Uitkrant oktober 2019

P. 38

m

#g

DE ALS STAD I SPO NSTAT

t h e da

ramth

a m #gr

am

OKT 2019

ed

SURINAME AAN DE AMSTEL

Gemaakt door amsterdam & partners

jaargang 54 #02

00 UK COVER OKT 2019_DEF.indd 1

13-09-19 12:50

N

R v

M

1

ia 00 UK COVER OKT 2019_DEF.indd 2

13-09-19 12:50

COSÌ FAN TUTTE — Mozarts liefdesexperiment — 3–21 oktober

01 UK OPENING OKT 2019_RD x.indd 3

13-09-19 11:52

Gratis toegang musea Gratis rondvaart Gratis openbaar vervoer in Amsterdam en meer

C FFEE COFFEE BREAKFAST LUNCH L NCH DINNER DRINKS & FRIENDS OPEN NOW STAN-CO.NL

iamsterdam.com/citycard

01 UK OPENING OKT 2019_RD x.indd 4

a

13-09-19 11:52

5

oktober 2019

MI LOBI SRANANG Wij zijn thuis nogal dol op Surinaams. Mijn vriendin is Surinaamse en mijn zoon heeft ook al ruim een jaar verkering met een Surinaams meisje. Het gekke is dat ik haar – mijn vriendin – nooit heb gezien als Surinaams.

Geboren in Utrecht, woonde ze twee jaar in Paramaribo, daarna op Curaçao en in Zeist en toen vier jaar in Nigeria, maar uiteindelijk groeide ze op in Brabant. Wat mij betreft is ze dus gewoon een Brabander. Een échte, hè, zo een die van worstenbroodjes houdt en ‘houdoe’ zegt. Toen ik eens vroeg waarom we nooit roti aten, keek ze me vies aan.

‘Hoezo roti, lust jij dat dan?’ Enfin, het kwam erop neer dat ik het zelf maar ben gaan maken. Geloof me: het loont niet om zelf roti’s te maken, en dan heb ik het over de pannenkoekjes. Dat moet je overlaten aan mensen die dat echt kunnen.

Nu wonen wij vlak bij de Albert Cuyp en dat is echt Suriname Central. We halen onze samosa’s bij Tjin’s of Wan Pipel en onze madame-jeanette bij een winkel met een levensgrote Surinaamse vlag boven de deur, waar Surinaamse heren voor de deur elke voorbijganger van vrolijk commentaar voorzien. Op zaterdag komen de Surinaamse dames in vol ornaat, en altijd met de auto, boodschappen doen. En er zijn nog steeds de Surinaamse juweliers/pandjeshuizen waar het allemaal goud is wat blinkt.

Volgend jaar vieren we dat Suriname 45 jaar geleden onafhankelijk werd. Dat was voor ons de aanleiding om bekende en minder bekende Amsterdamse Surinamers te vragen naar de Surinaamse cultuur in onze stad (pag. 10). Wat opvalt, is dat Surinamers helemaal geen groep zijn. Je hebt de Hindoestanen en creolen, de Chinezen en Javanen; ze varieren in kleur van bijna wit (witter dan ik) tot zwart en alle kleuren koffie en thee daartussenin en ze koesteren allemaal vooroordelen ten opzichte van elkaar. Maar daar zitten ze helemaal niet mee. Maak je niet druk, zeggen ze, no spang. Dus eigenlijk kunnen we beter vieren dat 45 jaar geleden heel veel Surinamers naar Amsterdam kwamen en onze stad verrijkten met hun vriendelijke gezelligheid en vrolijkheid, lekker eten en dansen en kleur. Suriname is de meest gevarieerde melting pot ter wereld, en daar kunnen Amsterdammers – we denken soms dat wij ‘diversiteit’ uitgevonden hebben – nog wat van leren.

Bart van Oosterhout Hoofdredacteur b.vanoosterhout@iamsterdam.com

© WONDR

VOLG ONS: iamsterdam.com facebook.com/iamsterdamnl iamsterdam.com/uitmail instagram.com/uitinams youtube.com/videoiamsterdam cover: Sjoerd van Heumen/bureau÷studio

01 UK OPENING OKT 2019_RD x.indd 5

INHOUD P.06 WAT IS ER NIEUW?

Nieuws uit de stad met o.a. een belangrijke fotoveiling, een nieuwe VR-room, Fred Teeven die in een slasherfilm speelt en een speciale Amsterdam-collectie voor op je badkamerplankje. Natuurlijk kijken we ook weer zoals elke maand binnen bij een stadsgenoot.

P.10 SURINAME AAN DE AMSTEL

Deze maand gaan in Amsterdam drie grote tentoonstellingen over Suriname van start. Hoe gaat het met de Surinaamse gemeenschap in onze stad? Waar vind je die?

En wat is die eigenlijk?

P.19 KUNST & VERMAAK

Met de nieuwe docu van Klaartje Quirijns, de expo Mode op de bon, Marita en Alma Mathijsen en natuurlijk ADE. Ook interviewen we muziekondernemer Hans Brouwer, die met zijn Massive Music het geluid bepaalt van merken als Apple, Nike en Coca-Cola.

P.37 ETEN & DRINKEN EN ZO

Een selfie met Vincent van Gogh? Moet kunnen anno 2019. Musea besteden steeds meer aandacht aan hoe instagrammable een expositie is. Is dat wenselijk? Verder: de nieuwste eet- en shoptips en een wandeling door Oost.

P.63 TOT SLOT

Archiefbeeld van het pontje, de beste adressen voor wie de stad (even) wil ontvluchten en de lievelingstips uit de regio van Amsterdam van Roxeanne Hazes.

P.49 AGENDA De onmisbare culturele maandagenda en het colofon (p. 60)

13-09-19 11:52

6

krant KRANT

oktober 2019

OPENING

Wat is er nieuw? (in de stad)

Nieuws uit de wereld van kunst en cultuur, nieuwe uitgaanstips, gespot op Instagram en binnenkijken bij Amsterdammers. samenstelling Janna Reinsma

RONALD VAN WEEREN

JAPAN IN JE HUIS

MIDNIGHT IN AMSTERDAM Onze mooie hoofdstad is al miljoenen keren prachtig op de foto gezet. En laten we wel wezen: zo moeilijk is dat niet. Lastig is het soms wel om ’s avonds of ’s nachts net zo’n mooi effect te bereiken als overdag: je verliest al snel flink aan scherpte, diepte en contrast. Gelukkig wordt er tijdens de Nacht van de Nacht op 26 oktober een photowalk georganiseerd waarbij je, of je nu amateur of pro bent, tips meekrijgt over hoe dat nou moet; een goede foto maken in het donker.

In de Gouden Eeuw maakten Amsterdammers voor het eerst kennis met producten uit het Verre Oosten, zoals bepaalde bloemen en specerijen, verfijnd porselein en kostbare stoffen. Geïnspireerd door deze periode maakten Rituals en het Rijksmuseum een speciale lijn met luxeproducten: de Amsterdam Collection. Hierin komt de geur van de tulp samen met die van de yuzu, een Japanse citrusvrucht. De lijn bevat allerlei lekkers: van bodymist tot geurstokjes en van handcrème tot interieurparfum. Ook leuk: de vormgeving is geïnspireerd door een mingvaas in Delfts blauw, die in het museum te zien is.

Te koop in de Rituals Store in de winkel in de Leidsestraat , de Rijksmuseum Shop en via rituals.com

Startpunt: Centraal Station avondfotografie.nl

OP DE SET MET FRED Vanaf Halloween, op 31 oktober dus, is-ie eindelijk te zien op YouTube: House of no limits, een heuse Nederlandse slasherkomedie waarin influencers worden, eh, afgeslacht. De cast zit vol bekende mensen die niet per definitie al heel goed kunnen acteren, zoals influencers Lize Korpershoek en Thomas van der Vlugt van StukTV en een rits Amsterdammers als Donny Roelvink, Bokoesam, Gaby Blaaser en Quinty Misiedjan. En… Fred Teeven. Als moordenaar? We kunnen het alleen maar hopen. Of toch eerder vrezen. Leuke gimmick: de hele film is opgenomen met een smartphone. houseofnolimits.nl

01 UK OPENING OKT 2019_RD x.indd 6

13-09-19 11:52

7 ‘DIT IS BETER DAN EEN STANDBEELD.’ DE AMSTERDAMSE STRAATVOETBALLER ROCKY HEHAKAIJA DEELT HAAR BLIJDSCHAP MET AT5 OVER DAT ZE ALS EERSTE VROUWELIJKE SPELER TER IS VEREEUWIGD IN DE STRAATVOETBALMODUS VAN VIDEOGAME FIFA 20.

DE RELEASE IS 27 SEPTEMBER.

@uitinams VR YOU READY? VR-liefhebbers konden al terecht bij de VR Arcade in Noord en de VR GameHouse op de Warmoesstraat, maar nu is er een nieuwe hotspot bijgekomen. Waar de andere locaties zich vooral richten op gamers (je speelt er bijvoorbeeld multiplayergames in dezelfde VRsetting), biedt de nieuwe VR Room veel meer soorten virtuele ervaringen, ook voor de newbie.

Zo kan de een losgaan op Formule 1-racen terwijl oma virtueel op vakantie gaat of even rondvliegt door het universum. Ook leuk zijn de virtuele versies van het lasergamen en een speciaal VR-level van Assassin’s Creed.

La Guardiaweg 53 thevrroom.nl

‘WAAROM KOPEN ALS JE OOK KUNT RUILEN?’

Elke maand belonen we een gouden tipgever met een plek in de Uitkrant. Deze keer is dat @bl4d3rnr, die misschien wel de volgende instagram-trekpleister van Amsterdam heeft ontdekt: een zuurstokroze huis in het Museumkwartier. Meer lezen over onze stad als Instagram-decor? Check p. 38.

Volg @uitinams op Instagram voor je dagelijkse dosis culturele tips en hotspotinspiratie in Amsterdam.

Ook iets moois te delen?

Deel je foto met #uitinams.

BIED JE MEE? Young in Prison is een kleine, Amsterdamse NGO die zich wereldwijd inzet voor kinderen in gevangenschap. Deze maand organiseert de stichting de grootste fotoveiling van Nederland, waaraan ruim tachtig beroemde en opkomende fotografen een foto doneren, zoals Sasja de Boer, Sanja Marusic, Freudenthal/ Verhagen (foto), Ruben Terlou en Kadir van Lohuizen. Alle opbrengsten gaan naar sportieve en creatieve projecten voor kinderen die in de gevangenis leven of net weer vrij zijn en hun leven opnieuw moeten vormgeven. Voorkijken kan op de site, van 10 t/m 12 oktober hangen alle werken tentoongesteld in CIRCL. Daar vindt op 13 oktober ook de veiling plaats.

Gustav Mahlerplein 1B younginprison.org

DAT IS HET MOTTO VAN DE MEGA-KLEDINGRUIL EXTRAVAGANZA OP 13 OKTOBER IN DE CEUVEL , IN HET KADER VAN DE DUTCH SUSTAINABLE FASHION WEEK (4 T/M 13 OKTOBER).

01 UK OPENING OKT 2019_RD x.indd 7

13-09-19 11:52

8

krant KRANT

OPENING

binnenkijken

THUIS IN DE STAD foto Marijn Scheeres/Phenster

Een kijkje achter de voordeur van een Amsterdammer.

Wie Jelle Hultink (25, biersommelier/bedrijfsleider bij Bierproeflokaal In De Wildeman) Wat Vrijstaand huurhuis van 90 m2 in het Flevopark in Oost, met uitzicht op het park.

Sinds 2018 Opvallend Het huis is een voormalig poldergemaal uit 1881, gebouwd in een landelijke chaletstijl. Mooi is dat alle oorspronkelijke balken en raampjes er nog in zitten.

Echt Amsterdams Het Parool op tafel, brood van Hartog en alle jenever.

‘Dit bankje heeft mijn opa gemaakt en heb ik al van kinds af aan. Er hebben kinderspullen van mij in gezeten, maar nu staat-ie ter decoratie in de woonkamer.’

‘Vroeger woonden we op een monumentaal zeilend bedrijfsvaartuig, maar na het overlijden van mijn vader, nu vijf jaar geleden, is het schip verkocht.

De scheepslamp doet het nog en is een belangrijke herinnering aan hem.’

01 UK OPENING OKT 2019_RD x.indd 8

‘De percolator op tafel heb ik van mijn moeder gekregen. Sommige jongeren krijgen op hun zestiende verjaardag een scooter, ik kreeg een percolator. Ik ben er tot op de dag van vandaag heel blij mee. Ik hou van simpele en goede gebruiksvoorwerpen.’

‘In de handkoffer zitten foto’s van mijn moeder en zusje, beste vrienden en liefdesbrieven van oude liefdes.

Maar ook foto’s van het opknappen van schepen met mijn vader en andere dierbare herinneringen uit mijn leven.’

13-09-19 11:52

9

‘De lichtbak komt uit een tweedehandswinkel in Duitsland. Ik heb een grote voorliefde voor de Duitse biercultuur en vind alles wat met Duits bier te maken heeft fantastisch. Naast allerlei soorten speciaalbieren en pils heb ik in mijn bierkelder ook een paar flessen jenever staan. Daar heb ik ook iets mee.’

01 UK OPENING OKT 2019_RD x.indd 9

‘De ovenschaal met de fazant erop op de eettafel heb ik via een ruilgroep op Facebook gekregen. Ik heb er een Tony’s Chocolonely-reep voor teruggegeven.’

‘Toen het schip van mijn vader verkocht werd, heb ik snel het bordje ‘zutritt und rauchen verboten’ eraf geschroefd.

Als kind keek ik er altijd naar; ik vond het vooral interessant omdat ik niet begreep wat erop stond.’

13-09-19 11:52

10

krant KRANT

OPENING

no spang

SURINAME AAN DE AMSTEL Al in oktober viert Amsterdam 45 jaar Surinaamse onafhankelijkheid met talloze culturele events waarin de Surinaamse identiteit aan bod komt. Waar zie je die terug in de stad?

Waterkant

02 UK COVERVERHAAL SURINAME 2_SV_RD_SF.indd 10

13-09-19 12:56

11

No spang is Sranan (Surinaams) voor ‘maak je niet druk’. Het is een kenmerk van de Surinaamse gemeenschap in Amsterdam – eentje die zich soms nauwelijks als gemeenschap laat herkennen. tekst Anna Krijger

ÉÉN OP DE VEERTIEN

I

n 2020 viert Suriname 45 jaar onafhankelijkheid. In aanloop daarnaartoe gaan er deze maand in de Nieuwe Kerk, het Museum Van Loon en het Tropenmuseum drie grote Surinametentoonstellingen van start. Genoeg aandacht voor de geschiedenis dus. Maar hoe gaat het nú met de Surinaamse gemeenschap in Amsterdam? En hoe hecht is die eigenlijk? Want Surinaamse Amsterdammers maken zo’n fundamenteel deel uit van de stad dat niet-Surinamers geneigd zijn ze helemaal niet als ‘groep’ te zien. Hooguit wanneer ze, op een mooie dag rond vijven op de Albert Cuypmarkt, stuiten op een groepje Surinaamse mannen dat luid discussiërend op de stoep voor de toko zit. Of tijdens het jaarlijkse Kwaku Summer Festival of op de ochtend van 1 juli, wanneer Surinamers in traditionele kleding de Bigi Spikri-optocht lopen, voorafgaand aan de herdenking van de afschaffing van de slavernij. Pas dan lijkt de eenheid van Surinamers in Amsterdam plotseling duidelijk zichtbaar.

SAAMHORIGHEID ‘Ik ben zelf een overkoepelende Surinaamse identiteit’, zegt Jörgen Raymann op de vraag naar dat wat alle Surinamers, ongeacht hun achtergrond, met elkaar verbindt.

De cabaretier verwijst daarmee naar zijn

creoolse, Duitse en Joodse roots. Want over wie hebben we het eigenlijk als we over ‘de’ Surinaamse Amsterdammer spreken?

De gemeenschap in de stad is groot – één op de veertien Amsterdammers is van Surinaamse komaf – en bestaat vooral uit Hindoestanen en creolen, maar ook uit Javanen en Chinezen, combinaties daarvan en tallozen die een Joodse en/of Europese voorouder hebben. Volgens Raymann is Suriname zélf de grote gemene deler. ‘Of ik nou een creoolse of Javaanse toko binnenstap: het zijn beide gewoon Surinaamse restaurants. Ik zit in een netwerkclub met Surinamers van alle achtergronden. Ik hoef echt niet bij een ‘creoolse vereniging’, of zo.’

De Javaans-Surinaamse hbo-student Chantal Martodrono sluit zich hierbij aan.

‘In Suriname zie je Hindoestaanse tempels naast kerken staan. Die saamhorigheid voel ik ook in Amsterdam, vooral in de Bijlmer.

Daar spreken mensen vaak Surinaams met elkaar en alle bevolkingsgroepen gaan goed met elkaar om.’ Diversiteit is inderdaad een kenmerk van de Surinaamse cultuur, vindt ook advocaat Gerard Spong, die in Paramaribo geboren werd en op zijn zestiende naar Nederland verhuisde.

‘Suriname loopt daarmee jaren voor op Nederland. Die culturele bagage die wij hebben meegenomen, maakt inmiddels

>

‘JE MANIER VAN DOEN EN PRATEN, HET ETEN, NIET TE VEEL STRESS: DÁT DELEN WE MET ELKAAR’

02 UK COVERVERHAAL SURINAME 2_SV_RD_SF.indd 11

13-09-19 12:57

12

krant KRANT

OPENING

no spang

NO SPANG!

MERLIJN DOOMERNIK/HH

Ala suni bun? - Alles goed?

A bun - Oké, is goed Bakra - Kaaskop Balanda, belanda - Nederland(er) Bimre - Bijlmer Duku - Geld Fa waka? - Alles goed? (letterlijk: hoe ga je?)

Gi’m wan brasa - Geef me een knuffel Gudu - Schatje Hopy - Veel Mattie - Vriend Mi lobi dati! -Daar hou ik van!

Mi o sie - Tot later Mi sorri! - Het spijt me!

No spang - Maak je niet druk Omeni wan? - Hoeveel kost dat?

Mi de go na oso - Ik ga naar huis Tamara - Morgen Warung - Javaans eethuis

HOWARD KOMPROE (47) IS COMEDIAN EN PRESENTATOR.

Hij werd geboren in Den Haag en woonde van zijn vierde tot zesde in Suriname. Hij is onderdeel van Comedytrain en treedt op met Murth Mossel, Roué Verveer en Jandino Asporaat als theatergroep Caribbean Combo. Komproe woont in Amsterdam en heeft twee kinderen.

een waardevol deel uit van de Nederlandse samenleving. De integratie van Surinamers in Nederland is bijzonder goed geslaagd.’

Wat Spong betreft, kunnen Turkse en Marokkaanse Nederlanders daar ‘een voorbeeld aan nemen’.

‘De Decembermoorden is een onderwerp dat met name witte Nederlanders steeds ter sprake brengen’

02 UK COVERVERHAAL SURINAME 2_SV_RD_SF.indd 12

CAREMAN FOTOGRAFIE/HH

Van bakra tot hopy: een minicursus Sranan voor beginners.

GEZAMENLIJK VERDRIET Het jaarlijkse Kwaku Summer Festival in Zuidoost (voorheen bekend als Kwakoe Zomerfestival), dat al drie decennia bestaat en inmiddels 150.000 bezoekers trekt, is voor Surinaamse Amsterdammers van alle achtergronden een gelegenheid om samen te komen. Raymann: ‘Het gaat vooral om feesten en lekker eten. In de beginjaren was het eigenlijk nog een voetbaltoernooi, maar toen stond ik al vooral bij de barbecue. Het is een geweldig evenement, daar mogen de initiatiefnemers heel trots op zijn.’ Ook Martodrono bezoekt

★ Kwaku graag. ‘Het is zo leuk dat iedereen samenkomt om te eten. Ik kan zelf ook niet goed creools koken, dus dan eet ik het daar.’ Comedian Howard Komproe ervaart de Surinaamse verbondenheid vooral bij de herdenking van de Decembermoorden in de Mozes en Aäronkerk; jaarlijks wordt daar op 8 december stilgestaan bij de moord op vijftien tegenstanders van toenmalig dictator Bouterse, in 1982. Dat geldt ook voor advocaat Spong, die de plechtigheid elk jaar bijwoont. Spong: ‘Daar heerst een groot gevoel van saamhorigheid en binding. Surinamers met uiteenlopende achtergronden geven dan uiting aan hun verdriet en frustratie.’

Bouterse en de Decembermoorden, het blijft een gevoelig thema. Hoewel, dat ligt er maar net aan met wie je erover spreekt.

Raymann lijkt een tikje geïrriteerd als hem ernaar wordt gevraagd. ‘Natuurlijk wil ik ook gerechtigheid voor de nabestaanden, want de Decembermoorden hebben heel wat kapotgemaakt. Maar de jongere generatie is er niet meer mee bezig. Het is een onderwerp dat met name witte Nederlanders steeds ter sprake brengen.’

‘Onzin’, zegt Spong. ‘In de Surinaamse kringen waarin ik kom, wordt Bouterse beschouwd als een ordinaire moordenaar.

Er zijn natuurlijk mensen die daar anders over denken, maar niet in mijn omgeving.

13-09-19 12:57

13 CHANTAL MARTODRONO (29) WERKT BIJ STICHTING HET VIERDE HUIS en studeert inter-

CAREMAN FOTOGRAFIE/HH

national business management.

Haar ouders kwamen in de jaren zeventig van Alliance en Paramaribo naar Amsterdam. Ze is een geboren Amsterdammer en woont in Diemen-Zuid.

★

Ook mijn vrienden in Suriname zijn hier héél duidelijk in.’ Komproe vult aan: ‘Enerzijds zijn er mensen die vinden dat het allemaal lang geleden is en dat we verder moeten. Anderen zeggen: de onderste steen moet boven.’ Komproe behoort duidelijk tot de tweede groep.

‘Dit mag niet zomaar overwaaien. Maar het is heel moeilijk gerechtigheid te krijgen in deze zaak – en dat is pijnlijk.’

Het valt Miguel Heilbron, medeoprichter van The Black Archives – een archief rondom de geschiedenis van zwarte mensen – op dat de jongere generatie weinig van de Boutersegeschiedenis afweet. ‘‘Het zou goed zijn als oudere en jongere Surinamers er meer over zouden praten.’

STERRENTOKO De Hindoestaans-Surinaamse Ida Tapsi gaat niet naar Kwaku of de herdenking van de Decembermoorden. Ook met Keti Koti, de herdenking van de afschaffing van de slavernij die jaarlijks in het Oosterpark wordt georganiseerd en die voor veel Surinaamse Nederlanders van grote betekenis is, voelt de huisarts zich niet verbonden.

Misschien viert ze haar wortels nog het meest in Waterkant, een Surinaams eetcafé met tropisch strandbarretje in

02 UK COVERVERHAAL SURINAME 2_SV_RD_SF.indd 13

Soms kun je het eten ook maar beter afhalen.’ De toko heeft zo zijn charmes, zegt Tapsi, maar het mag best wel wat hipper.

‘Het hoeft niet allemaal tl-licht te zijn.’ Verder ontbreekt het de Surinaamse Amsterdammers aan weinig, lijkt het. Spong is verheugd met Tanja Jadnanansing, de Surinaamse voorzitter van het stadsdeel Zuidoost die op een positieve manier haar stempel op het bestuur drukt. Bovendien roemt hij de lezingen en culturele manifestaties van Vereniging Ons Suriname in het Hugo Olijfveldhuis aan de Zeeburgerdijk in Oost.

‘Recent organiseerde The Black Archives daar ook de expositie Onze tori: verhalen van Surinamers in Nederland’, vult Heilbron aan. Op 8 november volgt er een nieuwe expositie, deze keer over de geschiedenis van honderd jaar Vereniging Ons Suriname in Amsterdam, de oudste zelforganisatie van Surinamers in Nederland. ‘Hierin laten we onder andere zien hoe lang Surinamers in Nederland al strijden tegen racisme.’

Student Martodrono is op haar beurt blij dat er veel wordt georganiseerd vanuit de Javaans-Surinaamse gemeenschap, vooral voor de ouderen. En Surinaamse ingrediënten om mee te kunnen koken,

JÖRGEN RAYMANN (53) IS CABARETIER, PRESENTATOR EN ACTEUR. Hij werd geboren in Amsterdam en groeide op in Suriname. In 1985 kwam hij terug naar Nederland om in Rotterdam te gaan studeren. Halverwege de jaren negentig was hij succesvol cabaretier in Suriname en vanaf 2001 brak hij bij het Nederlandse publiek door met zijn show Raymann is laat. Raymann woont in Almere en heeft twee kinderen.

de Marnixstraat. ‘Daar hangt een heel relaxte sfeer en het eten is er lekker.

Surinaams eten en drinken is helemaal hip geworden door de komst van Waterkant.’ Komproe is minder enthousiast: ‘Dan zit ik daar en komt zo’n studentje me uitleggen dat saotosoep een soep met kip en taugé is, terwijl ze dat de dag ervoor zelf nog niet wist.’ Toch zijn bijna alle geïnterviewden het erover eens: het is tijd voor een opvolger van de klassieke toko. Raymann: ‘Wat ik graag zou zien, is een upscale Surinaams restaurant, met gerechten op niveau.

Er zijn ontzettend veel toko’s in Amsterdam, maar er is geen Surinaams sterrenrestaurant.’ Ook Spong vindt dat een gemis. ‘Er is geen plek waar je ook een beetje fatsoenlijk kunt zitten en rustig met je gasten kunt verblijven.

> 13-09-19 12:57

14

krant KRANT

OPENING

EXPO’S • Met zo’n driehonderd bijzondere objecten wordt in De grote Suriname-tentoonstelling ingezoomd op de veelomvattende cultuurgeschiedenis van Suriname en haar bewoners.

Nieuwe Kerk, 5 oktober t/m 2 februari

beschouwt ze als onmisbaar.

GERARD SPONG (73) IS ADVOCAAT, ‘Zoutvlees, kousenband en GESPECIALISEERD IN HET STRAFRECHT. gedroogde garnalen moet Hij werd geboren in Paramaribo en verhuisde op ik altijd binnen handbereik zijn zestiende naar Oegstgeest. In 1978 verwierf hebben. Gelukkig woon ik hij bekendheid door zijn verdediging van drie praktisch in de Bijlmer.’ En leden van de Rote Armee Fraktion. In de jaren hoe is dat in Almere, waar daarna zou Spong bij nog meer spraakmakende Raymann woont? ‘Er is een zaken betrokken zijn. Zo was hij adviseur van het grote Surinaamse gemeenSurinaamse Openbaar Ministerie in het strafproschap en de middenstand ces naar aanleiding van de Decembermoorden.

Spong woont in Amsterdam en heeft een zoon. speelt daar goed op in. Er zijn veel toko’s en onze Albert Heijn heeft een ‘Surinaams hoekje’, waar je zoutvlees en Surinaamse Surinaams. En in Suriname word ik pindakaas kunt vinden.’ Overigens een Surined genoemd: een Surinamer ontstijgt de Almeerse verbintenis met de uit Nederland.’ Heilbron wijst op het Surinaamse gemeenschap het eten: de verschil tussen hoe je jezelf ziet en hoe gemeente organiseert nu ook een eigen anderen jou zien. ‘Sommige Nederlan1-juli-viering, op het Stadhuisplein. ders krijgen vanwege hun huidskleur nog steeds de vraag: ‘Maar waar kom SURINED je écht vandaan?’ Maar wie tot 1975 van Suriname naar Nederland kwam, Alle geïnterviewden roemen de was eigenlijk al Nederlander omdat Surinaamse cultuur in het algemeen Suriname bij Nederland was ingelijfd.’ en de keuken in het bijzonder. Hoe Hij noemt dat wrang en benadrukt dat verhoudt zich dat tot hun Nederlandse hij zichzelf vooral als ‘wereldburger’ identiteit? Wat Komproe betreft, hangt beschouwt. Martodrono voelt zich dan dat van de situatie af. ‘Het wisselt, weer meer Surinaams-Javaans dan ik presenteer me ook steeds anders.

Nederlands. ‘De Javaanse cultuur Als ik te gast ben op de Nederlandse interesseert me meer. Je manier van ambassade in Suriname, ben ik meer doen en praten, het eten, niet te veel Nederlander, maar stap ik een toko in stress: dat delen we met elkaar’, legt Zuidoost binnen, dan voel ik me vooral

02 UK COVERVERHAAL SURINAME 2_SV_RD_SF.indd 14

HILZ & VERHOEF/HH

• Tijdens de nieuwe Sabi Surinametour komen kinderen spelenderwijs (drummend, dansend, kokend) alles te weten over Suriname, de band met Nederland en hoe Suriname met de wereld en henzelf verbonden is.

Tropenmuseum Junior, 12 oktober t/m 1 februari 2022

JOKE SCHUT PHOTOGRAPHY/HH

• In Aan de Surinaamse grachten belicht Museum Van Loon voor het eerst de betrokkenheid van de achttiende- en negentiende-eeuwse, Amsterdamse regentenfamilie Van Loon met de West-Indische Compagnie, slavenarbeid en Suriname.

Museum Van Loon, 5 oktober t/m 30 januari 2020

ze uit. ‘Ik heb veel familie in Suriname, dus ik doe mijn best om er om het jaar naartoe te gaan. Het is zowel thuiskomen als vakantie.’ Tapsi heeft heel andere associaties bij Suriname. ‘Tot nu toe ben ik er twee keer geweest en ik werd er met open armen ontvangen.

Toch voelde ik me er niet thuis. Ik had een veel te rooskleurig beeld van het land door alle verhalen die er in de familie verteld worden. Ik zag juist armoede en criminaliteit.’ Tapsi voelt zich vooral Amsterdammer.

Spong noemt zich ‘Nederlander met een Surinaamse achtergrond.’ Hij bezocht zijn geboorteland in 2000 voor het laatst. Vanwege zijn betrokkenheid in de lopende zaak tegen Bouterse gaat hij er ‘om veiligheidsreden’ niet naartoe.

‘Dat is soms vervelend en jammer, maar ik lijd er niet echt onder. Ik heb ook absoluut niet de wens om ooit weer in Suriname S uriname te gaan wonen wanneer de politieke p olitieke situatie verandert. Ik kan helemaal h elemaal niet goed tegen die warmte.’

★ GOUD & KIP GOUD Dan: D an: een rondje culturele eigenaardigheden. h eden. De Surinaamse Amsterdammer draagt d raagt veel goud: feit of vooroordeel?

‘Vooroordeel!’, roept Raymann beslist.

‘Wat een onzin, dat is allang niet meer

13-09-19 12:57

15

IDA TAPSI (49) IS HUISARTS.

HILZ & VERHOEF/HH

Ze werd geboren in Suriname en heeft daar tot haar zevende gewoond. Tapsi woont in OudWest en heeft een dochter.

zo.’ Martodrono MIGUEL HEILBRON (36) IS MEDE-OPRICHTER EN lacht: ‘Misschien TEAMLID VAN THE BLACK ARCHIVES. Ook adviseert ben ik dan van de hij scholen op het gebied van wereldburgerschap. Zijn oude stempel, want vader kwam van Paramaribo naar Amsterdam in de jaren ik draag graag vijftig, zijn moeder in de jaren zeventig. Heilbron woont in goud, vooral dat Centrum-Oost en heeft twee kinderen. typisch Surinaamse gele goud. Dat vind ik mooi bij de kleur van mijn huid passen.’ Ze draagt onder meer de mattenklopper, ook bekend als 12X ROTI, SAOTO EN BAKABANA ‘dagi-knoop’, die je bij voorkeur van een Aarti 2, Tweede Hugo de Grootstraat 20 dierbare cadeau krijgt. Ook Tapsi (Westerpark) reageert met een enthousiast ‘ja!’ op de Albina, Surinaams-Chinees, vraag of goud dragen belangrijk is. ‘Ik Albert Cuypstraat 69 draag amper goud en daarmee ben Deli Company, Bijlmerplein 83 ik echt de uitzondering in de familie.’

En om nog één keer op het eten terug Altijd Lekker, Surinaams/Aziatisch, Reigersbos 186 te komen: waarom wordt er zo veel kip gegeten? Komproe: ‘Heel veel mensen Eethuis Rose, Osdorpplein 730 in Suriname hebben kippen in de tuin, Lalla Rookh, Hindoestaans, wij ook vroeger. Het is goedkoper om Wijttenbachstraat 290 kippen te houden dan vee en je hebt New Draver, Creools, altijd te eten.’ Raymann vermoedt een Tweede Oosterparkstraat 2 multiculturele oorsprong: ‘Moslims Richardo, Creools, Javastraat 47 eten geen varkensvlees, Hindoestanen Roopram Roti, Eerste van Swindenstraat 4 geen rundvlees. Dus op een feestje en van Woustraat 37 is kip de meest gangbare optie.’

Spang Makandra, Gerard Doustraat 39, Martodrono stemt daarmee in en en locaties in Amsterdam-Oost en Osdorp begint al te watertanden als ze denkt Warung Marlon, Javaans, aan haar lievelingsgerecht: bami met Eerste van der Helststraat 55 kip. ‘Met kip zit je gewoon altijd goed.’

Warung Swietie, Javaans, Ten Katestraat 18

★

02 UK COVERVERHAAL SURINAME 2_SV_RD_SF.indd 15

>

13-09-19 12:57

16

krant KRANT

OPENING

Van Gliphoeve tot de invloed van Sranan: de Surinaamse geschiedenis van Amsterdam in vogelvlucht.

VROEGER & NU

tekst Joke van der Weij foto’s Stadsarchief Amsterdam

V

oor de oorlog woonden er naar schatting zo’n 200 Surinamers in ons land. Pas na 1945 kwamen jonge creolen – een term die door sommigen overigens als koloniaal wordt beschouwd, zij spreken liever van afro-Surinamers – en Hindoestanen uit de Surinaamse elite in Leiden of Amsterdam studeren. Veel daarvan bleven hier vanwege de goede carrièreperspectieven; ze werden advocaat, tandarts of bekleedden een andere hoge functie. Een jaar of twintig later waagden meer Surinamers de oversteek. De wederopbouw van Nederland verliep voorspoedig en er was genoeg werk. Er waren ook geen staatkundige beletsels: sinds 1954 hadden Surinamers de Nederlandse nationaliteit en daarmee evenveel recht als elke kaaskop om zich hier een bestaan te verwerven. Niet dat het altijd zo welkom voelde.

De angst van de Nederlanders om overspoeld te worden was groot, vooral in de aanloop naar de onafhankelijkheid van Suriname die vanaf 1972 door het progressieve kabinet Den Uyl werd voorbereid.

GÉÉN IMMIGRATIELAND De regering probeerde de toestroom dan ook in te dammen. Nederland mocht geen immigratieland worden, zo stond in een beleidsnota.

Ook Amsterdam nam maatregelen. ‘Mijn ouders mochten Pontsteiger in de jaren zeventig niet in de Van der Pekstraat in Noord wonen. Of rond de Meeuwenlaan, even verderop. De buurt rond Admiraal de Ruyterweg was ook niet beschikbaar.

Evenmin de Vlietstraat, de Baarsstraat in Zuid, de Tellegenbuurt in De Pijp en delen van Oost’, schreef Miguel Heilbron, oprichter van The Black Archives in De Correspondent.

overgrote deel van de Surinamers wel wat anders te doen had dan Wallenbezoek. Pooier Arie Elpert, alias Haring Arie, schreef in 1986: ‘Sommige kranten wekken weleens de indruk dat alle negers in Amsterdam pooier zijn. Dat is natuurlijk onzin. Het grootste deel ervan heeft een nette betrekking.’

Door de verbeterde economische situatie, ingrijpen van de gemeente en waarschijnlijk de strenge Surinaamse moeders kwam er een eind aan het probleem. De laatste instroom van Surinamers kwam op gang na de Decembermoorden in 1982. Na de daaropvolgende burgeroorlog was een bestaan in Amsterdam een goed alternatief en kwam veel middenkader deze kant op – de goed opgeleide onderwijzers en verpleegkundigen waren zeer welkom.

★

Tussen 1970 en 1980 verhuisde een grote groep Surinamers naar Nederland, met een enorme piek rond 1975, het jaar van de onafhankelijkheid.

Zo’n 300.000 Surinamers emigreerden, bijna de helft van de bevolking. De meesten daarvan trokken naar grote steden als Rotterdam en Amsterdam, waar familie woonde en waar je tenminste roti kon krijgen, kousenband en met een beetje geluk een sopropo.

De opvang van al deze immigranten was een hele klus. De algemene verwachting was dat de Surinamers blij zouden zijn met hun onafhankelijkheid en in eigen land zouden blijven.

Maar het journaal liet grote mensenmassa’s zien – nogal optimistisch gekleed in vrolijke zomerkleding – die op een winters Schiphol arriveerden; alle vluchten zaten vol.

02 UK COVERVERHAAL SURINAME 2_SV_RD_SF.indd 16

EN NU? Op 1 januari 2019 woonden er 64.500 Surinamers van de eerste en tweede generatie in Amsterdam. Daarmee vormen zij na de Marokkanen de grootste groep met een immigratieachtergrond in de hoofdstad. Ze kennen de taal en zijn vertrouwd met de cultuur. Ook qua opleidingsniveau verschilt een Amsterdamse Surinamer nauwelijks meer van een bakra. De invloed op cultureel gebied is groot, dankzij bekende Surinaamse cabaretiers, acteurs, muzikanten, schrijvers en natuurlijk voetballers. Daarbij heeft het Sranantongo (kortweg: Sranan) de Amsterdamse taal flink verrijkt. Een jonge Surinaamse, vaak activistische generatie van nu eist voortvarend zijn plaats en zijn rechten op en veel mede-Amsterdammers doen van harte mee met hun strijd. Amsterdam zou Amsterdam niet meer zijn zonder Surinamers. Leve Damsko!

GLIPHOEVE Amsterdam was niet toegerust op zo’n grote toestroom. Veel Surinamers, vooral creolen, kwamen door het Amsterdamse woonbeleid terecht in slechte behuizingen in De Pijp, rond de verkrotte Nieuwmarkt en vooral in de Bijlmer. Eén woningbouwvereniging daar adverteerde zelfs met de slogan: ‘Wij discrimineren niet’. De flat Gliphoeve werd na korte tijd volledig door Surinamers bewoond, en die opeenstapeling van mensen, de onbekendheid met het wonen in een flat en de werkloosheid leidde tot problemen. Jonge, werkloze Surinamers liepen in de fuik van de opkomende heroïnescene. Ze werden geronseld als dealer, menigeen raakte verslaafd. Sommigen zochten hun heil op de Wallen en de Zeedijk. Maar het is goed om te bedenken dat het

>

13-09-19 12:58

krant KRANT

17

aanbieding

CADEAU BIJ ABONNEMENT Giant lobster

t.w.v

€29,95

Deze giga-grote kreeft trekt meteen de aandacht. Studio Roof maakte een serie 3D zeedieren van recycled karton, bedruk met plantaardige inkt. Deze 3D rode kreeft van bijna 40cm lang wordt geleverd als 2 A4’tjes met 17 stukjes om zelf in elkaar te zetten.

GA NAAR IAMSTERDAM.COM/UITKRANT, NEEM EEN EENJARIG ABONNEMENT (TER WAARDE VAN €31,99) EN ONTVANG EEN GIANT LOBSTER Deze actie loopt t/m 28 oktober

mail & win!

GA NAAR IAMSTERDAM.COM/ACTIES

FOTO KARIN BORGHOUTS

VERNIEUWD MUSEUM DE LAKENHAL 5 x 2 toegangskaartjes t.w.v. €25,Museum De Lakenhal is vernieuwd! Museum De Lakenhal is het museum voor beeldende kunst, geschiedenis en kunstnijverheid van de stad Leiden.

Het roemruchte verleden van de stad wordt belicht in zeven collectiepresentaties, waaronder De Bakermat van de Gouden Eeuw, Leiden Universiteitsstad, Het Beleg en Ontzet van Leiden en Zeven Eeuwen Leids Laken.

Deze actie loopt t/m 28 oktober

02 UK COVERVERHAAL SURINAME 2_SV_RD_SF.indd 17

CINEKID FESTIVAL 5 x 2 kaarten voor de film Sune vs. Sune t.w.v. €17,In de herfstvakantie breekt het Cinekid Festival weer los: ’s werelds grootste en leukste mediafestival voor kinderen, met bijzondere films van over de hele wereld.

Maak kans op kaartjes voor de vrolijke komedie Sune vs. Sune.

Sune is in zijn fantasie een stoere ridder, maar in werkelijkheid een onzekere jongen.

Wat moet hij doen als de nieuwe, populaire klasgenoot, die ook Sune heet, zijn vriendin wil inpikken?

Meer info: www.cinekid.nl Deze actie loopt t/m 16 oktober

13-09-19 12:58

ONTDEK

OOST 26 OKTOBER

OOS T

event van amsterdam&partners

EEN KIJKJE ACHTER DE SCHERMEN, WORKSHOPS, KUNST & CULTUUR, ETEN & DRINKEN EN NOG VEEL MEER VOLLEDIGE PROGRAMMA OP IAMSTERDAM.NL/24H

adv UK 24H Oost 2019.indd 1

05-09-19 14:27

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2019 OKT_RD_MB_RD x.indd 18

13-09-19 13:35

krant KRANT

oktober 2019 20 23 24 28 32

19

5X ADE-TIPS COLUMN: ANNEMARIEKE SAMSON ITA’S DE THUISKOMST EXPO: MODE OP DE BON INTERVIEW MET MASSIVE MUSICS HANS BROUWER

SHOWPONIES 2 Na het grote succes van deel één kon een vervolg natuurlijk niet uitblijven. Alex Klaasen en zijn vaste roedel ‘ponies’ hebben een nieuwe revue gemaakt, waarin identiteit en seksualiteit wederom de hoofdrol spelen. Reken dus op veel jurken, dubbele bodems en (zelf)spot. Op het programma staan onder meer een genderneutraal ballet, twee vazen die stiekem potten blijken te zijn en een talkshow voor en door varkens.

Plus een klimaatneutrale Barbie.

Om te lachen natuurlijk, maar nooit zonder op zijn minst een traan te suggereren. Aan het eind van de avond mag je zelf bepalen wie Alex Klaasen nu eigenlijk écht is.

HUISWAARTS Zij is een chansonnière met een warme, volle stem, hij een van de beste pianisten van ons land. Britta Maria en Maurits Fondse vonden elkaar in de liefde voor elkaar én voor de chanson en sindsdien touren ze samen door Frankrijk en Nederland. Hun nieuwste programma Huiswaarts is Nederlandstalig, met nummers van o.a. Jacques Brel en Ramses Shaffy. Beluister op Spotify hun nieuwe single Houd moed en je bent verkocht.

6 oktober - cd-presentatie in Concerto brittamaria.nl

4 t/m 7 en 9 t/m 12 oktober DeLaMar Theater

Instagrammer Quenisha uit Rotterdam heeft ruim 350.000 volgers. Mind you, het kind is de luiers nauwelijks ontgroeid – letterlijk: ze is drie. Martijn van de Griendt fotografeerde haar in het kader van Document Nederland, de jaarlijkse opdracht van het Rijksmuseum waarbij deze keer de online/offline cultuur werd vastgelegd. Een jaar lang ging hij op zoek naar mensen die ‘aan’ of soms ook ‘uit’ stonden en fotografeerde hij de samenleving van de ‘looks’ en ‘likes’. Zelf heeft hij het over de ‘altijd-maar-aanmaatschappij’, met in de hoofdrol het mobieltje, een ding dat in deze tijd niet meer weg te denken is. Een behoorlijk indringende confrontatie.

S, R H

3 oktober t/m 19 januari Rijksmuseum

MARK ENGELEN

ON/OFF

19 14:27 03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2019 OKT_RD_MB_RD x.indd 19

13-09-19 13:35

20

krant KRANT

ade

KUNST & VERMAAK

5x op de ADE-agenda Van techno in Radion tot een driedaagse party in De School: keuzestress ligt op de loer als je de line-up van ADE ziet. Deze vijf dj’s staan garant voor een topfeest.

80-20 Is het je opgevallen dat alle genoemde dj’s vrouw zijn? Klopt. Ruim tachtig procent van de dj’s die in Amsterdam draait, is man, concludeerde Het Parool onlangs. En dat is gewoon zonde. Hoog tijd dus om daar al feestend verandering in te brengen – met z’n allen.

2 1 PEGGY GOU Luister naar het opzwepende Starry night van Peggy Gou en je begrijpt waarom deze Zuid-Koreaanse dj en producer een graag geziene gast is achter draaitafels over de hele wereld. Ze heeft een brede smaak, van oldschool hiphop tot Detroittechno en disco (check haar BBC Radio 1-mixtapes), en draaide op onder andere Coachella. Stilzitten doet ze sowieso niet: Gou is eigenaar van een platenlabel en een kledinglijn (waarvoor ze samenwerkt met Louis Vuitton) en organiseerde onlangs een eigen festival in Londen.

Op 18 oktober draait ze in club Shelter, waar je danst voor het goede doel (de opbrengst gaat naar daklozen), en op 19 oktober in Radion.

2 CARISTA Een ‘explosieve vibe’, ‘rauwe energie’, een ‘partyrocker’: vraag andere dj’s wat ze van Carista vinden en de lofbetuigingen volgen elkaar op.

Wie de Utrechtse in actie zag op

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2019 OKT_RD_MB_RD x.indd 20

3

Dekmantel Festival of eerder dit jaar op DGTL, snapt waarom.

Carista groeide op met soul, jazz en Surinaamse muziek, gebruikte die invloeden toen ze zichzelf leerde mixen en veroverde de dj-scene de afgelopen drie jaar met een veelzijdige sound. Hoe dansbaar die mix van funk, house, breakbeats, soul en hiphop klinkt, hoor je op 18 oktober in Radio Radio tijdens United Identities (een clubnacht van Carista’s platform en eigen label onder dezelfde noemer, bomvol opkomend én gevestigd dj-talent), op 19 oktober in Radion en op 20 oktober in De School.

3 VOLVOX In de undergroundscene van Brooklyn en het clubcircuit van Berlijn is Volvox een bekende naam, want deze Amerikaanse dj weet hoe een rave hoort te klinken. Dat wil zeggen: duistere techno, spannende synth-punk en een rauwe sound – de muziek die ze zelf wil horen

DREW GURIAN

1

LAISA MARIA

MOK JUNGWOOK

tekst Kim van der Meulen

4

tijdens het uitgaan. In thuisstad New York organiseert Volvox feesten in elektronische-muziekhemel Bossa Nova Civic Club en party’s waar snoeiharde techno gedraaid wordt. Maak je borst dus nat voor de liveset op 19 oktober op de NDSM-werf, tijdens Into the Woods. Daar laat ze samen met onder anderen dj Amelie Lens horen hoe de toekomst van techno klinkt in Warehouse Elementenstraat.

4 KI/KI De Amsterdamse dj KI/KI (Kiki Wesselo) maakte vorig jaar haar officiële debuut als dj op het queerfeest Spielraum in Radion en liet een onuitwisbare indruk achter.

Ze draaide een zes uur durende technoset met dreunende beats, nineties-invloeden en bakken energie. Het doel: iedereen de hele set lang geïnteresseerd houden door de vibe voortdurend te veranderen en een heleboel euforische momenten te creëren. Dat gaat haar op

13-09-19 13:35

21

mis deze niet

HET LIMBURGS LEED Heb je heimwee naar Limburg of ben je gewoon benieuwd hoe Limburgers nou feesten? Daarvoor hoef je niet helemaal naar het zuiden af te reizen. Paradiso brengt een ode aan de zuidelijke way of life tijdens Het Limburgs Leed. Voor de nietLimburgers onder ons: leed betekent lied in het Limburgs.

Maar liefst veertien artiesten die met hun werk al jaren in de L1mbo Top 100 bivakkeren, zoals Hein Simons, Beppie Kraft en Gé Reinders, brengen provinciale levensliederen ten gehore. Ook Hadewych Minis en Lex Uiting komen langs. Speciaal voor de avond worden busladingen Limburgers afgezet in onze stad; zo vind je moeiteloos aansluiting bij hun rituele in- en aanhaakdans.

PARADISO 29 OKTOBER

ADE ongetwijfeld lukken met haar nostalgische en toch frisse trance en techno. Op 17 oktober te zien in Radion, 18 oktober op drie locaties op en rondom de NDSM-werf en 20 oktober in H7 Warehouse.

5 MAD MIRAN Wie Miran Belhanafi op een festival bezig ziet, zou niet zeggen dat de twintiger pas een paar jaar geleden begon met draaien – en dat tot zo’n twee jaar geleden nog niet in het openbaar durfde te doen. De Marokkaans-Afghaanse dj, die onlangs van Amsterdam naar Rotterdam verhuisde, is resident bij De School, stond dit jaar op Lowlands en draaide op festivals in Duitsland, Finland en Italië. Als mad miran mixt ze moeiteloos psychedelische sounds, breakbeats, bass & drum en hiphop en ze experimenteert met de meest uiteenlopende vibes. Hoe dat klinkt? Check de Red Light Radiosets op Soundcloud (@madmiran).

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2019 OKT_RD_MB_RD x.indd 21

PRESSTIGIEUX

5

Ben of heb jij een kleine wijsneus die altijd maar meer wil weten? Zet dan het Weekend van de Wetenschap in de agenda, want op 5 en 6 oktober is er ook in Amsterdam genoeg te beleven. Zo ga je bij Fashion for Good als een echte uitvinder slash modeontwerper aan de slag met het bedenken van milieuvriendelijke fashion, en speel je op het Science Park (UvA) het Pokémon Evolutie Spel. Hier leer je meer over je favoriete Pokémon aan de hand van Darwins evolutietheorie; welke Pokémon lijken op elkaar en zijn misschien ooit familie van elkaar geweest? Voor kinderen van acht tot veertien jaar én hun (groot)ouders – check het hele programma op weekendvandewetenschap.nl

DIVERSE LOCATIES 5 EN 6 OKTOBER

ALLEMAAL MENSEN/UMUNTU Zwart, wit, homo, hetero, hipster, nerd, millennial, queer; soms is het bevrijdend je te onderscheiden, soms beklemmend of gevaarlijk. Marcus Azzini stelt in zijn theater de ontmoeting centraal. Met tien jonge acteurs maakte hij de mozaïek-voorstelling Allemaal Mensen/UMUNTU. Zij stellen zich voor en proberen zich van hun beste kant te laten zien, maar gaandeweg worden de hokjes waar ze zich in- en uitvechten grimmiger. Je morele kompas draait overuren. Een brutale, geestige en ontroerende voorstelling over identiteit, diversiteit en inclusiviteit.

KRISTA VAN DER NIET

SVEN BIJMA

WEEKEND VAN DE WETENSCHAP

FRASCATI 21 T/M 25 OKTOBER

13-09-19 13:35

22

krant KRANT

podium

KUNST & VERMAAK

Zoals alleen Bowie het kon ‘Wild, fantastical, eye-popping’, kopte Rolling Stone na de New Yorkse première van Lazarus in 2015. En nu is Nederland aan de beurt.

H

et was het laatste meesterwerk van kunstenaar, stijlicoon en popster David Bowie. Een maand nadat hij de première van Lazarus bijwoonde, overleed hij. Bowie ontwikkelde de musical met Enda Walsh (script) én met niemand minder dan ‘onze’ Ivo van Hove, die van jongs af aan groot Bowie-fan is. Van Hove neemt ook de regie van de Nederlandse bewerking voor zijn rekening, die vanaf 3 oktober in DeLaMar te zien is.

Lazarus is een vervolg op de film The man who fell to earth (1976).

Daarin speelde Bowie de rol van Thomas Newton, die als buitenaards wezen op aarde terechtkomt en zich voordoet als mens. In Lazarus zien we diezelfde Newton dertig jaar later, nog steeds op aarde. Dragan Bakema (Soldaat van Oranje, In therapie, Het pauperparadijs) speelt de hoofdrol – in de Amerikaanse versie vertolkt door Dexter-acteur Michael C. Hall

(foto). Bakema: ‘De vraag of ik auditie wilde doen, kwam onverwacht, maar ik was meteen enthousiast. Lazarus is een unieke voorstelling, anders dan alles wat ik eerder zag. Geweldig om daar onderdeel van te mogen zijn.’

Andere grote rollen zijn er voor Noortje Herlaar en Pieter Embrechts. De voorstelling is een mysterieuze, meeslepende en emotionele rollercoaster, waarin Bowies alter ego Thomas ons meeneemt door zijn leven, dromen en obsessies. Een avontuurlijke trip die wordt omlijst door hits als Absolute beginners, Changes, Heroes en Lazarus, speciaal voor de musical geschreven en later uitgebracht op Bowies laatste album Blackstar – die gelukkig allemaal in het Engels worden gezongen. Een must-see theaterbelevenis.

Lazarus 3 oktober t/m 5 april DeLaMar Theater

CASPER KOSTER

tekst Margriet Prinssen

Bromance

De een (Pepijn Schoneveld, links) is hetero, de ander (Kevin Hassing) homo. Samen vormen zij de Hehobros. Na het succes van hun online comedy gaan de vrienden nu het theater in. tekst Mike Peek

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2019 OKT_RD_MB_RD x.indd 22

grijze haren en de noodzaak om ‘woke’ te zijn.

Ook hebben de mannen hier meer tools om hun verhaal te vertellen. Denk aan sketches en liedjes, maar ook aan dansjes (omdat Hassing dat graag wil) en bakken publieksparticipatie (omdat Schoneveld dat zo leuk doet).

Ze beloven bovendien dat de grappen live nóg leuker zijn dan online. Aan hun enthousiasme zal het dus niet liggen, getuige ook het persbericht: ‘In een persbericht moet altijd een korte en krachtige quote van de makers over hoeveel zin ze erin hebben. We hebben er heel veel zin in, bitches.’

Waarvan akte.

LAILA COHEN

JAN VERSWEYVELD

Z

e zijn in de dertig, kennen elkaar sinds de toneelschool en delen lief en leed. De hartsvrienden Schoneveld en Hassing putten voor Hehobros dikwijls uit hun eigen leven. Dat zorgt voor eerlijke, geestige gesprekken, waarin flink wat vooroordelen over homo’s en hetero’s worden ontkracht. De filmpjes, tussen de drie en vijf minuten lang, zijn erg populair. De aflevering waarin Hassing wordt aangezien voor Jan Kooijman, is zelfs meer dan twee miljoen keer bekeken. Genoeg reden dus om het Hehobros-universum uit te breiden. In het theater hoeven de mannen hun gesprekken niet in een paar minuten te proppen, maar kunnen ze dieper ingaan op onderwerpen als de eerste

22 oktober (première) Theater Bellevue

13-09-19 13:35

COLUMN

AFLEVERING 2:

HOE ANNE-MARIEKES BUURT GENTRIFICEERDE

Z

LAILA COHEN

e gaven weer een huisfeestje bij de achterburen. Ik stuurde een sms’je naar Elsemieke dat ik Bootylicious een te gek nummer vond, maar of het wat zachter kon. En ik voelde me oud toen ik oordopjes indraaide, terwijl ik mezelf streng toesprak dat het belangrijk is dat mensen feestjes geven in de buurt. Al nodigde ik zelf altijd iedereen daarvoor uit; kennelijk behoor ik niet meer tot de mensen die je op je feestje wilt hebben.

Mijn straat is er nogal op vooruitgegaan, zo schijnt het, want inmiddels heeft de Surinaamse toko plaatsgemaakt voor een Blokker en op de plaats van de failliete buurtslager verrees een Lidl. Mijn moeder noemde mijn straat ooit het getto, toen ik er alweer een aantal jaar terug kwam wonen. Dat zou ze nu niet meer durven. Je kunt tegenwoordig een courgette en tonic bestellen bij de kledingzaak/plantenwinkel/cocktailbar. En de gentry die naast me kwamen wonen, zijn makelaar en bankier en hebben een jonge baby die Oele Wapper heet. Het zijn aardige mensen, echt, maar soms mis ik mijn oude buurman Yukub, die uit Irak kwam en die zijn satellietschotel zonder vragen aan mijn balkon bond en daarna dreigde me daarvan naar beneden te gooien als ik hem eraf zou halen. Yukub verdween, een projectontwikkelaar verscheen, ramde een terras en een hottub op ons dak, en een paar maanden later werden er Eames-stoelen langs de gevel gehesen. Dat is dus Anne-Marieke Samson vooruitgang. Dat dit soort mensen zich in de schulden (38) is geboren en werken om door ons verschoten trapgat te mogen getogen in Amsterdam. schuifelen. Dat ze hun poepbruine Audi parkeren Ze schreef de romans tussen de hopen vuilnis op onze stoep.

Klootzakjes en De val Yukub stuurde me nog een keer een kaartje uit Irak van Jacob Duikelman. waarnaar hij weer terug was gekeerd: dat ik de schotel Ze woont in de Indische mocht houden als ik het wilde. Maar ik had hem al bij Buurt en werkt bij het het grofvuil gezet.

Nationaal Archief.

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2019 OKT_RD_MB_RD x.indd 23

Anne-Marieke

23

Samson IN DE STAD

Een paar maanden later kwamen de Eames-stoelen 13-09-19 13:35

24

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

theater

Welkom thuis, op de apenrots

Voor de film Guernsey (2005) wonnen zowel regisseur Nanouk Leopold als actrice Maria Kraakman een Gouden Kalf. De thuiskomst herenigt de twee in het theater. tekst Margriet Prinssen foto’s Jan Versweyveld

H

Maria Kraakman (boven) en Nanouk Leopold

theater De thuiskomst Internationaal Theater Amsterdam 10 t/m 18 oktober en 20 t/m 30 november

et is haar tweede regie bij Internationaal Theater Amsterdam (ITA), na het succesvolle Uit het leven van marionetten. Nanouk Leopold is vooral bekend als regisseur van speelfilms; haar werk werd geselecteerd voor de prestigieuze festivals van Cannes en Berlijn. ‘Nanouk is een kunstenaar pur sang’, zegt actrice Maria Kraakman. ‘Zij kan op heel veel verschillende manieren een verhaal vertellen, of het nu in beeldende kunst, film of theater is. Ze heeft iets heel eigens te zeggen waarin ik als actrice alle vertrouwen heb.’

Omgekeerd geldt dat desgevraagd ook, zegt Leopold. ‘Maria is een geweldige actrice. Ze is op het eerste gezicht nogal frêle, maar heeft een enorme power. Een spannende combinatie van rust en beheersing, met daarachter een grote kracht verborgen. En ze is heel veelzijdig, ze beheerst het hele palet aan kleuren.’

TOCH GEDAAN De thuiskomst is een van de meest gespeelde stukken van toneelschrijver en Nobelprijswinnaar Harold Pinter. Teddy, de oudste van drie broers,

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2019 OKT_RD_MB_RD x.indd 24

komt na jaren onverwacht thuis. Hij is na de dood van zijn moeder ver weg carrière gaan maken en getrouwd, terwijl zijn broers, de vader en nog een oom in het ouderlijk huis zijn blijven wonen. De komst van Teddy en zijn kersverse echtgenote Ruth maakt dat de machtsverhoudingen in het mannenhuishouden op scherp komen te staan.

Leopold vindt het heerlijk om met zo’n klassieke tekst aan de slag te gaan. ‘Een van de eerste dingen die ik over Pinter las, is dat je aan zijn stukken niets mag toevoegen dat er niet in hoort. Dus dat is het eerste wat ik heb gedaan.’ Niet dat ze in de tekst heeft ingegrepen, integendeel: elke letter van Pinter wordt gespeeld zoals die is geschreven. Maar op het toneel zet ze een groot object in de ruimte, iets abstracts. ‘Dat is zo leuk aan toneel: je kunt allerlei werelden creëren. Ik wil mensen aan het denken zetten, ik wil ze nieuwgierig maken.’ Net als bij Uit het leven van marionetten zal ook in deze voorstelling video een belangrijke rol spelen.

BEHOORLIJK VROUWVIJANDIG Voor Kraakman is het lang geleden dat ze een voorstelling gebaseerd op een klassieke theatertekst

13-09-19 13:35

25 ‘HET DOET ME DENKEN AAN TARANTINO: DIEZELFDE MIX VAN GEWELD, WREEDHEID EN SEKS’

mis deze niet We Are Public selecteert elke maand drie dingen die je echt niet mag missen. Met een We Are Publicabonnement voor €17 per maand krijg je gratis toegang tot deze en vele andere voorstellingen en events.

KAMERICH & BUDWILOWITZ

wearepublic.nl

DECEMBERDAGEN Een voorstelling over hoe de gevolgen van de Surinaamse Decembermoorden doorwerken in een alledaags gezin. We Are Public’s curator theater Daniël Kieft selecteerde deze voorstelling en noemt het ‘een belangrijk en groot onderwerp gegoten in een klein familiedrama.’ Na theaterfestival Oerol gaat de voorstelling nu de zalen in.

Bijlmerparktheater, 9 en 13 oktober (vrij toegankelijk voor leden van We Are Public)

TAAL ZEGT ALLES

WIE IS HET STERKST? De thuiskomst gaat niet, of in elk geval niet alléén over de machtsverhouding tussen man en vrouw.

‘De orde binnen een familie wordt verstoord’, zegt Leopold. ‘Het is een apenrots. Vijf mannen en een vrouw: wie is het sterkst? Elke scène is een krachtmeting. Telkens word je op het verkeerde been gezet.

Eenduidigheid in drama kan niet; dan wordt het moralistisch, en dat is per definitie niet interessant.

Op het toneel dan.’

Is het eerder een relatiestuk, een Freudiaans drama, een maatschappijanalyse of een filosofisch taalspel?

Leopold: ‘Pinter zou zeggen: geen van alle. Ik zou zeggen: Het is dat allemaal.’

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2019 OKT_RD_MB_RD x.indd 25

Een samenwerking tussen De groene Amsterdammer en de Maand van de Geschiedenis met een hoofdrol voor taal. Vormt ons denken de taal, of vormt de taal ons denken? Een panel gaat in gesprek over taalgebruik door de jaren heen. Want taal verklapt alles.

7 oktober, De Nieuwe Liefde (vrij entree voor leden van We Are Public)

BARBRAV

speelde. Het is zelfs haar eerste Pinter: ‘Er staat geen woord te veel in. In zijn werk wordt weinig uitgelegd, veel wordt tussen de regels door gezegd. En het is heel humoristisch. Mijn rol is die van Ruth, een vrouw tussen vijf mannen in een behoorlijk vrouwvijandige samenleving. Het doet me denken aan Tarantino: diezelfde mix van geweld, wreedheid en seks, los van elke moraal. Mooi en spannend, vind ik. Het is grappig en gruwelijk tegelijk.’

ROMANTISCHE ORGELMUZIEK Micha Windgassen is curator muziek voor We Are Public en selecteerde het middagprogramma Orgel en sopraan: romantiek in Het Orgelpark, een verborgen parel in de stad. ‘Lekker zwijmelen bij de kalme, ontroerende muziek van onder anderen de Nederlandse – niet vaak gespeelde – componist Henrik Andriessen.’ Wim Roelfsema bespeelt het orgel en Maria João Carmo zingt.

18 oktober, Het Orgelpark (vrij entree voor leden van We Are Public)

13-09-19 13:35

26

krant KRANT

ADVERTORIAL

Millet: zijn tijd ver vooruit

Hij legde als eerste de eenvoud en hardheid van het boerenbestaan vast, dat is wat Jean-François Millet (1814-1875) tot een volksheld maakte. In het Van Gogh Museum is nu te zien waarom hij daarnaast ook een kunstvernieuwer was.

De zaaier (1850), De arenlezers (1857), Schapen scheren (1853) en Man met schoffel (1860-1862) van JeanFrançois Millet.

expo Van Gogh Museum Jean-François Millet.

Zaaier van de moderne kunst 4 oktober 2019 t/m 12 januari 2020

D

boerenleven zou spreken, werd Millet vaak bekritiseerd.

Onterecht, besloot de Franse staat vlak na zijn dood in 1875: Millet werd postuum als nationale held bestempeld, juist omdat hij het platteland in al zijn glorie vastlegde.

IN ALLES VERNIEUWEND Niet alleen in zijn onderwerpskeuze was Millet zijn tijd ver vooruit; ook zijn stijl en techniek waren verre van traditioneel, ondanks zijn klassieke kunstopleiding in Parijs. Zo gebruikte hij een grove schilderstreek en bracht hij zijn onderwerpen terug tot de essentie door vormen te versimpelen en sterke contouren te gebruiken. Op zijn landschapsschilderijen schilderde hij grote, lege vlakten en een hoge horizon, waarmee hij ook nog eens nieuwe composities introduceerde. Vanwege zijn techniek en de maatschappijkritiek die uit zijn weergave van het

INSPIRATIE OPDOEN Kunstenaars uit de hele wereld zagen ook de schoonheid van Millets werk. Onder anderen Vincent van Gogh, Claude Monet, Edvard Munch, Georges Seurat en Salvador Dalí waren onder de indruk van zijn vooruitstrevende stijl, techniek en onderwerpskeuze. Hoe deze en andere kunstenaars uit de negentiende en vroeg twintigste eeuw zich lieten inspireren door de schilderijen, tekeningen en pastels van Millet, is nu voor het eerst te zien in het Van Gogh Museum. Wie zelf geïnspireerd raakt, kan hier een eigen boerenschilderij maken tijdens een workshop. Meer over Millet weten?

Op donderdagochtenden kun je je bezoek aan de tentoonstelling Jean-François Millet. Zaaier van de moderne kunst met een gratis rondleiding beginnen. Of luister naar Simon Kelly, conservator en afdelingshoofd moderne en hedendaagse kunst bij het Saint Louis Art Museum, die alles over de Franse kunstenaar weet en op 6 oktober een lezing over zijn baanbrekende werk geeft.

e zaaier, De arenlezers en Het angelus: het is nog maar kort geleden dat je in vrijwel elke boerderij in Zuid-Nederland, België en Noord-Frankrijk ten minste één reproductie van de werken van Jean-François Millet kon aantreffen.

Kritisch ontvangen door de kunstwereld, groeide Millet al snel uit tot held van de arbeiders – en dat bleef hij tot ver in de vorige eeuw. In een periode waarin steden en de opkomst van fabrieken golden als tekenen van de moderne tijd, verbeeldde hij het harde plattelandsleven dat hij zo goed uit zijn jeugd kende. Geen wonder dat zijn werk als tegendraads werd gezien.

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2019 OKT_RD_MB_RD x.indd 26

13-09-19 13:35

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

literatuur

27

‘Ik vind gender maar een moeilijk begrip’ Alma Mathijsen (34) kan fel worden als het gaat over genderongelijkheid; haar moeder Marita Mathijsen (75) is genuanceerder.

Samen schreven ze het Essay van de Maand van de Geschiedenis. tekst Alice Boothby foto Jitske Schols

A

ls het op gender aankomt, is er zó veel te bespreken. En te bediscussiëren. Dat merkten schrijvers Alma en Marita Mathijsen al snel toen ze nadachten over de onderwerpen die ze in het Essay wilden laten terugkomen. Zo kon Alma tijdens het schrijven ‘woest’ worden van de ingebakken vooroordelen van haar moeder, terwijl Marita soms schrok van de felheid van haar dochter. Marita: ‘A lma confronteerde ze me in één van haar brieven met het feit dat ik mannen die vrouwen willen zijn en andersom ‘uitzonderingen’ noem. Ik dacht dat ik tamelijk modern was, maar dat zijn ingebakken vooroordelen.’ Alma: ‘Maar ik besef ook dat we uit twee generaties komen die erg ver uit elkaar liggen.’

DE NORM ‘Ik heb altijd mededogen gehad voor vrouwen uit het verleden en vind gender maar een moeilijk begrip’, vervolgt Marita. ‘Zelf heb ik Alma ook onbewust in een vrouwenpatroon gedrukt door haar ooit lakschoentjes en mooie jurkjes aan te doen.’ Alma: ‘A l speelde ik zelf net zo veel met Warhammer als met Barbies. Natuurlijk zijn er verschillen tussen mannen en vrouwen. Soms

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2019 OKT_RD_MB_RD x.indd 27

moeten we die verschillen juist benoemen, zoals in een ziekenhuis, omdat een medicijn voor een vrouw anders kan uitpakken dan voor een man en andersom. Maar we moeten wel af van wat ‘de norm’ is, bijvoorbeeld dat mannen stoer moeten zijn en vrouwen gevoelig. We moeten meer kijken naar het individu.’ Marita: ‘Daar ben ik het dan wél weer mee eens.’

PRATEN OP PAPIER Met hun essay hoopt Alma vooral te bereiken dat anderen ook brieven gaan schrijven met hun ouders.

Omdat je zo waardevolle discussies krijgt, die anders niet zomaar aan de keukentafel naar boven waren gekomen. Alma: ‘Je moet je echt over een soort gêne heen zetten om bepaalde dingen met je ouders te bespreken. Zoals ongesteldheid, daar hebben we het in het essay ook over gehad. Het is heel waardevol om met je ouders te praten in briefvorm. Voor mij was het zelfs makkelijker. Soms ben ik bang voor de reactie van mijn moeder, op papier durf ik meer.’

Het essay Niet schrikken mama is heel oktober te koop voor €3,75, maandvandegeschiedenis.nl

13-09-19 13:36

krant KRANT

28

KUNST & VERMAAK

expo

Als je jurk maar goed zit Bij gebrek aan wol, katoen en zijde moet je creatief zijn om er nog een beetje leuk (en warm) bij te lopen.

Hoe goed we daarin tijdens de oorlogsjaren waren, is te zien op de expositie Mode op de bon. tekst Joke van der Weij

Een trouwjurk van ‘parachutezijde’ – oftewel: nylon – was niet ongewoon tegen het eind van de oorlog.

E

en derde van onze kledingstukken komen nooit van hun hanger of van hun plankje. Reden genoeg om eens wat meer in eigen kast te shoppen – en dat is dan ook precies wat steeds meer mensen doen, als antwoord op de overvloed aan kleding in onze maatschappij. De modemoeheid en weerzin tegen de wegwerpcultuur leidde eerder al tot de opleving van tweedehandskleding in de vorm van ‘vintage’. En die kon je dan weer ‘customizen’: vermaken, opsmukken of opnieuw vormgeven. Allemaal dingen die ook in de Tweede Wereldoorlog gebeurden, maar dan uit noodzaak, blijkt uit expo Mode op de bon.

DEKEN WORDT JAS

expo Verzetsmuseum Mode op de bon v.a. 11 oktober

Onmiddellijk na het begin van de oorlog ontstaat er namelijk een groot tekort aan textiel. Er kan immers geen wol, katoen of kleding meer worden geïmporteerd uit het buitenland. Daarom gaat in augustus 1940 het textiel ‘op de bon’. Voor een halfjaar krijg je honderd bonnen of punten, daarnaast betaal je nog gewoon met geld. Een trui kost negentien punten, maar een wollen jurk al meer dan veertig. Dat wordt puzzelen, vooral later in de oorlog. Dan is er al bijna niks meer te koop, ook al

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2019 OKT_RD_MB_RD x.indd 28

heb je bonnen. Katoen en wol, oftewel ‘goed goed’, is dan niet meer voorhanden. Wel kunstzijde (nu viscose genoemd), van steeds slechtere kwaliteit.

Maar de vlijtige huisvrouwen en de naaiateliers zijn niet voor één gat te vangen. Het is hartverwarmend om te zien hoe vooral de vrouwen hun best doen om er leuk uit te blijven zien. Daarbij worden ze geholpen door de opgewekte tips in vrouwenbladen, die nog tot en met 1944 blijven verschijnen: ‘Uw oude jurk wordt een bloes’ of ‘Een sportieve mantel van een reisdeken’. Wel staan Margriet, Libelle en Het rijk der vrouw onder controle van de Duitse bezetter. De Parijse mode blijft daardoor onbesproken; alles moet uit Berlijn of Wenen komen.

IEDEREEN BRUINE BENEN Iedereen gaat creatief om met de schaarste. Met stukjes bont, borduursels en losse kraagjes wordt er toch mode gemaakt. Opgenaaide zakken van bont – meestal konijn maar ook weleens mol of muis – verbergen sleetse naden.

Een herenpak wordt omgetoverd tot charmant mantelpakje en de ingenieuze jurken uit verschillende stukken stof worden een echte rage. Ook te zien: vrouwen dragen broeken in de vorm van een ‘sportpantalon’. Dat scheelt

13-09-19 13:36

29

mis deze niet De laatste aai

Bes

Rembrandt-Velázquez

DE LAATSTE AAI Nooit zal uw Uitkrant-redacteur haar boxer Binkie vergeten, die werd overreden toen ze tien was. Hij werd begraven in de tuin en ze liet haar moeders mooiste vazen kapotvriezen op zijn graf. Maar de meeste mensen lieten in die tijd een ziek dier bij de dierenarts achter voor een spuitje, daarna ging het naar het destructiebedrijf. Die rationele houding is omgeslagen: tegenwoordig wordt een geliefd huisdier herdacht en gecremeerd of begraven. En in rouwadvertenties voor de baas is de hond vertegenwoordigd met een pootafdruk. De laatste aai geeft een ontroerend beeld van onze omgang met het einde van huisdiervrienden.

En mocht u zich dat afvragen: natuurlijk gaan dieren naar de hemel.

Museum Tot Zover, t/m 19 januari

BES, KLEINE GOD IN HET OUDE EGYPTE

weer kousen, want die zijn nauwelijks te krijgen. Hoewel je dat in de zomer ook anders op kunt lossen: ‘Beenbruin is bij uitstek geschikt om beenen te kleuren, waardoor kousen overbodig worden. Trek met een potlood of wenkbrauwstift een dun lijntje als naad, dit zal ’t kouseneffect nog verhogen.’

Ook textielhandelaar Goffe Miedema ziet er in 1943 het positieve van in: ‘Acht op de tien meisjes hebben bloote beenen omdat de kousen gespaard moeten worden voor de winter (…).

Toch is het nog een wonder dat ieder er zoo knap uitziet…’

PARACHUTE-BRUID In plaats van wol of katoen worden meelzakken gebruikt om (kinder)jurkjes te maken. En als er een parachute is gevallen, blijkt het (dan nog onbekende) nylon best geschikt voor je trouwjurk. Zelfs de modehuizen worden inventief – zolang ze nog bestaan, want Gerzon en Hirsch zijn Joods. Je kunt je eigen lap meenemen: ‘Stof van u, coupe van Hirsh’.

Een van de mooiste kledingstukken op de tentoonstelling is een jasje van hondenhaar. Bijschrift: ‘Mijn moeder liet van de haren van onze keeshond Sten wol spinnen. Daarvan breidde ze voor mij een trui. Die kriebelde verschrikkelijk, maar was wel lekker warm.’ We hopen dan maar dat de mand van Sten bij de kachel mocht staan.

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2019 OKT_RD_MB_RD x.indd 29

Een huisgodje, wie wil dat nou niet?

Een toegankelijk figuur bij wie je om raad kunt vragen en je nood kunt klagen. De oude Egyptenaren hadden Bes, een grappig kereltje met korte, kromme beentjes, een verentooi en een dikke buik. Iedereen had een Bes, van farao tot slaaf. Zwangere vrouwen baden tot hem om een goede bevalling, bange kinderen om bescherming, soldaten om moed in de strijd. De populaire Bes stond op amuletten, vazen, serviesgoed en hij was ook verkrijgbaar als standbeeld, klein of groot. Altijd paraat en multiinzetbaar. Bes moet terug!

Allard Pierson, 18 oktober t/m 8 maart

REMBRANDT-VELÁZQUEZ Spanje was onze vijand in de zeventiende eeuw, maar naast al die oorlogsellende en politieke spanningen kenden zowel Nederland als Spanje in die tijd een ongekende bloei op het gebied van handel en kunst. Als afsluiting van het Rembrandtjaar worden de Nederlandse en Spaanse meesters naast elkaar gezet: Murillo, Ribera en Velázquez in confrontatie met Hals, Vermeer en uiteraard Rembrandt. Die paarsgewijze opstelling levert veel interessante dialogen op over religie, geloof, macht en rijkdom. Maar bovenal zijn het prachtige schilderijen, deze topstukken uit het Prado. Alleen al het offerlam (foto) van Francisco de Zurbarán is de gang naar het Rijks dubbel en dwars waard.

Rijksmuseum, 11 oktober t/m 19 januari

13-09-19 13:36

30

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

film

‘Nu begrijp ik waarom mijn vader is zoals hij is’ Na documentaires over dictatorjagers, wapensmokkelaars en Anton Corbijn richt Klaartje Quirijns in Your mum and dad haar blik op het trauma in haar eigen familie. Een interview met de Amsterdamse. tekst Bregtje Schudel

Filmstills uit Your mum and dad.

Wanneer besloot je een documentaire over ouderkindrelaties te maken?

‘Dat was een heel proces. In 2000 ben ik in New York begonnen met het filmen van mensen tijdens hun wekelijkse therapiesessies. Een van hen was Michael Moskowitz, zelf therapeut. Hij vertelde veel over de relatie met zijn moeder. Een heel charismatische vrouw die tegelijkertijd haar zoon veel verdriet heeft gedaan, verdriet dat haar zelf ook ooit was aangedaan. Dat zette me aan het denken over hoe trauma’s van generatie op generatie worden doorgegeven. Ook in mijn familie.’

Zonder al te veel weg te geven: in de documentaire ontrafel je een familiegeheim dat vooral heel zwaar op je moeder drukt.

‘A l van jongs af aan was ik me daarvan bewust, maar er werd niet over gepraat. Dat vond ik het allermoeilijkste aan het maken van deze film: ik wist niet of het de juiste keuze was om het ineens aan te snijden. Uiteindelijk was het Kirkland Vaughans, de therapeut van Michael, die me heeft doen inzien dat ik mijn moeder er juist een dienst mee bewees door erover te praten.’

film Your mum and dad Regie: Klaartje Quirijns Release: 3 oktober

Is er iets veranderd in hoe je nu naar je ouders kijkt?

‘Ik ben vooral anders naar mijn vader gaan kijken. Mijn vader en mijn moeder gingen uit elkaar toen ik één was.

Ik zag hem altijd meer als een soort avonturier dan als

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2019 OKT_RD_MB_RD x.indd 30

vaderfiguur. Hij had altijd vriendinnen, hij is in zijn leven vijf keer getrouwd geweest. Maar ik had eigenlijk nooit nagedacht over het waarom. Tijdens het maken van deze film heb ik ontdekt waarom hij is zoals hij is.

Als je begrijpt waar iemand vandaan komt, kun je ook met compassie naar die persoon kijken.’

Hebben je ouders de film al gezien?

‘Nee. Mijn moeder staat er helemaal achter, maar wil de film vooralsnog niet zien. Voor haar is dat nu nog te moeilijk. Mijn vader kan niet wachten. Hij vindt het fantastisch dat zijn verhaal nu aandacht krijgt. Die zit straks bij elke screening vooraan.’

De titel is gebaseerd op de memorabele eerste zin uit een bekend gedicht van de Engelse dichter Philip Larkin: ‘They fuck you up, your mum and dad.’ Heeft hij gelijk?

‘Ik vind van niet. Bij Larkin is er geen hoop. Hij geeft op, zegt letterlijk: neem geen kinderen! Voor mij geldt dat niet. Ik heb zelf twee dochters, zij zijn de beste keuze die ik ooit heb gemaakt. Je moet gewoon altijd je best blijven doen, zodat je niet te veel van je eigen bagage overdraagt aan je eigen kinderen.’

Vertoningen met nagesprek: 2 oktober in de Filmhallen (i.s.m. The School of Life) en 3 oktober in De Balie

13-09-19 13:36

31

Hoe goed ken je je familie echt? Wat betreft de broers en zussen in de familie Liefhebber valt daar nog het een en ander aan te verbeteren. Zo staat het huwelijk van architect Kasper (Guy Clemens) op knappen. Iets dat Kasper allang had kunnen zien aankomen, als hij wat minder vaak naar zijn laptop en wat vaker in de teleurgestelde ogen van zijn vrouw (Jelka van Houten) had gekeken. Hartchirurg Jonathan (Theo Maassen) is de meeste tijd in het ziekenhuis te vinden, al doet hij daar meer dan alleen werken. Bij kapper Maria (SanneSamina Hanssen) staat ineens een oude – nog steeds getrouwde – vlam voor de deur, die vindt dat Maria’s achtjarige dochter Luna verdacht veel op zijn eigen dochter lijkt. Met Sam (Hadewych Minis), woonachtig in Londen, heeft de familie sowieso weinig contact.

Wanneer bekend wordt dat Jan (Jeroen Krabbé!), de pater familias, ernstig ziek is, komen de kinderen toch nader tot elkaar.

De liefhebbers is een fijn familiedrama: warm, maar niet naïef. Sommige dingen worden niet beter, hoe graag je dat ook wilt. Leuk: het is de openingsfilm van de vierde editie van het jaarlijkse Parool Film Fest (10 t/m 13 oktober).

Regie Anna van der Heide Release 24 oktober

PIEF WEYM AN

Regie Céline Sciamma Release 17 oktober

REGIE HALINA REIJN RELEASE 3 OKTOBER

FÊTE DE FAMILLE Wanneer in een dramafilm de familie samenkomt voor een feestje, dan weet je hoe laat het is. Het enige dat matriarch Andréa (Catherine Deneuve) écht wil, is een fijn, klein verjaardagspartijtje met haar familie. Dochter en zwart schaap Claire (Emmanuelle Bercot) heeft een ander plan.

CAMERA JAPAN De veertiende editie van Camera Japan (3 t/m 6 oktober) toont weer het mooiste van wat Japanse cinema op dit moment te bieden heeft: van anime en documentaires tot drama en horror. Met dit jaar extra aandacht voor de ‘jeugd’, met onder meer een trits aanstormende regietalenten en films over jongeren.

Regie Cédric Kahn Release 24 oktober

Kriterion camerajapan.nl

LUCE Op papier is Luce (Kelvin Harrison Jr.) de ideale scholier. Zijn Engelse docent (Octavia Spencer) voelt zich, na het lezen van zijn laatste essay, ineens niet zo zeker.

Ook met Naomi Watts en Tim Roth als zijn adoptieouders.

Naar het gelijknamige toneelstuk van J.C. Lee.

MUZIEKDOCU’S Liefhebbers van muziekdocumentaires kunnen deze maand hun lol op met films over operagigant Luciano Pavarotti, vioolvedette Itzhak Perlman (die filmmuziek maakte voor o.a.

Schindler’s List) en soulkoningin Aretha Franklin.

Pavarotti: release 3 oktober Itzhak: release 10 oktober Amazing grace: release 31 oktober

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2019 OKT_RD_MB_RD x.indd 31

PORTRAIT DE LA JEUNE FILLE EN FEU Op een afgelegen eiland bij Bretagne krijgt kunstenaar Marianne (Noémie Merlant) eind achttiende eeuw de opdracht het huwelijksportret van Heloïse (Adèle Haenel) te schilderen. Al snel bloeit er iets bijzonders tussen hen op. Van de maakster van Girlhood en Water lilies.

DE BELOFTE VAN PISA Samir (Shahine El-Hamus), door iedereen Sam genoemd, kan fantastisch trompet spelen. Dus zorgt zijn grote broer Mo ervoor dat hij auditie mag doen bij het prestigieuze Muzieklyceum in Amsterdam-Zuid.

Sam moet Mo wel één ding beloven: niet eindigen zoals hij. Naar het gelijknamige boek van Mano Bouzamour.

Regie Julius Onah Release 31 oktober

DIEDERICK BULSTRA

De Liefhebbers

INSTINCT Als er iets is waar psycholoog Nicoline (Carice van Houten, in topvorm) prat op gaat, dan is het haar instinct.

En als behandelaar van de charismatische zedendelinquent Idris (Marwan Kenzari) gaan al haar alarmbellen af.

Maar wie is er de kat en wie de muis? Dat houdt Halina Reijn in haar regiedebuut bewust vaag.

Sterren gegeven door onze filmrecensent Bregtje Schudel. Geen sterren betekent niet gezien.

KRIS DEWITTE

in première

JONPACK

film

MJÓLK Na het plotse overlijden van haar echtgenoot bindt melkveehouder Inga (Arndís Hrönn Egilsdóttir) eigenhandig de strijd aan met de ‘co-op maffia,’ die haar IJslandse dorp – en vooral alle melkboeren – al jarenlang onder de duim houdt. Drama met een zweempje zwarte humor, van de maker van Rams.

Regie Grímur Hákonarson Release 31 oktober

Regie Norbert ter Hall Release 10 oktober

13-09-19 13:36

32

krant KRANT

interview

KUNST & VERMAAK

Muziekondernemer Hans Brouwer:

‘Ik heb mijn diploma nooit meer opgehaald’ Hij droomde ervan zijn geld te verdienen met muziek, maar hoe, dat leerde-ie pas echt in de reclamewereld. Nu maakt Hans Brouwer (56) met zijn bedrijf MassiveMusic muziek voor merken als Nike en Apple. Het succesverhaal van een Amsterdamse rasondernemer. tekst Kim van der Meulen

D

e platencollectie van Hans Brouwer heeft een prachtig uitzicht: een flinke rij elpees staat keurig uitgestald voor een raam, op de vijftiende verdieping van de A’DAM Toren. Het is de thuisbasis van Massive Music, het bedrijf van Brouwer dat reclamemuziek componeert en muziekstrategieën voor bedrijven en brands ontwikkelt. Met succes: Brouwer kan ’s werelds grootste merken tot zijn klantenkring rekenen, van Nespresso en FOX tot BMW. Volgend jaar viert Massive Music z’n twintigste verjaardag en hoewel er zes kantoren over de hele wereld zijn, is Brouwer vooral in zijn eigen stad te vinden. In eigen pand zelfs, want de Amsterdamse ondernemer is ook nog medeoprichter en -eigenaar van de A’DAM Toren. En nee, het uitzicht verveelt nooit.

‘A ls ik sta te bellen, kijk ik naar het water en de bootjes.

Daar word ik heel rustig van.’

‘Ik heb eerlijk gezegd weinig met dance’

Je bent er ook buiten werktijd veel te vinden: vorige week trad je nog drie verdiepingen hoger met een eigen band op. Hoe ziet een gemiddelde werkdag eruit?

‘In principe heb ik heel normale werkdagen, hoor.

Ik fiets vanuit mijn huis in de Jordaan naar de pont, een ritje van niks, en ben rond half tien hier op deze verdieping, bij MassiveMusic. Alles wat ik voor de A’DAM Toren moet doen – en dat wordt drie jaar na de opening steeds minder – doe ik op de elfde of achttiende. Een meeting over de horeca, bijvoorbeeld.

Die hebben we (Brouwer en zijn zakenpartners Sander Groet en Duncan Stutterheim, red.) zelf in beheer, net als de A’DAM Lookout op het dak en de parkeergarage.

Een paar dagen per week ben ik ’s avonds ook op pad voor werk, met klanten eten of zo, en ik reis veel. Naar onze vestigingen, awardshows, events voor reclamemakers en spreken op congressen. Die tripjes zijn altijd volgepland, want ik wil de tijd optimaal benutten.’

Ben je tevreden met de plek die de A’DAM Toren in drie jaar tijd in de uitgaansscene heeft ingenomen?

‘Dat kan ik niet goed inschatten, daarvoor zit ik er te

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2019 OKT_RD_MB_RD x.indd 32

diep in. Maar ik zie wel hoe mensen reageren als ze hier voor het eerst zijn. Voordat ik vrijdag optrad in A’DAM&Co., de besloten members club voor de creatieve industrie op de achttiende, gooide ik er een appje naar mijn voetbalteam uit. Die ken ik goed van op zondagmiddag op het veld, maar daarbuiten spreek ik ze veel minder. Veel van hen waren hier nog nooit geweest. Ik heb ze na het optreden om half drie ’s nachts nog rondgeleid, ze wilden er alles over weten.

Verder ben ik blij dat The Shelter, de technoclub onder de grond, zijn plek in de uitgaanswereld eindelijk heeft veroverd.’

Toch stond je niet meteen te springen om hier met MassiveMusic in te trekken.

‘Nee, omdat het een dancetoren zou worden. Daar staat A’DAM ook voor: Amsterdam Dance And Music.

Ik heb weinig met de dance-industrie; ik voel meer voor echte instrumenten. Maar toen Duncan en Sander me vroegen om te helpen met hun pitch bij de gemeente, wilde ik dat best doen, want zo’n project is natuurlijk superinteressant. Vanwege mijn marketingen reclamekennis bleek ik een goede aanvulling te zijn, waardoor Duncan me een percentage van zijn percentage bood om mee te bouwen aan het hele verhaal. Dat betekende ook dat ik het deels naar mijn hand kon zetten en dat de dancetoren een muziektoren kon worden. Op dat moment wist ik zeker dat ik hier met Massive heen zou gaan.’

Heb je er ooit van gedroomd door te breken als muzikant?

‘Nee, die ambitie had ik totaal niet. Daarom heb ik ook alleen coverbandjes opgericht. Geen moeilijk gedoe met eigen materiaal schrijven, maar: deze nummers gaan we spelen en by the way, over twee maanden hebben we een optreden. In een muziekstudio, bij Mojo of een platenmaatschappij wilde ik ook niet werken. Mijn droom was wel om met muziek mijn geld te verdienen, maar hoe, daar had ik geen idee van. Tot ik in de reclame terechtkwam.’

>

13-09-19 13:36

33

ANDREAS TERLAAK

‘De reclamewereld zit vol meningen en ego’s, absoluut. Maar hier kon ik tenminste knallen’

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2019 OKT_RD_MB_RD x.indd 33

13-09-19 13:36

34

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

interview

GINA BROUWER

HANS BROUWER • Werd geboren op 28 december 1962 in Amsterdam.

• Begon in 1987 het soulbandje Souled Out & the Trouble Horns, waarvan hij nog altijd bassist en boeker is.

• Is oprichter van Kaiser Sound Studios in Amsterdam en Hesse Sound Studios in Berlijn.

• Richtte in 2000 MassiveMusic op. Brouwer werkte er jarenlang samen met pianist Joep Beving, die als business developmenten strategy director bij MassiveMusic zijn rechterhand was. Er zijn zes kantoren wereldwijd, van New York tot Shanghai.

• Won in 2011 de Amsterdam Business Award vanwege de ‘unieke combinatie tussen zakelijkheid en creativiteit’ van MassiveMusic en zijn inzet voor de creatieve industrie van Amsterdam.

• Is lid van de adviesraad van het Metropole Orkest, waarmee MassiveMusic vorig jaar nog een nieuw geluid voor de UEFA Europa League ontwikkelde.

• Is ook nog partner van zijn favoriete strandtent Timboektoe in Wijk aan Zee en van de Amsterdamse restaurants Trattoria Caprese and La Vallade.

• Voetbalt en doet aan high intensity-work-outs ter ontspanning. ‘Ik moet knallen, zweten.’

Best een bijzondere branche voor een afgestudeerd muziekwetenschapper.

‘Ja, daar ben ik echt in gerold. Toen ik mijn studiekeuze maakte, was ik net terug van een tussenjaar avant la lettre, waarin ik met een bandje topveertignummers in Duitsland en Zwitserland had gespeeld in nachtclubs. Ik koos vooral muziekwetenschappen omdat de twee andere muziekstudies van toen me niets leken. Muziektherapie was te vaag en het conservatorium leek me een enorme tijdsinvestering om alleen maar beter te worden op je instrument. Om basgitaar te spelen in een bandje, hoef je geen negen te scoren; een zes is voldoende. Ik heb tien jaar over mijn studie gedaan, maar dat was bewust: ik deed elk jaar maar de helft van de vakken. Dan kon ik daarnaast twee avonden per week draaien, bij Odeon en Dansen bij Jansen bijvoorbeeld, en met mijn band optreden. Soms kwam ik pas om zes uur ’s ochtends thuis. Voor de band deed ik ook nog het management en de boekingen, wat ik al snel ook voor andere bands ging doen. Best een gehossel, in het tijdperk vóór internet en mobiele telefoons.’

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2019 OKT_RD_MB_RD x.indd 34

Hoe kwam de reclame dan op je pad?

‘Ik was bezig met afstuderen en mijn vrouw, toen nog mijn vriendin, was zwanger én aan het promoveren. We woonden niet samen en hadden geen inkomen, dus ik zocht een baan.

Net op het moment dat ik een functie kreeg aangeboden bij een platenmaatschappij, zag ik ineens een piepklein advertentietje van iemand die net een paar commercials had gecomponeerd. Hij zocht een compagnon, iemand die de rest deed zodat hij in de studio muziek kon maken. Toen we gingen praten, was het meteen gesetteld. Ik heb mijn scriptie afgeschreven, die midden in de nacht door de brievenbus van de universiteit geduwd en ben de volgende ochtend met die baan begonnen.

Drie dagen later zat ik in Wisseloord muziek op te nemen met mensen van het Concertgebouworkest. Ik dacht: dit is het helemaal. Ik heb mijn diploma niet eens meer opgehaald.’

Wat trok je zo aan in muziek voor commercials?

‘Flinke budgetten, strakke deadlines, goede mensen en geen bullshit. Het was commercieel, maar ging ook helemaal om muziek. Dat er geld was om de beste kwaliteit te leveren, was nieuw voor mij. Voor bandjes was nooit genoeg budget. Kon je weer naar Groningen rijden voor een optreden waarvoor je vijftig euro kreeg. En nu was het: let’s go! Hier kon ik knallen, heerlijk.’

Was het niet intimiderend om de snelle reclamewereld in te rollen zonder kennis van het vak zelf?

‘Het was een wereld vol meningen en ego’s, absoluut. Maar die stapte ik met veel zelfvertrouwen in. Ik was namelijk gevraagd vanwege mijn expertise: ik heb repertoirekennis – je kunt me meenemen naar een popquiz, zeg maar – en managementervaring, door wat ik al die jaren voor bands had geregeld. Ik had eigenlijk gewoon al een bedrijf gerund, maar had dat zelf nog niet door omdat het ook mijn hobby was.’

Waar komt die ondernemerszin vandaan?

‘Daar had ik lang geen idee van. Mijn vader

zat bij de politie en mijn moeder was huisvrouw. Ook mijn broer en zus hebben dat ondernemerschap niet zo erg. Maar toen ik dat een keer zei in een interview met een glossy over Ameland, waar mijn ouders vandaan komen, kreeg ik op Facebook allemaal reacties van familie: je opa had een bakkerij, je oom een snackbar, je tante een speeltuin. Zo had ik er nooit naar gekeken. Op Ameland kun je nou eenmaal weinig meer dan boer of bakker worden, of in de toeristenindustrie werken.

Misschien dat mijn vader daarom ook op zijn 23◊ naar Amsterdam is verhuisd, samen met mijn moeder. Hij is meer een denker.’

Zat de liefde voor muziek er al vroeg in?

‘Ja. Toen ik een jaar of tien was, kocht ik van mijn zakgeld mijn eerste plaat: Angie van The Rolling Stones, bij Rob’s Platenshop op de Jacob Geelstraat. Die staat hier, in het rijtje voor het raam. Thuis stond altijd muziek op.

Mijn moeder was een enorme liefhebber en mijn vader zingt nog altijd in twee koren; een smartlappenkoor en een kerkkoor. 89 is-ie.

Allebei muzikaal dus, maar op Ameland speelde je geen instrument. Ze vonden het prima dat wij dat gingen doen, hoor. Mijn broer en ik kochten samen een basgitaar – hij wilde eigenlijk een drumstel, maar dat ging niet in ons flatje in West met overal buren – en uiteindelijk pakte alleen ik die op. Ik nam een krantenwijk om lessen te betalen en te sparen voor een Fender-basgitaar. Daar speel ik nog elk optreden op. Toen ik een beetje succesvol werd met Massive, kon ik opeens gitaren kopen – op de zaak ook nog! – en heb ik in één keer al m’n lievelingsbassen gekocht, maar die eerste blijft bijzonder.’

Commercie en liefde voor muziek: gaan die twee goed samen?

‘Ja, wat dat betreft is er echt iets veranderd.

Toen ik in deze industrie begon, wilden veel artiesten niet meewerken aan een reclamecampagne. U2 was mijn stokpaardje: die zouden zoiets nooit doen. Tot ze hun ziel verkochten aan Apple, toen ze hun nieuwe album gratis via iTunes verspreidden. Bijna niemand is meer tegen commercialiteit. De

13-09-19 13:36

35

ONDER DE MOTORKAP ‘BIJNA NIEMAND IS MEER TEGEN COMMERCIALITEIT. DAT WAS VROEGER WEL ANDERS’

De handhaver, de parkwachter, de stratenveger: in elke Uitkrant kijken we mee met een stad sgenoot die de stad draaiende houd t. tekst en foto Alice Boothby

nieuwe lichting muzikanten van het conservatorium, een instituut waar je ook gewoon productie kunt studeren, vindt het bijvoorbeeld ook niet zo erg. Ik denk dat artiesten er juist mogelijkheden in zien. Met ons talentenplatform MassiveTalent proberen we muziek van nog niet getekende, beginnende artiesten onder een campagne te plaatsen. Met het geld dat ze daarmee verdienen, kunnen ze in eigen beheer een album financieren, of drie. En hun werk krijgt exposure.’

MassiveMusic heeft de afgelopen twintig jaar muziek verzorgd voor zo’n beetje alle grote merken, van Heineken tot de Premier League.

Wat is het geheim?

‘De mensen. Cliché, maar honderd procent waar.

We hebben een goed slag volk: mensen met de juiste instelling, drive, muzikaliteit en een passie voor muziek. En daarmee het product dat we leveren, natuurlijk. Dat we een mooi trackrecord hebben, helpt deuren te openen, maar het gaat toch om de kwaliteit van de muziek die we voor al die merken maken. Als Nederlands bedrijf dacht ik dat we bij het super-Amerikaanse CocaCola bijvoorbeeld al met één-nul achter stonden, maar we kwamen als eerste uit de pitch. Dat is toch wel bijzonder. En we zijn preferred supplier van Apple vanwege onze kwaliteit. Als je dat voor elkaar krijgt, is dat de grootste kroon op je werk, kan ik je vertellen. Daar ben ik supertrots op.’

In welke stad komt de volgende vestiging van MassiveMusic?

‘We zijn met iets bezig, maar als ik dat in de pers noem, moet het echt gaan gebeuren. Laat ik dit erover zeggen: de locatie ligt heel zuidelijk van hier, ergens recht naar beneden.’

Ben je ooit klaar met ondernemen?

‘Nee. Het is te gek dat je de hele dag kunt werken in een omgeving die zo dicht bij je hobby zit, of die je hobby is. Maar ik denk wel dat ik op een gegeven moment wat minder uren ga maken en wat dingen ga afstoten die ik nu nog te leuk vind om te doen. De reclamewereld is een heel jonge wereld en hoewel ik me enorm jong voel, ben ik natuurlijk best oud. Ik wil wel serieus genomen worden. Het is net als met muzikanten die te lang doorgaan: als het treurig wordt, ben ik weg.’

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2019 OKT_RD_MB_RD x.indd 35

Paul Heymeijer (55) werkt bijna dertig jaar bij de ambulancedienst. Hij heeft veel meegemaakt, maar: ‘Ik kan niet zeggen dat ik alles heb gezien.

Elk ongeval is anders.’

ZO ZIET MIJN DAG ERUIT ‘Soms begint mijn dienst om zeven uur, soms later in de middag. Ambulancediensten zijn standaard acht uur en mijn vaste standplaats is het BovenIJ ziekenhuis. Ik meld me altijd eerst bij de meldkamer. Vanaf dat moment weet je niet wanneer je eerste rit is en wat het precies is.

Dat kan een dodelijk ongeluk zijn, maar ook een overplaatsing naar een ander ziekenhuis. Ik heb nog nooit meegemaakt dat ik een dag níet heb hoeven uitrijden.

Ik heb een goede dag gehad als ik aan het eind van mijn dienst niet precies kan herinneren wat mijn eerste rit was. Dat klinkt misschien onpersoonlijk, maar wij proberen een situatie te overwinnen en nemen dan afstand. We vragen soms achteraf hoe het is afgelopen. Maar dat doen we vooral om te checken of onze diagnose klopte. Wanneer je je als ambulancemedewerker laat meevoeren door emoties, zit

je over een jaar bellen te blazen op de bank.’

DIT MAAKT MIJN WERK UITDAGEND ‘Hoe gecompliceerder, hoe beter.

Misschien gek, maar als je iemands leven kunt redden door te improviseren, is dat heel mooi.’

DIT VERGEET IK NOOIT MEER ‘Een casus in de Spaarndammerbuurt. Mijn collega en ik waren als eerst binnen, er was een kind door geweld om het leven gekomen. Ik kan dat moment eindeloos, van minuut tot minuut, tot in detail terughalen. Dat is niet goed.’

TIP VOOR DE BURGEMEESTER ‘Hou de stad bereikbaar. Het lijkt erop dat er de laatste tijd overal rood-witte paaltjes staan, zoals bij de Blauwbrug. Wij moeten die stuk voor stuk met een sleutel eruit halen of omrijden. Dat kost tijd – en die tijd kunnen we onmogelijk missen.’

13-09-19 13:36

De Nieuwe Kerk en Stichting Julius Leeft! presenteren

DE SURINAME MONOLOGEN

Bijzondere avonden over kopstukken uit de Surinaamse geschiedenis in De Nieuwe Kerk

Maandag 21 en dinsdag 22 oktober

JOHAN FERRIER

Vrijdag 8 en zondag 10 november

ANTON DE KOM

Maandag 25 en dinsdag 26 november

JAGERNATH LACHMON, HENCK ARRON EN JOHAN ADOLF PENGEL Maandag 2 en dinsdag 3 december

NOLA HATTERMAN

DE GROTE 5 oktober 2019 2 februari 2020

Donderdag 19 en vrijdag 20 december

G TENTOOsteNrdSaTmELLIN

De Nieuwe Kerk Am

Founder

Sponsor

03 UK KUNST EN VERMAAK SEPT 2019 OKT_RD_MB_RD x.indd 36

Tentoonstellingspartners

DESI BOUTERSE

Dinsdag 14 en woensdag 15 januari

DR. SOPHIE REDMOND Informatie en kaartverkoop : nieuwekerk.nl/monologen Royale bruikleengever

13-09-19 13:36

krant KRANT

oktober 2019 38 41 42 44 44 46

37

WJOSVZ: DE INSTAFACTOR VAN MUSEA NADJA HÜPCHER UIT ETEN TREND: SCHROOTJES EN ZO: WINKELS DE BUURT: 24H OOST

CATVIDEOFEST

DRIVING NORTH Haal je vintage caddie, moderne Mini, gehuurde Hummer-limousine, Canta of gezinswagen van stal en zet koers naar het NDSMterrein voor een filmavondje in de openlucht. Van 10 tot en met 12 oktober zie je daar tijdens Driving North namelijk o.a. Baby driver en Leaving Las Vegas op groot scherm. En als je er toch bent: er is ook een carwash.

Tijdens de film kun je een eet- of drinkbestelling appen – die wordt tot aan je autoraampje bezorgd.

Bezoekers zonder auto zijn trouwens ook welkom.

Zelf zal hij of zij er waarschijnlijk amper van onder de indruk zijn, maar op 4 oktober wordt Minoes, Tommie of Meneer Jansen zoals elke Dierendag weer extra in de watten gelegd.

Hun baasjes kunnen daarna naar CatVideoFest: een compilatie van de beste kattenfilmpjes van het afgelopen jaar. Het filmevent trekt over de hele wereld volle zalen en strijkt op 4 en 5 oktober neer in onze stad: o.a. in de Filmhallen, CineCenter en Studio/K. Niet zo’n kattenfan?

Ga dan op 4 oktober naar de Roode Bioscoop voor gedichten en muziek over álle dieren. catvideofest.com

drivingnorth.nl

HARDLOPER Even voorstellen: de officiële schoen van de TCS Amsterdam Marathon 2019 (20 oktober). Het Japanse sportlabel Mizuno ontwikkelde de Wave Ultima 11 Amsterdam ter ere van het Rembrandtjaar samen met het Rijksmuseum. De veelgeprezen manier waarop Rembrandt met licht en donker werkte, komt erin terug: nachtelijk zwart met een vleugje Gouden Eeuw in de zool. Leuk extraatje: De Nachtwacht aan de binnenkant. €134,95 via mizuno.nl

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO OKT 2019_RD–SF_RD.indd 37

13-09-19 12:53

38

krant KRANT

ETEN & DRINKEN EN ZO

insta-musea

Wat je ook steeds vaker ziet...

INSTA-MUSEA

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO OKT 2019_RD–SF_RD.indd 38

13-09-19 12:53

39

Pas een paar weken open en nu al insta-famous: bij het pas geopende Wondr in Noord duik je in een roze bad met spekjes. Moeten Amsterdamse musea hier een voorbeeld aan nemen? tekst Stella Vrijmoed

KUNST OM TE LIKEN

‘K

© WONDR

ijk, zo maak je een stride-by stride-by’, zegt fotograaf en instagrammer Phil Yisrael (@pdy, 57K volgers) terwijl hij aan de oever van de Amstel zit. Snel maakt hij een paar kiekjes van een voetganger en kiest er dan een uit. ‘A rmen en benen uit elkaar, voet wijst omhoog. Je ziet de actie. Dát is een stride-by.’.’ Het is een van de fototrucjes die hij leert aan toeristen die bij hem een privéInstagramtour van twee uur door Amsterdam boeken. Yisrael, die uit Australië komt en sinds 2005 in Amsterdam woont, geeft de tours onder zijn eigen naam. Hij doet dit puur voor erbij en geldt inmiddels als Instagram-kenner.

Zo werd hij door Apple gevraagd om een workshop ‘Hoe word ik een succesvolle Instagrammer’ te geven in de Apple Store op het Leidseplein. De toeristen leidt hij het liefst uit de chaos van het centrum richting de Negen Straatjes, het Spiegelkwartier of de Jordaan. ‘Of onder het Rijksmuseum, dat is een prachtige fotolocatie. Een van de beste musea in de wereld, en je kunt er zo onderdoor lopen!’

De Instagramtours die Yisrael geeft, laten zien hoe de social hype zich verspreid heeft tot in alle hoekjes en gaatjes van de wereld. Negen jaar na de lancering van Instagram heeft het platform 1 miljard gebruikers. In Nederland hebben 4,1 miljoen Nederlanders een account, waarvan 2,1 miljoen de foto-app dagelijks

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO OKT 2019_RD–SF_RD.indd 39

gebruiken. Geen wonder dus dat bedrijven actief inzetten op Instagram om een groter publiek te kunnen bereiken.

ONTSNAPPEN Ziedaar het idee achter Wondr, een pop-up experience die in september zijn deuren opende in Amsterdam-Noord. Met 1200 vierkante meter aan interactieve ruimtes draait Wondr om verwondering. Al vóór de opening werd het door de media omgedoopt tot Instagrammuseum, zegt initiatiefnemer Sarah Mendes, ondanks dat het woord ‘Instagram’ of ‘museum’ nergens terugkomt op de website. Zelf omschrijft ze Wondr liever als een ervaring. Ze kwam een jaar geleden op het idee tijdens een bezoek aan de VS, waar zogenoemde experience museums als Museum of Ice Cream en The Museum of Pizza mateloos populair zijn. ‘Wij willen er zijn voor mensen die willen ontsnappen aan de dagelijkse ratrace waarin je eigenlijk niets meer bewust meemaakt.’

Veel van de musea die Mendes overzee zag, hadden één spectaculaire ‘hoofdact’ die alleen in een bepaalde ruimte te ervaren was, zoals The Sprinkle Pool in het Museum of Ice Cream.

Dat zou Wondr anders doen. Met zakenpartner André Grimbergen richtte Mendes vijftien kamers in die elk een unieke, interactieve ervaring aanbieden. Aan elke inspiratiekamer

IN EEN KAMER VERDEROP SPUIT ER CONFETTI UIT DE MUUR ALS JE OP EEN KNOP DRUKT

13-09-19 12:53

40

krant KRANT

insta-musea

ETEN & DRINKEN EN ZO

‘ONS MUSEUM IS NIET SPECIFIEK INGERICHT ALS EEN PLEK OM TE GRAMMEN’

4.

















heeft een jonge kunstenaar meegewerkt.

Zo zijn in de dromerige Cloud Room de muren volledig gemaakt van zachte kussens waarin een speciaal voor de kamer ontworpen soundscape klinkt. Even verderop stap je letterlijk in een schilderij waarin je alles kunt aanraken, vastpakken en verplaatsen om jezelf een plek te geven in de schildering. In de kamers daarna zwem je in een bad vol snoepspekjes, kun je karaokezingen in een pluizige booth die er vanbinnen uitziet als een discobal of spuit er confetti uit de muur wanneer je op de knop drukt. Inderdaad: Wondr is behoorlijk instagrammable.

UNIEKE MOMENTEN In elke kamer hangt bovendien een camera om de bezoekers te kieken. Zij krijgen de foto’s na afloop toegestuurd per mail.

Toch houdt Mendes vol dat Wondr niet puur gericht is op het schieten van mooie plaatjes. ‘Natuurlijk creëren we de mogelijkheid om een foto te maken, omdat we weten dat het delen van je leven en je ervaringen een groot onderdeel is van het bestaan van millennials.’ Maar is het dan niet wat paradoxaal om een foto te maken van zo’n unieke ervaring die je later op Instagram zet? Mendes: ‘Ze zeggen inderdaad dat als je foto’s maakt tijdens een ervaring, je het moment zelf dan even niet ervaart. Daarom hebben we ook die camerasystemen opgehangen; daardoor

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO OKT 2019_RD–SF_RD.indd 40

kun je je telefoon in je kluisje laten. Het gaat om herinneren. Als je het mij vraagt, is dát de grote trend. Het ervaren en herinneren van unieke momenten.’

VISUELE HOOGSTANDJES Wondr presenteert zichzelf niet als museum, eerder als tegenhanger. Waar in veel musea een do not touch-beleid geldt, word je in Wondr juist gestimuleerd om aan te raken of zelf onderdeel te worden van een kunstwerk. Dat spreekt met name millennials aan, stelt Mendes. ‘Want die zijn gewend aan instant gratification – snelle bevrediging in de vorm van likes – aan delen en foto’s maken. De museumwereld heeft wat dat betreft een achterstand.’

Toch is de invloed van Instagram op musea de laatste jaren wel al groter geworden. Veel exposities zijn erop gericht (jonge) bezoekers te verleiden foto’s te maken en deze te delen op sociale media. Denk aan Cool Japan in het Tropenmuseum, dat een recordaantal bezoekers trok dankzij visueel aantrekkelijke hoogstandjes, zoals de hysterische kunstinstallatie Colorful Rebellion - Seventh Nightmare. Of het Moco Museum (188k volgers), dat een 3D-ruimte heeft ingericht naar het werk van Roy Lichtensteins Bedroom at Arles en daarmee veel jonge bezoekers trekt.

Een ander museum dat handig omspringt met Instagram is het Van Gogh Museum.

Fotograferen mag daar alleen op aangewezen plekken, want het uitgebreid foto’s maken met bijvoorbeeld iPads werd als hinderlijk ervaren door sommige bezoekers.

In plaats daarvan zijn op een aantal plaatsen blow-ups van iconische werken van Van Gogh neergezet waar mensen volop kunnen poseren. ‘Daar wordt enorm veel gebruik van gemaakt,’ zegt Martijn Pronk, hoofd digitale communicatie van het Van Gogh Museum.

‘Bij ons komen ook veel millennials, maar ons museum is niet specifiek ingericht als een plek om te grammen. Eigenlijk moet je het niet vergelijken met elkaar, maar het is wel interessant om te zien wat andere instellingen doen. Bij ons is het eigen Instagramkanaal vooral belangrijk. Wij hebben met 1,3 miljoen volgers de meeste volgers van alle grote kunstmusea. Vincent is zelf gewoon heel instagrammable.’

GRATIS MARKETING Volgens Margriet Schavemaker, artistiek directeur van het Amsterdam Museum en leraar media en kunst in de museale praktijk aan de UvA, vindt er een verschuiving plaats. ‘Musea zijn heel erg bezig relevant te zijn en zoeken naar manieren waarop ze dat kunnen doen. Dat doen ze door verhalen te vertellen en meerstemmigheid te creëren, waardoor museabezoekers zich kunnen identificeren met wat ze zien en zich eigenaar voelen van de collecties.’

Bij het Amsterdam Museum zijn ze niet

13-09-19 12:53

41 8X INSTA-HITS IN DE STAD ‘Wake me up when I’m famous’-muur Het meest gekiekte stukje muur van de stad staat in de Frans Halsstraat. Sinds kunstenaar Rinus van Hall in 2013 de tekst erop kalkte, staan er dagelijks toeristen te dringen voor een selfie. Op Google Maps is het dan ook gemarkeerd als ‘Instagram-spot.’  The Avocado Show Kunst op je bord, kunst op je feed. In dit avocadorestaurant in De Pijp is elk gerecht instagrammable.  Het toilet van het W Hotel Deze Instagram-spot in de Spuistraat won vorig jaar de titel ‘Mooiste toilet van Nederland’. Het design is geïnspireerd op zeventiende-eeuwse grachtenpanden.  Freakshake Een milkshake zó over de top dat-ie het vooral leuk doet op de foto. Je haalt deze caloriebom (met topping van gebak, ijs, snoep en slagroom) bij The Corner Bakery, met drie locaties in de stad.  Mama Kelly Een millennial pink restaurant met een hoofdrol voor kip en kreeft, dat moet wel een hit zijn onder influencers. Je vindt de zaak in het Olympisch Stadion.  De ‘Don’t ever fade away’-garagedeur Ook in De Pijp (Govert Flinckstraat), maar nog niet zo bekend bij toeristen.  Magere brug Al miljoenen keren gefotografeerd en hij schitterde in de James Bond-film Diamonds are forever. Vooral in de schemer ziet de lichtjesbrug er magisch uit.  Wondr Zoals al uitgebreid beschreven: in dit net geopende pop-upmuseum – of eigenlijk: experience – schiet je de beste kiekjes.



specifiek bezig om een expositie instagrammable te maken. ‘Maar we zijn wel degelijk op zoek om het zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Onze laatste expositie Fashion statements deed het hartstikke goed op camera, en dat is mooi meegenomen. Dan zie je ook dat het bezoek goed loopt. Het is gratis marketing. Tegelijkertijd is dat nooit een eerste doel. Bij ons is dat toch om een prachtige collectie tentoon te stellen op een zo gelaagd mogelijke manier.’

Schavemaker is benieuwd naar Wondr. ‘Ik ga zeker even kijken. Ik woon zelf in Noord en ben wat bezorgd over de impact die het kan hebben op de buurt qua drukte. Het lijkt me wat duur en commercieel, en dat vind ik dan toch lichtelijk problematisch.’

Ook gids Phil Yisrael is sceptisch. ‘Het klinkt als een gimmick, als iets voor toeristen. En dat draait dan allemaal om Instagram, about riding the wave of an app that is a monster.’ Mendes wuift dat weg.

Door een hogere prijs te vragen (à 24,50 euro per persoon), wil Mendes er juist voor zorgen dat Wondr alleen bezoekers trekt die écht willen komen. Ook richt ze zich voornamelijk op Amsterdammers, en niet op toeristen. ‘Bovendien hebben we een miljoen euro geïnvesteerd in het format.

Wij zijn al maanden aan het bouwen. Als ik een Instagram-gimmick had willen maken, had ik dat in twee weken kunnen doen.’

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO OKT 2019_RD–SF_RD.indd 41

In het wild Nadja Hüpscher luistert af

Een vaste klant van visboer Piet rijdt heen en weer in zijn elektrische karretje, rakelings langs de andere klanten.

Man En allemaal naar Frankrijk en Spanje, ze zijn gek.

Dan is het eindelijk mooi weer en gaan ze weg.

Allemaal! Met die ellende op hun dak. Sommigen zijn helemáál gek, die kopen zo’n caravan. Wc erin, kinderen op een vierkante centimeter. En maar klagen als die pleebak een keer omvalt tijdens het rijden. Je mot niet met je huis gaan rijden. Blijf gewoon thuis.

Piet Moet je nog wat, schat?

Man Grote bak kibbeling en extra saus. En nou is het hier warm, en weer klagen. Als het regent, klagen ze.

Als die zon er is, klagen ze. Nooit over politiek, iets wat ergens over gaat. Klaagcultuur, hoor.

Piet Wil je nog wat? Acht vijftig, lieverd.

Man Mensen dom houden, dat is het. De hele dag in zo’n zwembad in Spanje. En dan zeiken dat je kanker krijgt, dus smeren ze zich onder de Nivea. Factor vijftig. Gadverdamme, goor, dat plakt.

Piet Ik help je buurman even, schat...

Man Het is warm, ja. Nou, je moet gewoon de hele dag douchen. Je gaat toch niet naar Spanje, ben je gek.

Piet Heb je je pinpas al gevonden, of zal ik even helpen?

Man Mensen zijn dom. Doe nog een broodje pabie pabie met pindasaus. Doe d’r maar gelijk drie, kan ik die op m’n karretje naar binnen schuiven. En dan nog één voor dalijk als ik naar de wc ben geweest hier. Alles d’r weer uit gescheten, natuurlijk.

Piet Prima, ik laat ze korstjes zwemmen.

Man En dan Bali. Met z’n allen in een vliegtuig, droog je meteen uit. En daar blijkt het nog erger dan hier. Het is heet, ze hebben daar ruzie met moslims en het hotel zit vol kakkerlakken. Ik leg op de bank; tv aan en dan kijken. Hoe die mensen op vakantie gaan, want ze maken daar programma’s over, speciaal voor mij. Wie is hier slim? Je ziet me vanavond, als ik trek heb. En verder moet je niet zeuren. Jij heb ’t prima, hiero.

13-09-19 12:53

42

krant KRANT

ETEN & DRINKEN EN ZO

restaurants

UIT ETEN

Onze favoriete nieuwe restaurants, cafés en eetwinkels

tekst Famke en Floor van Praag @shortlist-amsterdam.nl

ORIOLE

YARON JANSEN, 7 DAYS PHOTOGRAPHY (GERECHT)

eten service sfeer Gemiddelde menuprijs: €37

ORIOLE

W

ie het toeristische gekkenhuis wil ontvluchten maar toch hartje binnenstad vertier zoekt, stapt hotel The Grand op de Oudezijds binnen. Niet over de wat grande drempel van sterrenrestaurant Bridges, maar gewoon de garden bistro in, die sinds kort Oriole heet. Het management van dit luxe vijfsterrenhotel heeft er werkelijk alles aan gedaan om deze zaak toegankelijk te maken. Overal potten met huiselijke planten, hangend vanaf het plafond en in rekken, appelgroene, leren fauteuils, bestekbakken op de (kleedloze) tafels, een serre met uitzicht op nog meer groen in de pittoreske binnentuin: Fam waant zich bijkans in een jungle. Ook de prijzen zijn geen excuus om weg te blijven: alle (mediterrane) gerechtjes zijn van eenzelfde formaat en kosten tussen de acht en zeventien euro. Voordeel is dat de chef van Bridges, Raoul Meuwese, ook eindverantwoordelijk is voor deze keuken, dus de verwachtingen zijn best hoog. We beginnen

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO OKT 2019_RD–SF_RD.indd 42

met twee groentegerechten, waarbij is het jammer dat er niet standaard de geroosterde little gem met sumak, brood bij geserveerd wordt voor de baba ganoush en manchego eruit saus. Je kunt alleen focaccia bestelspringt. Het friszuur van de sumak, len voor vijf euro (bij navraag horen het pittige van de kaas, het romige we dat dit punt gelukkig wel op de van de auberginepuree en het agenda staat). De sous-vide gegaarde bittertje in de geroosterde sla: het maïskip met beluga-linzen, mosterdwerkt lekker samen. De gerookte saus en artisjok is heel smakelijk. biet (uit de Josper) met gedroogde Van de desserts worden we minder olijf, yoghurt en mierikswortel is blij: de lemon pie en tiramisu hadden prima, maar iets minder verrassend. we bij binnenkomst al zien staan op Floor ziet een oudere Amerikaan een plateau en dat gaf ons een beetje een serveerster wat opgerolde dollar- een selfservicegevoel. Maar omdat biljetten toestoppen, ‘voor de vorige Floor zo verzot is op de Italiaanse keer dat ik hier was’, waarna zij zich klassieker, was er geen houden aan verplicht voelt de hele avond om zijn en werd de tiramisu besteld – waar grapjes te lachen en daardoor de uiteindelijk geen vleugje espresso of rest van de gasten wat uit het oog koffielikeur in te ontwaren viel. Bij verliest. Verder zien we Nederlandse Oriole zitten ze wel nog in de ‘soft dertigers-stellen aan de cocktails opening’-fase, dat is iets om rekening en om ons heen hotelgasten uit alle mee te houden. Wel werd met ons windstreken. commentaar accuraat omgespronWij zijn inmiddels toe aan de dorade. gen, dus dat geeft vertrouwen dat het heus wel gaat bloeien in deze jungleDie is op de huid gebakken en komt achtige oase in de binnenstad. met sobrasada (pikante Spaanse worst), kreeftenjus, auberginepuree en wat dungesneden venkel. Een fijn Oudezijds Voorburgwal 197 visje, beetje klein van stuk, en dan oriolebistro.nl

13-09-19 12:53

43

LEVAIN ET LE VIN Was alles in het leven maar zo simpel als Levain Et Le Vin. Deze brood- en wijnwinkel in de Jan Pieter Heije doet niet aan onnatuurlijke toevoegingen. Eigenaar Florence bakte haar fantastische zuurdesembrood al eerder bij Café Modern in Noord en heeft nu dus een eigen plek, waar ze ook nog eens zorgvuldig geselecteerde natuurwijnen verkoopt.

SIMONE BOEREN

Jan Pieter Heijestraat 168 levainetlevin.com

COMPARTIR Plekken voor een goed glas wijn met wat lekkere bordjes erbij, zijn er wat ons betreft nooit genoeg. Floor Reitsma van het succesvolle cateringconcept Borrelplank heeft nu haar eigen zaak Compartir in de Spaarndammerstraat (in het pand waar voorheen Dophert zat). In een stijlvol interieur in Zuid-Franse sferen eet je bijvoorbeeld ibericohamkroketjes, gebrande makreel met citrusmayo en radijs, vitello tonnato of geroosterde spitskool met dashi-botersaus en amandel.

Allemaal om te delen, zoals de Spaanse naam compartir al doet vermoeden.

Spaarndammerstraat 49 borrelplankcompartir.com

INTISARI BISTRO

IJVER Het NDSM-terrein in Noord is allang geen ruig rafelrandje meer; het wordt gladder en gestroomlijnder met de dag. De nieuwste horeca-aanwinst is IJver, in de enorme Scheepsbouwloods. Bij deze imposante, met veel vintage ingerichte zaak kun je de hele dag terecht voor een broodje pastrami, Noordzeevissoep, ribeye met béarnaise of groene asperges met morilles en een krokant eitje.

Maar ook voor een biertje (ze hebben honderd soorten!) met een Jordanese gehaktbal aan een van de bars of taptafels.

In de Baarsjes in West vind je de Indonesische Intisari Bistro; een klassieke toko met rendang en rijsttafel, maar ook met een licht, modern interieur waar je kunt aanschuiven voor een cocktail en een paar snacks. Het familiebedrijf serveert succesnummers als saté kambing, ayam bumbu bali, pisang goreng en homemade (vegan) tempeh. Ook om af te halen.

Balboastraat 24 intisari.nl

Scheepsbouwkade 72 ijveramsterdam.nl

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO OKT 2019_RD–SF_RD.indd 43

13-09-19 12:54

44

krant KRANT

ETEN & DRINKEN EN ZO

TREND

winkels

EN ZO...

De nieuwste & leukste winkels in de stad

tekst Sanne de Bruin

SCHROOTJES tekst Renate Dahlmans

‘Een schrootjesmuur? Mooi!’, zei niemand ooit meer sinds 1973. Tot nu. Want de vermaledijde bruine lat is terug.

Stel: je bent een van de uitverkorenen die onlangs een huis heeft gekocht in Amsterdam. En dat huis stamt ook nog uit de jaren zestig of zeventig (tip: er staan er ruim driehonderd te koop in onze stad, de meeste kans heb je in Nieuw-West en Zuid). Dan is de kans groot dat je, gewapend met breekijzer, al klaarstond om het bruin uitgeslagen retro-interieur eruit te slopen. In dat geval: ho, stop!

Nou ja, die mintgroene toiletpot, gebloemde keukentegels en plavuizen mogen inderdaad de container in, maar laat in vredesnaam de schrootjes zitten. Want je weet (en voelt) het misschien nog niet, maar juist die jarenlang vervloekte lattenwand wordt de eyecatcher in je huis. Dat lezen we althans in woonbladen en zien we om ons heen in hippe hotels en kantoren. Geloof je het niet? Stap dan eens binnen bij restaurant The Lobby op de Fizeaustraat, hotels Jakarta (Javakade) of Van de Vijsel (Overtoom) of het gloednieuwe kantoor van Uitgeverij Hearst op de Moermanskade. Chic met een hoofdletter. En dan isoleert zo’n schrootjesmuur ook nog eens extra goed, zorgt het voor een betere akoestiek en kan het een ruimte dankzij het lijnenspel optisch groter maken.

Voor lezers die geen retrohuis hebben gevonden: niet getreurd. Doe zoals uw Uitkrant-redacteur en beplak een doodsaaie nieuwbouwmuur (of triplexplaat, als de huurbaas anders moeilijk doet) met gebeitste vurenlatten. Kost je een paar honderd euro en een paar zaterdagen, maar dan heb je wel een keuken, slaapkamer of toilet met hotelallure.

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO OKT 2019_RD–SF_RD.indd 44

DOPPIO BIKES Spring maar achterop bij mij, achterop m’n fiets? Brommer? Nee, dit is een elektrische tweezitter. Oftewel: een e-bike met buddyseat.

Deze kruising tussen een fiets en scooter met blauw kenteken is volgens de Amsterdamse bedenker Peter Eiselin ideaal om je binnen de ring op te verplaatsen. Want het voordeel is: je mag ermee op het fietspad én hebt dus geen helm of rijbewijs nodig. Zodra je trapt, drijft de elektromotor je vooruit tot maximaal 25 km/u. De buddybike is te customizen: er zijn verschillende kleuren banden en je kunt er een boodschappenkrat op monteren. De tijdelijke store in De Pijp is zeker tot december geopend, voor als je een testritje wilt maken.

Ferdinand Bolstraat 65 doppio.bike

13-09-19 12:54

ee, dit eat. is volnen de het pt, ddye kunt De Pijp aken.

45

NUBIKK BLUE TOMATO Ooit ontstaan in een garage, nu een van de grootste retailers in snow-, skate- en surfsportartikelen: het Oostenrijkse Blue Tomato. De tweede Nederlandse winkel, in hartje Amsterdam, telt drie verdiepingen. Je vindt er naast ‘hardware’ ook een ruime collectie aan wintersportkleding, streetwear, schoenen en accessoires van ruim vijfhonderd merken. Van grote namen als Burton, Vans en Billabong tot nieuwkomers als Teddy Fresh en Rip N Dip. En of je je nou het liefst op een berg, het strand of in een skatepark bevindt: het label organiseert en ondersteunt overal ter wereld evenementen, ook in Nederland.

Wie tot aan z’n schoenen kek voor de dag wil komen, stapt binnen bij Nubikk. Dit Nederlandse schoenenmerk is met een eerste eigen winkel neergestreken aan de Keizersgracht, midden in de Negen Straatjes. Hier loop je weg op high-end schoeisel (van hagelwitte sneakers tot bikerboots) voor zowel mannen als vrouwen.

Tijdens het ontwerpproces wordt er naar eigen zeggen volop aandacht besteed aan design en kwaliteit. Fijn weetje: het futuristische interieur is ontworpen in samenwerking met Framework Studio. Zij wonnen in 2017 een prestigieuze architectuurprijs.

Keizersgracht 233 nubikk.com

Kalverstraat 193-195 blue-tomato.com

LYKKE Dit is zo’n winkeltje waar je het liefst elke week even binnenhuppelt. Wat je hier zoal op de kop tikt: ik-heb-het-niet-nodig-maar-wil-het-welhebben-spullen van lokale ontwerpers. Denk aan thee uit de bergen van Albanië, een sweater met QR-codes die linken naar muziek of armbanden met teksten als ‘dit bericht is verwijderd’ en ‘koffie’. Ook voor mode, kunst en woondecoratie zit je er goed. Aan de mannen is gedacht met een collectie kleding, sieraden en rugtassen. De nieuwe winkel op de Jan Eef is, naast de locatie in de Jordaan, de tweede vestiging van Lykke (wat ‘geluk’ betekent in ’t Fins en Deens).

Jan Evertsenstraat 81 lykkeamsterdam.nl

BABOR Dit Duitse cosmeticamerk heeft een eerste eigen winkel geopend in Nederland, en wel um die Ecke van de Kalverstraat. De flagshipstore – die gedeeld wordt met het Amsterdamse kledingmerk Laundry Industry, want volgens Babor sluiten uiterlijke verzorging en kleding perfect op elkaar aan – is een heus walhalla voor beautyliefhebbers. Je kunt er, naast strikt noodzakelijke producten als een glowy gezichtsspray of hydraterende peeling, bijvoorbeeld ook terecht voor een schoonheidsbehandeling.

Sint Luciënsteeg 18 nl.babor.com

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO OKT 2019_RD–SF_RD.indd 45

13-09-19 12:54

46

krant KRANT

ETEN & DRINKEN EN ZO

buurt

THOMAS SCHLIJPER

MUSEUM ’T KROMHOUT

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO OKT 2019_RD–SF_RD.indd 46

Altijd leuk om meer te weten te komen over plekken die je in het dagelijks leven voorbijraast. Museum ‘t Kromhout speelde bijvoorbeeld een hoofdrol tijdens de Gouden Eeuw: hier werd het ene na het anderemegaschip gebouwd.

Tijdens een rondleiding komen die tijden van weleer tot leven.

Hoogte Kadijk 147 kromhoutmuseum.nl

13-09-19 12:54

47

oost

24 UUR IN AMSTERDAM-OOST

OOS T

even amsterda t van m&partners

Van kunstkijken (en kopen) en een fietssafari tot schilderen met chocola: op 26 oktober (her)ontdek je tijdens 24H Oost een van de meest sprankelende wijken van de stad in één dag. tekst Inger van der Ree illustratie Barbara van den Berg/SaltyStock

‘D

e ellendigste straten met de edelste namen’, verzuchtte de beroemde Amsterdamse architect Ben Ingwersen vorige eeuw over Amsterdam-Oost. Hij doelde daarmee vooral op de Oosterparkbuurt, waarin vrijwel elke straatnaam verwijst naar een beroemde wetenschapper uit een glorieus verleden. De buurt zelf, wegens woningnood in rap tempo uit de grond gestampt, stond minder positief op de kaart. Hoe anders is dat nu: met haar lange straten, grote parken en ontelbaar veel culinaire hotspots is Oost geliefd. En veelzijdig, zo zal blijken tijdens een dagje door de wijk.

DE PIZZA STAAT KLAAR Begin je (hernieuwde) kennismaking met Oost bij The Student Hotel , dat op 26 oktober dient als festivalhart van 24H Oost.

De perfecte startplek om rustig je route uit te stippelen, de culturele markt te bezoeken of (’s avonds) te lasergamen. In restaurant The Commons staan de cocktails en huisgemaakte houtovenpizza’s al voor je klaar. Een aanrader voor op de route is in elk geval het Tapastheater . Oprichter Tessa Harmsen: ‘Ik zag om me heen dat veel mensen van theater houden en toch zelden gaan. Vanwege het feit dat je er de hele avond aan vastzit en niet kunt bijkletsen, bijvoorbeeld.’ In het Tapastheater start dus elk kwartier een nieuwe voorstelling en alle voorstellingen duren twintig minuten.

‘Tussendoor kun je borrelen.’ Tijdens 24H Oost kun je ook ’s ochtends al terecht in het TapasTheater: singer-songwriters Raoul Michel en Carly E geven een voorstelling.

Ook Hotel Arena is een bezoek waard.

Hier vindt op 18 oktober een nostalgisch

DE AMSTERDAMSCHE ZEEPFABRIEK ‘Met biologische oliën maken wij, samen met mensen die – om wat voor reden dan ook – een tijdelijke afstand tot de arbeidsmarkt hebben, bijzondere stukken zeep’, zegt initiatiefnemer Toetsie Zwitserlood. ‘Zo hebben we Zuip-zeep, op basis van bier van De Prael, en Leutzeep, met koffie.’ Tijdens 24H kun je de kunst van het zeepmaken komen afkijken.

Tweede Oosterparkstraat 208 amsterdamschezeepfabriek.nl

,

04 UK ETEN & DRINKEN ENZO OKT 2019_RD–SF_RD.indd 47

ADE-feest plaats: Terug naar Toen laat je dansen op iconische muziek uit de nineties en zeroes. Tijdens 24H is Hotel Arena het startpunt van een historische wandeling, waarbij wordt gefocust op grote thema’s als de Tweede Wereldoorlog, migratie, slavernij en kolonialisme.

Extra veel culturele inspiratie vind je bij de Newest Art Organization , waar kunst gemaakt door vluchtelingen wordt geëxposeerd. Je kunt de werken huren voor minstens drie maanden; daarna mag je het omruilen, teruggeven of kopen. Op 26 oktober leg je hier via Skype contact met Syrische kunstenaars en bekijk je films die ze maakten in hun thuisland. Ga ook kijken bij het Tropenmuseum en de verderop gelegen Tropenmuseum Pop-Up . Vanaf 11 oktober is in het museum de tentoonstelling What a genderful world te zien, die inzoomt op de wereldwijde verschillen tussen gender. Tijdens 24H leer je in de Pop-Up de betekenis van geschenken in internationaal perspectief te plaatsen: waarom geven wij elkaar eigenlijk cadeaus?

CHOCOLADEKUNST Stop nog even bij Museum ’t Kromhout (zie kader), en nu je toch op het museale pad bent, ruim ook wat tijd in voor het Cacaomuseum . ‘Het verbaasde me dat Amsterdam nog geen cacaomuseum had toen ik in 2017 begon, want dit is dé chocoladestad. Wij hebben de grootste cacaohaven ter wereld’, vertelt eigenaar Henkjan Laats. Tijdens 24H volg je hier een workshop schilderen met chocolade.

Bij eetcafé Bombarie schuif je aan voor een rijk smakenpalet: van gerookte watermeloen tot… plasticsoep? En nee,

dan hoef je geen microplastics naar binnen te lepelen; wel zet dit soepje slash eetbare kunstproject (van kunstenaar India Rose) je aan het denken over de staat van onze oceanen. Op 26 oktober test je bij Bombarie je kennis over Oost tijdens een quiz.

Neem diezelfde dag ook een kijkje bij QRU , waar een indoor camping is opgezet – met badminton- en pingpongwedstrijden én een kunstexpositie in tenten. Sinds begin september kun je hier ook terecht voor Lig & Luisterconcerten (kijk op qru.amsterdam voor de data in oktober).

Navigeer vervolgens naar de silo’s op het Zeeburgereiland, die tegenwoordig De Drie Koningen heten. De nieuwe eigenaren, onder andere architectenbureau TANK en brouwerij ’t IJ, wonnen de wedstrijd die was uitgeschreven om de drie silo’s een nieuwe bestemming te geven. Drie dakterrassen, een eenkamer-hotel en een brouwcafé; er schijnt hier nogal wat te verrijzen. Tijdens 24H krijg je tijdens een fietssafari richting IJburg alvast een sneak peek.

HAKEN MET PLASTIC Lang voordat het hip werd afval een tweede leven te geven, bedacht Corrie van Huisstede in 2010 Haak-In , waar ze cursussen plastic-haken geeft. ‘Ik verzamel plastic afval en laat cursisten zien hoe ze dat kunnen omtoveren tot tas, hoed of tuinhekje.’ Tijdens 24H stelt Van Huisstede haar werken tentoon. Zet als toetje van deze dag koers naar Thúskomme (zie kader) (zie en de Amsterdamsche Zeepfabriek kader) en je hebt je eigen stad weer een beetje beter leren kennen.

Kijk voor het hele programma van 24H Oost op iamsterdam.nl/24h

THÚSKOMME Een portie Friese nuchterheid kan in een stad als Amsterdam geen kwaad, bewijst Thúskomme, een ongecompliceerd restaurant waar duurzame gerechten op tafel verschijnen. Tijdens 24H maken de Friezen een uitstapje als ze samen met allerlei buurtbewoners de keuken induiken en internationale gerechten op tafel toveren.

Batjanstraat 1A thuskomme.nl

13-09-19 12:54

TOP 5

I amsterdam Store

Amsterdam CS, IJ-zijde

LOWLANDER BEER Wat gebeurt er als je botanische kruiden, specerijen en fruit gaat brouwen en op deze manier een nieuwe smaak aan bier geeft. Het resultaat: eigenzinnig bier uit de lage landen. Cadeauverpakking | € 14,95

EL JEFE SALSA Volgens de legende opgezet door een Mexicaanse ex-militair die ‘de smaak van de revolutie ontdekte’: Amsterdamse salsas in Mexicaanse stijl die goed smaken in zo’n beetje alle gerechten. €5,95

THE DUTCH AND THEIR BIKES Ruim tien jaar lang fotografeerde de Amerikaanse fotograaf en schrijver de Nederlandse fietscultuur en al haar facetten: de bakfietsmoeder met een bak vol kroost, de hipster op een fixie, de toerist op zijn rode huurfiets en schooljeugd met de oma- of bakkersfiets. €29,90

RIJKSWACHTERS Na de heropening van het Rijksmuseum zijn de transportkisten waarin kunstwerken vervoerd werden bewerkt tot deze Rijkswachters. Elke houten robot heeft een uniek nummer, die correspondeert met een kunstschat die hij in zijn diensttijd beschermde. Voer het nummer op de website in en de Rijkswachter onthult welk kunstwerk dat was.

XS €27,50, S €37,50, M €79, M met lamp €125

UPCYCLE – FIETSKETTING ARMBAND The Upcycle transformeert afgedankte producten en materialen in nieuwe design producten. Zoals deze armband gemaakt van een oude fietsketting. €19,95

ad Store Uitkrant okt 2019.indd 1 UK AGENDA OKT 2019_3_RD_MB.indd 48

#iamsterdamstore 05-09-19 10:58 18-09-19 14:50

oktober 2019

KRANT

49

t/m

60 60 61 63 64 66

49

AGENDA: MUZIEK, THEATER, DANS, CABARET, FESTIVALS, MUSEA & EXPOSITIES COLOFON ABONNEE WORDEN? AMSTERDAM TOEN DE STAD UIT GROETEN UIT: ROXEANNE HAZES

PJ MORTON Neem een snufje soul, een mespunt Stevie Wonder en een theelepel spoken word, top het af met wat aalgladde R&B en dan kom je in de buurt van de Amerikaanse PJ Morton. Zoals hij het zelf al bezingt in zijn nummer Claustrophobic: ‘I’m claustrophonic / I have a hard time to fit into your small mind / And I have a habit of dreaming bigger than anything’.

De getalenteerde zanger uit New Orleans speelde eerder samen met artiesten als Erykah Badu, Stevie Wonder en Solange, maar oogstte solo ook lof: in 2018 werd hij voor twee Grammies genomineerd. Reden genoeg om in oktober in Noord naar hem te gaan luisteren.

15 oktober Paradiso Noord

n lsas o’n

een

esite -

125

re

19 10:58

UK AGENDA OKT 2019_3_RD_MB.indd 49

18-09-19 14:50

50

KRANT

LEKHFA Lekhfa is de creatie van drie musici die opgroeiden in Cairo: zangeres Maryam Saleh, zanger en multi instrumentalist Tamer Abu Ghazaleh en gitarist en beatmaker Maurice Louca. Ze spelen donkere, energieke songs geïnspireerd op de poëzie van Mido Zoheir. wo 2 20:30, Bimhuis, € 12,50 JAY ELECTRONICA Jay Electronica is een veelbesproken rapper en producer en werkte samen met o.a. Madlib, Mos Def en Common. do 3 20:30, Bitterzoet, € 15,NEDERLANDS BLAZERS ENSEMBLE - DE GRIEKEN Kretensische opwinding en 17e eeuwse Franse schoonheid, hand in hand: Het NBE koppelde een aantal werken van de Franse operacomponist Rameau aan de Griekse traditionele muziek die nog dagelijks gespeeld wordt. do 3 20:30, Podium Mozaïek, € 10,50 ERLEND APNESETH TRIO Erlend Apneseth, vernieuwer van de traditionele hardangerviool uit Noorwegen verweeft folk, jazz, improvisatie, elektronica en meer. do 3 20:30, Bimhuis, € 16,NICK & SIMON De Volendammers komen met hun allereerste clubtour ‘Het Dak Eraf!’ waar je bekende hits hoort als ‘Rosanne’, ‘De Soldaat’ en ‘Pak maar m’n hand’. vr 4 19:00, Paradiso, € 34,AVERAGE WHITE BAND De Schotse funk en r&b band scoorde verscheidene disco en soul hits in de jaren ‘70. Dat hun muziek tijdloos is hoor je goed terug in de talloze samples die artiesten als Erik B & Rakim, Tribed Called Quest en Mark Ronson gebruikten in hun eigen muziek. za 5 20:30, Paradiso, € 29,SOIRÉE MAROCAINE Twee traditionele stromingen binnen de Arabische klassieke muziek komen in dit concert samen. Zangeres Bayane Belayachi zingt gharnati-muziek uit het oosten van Marokko, een variatie op de Andalusische klassieke muziek. Mehdi Nassouli, rijzende ster binnen de

gnawa-traditie, speelt de driesnarige guembri. za 5 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50

TOP 3 POP

WOMEN IN SONG Mraane ayns Arrane, ofwel Women in Song, is een concertkoor van het eiland Man met een repertoire dat een gevarieerde en boeiende selectie van klassieke en populaire liederen, religieuze muziek, volksliederen en niet in de laatste plaats muziek van het eiland Man omvat. za 5 15:30, Oosterkerk, gratis MATHILDE ZINGT... SANTING Samen met de band Fuse zingt Mathilde Santing van Rita Reys-achtige vocal jazz tot de vrouwelijke variant van Jimi Hendrix. Van de ironische gortdroge Randy Newman tot de ijlpoëtische Joni Mitchell. Maar ook Nederlands, zoals Toon Hermans, Herman van Veen en Martine Bijl. zo 6 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50

DE BEREN GIEREN - BROENSGEBUZZES Ter ere van het 10-jarig bestaan van De Beren Gieren worden hun Broensgebuzzes getransformeerd tot een verhalend minialbum met o.a. een trage processie bij zonsopgang in een onbekend Oost-Europees land en een gebedje in het park. Tien muziekstukjes over schoonheid en vergankelijkheid. Vol levenslust, humor en melancholie blikt het Vlaams-Nederlandse trio vooruit op de toekomst van Europese jazz met impressionistische melodieën, energieke drums en onverwachte wendingen.

Bimhuis, 5 oktober

RICHARD BONA & ALFREDO RODRIGUEZ Wereldbassist en -zanger Richard Bona en pianowonder Alfredo Rodríguez, protegé van Quincy Jones, onthullen de innige band tussen Afrikaanse en Cubaanse muziek. zo 6 20:30, Bimhuis, € 16,ALMA In haar muziek combineert de Finse zangeres hiphop en tropical house met een elektrische gitaar. wo 9 20:00, Melkweg, € 19,55 MAAIKE OUBOTER - VOORDAT DE TIJD ONS INHAALT Kwetsbaarder dan ooit. In haar eentje, persoonlijk, dichtbij.

Met liedjes over vasthouden en loslaten. Over veranderen en jezelf blijven. Naast bekend werk laat ze songs horen die ze nooit eerder heeft gespeeld. wo 9 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50 SOUTHSIDE JOHNNY & THE ASBURY JUKES Zoals een goede, lang gerijpte whisky met de jaren alleen maar beter wordt, is dat hetzelfde met Southside Johnny & the Asbury Jukes: Een doorleefde mix van rock, soul en blues met blazers. wo 9 20:30, Paradiso, € 27,KIEFER SUTHERLAND

ROMEO & JULIA — 10 - 31 oktober

THE HEAVY Door hun swampy sound, een combinatie van funk, soul, hiphop, rock, gospel en dance, zou je denken dat The Heavy uit het zuiden van de VS komt, maar deze formatie met drie rasmuzikanten, Daniel Taylor op gitaar, Spencer Page op bas en Chris Ellul op drums plus de charismatische frontman Kelvin Swaby, die al stuiterend over het podium moeiteloos switched van soul naar stevige rock, komt uit de UK. Hun vijfde album Sons is net uit.

Melkweg, 30 oktober Kiefer Sutherland is vooral bekend van de series ‘24’ maar hij heeft ook een grote voorliefde voor countrymuziek. De muziek van de Canadese acteur zit tussen country en rock ‘n roll in en de gruizige baritonstem van Sutherland past daar perfect bij. do 10 19:30, Melkweg, € 34,50 DULFER LOOKIN’ BACK TO THE FUTURE! ‘Tough Tenor’ en mede oprichter van het Bimhuis Hans Dulfer is terug, samen met andere musici opende hij 45 jaar geleden de jazzclub, en blikt terug op de allereerste avond in het Bimhuis. do 10 20:30, Bimhuis, € 16,HUGH CORNWELL Dat Cornwell, nadat hij 30 jaar geleden The Stranglers verliet om een solo carriere te beginnen, voor eeuwig met The Stranglers verbonden is spreekt voor zich, hij schreef immers klassiekers als ‘Golden Brown’ en ‘No More Heroes’. vr 11 20:00, Q-Factory, € 17,39 ROXEANNE HAZES Roxeanne Hazes brak in 2017 door met haar Edison-bekroonde debuutalbum ‘In Mijn Bloed’

IM

MAURITS FONDSE & BAND THE STORY OF BILLY JOEL Maurits Fondse en zijn band zingen over het leven van de Amerikaanse pianist en zanger Billy Joel die met 150 miljoen verkochte platen en 33 top 40hits een van ’s werelds meest succesvolle artiesten aller tijde is zo 13 15:30, Buiksloterkerk, € 10,CONOR MAYNARD Conor Maynard wordt ook wel gezien als het Britse antwoord op Justin Bieber en werd in 2012 genomineerd voor MTV UK’s Brand New. Sindsdien heeft hij nummers gemaakt met Pharrel, Ne-Yo en Rita Ora. zo 13 19:00, Melkweg, € 20,70 THE LESSON GK De New Yorkse live/improvisatieband bestaat uit louter grote namen en combineert elementen uit de funk, jazz, soul en hiphop.

Een wervelende liveshow met als special guest, één van de beste freestyle rappers van dit moment, Harry Mack. zo 13 20:00, Paradiso, € 12,-

THE DUBLIN LEGENDS Ierse folk zoals het bedoeld is, puur en rauw vanuit het hart met klassiekers als ‘Molly Malone’, ‘Whiskey in the jar’, ‘Seven Drunken Nights’, ‘The Irish Rover’ en ‘Dirty Old Town’. zo 6 19:00, Q-Factory, € 35,-

advertentie

UK AGENDA OKT 2019_3_RD_MB.indd 50

zingt met intieme fluisterstem.

Zijn tokkelende gitaarspel lijkt bijna op een vorm van percussie en hij verfraait zijn geluid met subtiel geordende synths. za 12 20:30, Zonnehuis, € 18,GREGOIRE VERBEKE

POP & JAZZ WE WERE PROMISED JETPACKS De muziek van dit Schotse kwartet is een combinatie van melodieuze indie rock met postpunk. Mooie goed doordachte popliedjes bomvol energieke gitaarpartijen. di 1 19:00, Melkweg, € 20,15

oktober 2019

AGENDA

K.FLAY Multi-talent Kristine Flaherty, alias K.Flay haalt in haar genreoverstijgende muziek onderwerpen als feminisme en depressies aan. Ze zet haar teksten kracht bij met een unieke mix van rock, indie, electronica en hiphop, geïnspireerd door bands als Royal Blood, The Prodigy en Linkin Park. De eigenzinnige artiest uit Chicago bleef daardoor niet lang onopgemerkt: zo werd haar album Everywhere is Somewhere genomineerd voor een Grammy.

Tolhuistuin, 25 oktober met daarop onder meer haar single ‘Ik Was Toch Je Meisje’.

‘Dochter Dre’ komt met een nieuwe show met diverse gastartiesten. vr 11 20:30, Paradiso, € 16,50 THE SELECTER Het Britse The Selecter is samen met The Specials en Madness één van de belangrijkste bands die voort is gekomen uit de 2 Tone. Tijdens de ska-revival in de jaren ’70 scoorden ze met hun dansbare mix van reggae, ska en punk en hun charismatische frontvrouw Pauline Black wereldhits als ‘On My Radio’ en ‘Too Much Pressure’. vr 11 19:30, Melkweg, € 23,HALUK LEVENT De Turkse zanger Haluk Levent is al jaren een van de grote sterren binnen de anatolische rock.

In de jaren ‘90 zette hij met albums als ‘Yollarda’ en ‘Bir Gece Vakti’ het genre waarin Westerse pop en Anatolische volkmuziek samenvloeien wereldwijd op de kaart. za 12 19:00, Melkweg, € 40,CHARLIE CUNNINGHAM De Britse singer-songwriter schrijft hartstochtelijke liedjes en

Introducing Nashville Vier Americana singer-songwriters uit Nashville brengen solo en akoestisch hun muziek ten gehore: Danielle Bradbery, Travis Denning, Devin Dawson, Rachel Wammack. ma 14 20:00, Zonnehuis, € 20,LITTLE BIG Littel Big, het Russische antwoord op Die Antwoord, met de gigahit ‘Skibidi’ neemt alle Russische clichés op de hak, van folk dansers tot hooligans en Pussy Riot. Bizar, lomp en rechtstreeks van de straat. ma 14 19:30, Melkweg, € 25,90 AIRBOURNE Airbourne wordt vergeleken met AC/DC maar de Australiërs gaan verder waar hun landgenoten zijn gebleven, met gierende gitaarsolo’s en een enorme muur Marshall versterkers op het podium. di 15 19:30, Melkweg, € 28,75 STEREO TOTAL Dit avant-gardistische popduo, bestaande uit Françoise Cactus en Brezel Göring, brengen een humoristische mix tussen Duitse electro en Franse chansons met invloeden uit de punk, rock ‘n’ roll, en trash-pop. di 15 20:30, Bitterzoet, € 17,50 PETER BERNSTEIN QUARTET Jazzgitarist Peter Bernstein wordt geroemd om zijn precisie, zijn heldere toon en zijn vloeiende solospel. wo 16 21:00, Bimhuis, € 18,ALAIN CLARK - SOLO De zanger, gitarist, componist, producer en vooral muzikant brengt nieuwe songs, oude songs en verhalen over waar hij zijn inspiratie van de songs vandaan haalt. wo 16 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50 THE BASILY GIPSY BAND HET VERBORGEN LAND VAN DE ZIGEUNERS Muzikaal geïnspireerd door o.a.

Django Reinhardt en The Gipsy Kings heeft de zigeunerfamilie

18-09-19 14:50

51 inmiddels een geheel eigen identiteit ontwikkeld vanuit traditionele en Spaanse zigeunerinvloeden met warme klanken van violen, gitaren en de cymbaal. do 17 20:30, Schouwburg Amstelveen, € 22,50 NEW ORDER New Order werd begin jaren 80 opgericht door de drie overgebleven leden van de iconische post-punkband Joy Division, na de tragische dood van frontman Ian Curtis. De band scoorde in 1983 een wereldwijde hit met ‘Blue Monday’. do 17 20:00, AFAS Live, € 52,64 ED STRUIJLAART GITAARMANNEN Struijlaart brengt een ode aan de gitaar en aan zijn helden. Van ‘Crossroads’ van Robert Johnson naar Seattle, de geboorstestad van Jimi Hendrix. Van Claptons unplugged optreden naar het succes van Ed Sheeran. vr 18 20:30, Schouwburg Amstelveen, € 22,50 Mathias Eick Quintet Het trompetspel van Mathias Eick trekt onmiddellijk de aandacht door de heldere, vaak melancholische melodielijnen. Elke noot staat in dienst van zijn composities, die balanceren tussen jazz, folk en ambient. In zijn kwintet ontstaat pure magie wanneer trompet- en vioolklank samenkomen. zo 20 20:30, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 29,JAZZMEIA HORN Zangeres Jazzmeia Horn wordt ook wel vergeleken met legendarische zangeressen als Sarah Vaughan en Betty Carter en zingt én scat haar zeer diverse songs geïnspireerd door o.a. Mary J. Blige en Afrikaanse muziek. zo 20 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 25

TOP 3 CLUBS

SOHN & METROPOLE ORKEST - ADE Na succesvolle samenwerkingen met Henrik Schwarz in 2016, Jameszoo in 2017 and Colin Benders in 2018, opent het Grammy-award winnende Metropole Orkest het Amsterdam Dance Event in 2019 met de Britse zanger, multi-instrumentalist, songwriter en producer Chris Taylor, beter bekend als SOHN. Zijn live-elektronica en overweldigende stem komen samen met het orkestrale geluid onder leiding van dirigent Hans Ek. Melkweg, 16 oktober

TIM HECKER EN CATERINA BARBIERI Tim Hecker (foto) gebruikt traditionele Japanse instrumenten en voegt er zijn eigen, bekende brille aan toe, met als resultaat een experimenteel maar dynamisch ambient-geluid. De Italiaanse componist Caterina Barbieri en audiovisueel kunstenaar Ruben Spini vullen elkaar perfect aan. Samen presenteren ze Time-blind, een zowel visuele als muzikale hallucinante liveshow.

Muziekgebouw aan ‘t IJ 16 oktober Paak en John Mayer zijn fan. wo 23 19:00, Melkweg, € 19,55

NAVARONE Navarone combineert soulvolle seventies rock met invloeden uit alternative en grunge. Naast het vertrouwde rocksalvo worden extra muzikanten en bekende covers aan de set toegevoegd. di 22 19:30, Paradiso, € 17,50

MELISSA ALDANA QUARTET Op 24-jarige leeftijd won ze de prestigieuze Thelonious Monk International Jazz Saxophone Competition, als eerste vrouw én als eerste Zuid-Amerikaanse musicus. do 24 20:30, Bimhuis, € 18,-

PETE PHILLY Na een stilte van 8 jaar is Pete Philly terug. De Amsterdamse rapper bracht in 2018 de single ‘Come Together’uit, gevolgd door de zomerse hit ‘Favorite Song’ met flowende jazzy hiphop en soul met funky beats. di 22 19:30, Melkweg, € 23,-

ALKISTIS PROTOPSALTI De Griekse zangeres is één van de belangrijkste zangeressen in haar thuisland en zingt naast het Grieks in meerdere talen zoals Engels, Spaans, Corsicaans, Chinees en zelfs Swahili. do 24 18:30, Melkweg, € 43,70

BENNY SINGS De Nederlandse producer en zanger Benny Sings speelt een combinatie van jazz, soul, hiphop en lo-fi. Zijn laatste album ‘City Pop’ met alternatieve funky soul liedjes met een harde bas kwam in februari 2019 uit en o.a. Anderson

UK AGENDA OKT 2019_3_RD_MB.indd 51

EZHEL Ezhel is een prominente vertegenwoordiger van de Turkse hiphop- en trap scene met een verrassend verfrissende stijl die deze subcultuur fuseert met het Anatoliaanse stadsleven. vr 25 19:00, Melkweg, € 28,75 THE LIGHTHOUSE ‘Songs that feel like fridays’, zo omschrijft de Leuvense groep hun eigen muziek dat bestaat uit opzwepende beats en catchy lyrics met gitaar en dromerige synths. vr 25 19:00, Melkweg, € 11,50 KARSU De veelzijdige Nederlandse zangeres en pianiste met Turkse roots brengt dit najaar haar vierde album uit met een nieuwe sound geïnspireerd door de straten van China, de Desa van Bali, de heuvels van L.A. en de bergen van Zuid-Turkije. za 26 19:30, Melkweg, € 20,15

THE DIVINE COMEDY The Divine Comedy is de alias van Neil Hannon. In de vroege jaren ’90 wist Neil al een redelijke cultstatus te bereiken in de britpop. Hij maakt een orchestrale mix van barokpop, indie en britpop en wordt live begeleid door een volledig orkest. ma 21 20:30, Paradiso, € 22,50

KILLSWITCH ENGAGE Het Amerikaans Killswitch Engage wordt gezien als medegrondleggers van de metalcore. wo 23 19:00, Melkweg, € 25,90

enorme energie wordt James Carter inmiddels gerekend tot de tenorhelden én de beste jazzartiesten van zijn generatie. De beproefde combinatie van tenorsax en Hammondorgel wordt door Carter en de zijnen omgetoverd in een opzwepende rit door 100 jaar Afro-Amerikaanse muziek, van swing en bop tot funk en r&b. vr 25 20:30, Bimhuis, € 23,-

AND SO I WATCH YOU FROM AFAR De drie Ieren uit Belfast staan garant voor een heavy mix van instrumentale postrock en complexe mathrock. do 24 19:30, Melkweg, € 19,55 LA BANDA FANTÁSTICA De Amsterdamse band bestaat uit vijf muzikanten afkomstig uit Argentinië, Chili en Mexico die hun diverse roots verwerken in hun muziek. Van psychedelische Peruaanse tot traditionele Co-

COLIN BENDERS Continu knutselt Benders aan zijn modulaire synthesizer, het gigantische apparaat vol analoge modules die hij al improviserend met elkaar in verbinding stelt. Signalen van Colin’s modular worden real-time opgezet in een matrix van licht pilaren, opbouwend tot een finale met krachtige lasers. De lichtinstallatie, ontworpen door kunstenaars Nick Verstand & Boris Acket, en het geluid vloeien samen tot een hypnotiserende trance.

Melkweg, 18 oktober lombiaanse cumbia. do 24 21:30, Podium Mozaïek, € 15,THE WILDHEARTS Deze Engelse rockhelden combineren in hun ‘The Renaissance Tour’ humor en charme met stevige riffs en oprechte woede. do 24 19:30, Q-Factory, € 23,ODE AAN CHARLES AZNAVOUR Charles Aznavour, de zanger, de componist, de tekstschrijver. Zijn rijke oeuvre wordt 3 dagen lang bezongen door zangers Philippe Elan, Katell Chevalier, Flip Noorman en Britta Maria. Met een band o.l.v. pianist Maurits Fondse en met violist Sietse van Gorkom van het Red Limo String Quartet. do 24 t/m vr 26 20:30 De Roode Bisocoop, € 18,HARRISON STORM De jonge Australische singer-songwriter maakt met zijn warme stem in combinatie met zijn klassiek georiënteerde gitaarspel, akoestische indiefolk die doet denken aan witte stranden en de zon. vr 25 20:30, Tolhuistuin, € 10,JAMES CARTER ORGAN TRIO Met zijn machtige geluid en

JIM VAN DER ZEE STARTING THE ENGINE De winnaar van The Voice in 2018 speelt covers van artiesten die hem inspireren, maar laat ook zijn eerste eigen werk horen. za 26 20:30, Schouwburg Amstelveen, € 20,GREG WARD – ROGUE PARADE Akoestische en elektronische klankwerelden komen samen met fel drum- en baswerk in vernieuwende muziek die soms verbaast, soms overrompelt, maar waarin altijd de melodie centraal staat. za 26 20:30, Bimhuis, € 16,ADAM GREEN Met The Moldy Peaches vervulde hij begin jaren ’90 een belangrijke rol in de antifolk-scene in New York. Green’s maatschappijkritische en absurdistische teksten zijn verfrissend en cultklassieker waardig. za 26 20:00, Melkweg, € 18,40 YUNGBLUD De jonge Dominic Harrison, a.k.a. Yungblud, maakt catchy Britrock met een punkattitude. zo 27 20:30, Paradiso, € 20,SPYRO GYRA Deze fusion-band, halverwege de jaren zeventig opgericht door saxofonist Jay Beckenstein, combineert diverse stijlen: jazz, rhythm-and-blues, salsa, soul en funk. ma 28 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 25,JOHN MAYALL 85TH ANNIVERSARY TOUR Mayall, ‘The Godfather of British blues’, was een van de vaandeldragers van de Engelse blues-scene in de jaren 60 en gaf een geheel eigen geluid aan bluesrock. Hij scoorde wereldhits met ‘Looking Back’, en ‘Room To Move’. ma 28 19:30, Q-Factory, € 40,WOLF & MOON Geïnspireerd door artiesten als Feist, Bon Iver en The XX maakt

het dromerige folkduo Wolf & Moon zweverige indiefolk met elektronische elementen. di 29 19:30, Cinetol, € 10,50 POND Psychedelische, opzwepende, galmende en rammelende muziek met fijne gitaarmelodieën van de Australische psych-rockgroep Pond. di 29 19:30, Melkweg, € 20,15 HET GROOT NIET TE VERMIJDEN - THE LAST WALTZ Met ‘The Last Waltz’ viert Het Groot Niet Te Vermijden zijn afscheid met onder meer de vogeltjesdans omgetoverd tot Arabische raï, 21 instrumenten bespelen in 3 minuten en Goeroe Boeroe Bhagwan die zorgt voor spirituele verlichting. wo 30 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 27,50 FREDDIE GIBBS X MADLIB Freddie Gibbs is met zijn rauwe teksten en stem al lange tijd een hoofdrolspeler in de hiphopscene. Madlib is vooral bekend om zijn soulvolle hiphopbeats. wo 30 19:00, Melkweg, € 28,75 JAY PARK De Koreaans-Amerikaanse hiphop en r&b superster komt met een spectaculaire K-pop show met intrigerende flows, melodieuze vocals en ijzersterke dansroutines. do 31 19:00, Melkweg, € 57,50

CLUBS

ISSAM KAMAL De muziek van de Marokkaanse zanger Kamal vormt een explosieve mix van pop en raï, wat je terughoort in zijn samenwerkingen met producer RedOne en zanger Khaled. vr 4 19:00, Melkweg, € 28,75 LAURA MISCH De songwriter, producer, vocalist en saxofonist uit Londen is een vooraanstaand figuur in de jonge generatie van multidisciplinaire muzikanten die de grenzen opzoeken van elektronische en livemuziek. wo 9 19:00, Melkweg, € 13,80 KRAAK & SMAAK Het eclectische Nederlandse producertrio, bekend van hun mixes van elektronica, house, funk en disco, komt met een show met hun gerenommeerde live band. wo 16 19:00, Melkweg, € 20,15 HÆLOS, DJVT, YELLOW DAYS, LARRY GUS, MEETSYSTEEM Dit jaar is het aan de Britste band HÆLOS en elektronica grootmeester Apparat om ADE LIVE te leiden. Met verrassingen als de Belgische Leftfield popzangeres Charlotte Adigéry en de laidback vibes van Catching Flies. wo 16 18:30, Paradiso, € 39,WEVAL Het Nederlandse producersduo bouwt gelaagde, warme synthesizer-melodieëen op hypnotiserende ritmes en zorgt hiermee voor een intense, muzikale trip.

Live krijgen Harm Coolen en Merijn Scholte Albers versterking van extra muzikanten. wo 16 21:30, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 27,WILKINSON EN FRICTION Een van de grootste namen in de drum & bass, Ram Records’ Wilkinson presenteert ‘Sleepless Night’ met uitgebreide sets van

18-09-19 14:50

Friction én Wilkinson. wo 16 23:59, Melkweg, € 17,25 HI-TEK-SOUL

BY DERRICK MAY Technopionier Derrick May uit Detroit nodigt jong talent en gevestigde artiesten uit om hem achter de draaitafel bij te staan.

De eerste namen van de line-up zijn: Molécule, Drummer B, Indigo Æra, en Marco Faraone. do 17 23:00, Tolhuistuin, € 17,50 MATIAS AGUAYO Deze Chileens-Duitse producer was ooit lid van het minimalistischde duo Closer Musik. Solo hebben zijn stilistische innovaties een Latijns warme en Europees avant-garde sound. do 17 18:30, Melkweg, € 32,20 HVOB LIVE HVOB (Her Voice Over Boys) is een Duits duo, bestaande uit Anna Müller en Paul Wallner, wiens debuutalbum ‘Trialog’ vier jaar geleden uitkwam. Betoverend, met feilloos uitgesponnen soundscapes en Anna’s opwindende fluisterzang én stuwende technobeats. do 17 18:30, Melkweg, € 32,20 APPARAT - ADE LIVE Terug van weggeweest, Apparat!

Begin dit jaar bracht de Duitse DJ en producer zijn laatste album LP5 uit. Modeselektor als Moderat. Apparat is een virtuoos achter de knoppen en weet als geen ander verschillende emoties, sferen en genres te mengen. do 17 18:30, Melkweg, € 32,20 CATCHING FLIES - ADE LIVE De Londense dj, producer en muzikant mixt hip hop, soulvolle house en jazz tot een elektronische feel good vibe. do 17 18:30, Melkweg, € 32,20 DE SLUWE VOS LIVE De Nederlandse dj, Robert Vosmeijer alias De Sluwe Vos, is een begrip binnen de elektro scene.

Spannend en onvoorspelbaar en een meedogenloze aanjager van het publiek. do 17 18:30, Melkweg, € 32,20 MARKUS SCHULZ OPEN TO CLOSE Geboren in Duitsland, maar woonachtig in Miami is dj Markus Schulz een van de meest gewaardeerde dj’s in de dance music industry. Met zijn donkere, kenmerkende stijl is hij verantwoordelijk voor vele trance hits zoals ‘Love Rain Down’ en ‘Not The Same’. vr 18 23:00, Melkweg, € 27,60 TCHAMI & MALAA NO REDEMPTION Tchami is een dj en producer uit Frankrijk die wereldwijd geliefd is door liefhebbers van EDM en future house. Samen met zijn bevriende en mysterieuze collega Malaa maakt en draait hij muziek op grote festivals als o.a. Tomorrowland, EDC en Ultra Music. vr 18 20:30, Paradiso, € 20,DAVE CLARKE PRESENTS: DVS1 / LUKE SLATER / PAULA TEMPLE / MARCEL FENGLER / ANETHA E.A. Technolegende Dave Clarke presenteert dit jaar voor de vijftiende keer zijn beruchte ADE nacht met een line-up die techno en electro moeiteloos in elkaar mixt.

Van de hypnotiserende grooves

UK AGENDA OKT 2019_3_RD_MB.indd 52

KRANT

oktober 2019

AGENDA

van DVS1 tot de genadeloze industrial sound van Paula Temple. vr 18 21:00, Melkweg, € 35,65

TOP 3 KLASSIEK

Koninklijk Concertgebouworkest en in een bijzondere combinatie van instrumenten, geven een kristalheldere kijk op ‘symfonie nr 7’ van Bruckner. za 5 14:00, Noorderkerk, € 13,50

TIKTAK X ADE De beste eclectische muziek.

Dat betekent een mix van house, urban en hip-hop net o.a. Ronnie Flex, Lil’ Kleine, Carnage, Broederliefde, Boef en Girls Love DJs. vr 18 22:00, RAI Amsterdam, € 29,50 CAMO & KROOKED (DJ SET), FRED V, EN LOGISTICS Het legendarische Hospital Records brengt grote namen als Camo & Krooked, Fred V en Logistics voor een spannende drum & bass showcase met goede vibes. za 19 23:00, Melkweg, € 28,75 SANDER VAN DOORN Sander van Doorn presenteert zijn illustere alter ego ‘Purple Haze’. De details houdt de Nederlandse trance grootheid nog even geheim maar het belooft een ongekende audiovisuele ervaring te worden. za 19 19:00, Melkweg, € 20,15 AMSTERDAMSE AFROBEAT NACHT Muzikanten die hun sporen hebben verdiend in acts als Jungle

by Night, Gallowstreet en Koffie bundelen hun krachten voor een ultieme muzikale prestatie: een 5 uur durende live set met muziek uit alle windstreken. za 19 23:30, Paradiso, € 12,METRONOMY De Britse elektronische en Indietronicagroep maakt sinds 2006 een mix van laid-back, aanstekelijke synth pop en techno-funk met invloeden uit de indie-rock en electro uit de jaren ‘00. ma 28 19:00, Melkweg, € 23,-

KLASSIEK & OPERA

ELINA GARANCA - A NIGHT AT THE OPERA Drama, ontroering en spektakel!

Mezzosopraan ElÐna GaranÐa zingt aria’s uit onder meer Verdi’s ‘Don Carlos’ en Cilea’s ‘Adriana Lecouvreur’. Ze wordt begeleid door de Deutsche Staatsphilharmonie Rheinland-Pfalz. di 1 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 30,VALERY GERGIEV DIRIGEERT HET KONINKLIJK CONCERTGEBOUWORKEST Valery Gergiev leidt het Concertgebouworkest in de monumentale ‘Vierde symfonie’ van Sjostakovitsj. Het Franse cellofenomeen Victor Julien-Laferrière debuteert met Dutilleux’ mysterieuze celloconcert ‘Tout un monde lointain...’. wo 2, do 3 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 36,CAPPELLA AMSTERDAM BRAHMS REQUIEM In mei 2018 oogstte Cappella Amsterdam veel lof met haar uitvoeringen van Brahms’ Deutsches Requiem en ontving hiervoor samen met het Orkest van de 18e Eeuw de VSCD Klassieke Muziekprijs. In 2019 kiest Daniel Reuss voor de kamermuziekuitvoering van dit majestueuze werk. wo 2 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50 DE NATIONALE OPERA COSÌ FAN TUTTE Het verhaal van ‘Così fan tutte’,

THEATER RAST - TOSCA Een volksopera, gebaseerd op de bekende opera Tosca van Puccini, gezongen in het Koerdisch. Regisseur Celil Toksöz herkent de voor hem bekende huidige politiek van het Midden-Oosten in Puccini’s verhaal over macht en liefde in Rome in 1800. Drie verschillende mensen, ieder met hun eigen positie in de samenleving, een machthebber, een kunstenaar en een intellectueel worden geconfronteerd met een vluchteling die onderdak zoekt.

Internationaal Theater Amsterdam, 25 en 26 oktober JONAS WERNER HOHENSEE

52

CHAD LAWSON De pianist en componist Chad Lawson, wiens muziek gebruikt wordt in series als The Walking Dead en The Vampire Diaries, is er de persoon niet naar om zich te beperken tot een stijl of genre. De Amerikaan speelt introspectieve pianowerken, geïmproviseerde stukken en werken naar composities van klassieke componisten. In zijn solowerk komen de vrijheid van jazz-improvisatie en de klankwereld van klassieke muziek samen.

Koninklijk Concertgebouw 23 oktober een van de meest geliefde opera’s van Mozart, gaat over 4 jonge geliefden en is geplaatst in de ontregelende setting van een vakantieoord. De vrolijke opera zit vol ironie en knipoogjes, terwijl tegelijkertijd de diepte van de verliefde ziel wordt gepeild. do 3 t/m ma 21 diverse data en tijden, Nationale Opera & Ballet, € 25,MANU DELAGO Manu Delago behoort tot de hedendaagse stroming van klassiek geschoolde artiesten die de invloed van elektronische muziek gebruiken. Hij staat bekend als een uitmuntende bespeler van de handpan. vr 4 21:00, Bimhuis, € 16,MIN OF MEER MINIMAL I Het openingsconcert van het festival waarin repetitieve muziek centraal staat focust op zelden gespeelde pianowerken van Giuseppe Chiari, Melaine Dalibert en Alvin Curran. vr 4 13:13, Orgelpark, € 10,COLLINS’ TRIAD De Britse klarinettist Michael Collins behoort door zijn grote virtuositeit al jarenlang tot de wereldtop. Samen met celliste

ENSEMBLE MUSIKFABRIK - APERGHIS’ INTERMEZZI De ongrijpbare eenling Georges Aperghis behoort tot de boeiendste componisten van vandaag. Het vermaarde Ensemble Musikfabrik speelt maar liefst vijf composities van Aperghis, wiens werk vaak een theatrale inslag heeft.

Voor het recente Intermezzi sprak de drieënzeventig jarige Griekse componist uitgebreid met alle afzonderlijke leden en maakte een soort collectief portret van de zestienkoppige virtuozenclub.

Muziekgebouw aan ‘t IJ 3 oktober Pamela Smits en pianist Tobias Borsboom gaat het drietal een aantal bijzondere trio’s uitvoeren. vr 4 20:15, Zuiderkerk, € 18,50 AMSTERDAM BAROQUE ORCHESTRA TON KOOPMAN 75 Dirigent en klavecinist Ton Koopman wordt begin oktober niet alleen 75, ook bestaat zijn Amsterdam Baroque Orchestra 40 jaar. Een feestelijk concert met onder meer Bachs ‘cantate BWV 207a’ én Koopman dirigeert ‘Zigeunerlieder’ van Johannes Brahms met Ronald Brautigam aan de vleugel. vr 4 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12.,50 COLLEGIUM MUSICUM AMSTERDAM - SAN MARCO EN SINT JAN Twee Evangelisten ‘San Marco’ en ‘Sint Jan’, in hun iconische monumentale architectuur 1250 kilometer van elkaar verwijderd, ontmoeten elkaar tijdens dit concert in fascinerende muziek. za 5 20:15, De Waalse Kerk, € 16,CAMERATA RCO De bevlogen musici van Camerata RCO, allen leden van het

NIEUWE NOTEN AMSTERDAM 2019-2020 Fagottist Johannes Schwarz, lid van Ensemble Modern Frankfurt, en hoboist Peter Veale, lid van Musikfabrik Keulen, komen met solorepertoire. Met muziek van Billone, Poppe, Hosokawa, Kishino. zo 6 15:00, Pleintheater, € 8,NEDERLANDS KAMERKOOR O SACRUM CONVIVIUM Leidraad voor dit programma vormen wereldberoemde toonzettingen van de tekst O Sacrum Convivium door o.a. Olivier Messiaen, Palestrina en Tomás Luis de Victoria. Als kleine zonnestralen rijgt het Nederlands Kamerkoor deze hoopvolle stukken tussen delen van ‘Figure humaine’ van Poulenc. zo 6 15:00, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50 BORIS GILTBURG De Russisch-Israëlische pianist Boris Giltburg verzorgt als debutant de opening van het 33e seizoen van de serie ‘Meesterpianisten’. Met Rachmaninoffs ‘Dertien preludes’ en de ‘Études d’exécution transcendante’ van Franz Liszt. za 6 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 23,INTHEQUEST - SONGS OF MY MOTHER Onder leiding van Ludwika Kowalewska zingt koor Inthequest a capella muziek van Poolse en Nederlandse componisten. zo 6 16:00, Oosterkerk, € 13,MAKI NAMEKAWA EN DENNIS RUSSELL DAVIES De Japanse pianiste Maki Namekawa en de Amerikaanse dirigent en pianist Dennis Russell Davies spelen samen achter één vleugel werken van Stravinsky, Bach en Glass. ma 7 20:00, Amstelkerk, € 30,JASPER ITURROSPE Gitarist Jasper Iturrospe speelt Piazzolla, Jobím en meer op Spaanse gitaar. di 8 20:00, Oosterkerk, gratis VAN KUIJK KWARTET Het Franse Van Kuijk Kwartet speelt Beethoven en Brahms.

Nieuw werk is er van componist en luitist Christian Rivet. wo 9 20;15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 31,KONINKLIJK CONCERTGEBOUWORKEST - SCHATTEN EN SCHANDALEN Thomas Adès, een van de belangrijkste componisten van onze tijd, dirigeert het Koninklijk Concertgebouworkest in een programma vol zwoel geflirt en pikante schandalen. Nederlandse premières van Gerald Barry en Adès zelf staan naast balletmuziek van Debussy en Poulenc. do 10 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 24,RESIDENTIE ORKEST DEN HAAG & ISABELLE VAN KEULEN Hoop in duistere tijden, dat bindt deze werken. Nederlander Theo Verbey (1959) compo-

18-09-19 14:50

oktober 2019

AUBREY SNELL EN MARGREET MARKERINK PIAZZOLLA MEETS BACH Wat gebeurt er als een tango pianiste en klassieke saxofoniste samen gaan werken? Argentijns vuur van o.a. Piazzolla naast geniale barokmuziek van Bach. vr 11 20:30, Geelvinck Pianola Museum, € 15,KAMERKOOR VOCOZA LUZ Y SOMBRA In een uniek programma voor koor en gitaar zoekt Kamerkoor Vocoza o.l.v. Sanne Nieuwenhuijsen samen met gitarist Stefan Gerritsen de extremen op. za 12 17:15, De Waalse Kerk, € 8,50 LISA MORGENSTERN De Bulgaars/Duitse pianiste, zangeres en componiste Lisa Morgenstern combineert elegante pianostukken met barokke synth-pop en atmosferische electronica. za 12 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 20,KARINA CANELLAKIS EN RADIO FILHARMONISCH ORKEST Karina Canellakis, met ingang van dit seizoen de chef-dirigent van het Radio Filharmonisch Orkest, combineert stevige partituren van Beethoven en Sjostakovitsj met een nieuw vioolconcert van Sebastian Currier. za 12 14:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 37,THE AMSTERDAM CONSORT & PAULINE BROEKEMA Een ontroerende voorstelling over de onderduikgeschiedenis van de kleine Sara. Een verhaal gebaseerd op het boek ‘Het uiterste der zee’ (2018) van schrijfster en oud NOS-lezer Pauline Broekema. Omlijst met werken en arrangementen van Dvorák, Dutilleux, Mahler en Sjostakovitsj. za 12 14:00, Noorderkerk, € 13,50 ENSEMBLE ODYSSEE RONDOM BACH Ensemble Odyssee speelt het programma ‘In Freundschaft’ met muziek van Johann Sebastian Bach en tijdgenoten. zo 13 14:15, Orgelpark, € 10,TRIO WANDERER Trio Wanderer combineert werken van Haydn en Schumann met Rachmaninoffs roerende ‘Trio élégiaque in d’. ma 14, wo 16 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 38,-

UK AGENDA OKT 2019_3_RD_MB.indd 53

Concertgebouw Amsterdam, € 23,LUCA SALSI EN BEATRICE BENZI Als het gaat om het Italiaanse repertoire, wordt de Italiaan Luca Salsi ‘de grootste bariton ter wereld’ genoemd. Hij wordt begeleid door Beatrice Benzi op piano. wo 23 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 41,50

YVONNE VAN DEN HURK EN PETER BOLHUIS In het nieuwe toneelstuk van Daniel Kehlmann, Een Heilige Avond, zet de Duitse auteur en filosoof de belangen van de staat in de strijd tegen terrorisme tegenover het recht op privacy van het individu. Een vrouw, hoogleraar politieke filosofie, is uit haar taxi gehaald door de politie en wordt verhoord op het bureau. Haar ondervrager lijkt alles van haar te weten.

Hij is ervan overtuigd dat zij samen met haar ex-man een terroristische aanslag heeft beraamd. Of toch niet?

Bellevue, 11 t/m 13 oktober

ARJAN EDERVEEN EN JACK WOUTERSE - ZIN Rasartiesten Arjan Ederveen en Jack Wouterse schotelen ons opnieuw een bonte stoet aan personages voor waaronder twee tv-koks op leeftijd en een populaire keukenromanschrijfster. Na Tocht (2009) en Walden (2016) is ZIN hun derde samenwerking. Zin in het leven of wat is de zin van het leven? ZIN is de afsluiting van een tragikomische trilogie over afscheid, vriendschap en de tijd die verstrijkt.

De Meervaart, 4 oktober Schouwburg Amstelveen, 24 oktober ORKEST VAN DE ACHTTIENDE EEUW Het Orkest van de Achttiende Eeuw brengt ‘Don Giovanni’ en wordt bijgestaan door Cappella Amsterdam en een topcast aan solisten. De titelrol is voor André Morsch en Henk Neven vertolkt Leporello. Sopraan Katharine Dain, internationaal geprezen om haar prachtige, gepassioneerde optredens, kruipt in de huid van Donna Anna. di 15 19:30, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 28,BORODIN KWARTET Het Moskouse Borodin Kwartet viert zijn 75-jarig jubileum met een Sjostakovitsj cyclus (deel V) met medewerking van pianist Barry Douglas en trompettist Sergei Nakariakov. do 17 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 36,MAURICE SCHOONHOVEN Het repertoire van Maurice Schoonhoven is breed, met een accent op de grote romantische pianoliteratuur. Voor dit najaarsrecital van het Skjabingenootschap selecteerde hij wer-

FRED DEBROCK

THE SAX FORTE SAXOPHONE QUARTET Chris Hayes, sopraansaxofoon, Keith Schooling, altsaxofoon, David Badcock, tenorsaxofoon, en Jane Parkin, baritonsaxofoon, spelen werken van Henry Purcell, Johann Sebastian Bach, Wolfgang Amadeus Mozart en veel meer. do 10 13:00, De Engelse Kerk, gratis

TOP 3 THEATER

BOWIE VERSCHUUREN

neerde een groots orkestwerk om het einde van de Eerste Wereldoorlog te memoreren: After the Great War. De twee andere componisten, Benjamin Britten en Ralph Vaughan Williams, maakten de Grote Oorlog zelf mee. do 10 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50

NT GENT - ORESTES IN MOSUL De Oresteia is een van de grote tragedies, waarin de eeuwigdurende kringloop van het wreken, het ‘oog om oog’, werd vervangen door de rechtspraak, integratie en verzoening. De Zwitserse regisseur Milo Rau plaatst de tragedie in Noord-Irak en gebruikt filmmateriaal in de voorstelling, dat ter plaatste is geschoten. Hij werkt met een gemengd ensemble van Europese en Iraakse acteurs waaronder Elsie de Brauw en Duraid Abbas Ghaieb.

ITA, 29 en 30 oktober ken van Skrjabin en Chopin. zo 20 17:00, Geelvinck Pianola Museum, € 17,50 DANIËL LOHUES & HOLLAND B AROQUE - OP ZOEK NAAR BACH Daniël Lohues gaat samen met Holland Baroque op zoek naar Bach: Hij zwerft rond de Thomaskirche in Leipzig, loopt waar Bach heeft gelopen en zoekt de sporen van wat hij zo graag wilde horen. Maar graaft ook in zijn eigen jeugd. zo 20 15:00, De Kleine Komedie, € 11,50 URIËL ENSEMBLE BOMANS EN CHOPIN Het Uriël Ensemble verzorgt een betoverende voorstelling vol klassieke muziek gecombineerd met sprookjes voor volwassenen van Godfried Bomans. zo 20 15:00, Schouwburg Amstelveen, € 23,50 RUDIN, HÖBARTH & HÄKKINEN - SCHUBERT Alexander Rudin, Erich Höbarth en Aapo Häkkinen met louter werken van Schubert waaronder het ‘Tweede pianotrio’ en de ‘Arpeggione-sonate’. zo 20 11:00, Het Koninklijk

HANNES MINNAAR Hannes Minnaar met een programma dat hem op het lijf geschreven is: de iconische ‘Goldbergvariaties, BWV 988’ van Bach. do 24 20:15, De Waalse Kerk, € 25,AMSTERDAMS GEMENGD KOOR Het Amsterdams Gemengd Koor, een ervaren amateurkoor van 130 zangers, zingt het ‘Stabat mater’ van Gioacchino Rossini en het ‘Stabat mater’ van de Poolse componist Karol Szymanowski. vr 25 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 30,BLACK PENCIL & HET NATIONAAL VROUWEN JEUGDKOOR Een nieuw groots werk van componist Peter Vigh, dat een blik biedt op het zijn na de dood.

Ook visioenen van Hildegard von Bingen en de Cantigas de Santa Maria staan op dit ticket naar het hiernamaals. za 26 14:00, Noorderkerk, € 13,50 ARTHUR EN LUCAS JUSSEN De broers Arthur en Lucas Jussen spelen Zimmermann, Bartók en Messiaen op twee piano’s zonder orkest. za 26 14:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 37,GORDAN NIKOLIC EN TORLEIF THEDÉEN De cello heeft een hoofdrol in dit concert met Russische en Finse muziek, gespeeld door het Nederlands Kamerorkest onder leiding van Gordan NikoliÐ en met cellist Torleif Thedéen als solist. za 26, ma 28 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 22,40 MUSA EN PETER DIJKSTRA Vocaal Ensemble Musa o.l.v.

Peter Dijkstra presenteert een programma rond Allerzielen met voornamelijk vroeg 20steeeuwse werken van Engelse componisten onder wie Herbert Howells, Hubert Parry en Percy Whitlock. zo 27 14:15, Orgelpark, € 15,NOORS SOLISTENKOOR Een avond met vooral Scandinavische koormuziek door het beste kamerkoor van Noorwegen, vermaard om de uitvoering van klassiek en hedendaags repertoire. zo 27 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50 NEW EUROPEAN ENSEMBLE - DE WERELD VAN TURNAGE Première van ‘Romanian Rhapsody’ voor viool en ensemble van de Brit Mark-Anthony Turnage (1960). Met zijn uitbundige, expressieve stijl baant Turnage nieuwe paden. Daarnaast speelt het New European Ensemble ook zelden gehoord werk van Turnages mentoren

53

Oliver Knussen en Hans Werner Henze. do 31 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50

TONEEL & THEATER

DE EUROCOMMISSARIS De Eurocommissaris, in een nieuwe versie, is een voorstelling waarin Joan Nederlof het publiek meevoert in de gedurfde gedachtestroom van de fictieve, doch zeer populaire, eurocommissaris Charlotte Hajenius. di 1 21:00, Theater Bellevue, € 12,LUIT BAKKER - MINDGASM In ‘Mindgasm’ is het tijd voor actie, voor een apocalyps. Het is genoeg geweest met het keurslijf voor mannen en vrouwen. Actrice Luit Bakker heeft een grote fascinatie voor gender en seksualiteit. In haar voorstellingen probeert ze bestaande rolpatronen te doorbreken. wo 2 t/m za 5 , Frascati, € 13,STORY HUB (LVA) TROJAN MARE Wat gebeurt er als een persoon met beperkte capaciteiten macht krijgt? Heeft de maatschappij een verantwoordelijkheid in dit proces? Story Hub stelt in ‘Trojan Mare’ de impact en gevolgen aan de kaak. wo 2 21:00, Theater Bellevue, € 12,STAN - QUE SERA SERA Damiaan De Schrijver, Bert Haelvoet en Matthias de Koning maken in hun nieuwste voorstelling een theatraal portret van cinema-grootmeesters Alfred Hitchcock, François Truffaut en Jean-Luc Godard. wo 2 t/m za 5 20:30, De Brakke Grond, € 12,NTJONG- HEIDI PIPPIE SISSI RONNIE BARBIE (+ 10) In ‘Heidi Sissi Pippi Ronnie Barbie’ wordt boekpersonage Heidi een influencer. Waar maakt ze foto’s van? En hoe overleeft ze überhaupt op die berg zonder wifi… vr 4 19:30, Theater De Krakeling, € 13,50 DE THEATERTROEP - VAUDEVILLE IV De Theatertroep brengt kakelverse toneelkwakzalverij in klassiek-moderne vaudevillevorm.

Dit keer verknipt, verscheurt, en vernietigen ze een aantal helden uit de (toneel)literatuur, ter viering van hun dramatische eeuwigheid. Koning Lear, Don Quichot en De Revisor moeten eraan geloven. vr 4 t/m za 6 21:00, Frascati, € 16,advertentie

Elgar

Enigma Variations Walton Celloconcert

za 5, ma 7 oktober Het Concertgebouw orkest.nl

IM

18-09-19 14:50

AMSTERDAM ART 54

oktober 2019

galerieselectie

VAN ZIJL LANGHOUT CONTEMPORARY ART CARTOGRAPHY OF SOCIETY CARLIJN KINGMA Brouwersgracht 161 5 OKT – 9 NOV Sinds Carlijn Kingma afstudeerde in 2016 aan de masteropleiding Architectuur van de TU Delft en koos voor de kunst staan haar gedetailleerde pentekeningen van verhalende utopische werelden volop in de belangstelling van musea en kunstverzamelaars. Kingma noemt zichzelf een ‘cartograaf van denkwerelden’.

GERHARD HOFLAND RATTLE, RATTLE! IDE ANDRÉ Bilderdijkstraat 165 C 12 OKT - 16 NOV De schilderijen van Ide André (1990) betreffen de neerslag van een energieke uitspatting. Het werk laat de sporen van zijn handelingen zien, als een visuele partituur. Maar het gaat hier niet enkel om het gebaar van de schilder. Voor André is elk schilderij een uitsnede van een groter geheel, een ‘stilgezette actie’.

REUTENGALERIE ON THE PAPER SCREEN BAS KETELAARS, FEDERICO MURGIA, LUCAS HOEBEN, CEES KRIJNEN, PAKSHA VAN SLOOTEN, PAUL TEGENBOSCH, ANDREA RADAI, MAAIKE KRAMER, JAN WILLEM MARIS, MARENA SEELING, OLPHAERT DEN OTTER, LON ROBBÉ Prinsengracht 510-0 7 Sep – 12 Okt Verschillende kunstenaars die met en op papier werken, elk van hen met een verschillend concept en realisatie daarvan. Van animatiefilms met realistische beelden, het vertellen van een verhaal, tot het zetten van een ‘Million Dots’

LAURA VAN DOLRON EEN ANTWOORD OP ALLE VRAGEN Een filosofisch theaterconcert vol poëzie, denken, doen, hoop en wanhoop. Laura van Dolron samen met collega Willem de Wolf en muzikaal omlijst door Wilko Sterke en Frank van Kasteren. zo 13 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50

MARJOLIJN VAN HEEMSTRA EN SADETTIN KIRMIZIYÜZ LAWRENCE OF ARABIA Van Heemstra en Kırmızıyüz blazen het stof van de oude filmrollen en maken een vervolg op de wereldberoemde film over de Britse avonturier T.E. Lawrence.

Met de input van Arabische theatermakers, historici en een boze Saoedische blogger komen ze tot een nieuwe versie van dat oude heldenepos. vr 4 t/m za 12 20:30, Frascati, € 16,-

ANGELA GROOTHUIZEN LUEKE BINGE Moet het roer om? En hoe radicaal? Angela houdt niet van half werk. Samen met muzikant Nico Brandsen sleurt ze je mee in haar verhaal. Levenslustig als altijd.

Energiek en vol emotie. Én met oorstrelende liedjes. ma 14 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50

KINDERCONCERT MONK (+6) Een familievoorstelling met jazzsensatie De Beren Gieren, door Zonzo Compagnie over het leven en werk van jazzlegende Thelonious Monk. Een drummer, een pianist en een bassist nemen je mee op een rollercoaster naar het New York van de eerste helft van de 20ste eeuw. za 5 15:00, Bimhuis, € 15,ARTEMIS - OORLOG (+6) Hoe maak je een voorstelling over oorlog? Iets met een ballon die leegloopt, een neus die bloedt, helikoptertjes die uit een boom vallen, een douche die huilt, een publiek dat schiet en drie soldaten op rolschaatsen die achterstevoren praten. za 5 16:00, zo 6 14:30, Theater De Krakeling, € 13,50 SACHLI GHOLAMALIZAD A REASON TO TALK Sachli Gholamalizad, actrice van Iraanse afkomst, zoekt in ‘A reason to talk’ naar verklaringen voor de moeizame relatie die ze met haar moeder ondervindt. Ze duikt in haar familiegeschiedenis en gaat de confrontatie aan met haar moeder en grootmoeder. di 8 20:30, De Brakke Grond, € 8,(NOT) MY PARADISE Sachli Gholamalizad vertelt het verhaal van haar Iraanse grootouders, eigenaars van een mondaine nachtclub waar diva’s en alcohol floreren. Naast heldenverhalen komen ook donkere kanten naar boven - en de verschillen tussen man en vrouw, Oost en West, tussen vrijheid en grenzen. wo 9 20:30, De Brakke Grond, € 8,-

STEVENSON HOT MIRROR VIVIANE SASSEN Prinsengracht 371 B 18 SEP – 16 OKT Geïnspireerd door de Engelse fotografe Lee Miller ging Viviane Sassen op zoek naar het surrealisme in haar eigen werk. De presentatie combineert haar bekendere werk in fotografie met nieuwe digitale collages, en zet de kijker voortdurend op het verkeerde been. Hot Mirror is Sassen’s eerste galerietentoonstelling in Amsterdam sinds 2011.

Samenstelling Amsterdam Art. Voor een compleet overzicht van tentoonstellingen, evenementen en wekelijkse tips zie amsterdamart.com

UK AGENDA OKT 2019_3_RD_MB.indd 54

TONEELGROEP OOSTPOOL DEMONEN Wat begint als een spontane borrel met de buren, mondt uit in een chaotische avond waarin onderdrukte angsten, fantasieën en frustraties de kop op steken.

Demonen gaat over de poging een leven lang samen te blijven. vr 4 t/m zo 6 20:30, Frascati, € 19,-

MARGOT ZWIERS - BUUT VRIJ! Een indrukwekkende theatervoorstelling waarin kinderen (de spelers) de baas zijn. Aan de hand van het donker, verhalen van kinderen en de Oedipusmythe wordt de kind-volwasseneverhouding, identiteit, vooroordelen en diversiteit onderzocht. za 12 19:30, Theater De Meervaart, € 9,50 PERCOSSA & OORKAAN STICKS (+ 4 JAAR) Percossa en Oorkaan slaan de handen ineen en combineren Japans slagwerk met Afrikaanse ritmes, minimal, jazz, funk en dance tot één groot ritmefeest zo 13 14:00, Podium Mozaïek, € 7,-

RIKKERT VAN HUISSTEDE BOYS WON’T BE BOYS Een collage van dansers, zangers, rappers, dichters en theatermakers laat zien dat het stoer is om je als man kwetsbaar op te stellen. Ze vertellen hun persoonlijke verhaal en vinden elkaar in het doorbreken van stereotypen. di 15 t/m za 19 20:30, Theater Bellevue, € 12,YANNIS KYRIAKIDES EN KEREN LEVI - UNMUTE De voorstelling wordt door 3 dansers en 2 musici van Slagwerk Den Haag uitgevoerd. Met deze voorstelling betreden Levi & Kyriakides een nog nauwelijks verkend gebied waar digitale technologie en de fysieke vaardigheden van dansers en musici elkaar bespelen. do 17 t/m za 19 20:30, Frascati, € 17,THEATERGROEP TROOST BEDROG ’Bedrog’ (Betrayal, 1978) wordt gezien als een van Harold Pinters beste stukken en ontleedt met precisie liefde en ontrouw in een grootstedelijk intellectueel milieu, gebaseerd op zijn eigen geheime buitenechtelijke verhouding. do 17 t/m za 19 20:15, zo 20 15:00, Betty Asfalt Complex, € 16,KONVOOI - DE ILIAS In deze moderne bewerking vertolken vijf jonge jongens de rol van vier soldaten en één vrouw. Met alleen hun stem als wapen verklanken de spelers alle facetten van de oorlog. ‘Ilias’ is een filosofische en absurde trip over de vraag of inzicht altijd tot moraliteit leidt. do 17 t/m wo 23 20:30, Theater Bellevue, € 12,HET HOUTEN HUIS EN HOLLAND OPERA - RUIMTEVLUCHT (+ 8) Een beeldende voorstelling vol livemuziek, zang en dans over de ‘verstekeling’ die je onherroepelijk met je meedraagt. za 19 16:00, zo 20 13:30 en 16:00, Theater De Krakeling, € 13,50 DE TOVERFLUIT (+7) De Toneelmakerij en Silbersee bundelen hun krachten voor een eigentijdse versie van dit beroemde meesterwerk van Mozart. Klassieke muziek, rap, dans en theater komen samen in deze muziektheatervoorstelling.

Een betoverend verhaal over een ruimteprins en zijn prinses in het oneindige heelal. za 19 t/m zo 5 jan diverse data en tijden, ITA, € 20,50

NAZMIYE ORAL & ZINA & FEMALE ECONOMY - NIET MEER ZONDER JOU Uitgangspunt voor deze veelbewogen en ontroerende documentaire is de voorstelling ‘Niet Meer Zonder Jou’, waarin een vrijgevochten Nederlands-Turkse vrouw de confrontatie zoekt met haar moeder, een traditionele moslima. Ze raken alles aan waar vroeger in het gezin niet over gesproken werd. za 19 20:30, Podium Mozaïek, € 5,MARTIN BUITENHUIS ENCORE! In Encore! nodigt presentator Marc Stakenburg elke maand een icoon uit de roemruchte Nederlandse pophistorie uit om te vertellen over zijn of haar leven en loopbaan. In deze editie: Martin Buitenhuis, zanger van Van Dik Hout. zo 20:00 16:00, De Waalse Kerk, € 10,MAAS THEATER EN DANS BOEF (+4) Boef is een boevenavontuur voor kleuters. Met zwarte maskers, grappige (panto-)mimetechniek en simpele omdraaiingen nemen de spelers de kinderen mee in een eenvoudige puzzel. Wie is de echte boef? ma 21 t/m wo 23 diverse tijden, Theater De Krakeling, € 12,50 ADODANS EN GAIA GONNELLI - KLANK Een verrassende zoektocht naar de reis die klank aflegt. Van trilling naar muziek en van brabbeltaal naar zang. di 22 11:00 en 15:00, CC Amstel, € 6,DE VALLEI (EEN APOCALYPS) De Vallei (een apocalyps) is het geesteskind van beeldend kunstenaar Hans Op de Beeck en componist Eric Sleichim. Een intrigerende muziektheatervoorstelling met o.a. Claron McFadden en Dirk Roofthooft, die ons allemaal een spiegel voorhoudt. di 22 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 34,THEATER SONNEVANCK HET BANGEDIERENBOS (+6) Een sprookjesachtige en muzikale voorstelling naar het gelijknamige boek van Willem Wilmink, met muziek van Harry Bannink. wo 23, do 24 14:30, Toneelmakerij, € 12,50 TONEELGROEP MAASTRICHT PEACHEZ: EEN ROMANCE Porgy Franssen en Maartje van de Wetering spelen de hoofdrollen in een bloedstollende reconstructie van een fatale liefdesgeschiedenis.

De voorstelling vertelt het verhaal van Ilja Leonard Pfeijffers gelijknamige succesroman uit 2017. do 24 t/m za 26 20:30, Theater Bellevue, € 12,AB GIETELINK & THEATER NOMADE WILLEM VAN ORANJE Een voorstelling over het dramatische leven van Willem van Oranje als een geschiedenisles.

Maar ook een een theaterstuk over de geboorte van de Nederlandse natie in 16e eeuwse enscenering met authentieke teksten, muziek en beelden. vr 25 20:30, Schouwburg Amstelveen, € 19,50 THEATERGROEP SUBURBIA VIJAND VAN HET VOLK In deze klassieker van de Noorse

18-09-19 14:51

oktober 2019

CHRISTINE VAN STRALEN, DE MUSICAL - DE GEMEENSCHAP Ooit was ze een one-hit-only zangeres – nu heeft ze een hese en doorrookte stem. Ooit straalde de ster die ze wilde zijn in lichtgewicht televisieseries – nu zit ze meestal thuis, met haar twee honden. Een dramatisch groepsportret: grappig en pijnlijk, herkenbaar en ontluisterend. za 26 20:30, zo 27 15:00, Plein Theater, € 11,JUF ROOS (+ 2) Juf Roos gaat op vakantie en beleeft onderweg samen met Gijs allerlei avonturen. Zo vinden ze een weggelopen hondje, zingen ze oer-Hollandse liedjes en belanden ze op de boerderij van tante Tulp. Maar waar is tante Tulp toch? zo 27 13:30 en 16:00, DeLaMar Theater, € 13,ANDRÉ DONGELMANS, LAUS STEENBEEKE E.A. GHOST STORIES Een 80-minuten durende achtbaan van spanning en huiveringwekkende momenten. In ‘Ghost stories’ geeft dr. Kuiper, professor in parapsychologie, een lezing over spookverhalen. Drie van de door hem verzamelde verhalen zijn hem in het bijzonder bijgebleven. Hebben die drie onverklaarbare ervaringen iets met elkaar te maken? wo 30, do 31 21:30, DeLaMar Theater, € 19,50

DANS

DOX EN NICOLE BEUTLER PROJECTS - ROLE MODEL In deze voorstelling met martial arts, voguing, hiphop, house, rap en zang staat een groep jonge vrouwen samen sterk. Mannelijk, vrouwelijk, onverschrokken, onzeker, rauw, zacht… Ze zijn het allemaal, en alles er tussenin. wo 2, do 3 20:30, Frascati, € 15,SCAPINO BALLET ROTTERDAM - HOLLAND & LE CHAT NOIR Een tweeluik met bruisende en theatrale dans die je meeneemt naar de Gouden Eeuw en de Parijse revue. Met een adembenemend toneelbeeld van Holland, een oer-Hollandse wolkenlucht in de stijl van Van Ruysdael. En naar het Parijse theatercafé rond 1900. Met opzwepende operettemuziek, can can en ontroerende solo’s op muziek van Brel en Piaf. za 5 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 30,50 SHAILESH BAHORAN / IRCOMPANY - REDO / HERITAGE Een dansvoorstelling over onuitputtelijke wilskracht en ijzeren discipline, gebaseerd op het inspirerende levensverhaal van Redouan Ait Chitt, die ondanks aanzienlijke lichamelijke afwijkingen zich ontwikkelde tot internationaal breakdancefenomeen. ‘Heritage’, is een solo door Shailesh waarin hij zijn Hindoestaanse wortels blootlegt aan de hand van breakdance en popping. za 5 20:30, Meervaart, € 12,50

UK AGENDA OKT 2019_3_RD_MB.indd 55

TOP 3 DANS

NEDERLANDS DANS THEATER - KUNSTKAMER NDT bestaat zestig jaar en dat wordt gevierd met een baanbrekend jubileumprogramma. Huischoreografen Sol León en Paul Lightfoot en associate choreographers, Crystal Pite en Marco Goecke, creëren samen een avondvullend programma.

Geïnspireerd door het Rariteitenkabinet (1734) van Albertus Seba gebruiken de choreografen het podium om hun eigen Kunstkamer te vormen waarbij zowel NDT 1 als NDT 2 tegelijkertijd op het podium staan.

Nationale Opera & Ballet, 15 en 16 oktober

MOON SARIS

schrijver Henrik Ibsen over corruptie en milieuvervuiling maken we kennis met klokkenluider Thomas Stockmann. Zal hij zijn jonge gezin en carrière op het spel zetten voor zijn idealen? vr 25, za 26 20:30, DeLaMar Theater, € 19,50

DE DANSERS SHAKE SHAKE SHAKE Een opzwepend concert dat langzaam ontspoort in een dansvoorstelling. Een live band van dansers en muzikanten zingt over vastzitten en losschudden, de top najagen en de bodem raken. De één vliegt over de ander zijn instrumenten en even later zijn ze samen verwikkeld in een poëtisch dansduet. Een rock en roll ritueel, met muziek als motor en bezieling als brandstof. Over samen een eigen, alternatieve richting vinden.

Over voelen dat je leeft.

Bellevue, 8 oktober DANSTHEATER AYA EN ZEP THEATERPRODUCTIES CLEOPATRA (+14) Een spetterende voorstelling met dans, spoken word en zang.

Cleopatra is pas achttien jaar oud als ze koningin wordt van Egypte. Ze is een slimme strateeg en een goed leider voor haar volk. Aan het einde van haar heerschappij staat ze voor een belangrijke keuze... ma 7 t/m do 10 19:30, Theater De Krakeling, € 13,50 HET NATIONALE BALLET ROMEO EN JULIA Uitgevoerd door een nieuwe generatie solisten brengt Het Nationale Ballet Van Dantzigs geliefde balletklassieker opnieuw ten tonele. Voor zijn choreografie baseerde Van Dantzig zich mede op de oorspronkelijke balletversie van Leonid Lavrovski uit 1940. Van Dantzigs ‘Romeo en Julia’ onderscheidt zich door een grotere psychologische en sociale geloofwaardigheid. do 10 t/m do 31 diverse data en tijden, Nationale Opera & Ballet, € 26,QUDUS ONIKEKU - YUROPA Yuropa verwijst naar ‘Yoruba’, een bevolkingsgroep, taal en cultuur

RADOUAN MRIZIGA - 8.2 Choreograaf Radouan Mriziga liet zich inspireren door een oude liefde, rapmuziek.

Samen met zeven jonge dansers verdiepte hij zich in alles wat rap uniek maakt: het ritme, de flow, de statements en gebaren en de geschiedenis van de grandmasters tot Kendrick Lamar.

In 8.2 probeert hij de essentie te vatten van een muziekstijl die trends overstijgt en generaties overleeft door zichzelf telkens opnieuw uit te vinden.

De Brakke Grond 30 en 31 oktober van Nigeria en ‘Europa’. Choreograaf Qudus Onikeku toont een magisch-realistische odyssee van drie jonge Afrikanen, die uitmondt in een gewelddadig incident. Met choreografische stijlmiddelen onderzoekt hij of we door het delen van verhalen, muziek, rituelen, fantasie en verzet, elkaars waarheden kunnen begrijpen. vr 11 20:30, Podium Mozaïek, € 10,50 VOICE OF VOID & ABOUT DANCE, FIREFLIES AND THE END OF THE WORLD AS WE KNOW IT Double bill over het verschil in tempo tussen stad en natuur en over verbanden tussen dans en de crisis van moderniteit.

‘Voice of Void’ is een fysieke en beeldende voorstelling van choreograaf Sanne Clifford en theatervormgever Manon Veldhuis die inzoomt op de invloed van onze omgeving en hoe we die beleven. ‘About dance, fireflies and the end of the world (as we know it)’ is een dans-en-spokenword-performance van Sandra Kramerova waar verbanden worden gezocht tussen dans, gepresenteerd als nutteloos fenomeen, en de crisis van moderniteit. vr 11 20:30, CC Amstel, € 16,50

GUY NADER EN MARIA CAMPOS - SET OF SETS Kun je iets ongrijpbaars als de tijd op het toneel vatten? Dit Libanees-Spaanse choreografenduo slaagt daar in zijn voorstellingen wonderwel in. Hun indrukwekkende dansers tarten de tijd en de zwaartekracht in een danstaal die krachtig en fysiek veeleisend is, de grenzen van het kunnen van de dansers verkent, maar naast kracht ook ruimte voor tederheid en kwetsbaarheid biedt. zo 13 19:30, ITA, € 26,50 SCHWEIGMAN - VAL Het gezelschap van Boukje Schweigman staat bekend om zijn unieke theatertaal: als bezoeker beland je in een woordeloos universum, waarin de zintuigen op scherp worden gezet. Een poëtische theatervorm in samenwerking met rietkwintet Calefax en componist Yannis Kyriakides. ma 14 19:30, ITA, € 24,50 WARD/WARD & ANN VAN DEN BROEK - ZOOMING IN ON LOSS ’Zooming in on Loss’ is Ann Van den Broek’s tweede voorstelling uit de triptiek ‘The Memory Loss Collection’, een project dat bestaat uit een onderzoek over het thema geheugenverlies. Een multidisciplinaire voorstelling in een installatie waarin performance, geluid, tekst, video en emotionele uitdrukkingen samenvloeien. di 15, wo 16 20:30, Theater Bellevue, € 12,ICK AMSTERDAM & TONEELGROEP OOSTPOOL - ALL OVER - ACTS OF LOVE Choreografen Emio Greco en Pieter C. Scholten en regisseur Marcus Azzini bewonderen elkaars werk. In deze voorstelling komt die bewondering samen in een voortdurende flirt tussen twee theaterdisciplines en geven dansers en spelers zich over aan de bewegingen van de liefde. za 19 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 20,PLAN D - DAGDONKER (+4) Een ontdekkingstocht door het donker met magische momenten van licht, zoals een zaklamp die troost geeft in de nacht en dans waar de vonken vanaf vliegen!

Een betoverend schouwspel vol vurige poëtische dans. wo 23 14:00, De Meervaart, € 8,URI IVGI EN JOHAN GREBEN DE VOORLOPERS Ivgi & Greben stellen thema’s als onderdrukking, spanning tussen individuen en groepen, en het verlangen naar vrijheid en liefde, centraal in hun werk. Ze creëren een visuele wereld waarin ze beweging, muziek, licht en kostuums laten samensmelten tot een geheel eigen esthetiek. do 24 20:00, ITA, € 18,50 LOUIS NAM LE VAN HO ZEITIGUNG De jonge danser-choreograaf Louis Nam Le Van Ho geeft een nieuwe gestalte aan ‘Zeitigung’, een choreografie van de wereldberoemde choreografe Anne Teresa De Keersmaeker, op live uitgevoerde pianomuziek van Bach, Brahms, Schönberg en Webern. di 29 t/m do 31 20:00, ITA, € 38,50 B-BOY - XL B-BOY biedt een theatraal kijkje in het leven van vijf b-boys en de wereld van het battelen. Een ont-

55

moeting tussen zeer verschillende danspersoonlijkheden, die soms met brute kracht en dan weer met katachtige behendigheid de wetten van de zwaartekracht tarten. do 31 19:30, Compagnietheater, € 15,-

CABARET

STAND-UP COMEDY SHOW (NL) De top van de Nederlandse comedians. elke vr, za 20:30, Comedy Café, € 15,IMPROV COMEDY SHOWS Boom Chicago zet grappige, slimme comedy shows (EN) neer in haar theater aan de Rozengracht. elke wo t/m vr 20:30, za 20:00, zo 19:00, Boom Chigaco, € 10,COMEDYTRAIN Comedytrain is een verrassingspakket: Je weet nooit van tevoren wie er precies komen spelen, behalve dan dat het een exquise selectie uit het Comedytrain collectief betreft. elke wo, do, vrij & za 20:30, Toomler, € 11,50 NIENKE PLAS - VAN DE HAK OP DE TAK De eerste theatershow van Nienke Plas, een show waarin Nienkes kijk op de wereld voor één avond de waarheid is. Want feitjes zijn leuk, maar fantasie doet het gewoon altijd beter.

Met haar Amsterdamse babbel en flinke dosis zelfspot maakt ze iedereen aan het lachen. wo 2 20:00, do 3 20:30, DeLaMar Theater, € 19,50 THEO MAASSEN - SITUATIE GEWIJZIGD Theo Maassen moet zijn bek houden. Hij is wit, man, hetero én van middelbare leeftijd. Wie wacht er nou nog op zijn mening? De beurt is aan anderen. Maar Theo vindt er nu eenmaal altijd het zijne van.

En ook zijn bloed kruipt waar het niet gaan kan. Dus beklimt hij opnieuw het podium. do 3 t/m za 12 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50 KIKI SCHIPPERS - WAAR Ze is ontwapenend, kwetsbaar, nietsontziend en zo grappig, dat zij zelfs Maarten van Rossem aan het lachen kreeg bij ‘De Slimste Mens’. Maar Kiki Schippers wil meer. Waar is ze naar op zoek?

Het allermooiste lied? Het grappigste verhaal? Of gewoon de waarheid? In haar tweede avondvullende programma geeft Kiki de antwoorden. vr 11 20:30, Schouwburg Amstelveen, € 20,50 ONZE HENRY HENRY VAN LOON Een knettergekke show van de sympathieke beroepsklungel Henry van Loon. Met dezelfde ongeëvenaarde slapstick waarmee hij zich door de doldrieste realiteit van dit bestaan heen wurmt, rijgt hij in deze hilarische solo louter unieke hoogtepunten aaneen. Hilariteit wordt afgewisseld door een moment met het publiek of een ontroerend lied. vr 11, za 12 20:30, Theater De Meervaart, € 17,ESTHER APITULEY, HANS DAGELET, CHRISTIAAN KUYVENHOVEN KABARETT DAPITULETT Kabarett Dapitulett is geen gewoon cabaret. Het is een onconventionele collage van tekst en muziek. In de beste traditie van het roemruchte Cabaret

18-09-19 14:51

TIP 5610 LEZING & DEBAT

oktober 2019

KRANT

HOUD JE VAN DISCUSSIE EN DEBAT? DAN ZIJN DIT DE TIEN LEZINGEN DIE JE DE KOMENDE MAAND NIET MAG MISSEN.

1) DE ERFENIS VAN KHASHOGGI

6) KNAW AVOND VAN DE NOBELPRIJZEN

1.

Een jaar geleden werd de Saoedische journalist en columnist Jamal Khashoggi van The Washington Post vermoord op de Saoedische ambassade in Istanbul. Hoe heeft zijn moord andere Saudische journalisten en activisten beïnvloed? En wat betekent dit voor de relatie tussen Saoedi-Arabië en het Westen? Een paneldiscussie van Saoedische en Nederlandse mensenrechtenactivisten en experts.

2.

Rode hoed, 1 oktober, 20:00u

De Zweedse academie van wetenschappen maakt deze maand de Nobelprijswinnaars bekend. Nederlandse wetenschappers uit de vakgebieden van de laureaten vertellen over de nieuwe 6.

Nobelprijswinnaars in de geneeskunde, natuurkunde, scheikunde (19 oktober) en literatuur, economie en vrede (29 oktober).

OBA, 19 oktober 19:00u Trippenhuis, 29 oktober 19:00u

2) EEN SERIEUZE AVOND OVER IRONIE

Een spoken word-concert in het Papiaments, de taal van Curaçao, Bonaire en Aruba. Tijdens PAPIA wordt het Papiaments ontleed en 7. opnieuw gecomponeerd met nieuwe ritmes, nieuwe klanken, nieuwe woorden.

De Nieuwe Liefde, 13 oktober, 16:00u

Terwijl Trump en Kim JongUn met raketten spelen, lachen we om hun bloopers.

Maar kunnen ironie en satire ook dienen als kritische wapens tegen de ondraaglijke lichtheid van de actualiteit?

Schrijver Ilja Leonard Pfeijffer veranderde van mening over ironie en daagt u uit hetzelfde te doen.

De Balie 2 oktober, 20:00u

3.

3) VAN DICKPICS TOT WRAAKPORNO

Ongevraagde dickpics, wraakporno, sabotage met naaktfoto’s en volwassenen die via populaire games kinderen proberen te lokken.

Online seksuele intimidatie neemt vele vormen aan. In deze talkshow bespreekt Mildred Roethof seksualiteit op het internet met zowel experts als ervaringsdeskundigen.

De Balie, 3 oktober, 20:00u

7) PAPIA – THE BIRTH OF A LANGUAGE

8) DE MYTHE VAN HET VASTE CONTRACT

Een vaste baan lijkt het maatschappelijk ideaal. Het geeft je sociale zekerheid zoals bij arbeidsongeschiktheid en een pensioen. Met een vaste baan zijn mensen gelukkiger, productiever en doen meer aan hun ontwik8. keling. Maar klopt dat wel?

Verschillende experts nemen deze uitspraken onder de loep.

Pakhuis de Zwijger, 15 oktober, 20:00u

9) BRAINWASH SPECIAL: HET GROTE ONBEKENDE

4.

4) SYRIËRS IN DE POLDER

Met de serie Syriërs in de polder blikt de Rode Hoed terug op vijf jaar opvang van Syrische vluchtelingen in Nederland. Hoe staat het met de integratie van deze groep, de mogelijkheden voor een veilige terugkeer en de wederopbouw van hun land van herkomst? Een avond rond de vraag hoe veilig het nu eigenlijk in Syrië is.

Rode hoed, 7 oktober, 20:00u

5) DE TOEKOMST VAN DE DOOD

9.

5.

Pillen slikken, organen vervangen, ziekten voorkomen. Wat brengen de vele zoektochten naar onsterfelijkheid ons in de komende 5 tot 10 jaar? Verandert onze houding ten opzichte van de dood? En wat verandert er als we helemaal niet meer doodgaan? Wat betekent dit voor jou als mens en voor de maatschappij?

Pakhuis de Zwijger, 8 oktober, 20:00u TXTradio, het online platform voor lezingen, interviews en debat, selecteert elke maand tien interessante bijeenkomsten.

WWW.TXTRADIO.NL

UK AGENDA OKT 2019_3_RD_MB.indd 56

Stel dat we aan de andere kant van het universum waren geboren? Waar liggen de grenzen van ons voorstellingsvermogen? En welke grote ontdekkingen over het heelal gaan we in de toekomst nog doen? De ARTIS-Academie en Brainwash Festival buigen zich over deze vragen rond het grote onbekende.

(Het Brainwashfestival is van 19 tot 26 oktober) ARTIS, 21 oktober , 20:00u

10) GROOTSE LIEFDE

Een meeslepende show over de Bouquetroman.

Wat gebeurt er na het ‘happy end’ van deze verhalen?

Is die stoere hunk waar zij zo hard voor gevochten 10. heeft wel een goede vader voor haar kinderen? Een interactieve show met nagespeelde scènes.

De Nieuwe Liefde, 28 oktober, 20:00u

Voltaire, honderd jaar geleden.

Een dadaïstische mengvorm van kunst, poëzie, theater, muziek en grafisch ontwerp. ma 21 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50 FRED VAN LEER Een hilarische avond uit waarop stylist Fred van Leer nieuwsgierige vrouwen van de beste stylingtips voorziet. Een avond waarin Fred vertelt, luistert en adviseert.

Want, zoals hij het zelf zegt: ‘Het feit dat je de jurk past, wil nog niet zeggen dat het je maat is.’ di 22 20:00, wo 23 20:30, DeLaMar Theater, € 18,PETER PANNEKOEK - LATER WAS ALLES BETER Een hilarische voorstelling van een komisch supertalent. Cabaretier Peter Pannekoek is bekend van Dit Was Het Nieuws, De Wereld Draait Door en zijn alom bejubelde optreden bij The Roast of Gordon. In ‘Later was alles beter’ is Peter slimmer, scherper, gevaarlijker en ontwapenender dan ooit! di 22, wo 23 20:15, Theater De Meervaart, € 12,JEROEN LEENDERS 19/20_2.0_BETA Jeroen Leenders houdt zijn publiek gefocust door zijn snelle, energieke en ruige stijl. Geen thema, geen cabaret, geen maatschappelijke boodschap. De Vlaming speelt gewoonweg een hele lange comedyclub-set. do 24 20:30, Meervaart, € 12,50 STACEY ESAJAS - SOEP! Stacey Esajas (1983) is presentatrice, comédienne en actrice. Ze presenteerde de televisieserie ‘De Slavernij Voorbij?’ en is te zien in diverse theaterproducties. Nu heeft de cabaretiere haar eigen one-woman show getiteld: Soep! met véél ingrediënten en ook enkele korreltjes zout. vr 25 21:00, Podium Mozaïek, € 7,50 JANNEKE DE BIJL - ZONDER ZIN KAN HET OOK In haar debuutvoorstelling fileert Janneke haar relatie, haar gezapige omgeving en de hele zelfhulpcultuur, die ze natuurlijk wel eerst even zelf heeft uitgeprobeerd. Ze beantwoordt daarbij de volgende vragen: Hoe weet je of je ‘liefs’ of ‘groetjes’ moet schrijven? Wat kunnen mensen met kinderen leren van mensen met honden? En waarom lost hardlopen niks op? zo 27, ma 28 20:15, De Kleine Komedie, € 11,25

FESTIVALS

AFROVIBES FESTIVAL De 16e editie van het Afrovibes Festival brengt actuele theateren dansvoorstellingen, muziek, film en design uit grootstedelijke culturele hotspots in Afrika.

3 t/m 13 oktober, diverse locaties en tijden, diverse prijzen CAMERA JAPAN FESTIVAL Een lang weekend de beste, gekste en meest verrassende en ontroerende films uit Japan. Met o.a. een selectie van hedendaagse artistieke en experimentele korte animatiefilms, de speelfilm ‘Only the Cat Knows’ van Kobayashi Syoutarou, ‘Little Miss Period’ van Shinada Shunsuke, ‘Aragne: Sign of Vermillion’ van Sakamoto Saku en veel meer. do 3 t/m zo 6 diverse aanvangstijden, Kriterion, diverse prijzen

MIN OF MEER MINIMAL III Vast onderdeel in het Min of Meer Minimal Festival, een festival met een reeks concerten waarin repetitieve muziek centraal staat, is de uitvoering van Simeon ten Holts ‘Canto Ostinato’. Deze keer wordt organist Aart Bergwerff begeleid door het Melisma Saxophone Quartet. zo 6 14:00, Orgelpark, € 10,READ MY WORLD 2019 MAROKKO Het Amsterdamse internationale literatuurfestival Read My World staat dit jaar in het teken van Marokko en verkent het Marokko van meertaligheid, engagement en seksuele vrijheid.

Met meer dan zestig schrijvers, journalisten en kunstenaars uit Nederland en Marokko. do 10 19:30, vr 11 11:00, za 12 13:00, Tolhuistuin, diverse prijzen DIWALI FESTIVAL Een afwisselend cultureel programma waar je kennis kunt maken met vele Indiase gebruiken en activiteiten. za 12 12:00, Stadsplein Amstelveen, gratis AMSTERDAM DANCE EVENT Het Amsterdam Dance Event (ADE) is het mekka voor liefhebbers van de internationale elektronische muziekscene met een indrukwekkende line-up met de grootste internationale namen die de meest uiteenlopende elektronische muziek draaien. Van electro tot acid, techno, trance, house, hiphop, drum ’n bass en andere beats. wo 16 t/m zo 20 diverse lokaties en tijden, diverse prijzen AWAKENINGS ADE HARD OPENING NIGHT Awakenings is een van de grootste technofestivals. Het festival vindt elke zomer plaats in Spaarnwoude maar tijdens Amsterdam Dance Event is de Gashouder de lokatie met optredens van Amotik, Maceo Plex, Mind Against, Toman, Joris Voorn, Anna, Carl Cox en meer! wo 16 t/m za 19 diverse tijden, De Gashouder, diverse prijzen AMF AMSTERDAM De populairste muziek die de dance wereld te bieden heeft met Alesso, Armin van Buuren, Jonas Blue en Tiësto. za 19 21:00, Johan Cruijff ArenA , € 79,CINEKID FESTIVAL Tijdens de herfstvakantie kunnen kinderen tussen de 3 en 14 jaar zich uitleven bij Cinekid met de allernieuwste games, media-installaties, optredens en premières van film- en televisievoorstellingen. Daarnaast zijn er masterclasses en workshops te volgen. za 19 t/m vr 25, diverse aanvangstijden, Westergasfabriek, diverse prijzen LONDON CALLING FESTIVAL Wat in 1992 begon als springplank naar het Europese vasteland voor Britse bands (Blur, Slowdive, Placebo) is in meer dan 25 jaar uitgegroeid tot een showcasefestival voor bands van over de hele wereld. Met optredens van o.a. Automatic, Bess Atwell, Cuco, Disq, Heavy Lungs, Khana Bierbood, Night Moves, Sheer Mag en meer! vr 25, za 26 17:30, Paradiso, € 25,BRAINWASH FESTIVAL Wat doen we als onze planeet

18-09-19 14:51

oktober 2019

TOP 3 CABARET EXPO

door Hella Niemeijer

DIVERSEN

LUCAS DE MAN EN CIRCUS SCHÖNBERG In ‘Scherpdenkers’ onderzoeken theatermaker Lucas De Man en Asko|Schönberg de toekomst van de democratie. Willen we door met de democratie, vraagt de theatermaker, kunstenaar en Kunstuur-presentator zich af. De Man zoekt naar alternatieven, tegenspraken en mogelijkheden. do 3 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 23,-

PEPIJN SCHONEVELD EN KEVIN HASSING De een hetero, de ander homo. Kevin is de rustige, wijze en enigszins cynische homo en Pepijn de hysterische, angstige en wispelturige hetero. Samen bespreken ze alles. Van de verschillen en overeenkomsten in hun relaties, tot de intiemste details van hun seksleven. Deze gesprekken leveren meedogenloze grappen, knallende ruzies en openhartige ontboezemingen op. Hehobros on tour met sketches, liedjes, acts, een dansje én publieksparticipatie.

Bellevue, 22 oktober

BACK TOT BASE NO.10 Bij de 10de editie van Back to Base presenteren circusartiesten hun kersverse werk. In een gevarieerd programma zijn 5 acts in verschillende circusdisciplines. Van acrobatiek tot jongleren, van verstild en poëtisch tot in your face. za 5 20:00, Dansmakers Amsterdam, € 4,-

KINDERBOEKENWEEK Tijdens de Kinderboekenweek is er door de OBA een speciaal programma samengesteld voor kinderen tussen de 6 en 12 jaar.

Het thema is Reis mee! en kinderboeken over voertuigen staan centraal. wo 2 t/m zo 13 oktober, OBA, diverse prijzen BONGEZIWE | ELEGY Een avond gewijd aan Zuid-Afrika: de indringende theaterperformance Elegy én het gezicht van de Afro-folk, singer-songwriter Bongeziwe Mabandla. zo 13 19:30, Bimhuis, € 16,ADE BEATS 2019 Tijdens ADE Beats, het internationale platform voor hiphop, bass en beats, ontmoet je muziekprofessionals uit binnen- en buitenland, ontdek je de nieuwste zakelijke mogelijkheden in de muziekindustrie, wissel je ideeën uit en bespreek je de laatste trends. vr 18 10:00, Melkweg, € 38,AMSTERDAM HALLOWEEN Voor de 11e keer vindt Amsterdam Halloween Party plaats op het Westergasterrein: A Japanese Horror Story met de Japanese ‘malevolent’ Kuchisake Onna, beter bekend als ‘The SlitMouthed Woman’. za 26 22:00, WesterUnie, € 17,50

MUSEA

ALLARD PIERSON MUSEUM

Archeologisch museum van de Universiteit van Amsterdam.

Bes, kleine god in het Oude Egypte.

Tentoonstelling over de multiinzetbare Egyptische god Bes. vanaf 18 oktober Oude Turfmarkt 127, tel. 525 25 56 www.allardpiersonmuseum.nl

UK AGENDA OKT 2019_3_RD_MB.indd 57

In de kelder van café Heffer, vlakbij de plek waar Baantjer jarenlang werkte als rechercheur.

Oudebrugsteeg 7, tel. 428 44 88 www.heffer.nl

DE BAZEL

Vijzelstraat 32, tel. 723 0560 www.debazelamsterdam.com

BIJBELS MUSEUM

Ontmoetingsplaats voor bijbel, kunst en cultuur in een monument.

In het Cromhouthuis.

Dit is mijn verhaal - Over geloof, hoop en inspiratie. t/m 27 oktober Herengracht 366, tel. 624 24 36 www.bijbelsmuseum.nl

BIJZONDERE COLLECTIES UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM

Cultureel erfgoed tentoonstellingen in historische panden.

Oude Turfmarkt 129, tel. 525 73 00 www.bijzonderecollecties.uva.nl ROB BECKER

AN INTERGALACTIC NIGHT De grensverleggende Intergalactic Night biedt een sterrenregen aan kunstvormen. Met o.a. Peter Zegveld (self-made instruments), Jeff Aendenboom (theater) en huispianist Ernst Glerum. ma 7 20:30, Bimhuis, € 12,-

Claudius Schulze die hij maakte tijdens zijn reis door Europa op zoek naar het Europese landschap.

Plantage Kerklaan 38, tel. 0900278 47 96, www.artis.nl

APPIE BAANTJER MUSEUM CASPER KOSTER

straks onleefbaar is? Zijn we doorgeslagen in ons streven naar geluk? Is het erg dat we ons laten sturen door algoritmen?

Waarom leggen we steeds meer nadruk op onze identiteit? Ontdek antwoorden op de grootste vragen van vandaag tijdens Brainwash Festival 2019. za 26 13:00, diverse locaties, € 32,50

RUNDFUNK Tom van Kalmthout en Yannick van de Velde beleefden vorig seizoen een droomdebuut. Na Wachstumsschmerzen over de pijn van het opgroeien, stort het duo zich in Todesangstschrei op de nietsontziende ellende van de naderende dood. Je hebt het nest nog niet verlaten of je haren worden dunner, je spieren strammer en je zicht zwakker. De allesbeklemmende angst voor de dood en het wachten daarop is onvermijdelijk begonnen.

Bellevue 23 t/m 26 oktober AMSTERDAM MUSEUM

De geschiedenis van Amsterdam vanaf de middeleeuwen.

Opslaan als.. – Hoe verzamel je de stad?

In de tentoonstelling geeft het museum een inkijk in zijn gevarieerde collectie van ruim 100.000 objecten die stuk voor stuk een verhaal vertellen over de stad Amsterdam en haar bewoners. vanaf 18 oktober Kalverstraat 92, tel. 523 18 22 www.amsterdammuseum.nl

AMSTERDAM PIPE MUSEUM Overzicht van de rookcultuur.

Prinsengracht 488, tel. 421 17 79 www.pipemuseum.nl

MUSEUM HET SCHIP DE AMSTERDAMSE SCHOOL Museum Het Schip toont de schoonheid van de Amsterdamse School in volle glorie.

Zonnestraal, Schip op de heide De tentoonstelling toont de geschiedenis van dit wereldberoemde Hilversumse sanatorium van de architecten Jan Duiker en Bernard Bijvoet. t/m 12 januari 2020 Oostzaanstraat 45, tel. 686 85 95 www.hetschip.nl

WOUTER PLANTEIJDT BULLHORN Hij begeleidde Sanne Wallis de Vries en Paul de Munnik.

Trad op met Jeroen van Merwijk en Maarten van Roozendaal. Steeds op de achtergrond als sessiemuzikant of producer. Maar nu, eindelijk, treedt Wouter Planteijdt naar voren. Krijgt zijn gitaar de hoofdrol. Zijn prachtige solo’s. Zijn virtuoze techniek.

Zijn fijnzinnige touch.

In Bullhorn herkennen we ineens weer die fantastische frontman van Sjako!

De Kleine Komedie 8 oktober BEZOEKERSCENTRUM AMSTERDAMSE BOS

Bezoekerscentrum van het grootste stadsbos van Nederland.

Bosbaanweg 5, tel. 545 61 00 www.amsterdamsebos.nl

COBRA MUSEUM

De CoBrA-beweging was een van de belangrijkste kunstbewegingen in de 20ste eeuw. Het Cobra Museum toont steeds in wisselende tentoonstellingen haar CoBrA-collectie.

Nieuwe Nuances t/m 1 december Intens Mexico: politiek, identiteit, sex en dood. vanaf 11 oktober Sandbergplein 1, Amstelveen, tel. 547 50 50 www.cobra-museum.nl

CROMHOUTHUIS

Stadspaleis uit de Gouden Eeuw.

Stylistencollectief The Wunderkammer is verantwoordelijk voor de hedendaagse inrichting en aankleding van de vertrekken.

Herengracht 366, tel. 624 24 36 www.cromhouthuis.nl

DIAMANTMUSEUM

Een reisverhaal. Een reis die 200 km onder de aardkorst begint en eindigt in de ring aan uw vinger.

Paulus Potterstraat 8, tel. 30 55 300 www.diamantmuseumamsterdam.nl

VAN EESTEREN MUSEUM

Kunstencentrum exposities op locatie, tel. 625 56 51 www.deappel.nl

Museum over de stedenbouwkundige Van Eesteren en de Westelijke Tuinsteden.

Zeitgeist Bauhaus In deze tentoonstelling wordt getoond hoe de Bauhaus stijl effect heeft gehad op leven en wonen in Amsterdam. Centraal staat de architectuur en stedenbouw van de stad, met name die van Nieuw-West. Inclusief een divers randprogramma en Bauhauswandeling. t/m 8 december Noordzijde 31, tel: 447 1857 www.vaneesterenmuseum.nl

ARCAM

EYE FILMMUSEUM

ANNE FRANK HUIS

De onderduikplaats waar Anne Frank haar dagboek schreef tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Prinsengracht 267, tel. 556 71 05 www.annefrank.org

DE APPEL ARTS CENTRE

Architectuurcentrum Amsterdam is hét centrum voor architectuur, stedenbouw en landschapsontwerp in Amsterdam.

Prins Hendrikkade 600, tel. 620 48 78 www.arcam.nl

ARTIS

De oudste dierentuin van Nederland met olifanten, pinguïns, giraffen, zeeleeuwen, apen, kamelen, duizenden vlinders in het vlinderpaviljoen, een aquarium en nog veel meer.

De staat van natuur Foto’s van de Duitse fotograaf

Dagelijks voorstellingen. Informatieen documentatiecentrum.

Andrei Tarkovsky - The Exhibition t/m 6 december IJpromenade 1, tel. 589 14 00 www.eyefilm.nl

FOAM AMSTERDAM

Centrum voor fotografie, ontmoet-ingsplek voor fotografen en discussieplatform.

Dominic Hawgood - Casting Out the Self Zijn werk creëert het effect van hallucinatie: foto’s lijken te bewegen, platte beelden blijken

57

diepte te hebben, of de suggestie van ruimte is juist een schijnvertoning. t/m 13 oktober Brassaï Retrospectief van de Franse fotograaf, van Hongaarse komaf, Brassaï, één van de meest prominente kunstenaars van de twintigste eeuw. t/m 4 december FOAM 3H Kévin Bray - Morpher III Zijn werk is een mengeling van technieken. In zijn vormentaal brengt hij schilderkunst, grafisch ontwerp, beeldhouwkunst, video, 3D-fotografie en geluidsontwerp samen. t/m 13 oktober Dustin Thierry - Opulence vanaf 18 oktober Lorenzo Vitturi - Materia Impura vanaf 18 oktober Keizersgracht 609, tel. 551 65 00 www.foam.org

VAN GOGH MUSEUM

De grootste collectie werken van Vincent van Gogh ter wereld.

Van Gogh inspireert Matthew Day Jackson. t/m 14 oktober Tentoonstelling Jean-François Millet.

Zaaier van de moderne kunst. vanaf 4 oktober Paulus Potterstraat 7, tel. 570 52 00 www.vangoghmuseum.nl

HET GRACHTENHUIS

17e-eeuws grachtenpand met de geschiedenis van de grachtengordel én de kunst van de Gouden Eeuw.

Herengracht 386, tel. 421 16 56 www.hetgrachtenhuis.nl

HERMITAGE AMSTERDAM

Wisseltentoonstellingen afkomstig uit de collectie van het beroemde museum in Sint-Petersburg.

Helen Verhoeve - Schamerkat t/m 5 januari Juwelen!

Schitteren aan het Russische hof. t/m 15 maart Willem van Genk: WOEST t/m 15 maart Amstel 51, tel. 530 87 55, www.hermitage.nl

HOLLANDSCHE SCHOUWBURG

Ooit een theater, nu een monument met een tentoonstelling, ter nagedachtenis aan de duizenden joden die in de WOII vanuit dit gebouw werden gedeporteerd naar de concentratiekampen.

Plantage Middenlaan 24, tel.

531 03 40, hollandscheschouwburg.nl

DE HORTUS

Een van de oudste (1682) botanische tuinen.

In het jaar 2019 zal de Hortus Botanicus Amsterdam in het teken staan van planten en gezondheid.

Plantage Middenlaan 2 A, tel. 625 90 21, www.dehortus.nl

HORTUS BOTANICUS

In 1967 opgezet ten behoeve van onderwijs en onderzoek.

Van der Boechorststraat 8, tel. 598 93 90, www.vu.nl

HUIS MARSEILLE

Eigentijdse en historische fotografie in 17e-eeuws pand.

Chikako Watanabe - The Third House Owner 1:9 t/m 1 december Berenice Abbott - Portretten van het moderne leven t/m 1 december Keizersgracht 401, tel. 531 89 89 www.huismarseille.nl

INTERNATIONAAL INSTITUUT VOOR SOCIALE GESCHIEDENIS Een van de grootste documentatie-

18-09-19 14:51

58

KRANT

en onderzoekscentra ter wereld op het terrein van sociale geschiedenis en geschiedenis van de arbeidersbeweging.

Cruquiusweg 31, tel. 668 58 66 www.iisg.nl

JAN VAN DER TOGT MUSEUM Bas Meeuws - Een fotografische reis om de wereld t/m 13 oktober 50 jaar glas aan de Rietveld Academie t/m 13 oktober Armando t/m 17 november Delicious Paintings – Tjalf Sparnaay vanaf 17 oktober Dorpsstraat 50, Amstelveen, tel. 641 57 54 www.jvdtogt.nl

JOODS HISTORISCH MUSEUM

Objecten en kunstvoorwerpen die een relatie hebben met religie, cultuur en geschiedenis van de joden in Amsterdam.

Nieuwe Amstelstraat 1, tel. 531 03 10 www.jhm.nl

KATTENKABINET

Expositie van kunstwerken met als onderwerp ‘de kat’.

Herengracht 497, tel. 626 53 78 www.kattenkabinet.nl

KLEDERDRACHTMUSEUM

Streekkostuums. Voor iedereen met interesse in folklore.

Herengracht 427, tel. 845 23 99 www.hetklederdrachtmuseum.nl

MUSEUM WERF ‘T KROMHOUT

Het museum toont historie van Nederlands Industrieel Erfgoed.

Hoogte Kadijk 147, tel. 627 67 77 www.kromhoutmuseum.nl

MUSEUM VAN LOON

Grachtenhuis uit de 17e eeuw met familieportretten, stijlkamers en Franse tuin.

Aan de Surinaamse grachten - Van Loon & Suriname (1728-1863) vanaf 5 oktober Keizersgracht 672, tel. 624 52 55 www.museumvanloon.nl

MADAME TUSSAUDS

Museum met wassenbeelden.

Dam 20, tel. 522 10 10 www.madametussauds.nl

MAX EUWE CENTRUM

Permanente tentoonstelling over de schaakgeschiedenis; mogelijkheid om te schaken (computer); schaakbibliotheek.

Max Euweplein 30 A-1, tel. 625 70 17www.maxeuwe.nl

MICROPIA

Ontdek het onzichtbare leven.

Artisplein, Plantage Kerklaan 38-40, tel. 0900-278 47 96, www.micropia.nl

MOCO

Museum voor moderne kunst. advertentie

Sjostakovitsj

Celloconcert

1

za 26, ma 28 oktober Het Concertgebouw orkest.nl

UK AGENDA OKT 2019_3_RD_MB.indd 58

oktober 2019

AGENDA

Daniel Arsham – Connecting Time t/m 30 september Honthorststraat 20, tel. 370 19 97 www.mocomuseum.com

TOP 3 EXPO

door Hella Niemeijer

MOLEN VAN SLOTEN

Poldermolen met Kuiperijmuseum, Rembrandt op Zolder: een audiovisuele presentatie, maquette Amsterdam en het water: activiteiten voor kinderen.

Akersluis 10, tel. 669 04 12 www.molenvansloten.nl

MULTATULI MUSEUM

Boeken van en over Multatuli. Zijn bureau, bibliotheek en sterfbed.

Korsjespoortsteeg 20, tel. 638 19 38 www.multatuli-museum.nl

MUSEUMHAVEN

Restauratie, behoud, onderhoud van historische binnenvaartschepen.

Oosterdok 12 www.museumhavenamsterdam.nl

MUSEUMTRAMLIJN

Tramdienst met historisch materieel.

Rit van ong. 7 km en ong. 30 min. van Haarlemmermeerstation naar Bovenkerk. Elke zo t/m oktober.

Amstelveenseweg 264 www.museumtramlijn.org

DE GROTE SURINAME TENTOONSTELLING De tentoonstelling vertelt het meeslepende epos van het land en zijn bewoners van zeer verschillende achtergronden, die samenkwamen in het land. Een groots verhaal dat de hele cultuurgeschiedenis bestrijkt, van de oudste nederzettingen tot de onafhankelijke republiek van vandaag. Ruim driehonderd objecten worden gepresenteerd: archeologische vondsten, historische foto’s en documenten, kledingstukken, hedendaagse kunst, film- en muziekfragmenten, sieraden en toegepaste kunst.

De Nieuwe Kerk, vanaf 5 oktober

NATIONAAL HOLOCAUST MUSEUM

Plek waar menselijke moed en onbaatzuchtigheid tot uiting kwamen.

De Jodenvervolging in foto’s.

Nederland 1940-1945. t/m 6 oktober Plantage Middenlaan 27, tel. 531 03 10, www.jhm.nl

NEMO SCIENCE MUSEUM

Centrum vol wetenschap en technologie.

Leven in het heelal In de nieuwe tentoonstelling Leven in het heelal ga je mee op ontdekkingsreis naar de verste uithoeken van het heelal.

Oosterdok 2, tel. 531 32 33 www.nemosciencemuseum.nl

DE NIEUWE KERK

De op een na oudste kerk van Amsterdam (1414) met 16e- en 17e-eeuws orgel.

De Grote Suriname Tentoonstelling vanaf 5 oktober Dam 1, tel. 638 69 09 www.nieuwekerk.nl

MUSEUM AMSTERDAM NOORD

Over de geschiedenis van Noord.

Zamenhofstraat 28 A www.museumamsterdamnoord.

MUSEUM ONS’ LIEVE HEER OP SOLDER

Amsterdams koopmanshuis met 17e-eeuwse schuilkerk.

Eran Shakine - a Muslim, a Christian and a Jew De Israëlische kunstenaar Shakine illustreerde drie vergelijkbare figuren waarbij de religieuze achtergrond niet te identificeren is.

Het resultaat is een stripachtig maar niet-stereotyperend beeld. De drie figuren, die door de negentiendeeeuwse kledij hetzelfde eruitzien, helpen elkaar tijdens hun reis op zoek naar Gods liefde. t/m 13 oktober O.Z. Voorburgwal 38-40, tel. 624 66 04, www.opsolder.nl

OUDE KERK

Hedendaagse kunst en cultuur in het oudste gebouw van de stad. Onder de grafzerken bevindt zich het graf van Saskia van Uylenburgh, de eerste echtgenote van Rembrandt.

Smári Róbertsson: this clock before it existed.

De kunstenaar zet het letterlijk ontspannen van de klok bovenop het eeuwenoude Vater-Müllerorgel, in als

nis. Van Gouden Eeuw, het leven aan boord tot virtuele zeereis en de replica van het VOC-schip ‘Amsterdam’.

Strijd om het IJs De wereldwijde impact van smeltend ijs en stijgende zeespiegel staan dit najaar centraal. vanaf 4 oktober Kadir van Lohuizen - Rijzend Water Fotojournalist en filmmaker Kadir van Lohuizen reflecteert vanuit zijn eigen artistieke visie en discipline op de gevolgen die de klimaatcrisis wereldwijd heeft op de stijging van de zeespiegel. vanaf 4 oktober Kattenburgerplein 1, tel. 523 22 22 www.hetscheepvaartmuseum.nl

STADSARCHIEF AMSTERDAM

‘s Werelds grootste stadsarchief.

Stad in Zicht Let’s Fly Away! 100 jaar KLM De KLM heeft jaar in jaar uit haar passagiers, bemanningen en vliegtuigen laten vastleggen door professionele fotografen. Deze collectie vertegenwoordigt een schat aan foto’s van de pioniers- en gloriejaren van de burgerluchtvaart. t/m 6 oktober Modern Perspectives. Foto & Film Amsterdam 1920-1940. vanaf 18 oktober Vijzelstraat 32, tel. 251 15 11 www.amsterdam.nl/stadsarchief

STEDELIJK MUSEUM

ANDREJ TARKOVSKI THE EXHIBITION Een solotentoonstelling en een filmprogramma van een van de belangrijkste vernieuwers van de cinematografische taal. In het oeuvre van Andrej Tarkovski lopen dromen en herinneringen, heden en verleden door elkaar. De tentoonstelling zoomt in op Tarkovski’s zoektocht naar existentiële waarheid en omvat unieke documenten – brieven, foto’s en polaroids.

EYE, t/m 6 december manier om te reflecteren op tijd, ruimte en je fysieke aanwezigheid. tot 1 november Oudekerksplein 23, tel. 625 82 84 www.oudekerk.nl

KONINKLIJK PALEIS

Midden in de hoofdstad staat het Koninklijk Paleis Amsterdam, het officiële ontvangstpaleis van Koning Willem-Alexander. Het Paleis speelt een grote rol tijdens staatsbezoeken, maar ook bij andere koninklijke ontvangsten, zoals de jaarlijkse nieuwjaarsreceptie, diners en prijsuitreikingen. Daarnaast is het zoveel mogelijk opengesteld voor bezoekers.

Dam, tel. 522 61 61 www.paleisamsterdam.nl

PIANOLA MUSEUM

Collectie pianola’s, elektrisch aangedreven reproductievleugels en 20.000 muziekrollen.

Westerstraat 106, tel. 627 96 24 www.pianola.nl

MUSEUM HET REMBRANDTHUIS

Het huis van Rembrandt met een collectie prenten en schilderijen.

Laboratorium Rembrandt Rembrandts techniek ontrafeld. t/m 16 februari Claudy Jongstra - Allium & Onion,

ARMANDO De in Amsterdam geboren kunstenaar Armando, die in 2018 overleed, zou in september 90 jaar zijn geworden. Ter ere van dit moment zijn op verschillende plekken in het museum schilderijen, tekeningen en keramieken beelden van hem te zien. Daarnaast wordt de bundel Toch gepresenteerd: een bundel samengesteld uit een map met ongepubliceerde gedichten en ultrakorte verhalen.

Jan van der Togt Museum t/m 17 november Hennep & Hair, Madder & Nettle.

Hedendaagse kunstenaar Claudy Jongstra is op zoek gegaan naar het zwart van Rembrandt. Met enkel natuurlijke kleur- en verfstoffen volgt ze de oude receptuur en past ze deze toe op een tweeluik van textiel. vanaf 1 oktober Jodenbreestraat 4, tel. 520 04 00 www.rembrandthuis.nl

RIJKSMUSEUM

Overzicht van de Nederlandse kunst en geschiedenis met dagelijks rondleidingen, workshops of cursussen.

Louise Bourgeois in de Rijksmuseumtuinen t/m 3 november Schatten uit het Depot. t/m 18 november Rineke Dijkstra - Night Watching t/m 3 december Rembrandt-Velázquez. Nederlandse en Spaanse meesters.

Een tentoonstelling met topstukken van dé grote meesters uit de 17de eeuw uit Nederland en Spanje. vanaf 11 oktober Museumstraat 1, tel. 0900-07 45 www.rijksmuseum.nl

HET SCHEEPVAARTMUSEUM

Het museum laat zien hoe de zee de Nederlandse cultuur heeft bepaald.

Ontdek 500 jaar maritieme geschiede-

Moderne en hedendaagse kunst en vormgeving.

Walid Raad - Let’s be honest, the weather helped De Libanees-Amerikaanse kunstenaar toont zijn scherpe, kritische, geëngageerde en vaak geestige visie op de complexiteit van de Libanese burgeroorlog en op ontwikkelingen in de kunstwereld van het MiddenOosten. t/m 13 oktober Ad van Denderen, Lebohang Tlali e.a. - Welkom Today Bijzonder vervolg op veel geprezen fotoboek Welkom in Suid-Afrika uit 1991. t/m 13 oktober Hybride sculptuur t/m 12 januari 2020 Kleurrijk Japan 226 affiches uit de collectie t/m 2 februari Chagall, Picasso, Mondriaan e.a.: Migranten in Parijs t/m 2 februari De Best Verzorgde Boeken 2018 t/m 30 oktober Wim Crouwel: Mr. Gridnik Eerbetoon aan ontwerper Wim Crouwel (1928) met een selectie van zijn grafische vormgeving. t/m 22 maart Prix de Rome Presentatie van nieuw werk van de genomineerde kunstenaars voor de Prix de Rome 2019 vanaf 19 oktober Museumplein 10, tel. 573 29 11 www.stedelijk.nl

TASSENMUSEUM HENDRIKJE Grootste tassenmuseum ter wereld.

Duurzame tassen Permanente tentoonstelling Talent Invasion In Talent Invasion wordt de ruimte gegeven aan een nieuwe generatie ontwerpers die out of the box durft te denken. t/m 27 oktober Herengracht 573, tel. 524 64 52 www.tassenmuseum.nl

THEO THIJSSEN MUSEUM

De Amsterdamse schrijver, onderwijzer, vakbondsman en sociaal-democratisch politicus Thijssen (1879-1943) is vooral bekend als schrijver van de roman Jongensdagen. Alledaags leven in de Jordaan.

18-09-19 14:51

oktober 2019 Een tentoonstelling over het boek Jongensdagen. Een jeugdboek, maar ook een boeiende historische bron over het kinderleven, en over de Jordaan van toen.

1e Leliedwarsstraat 16, tel. 420 71 19 www.theothijssenmuseum.nl

TROPENMUSEUM

Museum over wereldculturen.

Things That Matter doorlopende tentoonstelling Verlangen naar Mekka t/m 12 februari 2020 What a Genderful World vanaf 11 oktober Sabi Suriname vanaf 12 oktober Linnaeusstraat 2, tel. 088-0042 800 www.tropenmuseum.nl

TROPENMUSEUM JUNIOR

ZieZo Marokko: elk weekend en tijdens vakanties 14.30 uur Juniorreis (6-13 jaar); 11.00, 11.30, 12.00, 12.30 en 13.00 uur Familiereis (alle leeftijden).

ZieZo Marokko In het museum staat een vliegtuig klaar. Stap in, riemen vast, op naar Marokko!

Linnaeusstraat 2, tel. 088-0042 840 www.tropenmuseumjunior.nl

NEDERLANDS UITVAART MUSEUM TOT ZOVER

Verleden, heden en toekomst van de omgang met de dood.

Kruislaan 124, tel. 694 04 82 www.totzover.nl

VERZETSMUSEUM

Nederland voor, tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog.

De wondere wereld van El Pintor, voor kinderen van 4 tot 10 jaar. t/m 22 september Plantage Kerklaan 61, tel. 620 25 35 www.verzetsmuseum.org

WERELDERFGOED PODIUM STADSARCHIEF AMSTERDAM Dé startplek om kennis te maken met UNESCO Werelderfgoed in Nederland.

Vijzelstraat 32, tel. 251 49 95 www.werelderfgoed.nl

MUSEUM WILLET-HOLTHUYSEN

Volledig ingericht grachtenpand.

Kunst & Passie Een groep ‘objets d’art’ uit de verzameling van Abraham Willet.

Herengracht 605, tel. 523 18 22 www.willetholthuysen.nl

WOONBOOTMUSEUM

Gevestigd op de Hendrika Maria, een voormalig zeilend bedrijfsvaartuig (1914). Aan boord krijgt men een beeld van deze woonvorm Prinsengracht 296 K, tel. 427 07 50

Hoofdredactie Bart van Oosterhout Vormgeving Het Zomerpaleis: Saskia Franken, Martijn Blokland Ontwerp Loes Koomen Eindredactie Renate Dahlmans en San van de Ven (SCHERP), Annemarie Bleeker (agenda) Medewerkers aan dit nummer Barbara van den Berg/SaltyStock, Alice Boothby, Sanne de Bruin, Anne Dirks, Bart Geeraedts/TXT, Nadja Hüpscher, Daniël Kieft/We Are Public, Anna Krijger, Famke en Floor van Praag (ZIN), Margriet Prinssen, Inger van der Ree, Janna Reinsma, Anne-Marieke Samson, Marijn Scheeres, Erik Schmitz/ Stadsarchief, Bregtje Schudel,

UK AGENDA OKT 2019_3_RD_MB.indd 59

ADRESSEN

AFAS Live

ArenA Boulevard 590, tel. 0900-687 42 42 www.afaslive.nl AIR Amstelstraat 16, tel. 820 06 70 www.air.nl Amstelkerk Amstelveld 10, tel. 520 00 60 www.stadsherstel.nl Amsterdamse Bostheater De Duizendmeterweg 7, tel. 670 02 50 www.bostheater.nl Apollofirst Apollolaan 123-127, tel. 577 38 00 www.apollofirst.nl Arti et Amicitiae Rokin 112, tel. 624 5134 www.arti.nl Artis Plantage Kerklaan 38-40, tel. 278 47 96 www.artis.nl Badhuistheater Boerhaaveplein 28, tel. 668 51 02 www.badhuistheater.nl De Balie Kleine-Gartmanplantsoen 10, tel. 553 51 51 www.debalie.nl Café Belcampo Hannie Dankbaarpassage 10, tel.

303 28 86 www.cafebelcampo.nl Theater Bellevue Leidsekade 90, tel. 530 53 01 www.theaterbellevue.nl Betty Asfalt Complex Nieuwezijds Voorburgwal 280, tel. 626 46 95 www.bettyasfalt.nl Bimhuis Piet Heinkade 3, tel. 788 21 50 www.bimhuis.nl Bitterzoet Spuistraat 2, tel. 421 23 18 www.bitterzoet.com Blijburg Pampuslaan 501, tel. 416 03 30 www.blijburg.nl Boom Chicago Rozengracht 117, tel. 217 04 00 www.boomchicago.nl The Box Mekongweg 5, tel. 614 54 92 www.the-box.events De Brakke Grond Nes 43, tel. 422 26 66 www.brakkegrond.nl Bijlmerparktheater Anton de Komplein 240, tel. 311 39 33 www.bijlmerparktheater.nl Koninklijk Theater Carré Amstel 115-125, tel. 0900-25 25 255 www.carre.nl CBK Oost Oranje-Vrijstaatkade 71, tel. 253 5456 www.cbkamsterdam.nl CC Amstel Cullinanplein 1, tel. 523 09 74 www.ccamstel.nl Cinetol Tolstraat 182

Tonya Sudiono, Stella Vrijmoed, Joke van der Weij, Jolien Klitsie/ Amsterdam Art Aanleveren (agenda)gegevens novembernummer - 30 september winternummer (dec/jan) - 28 oktober februarinummer - 28 december amsterdam & partners: informatie@iamsterdam.com Adverteren Afdeling Relaties, T 020-702 61 80 partner@iamsterdam.com Uitgever amsterdam & partners De Ruyterkade 5, 1013 AA Amsterdam, T 020-702 61 00 Drukwerk en distributie Flyerman distributie@iamsterdam.com

59

www.cinetol.nl Het Claverhuis Elandsgracht 70, tel. 624 83 53 Comedy Café IJdok 89, tel. 638 39 71 www.comedycafe.nl Compagnietheater Kloveniersburgwal 50, tel. 520 53 10 www.compagnietheater.nl Koninklijk Concertgebouw Concertgebouwplein 10, tel. 0900-671 83 45 www.concertgebouw.nl Conservatorium van Amsterdam Oosterdokskade 151, tel. 527 75 50 conservatoriumvanamsterdam.nl Het Cromhouthuis Herengracht 366, tel. 624 24 36 www.cromhouthuis.nl Dansmakers Amsterdam Gedempt Hamerkanaal 203, tel. 689 17 89 www.dansmakers.nl DeLaMar Theater Marnixstraat 402, tel. 0900-335 26 27 www.delamar.nl Doka Wibautstraat 150, tel. 261 21 00 www.volkshotel.nl/nl/doka Dominicuskerk Spuistraat 12, tel. 624 21 83 www.dominicusamsterdam.nl De Duif Prinsengracht 756, tel. 520 00 90 www.stadsherstel.nl Engelse kerk Begijnhof 48, tel. 624 96 65 www.ercadam.nl EYE Filmmuseum IJpromenade 1, tel. 589 14 00 www.eyefilm.nl Frascati Nes 63, tel. 626 68 66 www.frascatitheater.nl Grand Café Genieten Oranje-Vrijstaatplein 2, tel. 253 55 54 Griffioen Uilenstede 106, tel. 598 51 00 www.griffioen.vu.nl De Hallen Hannie Dankbaarpassage 47, tel. 705 81 64 www.dehallen-amsterdam.nl Johan Cruijff Arena ArenA Boulevard 1 www.johancruijffarena.nl De Kleine Komedie Amstel 56 -58, tel. 624 05 34 www.dekleinekomedie.nl Jeugdtheater De Krakeling Nieuwe Passeerdersstraat 1, tel. 624 51 23 www.krakeling.nl LAB111 Arie Biemondstraat 111, tel. 616 9994 www.lab111.nl Theater de Meervaart Meer en Vaart 300, tel. 0900-4107777 www.meervaart.nl Melkweg Lijnbaansgracht 234 a, tel. 531 81 81 www.melkweg.nl Mezrab Cultureel Centrum Veemkade 576 www.mezrab.nl

Muziekgebouw aan ‘t IJ Piet Heinkade 1, tel. 788 20 00 www.muziekgebouw.nl Nationale Opera & Ballet Amstel 3, tel. 625 54 55 www.operaballet.nl NDSM werf Tt. Neveritaweg / Mt. Ondinaweg www.ndsm.nl NEMO Oosterdok 2, tel. 531 3233 www.nemosciencemuseum.nl De Nieuwe KHL Oostelijke Handelskade 44, tel. 77 91 575 www.denieuwekhl.nl De Nieuwe Liefde Da Costakade 102, tel. 589 16 80 www.denieuweliefde.com Noorderkerk Noordermarkt 44, tel. 620 44 15 www.noorderkerkconcerten.nl Theater De Omval Ouddiemerlaan 104, tel. 600 18 97 www.theaterdeomval.nl Oosterkerk Kleine Wittenburgerstraat 1, tel. 627 22 80 www.oosterkerk-amsterdam.nl Orgelpark Gerard Brandtstraat 26 tel. 515 81 11 www.orgelpark.nl OT301 Overtoom 301, tel. 412 29 54 www.ot301.nl Oude Kerk Oudekerksplein 23, tel. 625 82 84 www.oudekerk.nl Pakhuis De Zwijger Piet Heinkade 179, tel. 624 63 80 www.dezwijger.nl Club Panama Oostelijke Handelskade 4, tel. 311 8686 www.panama.nl Paradiso Weteringschans 6-8, tel. 626 45 21 www.paradiso.nl Paradiso Noord Buiksloterweg 5C, tel 760 48 20 www.paradiso.nl Pianola Museum Westerstraat 106, tel. 627 96 24 www.pianola.nl Plein Theater (voorheen Oostblok) Sajetplein 39, tel. 665 45 68 www.plein-theater.nl Podium Mozaiek Bos en Lommerweg 191, tel. 580 03 80 www.podiummozaiek.nl Polanentheater Polanenstraat 174, tel. 682 13 11 www.polanentheater.nl Poppodium P60 Stadsplein 100 A, Amstelveen, tel. 345 34 45 www.p60.nl Posthoornkerk Haarlemmerstraat 124-126, tel. 520 00 90 www.stadsherstel.nl Prince Claus Fund Gallery Herengracht 603, tel. 344 91 60 www.princeclausfund.org Q-Factory Atlantisplein 1, tel. 760 67 80

www.q-factory-amsterdam.nl RAI Europaplein 2-22, tel. 549 12 12 www.rai.nl Roode bioscoop Haarlemmerplein 7, tel. 625 75 00 www.roodebioscoop.nl Schouwburg Amstelveen Stadsplein 100, Amstelveen, tel. 547 51 75 www.schouwburgamstelveen.nl Schuilkerk De Hoop Hartveldseweg 23 Diemen, tel. 520 00 90 www.schuilkerkdehoop.nl Singelkerk Singel 452, tel. 623 45 88 www.doopsgezindamsterdam.nl Splendor Nieuwe Uilenburgerstraat 116, tel. 845 33 45 www.splendoramsterdam.com Stadsschouwburg Leidseplein 26, tel. 624 23 11 www.ssba.nl Sugarfactory Lijnbaansgracht 238, tel. 627 00 08 www.sugarfactory.nl Teatro Munganga Schinkelhavenstraat 27-HS, tel. 675 98 37 www.munganga.nl Theater Amsterdam Danzigerkade 5, tel. 705 50 59 www.theateramsterdam.nl Tolhuistuin IJpromenade 2, tel. 763 06 50 www.tolhuistuin.nl Toomler Breitnerstraat 2, tel. 670 74 00 www.toomler.nl Toon Jan Evertsenstraat 4-6-8, tel. 06 288 68 070 www.toon.amsterdam Vondelkerk Vondelstraat 120 www.vondelkerk.nl Vondelpark Openluchttheater Vondelpark, tel. 673 14 99 www.openluchttheater.nl VU De Boelelaan 1105, tel. 598 98 98 www.vu.nl Waalse Kerk Walenpleintje 159, tel. 623 20 74 www.dewaalsekerk.nl Werkgebouw Het Veem Van Diemenstraat 412, tel. 627 87 14 www.veem.nl Cultuurpark Westergasfabriek Pazzanistraat 4, tel. 586 07 10 www.westergasfabriek.nl Ziggo Dome De Passage 100, tel. 0900-2353663 www.ziggodome.nl Zonnehuis Zonneplein 30, tel. 520 00 90 www.zonnehuis-amsterdam.nl Zuiderkerk Zuiderkerkhof 72, tel. 308 03 99 www.zuiderkerkamsterdam.nl

Abonnementen Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest T 0251-257 924 of WhatsApp T 06-4655 8054 www.bladenbox.nl Adreswijzigingen en opzeggingen: www.aboland.nl klantenservice@aboland.nl Jaarabonnement €31,99 Het abonnement wordt jaarlijks stilzwijgend verlengd.

Abonnementen kunnen zowel schriftelijk als per e-mail worden opgezegd onder vermelding van het klantnummer, met een opzegtermijn van 3 maanden. Een abonnement is pas opgezegd,

wanneer de abonnee daarvan een schriftelijke bevestiging heeft ontvangen via post of e-mail.

Een adreswijziging kan alleen worden verwerkt als het oude adres en het nieuwe adres schriftelijk of per e-mail worden doorgegeven.

Prijswijzigingen voorbehouden.

Uitkrant is een geregistreerd merk van amsterdam & partners.

Verschijnt 10 maal per jaar.

Oplage 60.000 exemplaren.

Redactie noch uitgever kunnen aansprakelijk worden gesteld voor eventuele foutieve vermeldingen. © 2019 Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook

worden overgenomen zonder voorafgaande toestemming van de auteursrechthebbenden.

Het volgende nummer van de Uitkrant verschijnt op maandag 28 oktober, de abonnees ontvangen de krant de zaterdag ervoor.

18-09-19 14:51

Samen thuis, samen /uit Uit in Amsterdam, ontdek het allemaal.

iamsterdam.nl/uit UK AGENDA OKT 2019_3_RD_MB.indd Uitkrant advertentie 210x276 DEF.indd 7 60

18-09-19 08-03-17 14:51 17:25

17 17:25

info

service & info

mee info r iams op terda m .nl

61

LAST MINUTE TICKET SHOP In de Last Minute Ticket Shop koop je op de dag van de voorstelling online kaarten met korting tot 75 procent.

Elke dag is er een nieuwe selectie van voorstellingen en concerten van de Amsterdamse theaters en concertzalen. iamsterdam.com/lastminute

I AMSTERDAM STORE

Valid until 31-12-201 8 Check in each carr and out required ier on ever with y trip

Als Amsterdam een winkel zou zijn, hoe zou die er dan uitzien?

Het antwoord op die vraag vind je aan de IJ-zijde van het Centraal Station. Ontdek het beste van Amsterdam in de I amsterdam Store.

IJ-hal (noordzijde Centraal Station) Voor openingstijden, zie: iamsterdam.com/store

ADRESSEN - Stationsplein 10 (tegenover Centraal Station) - Aankomsthal 2, Schiphol Plaza Voor openingstijden, zie: iamsterdam com/visitorcentres

UK AGENDA OKT 2019_3_RD_MB.indd 61

CLASS 2

& REGIO N TRAVEL TICKET

HET AMSTERDAM & REGION TRAVEL TICKET

I AMSTERDAM VISITOR CENTRES Bezoek een van onze Visitor Centres voor informatie over Amsterdam e.o., voor excursies & rondvaarten, plattegronden en gidsen, tickets voor het openbaar vervoer, souvenirs, hotelreserveringen en de I amsterdam City Card. iamsterdam.com/visitorcentres twitter.com/Iamsterdam

1D Y AMSTERA DAM

Een ideaal cadeau voor bezoek van buiten de stad: aanschaf van de City Card geeft toegang tot meer dan 40 musea, openbaar vervoer, een rondvaart, 25 procent korting op attracties, eten en drinken en meer! Verkrijgbaar bij de I amsterdam Visitor Centres, I amsterdam Store, hotels, rederijen, musea en GVB Tickets & Info punten.

Met de nieuwe versie van het ARTT-ticket kun je onbeperkt gebruikmaken van het openbaar vervoer in Amsterdam en de omliggende regio – dag en nacht, met bus en trein – gedurende één, twee of drie dagen. Ontdek bijvoorbeeld Haarlem, rijk aan cultuur, winkels en bezienswaardigheden als het Teylers of het Frans Hals Museum. De ARTT-tickets zijn verkrijgbaar bij de I amsterdam Visitor Centres, de I amsterdam Store, GVB Tickets & Informatie op het Stationsplein en het OV Servicecenter in de IJhal van het Centraal Station.

Meer info: iamsterdam.com/citycard

Meer info: iamsterdam.com/area

I AMSTERDAM CITY CARD

18-09-19 14:51

Chapter 2WO Nicolás Jaar and the Shock Forest Group

These livelihoods make worlds too — and they show us how to look around rather than ahead.

19.9.–1.12.2019

Het HEM

Het HEM

Home for contemporary culture

Thursday to Sunday, Noon to Midnight

Warmperserij 1, Zaandam

hethem.nl

Wat wil je doen? uitinalmere.nl Elke maand op de hoogte blijven van de laatste UITtips uit Almere? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief !

Meld je aan in oktober en maak kans op 2 kaartjes voor Showponies 2 in KAF. Inschrijven kan via www.uitinalmere.nl/uitmail

Win!

06 UK TOT SLOT OKT 2019_RD–SF_RD.indd 62

13-09-19 12:09

krant KRANT

TOT SLOT

amsterdam toen

63

Amsterdam toen

DE KETTINGPONT BIJ BUIKSLOTERWEG, 1925 tekst Erik Schmitz foto Stadsarchief Amsterdam

O

p maandag 17 augustus 1925, een zonnige zomerdag om kwart over vijf ’s middags, werd deze foto gemaakt van een volgepakte pont, die net aanlegt aan de noordzijde van het IJ. De op het dek samengedrongen passagiers geven ons een mooi kijkje op wat er zich in 1925 zoal door de stad bewoog. Fietsers, voetgangers, een paard-en-wagen en zelfs een stadsbus. Er staan opvallend veel mannen, met strooien zomerhoeden en petten, vermoedelijk op weg naar huis, want het is bijna etenstijd. De met een hoge stapel zakken beladen wagen was geen uitzondering in die tijd: de stad zat nog vol met door paarden getrokken karren en wagens, al begon de auto langzamerhand gewoner te worden.

In 1925 was het ook al druk op de pont.

Het Buiksloterveer vervoerde dat jaar 14,5

06 UK TOT SLOT OKT 2019_RD–SF_RD.indd 63

miljoen passagiers, ruim 4 miljoen fietsen, ruim 400.000 paard-en-wagens (en wat auto’s) en zo’n 140.000 handkarren. Vanaf het eind van de negentiende eeuw staken steeds meer Amsterdammers het IJ over naar de nieuwe fabrieken aan de noordoever. En in de twintigste eeuw verhuisden er heel wat stedelingen naar nieuwe woonwijken, op z’n Amsterdams gezegd ‘van de hoeren naar de boeren’. Bus C was de eerste stadsbus die het centrum met de nieuwe wijken over het IJ verbond: vanaf 15 oktober 1924 reed die tussen het Beursplein en de Meeuwenlaan.

Ook in 1925 was er al reclame op de pont, hier voor Keg’s thee. Boven alles uit torent de kapitein in zijn stuurhut, waarop het koersbord de heen-en-weer-route De Ruijterkade – Buiksloterweg vermeldt. De stuurhut was verhoogd na een aanvaring

enkele jaren eerder; het was destijds zelfs drukker op het IJ dan tegenwoordig. De havenkades en pakhuizen, waar vracht- en passagiersschepen uit alle werelddelen aanmeerden, lagen aan de oostzijde van de stad. Dagelijks kruisde de pont zeeschepen op weg naar het Noordzeekanaal.

Anno 2019 is de pont populairder dan ooit en is de tijd dat je op een verregende avond zomaar de enige passagier bleek te zijn, echt wel voorbij. Logisch ook, want het IJ blijft een van de mooiste stukken Amsterdam. Je steekt nooit twee keer hetzelfde IJ over; het is altijd beweeglijk, altijd weer anders.

Laat dit prachtige beeld, of een van de andere beelden die het archief rijk is, mooi afdrukken bij de Stadsboekwinkel, gevestigd in het Stadsarchief. amsterdam.nl/stadsarchief

13-09-19 12:09

64

krant KRANT

TOT SLOT

DE STAD UIT

de stad uit

Kom uit je comfortzone, pak de fiets of de trein en bezoek deze evenementen buiten de stad. Deze keer getipt door Myrte van de Amsterdamse podcast Myrte’s Poldersafari.

ANNELIEN NIJLAND

tekst Anne Dirks

AAN HET KLOOSTERBIER

WIE IS MYRTE? Myrte Rischen (27) studeerde future planet studies in Amsterdam en Stockholm en ruilde daarna de stad in voor de polder. Nu werkt ze als melkboer van boerderij De Groene Griffioen naar eigen zeggen aan ‘een vloeibaar stukje landschap’. Om Amsterdammers lokale zuivelproducten te laten proeven, is Myrte samen met melkboer Marten Verdenius MOMA (More Than Milk Amsterdam) begonnen.

Daarnaast spreekt Myrte voor haar podcast Myrte’s Poldersafari met jagers, boeren en wetenschappers over de natuur.

Vanuit het centrum is het een klein uurtje fietsen naar Weesp. In twintig minuten rij je de stad uit, de velden in. Weesp is een schattig oud stadje, waar het lijkt alsof de tijd heeft stilgestaan. Fiets vooral nog even door naar De Groene Griffioen, een biologische boerderij net buiten Weesp, aan de rivier de Vecht.

Kijk rond op de boerderij of sla boodschappen in bij het winkeltje waar ze kaas, melk en andere zuivel van de boerderij verkopen, maar ook een goeie kop koffie of een Wispe-biertje uit het klooster hebben.

Weesp groenegriffioen.nl

BESTE UIT DE BUS Geen tijd of zin om de stad uit te gaan? Met de MOMA-bus brengen Marten en Myrte een beetje polderland de stad in.

Wekelijks venten de twee melkboeren lokale zuivelproducten op de pleinen van Zuid (vrijdag) en Oost (zaterdag).

Melk, yoghurt en hangop, maar ook chocolademelk en roomboter worden vanuit de bus verkocht. Later dit jaar zijn ze met hun oude Renault ook in West en Noord te vinden. Check de site voor locaties en tijden.

MOMA moma.amsterdam

06 UK TOT SLOT OKT 2019_RD–SF_RD.indd 64

13-09-19 12:09

de het g sche ht. bij van

n.

65

‘GA GEWOON NAAR BUITEN, MET MENSEN PRATEN. MET BOEREN, MET JAGERS. DAN ZIE JE HOE HET ER IS, HOEVEEL GANZEN ER ZIJN. HET IS PRIMA OM UIT DE NATUUR TE ETEN.’ JAGER/VERZAMELAAR ELLEN IS AAN HET WOORD IN DE DERDE AFLEVERING VAN PODCAST MYRTE’S POLDERSAFARI, GRATIS TE BELUISTEREN VIA DE PODCAST-APP.

OP DE THEE Op nog geen kwartier rijden van de stad ligt Theetuin Overleek, midden op het platteland en aan het water.

Hier kun je jezelf de hele middag tegoed doen aan de huisgemaakte broodjes, taarten en ander lekkers terwijl de kippen door de tuin scharrelen. Als het weer meezit, huur je een fluisterbootje om door de smalle slootjes te varen langs grazende koeien en kleine dorpen als Broek in Waterland. Voor haar podcast sprak Myrte met Pieter Heijning, boer en ecoloog, die vertelt over de bijzondere initiatieven in dit gebied om de biodiversiteit te herstellen en de CO2-uitstoot terug te dringen.

Monnickendam theetuinoverleek.nl

ZAAI HET ZELF Bij de tuinen van Boerderij Hartstocht pluk je zelf groenten en fruit.

Voor een vast bedrag kun je hier elke week verse, biologische groenten komen zaaien en oogsten. Geen groene vingers? Naast de boerderij vind je Anna Haen, een mooi, landelijk boerderijcafé. Hier eet je het lekkerste biologische ijs van de regio, maar ook goeie tosti’s en huisgemaakte eiersalade met uitzicht op de tuinen.

Abcoude tuinvanhartstocht.nl

LAARZEN AAN EN GAAN Neem de fiets mee en pak vanaf Amsterdam Centraal de trein naar Heerhugowaard. Vanaf het station fiets je daar over de Dorpsstraat van Langedijk richting Oudkarspel, langs de Oosterdel. Die laatste maakte vroeger deel uit van het ‘Rijk der duizend eilanden’; de bewoners veranderden het moeras in een vruchtbaar eilandrijk door vaarsloten te graven. Met het opgegraven slib verhoogden de boeren de stukken land in akkers.

In Oudkarspel starten veel mooie wandelingen langs Het Waartje, door het Diepsmeerpark en langs het Kanaal Alkmaar (Omval)-Kolhorn. Geen gebaande paden hier, dus trek je laarzen aan en ontdek dit struingebied. Voor wie droge voeten wil houden, zijn er aan de rand van het gebied halfverharde wandelpaden aangelegd.

Oudkarspel

06 UK TOT SLOT OKT 2019_RD–SF_RD.indd 65

13-09-19 12:09

66

TOT SLOT

groeten uit

VINKEVEENSEPLASSEN

RESTAURANT DE EENDRACHT

ABCOUDE

krant KRANT

WONEN IN AMST... EH, VINKEVEEN ‘Ik ben in het dorp Vinkeveen opgegroeid, toen mijn vader nog leefde. Nu woon ik ook officieel in Vinkeveen, maar dan aan de rand, tegen Abcoude aan. Ik voel me zelfs meer Abcoudenaar dan Vinkevener. Vroeger woonden we in een villa, nu zit ik met mijn vriend Erik en zoon Fender in een appartement van 77 m2.

Piepklein, maar dat maakt het juist knus. Dat komt ook door het buurtje waarin we wonen: alle buren gaan met elkaar om, onze tuintjes grenzen aan elkaar. In de zomer loopt iedereen bij elkaar binnen. Mee-eten kan altijd, dat hoef je niet eens te vragen. Wij maken geregeld paella voor de hele buurt.’

EERSTE HERINNERING AAN AMSTERDAM ‘Een bijzondere herinnering is dat ik als veertienjarige voor het eerst met volwassenen mee naar de stad mocht. We gingen naar het Cooldown Café en La Bastille, vlak bij het Leidseplein. Ik had een trucje om binnen te komen, want ze waren altijd streng aan de deur. Als ze om mijn ID vroegen, gaf ik die en wachtte even. Ze zagen natuurlijk dat ik te jong was, maar lazen ook mijn naam. Dan zei ik: ‘Hé, heb jij niet ooit voor mijn vader gewerkt?’

Dat vonden ze dan veel te cool om het te ontkennen. Werkte altijd.’

SLECHTSTE EIGENSCHAP VAN ABCOUDENAREN ‘Nou, het is hier een beetje ons kent ons. Het is moeilijk om daar als buitenstaander tussen te komen en je meteen thuis te voelen. In mijn buurt is dat ook zo: bij een nieuwe bewoner kijkt eerst iedereen de kat uit de boom.’

06 UK TOT SLOT OKT 2019_RD–SF_RD.indd 66

Roxeanne Hazes Zangeres Roxeanne Hazes (26) staat op 11 oktober voor het eerst in de grote zaal van Paradiso, waar ze haar nieuwe album laat horen.

Ze is vaak in Amsterdam te vinden, maar woont in Vinkeveen. tekst San van de Ven foto Daniel J. Ashes

EN DE BESTE EIGENSCHAP ‘Ook dat ons-kent-ons. We zijn één grote familie. Soms neem ik de mensen uit mijn buurt zelfs mee naar een optreden en dan slapen we met z’n allen in een hotel. De beste eigenschap van Amsterdammers? Dat ze zo rechtdoorzee zijn. Lekker duidelijk.’

VINKEVEENSE PLASSEN ‘Onze tuin eindigt letterlijk in de Vinkeveense Plassen, dat voelt voor mij als rijkdom. Toen ik vorige zomer hoogzwanger was, zat ik non-stop op de boot. Dat was de enige plek om de hitte te ontvluchten. Ik zou niet meer zonder kunnen.

De Plassen zijn zo’n stukje natuur waarvan je denkt: wauw, is dit óók Nederland?’

RESTAURANT ‘Nu ik moeder ben, denk ik ineens na over voeding. Je wilt toch dat je kind gezonde dingen binnenkrijgt. Wij zitten heel vaak bij restaurant De Eendracht. Ze hebben een leuke kaart en werken met lokale producten.’

LUNCH ‘Wij eten voor tachtig procent vegetarisch. En als we vlees eten, willen we dat het écht lekker is en niet volgespoten met rommel. Daarvoor gaan we naar Lindenhoff in Baambrugge. Je kunt er ook goed lunchen in het boerderijcafé.’

SHOPPEN ‘Ik vind het heerlijk om te shoppen in de Negen Straatjes of bij al die ketens in de Kalverstraat.

Daarna door naar de Damstraat voor Oriental City, waar ze ’s middags dimsum hebben. Het zit vol met Chinezen, dan weet je dat het goed is.’

MAMA WAS EEN KLOOTZAK ‘Dat nummer heb ik samen met Freddy van De Jeugd van Tegenwoordig geschreven en gaat over mij. Ik heb een rebelse jeugd gehad, met veel drank en uitgaan. Ook heb ik er nooit een geheim van gemaakt dat ik Erik heb ontmoet toen ik nog een relatie had, en dus iemands hart heb moeten breken. Ik wilde daar eerlijk over schrijven. Dat ‘klootzak’ kwam van Fred. Je zegt dat eigenlijk niet over een vrouw, maar alle woorden voor vrouwen zijn meteen zo tuttig.’

PARADISO ‘Dat ik nu met mijn eigen muziek in de mooiste poptempel van Nederland mag staan, is een droom die uitkomt. Zo bijzonder dat mensen voor mij een kaartje kopen. Maar dat ik nu zo gelukkig ben, betekent niet dat mijn nieuwe plaat een vrolijke wordt. Daar heb ik te veel Hazes-DNA voor. Ik blijft het lekker vinden om over hartenpijn en leed te zingen. In mijn leven heb ik genoeg shit en ellende meegemaakt om daarover te kunnen schrijven.’

13-09-19 12:10

Nicolaes Maes Rembrandts veelzijdige leerling Mauritshuis, Den Haag 17 okt 2019 - 19 jan 2020

In het Rembrandtjaar 2019 geeft het Mauritshuis ruim baan aan Nicolaes Maes, Rembrandts veelzijdige leerling. Maes begon zijn carrière met het schilderen van Bijbelse verhalen, waarin de invloed van Rembrandt duidelijk zichtbaar is. In de daarop volgende jaren schilderde hij intieme huiselijke taferelen. Daarna ontwikkelde Maes een elegante stijl van portretten. Het is de eerste overzichtstentoonstelling over Nicolaes Maes, met meer dan 30 schilderijen van zijn hand.

iamsterdam.nl/rembrandtjaar 00 UK COVER OKT 2019_DEF.indd 67

13-09-19 12:50

, Marc Chagall, L autoportrait aux sept doigts, 1912-1913, c/o Pictoright Amsterdam 2019

MUSEUM

CHAGALL, PICASSO, MONDRIAAN, E.A.

STEDELIJK

AMSTERDAM

t/m 2 februari 2020

MIGRANTEN IN PARIJS Hoofdsponsor

De tentoonstelling Chagall, Picasso, Mondriaan e.a.: Migranten in Parijs is mede tot stand gekomen dankzij de genereuze bijdrage van de BankGiro Loterij, het Blockbusterfonds en de steun van het Institut franรงais des Pays-Bas.

00 UK COVER OKT 2019_DEF.indd 68

Partner

Het Stedelijk Museum wordt ondersteund door:

13-09-19 12:51