The Moving Staircase'. Deze rebellenclub, een next generation met de grootste talenten van dit moment, speelt zonder dirigent en vrijwel alles uit het hoofd.

zo 02 juni 20:15, Muziekgebouw aan 't IJ, € 12,50 t/m € 42,-

MARIETTA PETKOVA

In dit tweede concert van Petkova's tweeluik, vertelt ze haar levensverhaal in de vorm van een recital. Met muziek van componisten die een essentiële rol hebben gespeeld in verschillende fasen van haar ontwikkeling, zoals Chopin, Beethoven, Rachmaninov, Debussy. In samenspraak met Lex Bohlmeijer vertelt de van oorsprong Bulgaarse pianiste wat haar bewogen heeft en wat de kern is van haar levensvervullende passie.

zo 02 juni 15:15, De Waalse Kerk, € 35,-

LUCIE HORSCH & RACHEL PODGER

Pure klanken en een rijke verbeeldingskracht: zet Rachel Podger en Lucie Horsch samen op het podium en het zal daaraan niet

HOOFDSTADKOOR - DIDO EN AENEAS + THE FAIRY QUEEN Het Hoofdstadkoor brengt een concertante uitvoering van de opera 'Dido en Aeneas', en delen uit 'The Fairy Queen' van de Engelse componist Henry Purcell. In zowel 'The Fairy Queen' als 'Dido en Aeneas' heeft Henry Purcell alle facetten van de liefde belicht. zo 02 juni 15:00, Dominicuskerk, € 19,- t/m € 35,-

DE NATIONALE OPERAFIDELIO

Bevrijdingsopera, revolutionair kunststuk, lofzang op de liefdestrouw, utopisch drama. Beethovens enige opera 'Fidelio' is het allemaal. Talrijke kwalificaties en interpretaties omhullen het werk met mysterie, maar tonen vooral aan dat het een uniek stuk muziektheater is waarin de hoop op een rechtvaardige, vrije en humane toekomst tot uitdrukking komt. wo 05 juni t/m za 29 juni, diverse data en tijden, Nationale Opera & Ballet, € 28,- t/m € 196,-

KAWINA, DE GEHEIME TAAL MET MARLON ‘MRJETFLY’ FRANCIS E.A.

Bij Bijlmer Klassiek ontmoeten uiteenlopende muziekstijlen elkaar in een vrije dans met andere podiumkunsten.Vijfeditieswaarindansers, acteurs, schrijvers en musici van alle mogelijke stijlen, genres en achtergronden, samenwerken met ledenvanhetKoninklijkConcertgebouworkest. vr 07 juni 20:00, Bijlmer Parktheater, € 12,50 t/m € 15,-

IRINA LANKOVA - RACHMANINOFF, SKRJABIN EN CHOPIN De internationaal geprezen pianiste Irina Lankova brengt haar nieuwe programma: 'Een moment dat de eeuwigheid verlicht', een persoonlijke selectie van bijzonder inspirerende werken van Skrjabin, Rachmaninoff en Chopin. za 08 juni 20:15, Het Concertgebouw Amsterdam, € 35,-

HERREWEGHE & COLLEGIUM VOCALE GENT - HOHE MESSE Bachs meesterwerk de 'Hohe Messe' wordt uitgevoerd door Collegium Vocale Gent onder leiding van Philippe Herreweghe en met topsolisten als Alex Potter en Guy Cutting. zo 09 juni 15:00, Het Concertgebouw Amsterdam, € 46,50

AMSTERDAMSE BACHVERENIGING - MEMBRE JESU NOSTRI De Amsterdamse Bachvereniging onder leiding van Enrique LópezCortón en professionele solisten voeren 'Membre Jesu Nostri' van Buxtehude uit naast het motet 'Lobet den Herrn' van J.S. Bach en sonates voor viola da gamba van Johannes Schenk. zo 09 juni 15:15, Dominicuskerk, € 27,50

JUDITH VAN DONGEN

LEONEL PICCARDO

BORZOGALLERY

ultramarine l citramarine door Charlotte KeizersgrachtCaspers 321 t/m 29 juni

BorzoGallery presenteert nieuw werk van Charlotte Caspers, gecureerd door Colin Huizing, waarin de blauwe pigmenten ultramarine en citramarine een hoofdrol spelen. De werken vieren de natuurlijke schoonheid en het verlangen naar het onbekende.

ENARI GALLERY

Meet the Cantors door Sophie Vallance Cantor & Douglas Cantor Utrechtsestraat 44 BG t/m 22 juli

In hun derde samenwerking toont Meet the Cantors het veerkrachtige partnerschap van kunstenaars Sophie Vallance Cantor en Douglas Cantor. Hun verhaal viert creativiteit, overwinning, en wederzijdse steun.

UVA-ORKEST J.PZN SWEELINCKSTRAUSS, MOESORGSKI EN RACHMANINOFF Een meeslepende avond waarin het UvA-Orkest J.Pzn Sweelinck schittert met Strauss’ 'Don Juan', Moesorgski’s 'Liederen en dansen van de dood' met stersopraan Nataliia Shumska en Rachmaninoffs 'Symfonie no. 2'. Met als thema Wie ben ik? wordt het concept van identiteit op verschillende manieren belicht.

di 11 juni 20:15, De Duif, € 16,- t/m € 23,-

SOIRÉE DE NADEZDA

Nadezda heeft een uitzonderlijke musicus uitgenodigd, Thomas Dulfer, die fagot speelt. Thomas bewandelt graag nieuwe wegen in de muziek, en werkt veel samen met hedendaagse componisten. De musici voeren een programma uit dat geïnspireerd is door volksmuziek.

do 13 juni 20:00, Theater de Roode Bioscoop, € 20,-

I FILARMONICI DI ROMA - MELODIE EN VIRTUOSITEIT IN DE ITALIAANSE MUZIEK

Het gerenommeerde kamerorkest I Filarmonici di Roma, bestaande uit elf musici, heeft concerten gegeven onder leiding van dirigenten als Giulini en Sawallisch en met solisten als Milstein en Menuhin.Ookneemthetkamerorkest deel aan initiatieven van hoog humanitair belang, georganiseerd door onder meer Amnesty International en het Rode Kruis. vr 14 juni 20:00, Keizersgrachtkerk, gratis

USCANTORIJ - VOICES OF JOY

Met het vreugdevolle programma 'Voices of Joy' viert de Utrechtse Studenten Cantorij haar 60-jarig bestaan. Verwacht klassieke koormuziek met Tsjechische en Nederlandse werken over de pracht van de natuur.

vr 14 juni 20:15, Dominicuskerk, € 11,- t/m € 17,50

OOSTERPARK PICKNICK CONCERTEN - ELVIRE BOELEE EN DIMITAR DIMITROV

KLASSIEK

JOSILDA DA CONCEIÇÃO

GALLERY

Lacunae door Geraldo Dos Santos & Emre Özakat Pieter Aertszstraat 70 t/m 30 June

Galerie Josilda da Conceição presenteert Lacunae, een duo-solotentoonstelling met installaties en schilderijen van kunstenaars Geraldo Dos Santos en Emre Özakat, waarbij hauntology en transformatieve dimensies worden verkend.

NO MAN’S ART GALLERY & NO MAN’S ART GALLERY KIOSK dandelions milk door Afra Eisma Bos en Lommerweg 88-90 en Willem de Zwijgerlaan, 327 t/m 15 juli

No Man’s Art Gallery kondigt trots aan: dandelions milk, Afra Eisma's debuut solo expositie. In twee galerieruimtes viert het de magische gevoelens ingekapseld in geweven verhalen en keramische vaten.

Het prijswinnende duo Elvire Boelee en de Bulgaarse Dimitar Dimitrov spelen werken van Bach, Saint-Saëns, Gavrilin, Debussy en Gerschwin. Een zeer gevarieerd programma met o.a. delen uit Saint-Saëns' 'Carnaval des Animaux'.

zo 16 juni 12:30, Muziekkoepel Oosterpark, € 15,-

CLEAN PETE'S KLASSIEKE REVUE Tweelingzussen Loes en Renée Wijnhoven, beter bekend als Clean Pete, vieren in Clean Pete's Klassieke Revue hun liefde voor klassieke muziek. Samen met het Dudok Quartet, Remy van Kesteren, Ruben Hein, dans en koor worden grenzen van klassieke muziek opgezocht en opgerekt. wo 19 juni 20:15, Het Concertgebouw Amsterdam, € 19,-

LES DAMES VOCALES - HYMNES FROM EAST AND WEST

Gustav Holst raakte gefascineerd door de Hindoeïstische teksten van de Rig Veda en leerde Sanskriet om zich te kunnen verdiepen in de eigenheid ervan. Hij kwam met een aantal werken in een hoogst eigen sfeer waaronder de prachtige 4 hymnes voor vrouwenkoor en harp, uitgevoerd door het Amsterdams projectensemble voor vrouwenstemmen Les Dames Vocales onder leiding van Jeroen Spitteler. za 22 juni 20:15, De Waalse Kerk, € 15,-

LAWRENCE BROWNLEE EN KEVIN J. MILLER - RISING

Tenor Lawrence Brownlee en pianist Kevin J. Miller richten in dit liedrecital de schijnwerper op een tijd die gekenmerkt werd door toenemend zwart zelfbewustzijn. Met Rising brengen ze een belangrijk cultureel initiatief, waarin nieuw werk klinkt op teksten van grote zwarte schrijvers en dichters uit de Harlem Renaissance, de bloeiperiode van AfroAmerikaanse culturele uitingen tussen 1920 en de Tweede Wereldoorlog.

HET CONCERTGEBOUW AMSTERDAM, 15 JUNI

NATHALIA MILSTEIN

Sinds haar doorbraak na het winnen van de Dublin International Piano Competition in 2015 wordt Nathalia Milstein steevast geroemd om haar rondom gepolijste, karaktervolle spel. De Franse pianiste brengt een uitdagend programma dat leidt van Rameau via Fauré’s zelden gehoorde Thème et variations en Debussy’s Images naar Études-tableaux op. 39 van Rachmaninov.

MUZIEKGEBOUW AAN 'T IJ, 1 JUNI

OUDE MUZIEK ENSEMBLE AVENTURE

In een zeldzaam mooi vijfluik uit het hart van het Gruuthuse Manuscript (ca.1400) omsluiten drie Maria-liederen twee lamentaties. Hoop, verdriet, troost, aanvaarding en berusting klinken zo in de taal van de late middeleeuwen. Met zanger Christopher Kale, en Marco Magalhães,FumitakaSaito,ItaHijmans op blokfluit. zo 23 juni 15:15, De Engelse Kerk, € 10,-

MARYNKA EN JULIYA UNTILOVAAROMAPIANO

De voorstelling 'Aromapiano' is gebaseerd op de reflectieve pianocomposities van Marynka, die haar inspiratie haalt uit het Franse impressionisme en oosterse modale muziek. De unieke en intieme ervaring van Marynka's pianospel wordt aangevuld met de geuren gecreëerd door olfactory kunstenares Juliya Untilova. zo 23 juni 20:00, Keizersgrachtkerk, € 39,-

MAARTEN KONINGSBERGER & FRIENDS – AFSCHEIDSRECITAL Maarten Koningsberger neemt afscheid van de liedkunst. Dat doet hij met een keur aan muzikale vrienden met op het programma muziek van Byrd tot Barber en van

TWAN RANSIJN TRIO

Het Twan Ransijn trio, met Carel Posthumus op piano, Jaan Jaspers op basgitaar en Twan Ransijn op drums, is een onlangs opgericht combo bestaande uit jonge muzikanten met een enorme passie voor jazz. Speciaal voor dit optreden samengesteld, vertolken ze tijdens deze jazzavond op hun eigen manier hun repertoire, met de fijne sound van een pianotrio.

GEELVINCK PIANOLA MUSEUM, 7 JUNI

Schubert tot Duparc. ma 24 juni 20:15, Het Concertgebouw Amsterdam, € 38,-

DE AMSTERDAM SALON #8: HET GRANDIOSE ENESCU OCTET

Violiste Rosanne Philippens speelt met haar vrienden het 'Octet' van Enescu. De Amsterdam Salon is een concertserie van Rosanne Philippens en vindt om de maand plaats.

zo 30 juni 17:00, Doopsgezinde Singelkerk, € 10,- t/m € 25,-

TONEEL & THEATER

GEORGE EN ERAN PRODUCTIES & CLUB CLASSIQUE - LEVEN Een ontroerende en meeslepende voorstelling die raakt en inspireert. In dit aangrijpende verhaal, waar woorden tekortschieten, speelt Club Classique muziek van Schubert tot Brahms, Piazzolla en Glass. zo 02 juni 15:00, Meervaart Theater, € 15,-

MAXINE PALIT DE JONGH / LIKEMINDS / THEATER BELLEVUE - ROOF

In aanloop naar de jaarlijkse herdenking en viering tijdens Keti Koti op 1 juli is de lunchtheatervoorstelling 'Roof' te zien, een magisch realistische voorstelling

SHERVIN LAINEZ

over de vragen rondom koloniale roofkunst in Nederland.

04 t/m 30 juni, diverse data en tijden, Theater Bellevue, € 12,50 t/m € 21,50

PRANAY PAWLICKI - DIT BEN IK

In een theater van karton zet Pranay Pawlicki zijn leven op het toneel. Welke spoken uit het verleden achtervolgen hem naar dit toneel? Met een mengeling van verhalen, stand-up en poppentheater behandelt 'Dit Ben Ik' thema's als identiteit, homoseksualiteit en kunstenaarschap. Engels gesproken.

wo 05 juni 20:00, Theater Bellevue, € 12,50 t/m € 18,50

LISA BERENDSE - SPOREN VAN

GELUK

Aan de hand van dagelijkse treinervaringen vertelt Lisa een hilarisch én tegelijkertijd ontroerend verhaal over een uit de hand gelopen one night stand. Met teksten van Max C. Roijé en livemuziek van Hilmar Leujes.

05 juni t/m 09 juni, diverse data en tijden, Scala | foodbar en theater, € 12,-

RIKKERT VAN HUISSTEDE X BIJLMER PARKTHEATERBOYS WON'T BE BOYS

'Boys Won’t Be Boys' is een maatschappelijke en theatrale beweging op het gebied van mannenemancipatie. Persoonlijke verhalen van kleur over mannelijkheid en identiteit uit Zuidoost staan centraal. Een vrolijke aanklacht en ode aan het begrip man.

wo 05 juni 20:00, Bijlmer Parktheater, € 12,50 t/m € 15,-

BSDWCORP. - I, BETWEEN BALDWIN AND THE WORLD

Devoorstelling'I,BetweenBaldwin and the World' neemt het publiek mee op een verkennende reis, door de diepe wateren van identiteit, vrijheid en transformatie. Het multidisciplinaire performancestuk brengt een eerbetoon aan Baldwin, wiens tijdloze woorden ook vandaag nog nagalmen. Het vermengt Baldwins verhalen met de persoonlijke strijd van zelfacceptatie.

vr 07 juni 20:00, Nationale Opera & Ballet, € 14,50 t/m € 17,-

MATAKUBI - E KOS EY TA ÑAÑA

Valt het je ook op dat mensen vaak bepaalde functies uitoefenen zonder de juiste kennis, ervaring en talent hiervoor te hebben? Denk aan een life coach die zijn zaken thuis zelf niet op orde heeft. Een psycholoog die tijdens het werk in tranen uitbarst en een tissue aan jou als klant vraagt. Herkenbaar? Al deze feiten zijn samengebracht in een hilarisch (Papiaments) toneel- stuk: 'E kos ey ta Ñaña' ('Dat is een makkie').

za 08 juni 19:30, Meervaart Theater, € 27,-

TIAGO RODRIGUES - DANS LA MESURE DE L'IMPOSSIBLE

'Zo ver dat het onmogelijk is', zo ver gaan de verhalen van de humanitaire hulpverleners van het Rode Kruis waar regisseur Tiago Rodrigues mee in gesprek ging om zijn voorstelling te maken. Zo ver zijn ook de hulpverleners bereid te gaan om een verschil te maken. Rodrigues staat bekend om zijn oprechte, eenvoudige, poëtische manier van vertellen. Vier acteurs spreken het publiek direct aan. In het Frans, Engels en Portugees (met ondertiteling) vertellen ze persoonlijke verhalen over ervaringen op locatie. Door hun emoties, twijfels en afwegingen tekent zich de scherpe tweedeling af tussen hun missie en berusting en tussen hun veilige leven thuis en de diepe ellende in de onmogelijke wereld

waarin ze werken. Een ontstellend humane voorstelling die laveert tussen twee werelden, tussen leven en overleven, tussen het mogelijke en het onmogelijke.

09 t/m 11 juni 20:30, Internationaal Theater Amsterdam, € 28,-

TG TIEFSCHNEE - PULVER

Pulver was ooit een bloeiende stad, nu wonen er nog maar twee mensen. Elke week stopt de trein op het verlaten station. In de tussentijd houden ze zich bezig met de grote vraag: weggaan of blijven? Ze vullen de tijd met het zingen van liedjes. Tot er op een niet-treindag iemand uit de woestijn verschijnt. Hij is komen lopen. Deze lonesome cowboy zorgt ervoor dat het leven van de Pulverianen voorgoed verandert.

12 t/m 13 juni 20:00, Theater Bellevue, € 12,50 t/m € 18,50

THEATER OOSTPOOL - HET

ACHTSTE LEVEN (VOOR BRILKA)

'Het Achtste Leven (voor Brilka)' is een grootse en epische muziektheatervoorstelling naar de roman van Nino Haratischwili. Een hartverscheurend en tegelijk troostrijk drama verteld vanuit het perspectief van vrouwen uit verschillende generaties, waarbij het publiek meegenomen wordt op een emotionele, visuele en muzikale reis door de twintigste eeuw. Met live gezongen en gespeelde muziek: van Kaukasische en Slavische folkloristische liederen tot popnummers uit latere decennia.

do 13 juni 18:30, Schouwburg Amstelveen, € 30,-

DOOD PAARD - A FAMILY

BUSINESS - BYE BYE DADDY

Magne van den Berg schreef een pijnlijke en vervreemdende tekst over drie kinderen van een schatrijke vader die op sterven ligt. Van warme familiebanden is geen sprake, conflicten laaien op en is er tijd voor bekentenissen en gekonkel. Woorden worden wapens waarmee de kinderen strijden. Een emotioneel geladen doch ook zeer komische familiegeschiedenis, want juist daar waar diepe treurigheid heerst valt er veel te lachen. za 15 juni 20:30, Meervaart Theater, € 12,50

BONTEHOND / DOX -

DE ZIJLIJN (10+)

De voetbalkantine is het territorium van de man. Dat is altijd al zo geweest. Een wereld vol geschreeuw, gejuich en testosteron. Maar maak je borst maar nat, want hier komen de vrouwen. Deze voorstelling speelt op locatie in de voetbalkantine van sv Diemen. Sportlaan 13, 1111 PX Diemen. za 15 juni 16:00, zo 16 juni 12:00, Theater De Krakeling, € 12,DE EFTELING MUSICAL (4+)

De sprookjesbosbewoners Klein Duimpje, Heks, Wolf, Roodkapje, Assepoester, Draak en vele andere reizen af naar het theater. Klein Duimpje is het helemaal zat is: hij wil niet meer klein zijn, maar groot! ‘Maar hoe wordt iemand groot?’, vraagt Klein Duimpje zich af. Daar heeft Heks wel een sluw plannetje voor. Zing en dans mee met deze vrolijke en interactieve familiemusical en ontdek hoe het is om groot of klein te zijn. zo 16 juni 13:30 en 16:00, DeLaMar, € 19,50

WUNDERBAUM - ALFA

In 'Alfa' komt een groep Europese Alfa Romeo-liefhebbers samen om in clubverband hun passie voor het Italiaanse automerk te delen. Ze praten over het clubblad, de invulling van de evenementenkalender en de jaarlijkse buitenlandrit. Er

THEATER

IZALINE CALISTER, JONG JOC, WIJKTALENTORKESTEN BIJLMER & NIEUW WEST - AKONO - FAMILIECONCERT

Een podium vol jonge muzikanten brengt tijdens het Jazz & Vrijheid festival een muzikaal verhaal voor de hele familie, met geluiden van over de hele wereld. Zangeres en verteller Izaline Calister neemt het publiek mee in het leven van Akono: een tot slaaf gemaakte jongen op een Curaçaose plantage. Weg van thuis met alle geuren en kleuren die hij kent. Aan de hand van zijn verhaal leren we over moed, vrijheid en de kracht van liefde en hoop. DELAMAR, 30 JUNI

ANDREA BOZIC & JULIA WILLMS / TILT

In Within Cells Interlinked spelen de performers verschillende versies van zichzelf in diverse realiteiten; een tijdreizende bruidegom op een gebombardeerde bruiloft, een peuter die van gender verandert en op batterijen werkt, en droom-analisten die ingrijpen in nachtelijke mijmeringen van burgers in een poging toekomstige gebeurtenissen te beïnvloeden. Verschillende werelden in een labyrint van fysieke, virtuele en denkbeeldige ruimtes.  FRASCATI, 4 & 5 JUNI

wordt gezongen, gegeten en een Alfa-quiz gedaan. Boven het gezellige weekend hangen echter de donkere wolken van de energietransitie.

20 t/m 22 juni 20:30, Internationaal Theater Amsterdam, € 23,-

CHRISTIANE JATAHY - HAMLET

In Christiane Jatahy’s eigenzinnige interpretatie van Shakespeares klassieker wordt Hamlet, na vier eeuwen het toonbeeld van mannelijke melancholie te zijn geweest, wakker als een volwassen vrouw die haar verleden recht wil zetten. In deze voorstelling is de voertaal Frans en Portugees en is voorzien van boventitels.

21 t/m 23 juni diverse tijden, Internationaal Theater Amsterdam, € 33,-

THE GODOT / ENDGAME GANGVENUS IN FUR

Een actrice en regisseur ontmoeten elkaar voor een auditie, maar de machtsverhouding wordt omgekeerd en de actrice neemt de leiding over de regisseur. Engelstalig. za 22 juni 15:30 en 20:15, Badhuistheater, € 14,04 t/m € 17,17

VEENFABRIEK - KOKEN MET

AMBA (6+)

Amba is jarig en trakteert haar klas vol trots op een Surinaamse lekkernij. Ze draagt een speciale

de maan.

27 t/m 29 juni 20:30, Frascati, € 14,-

HOLLAND FESTIVALTHE SECOND WOMAN

In 'The Second Woman' herhaalt Georgina Verbaan één scène 100 keer gedurende een periode van 24 uur. Tegenover haar staan 100 verschillende mannelijke deelnemers uit de lokale gemeenschap. In elke scène ontmoeten de twee spelers elkaar voor het eerst op het podium.

28 t/m 29 juni diverse tijden, Internationaal Theater Amsterdam, € 40,-

LUIS A. LARA MALVACÍAS, IVO BOL EN JORIS VAN PERLOLANDSCAPE 3 OEOEE

RENÉE CORALIE VAN BEEK - HOSSEINI

Wat doe je als je geliefde uitgeprocedeerd is? Hosseini is een aangrijpend autobiografische portret van Renée Coralie van Beek en toont de achterkant van het Nederlandse asielbeleid. Parallel aan de verliefdheid loopt Ayoub’s asielprocedure. Een procedure die abrupt eindigt in de illegaliteit. Het is een verhaal over de voortdurende angst om elkaar kwijt te raken. Over hoe hoop te houden in een uitzichtloze situatie.

BELLEVUE, 14 EN 15 JUNI

koto voor haar verjaardag. Vroeger durfde ze dat niet. Totdat oma haar alles leerde over de Surinaamse cultuur en hoe Nederland en Suriname onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. zo 23 juni 15:00, Bijlmer Parktheater, € 9,-

SITES OF MEMORY - FREE TO BE FREE

Free to be Free is de nieuwste locatievoorstelling van Sites of Memory. Door middel van dans, theater, poëzie en muziek komen verhalen tot leven over vrijheid en verzet. Het publiek wordt meegenomen op een theatrale route, beginnend bij de Waalse Kerk en eindigend bij het Bushuis (UvA).

iedere di,wo,do,vr,za diverse tijden vanaf 25 juni, De Waalse Kerk, € 12,50 t/m € 22,50

MARJOLIJN VAN HEEMSTRA

I.S.M. DE CORRESPONDENTMAANKOORTS

Nu mijnbouwbedrijven de bodemschatten op de maan hebben ontdekt, blijkt dat we weinig hebben geleerd van ons koloniale verleden. In de voorstelling 'Maankoorts' verbindt Marjolijn van Heemstra de mijnbouw van de vroegere kolonisten in Suriname met een toekomstige vorm van mijnbouw: niet op aarde, maar op

Met een transdisciplinaire compositie voor 30 radio’s, muzikale robots, beweging, planten, licht en video onderzoeken choreograaf en multidisciplinaire kunstenaar Luis A. Lara Malvacías en componist Ivo Bol de ‘kracht’ die inherent is aan de aanwezigheid van nietmenselijke of meer dan menselijke wezens in performatieve situaties, en om het geheugen te activeren. za 29 juni 20:30, Plein Theater, € 4,50 t/m € 17,50

DANS

PANAMA PICTURES - THE MAN WHO FELL FROM THE SKY Dynamisch, ongepolijst en bij vlagen spectaculair, maar tegelijkertijd kwetsbaar en intiem. Panama Pictures maakt voorstellingen op het snijvlak van dans en circus. In 'The Man who fell from the sky' worden dans, lucht- en vloeracrobatiek vervlochten met livemuziek, tot een indringende en poëtische beeldenreeks.

za 01 juni 20:15, Meervaart Theater, € 15,-

SANNE CLIFFORD + WORDBITESLAYERS OF LIGHT

Wat zou jij op tafel willen leggen? Wat zou je op willen pakken? Wat pel je af? Wat hou je bij je? Daarover gaan de spelers met het publiek in gesprek. Niet alleen met woorden maar in een pakkende mix van dans, livemuziek, beats en soundscapes.

za 01 juni 20:30, zo 02 juni 16:00, CC Amstel, € 16,50 t/m € 18,50

TRIPLE BILL: ALEX & BISOGNA MORIRE & SPINE

Een spannende avond met drie dansvoorstellingen waaronder 'Spine': van de omgeving naar het lichaam, van het lichaam naar het individu, van het individu naar de Ander, van Giacomo Raffo. za 01 juni 20:30, Plein Theater, € 4,50 t/m € 17,50

ASTRID BOONS / KORZO - KHÔRA

In 'Khôra' filosofeert Astrid Boons over een postmenselijke wereld en de maatschappelijke ontbinding die we doormaken. In Khôra, haar meest ambitieuze productie tot dusver, omarmen vijf performers verschillende mogelijkheden van belichaming en zoeken ze naar manieren om zich weer te gronden in onze menselijkheid.

MÉÉR VOORSTELLINGEN, CONCERTEN EN EXPOSITIES? iamsterdam.nl/agenda

di 04 juni 20:30, Theater Bellevue, € 12,50 t/m € 20,50

RADIO DANSPALEIS

(LIVE) - HET ZONNEHUIS

Alle ouderen vitaal en inclusief met dansen en muziek. Zo luidt de missie van Het Danspaleis. Met dit tankstation van levensvreugde wordt eenzaamheid aangepakt. Het programma van Radio Danspaleis komt tot leven door verhalen en muziek van de bewoners die de geschiedenis van de stad Amsterdam meedragen. Van zingende tante Sjaan uit Noord, tot Mustafa uit West. do 13 juni 13:30, Het Zonnehuis, gratis

CHERONEY PELUPESSYKETURUNAN

Hetmultidisciplinaireprogramma 'Keturunan' betuigt aan het perspectief van nakomelingen van voorouders die een veelbewogen reis hebben doormaakt met betrekking tot hun relatie met Nederland. Voor de Molukkers en Indonesiërs zijn hun voorouders van groot belang, en worden zij beschouwd als invloedrijk in de vorming van de huidige identiteit, zowel in culturele betekenis als in afkomst. Het eren van de voorouders wordt beschouwd als de verbinding met het verleden. In 'Keturunan' wordt deze geschiedenis meegenomen, en wordt er een brug geslagen naar de huidige, jongere generaties.

za 15 juni 20:30, Podium Mozaïek, € 18,-

FLAVIA PINHEIROTHE UNBORN

'The Unborn' beweegt zich tussen ritueel en choreografie en is gebaseerd op degenen die nooit geboren zullen worden en degenen die na de geboorte zijn gestorven. Het publiek wordt in 'The Unborn' meegevoerd naar een mysterieus rijk van betovering, een tussenwereld. Een afwezige aanwezigheid wordt opgeroepen en verontrustende geesten tarten in het duister al zwevend met salto’s de zwaartekracht.

21 t/m 22 juni 20:30, Frascati, € 20,-

GASTON CORE - THE VERY LAST NORTHERN WHITE RHINO

In de hele wereld zijn er nog maar twee noordelijke witte neushoorns over en The New York Times schreef over hen. Choreograaf Gaston Core vertaalt dit verhaal van de allerlaatste witte neushoorns naar een hypnotiserende dans, een mix van urban dance met sterke Afrikaanse invloeden, voor één man.

21 t/m 23 juni 19:00, Frascati, € 21,BITTER SWEET DANCE / LIAT WAYSBORT - MY LIFE IN EXCEL Een dansvoorstelling en performance lecture ineen dat op melancholische, krachtige en licht absurde wijze de emotionele en fysieke realiteit achter kille data ontleedt.

vr 21 juni 20:30, Plein Theater, € 4,50 t/m € 17,50

TRAJAL HARRELL / SCHAUSPIELHAUS ZÜRICH

DANCE - THE ROMEO

Met 'The Romeo' verbeeldt choreograaf Trajal Harrell één dans geïnspireerd op een wereld zoals die had kunnen zijn, voor alle mensen, ongeacht achtergrond, gender, karakter of stemming en van welke generatie dan ook. Voor zijn ontroerende, verfijnde en sensuele dansstijl laat Harrell zich door veel verschillende stromingen beïnvloeden, van hedendaagse dans, vogue, Japanse butoh en oud-Grieks theater tot performancekunst.

25 t/m 27 juni 20:30, Internationaal Theater Amsterdam, € 22,CABARET

STAND-UP COMEDY SHOW (NL)

De top van de Nederlandse comedians.

elke vr, za 20:30 Comedy Café € 18,50

IMPROV COMEDY SHOWS

Boom Chicago zet grappige, slimme comedy shows (EN) neer in haar theater aan de Rozengracht. elke wo t/m vr 20:30, za 20:00, zo 19:00 Boom Chicago, diverse prijzen

COMEDYTRAIN

Comedytrain is een verrassingspakket: Je weet nooit van tevoren wie er precies komen spelen, behalve dan dat het een exquise selectie uit het Comedytrain collectief betreft.

elke wo, do, vrij & za 20:30 Toomler € 13,50

DAVID VAN ROSMALEN - ALS IK

JOU WAS

David vraagt zich af of de mens wel een vrije wil heeft. Aangezien je zelf geen invloed hebt op de factoren die bepalen wie je bent (van ei-/zaadcellen tot genen). Een show vol zinvolle onzin die je aan het denken zet. za 01 juni 19:00, 20:00 en 21:00, Scala | foodbar en theater, € 11,-

JULIUS ZUIJDENDORPTERUG NAAR DE TOEKOMST

Ondanks dat Julius het liefst voetballer was geweest in de jaren ’80 is hij met zijn verfrissend humoristische perspectieven op alledaagse zaken, goed op weg zijn plek binnen het cabaretlandschap te claimen.

12 t/m 16 juni diverse tijden, Scala | foodbar en theater, € 12,-

VINCENT BIJLO - LAAT DAT

NOU MAAR AAN MIJ OVER

In ‘Laat Dat Nou Maar Aan Mij Over’ neemt Bijlo de zienden bij de hand. De show wordt een ear-opener, een voorstelling waarin je zult horen dat de wereld zonder licht niet zwaar is, dat echte verlichting binnenverlichting is en dat je veel lichter kunt leven als je niet bang bent voor het donker en als je durft te varen op het kompas van je innerlijke goede humeur. za 01 juni 20:00, Theater Bellevue, € 12,50 t/m € 22,50

CHRIS DISTEFANO - CHRISSY

THE ALLY

MÉÉR VOORSTELLINGEN, CONCERTEN EN EXPOSITIES?

iamsterdam.nl/agenda

DANS

JEFTA TANATE, CHARLES PAS, CHERONEY PELUPESSY, LAURA

DAELEMANS - VIER X VIER (14+)

In Vier x Vier gaan choreografen Jefta Tanate, Charles Pas, Cheroney Pelupessy en Laura Daelemans terug naar de essentie van dans. Met het lichaam als verbeeldingskracht en los van het gebaande pad, brengen de vier choreografen vier korte performances. Persoonlijk, energiek en vol op de creativiteit. Solo, duet en trio, hiphop, modern en mime: alles komt voorbij.

BELLEVUE, 5 EN 6 JUNI

EDWARD SCISSORHANDS

Na Matthew Bourne’s Sleeping Beauty, keert de Britse choreograaf terug met Edward Scissorhands. Een wereldwijd geliefd dansspektakel gebaseerd op de iconische film van Tim Burton. Op de spookachtige muziek van Danny Elfman en Terry Davies, keren Bourne en zijn gezelschap New Adventures terug naar Burtons geestige, bitterzoete verhaal van een jongen die alleen achterblijft in een vreemde, nieuwe wereld.

CARRÉ, 1 & 2 JUNI

een van de populairste komieken in zijn geboorteland India. Hij verwierf wereldwijde bekendheid met de YouTube-serie 'Pretentious Movie Reviews'. Zijn stand-upspecial 'Keep it Real' wordt algemeen beschouwd als een van de beste in de geschiedenis van de Indiase stand-up. Engelstalig. zo 09 juni 20:15, Meervaart Theater, € 34,50

Nadat hij tot ‘grappigste persoon op MTV’ werd uitgeroepen vanwege zijn optredens in de Guy Code/Girl Code-serie, kreeg Chris Distefano al snel succes. Zo speelde hij de hoofdrol in de tv-serie Benders, was hij co-host van de Netflix-spelshow Ultimate Beastmaster en had hij zelfs zijn eigen CBS-sitcom. 'Chrissy the ally' is een Engelstalige voorstelling. zo 02 juni 20:00, DeLaMar, € 39,50

KANAN GILL - WHAT IS THIS?

Kanan Gill, winnaar van de Punch

Line Bangalore Competition, is

ROB URGERT EN JOEP VAN DEUDEKOM - DE VERBINDERS! Met hun hyperinteractieve en hilarische 11-stappenplan kneden Rob en Joep elke zaal vol individuen samen tot één hechte massa. Een warme groep vrienden. Stap uit je comfortzone en laat je meenemen in deze achtbaan van vrolijke emoties. Je bent slechts 11 stappen verwijderd van een nieuw leven. di 11 juni 20:00, Griffioen, € 13,-

LENETTE VAN DONGEN - DAT

DOET ZE ANDERS NOOIT Geen bucketlist, maar een fukkitlist. Durft ze iets niet? Dan moet ze het juist doen! In 'Dat doet ze anders nooit' geeft Lenette aan de hand van haar kenmerkende zelfspot een hilarisch verslag van haar zoektocht. Rauwer en eerlijker dan dit wordt het niet. Want wie niets meer te verliezen heeft, is eindelijk vrij. 12 t/m 13 juni 20:30, DeLaMar, € 17,50

dehaage en cabaretier Kees van Amstel, helpen elke man weer een ware superman te worden. Een avond vol tips, tricks en humor voor mannen. vr 14 juni 20:30, Schouwburg Amstelveen, € 20,50

TINEKE SCHOUTEN - DE SCHOUTEN SCHOENEN AAN

Tineke Schouten trekt de stoute schoenen aan en gooit haar show eens over een andere boeg! Ze verstopt zich niet alleen achter een kostuum, maar laat ook meer van haarzelf zien en de dingen die haarbezighouden.Kortom:Tineke op haar best. 14 t/m 15 juni 20:00, DeLaMar, € 22,50

DENG BOY - TWEE KEER ZO OUD

Deng Boy is terug met een nieuwe show! In ‘Twee keer zo oud’ vertellen Ronny en Eric over hoe zij het ouder worden in een jonger wordende maatschappij ervaren. En één ding is zeker, ook jullie worden ouder. Dus het is niet één, maar twee keer zo oud! vr 14 juni 20:30, Meervaart Theater, € 15,-

ANA PI - THE DIVINE CYPHER

Wat gebeurt er als je Haïtiaanse vodou, experimentele film en urban dansstijlen combineert? De Afro-Braziliaanse choreograaf, danser en beeldend kunstenaar Ana Pi gaat de dialoog aan met de 20e-eeuwse avant-garde filmmaker Maya Deren en haar mentor Katherine Dunham, en verweeft het sacrale en het alledaagse, traditie met heden, en collectieve met individuele herinneringen.

FRASCATI, 18 & 19 JUNI

SELMA VISSCHER - IK KIJK

LIEVER

Selma won het Groninger Studenten Cabaret Festival en was finalist bij het Amsterdams Kleinkunst Festival en Cameretten. Ze brengt gelaagde grappen en poëtische liedjes over de drang van kijken en bekeken worden.

12 t/m t/m 29 juni, diverse data en tijden, Scala | foodbar en theater, € 12,-

RANDY FELTFACEFIRST BANANA

Stap in een wereld waar de bananen het begin van het einde inluidden, zo'n 10.000 jaar geleden. Volgens Randy Feltface was dit namelijk het begin van een onverbiddelijke neerwaartse spiraal van de mensheid. Zijn antwoord? Een splinternieuwe comedyvoorstelling, gepresenteerd door een comedian met een gezicht van vilt. do 13 juni 20:00, Koninklijk Theater Carré, € 32,05

JOCHEM UYTDEHAAGE, KEES VAN AMSTEL E.A. - DE VAKIDIOTEN MAKEN DE MAN

De voorstelling 'Vakidioten maken de man' is een avond vol tips, tricks en humor. Vier vakkundige kerels, waaronder de succesvolle tailleur Rick Moorman, olympisch schaatskampioen Jochem Uyt-

JORN VAN DAM EN SANNE WALLIS DE VRIES

Een dubbelprogramma met Jorn van Dam en Sanne Wallis de Vries. Jorn is een jongen die overal samenzweringen ziet en niet houdt van boorden aan zijn sweaters en interpunctie. Betreed de wereld van bruisende stand-up comedy met de onnavolgbare Sanne Wallis de Vries. Van alledaagse situaties tot politieke satire, Sanne's terugkeer naar het thuishonk Toomler moet gevierd worden. zo 16 juni 20:30, Toomler, € 18,20

VAN DAM & VAN HOUTSPANDEPANIEK

De voorstelling die niemand zag: 'Pandepaniek' van De Verleiders werd in oktober 2020 stilgelegd vanwege de coronamaatregelen. Na slechts drie try-outs.... Hoogste tijd voor een tweede kans voor deze covidcomedy, maar dan door twee comedywappies van het eerste uur: George van Houts en Steye van Dam.  18 t/m 19 juni 20:00, Theater Bellevue, € 12,50 t/m € 22,50

JANDINO ASPORAATTHERAPIE

'Ligt het nou aan mij of wordt de wereld met de dag gekker...? Misschien hebben wij allemaal therapie nodig. Maar de vraag is dan, welke therapie moet je kiezen? Er is tegenwoordig voor alles therapie. Misschien moeten wij gewoon beginnen met lachtherapie, want het maakt niet uit door welke uitdagingen jij op dit moment gaat, lachen is altijd het beste medicijn,' aldus Jandino. di 18 juni 20:00, Griffioen, € 18,-

SIEGFRIED & JOY - LAS VEGAS IN AMSTERDAM

Ze slaan in als een meteoriet. Hun talent is niet van deze wereld. Miljoenen volgers hebben ze, op TikTok en Instagram. Siegfried & Joy. Uit Berlijn. De nieuwe meesters der magie. Zelfbenoemde supersterren. Meesters in zelfspot. Die naar hartenlustillusterecollega’sparodieren. Zijn het clowns? Zijn het illusionisten? Ze zijn alles tegelijk! 20 t/m 22 juni diverse tijden, De Kleine Komedie, € 13,25 t/m € 25,-

JIM DEDDES - DE JOARDY

SHOW

Jim Deddes brengt het Joardyuniversum tot leven in het theater met bekende personages als Harco en Brian Rompoe, zwaar ongefilterd privémateriaal van

DANIEL NICOLAEVSKY MARIA

Jim, comedyworkshops van Oscar Aerts en nog veel meer…

wo 26 juni 20:00, DeLaMar, € 19,50

HET COMEDYHUIS - STAND-UP

COMEDY: LACHEN OVER LATER Het ultieme anti-agingmiddel?

Comedy! Frank Buytendijk, Dagmara Wilschut,Tom Montfrooy en Tim Kroezen laten het publiek lachen over de ups en downs van het ouder worden. Want we kunnen er maar beter de humor van inzien, toch? Lachen over later wordt georganiseerd door Het Comedyhuis. Eén van de oudste stand-up comedy gezelschappen van Nederland.

do 27 juni 19:00, De Studio (Marineterrein Amsterdam - gebouw 027A), € 15,-

FESTIVALS

FIBER FESTIVAL 2024

Een festival vol cutting-edge audiovisuele kunst, design, creatieve codering en elektronische muziek met dit jaar als thema ‘Outer/Body’. 01 t/m 02 juni 10:00, Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond, diverse prijzen

SOPHIE STRAAT'S PROTESTFEST 2

Na het succes van de eerste editie van Sophie Straat's Protestfest in 2023 keert de Amsterdamse volkszangeres in 2024 terug naar Paradiso voor Protestfest II. De opbrengst van het festival, wat plaatsvindt in alle zalen van Paradiso, wordt volledig gedoneerd aan Palestina. Protestfest II omvat niet alleen haar eigen optreden, maar ook bijdragen van verschillende gastsprekers en -artiesten.

vr 07 juni 18:30, Paradiso, € 22,50

HOLLAND FESTIVAL – DAG VAN DE COMPONIST

De Dag van de Componist opent met o.a. een gloednieuwe compositie van Anne-Maartje Lemereis, Componist des Vaderlands, én het kersverse stadslied van Yannis Kyriakides.HetwerkvanKyriakides wordt uitgevoerd door trombonist Sebastiaan Kemner van Asko|Schönberg en de componistperformers Aurélie Lierman en Claudio Jacomucci.

za 15 juni 08:30, Amsterdam Centraal Station IJ-Boulevard, gratis

OPERA IN HET PARK: FIDELIO –LUDWIG VAN BEETHOVEN

Traditiegetrouw wordt er tijdens het Holland Festival een opera op groot scherm in de openlucht vertoond. Dit jaar is dat 'Fidelio' van Ludwig van Beethoven geregisseerd door Andriy Zholdak. Met dirigent Andrés Orozco-Estrada en De Nationale Opera. zo 16 juni 19:30, Park Frankendael, gratis

TICKET TO THE TROPICS FESTIVAL: OMAR SOULEYMAN, KO SHIN MOON, PRECIOUS BLOOM, DJ NOBODY KNOWS

Op vrijdag 21 juni vindt het eerste Ticket to the Tropics festival plaats in Paradiso. Ticket to the Tropics staat voor dansmuziek uit alle werelddelen, oud en nieuw, van highlife tot dabke, van samba tot cumbia en van kaseko tot kuduro. Niemand minder dan het Syrische techno-meets-dabke icoon, Omar Souleyman, siert als headliner het affiche van de eerste editie van het festival.

vr 21 juni 19:45, Paradiso, € 23,-

DIVERS

KUNSTROUTE BINNENSTEBUI-

TEN - SCHAAMTE

De kunstroute loopt vanuit WG Kunst over het WG terrein naar Mentrum. Ruim 50 vitrinekastjes met kunst zijn de hele zomer te

bezichtigen. Behalve een aantal kunstkastjes voor cliënten van Mentrum zijn ook 5 kunstkastjes voor buurtbewoners gereserveerd. 31 mei t/m 1 september, 24/7 te bezoeken, gratis

FLAMENCO GALA - TWEEDE

EDITIE

Een avondvullend programma met flamenco dans- en zangtalent uit Nederland, vol passievolle flamencochoreografieën van aanstormende en reeds bewezen flamencotalenten van 7 tot 70 jaar. Begeleid door de beste flamencomuzikanten in het land, waaronder Arturo Ramon.

zo 09 juni 18:00, Podium Mozaïek, € 14,- t/m € 17,50

DRIES VERHOEVEN - ALLES

MOET WEG

Is stelen en plunderen de toekomst? In zijn nieuwste 'levende installatie' onderzoekt Dries Verhoeven winkeldiefstal. De laatkapitalistische mens probeert te overleven in een systeem dat haar glans heeft verloren, zonder zicht ondertussen op een alternatief. Alles moet weg, maar ten gunste van wat?

07 t/m 16 juni diverse data en tijden, Nieuw Dakota, € 11,-

CINEMA LITERAIR: THE POSEIDON ADVENTURE

Cinema Literair sluit het eerste deel van dit seizoen af met de spetterende rampenfilm 'The Poseidon Adventure'. Het verhaal is gebaseerd op Paul Gallico’s bestseller. 'The Poseidon Adventure' wordt gezien als de moeder van alle rampenfilms, hét grote voorbeeld voor bijvoorbeeld 'Titanic'. di 18 juni 19:30, Openbare Bibliotheek Amsterdam, € 3,50 t/m € 10,-

THE MAKER MARKET

The Maker Market is een markt gewijd aan (Amsterdamse) makers, ontwerpers en merken. Hier ontdek je de nieuwste en mooiste lokaal geproduceerde en ontworpen producten en bijbehorende verhalen.

29 t/m 30 juni 11:00, De Hallen Amsterdam, gratis

HET GROTE SPEEL, RUIL EN RECYCLE FESTIVAL

Motherhood organiseert weer een ruilfestijn. Uitgespeeld speelgoed en kinderkleding die een tweede leven verdienen krijgen hier een tweede leven door te ruilen. De hele dag door vinden er creatieve workshops plaats waar je samen kan recyclen, repareren en upcyclen.

15 t/m 16 juni 11:00, De Hallen, 22 juni BuikslotermeerpleinModestraat, gratis

VERHALEN UIT DE MODESTRAAT

Stadspodium Noord organiseert samen met Modestraat en Mezrab Storytelling School een reeks gezellige verhalenavonden. Hier hoor je de kleurrijke verhalen van de verschillende mensen die wekelijks in broedplaats Modestraat komen, het bruisend middelpunt van het Buiklotermeerplein. do 27 juni 19:00, Modestraat, gratis

MUSEA

ALLARD PIERSON

Museum over 10.000 jaar cultuurgeschiedenis.

Oude Turfmarkt 127, tel. 525 25 56 www.allardpierson.nl

AMSTERDAM MUSEUM

De geschiedenis van Amsterdam vanaf de middeleeuwen.

Amsterdam Museum aan de Amstel mét een volledig nieuw aanbod aan tentoonstellingen, publieksprogram-

FOR ALL NON-DUTCH SPEAKERS WHO LOVE THEATRE, COMEDY, SPOKEN WORD OR PERFORMING ARTS, AMSTERDAM IS PACKED WITH OPTIONS! THIS IS OUR SELECTION OF THE BEST LANGUAGE-NO-PROBLEM SHOWS IN AMSTERDAM THIS MONTH.

1. HOLLAND FESTIVAL

Amsterdam’s annual performing arts festival sees venues across the city play host to a diverse performance program centred around migration, identity, and inequality. Catch Christiane Jatahy’s Hamlet: In the Folds of Time, a contemporary reimagining of Shakespeare’s psychological tragedy.

6-29 JUNE | HOLLANDFESTIVAL.NL

2. FIDELIO

Fidelio, Beethoven’s only opera, takes to the National Opera and Ballet stage. This tale of liberation, revolution and love is inspired by true events during the French Revolution, performed by the Royal Concertgebouw Orchestra and led by esteemed ColombianAustrian conductor Andrés Orozco-Estrada.

5-29 JUNE | OPERABALLET.NL

3. BITE OF AMSTERDAM

This outdoor food festival for refined culinary bites will offer pop-up restaurants by some of the best in Amsterdam’s gastronomic scene. Expect tastings from big names like Café Caron, Helling 7 and Baut, alongside a program of culinary workshops and masterclasses.

31 MAY-2 JUNE | BITEOFAMSTERDAM.COM

4. ART WEEK AMSTERDAM Amsterdam Art Week will see the city filled to the brim with contemporary art shown across 65 venues. Art galleries, museums and project spaces will be home to exhibitions spotlighting the best of local and international art.

29 MAY-2 JUNE | AMSTERDAMART.COM

5. CARMEN AND ANDREA CHENIER

Schouwburg Amstelveen will screen live performances by the Royal Opera & Ballet House London this June. Witness Damiano Michieletto’s acclaimed production of Carmen and David McVicar’s stunning Andrea Chenier on screen.

2 & 23 JUNE | SCHOUWBURGAMSTELVEEN.NL

6. BREATHE

A dance performance set to the stirring sounds of the Matangi Quartet, Breathe explores the liberating force of breathing. Kalpanarts, the dance company behind this, is known for its hybrid choreography, incorporating urban and traditional Indian dance into a captivating performance.

7-8 JUNE | THEATERBELLEVUE.NL

7. SLAY & STAY

Hosted by the Social Hub Amsterdam, Slay & Stay is an unmissable new concept that combines dinner with drag performance. Enjoy a three-course meal during the entertainment, featuring a drag star lineup of seasoned talents and amateur drag queens.

8 JUNE | THESOCIALHUB.CO

8. SIEGFRIED & JOY Berlin-based duo Siegfried & Joy take over De Kleine Komedie with their explosive comedic show, Las Vegas in Amsterdam. With millions of followers on TikTok and Instagram, Siegfried & Joy’s distinctive mix of magic and comedy has taken the world by storm.

20-22 JUNE | DEKLEINEKOMEDIE.NL

9. THE MAN WHO FELL FROM THE SKY

An exciting convergence of dance and circus performance, Panama Pictures presents The Man who fell from the sky at the Meervaart Theatre. This interpretative show investigates the limits of mankind’s rational power through dance and explores what happens when we plunge into chaos.

1 JUNE | MEERVAART.NL

10. CAT COHEN

A comedian, writer, and performer with a popular Netflix Special under her belt, Cat Cohen is a rising star in comedy. Witness her unique blend of humour and poetry at her latest show on the Boom Chicago stage.

26 JUNE | BOOMCHICAGO.NL

juni 2024 KRANT

ma’s en kinderactiviteiten.

Panorama Amsterdam

NAAM: Marijn Veen

SPORT: Hockey

LEEFTIJD: 27 jaar

Marijn Veen is een hockeyster bij AH&BC en bij de Oranje Dames. In 2017 maakte zij de overstap naar Amsterdam en in 2018 maakte zij haar debuut in het Nederlands team.

Marijn hoopt om bij de Hockey Pro League in juni, net als in 2019 & 2023, weer kampioen te worden op het toernooi. Aangezien ze bij de Olympische Spelen in Tokio moest afhaken vanwege een blessure, is haar ambitie nog groter om deze zomer in Parijs te gaan voor een gouden medaille. TOPSPORT AMSTERDAM

‘Mijn ambitie is een gouden medaille in Parijs’

20 T/M 23 JUNI 2024

GOLF: KLM OPEN THE INTERNATIONAL, AMSTERDAM ENTREE: €40 (AFHANKELIJK VAN SPEELDAG)

22 T/M 30 JUNI (27 T/M 30 JUNI IN WAGENER)

HOCKEY: FIH PRO LEAGUE

WAGENER STADION, AMSTERDAMSE BOS

ENTREE: VANAF €15

22 & 23 JUNI 2024

SCHAKEN: OPEN

& WK ANTISCHAAK DE POORT, KATTENBURGERSTRAAT 150

ENTREE: GRATIS

In Panorama Amsterdam wordt de stad in al haar facetten getoond. Van de oudste plattegrond van de stad (uit 1538!) tot de straatkunst van Kamp Seedorf en van 17e-eeuwse

schuttersstukken tot Natasja Kensmils hedendaagse schilderijen over de regentessen uit die tijd.

doorlopend

Collecting the City is een tentoonstellingsserie waarin het Amsterdam Museum samen met verschillende gemeenschappen en organisaties de levendige stad Amsterdam ‘verzamelt’ en presenteert. Iedere editie bestaat uit een aantal kleinere presentaties die samen één tentoonstelling vormen.

Museum om de Hoek

Collecting the City #4

Kazerne Reigersbos

Collecting the City #4

Ongekend Zeedijk

Collecting the City #4

t/m 5 januari 2025

Het Amsterdam van Piet van Eeghen

Hoe een koopman de stad heeft veranderd.

t/m 30 juni

Manahahtáanung of Nieuw Amsterdam?

Het Inheemse verhaal achter New York

t/m 10 november

Amstel 51, tel. 523 18 22 www.amsterdammuseum.nl

AMSTERDAM PIPE MUSEUM

Overzicht van de rookcultuur.

Prinsengracht 488, tel. 421 17 79 www.pipemuseum.nl

BEZOEKERSCENTRUM

AMSTERDAMSE BOS

Bezoekerscentrum van het grootste stadsbos van Nederland. Bosbaanweg 5, tel. 545 61 00 www.amsterdamsebos.nl

ANNE FRANK HUIS

De onderduikplaats waar Anne Frank haar dagboek schreef tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Prinsengracht 267, tel. 556 71 05 www.annefrank.org

DE APPEL ARTS CENTRE

Kunstencentrum

De Appel gehost door Tempel, een cultureel centrum in de Amsterdamse Diamantbuurt.

Ehsan Fardjaniya & Raul Balai - Edgelanders: Amsterdam on Trial / Part III: The Witnesses t/m 4 juni

Tolstraat 160 tel. 625 56 51, www.deappel.nl

ARCAM

Architectuurcentrum Amsterdam is hét centrum voor architectuur, stedenbouw en landschapsontwerp in Amsterdam. Tentoonstelling Amsterdamse Architectuurprijs 2024 t/m 30 juni

Talk of the Town: Nationaal Slavernijmuseum

t/m 30 juni

Urban Sky Lab – Ontwerpen voor drones in de stad t/m 30 juni

Modelstad Haven-Stad

Multimediale maquette over de grootste stadsuitbreiding van Nederland.

t/m 31 december 2028

Tijdlijn Amsterdam 2000-2030 t/m 1 januari 2030

Prins Hendrikkade 600, tel. 620 48 78 www.arcam.nl

ARTIS

De oudste dierentuin van Nederland met olifanten, pinguïns, giraffen, zeeleeuwen, apen, duizenden vlinders in het vlinderpaviljoen en nog veel meer.

Aardbewoners Festival

CABARET

BUGRA GEDIK & JORN VAN DAM & YUNUS AKTAS

Een triple optreden met Bugra Gedik, een stadsjongen die zijn mond niet kan houden, rauw en introspectief met een filosofisch randje, met Jorn van Dam, een jongen die overal samenzweringen ziet en niet houdt van boorden aan zijn sweaters en interpunctie, en met Yunus Aktas. Yunus laat het publiek met zijn verbluffende observaties anders naar de wereld kijken, tot niets meer normaal lijkt. Volledig in een stijl die alleen Yunus kan. Ze spelen allemaal 30 minuten. TOOMLER, 3 JUNI

AAF BRANDT CORSTIUS & LIES VISSCHEDIJK

Ze zijn vriendinnen voor het leven en hadden al een podcast, maar nog nooit stonden ze met elkaar op een podium. Lies en Aaf helpen je het voorjaar door met een hartverwarmende theatervoorstelling. Een avond gezelligheid is een een avond vol verhalen, bespiegelingen, natuurlijk een quiz, muziek en misschien zelfs wel wat zang en dans. Dompel je onder in een avond met Lies en Aaf. DE KLEINE KOMEDIE, 13 & 14 JUNI

Tijdens dit festival is er, voor jong én oud, van alles te doen om weer in verbinding te komen met natuur en te ervaren hoe alles wat leeft met elkaar verbonden is.

15 t/m 23 juni

Het Groote Museum

Alles is met elkaar verbonden In het museum ervaart de toeschouwer de verbinding tussen alles wat leeft: mens, dier, plant en microbe. Een persoonlijke expeditie, kriskras door het museum. Met animaties, De installaties, kunstwerken, films en verhalen.

ARTIS-Micropia

De laborant vertelt in ARTIS-Micropia dagelijks om 13.00 en om 16.00 uur

Plantage Kerklaan 38, tel. 0900278 47 96, www.artis.nl

APPIE BAANTJER MUSEUM

In de kelder van café Heffer, vlakbij de plek waar Baantjer jarenlang werkte als rechercheur.

Oudebrugsteeg 7, tel. 428 44 88 www.heffer.nl

DE BAZEL

Vijzelstraat 32, tel. 723 0560 www.debazelamsterdam.com

BIJZONDERE COLLECTIES

UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM Cultureel erfgoed tentoonstellingen in historische panden. De afzonderlijke tentoonstellings-

VAN EESTEREN MUSEUM Museum over de stedenbouwkundige Van Eesteren en de Westelijke Tuinsteden.

In, rond en vanuit het paviljoen biedt het museum een vol en gevarieerd programma met tentoonstellingen, wandelingen, fietstochten, bezoeken aan de museumwoning, Van Eesteren gesprekken, presentaties, lezingen, workshops en nog veel meer. Vrouwen van het AUP.

De tentoonstelling Vrouwen van het A.U.P. belicht het werk van vier vrouwelijke architecten die allen voor de Gemeente Amsterdam afdeling Dienst Publieke Werken hebben gewerkt en een bijdrage hebben geleverd aan het Algemeen Uitbreidingsplan in Amsterdam van 1935, ook wel het A.U.P genoemd. t/m 9 juni

Amsterdamse Architectuurnacht Een initiatief van drie Amsterdamse architectuurcentra, ARCAM, het Van Eesteren Museum en Museum Het Schip, en verbonden aan de nationale Dag van de Architectuur. Het overkoepelend landelijke thema is dit jaar 'Ruimte maken, ruimte laten', het adagium van de Amsterdamse architect Herman Hertzberger (1932).

JEANNINE LA ROSEGENOEG?!

Jeannine La Rose is bekend van musicalrollen in onder andere The Color Purple, Tina de Musical en The Bodyguard, maar speelt zichzelf in de première van deze grappige en ontroerende cabaretvoorstelling. Jeannine kent als geen ander het gevoel van anders zijn. Genoeg?! is een zoektocht naar de juiste balans in het gevoel van anders zijn. Cabaret met een brok in de keel en een gevoel van herkenning. DELAMAR, 9 JUNI

programma’s van de Bijzondere

Collecties en het Allard Pierson zijn samengevoegd tot een gezamenlijk programma.

Oude Turfmarkt 129, tel. 525 73 00 www.bijzonderecollecties.uva.nl

COBRA MUSEUM

De CoBrA-beweging was een van de belangrijkste kunstbewegingen in de 20ste eeuw. Het Cobra Museum toont steeds in wisselende tentoonstellingen haar CoBrA-collectie. Natuurlijk Amstelveen t/m 16 juni

Amstelveen Triënnale 2024 t/m 7 juli

Pierre Verger – The One That I Am Not t/m 6 oktober

Diana Blok – I challenge you to love me t/m 6 oktober

Open depot t/m 31 december

Sandbergplein 1, Amstelveen, tel. 547 50 50 www.cobra-museum.nl

DIAMANTMUSEUM

Een reisverhaal. Een reis die 200 km onder de aardkorst begint en eindigt in de ring aan uw vinger. Paulus Potterstraat 8, tel. 30 55 300 www.diamantmuseumamsterdam.nl

14 juni

Noordzijde 31, tel: 447 1857 www.vaneesterenmuseum.nl

EYE FILMMUSEUM

Dagelijks voorstellingen. Informatie- en documentatiecentrum.

Albert Serra - Liberté

De eerste tentoonstelling in Nederland van de Catalaanse film- en theaterregisseur Albert Serra. Speciaal voor deze tentoonstelling wordt de gehele expositieruimte omgevormd tot een immersieve set vol nachtelijke, heimelijke ontmoetingen, waarin theater, film en tentoonstelling samenkomen. t/m 29 september

IJpromenade 1, tel. 589 14 00 www.eyefilm.nl

FABRIQUE DES LUMIERES

In Fabrique des Lumières wordt kunst tot leven gewekt: het werk van de grootste artiesten uit de geschiedenis, gegoten in een digitale ode van beeld en geluid. Daarbij wordt gebruik gemaakt van state-of-the-art technologie die volledig tot z’n recht komt in de grote ruimtes van de Westergasfabriek in Amsterdam. Van Vermeer tot Van GoghHollandse Meesters

In deze immersieve expositie komen meer dan 325 schilderijen van zo’n 50 verschillende schilders voorbij. Mondriaan - Een overdaad aan kleur Infinite Horizons - Hedendaagse Creatie

Infinite Horizons is een artistieke reis langs uitzichten die alle regels van het perspectief lijken te tarten. Pazzanistraat 37, tel. 247 9500 www.fabrique-lumieres.com

FASHION FOR GOOD MUSEUM

Een uniek en interactief museum over duurzame mode in innovaties. What Goes Around Comes Around Een selectie van opkomend talent bestaande uit Nederlandse modestudenten en opkomende ontwerpers is gevraagd om te reageren op de vraag: 'Hoe zou de toekomst van de mode eruit kunnen zien?'

t/m 5 juni

Rokin 102, tel. 0261 9680 www.fashionforgood.com

FOAM AMSTERDAM

Centrum voor fotografie, ontmoetingsplek voor fotografen en discussieplatform.

Photography Through the Lens of AI vanaf 31 mei Foam 3h: Jakob Ganslmeier en Ana Zibelnik - GIGA

In een drietal videos werpt het kunstenaarsduo Jakob Ganslmeier en Ana Zibelnik een blik op de hedendaagse ontwikkelingen en gevaren van radicalisering in de online omgeving en via sociale media.

t/m 9 juni

Janette Beckman - Rebels

De tentoonstelling 'Rebels' is het eerste grootschalige retrospectief van iconisch punk- en hiphopfotograaf Janette Beckman. Gedurende de afgelopen 40 jaar heeft ze underground-bewegingen gedocumenteerd, van de opkomst van de punk- en hiphopscene tot bewegingen als Black Lives Matter. De tentoonstelling werpt licht op thema's als sociale rechtvaardigheid, politiek activisme en jeugdcultuur.

t/m 8 september Keizersgracht 609, tel. 551 65 00 www.foam.org

VAN GOGH MUSEUM

De grootste collectie werken van Vincent van Gogh ter wereld. Landschappen van het gevoel Ontdek ruim veertig dromerige landschappen uit de prentencollectie. t/m 23 juni

Matthew Wong | Vincent van Gogh Het werk van de Chinees-Canadese kunstenaar Matthew Wong (19842019) is dynamisch, kleurrijk en expressief. Van de vele kunstenaars door wie hij zich liet inspireren was Vincent van Gogh een van de belangrijkste.

t/m 1 september Paulus Potterstraat 7, tel. 570 52 00 www.vangoghmuseum.nl

HET GRACHTENMUSEUM

17e-eeuws grachtenpand met de geschiedenis van de grachtengordel én de kunst van de Gouden Eeuw. Chad in Amsterdam De Jury van de Tim Killiam Prijs heeft Chad Bilyeu geselecteerd als winnaar van de tweede editie van de prijs. t/m 30 juni

De Amsterdamse grachten De Amsterdamse grachten vormen het hart van de stad en hebben een complexe en interessante geschiedenis. In deze tentoonstelling wordt dit verhaal op een avontuurlijke wijze verteld.

Herengracht 386, tel. 421 16 56 www.grachten.museum

H'ART MUSEUM

Tijdelijk afwisselende tentoonstellingen in samenwerking met internationale partners. Express your freedom - Wat betekent vrijheid voor jou?

t/m 24 augustus in Outsider Art Galerie, Neerlandiaplein 7 Amstel 51, tel. 530 87 55, www.hartmuseum.nl

HET HEM

Drie keer per jaar brengt Het HEM een nieuw Chapter dat het verhaal van een gastcurator vertelt, en je meeneemt in de wereld van de creatieve makers en denkers van nu.

Het HEM gaat renoveren. Heropening in najaar 2024

Warmperserij 1, 1505 RL Zaandam tel. 075 710 0073, www.hethem.nl

HOLLANDSCHE

SCHOUWBURG

Ooit een theater, nu een monument met een tentoonstelling, ter nagedachtenis aan de duizenden joden die in de WOII vanuit dit gebouw werden gedeporteerd naar de concentratiekampen.

Plantage Middenlaan 24, tel. 531 03 40, hollandscheschouwburg.nl

DE HORTUS

Een van de oudste (1682) botanische tuinen. Klimaatles in de hortus

Waarom hebben cactussen stekels? Welke boom groeit hoger dan de Big Ben? En waarom zien planten er

KATTENKABINET

Honthorststraat 20, tel. 370 19 97 www.mocomuseum.com

Expositie van kunstwerken met als onderwerp ‘de kat’. Herengracht 497, tel. 626 53 78 www.kattenkabinet.nl

LUTHER MUSEUM

ANA NAVAS - A VEIL AS A GLAZE

MOLEN VAN SLOTEN

Herbouwde werkende poldermolen uit 1847.

Ana Navas presenteert een serie glaswerken die technisch verwant zijn aan brandschilderen. De kleuren en vormen zijn ontleend aan details uit kleding en objecten uit vrouwenportretten. In de presentatie staat de veil (sluier) symbool voor de complexiteit van onze waarneming. Zoals een sluier zowel verhult als onthult, toont Navas' werk dat onze blik op de wereld altijd beïnvloed wordt door onze persoonlijke geschiedenis, tijd en omgeving.

OUDE KERK, T/M 25 AUGUSTUS

Het pand uit 1772 is gebouwd als het Evangelisch-Luthers Diaconie

Oude Mannen- en Vrouwenhuis. Het speelde een grote rol bij de opvang van armen, ouderen en wezen. Welkom in Nederland?

De tentoonstelling toont de geschiedenis van de Salzburgse vluchtelingen en vertelt waarom zij moesten vluchten, over hun barre reis door Europa en hoe ze werden ontvangen in Nederland. Wat leert deze geschiedenis ons over het nu? t/m 2 juni

Nieuwe Keizersgracht 570, tel. 2142112 www.luthermuseum.nl

MUSEUM WERF ‘T KROMHOUT

Presentatie ‘Rembrandt op Zolder’ een audiovisuele presentatie over zijn leven. Maquette ‘Amsterdam en het water’, waarop het landschap anno 1630 wordt weergegeven. Akersluis 10, 020-6690412 www.molenvansloten.nl

MULTATULI MUSEUM

Boeken van en over Multatuli. Zijn bureau, bibliotheek en sterfbed. Korsjespoortsteeg 20, tel. 638 19 38 www.multatuli-museum.nl

MUSEUM JAN

Lisa Konno - The Porcelain Body Voor deze eerste museale solo maakt modeontwerper en kunstenaar Lisa Konno (1992) nieuw werk waarin ze Japans porselein combineert met textiel.

t/m 16 juni

Tjalf Sparnaay - The Bigger Picture

Het museum toont historie van Nederlands Industrieel Erfgoed. Hoogte Kadijk 147, tel. 627 67 77 www.kromhoutmuseum.nl

MUSEUM VAN LOON

Grachtenhuis uit de 17e eeuw met familieportretten, stijlkamers en Franse tuin. Home and the world

PHOTOGRAPHY THROUGH THE LENS OF AI

AI heeft een grote impact op de wereld van de fotografie en de manier waarop we beelden maken en bekijken. In deze tentoonstelling wordt verkend hoe de recente ontwikkelingen op het gebied van AI onze relatie met beelden, onszelf en onze perceptie van de werkelijkheid beïnvloeden. Dit project bestaat uit de groepstentoonstelling Missing Mirror en de solotentoonstelling AI Attacks van Paolo Cirio. FOAM, VANAF 31 MEI

eigenlijk uit zoals ze eruitzien…?

Deze en vele andere vragen worden behandeld in onze gloednieuwe videoreeks. t/m 27 juni

Plantage Middenlaan 2 A, tel. 625 90 21, www.dehortus.nl

HORTUS BOTANICUS

In 1967 opgezet ten behoeve van onderwijs en onderzoek.

Van der Boechorststraat 8, tel. 598 93 90, www.vu.nl

HUIS MARSEILLE

Eigentijdse en historische fotografie in 17e-eeuws pand.

Deborah Turbeville - Photocollage t/m 16 juni

Lisa Oppenheim - Spolia t/m 16 juni

Awoiska van der Molen - The Humanness of Our Lonely Selves vanaf 22 juni

Jeff Cowen - Provence Works

Deze expositie toont het werk dat Cowen de afgelopen jaren in de Zuid-Franse Provence heeft gemaakt. Gefascineerd door het scherpe licht en de overweldigende natuur heeft hij hierin zijn gevoel voor deze regio weten te vangen. vanaf 22 juni

Keizersgracht 401, tel. 531 89 89 www.huismarseille.nl

ERIK KLEIN WOLTERINKDÉJÁ VU

De tentoonstelling Déjà vu belicht het werk van fotograaf Erik Klein Wolterink. Hij brengt de veranderende stad in beeld door een plek op een archieffoto opnieuw vast te leggen. Klein Wolterinks project toont de ontwikkeling van de stad, maar ook de rijke geschiedenis van de stadsfotografie. De tentoonstelling laat de bezoeker voortaan met een andere blik door de stad bewegen en brengt het archief tot leven. STADSARCHIEF, T/M 29 SEPTEMBER

INTERNATIONAAL INSTITUUT

VOOR SOCIALE GESCHIEDENIS

Een van de grootste documentatieen onderzoekscentra ter wereld op het terrein van sociale geschiedenis en geschiedenis van de arbeidersbeweging.

Cruquiusweg 31, tel. 668 58 66 www.iisg.nl

JOODS MUSEUM

Objecten en kunstvoorwerpen die een relatie hebben met religie, cultuur en geschiedenis van de joden in Amsterdam.

Vergeet je naam Vergeet je naam is een presentatie van vijf animaties. Overlevenden vertellen daarin de verhalen van toen zij als kinderen zaten ondergedoken tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hun geïllustreerde verhalen zijn te zien in het Kunstkabinet. t/m 7 juli

Eden en de Gulden Regel

Zet een VR-bril op en maak een magische reis met Eden om de betekenis van de Gulden Regel te ontdekken. Eden en de Gulden Regel is gemaakt door VR-kunstenaar en verhalenverteller Abner Preis. Kinderboekenschrijfster Bibi Dumon Tak schreef mee aan de teksten. t/m 31 december

Nieuwe Amstelstraat 1, tel. 531 03 10 www.jhm.nl

De wereld waarin we leven wordt bepaalt door grenzen en door waar we ons thuis voelen. In deze tentoonstelling wordt door hedendaagse kunstenaars onderzocht waar die grenzen vandaan komen, wordt de invloed van nationalisme en kolonialisme onder de loep genomen en worden er alternatieven gepresenteerd. t/m 7 juli

Keizersgracht 672, tel. 624 52 55 www.museumvanloon.nl

MADAME TUSSAUDS

Museum met wassenbeelden. Dam 20, tel. 522 10 10 www.madametussauds.nl

MAX EUWE CENTRUM

Permanente tentoonstelling over de schaakgeschiedenis, mogelijkheid om te schaken (computer) en schaakbibliotheek.

Max Euweplein 30 A-1, tel. 625 70 17www.maxeuwe.nl

MICROPIA

De onzichtbare wereld Ontdek het onzichtbare leven. De microwereld - Het machtigste leven op aarde

De microwereld is misschien onzichtbaar en raadselachtig, ze is ook onmisbaar. Microben zijn essentieel op aarde en in ons lichaam. Microalgen in de oceaan produceren de helft van alle zuurstof in onze atmosfeer. doorlopende tentoonstelling Artisplein, Plantage Kerklaan 38-40, tel. 0900-278 47 96, www.micropia.nl

MOCO Museum voor moderne kunst. Robbie Williams - Pride and SelfPrejudice t/m 8 juli Modern Masters Met hun wereldwijde impact hebben Moco Modern Masters hun weg gevonden naar woningen en musea over de hele wereld, waarbij ze ons collectief bewustzijn vormgeven. Hun namen, kunst en ideeën zijn diep verweven in het weefsel van ons dagelijks leven. Andy Warhol, JeanMichel Basquiat, Keith Haring, Yayoi Kusama, allen iconen. Contemporary Masters Hedendaagse kunstenaars die hun stempel drukken voor een blijvend inspirerende erfenis. the New FuTure Een unieke digitale kunsttentoonstelling gebaseerd op blockchaintechnologie.

Met de jubileumtentoonstelling The Bigger Picture viert Museum JAN in Amstelveen de 70ste verjaardag van beeldend kunstenaar Tjalf Sparnaay. t/m 16 juni

Lonneke van der Palen

In de foto's van Lonneke van der Palen (1985) zijn alledaagse objecten de hoofdrolspelers: van een bestekhouder, een onrijpe paprika en een wasknijper tot een fles zonnebrandcrème of lichaamsdelen in close-up. vanaf 21 juni

Anton Heyboer - Levenskunstenaar Het is dit jaar 100 jaar geleden dat de veelzijdige kunstenaar Anton Heyboer (1924-2005) werd geboren. Dit wordt gevierd met een presentatie met onder andere niet eerder getoonde fotocollages waarin het leven van Heyboer met zijn vrouwen centraal staat. vanaf 21 juni

Dorpsstraat 50, Amstelveen, tel. 641 57 54 www.museumjan.nl

MUSEUMHAVEN

Restauratie, behoud, onderhoud van historische binnenvaartschepen. Oosterdok 12 www.museumhavenamsterdam.nl

MUSEUMTRAMLIJN

Tramdienst met historisch materieel. Rit van ong. 7 km en ong. 30 min. van Haarlemmermeerstation naar Bovenkerk (zie dienstregeling). Amstelveenseweg 264 www.museumtramlijn.org

MUSEUM

HET REMBRANDTHUIS

Het huis van Rembrandt met een collectie prenten en schilderijen. Rembrandt & de wereld

In de tentoonstelling maakt de bezoeker een reis langs meer dan veertig etsen van Rembrandt uit de collectie van Museum Rembrandthuis, etsen waar steeds iets nietNederlands te zien is. vanaf 15 juni Jodenbreestraat 4, tel. 520 04 00 www.rembrandthuis.nl

PAOLO CIRIO

AAD HOOGENDOORN

MUSEUM HET SCHIP

Amsterdamse School Museum Het Schip toont de schoonheid van de Amsterdamse School in volle glorie. Michel de Klerk, inspirator van de Amsterdamse School

Honderd jaar na het overlijden van de wereldberoemde architect viert de tentoonstelling zijn talent en zijn enorme, nog altijd voortdurende invloed. De tentoonstelling besteedt aandacht aan zijn rijke oeuvre, inspiratiebronnen en leven in het Amsterdamse bohemien- en kunstenaarsmilieu van de jaren twintig.

t/m 1 september

Oostzaanstraat 45, tel. 686 85 95 www.hetschip.nl

LOCATIE DE DAGERAAD

In het volkswoningbouw-complex De Dageraad is het tweede museum van Museum Het Schip gevestigd. Baksteenexpressie

Een nieuwe tentoonstelling met een hoofdrol voor de baksteen. t/m 17 november

Burgemeester Tellegenstraat 128, tel. 686 85 95, www.hetschip.nl

NATIONAAL

HOLOCAUST MUSEUM

Plek waar menselijke moed en onbaatzuchtigheid tot uiting kwamen.

Beroofd

De tentoonstelling 'Beroofd', te zien in het Nationaal Holocaustmuseum en Joods Museum, toont acht persoonlijke verhalen van Joden die door het naziregime hun bezit verloren.

In 'Beroofd' ziet de bezoeker kunst en kindertekeningen, foto’s, Joodse rituele voorwerpen en boeken. Egodocumenten en interviews brengen het onderliggende verhaal aan het licht: de pijn die tot op de dag van vandaag doorwerkt bij de slachtoffers en hun nabestaanden. t/m 27 oktober Plantage Middenlaan 27, tel. 531 03 10, www.jhm.nl

NEMO SCIENCE MUSEUM

Centrum vol wetenschap en technologie.

Living Looonger

Over ouder worden, jong blijven en sterfelijk zijn. Living Looonger belicht een aantal belangrijke vragen rondom ouder worden. t/m 5 januari 2025 Waterrijk (Onderdeel van de verdieping Technium)

In deze tentoonstelling zuiver je water tot drinkwater, bescherm je Nederland tegen overstromingen en bouw je zelf een stuwdam om stroom op te wekken. Oosterdok 2, tel. 531 32 33 www.nemosciencemuseum.nl

DE NIEUWE KERK

De op een na oudste kerk van Amsterdam (1414) met 16e- en 17e-eeuws orgel. World Press Photo 2023 t/m 14 juli Dam 1, tel. 638 69 09 www.nieuwekerk.nl

MUSEUM

AMSTERDAM NOORD

Over de geschiedenis van Noord.

De kracht van Noord ben jij

Deze tentoonstelling toont op een inspirerende manier hoe enkele succesvolle maatschappelijke initiatieven in Noord samenwerken met de gemeente. t/m 4 oktober Zamenhofstraat 28 A www.museumamsterdamnoord.

MUSEUM ONS’ LIEVE

HEER OP SOLDER

Amsterdams koopmanshuis met 17e-eeuwse schuilkerk.

Bezoekers gaan er op ontdekkingstocht in een zeldzaam goed bewaard grachtenhuis uit de 17e eeuw.

Der Kuss muss

De Duitse kunstenaar Volker März is schilder, fotograaf en dichter maar zijn lievelingsmateriaal is klei.

Daarvan maakt hij kleurrijke mensfiguren die een gemeenschap vormen. De figuren worstelen met vraagstukken rondom identiteit en vrijheid. t/m 15 september

O.Z. Voorburgwal 38-40, tel. 624 66 04, www.opsolder.nl

NXT MUSEUM

Museum voor nieuwe mediakunst

Marco Brambilla t/m 2 juni

Random International

De tentoonstelling toont nieuw voltooide werken en andere die nog nooit eerder in Europa zijn vertoond en volgt het creatieve proces van de kunstenaars, van 2006 tot vandaag. t/m 30 juni Asterweg 22 www.nxtmuseum.com

OUDE KERK

Hedendaagse kunst en cultuur in het oudste gebouw van de stad. Onder de grafzerken bevindt zich het graf van Saskia van Uylenburgh, de eerste echtgenote van Rembrandt. Ana Navas – A veil as a glaze Kunstenaar Ana Navas presenteert in drie zijuimtes van de Oude Kerk een serie glaswerken. t/m 25 augustus

Oudekerksplein 23, tel. 625 82 84 www.oudekerk.nl

KONINKLIJK PALEIS / OPEN

Midden in de hoofdstad staat het Koninklijk Paleis Amsterdam, het officiële ontvangstpaleis van Koning Willem-Alexander. Het Paleis speelt een grote rol tijdens staatsbezoeken en andere koninklijke ontvangsten zoals de jaarlijkse nieuwjaarsreceptie, diners en prijsuitreikingen. Daarnaast is het zoveel mogelijk opengesteld voor bezoekers. Dam, tel. 522 61 61 www.paleisamsterdam.nl

PIANOLA MUSEUM

Collectie pianola’s, elektrisch aangedreven reproductievleugels en 20.000 muziekrollen. Westerstraat 106, tel. 627 96 24 www.pianola.nl

RIJKSMUSEUM

Overzicht van de Nederlandse kunst en geschiedenis met dagelijks rond- leidingen, workshops of cursussen. Lee Ufan

Voor de elfde editie van de jaarlijkse beeldententoonstelling heeft het Rijksmuseum de Koreaanse kunstenaar Lee Ufan uitgenodigd.

t/m 27 oktober

Frans Hals - Zijn tijd ver vooruit Uitzonderlijk vernieuwend, vermakelijk en vol lef: Frans Hals was een van de meest bepalende schilders van de 17de eeuw. Zijn eigenzinnige, losse schilderstijl werd zo invloedrijk dat je bijna zou vergeten dat hij hier de grondlegger van was. Ontdek de streken van Frans Hals in een unieke tentoonstelling met zo’n vijftig werken uit (inter)nationale topcollecties.

t/m 9 juni

Express Yourself Ontdek de jeugdcultuur door de lens van Gerard Wessel en André Bogaerts.

t/m 9 juni

Onder/Goed Onderkleding in het Rijksmuseum tot 8 december Museumstraat 1, tel. 0900-07 45 www.rijksmuseum.nl

HET SCHEEPVAARTMUSEUM

Het museum laat zien hoe de zee de Nederlandse cultuur heeft bepaald. Ontdek 500 jaar maritieme geschiedenis. Van Gouden Eeuw, het leven aan boord tot virtuele zeereis en de replica van het VOC-schip ‘Amsterdam’.

Food for Thought Een vogelvlucht door de wereld van ons voedsel door de lens van fotograaf en filmmaker Kadir van Lohuizen.

t/m 9 juni

Solo op Zee

In Solo op Zee staat de reis om de wereld van solozeiler Herman Jansen centraal. Met een poëtische videoinstallatie van Jansens dia’s, films en audiofragmenten gemaakt door Robert Fox en enkele onderdelen van zijn persoonlijke uitrusting wordt de bezoeker meegenomen op deze reis.

t/m medio 2024

Redders op Zee: 200 jaar KNRM

In de fotografietentoonstelling

Redders op Zee: 200 jaar Koninklijke

Nederlandse Redding Maatschappij staat werk van de fotografen Jeroen Hofman en Robin de Puy centraal. tot 7 oktober

Kevin Osepa - Atlantisch Venster

In een serie van Atlantische Vensters reflecteren verschillende kunstenaars op de maritieme geschiedenis van dit gebied en de doorwerking van het koloniale verleden. In dit Venster reflecteert beeldend kunstenaar

Kevin Osepa op het fenomeen ‘beursalen’: jongeren uit Curaçao die in Nederland met een beurs gaan studeren en zelden terugkeren. Kattenburgerplein 1, tel. 523 22 22 www.hetscheepvaartmuseum.nl

STADSARCHIEF AMSTERDAM

‘s Werelds grootste stadsarchief. Achter de schermen: Amsterdams

theater in de zeventiende en achttiende eeuw

Schatkamerpresentatie met werken van o.a. Rembrandt, Reinier Vinkeles en Simon Fokke. t/m 26 mei

Déjà vu. Ontdek de veranderende stad door de lens van Erik Klein Wolterink t/m 29 september

Vijzelstraat 32, tel. 251 15 11 www.amsterdam.nl/stadsarchief

STEDELIJK MUSEUM

Moderne en hedendaagse kunst en vormgeving. Marina Abramović

Ruim 60 sleutelwerken tonen de ontwikkeling van het indrukwekkende oeuvre van de pionier van de performancekunst in de afgelopen vijftig jaar.

t/m 14 juli

Wilhelm Sasnal

Deze tentoonstelling van Wilhelm Sasnal (1972, Tarnów, Polen) is geïnspireerd door zijn nieuwe project: de verfilming van de roman

The Assistant (1908) van de Zwitserse schrijver Robert Walser.

t/m 1 september

Ana Lupas — On this Side of the River

Elbe

Het eerste uitgebreide overzicht van het oeuvre van Ana Lupas in Nederland. Lupas behoort sinds de jaren 60 tot de meest toonaangevende vrouwelijke kunstenaars uit OostEuropa.

t/m 15 september Museumplein 10, tel. 573 29 11 www.stedelijk.nl

STRAAT MUSEUM

Museum voor graffiti en street art DUO - Beyond Two Visions Een Spaans-Nederlandse creatieve samenwerking

De tentoonstelling belicht de evolutie en diversiteit van elk land op het gebied van muralisme en urban art, van de baanbrekende kunstenaars die deze kunstvorm groot hebben gemaakt tot degenen die momenteel vorm geven aan de publieke perceptie. t/m 2 juni

NDSM-Plein 1, tel. 020 370 9630 www.straatmuseum.com

THEO THIJSSEN MUSEUM

De Amsterdamse schrijver, onderwijzer, vakbondsman en sociaal-democratisch politicus Thijssen (1879-1943) is vooral bekend als schrijver van de roman Jongensdagen. 100 jaar Kees de Jongen t/m 15 september 1e Leliedwarsstraat 16, tel. 420 71 19 www.theothijssenmuseum.nl

NEDERLANDS UITVAART

MUSEUM TOT ZOVER

Verleden, heden en toekomst van de omgang met de dood. Kruislaan 124, tel. 694 04 82 www.totzover.nl

VERZETSMUSEUM

Nederland voor, tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog. Verzet tegen slavernij

De eerste pop-up tentoonstelling van het Nationaal Slavernijmuseum t/m 11 augustus

Plantage Kerklaan 61, tel. 620 25 35 www.verzetsmuseum.org

WERELDERFGOED PODIUM

Bezoekerscentrum Amsterdam Werelderfgoed

Dé startplek om kennis te maken de Amsterdamse grachtengordel, werelderfgoed sinds 2010. Vijzelstraat 32 www.amsterdam.nl/werelderfgoed

WERELDMUSEUM AMSTERDAM Museum over wereldculturen

Martial Arts

De tentoonstelling Martial Arts laat zien waarom mensen aan vechtsporten doen, met een combinatie van persoonlijke verhalen en maatschappelijke thema’s. vanaf 31 mei

Sari/Statement

Een tentoonstelling over de hedendaagse sari in India en haar diaspora. t/m 2 november

Imprints

Wat betekent het om nu te leven met het koloniale verleden? Die vraag heeft het Wereldmuseum voorgelegd aan Elia Nurvista, Max Kisman en Sabine Groenewegen. Deze kunstenaars zijn uitgenodigd te reflecteren op erfenissen van de Nederlandse overheersing van Indonesië. t/m 4 januari 2025

Onze koloniale erfenis

De tentoonstelling laat zien hoe kolonialisme de wereld van nu mede heeft gevormd, en hoe mensen kolonialisme doorstonden. doorlopend

Linnaeusstraat 2, tel. 088-0042 800 amsterdam.wereldmuseum.nl

WERELDMUSEUM AMSTERDAM JUNIOR

Sabi Suriname: ontdek de Wereld achter de Dingen.

Sabi Suriname

Een tentoonstelling over Suriname, de band met Nederland en hoe Suriname met de wereld is verbonden. t/m 1 juli

Linnaeusstraat 2, tel. 088-0042 840 amsterdam.wereldmuseum.nl

HUIS WILLET-HOLTHUYSEN

Volledig ingericht grachtenpand. Het Amsterdam Museum in huis Willet-Holthuysen.

Grand March - A Historic House through a Ballroom Lens House of Vineyard toont met radicale mode-interventies en kunstinstallaties de kracht van ballroomcultuur. t/m 26 mei

Herengracht 605, tel. 523 18 22 www.willetholthuysen.nl

WOONBOOTMUSEUM

Gevestigd op de Hendrika Maria, een voormalig zeilend bedrijfsvaartuig (1914). Aan boord krijgt men een beeld van deze woonvorm.

Prinsengracht 296 K, tel. 427 07 50 www.houseboatmuseum.nl

Hoofdredacteur

Bart van Oosterhout

Adjunct-hoofdredacteur

Karin Thybaut

Vormgeving Het Zomerpaleis: Saskia Franken, Martijn Blokland

Ontwerp Loes Koomen

Eindredactie SCHERP: Renate

Dahlmans en San van de Ven, Annemarie Bleeker (agenda)

Aan dit nummer werkten mee

Barbara van den Berg, Nathalie van den Berg, Marjolein van Damme, Anne Dirks, Veerle Driessen, Marlot van Doorn, Laila Echtai, Tom

Flanagan, Marijn van Hoëvell/ Amsterdam Art, Roos Hamelink, Cindy Hoetmer, Arjen van den Houten, Olivier Kemme, Eveline Kuyten, Sara Luijters, Sara Madou, Nienke van Rijn en Jur van Rooijen/ Topsport Amsterdam, One’sy en Tewa Muller, Margriet Prinssen, Marijn Ruhaak, Bregtje Schudel, Erik Schmitz, Joke van der Weij

Aanleveren agendagegevens zomernummer (juli/aug): 3 juni septembernummer: 29 juli

amsterdam & partners: informatie@iamsterdam.com Adverteren Afdeling Relaties, T 020-702 61 80

partner@iamsterdam.com Uitgever amsterdam & partners De Ruyterkade 5, 1013 AA Amsterdam, T 020-702 61 00 Drukwerk en distributie Flyerman distributie@iamsterdam.com Abonnementen Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest T 0251-257 924 of WhatsApp T 06-4655 8054 www.bladenbox.nl Adreswijzigingen en opzeggingen: www.aboland.nl klantenservice@aboland.nl Jaarabonnement € 33,75 Het abonnement wordt jaarlijks

stilzwijgend verlengd. Abonnementen kunnen schriftelijk en per e-mail worden opgezegd onder vermelding van het klantnummer, met een opzegtermijn van 3 maanden. Een abonnement is pas opgezegd wanneer de abonnee daarvan een schriftelijke bevestiging heeft ontvangen via post of e-mail. Een adreswijziging kan alleen worden verwerkt als het oude adres en het nieuwe adres schriftelijk of per e-mail worden doorgegeven. Prijswijzigingen voorbehouden. Uitkrant is een geregistreerd merk van amsterdam & partners.

Verschijnt 10 maal per jaar. Oplage 60.000 exemplaren. Redactie noch uitgever kunnen aansprakelijk worden gesteld voor eventuele foutieve vermeldingen. © 2024 Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder voorafgaande toestemming van de auteursrechthebbenden.

Het zomernummer van de Uitkrant verschijnt op vrijdag 28 juni, de abonnees ontvangen de krant de zaterdag ervoor.

Terugblik

DUITS BIERHUIS, 1905

Beste menschen, dit is de mooiste prentbriefkaart die wij op ’t oogenblik nog kunnen bemachtigen.’ Zo begint de tekst op deze bierhuiskaart, die zoals zo vaak bij prentbriefkaarten, het karakter heeft van historische flessenpost. Had de afzender het te laat gemaakt en werd de kaart aangeschaft en vol gepend in het etablissement? We weten het niet, maar wat volgt suggereert gevorderde gezelligheid. ‘Hein is altijd nog een nare kaerel. Hoezee saluut. Eduard Frits en Leid.’ Onderaan is aangevuld: ‘Prettig span om mede uit te gaan. Fuif lijpes. Edu nog steeds dezelfde. Groet HV ’. Waarschijnlijk bedoelde de schrijver ‘fuifslijpers’, een gezelschap dat wel van een feestje hield. Een variatie op ‘straatslijpers’, die eindeloos rondhingen op straat zonder iets aanwijsbaar nuttigs te doen.

De kaart werd op 4 november 1905 afgestempeld in Amsterdam en was gericht aan koop-

man Leonard Alberts en zijn vrouw Sophia Mathilde Müller in Deventer. Leonard had tien jaar eerder, in 1893-1894, als twintigjarige in Amsterdam gewoond. Vermoedelijk heeft hij toen ook van de Amsterdamse horeca geproefd. De belangrijkste Duitse bierhuizen waren te vinden in de Warmoesstraat vlak bij de Dam: Zum Pschorr op nummer 178, de Münchener Löwenbräu op nummer 193 en de Münchener Franziskanerbräu op nummer 196. De laatste ‘bierkneipe’ was overgestapt op Löwenbräu-bier toen op 13 juli 1897 de Franziskanerbräu op Warmoesstraat 182 opende. De zaak was versierd met ‘helderkleurige wandschilderingen’, zo schreef een krant, waarop ‘geestelijken en leeken de bierkan alle eer bewijzen’. Door bruin geschilderde schotten langs de wanden was de ruimte verdeeld in ‘kleine tot vertrouwelijke biergesprekken uitnoodende compartimenten’. Er werd Franziskanerbräu uit München getapt (donker bier,

het huidige witbier ontstond pas in 1964) en pils: Pilsenetzer-bier uit Bohemen. Het was ook een restaurant, waar een Hamburger buffet, Münchener bockworst, Russische kaviaar, oesters en kreeftensoep werden geserveerd. Rond 1912 werd de Dam vergroot en de Duitse bierzaken verdwenen of werden verplaatst. De Franziskanerbräu kwam nu direct aan de Dam te liggen. Het werd veranderd in het Franziskaner-cabaret, een restaurant met optredens van artiesten; het begin van het einde. In 1914 vertrok gerant E. Baulig, oorspronkelijk bierhuishouder uit Aken, die vanaf 1897 de zaak had geleid. Hij staat waarschijnlijk rechts op de foto.

In 1915 werd hier een modern kantoorgebouw neergezet dat in 1990 werd vervangen door een nog moderner kantoorgebouw. De gezelligheid van de Duitse bierhuizen is er voorgoed verdwenen in de in de tabaks- en alcoholnevelen van de horecageschiedenis.

tekst Erik Schmitz foto Stadsarchief Amsterdam

De echte Amsterdammer

‘VAN DER LINDE HEEFT HET LEKKERSTE IJS VAN DE WERELD’

Elke maand deelt een Amsterdammer zijn of haar favoriete plekken.

Deze keer: afstuderend theaterregisseur Laura Nieuwenhuis, van wie op 6 en 7 juni I wish I wasn’t born at all te zien is in CC Amstel.

Theaterregisseur in wording

Laura Nieuwenhuis (24) werd geboren in Amsterdam, maar verhuisde naar Den Bosch en Maastricht voor theateropleidingen. In november kwam ze terug, nu woont ze op Oostenburg. ‘Het was verrijkend om de stad uit te gaan, maar ik heb Amsterdam ook heel erg gemist.’ Haar afstudeervoorstelling I wish I wasn’t born at all is op 6 juni (try-out) en 7 juni (première) te zien in CC Amstel. Het gaat over een vrouw die terugkeert naar haar ouderlijk huis na het overlijden van haar moeder. Terwijl ze door de spullen gaat en intieme gesprekken voert met de makelaar, ontdekt ze het onverwerkte verdriet dat ze bij zich draagt.

TROTSE AMSTERDAMMER?

‘Jazeker! Ik heb het Amsterdams van huis uit meekregen, de taal die je met elkaar spreekt. Niet in de zin van een accent of woordkeuze, maar wel de directheid, de openheid en de gezelligheid. Ik kan heel goed ouwehoeren.’

MOOISTE THEATERZAAL?

‘Cultureel Clubhuis CC Amstel aan het Cullinanplein in Zuid, dat dit jaar vijf jaar bestaat. Als je binnenkomt in het café kun je doorlopen naar de OBA of afslaan naar het theater. Het is een heel inspirerende plek. Ik vind het ook jn om hier te werken, in het café of de OBA of in de theaterzaal.’

LIED OVER DE STAD?

‘Bloed, zweet en tranen van André Hazes. Een cliché, maar dat is toch echt het lied dat Amsterdam het best bezingt. Als het ergens wordt gezongen of gespeeld, voel ik meteen de trotse Amsterdammer in mij naar boven komen. En het is het lied van Ajax. Ik blijf een Ajacied.’

SPOT NA MIDDERNACHT?

‘Na een voorstelling nog lekker lang napraten in De Smoeshaan, Frascati Café of De Richel.’

BESTE HUILPLEK?

‘Op de ets door het centrum. Niet een speci eke route, gewoon een beetje langs de grachten. Muziek in mijn oren en de tranen laten rollen. Juist de drukte van het centrum geeft een beetje een anoniem gevoel, dan kun je je beter verstoppen.’

MEESTE NOSTALGIE?

‘Watergraafsmeer. En dan speci ek het schoolplein van WSV. Ik woonde daar om de hoek, dus mijn broer, vriendjes uit de buurt en ik waren daar niet alleen in de pauze te

vinden, maar ook na school of in het weekend om te voetballen of verstoppertje te spelen.’

FAVORIETE RESTAURANT?

‘The Pizza Vagabond in de Czaar Peterstraat. Daar hebben ze de lekkerste pizza die ik ooit at in Nederland. Het is een klein restaurant, met een terras voor de deur en je kunt er ook afhalen. Ik neem eigenlijk altijd de margarita of die met bu elmozzarella.’

VERBORGEN PAREL?

‘Ik ben op Koningsdag begonnen in de Jordaan en geëindigd in het Spaanse restaurant Tasca Bellota op de Westelijke Eilanden. Heel random, maar het was er heerlijk rustig. Je kunt er echt heel lekker tapas eten, met uitzicht op het haventje.’

SNELLE SNACKPLEK?

‘Banketbakkerij Van der Linde op de Nieuwendijk. Ik ging hier vroeger altijd na het shoppen een ijsje halen met mijn moeder; een grote bol slagroomijs op een hoorntje. Het is het lekkerste ijs van de wereld.’

tekst Anne Dirks

Banketbakkerij Van der Linde

CC Amstel

De Smoeshaan

ALFA

Wunderbaum

Een internationale groep autoliefhebbers heeft een gezellig clubweekend. Maar boven hun hoofd hangen donkere wolken van de energietransitie.

20-22 juni, ITA

OPERA IN HET PARK: FIDELIO

Ludwig van Beethoven, De Nationale Opera

Neem je picknickmand mee en geniet van deze opera op groot scherm in de openlucht. 16 juni, Park Frankendael

Hartwig Art Foundation en Holland Festival presenteren CARMEN

Wu Tsang, Moved by the Motion, Schauspielhaus Zürich

De onbedwingbare maar tragische Carmen in hybride opera-theatervoorstelling die gendergerelateerd geweld aankaart in de arena van Carré. 23 juni, Carré

SISYPHE

Victor Pilon, 4D Art

Gewapend met alleen een schep verplaatst kunstenaar Victor Pilon twaalf dagen lang een ontzagwekkende berg zand. 16-28 juni, Transformatorhuis - Westergas

THE SECOND WOMAN

Anna Breckon & Nat Randall, Georgina Verbaan

Georgina Verbaan spelt 100 keer dezelfde break-up scène met 100 onbekende tegenspelers in 24 uur. 28 juni, ITA

HAMLET - IN THE FOLDS OF TIME

Christiane Jatahy

Na eeuwen het toonbeeld van mannelijke melancholie te zijn geweest, wordt Hamlet wakker als een volwassen vrouw die haar verleden recht wil zetten. 21-23 juni, ITA

ARTHUR

VEROCAI & METROPOLE

ORKEST

Uniek optreden van Braziliaanse cultklassieker en levende legende Arthur Verocai. Bossanova, samba, jazz, psychedelica en funk sluiten moeiteloos op elkaar aan.

25 juni, Het Concertgebouw

THE ROMEO

Trajal Harrell, Schauspielhaus Zürich Dance Ensemble

In een caleidoscoop van kostuums, muziek, sferen en stijlen onderzoekt Harrell de mogelijkheid van een universele dans, van alle tijden en voor iedereen.

25-27 juni, ITA

HF X LOFI PRESENT: MBÉ, DJ K, JERRAU, COCO MARIA, PALO SANTO DISCOS

Clubnacht met Braziliaanse classic sounds, geluidskunst en baile funk. Met o.a. Rocinha (live) en dj-set door Mbé.

7 juni, Lofi

Bestel je tickets op hollandfestival.nl

DANS LA MESURE DE L’IMPOSSIBLE

Tiago Rodrigues

Confronterende, diepmenselijke theatervertelling over paradoxen van humanitaire hulp, gebaseerd op interviews met hulpverleners in rampgebieden. 9-11 juni, ITA

EU NÃO SOU SÓ

EU EM MIM

Grupo Cena 11

‘Anarchistische choreografie’ laat zien hoe fluïde de Braziliaanse identiteit is. Met dans, technologie en punk-piano.

14-16 juni, ITA

THE FAGGOTS AND THEIR FRIENDS BETWEEN REVOLUTIONS

Ted Huffman, Philip Venables, Factory International

Queer-versie van de wereldgeschiedenis, waarin met zang en dans nieuwe fabels en mythen de wereld in worden geholpen. 13-14 juni, Muziekgebouw