Uitkrant Winter 2018 by amsterdam&partners

WINTER 17/18

jaargang 53 #4

VANAF KERST SLECHTS 3 WEKEN!

EEN ONVERGETELIJK FAMILIEUITJE IN DE KERSTVAKANTIE

RAI THEATER AMSTERDAM 20 DEC 2018 - 13 JAN 2019 CATSDEMUSICAL.NL

LONDENSE WEST END VERSIE

Amstel 56-58 | 020 624 05 34 www.dekleinekomedie.nl VAN DIK HOUT

DE HARMONIE

Het beste van.. Van Dik Hout! Een mix van rauwe rock en poëtische teksten. Met grootse hits als Alles of Niets en Stil in Mij.

Uitgeverij De Harmonie presenteert haar voorjaarscollectie op theatrale wijze met een mooie, verse stapel boeken.

zo 2 dec

PETER VAN ROOIJEN

MAAIKE MARTENS

De Volkskrant bejubelt Liefde, dood en zwaartekracht met vijf sterren: ‘heerlijk divers en spannend, een betoverend mooi theaterconcert’.

Dampende liedjes, poëtische teksten en een prachtige stem.

ma 3 dec

HENRY VAN LOON

ma 7 jan

RONALD SNIJDERS

PREMIÈRE / WACHTLIJST

di 4 t/m za 8 dec

zo 13 jan

Vrijmibo met inhoud. Roos Schlikker gaat in gesprek met actuele gasten. Met een vers lied van Maarten Ebbers van Het Nieuwe Lied.

ANNE-MARIE JUNG

Absurditeiten, briljante taalvondsten, krankzinnige spinsels, slapstick en maffe liedjes.

HET NIEUWE LIED

17.00 UUR

vr 7 dec

Traditie! Het Nieuwe Lied zingt in het nieuwe jaar de sterren van het plafond. Gloednieuw en Nederlandstalig.

ERIC VAARZON MOREL

PREMIÈRE

zo 9 dec

ma 14 jan

Een komische, muzikale solovoorstelling vol excentrieke en herkenbare typetjes.

NABIL

PREMIÈRE

di 8 t/m za 12 jan

Onverwachte gedachtegangen, slapstick en breinkronkels van ‘één van de getalenteerdste komieken van Nederland.’ (Het Parool)

KLAP OP DE MAAND

15.00 UUR

zo 6 jan

Vijf gitaren. Eric Vaarzon Morel brengt een Ode aan de Spaanse gitaar.

YURI HONING

PREMIÈRE / LAATSTE KAARTEN

PREMIÈRE

di 15 jan

ma 10 dec

Yuri Honing is één van de beste tenorsaxofonisten van zijn generatie, winnaar van een Edison en de Boy Edgar Prijs en veroveraar van een groeiend aantal harten.

Beatbox, pianospel, zang, dans, typetjes en scherpe grappen.

THE BLUEBIRDS

EVA CRUTZEN

REPRISE / LAATSTE KAARTEN

di 11 dec

Country is hot. Elske DeWall, Krystl & Rachèl Louise zingen eigen songs, driestemmig en persoonlijk.

STEFANO KEIZERS do 13 & vr 14 dec

BIJGEBOEKT

zo 20 jan

Stefano Keizers ontregelt. Hij ‘balanceert op het podium op het dunne koord tussen gekte en genialiteit.’ (Theaterkrant)

LEBBIS

Sketches, verhalen en liedjes. Een van de ‘meest getalenteerde cabaretiers van haar generatie.’ (NRC)

ECHT GEBEURD

BIJGEBOEKT

REPRISE

wo 16 t/m za 19 jan

Paulien Cornelisse en Micha Wertheim presenteren Echt Gebeurd, hét podium voor waargebeurde verhalen. Thema: Tieners

TIM FRANSEN

REPRISE

REPRISE / WACHTLIJST

di 22 t/m za 26 jan

zo 16 & ma 17 dec

Winnaar van de Poelifinario. Een briljante mix van filosofie en cabaret. Slim, muzikaal en geestig.

Onbeschaamde, incorrecte tirades met een geraffineerde, komische onderlaag.

STANLEY EN DE MENZO’S LAATSTE KAARTEN

BERTOLF

Vijf mannen, vijf stemmen, vijf sterren. De bruutste a-capellaboyband van de wereld.

Muziek van zijn nieuwe album, het mooiste van zijn vorige platen en songs van helden als Bob Dylan en de Paulen Simon en McCartney.

wo 19 t/m ma 24 dec

DOLF JANSEN

PREMIÈRE

zo 27 jan

OP MAARTEN!

OUDEJAARS / 31 DEC OM 15.00 UUR

ma 28 & di 29 jan

wo 26 t/m ma 31 dec

Een eerbetoon aan Maarten van Roozendaal met Egon Kracht, Marcel de Groot, Wilko Sterke, Paul de Munnik, Lucretia van der Vloot, Hans Sibbel en Jeroen Zijlstra. Op Maarten!

Dolf sjeest in sneltempo langs alle hoogte- en dieptepunten van 2018.

MARTIJN KARDOL

FLIP EN DE NOORMANNEN

Hij zingt, hij is scherp, hij is actueel en bovenal is hij ‘een geweldige verteller.’ (Het Parool)

De Big One. Een show vol muzikale rariteiten, hilarische wandaden en ontwrichtende eigenaardigheden. ‘Overtuigend geheel.’ (NRC)

vr 4 & za 5 jan

WACHTLIJST

wo 30 jan

Regie Servé Hermans Bewerking Jibbe Willems Met Huub Stapel, Wilfried de Jong, Porgy Franssen, Sylvia Poorta, Dirk Roofthooft e.a.

TONEELGROEP MAASTRICHT

KING LEAR Op 13 maart staat de Franse filosoof en activist Bernard-Henri Lévy eenmalig en exclusief in Koninklijk Theater Carré. Met zijn voorstelling Looking for Europe trekt hij ten strijde tegen de anti-Europese sentimenten. Tenzij er iets verandert, dreigen volgens Lévy de Europese verkiezingen de meest rampzalige ooit te worden. Hij kan en wil zich daar niet bij neerleggen.

13 MAART 2019 BOEK NU: CARRE.NL

Vr 7 december www.carre.nl co-productie met

GIE A M E D n va µ CIRCUS

ST R E K RELD

I 2019

NUAR

M 6 JA 018 T/

ER 2

CEMB

20 DE

GEN019 N I L L ERTE ANUARI 2

V PERA • 18 & 19 J S N N FMA TIONALE O

HOF

CHE N

RUSSIS

IDERS

LE R E V DE GEN ERBER

M 24 • 14 T/

ARI 20 FEBRU

TEV #NIKS

A T I V E

AART

M3M ARI T/ FEBRU

2019

 Kijk je ogen /uit Culturele tips en de leukste hotspots

Volg ons nu op instagram via @uitinams

dec 2018 & jan 2019

OUKA LEELE, UIT FEAST FOR THE EYES, THE STORY OF FOOD IN PHOTOGRAPHY, FOAM, T/M 6 MAART 2019

INVIDUALISEREN KUN JE LEREN Urbanisatie en individualisering, het zijn twee trends die wereldwijd hand in hand gaan. Steeds meer mensen trekken naar de stad en daar ben je nu eenmaal minder op elkaar betrokken dan in dunbevolkte gebieden. Je moet ook wel: wie in een wijk woont met een dichtheid als die van de oude wijken in Amsterdam, kan niet voor elke impuls openstaan en heeft een filter nodig. De Pijp – het oude gedeelte rond de Albert Cuyp – spant daarin de kroon, met 23.400 inwoners per vierkante meter. Als de Pijp stad was, zou die tot de twintig dichtstbevolkte ter wereld behoren en in hetzelfde rijtje als Calcutta en Mumbai staan. Tel daarbij op dat veel huizen enkelsteens muren hebben en slecht geïsoleerd zijn en je kunt op je vingers natellen dat het contact met de buren niet altijd van een leien dakje gaat. Maar er is ook een grote ‘maar’. In ons coververhaal (p.10) kun je lezen dat er ook een positieve kracht uitgaat van urbanisatie en individualisering. Mensen trekken juist naar de stad om los te komen van knellende familie- of dorpsverbanden. In de stad kun je vrij zijn, jezelf zijn. Allemaal andere woorden voor individualiseren. Dus ja, Amsterdam is hyperindividualistisch. En zo’n 80.000 Amsterdammers lijden onder gevoelens van eenzaamheid. Maar de trend is kerend. Eenzaamheid onder jonge tieners is dalend, blijkt uit onderzoek, en sociale media schijnen daarbij een rol te spelen. Stedelingen vinden nieuwe verbanden die functioneren zoals oude familierelaties, maar dan met mensen met wie ze wél een band voelen. Vaak met een speciaal doel: bootcamps, kook- en leesclubs, kerst- en nieuwjaarsdiners en singlesavonden, maar ook veel vergaander: gedeeld ouderschap van lesbische en homostellen, woongroepen of Friends-achtige situaties met huisgenoten. En dat is nog maar wat we mét elkaar doen: we doen ook reuzeveel vóór elkaar. We pikken elkaars kinderen op van het schoolplein, koken voor ouderen, laten de hond van de buren uit... Conclusie: het gaat niet vanzelf, maar individualiseren kun je leren. Bart van Oosterhout Hoofdredacteur b.vanoosterhout@iamsterdam.com

VOLG ONS: iamsterdam.com facebook.com/iamsterdamnl instagram.com/uitinams iamsterdam.com/uitmail youtube.com/videoiamsterdam coverillustratie: Claudie de Cleen

INHOUD P.06 WAT IS ER NIEUW?

Nieuws uit de stad met o.a. Hotelnacht, curlen op hoog niveau, clubben zonder kater, de top vijf cultuurtips voor deze winter, een ode aan de jarige IJ-Tunnel, een nieuw Amsterdams boek en natuurlijk de rubriek Wij gaan naar…

P.10 SAMEN IN AMSTERDAM

Amsterdammers zijn (te) individualistisch, klinkt het steeds vaker. Wat betekent dat eigenlijk? En hoe saamhorig is een feest als kerst dan nog in onze stad?

P.19 KUNST & VERMAAK

Met theatertips We zijn hier voor Robbie en The fountainhead, de beeldschone foto-expo Feast for the eyes, Candy Dulfer over haar Club Dauphine, übermusical Cats, de beste films en een interview met mode-wonderboy Bonne Reijn.

P.37 ETEN & DRINKEN EN ZO

Wat scheurt daar over de fietspaden van Amsterdam? Ah, het is een e-step/airwheel/birò/ hoverboard. Waar komen al die gemotoriseerde gadgets vandaan? Verder: een rondje door De Pijp, de column van Nadja Hüpscher en de opkomst van het culinaire café.

P.49 AGENDA

P.63 TOT SLOT

Archiefbeeld van een nachtwacht (een échte), tips voor buiten de stad en Ricky Koole over haar Amsterdamse favorieten.

De onmisbare culturele maandagenda en het colofon (op p. 61)

krant KRANT

dec 2018 & jan 2019

OPENING

Wat is er nieuw? (in de stad)

Nieuws uit de wereld van kunst en cultuur, nieuwe uitgaanslocaties, de top 5 evenementen, het talent van de maand en tips van de straat. samenstelling Janna Reinsma

Vanaf juli 2019 vindt het grootste en meest geavanceerde onderzoek ooit plaats naar De Nachtwacht, het imposante schilderij dat busladingen vol naar Amsterdam lokt en jaarlijks door meer dan 2,2 miljoen bezoekers wordt bewonderd. Heel bijzonder is dat de restauratie niet achter gesloten deuren gebeurt, maar voor het oog van het publiek. Vanachter een glazen wand en via een digitaal platform kun je op afstand meekijken. In 2019, dat ter ere van de 350ste sterfdag van de kunstenaar is uitgeroepen tot het Jaar van Rembrandt, zijn ook twee grote Rembrandt-exposities te zien, Alle Rembrandts (15 februari t/m 10 juni) en Rembrandt-Vélasquez (11 oktober t/m 19 januari 2020). rijksmuseum.nl/nachtwacht

TOP 5 uitgaan

december 2018 januari 2019 STEF KAMIL CARLENS Zita Swoon-oprichter en oud-dEUS-bandlid Stef Kamil Carlens bracht in 2017 voor het eerst onder zijn eigen naam een album uit: Stuck in the status quo. De muzikant en beeldend kunstenaar speelde hiervoor vrijwel alle instrumenten zelf in. Tijdens zijn solotournee zal de Belg zowel songs van zijn laatste album als uit het rijke repertoire van Moondog Jr. en Zita Swoon vertolken. Vondelkerk 7 december

DE LAATSTE Ooit begon hij als eenzaam circusartiest, nu staat hij, na een turbulente reis via het theater, filmdoek en de tv, alleen tussen zijn schilderijen. Jack Wouterse speelt een uitgerangeerd acteur die met grote overgave en humor het verhaal vertelt wat nog verteld moet worden. Ontdaan van realistische

BOB BRONSHOF

IN DE VITRINE

conventies laat hij zich in De laatste in zijn ziel kijken: verleden, heden en toekomst verpakt in een tragikomedie. Frascati 18 t/m 22 december

DE GESTAMPTE MEISJES De Gestampte Meisjes (Esmée van Liere, Ymke van Hoof en Therena van der Pluijm) vinden het tijd om de man weer op een voetstuk te zetten. In Ballen 2.0 doen ze onderzoek naar wat mannen eigenlijk willen, nu de traditionele rolverdeling is verdwenen. Een energieke, humoristische voorstelling waarin wordt geschuurd, getwerkt en geleden, maar die ook een kwetsbare en eerlijke kant laat zien. Bellevue 29 en 30 januari

CINDERELLA Het aloude sprookje wordt opnieuw tot leven gebracht. De enscenering van choreo-

graaf Christopher Wheeldon is gebaseerd op de oorspronkelijke versie van het verhaal van de gebroeders Grimm, die donkerder maar ook poëtischer is. Samen met toneelschrijver Craig Lucas schreef hij een nieuw libretto. Een eigentijds en filmisch balletspektakel vol humor, virtuoze dans en met een fikse dosis magie. Nationale Ballet en Opera 13 december t/m 1 januari

HENRY VAN LOON Verwacht geen luizenmoeders, geen participizza’s en geen Volkert. Want voor je tot tien kunt tellen, sleept Van Loon je mee door zijn verrassende gedachtegangen en over zijn hilarische hoofdwegen. Om je vervolgens, op een al dan niet gezongen zijpad, met zijn onnavolgbare logica naar je laatste adem te laten happen. De Kleine Komedie 4 t/m 8 december

‘ER LIGT ECHT EEN MOOIE VLOER OM RONDJES OP TE RIJDEN.’ DAT ZEGT JASPER GOOSSENS, EIGENAAR VAN DE VORIGE MAAND GEOPENDE CLUB TEMP, IN HET PAROOL. NAAST CONCERTEN, FEESTEN EN CULTURELE EVENTS KUN JE IN DEZE NIEUWE HOTSPOT IN ZUID TERECHT VOOR ROLLERSKATEPARTY’S.

WELTERUSTEN ‘Alle goede hotels neigen ernaar mensen te verleiden tot dingen die ze thuis niet zouden doen,’ aldus de Amerikaanse hotelbaas André Balazs. Zou dat ook zo zijn als je in een hotel logeert in je eigen stad? Dat valt te ontdekken tijdens de Hotelnacht. In mooie en soms ronduit spectaculaire hotels zijn kamers tegen een sterk gereduceerd tarief te boeken en er zijn overal feestjes. Altijd al nieuwsgierig geweest naar een chic hotel als Amrâth, naar het vintage Pension Homeland (foto) of naar hoe het is om te logeren in de bekende brugwachtershuisjes? Snel boeken dan, nu het nog kan. Geen zin om te slapen? Voor het feestprogramma, dat vanaf half december bekendgemaakt wordt, zijn losse kaarten te koop.

@uitinams VERGEET JE BEZEM NIET Geen vreemdere sport dan curling, maar dat maakt het niet minder vermakelijk – integendeel. Het wordt nóg leuker als je de bezem ter hand neemt op de hoogste curlingbaan van Amsterdam – die zich bevindt op het dak van hotel Floor 17 in Nieuw-West, met uitzicht over de stad. Voor wie way too cool is voor het snelle bezemwerk behoort ook ijshockey (op namaakijs) tot de mogelijkheden. Voor hongerige sportievelingen is er een speciaal menu na afloop (de entreeprijs van €60 wordt sowieso omgezet in een tegoed voor eten en drinken). Floor 17 1 december t/m 13 februari floor17.nl/events

nacht van 19 op 20 januari hotelnacht.nl/amsterdam

KATERVRIJ CLUBBEN Hoewel het nachtleven vaak gedrenkt is in drank, bestaat er ook een heel andere vorm van uitgaan: conscious clubbing. Feesten zonder geestverruimende middelen. En zelfs zonder schoenen, want die laat je achter bij de entree. Nadat ‘conscious’ Club Lite aan de Jan van Galenstraat sloot, was bewust clubben even wat lastiger in de stad, maar de nieuwe dansavond Club Free springt nu in het gat. Op 15 december kun je je nuchtere dansgeluk beproeven. En op 31 december kun je oud en nieuw komen vieren en katerloos het nieuwe jaar in. clubfree.nl

Elke maand belonen we een gouden tipgever met een plek in de Uitkrant. Deze keer is dat @alejandroloar, die laat zien hoe filmisch onze stad in herfstkleuren is. Deze platanenboog kwam hij tegen in de Lomanstraat in Oud-Zuid. Volg @uitinams op Instagram voor je dagelijkse dosis culturele tips en hotspotinspiratie in Amsterdam. Ook een gouden cultuurtip? Deel je foto met #uitinams.

krant KRANT

dec 2018 & jan 2019

OPENING

‘JE RUIKT DE NATUURLIJKE GEUR DIE VRIJKOMT WANNEER DE ZON OP HET HOUT VAN DE BOMEN IN HET VONDELPARK SCHIJNT.’ CADEAUTIP VOOR DE FEESTDAGEN: KUNSTENAARSDUO TIJDMAKERS CREËERDE EEN SPECIALE VONDELPARKEDITIE VAN HUN STADSPARFUM EAU D’AMSTERDAM.

WIJ GAAN NAAR... tekst en foto’s Lily Heaton

SSST! HIER WORDT GEDANST De silent disco: wie kent hem niet? Toch blijft het genânt leuk om mee te dansen – en misschien nog wel leuker om als buitenstaander toe te kijken. Het fenomeen heeft zijn sporen inmiddels zo lang en breed verdiend dat het een eigen club waardig bleek: onlangs opende club Hush op de Lange Leidsedwarsstraat. In relatieve stilte, nemen we maar aan. Als bezoeker krijg je een koptelefoon waarmee je kunt kiezen uit drie audiokanalen met verschillende genres. Als je van kanaal switcht, verandert je koptelefoon van kleur – de dj’s strijden dus om je gunst en proberen zo veel mogelijk mensen hun beste moves te ontlokken.

SABRINA MENKE (38, PARALEGAL) EN MARTIJN DE KUIPER (39, REGISTERACCOUNTANT): ‘Ken je van die plekken waar je je meteen thuis voelt? En dan niet alleen comfortabel, maar echt thúis? Dat is Café Slijterij Oosterling aan de Utrechtsestraat, een van de oudste cafés van Amsterdam. Zeker in de winter is het de perfecte plek om op te warmen. Kortom, wij komen er graag.’

Lange Leidsedwarsstraat 81 hushsilentdisco.nl

TUNNELVISIE Ooit was er geen IJtunnel. Auto’s voeren mee op de pont, de Dam tot Damloop was toekomstmuziek. Inmiddels bestaat de tunnel een halve eeuw. Om dat te vieren, vertoont Museum Amsterdam Noord de expo IJ-tunnel 50 jaar en schreef Harry Bijl het bijbehorende boek Een monument onder het IJ, over de hightech tunnel en zijn roerige ontstaansgeschiedenis. Bijl: ‘Kan een tunnel een monument zijn? Kunnen we de oeververbinding onder het IJ – een niet zichtbare, één kilometer lange betonnen doos – vergelijken met de Pont Neuf over de Seine in Parijs? Of Brooklyn Bridge in New York? Zeker niet op ansichtkaartniveau. Maar wel degelijk voor wat betreft de betekenis voor de stad.’ expo: tot eind april 2019, Museum Amsterdam Noord. museumamsterdamnoord.nl. Boek: o.a. te koop in de I amsterdam Store (€19,95). iamsterdam.com/store

MELISSA DAS DORES (26), MARKETEER: ‘Ik ga naar het Nomads Winter Oasis op het terrein van Thuishaven op 22 december. Op Thuishaven hangt altijd een heel leuke en gezellige sfeer, en in combinatie met het Nomadsfestival kan het niet anders dan een goed feest worden om uit die winterdip te komen.’

‘HET GROOTSE AMSTERDAM HERLEID TOT DE KLEINSTE PROPORTIES.’ ALDUS BURGEMEESTER HALSEMA OVER AMSTERDAM RESIZED VAN JASPER LÉONARD, DIE DANKZIJ EEN SPECIALE FOTOTECHNIEK DE STAD OMTOVERDE TOT MAQUETTE.

JON CHARLESWORTH (31, ASSISTENT-MANAGER BIJ THE HOXTON) EN LEVENT KIZILTEPE (27, FINANCIEEL MANAGER): ‘In deze koude maanden gaan we sowieso het Amsterdam Light Festival checken. En op zondag brunchen bij Ceconi’s. Op 1 januari raden we Breakfast Club Is Burning aan, om 2019 feestelijk in te luiden.’

CLARA MARTÍNEZ MARTÍNEZ (38), YOGADOCENT @CLARIYOGANL: ‘Als kind hield ik er al van om toverdrankjes te brouwen en parfums te mengen. Nu, als yogadocent, leer ik anderen hoe ze zelf essentiële oliën kunnen maken die je helpen in balans te blijven. Op 15 december organiseren we daar een workshop over in De Pijp. Iedereen is welkom!’

MARIAN SPIER (48), ZELFSTANDIGE EN COMMUNICATIESTRATEEG: ‘Ik kijk uit naar Gershwins Porgy and Bess, in januari in De Nationale Opera. Het Nederlands Philharmonisch Orkest speelt Summertime en andere nummers beïnvloed door jazz, ragtime en blues.’

TALENT

MOZES MEIJER

Geboren 16 september 1999 Talent Producer, dj en instrumentalist Te zien op 28 december, tijdens het Ballonnenfeest in Paradiso ‘Ik ben opgegroeid in een muzikaal gezin in Westerpark, tussen de instrumenten. Drums, gitaren, synths. Dus daar was ik altijd mee bezig. Met behulp van internet heb ik mezelf leren produceren in het programma Ableton. Ik heb onder meer voor de band My Baby muziek geproduceerd, tegelijk maakte ik ook elektronische muziek. Via via kwam ik in contact met dj Isis. We hebben de EP Ostara uitgebracht en sinds een jaar vormen we een live-act onder de naam Isis & Mozes. Live brengen we dan nieuwe versies van onze nummers ten gehore. Isis & Mozes ging meteen al heel hard: we stonden op verschillende festivals, zoals Boom in Portugal, en zelfs in het Concertgebouw. Dat was helemaal bizar, maar wel heel erg leuk. Ik doe daarnaast ook zelf dj-sets en livesets. Werken met Isis is te gek, ze weet precies hoe je een verhaal vertelt in muziek. Ik ben natuurlijk meer producer en muzikant dan een dj, dus dat is voor mij heel leerzaam. Ze werkt heel hard en is ervaren en open op het podium, dat vind ik inspirerend. Op 28 december sta ik op het Ballonnenfeest in Paradiso. Ik maak de soundscapes onder de theaterperformance, dan draai ik zelf en daarna doen Isis en ik een liveset. Best een drukke avond, ja. In 2019 gaan we nieuwe muziek uitbrengen als Isis & Mozes. En ik wil ook weer wat van mijn eigen werk lanceren; ik maak zo veel, dat moet er maar eens uit, denk ik.’

krant KRANT

OPENING

kerst met...

SAMEN IS NIET ALLEEN Amsterdammers zijn te individualistisch, gonst het. Wat wordt daar eigenlijk mee bedoeld?

Met ruim achthonderdduizend inwoners hangt onze stad aan elkaar van de verschillen. Maar dat betekent niet dat de saamhorigheid ver te zoeken is. Integendeel. tekst Janna Reinsma illustratie Claudie de Cleen portretten Liselore Kamping

STAD VOL INDIVIDUEN

e ongunstige clichés over Amsterdammers zijn bekend: we zijn grof, arrogant en direct. Sinds kort kunnen we daar ook hyperindividualistisch aan toevoegen. Dat is althans het argument dat wordt opgevoerd in de discussie over de inmiddels beruchte I amsterdamletters op het Museumplein. De gemeenteraad besloot ze weg te halen, omdat ze symbool zouden staan voor doorgeschoten individualisme. Het nieuws leidde tot een lokaal mediastormpje, met bijna dagelijks updates op AT5 en in Het Parool. Uiteraard deed Maurice de Hond wat hij in zo’n geval altijd doet: een enquête houden. Daaruit bleek dat de raad niet geheel alleen staat in zijn mening: bijna een kwart van de Amsterdammers wil dat de letters verwijderd worden. Maar een meerderheid, 66 procent, is tegen het weghalen. Enkelen van hen organiseerden spontaan een Comité tot behoud letters en een pro-letterpetitie, die meer dan tienduizend keer werd ondertekend. Amsterdammers houden van een hyperindividualistisch lettersetje, zou

je kunnen concluderen, omdat ze nu eenmaal hyperindividualistisch zíjn. Hmm, klopt dat wel? 854.613 IKKEN Te individualistisch: het maakt nieuwsgierig naar wat dat eigenlijk betekent. Al helemaal aangezien dit allemaal speelt tijdens het najaar: de periode dat alle 854.613 ikken die in Amsterdam wonen toch massaal elkaars warmte en gezelligheid opzoeken. We leggen de kwestie voor aan Menno Hurenkamp, politiek socioloog aan de UvA en de Utrechtse Universiteit voor Humanistiek. Is de stad te individualistisch? Hurenkamp windt er geen doekjes om: ‘Flauwekul! Van individualisme kun je eigenlijk nooit te veel hebben. Het betekent dat mensen mondig zijn, voor zichzelf opkomen, zelf nadenken. En dat mensen op hun eigen voorwaarden gemeenschappen vormen, in plaats van dat ze verplicht deel uitmaken van de vaste sociale verbanden waarin ze geboren worden en opgroeien – verbanden die heel dwingend kunnen zijn. Maar te

‘VAN INDIVIDUALISME KUN JE EIGENLIJK NOOIT TE VEEL HEBBEN’

krant KRANT

OPENING

kerst met...

‘We kennen elkaar van toen we bij de Melkweg werkten’ Shayne McCreadie viert kerst niet met haar familie, maar met haar vrienden. ‘Al jaren houden we een groot kerstdiner met een groep vrienden plus aanhang, een beetje los-vast, bij elkaar zo’n twintig man. We kennen elkaar van toen we bij de Melkweg werkten. Velen van ons moesten vroeger met kerst horecadiensten draaien en sommigen nog steeds, dus vandaar dat we het een paar dagen vóór kerst vieren, op 19 of 20 december. Er zitten ook best wat vrienden in de groep die het verder niet met familie vieren. Zelf had ik geen goede band met mijn ouders. Mijn moeder is schizofreen, met mijn vader was ik gebrouilleerd toen hij nog leefde en verder heb ik geen familie. Het klinkt misschien nogal heftig, maar met mij gaat het heel goed. Ik vertel het omdat het belangrijk is open over zulke dingen te zijn, want er zijn veel mensen met moeilijke familiesituaties. Voor mij zijn mijn vrienden echt mijn redding geweest en daar ben ik nog elke dag blij om. Ik heb zelfs zo veel goede vrienden dat ik met de kerstdagen altijd wel uitnodigingen moet afslaan. Van de Melkweg-groep heb ik geen kerstfoto’s, daar denken we nooit aan. Wel van Tweede Kerstdag, die ik meestal met een van mijn beste vriendinnen vier, samen met haar familie en nog wat goeie vrienden die ver van hun ouders wonen of geen relatie hebben. En daar soms óók weer familie van. Die vrienden ken ik trouwens ook allemaal uit de Melkweg.’

Kerst met... VRIENDEN

‘BEST WAT MENSEN IN DE GROEP VIEREN HET NIET MET FAMILIE’

individualistisch? Laten we wel wezen: het grootste deel van de tijd brengen we nog steeds samen door, met andere mensen. Kijk maar eens naar de inventiviteit waarmee er continu allerlei nieuwe groepen en gemeenschappen ontstaan.’ Het valt moeilijk tegen te spreken. Het wemelt in de stad van de los-vaste verbanden: van samenwerkende zzp’ers en hardloopteams tot kook- en lees- en filmclubs, broedplaatsen en kleine en grootschalige buurtinitiatieven. Amsterdammers wonen massaal samen (oké, niet in alle gevallen een vrije keuze); niet alleen met partner of gezin maar ook in woongroepen, met huisgenoten, met opa en oma of in vernieuwende

polyamoureuze relaties, gezellig met zijn drieën of meer. VLIEGENDE ONZIN En dat is nog maar wat we mét elkaar doen. We doen ook nog eens veel vóór elkaar. Zo’n 35 procent van de inwoners doet vrijwilligerswerk, bijvoorbeeld voor een school, sportvereniging of maatschappelijk doel. Ruim zes op de tien inwoners biedt weleens hulp aan buren, vrienden of familie. We koken voor elkaar, laten andermans hond uit, geven geld aan daklozen en goede doelen en verlenen mantelzorg. Met andere woorden: we socialiseren en – excusez le mot – participeren erop los. Ook en misschien wel bij uitstek tijdens de feestdagen klitten

‘Er doen ook islamitische gezinnen mee die benieuwd zijn naar kerst’ Ruben Altena helpt elk jaar mee om een kerstdiner voor tachtig à honderd buurtbewoners te organiseren, in de Elthetokerk in de Javastraat.

Kerst met... DE BUURT

we in de stad samen om uitgebreid de tijd voor elkaar te nemen, te eten en te drinken, elkaars levens tegen het licht te houden en beschaafde dan wel vuige feestjes te bouwen. Dat doen we inderdaad lang niet altijd volgens traditie, maar ook op andere, persoonlijker, bijzondere manieren – kijk alleen maar naar de Amsterdammers die we interviewden en die een eigen draai aan kerst geven. Kortom: onze stad wordt niet gevormd door een onsamenhangende groep eenlingen, maar is juist een gigantische kluwen groepjes en teams en verbanden en collectieven. Hurenkamp: ‘Kijk, als je die I amsterdam-letters lelijk vindt of

‘Op Tweede Kerstdag verzorgen we een buurtkerstdiner: voor mensen die nóóit kerst vieren, voor mensen die niemand hebben om het mee te vieren, maar ook gewoon voor mensen die Eerste Kerstdag wel vieren maar de dag erna nog niets hebben. In eerste instantie doe ik het voor anderen, maar ik beleef er zelf ook ontzettend veel lol aan. Een van de allerleukste dingen vind ik dat mensen van verschillende culturen, die in de Indische Buurt normaal gesproken toch een beetje langs elkaar heen leven, elkaar hier leren kennen en met elkaar in gesprek gaan. Er doen bijvoorbeeld geregeld islamitische gezinnen mee die zich afvragen hoe kerst eigenlijk wordt gevierd en voor wie dit een laagdrempelige manier is dat eens mee te maken. Vanaf een uurtje of vijf is er inloop met warme chocolademelk en koekjes. Dan doen we vaak een spel, zingen we kerstliedjes met livemuziek en wordt er een kerstverhaal verteld. Daarna gaan we uitgebreid eten. Soms is er nog een moment waarop iedereen kerstherinneringen kan delen. Een van de vaste bezoekers is een verstandelijk beperkte mevrouw die elk jaar opnieuw een kerstlied wil zingen – altijd hetzelfde lied. Ze is de hele avond zenuwachtig en als ze uiteindelijk zover is, vergeet ze de tekst en raakt ze in paniek. Dan helpt iedereen met meezingen tot het eind en wordt het toch elke keer weer een overwinning. Dat vind ik ontzettend mooie momenten, waarop je merkt dat er eenheid ontstaat.’ 26 december, inloop vanaf 17.00. Opgeven kan via kerstinn@elthetokerkamsterdam.nl.

‘IN EERSTE INSTANTIE DOE IK HET VOOR ANDEREN, MAAR IK BELEEF ER ZELF OOK VEEL LOL AAN’

wel weer een beetje passé na al die jaren: prima, haal ze lekker weg. Dingen komen en gaan nu eenmaal. Maar de motivatie die er nu voor gegeven wordt, dat Amsterdam te individualistisch zou zijn, is vliegende onzin.’ HOE GROTER, HOE DIVERSER Ook universitair hoofddocent sociologie Justus Uitermark van de Universiteit van Amsterdam ziet individualisme juist als een verworvenheid van stadsbewoners. ‘Als je individualisme gelijkstelt aan egoïsme, zie je het natuurlijk vanzelf als een probleem. Maar individualisme kan ook betekenen dat we ons losweken uit oude verbanden en nieuwe sociale

krant KRANT

OPENING

kerst met...

4x alternatieve kerst Voor iedereen die geen gourmetstel meer kan zien: er zijn in de stad natuurlijk nog meer manieren om kerst te vieren. • Winterparade Van 19 t/m 22 en van 25 t/m 29 december kun je weer als vanouds aanschuiven aan de 120 meter lange eettafel van de Winterparade. Dit jaar wordt het beroemde A Christmas carol verfilmd, vorm je met z’n allen een groot koor en wordt er afgesloten met silent disco. • De Alternatieve Nachtmis Zet koers naar het Internationaal Theater Amsterdam (ITA) voor De Alternatieve Nachtmis, waarin bekende gasten terugblikken op de hoogte- en dieptepunten van 2018. Weer eens iets anders dan op de bank hangen op kerstavond. Of in de woorden van de organisatie: ‘De Alternatieve Nachtmis biedt hoop en entertainment voor hen die opzien tegen de kerstsleur.’ • Singles United Geen zin in een lonely Christmas? Ga op clubdate met Singles United, waarbij je culturele evenementen en feesten met een groep bezoekt in plaats van alleen. Op de agenda: Stille nacht am Silbersee (20 december), Disco Train in Club Nouvelle (21 december) en bovenstaande De Alternatieve Nachtmis (24 december). Aanmelden is vereist. Of ga op 21 december naar de kerstsinglesborrel van Loveborrel op Amstel Boathouse. Koop een kaartje (vijftien euro), zet je knapste kerstmuts op en wie weet zit je straks samen aan het kerstontbijt. • Lubach LIVE op het Leidseplein Hij kwam met zijn eigen briljante oplossing voor het letterprobleem (‘Vergeet de I, draai de letter M om en hussel de letters tot Warme Stad’), dus alle reden om Kerstavond of Tweede Kerstdag (of allebei) dit jaar te vieren met cabaretier en presentator Arjen Lubach, die speciaal voor Amsterdam een aparte versie van zijn nieuwe solovoorstelling maakte. 24 december t/m 5 januari, ita.nl

Kerst vieren we lang niet altijd meer volgens traditie, maar op andere, persoonlijker manieren

‘Ik hang christmas stockings op, dat deden we vroeger in Amerika al’ De Amerikaanse Mary Moulder organiseert dit jaar een Christmas dinner voor expats bij haar thuis, vlak bij Westerpark. De teller staat nu op zes gasten. ‘Kerst bij ons thuis is all about family: zelfs de telefoons moeten uit. Er worden cadeaus uitgepakt, we zitten urenlang aan tafel en daarna worden we meestal dronken. Deze kerst komt mijn hele familie weer samen bij mijn vader in Indianapolis. Ik ben dit jaar al drie keer op en neer geweest, dus nog een ticket wordt te duur. Dat is balen en ik heb me best even eenzaam gevoeld, maar des te meer kijk ik nu uit naar dit expatdiner. Er komen twee Amerikanen, een Roemeen, een ZuidAfrikaan en een Litouwer. Maar de eettafel heeft plek voor acht, dus waarschijnlijk schuiven er nog wel twee aan. We komen om twee uur samen en iedereen neemt iets mee uit de kersttraditie van thuis: de Zuid-Afrikaan neemt vlees mee voor op de braai, de twee Amerikanen, uit Texas, maken mashed potatoes. Ik hang zelf stockings op die ik vul met kleine cadeautjes, dat deden we vroeger thuis al. En er staat natuurlijk een kerstboom. Het plan is om na het diner een wandeling door Amsterdam te maken. Hier wordt niet per se anders kerst gevierd dan thuis, hoewel het in Indianapolis wel sneeuwt in december. In Amsterdam zijn we al blij als het niet regent, haha. Weet je, als expat voel je je nooit helemaal thuis. Maar weggaan uit deze stad zit voorlopig niet in de planning, I love it here.’

Kerst met... EXPATS

verbanden opzoeken. Het is niet zo dat individuen hier losgezongen worden van de sociale omgeving, wel dat ze nieuwe, ditmaal zelfgekozen gemeenschappen vormen. Voor het gros van de mensen is dat een grote verworvenheid, al helemaal voor hen die deel uitmaken van een minderheid.’ Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat gays in Amsterdam in overgrote mate gelukkig en gezond zijn. ‘En dat is toch opvallend. De stad speelt daarin een enorme rol. Hoe groter een stad, hoe diverser, hoe anoniemer en hoe meer je je eigen leven kunt vormgeven en zelf kunt kiezen met welke medemensen en groepen je je verbindt. Amsterdam is in Nederland wat dat betreft misschien wel de meest stadse

‘HET PLAN IS OM NA HET DINER EEN WANDELING DOOR AMSTERDAM TE MAKEN’

stad, maar uitzonderlijk is het allemaal niet. Individualisering speelt overal ter wereld waar verstedelijking optreedt, en trouwens ook in niet-stedelijke gebieden.’ ER ÍS EENZAAMHEID Is individualisme dan echt louter een bevrijding en een verrijking? Zit er niet een kern van waarheid in de kritiek van de gemeente? Er zijn wel aanwijzingen die erop duiden dat we meer met onszelf bezig zijn dan goed is, of althans te weinig met elkaar. Zo is er in Amsterdam sprake van toenemende ernstige eenzaamheid. In 2016 ging het om één op de acht Amsterdammers, tachtigduizend mensen dus; bovengemiddeld in vergelijking met

krant KRANT

kerst met...

OPENING

‘Ondanks alles heeft het iets heel gezelligs’

Kerst met... JE GELIEFDEN

Op begraafplaats Zorgvlied wordt op kerstavond de traditionele lichtjesavond georganiseerd. Iedereen die wil, kan dan een bezoek brengen aan het graf van een dierbare, om hem of haar te herdenken. Saskia is er vele malen geweest om haar dochter Marie te herdenken.

24 december, zorgvlied.amstelveen.nl. Ook de begraafplaatsen De Nieuwe Ooster en De Nieuwe Noorder organiseren om het jaar een lichtjesnacht, met Allerzielen (eind oktober).

ZORGVLIED

‘Iedereen gaat op Lichtjesavond naar zijn eigen dode, maar ondanks alles heeft het allemaal ook iets heel gezelligs. Het is flink druk, vol families en aanhang en kinderen met lampionnen, en honden mogen ook mee. De paden zijn verlicht met fakkels, kaarsen en stormlampen en dat geeft een feeërieke, bijna feestelijke sfeer, het is altijd een prachtig gezicht. Je moet wel goed de weg weten, want het is een gigantische begraafplaats en het ziet er volslagen anders uit dan bij daglicht. Als je wilt, is er warme chocolademelk, soms staat er een een koor kerstliedjes te zingen. Ook heel mooi is dat er in de aula kitscherige witte kerstbomen staan, waarin je een briefje kunt ophangen voor je dierbare, met een lieve groet of wens. Dat doet iedereen, de bomen hangen bomvol. Toch een bijzondere gelegenheid om mijn dochter dan een briefje te kunnen schrijven. Zo geeft Lichtjesavond toch een gevoel van samenzijn, zonder dat het verdrietig is.’

ZORGVLIED

‘IN DE AULA STAAN KERSTBOMEN BOMVOL LIEVE BRIEFJES’

de rest van het land. Volgens Uitermark is het goed mogelijk dat dit hoge cijfer samenhangt met de sociale fragmentatie in de stad. ‘Essentieel onderdeel van individualisme is zoals gezegd dat mensen zelf nieuwe gemeenschappen vormen. De groep van mensen die ernstig eenzaam is, bestaat voor een deel uit mensen die sociaal hun weg niet makkelijk vinden of moeilijk aansluiting krijgen. Als verbondenheid met anderen niet langer een bijna natuurlijk gegeven is en je zélf kiest bij wie je wilt horen, veronderstelt dat dat er veel meer kán, maar ook dat je zelf veel meer móét doen. Maar het zelf creëren en benutten van je eigen sociale omgeving is niet voor iedereen in gelijke

mate weggelegd. Wie sociaal niet goed kan meekomen, wordt dan uitgesloten of komt überhaupt niet binnen. Dan zie je dat de scheidslijnen in de stad behoorlijk scherp kunnen zijn.’ CREATIEF MET LETTERS Alle 854.613 Amsterdammers zijn niet alleen individuen, maar vormen ook een kudde. Omdat we dat willen en we elkaar nodig hebben – en dat doorgaans heel goed weten. En zelfs als we het niet willen, moeten we het met elkaar doen. Of Amsterdam te individualistisch is geworden, wat dat betekent en waar we eventuele oplossingen moeten zoeken, is voer voor een discussie. Net als de vraag of de I amsterdam-slogan

‘We zijn al naar Marokko, Parijs en Gran Canaria geweest’ Lieza Röben brengt de kerstdagen liever door in het buitenland.

Kerst met... EEN TICKET OP

‘Ik ga bijna elk jaar het land uit met kerst. Mijn vriend en ik zijn vaak samen weggegaan rond die tijd, onder andere naar Marokko, Parijs en Gran Canaria. Nu we kinderen hebben, gaan we daar gewoon mee door. Het maakt de winter korter en het is leuk om in een andere omgeving te zijn, maar vooral fijn is dat je al dat gedoe niet hebt. In Nederland heb je toch het gevoel dat je iets moet met de kerstdagen. Ik weet eigenlijk niet eens zo goed hoe je kerst moet vieren, ik heb dat van huis uit niet erg meegekregen. Wel vierden we altijd heel uitgebreid Sinterklaas. Kerst vonden mijn ietwat anarchistische ouders onzinnig en burgerlijk. Toen ik mijn moeder laatst vroeg waarom dat zo is, bleek er nog meer achter te zitten: er kwam oud kerstleed naar boven, over hoe de lievelingshaan ooit werd opgegeten bij het diner. Hoe dan ook, het antikerstige hebben mijn ouders succesvol doorgegeven. Dit jaar gaan we waarschijnlijk naar Vlieland met een stel dat wél kerst met familie viert. Dat betekent dat we erna pas weg kunnen en dat ook wij thuis zullen zijn met kerst. Een groep neven en nichten van me maakte onlangs de ZAK appgroep ‘Kutkerst’ aan, met het voorstel om met Kerstmis in pyjama samen te komen en wijn te drinken. Kijk, dat vind ik dan wel weer grappig. De kans is dus aanwezig dat ik dit jaar, voor het eerst in tien jaar, kerst ga vieren met familie.’

‘IN NEDERLAND HEB JE TOCH HET GEVOEL DAT JE IETS MOET MET DE KERSTDAGEN’

werkelijk een probleem symboliseert. Hurenkamp: ‘Maar dat bestrijd je niet door met lettertjes te gaan slepen. Daar verandert niks door; je veroorzaakt alleen ontzettend veel ruis.’ Zouden de letters naar Madurodam verhuizen, worden ze te grave gedragen of gehusseld tot een nieuwe kreet? Of toch maar Friesland? Er zijn bijna net zo veel slimme oplossingen voor de letters bedacht als dat er Amsterdammers zijn. Zoals een toepassing in Facebook, ontwikkeld door Capitola, waarmee je door middel van augmented reality tóch met de letters op de foto kunt – ook als hij straks op het Museumplein nergens meer te vinden is. Het was een mooie

oplossing geweest voor de beteuterde Vlaming die, toen straatkunstenaar Dadara eind oktober de letters met hekken en doeken al tijdelijk aan het zicht had onttrokken, als een onvrijwillig buitengesloten kuddelid tegen AT5 zei: ‘Al mijn vrienden zijn naar Amsterdam geweest en hebben de foto wel.’ De echte letters gaan ondertussen niet verdwijnen en evenmin naar Rotterdam, Friesland of Arnhem verhuizen. Wat er wel gaat gebeuren? Ze gaan op vakantie in eigen stad. De komende tijd zullen ze op verschillende plekken in Amsterdam opduiken. En ongetwijfeld reizen de toeristen daar gewoon vrolijk achteraan.

krant KRANT

nig

KUNST & VERMAAK

CADEAU BIJ ABONNEMENT

3D-muurobject Tiger Beetle

In de dierenwereld scharrelen ze onopvallend rond onder bladeren en langs takken, maar de flamboyante en kleurrijke torren van het Amsterdamse label Studio ROOF lijken zó van de catwalk geplukt. Geef deze Tiger Beetle een plek tussen je kunstschatten, hang hem aan de muur of laat de ’m over je tafel rondkruipen en creëer je eigen insectenverhaal. Kijk voor nog veel meer kevers, insecten en ander beestachtig leuks op de website studioroof.com. Dit 3D-muurobject om zelf in elkaar te zetten, is gemaakt van gerecycled karton en bedrukt met plantaardige inkten. Hij heeft de volgende afmetingen: 11 x 7 x 27 cm. Ga naar iamsterdam.com/uitkrant, neem een jaarabonnement (€ 29,95) en ontvang een Tiger Beetle van het Amsterdamse label Studio ROOF. Deze actie loopt t/m 24 januari 2019.

t.w.v. € 14,95

mail & win!

GA NAAR IAMSTERDAM.COM/ACTIES

ALLES RUSTIG?

IMPRO AMSTERDAM

10 x boek t.w.v. € 19,99 p/st

5 x 2 festivalkaarten t.w.v. € 20,50 p/st

Journalist Nick voelt zich al negen jaar een vreemdeling in de dorpse smeltkroes van Amsterdam-Noord, totdat een oude liefde op zijn pad komt: voetbal. De 32-jarige Limburger treedt toe tot een team Marokkanen, Antillianen, Turken, Surinamers en een Malinees. Hij is de enige die niet in Amsterdam is geboren en blijkt de ontbrekende stille kracht waar de Zaterdag 2 van dvc Buiksloot naar op zoek was. In no time is hij aanvoerder, verbeteren de prestaties, worden het plezier en de privélevenssteeds belangrijker. De journalist leert zijn teamgenoten en Noord, maar vooral zichzelf beter kennen.

Elk jaar komen de beste acteurs hun talent voor spontaan theater laten zien tijdens theaterfestival IMPRO Amsterdam. Vaak nemen de acteurs een suggestie van het publiek als inspiratie. Daaruit vloeit een ter plekke verzonnen theaterstuk dat snel, sprankelend en grappig kan zijn, maar soms ook dramatisch of fysiek. Juist door deze onvoorspelbaarheid zit je als publiek op het puntje van je stoel. Er zijn twee tickets per avond beschikbaar. Elke avond kun je drie shows zien in het Compagnietheater. Alle shows zijn Engelstalig.

Deze actie loopt t/m 24 januari 2019.

krant KRANT

c 2018 & n 2019 20 23 24 26 27 28 32

WE ZIJN HIER VOOR ROBBIE EMMA CURVERS CANDY DULFER THE FOUNTAINHEAD ÜBERMUSICAL CATS EXPO: FOOD-FOTO’S INTERVIEW: BONNE REIJN

STILLE NACHT AM SILBERSEE

‘STRIJK JE ZWEMBROEK, BOERKINI OF DUIKERSPAK. LET WEL: UNOXMUTSEN ZIJN VERBODEN.’ Aldus het Nieuwjaarsduik Sloterplas-comité over ‘het eerste en knuste evenement van Amsterdam’ op 1 januari. De duik is gratis en op eigen risico, van 13.00 tot 14.00 uur. Nieuwjaarsduik Sloterplas Nieuwjaarsduik.info

REMBRANDT PRIVÉ Er is altijd wel een aanleiding om de grootste Hollandse m-eester in het zonnetje te zetten. Zo is het in 2019 maar liefst 350 jaar geleden dat Rembrandt van Rijn overleed. Zijn portretten, tekeningen, etsen en schilderijen kent iedereen. Maar naast zijn werk liet Van Rijn ook vele andere sporen achter in de archieven. Het Stadsarchief bewaart een groot aantal documenten over zijn dagelijks leven, zijn opdrachtgevers, zijn vrouwen en kinderen én zijn geldproblemen. Door middel van augmented reality worden de documenten verrijkt met beeld en geluid. 7 december t/m 7 april Stadsarchief

Het meisje dat doodvriest in de nacht, met in haar handen de zwavelstokjes die haar niet konden warmhouden; de Amerikaanse componist David Lang gebruikte het aangrijpende wintersprookje als basis voor zijn dromerige compositie The little match girl passion. Die vormt het muzikale hart van de literaire nachtmis van Silbersee in Muziekgebouw aan ’t IJ. Behalve muziektheater zijn er tijdens deze tweede editie van Stille nacht stukken te horen van Jörg Brinkmann en Arvo Pärt én zal Anna Enquist voordragen uit haar poëzie. Kortom: een winteravond van bezinning en lichtpuntjes in donkere dagen. 20 december muziekgebouw.nl

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

m

Gooi alles maar op tafel ‘Vintage Goos’, zegt regisseur Eric de Vroedt over We zijn hier voor Robbie, het nieuwe toneelstuk van Maria Goos. Een even grappig als hartverscheurend verhaal over een dramatisch familiediner. tekst Margriet Prinssen foto’s Kurt van der Elst

theater We zijn hier voor Robbie 9 t/m 20 jan DeLaMar Theater

aat dat maar aan Maria Goos over: een tragikomisch familiedrama maken waarin onschuldige ontboezemingen leiden tot keiharde confrontaties en de verhoudingen overhoop gegooid worden. We zijn hier voor Robbie gaat over een Haagse familie die in het pas gerenoveerde ouderlijk huis bij elkaar komt om Robbie te herdenken, die zichzelf een jaar geleden van het leven heeft beroofd. Hoe hebben de individuele familieleden gereageerd op zijn dood? In hoeverre voelen zij zich (mede)verantwoordelijk? De Vroedt: “Robbies dood is omgeven door onbeantwoorde vragen en meningen over de oorzaak van zijn overlijden, en natuurlijk is daar ﬂink over gespeculeerd. Sommigen vinden dat zijzelf – of juist een ander – medeverantwoordelijk zijn voor zijn zelfmoord. Wat vaststaat, is dat zijn dood ieders leven ﬂink heeft beïnvloed.”

Het toch al beladen familiediner loopt uit op een totale ramp als de cateraar het laat afweten en dan ook nog blijkt dat de parketlak niet goed is uitgehard. Verder zijn er nog de nieuwe liefdes, die voor het eerst mee mogen naar het jaarlijkse diner, terwijl de oude scheidingsperikelen nog duidelijk voelbaar zijn. Alle ingrediënten voor een wrange komedie vol pijnlijke misverstanden en emotionele confrontaties. OERMOEDER VAN DE TRAGIKOMEDIE We zijn hier voor Robbie is geschreven in opdracht van Het Nationale Theater (HNT), echt op de huid van de toneelspelers. Dus op die van Stefan de Walle, Mark Rietman, Romana Vrede en Tamar van den Dop, om een paar van de steracteurs te noemen. Goos schrijft graag op acteurs, vertelt ze in november nog in theaterblad Scenes. ‘Ik probeer altijd een haakje te slaan in het onbewuste

van een acteur; in datgene wat er in hem voor hemzelf onbekend is, maar waar ik een vermoeden van heb. Dan wordt het interessant.’ Wie het werk van Maria Goos kent, kan zich daar alles bij voorstellen. Ze is de oermoeder van de Nederlandse tragikomedie. In de jaren negentig maakte ze furore met Pleidooi en Oud geld; in 2000 ging Familie in première en twee jaar later Cloaca. De geschiedenis van de familie Avenier (2007) was een vierluik over een Brabantse familie. Goos schreef liefdevolle portretten over de moeder van Nasrdin Dchar in Oumi en over haar eigen (Brabantse) moeder en die van acteur Marcel Musters in Smoeders. Voor tv schreef ze recent de succesvolle series Volgens Robert, Volgens Jacqueline en La famiglia. NOG LEUK OOK We zijn hier voor Robbie gaat over drie generaties. Stefan de Walle speelt grootvader Isaac, de pater

mis deze niet

DINEREN AAN DE GRACHT Ze was Dame du palais van koningin Wilhelmina en ontving gasten van naam en faam bij talloze diners. Thora van Loon-Egidius wisselde haar favoriete gerechten uit met kokkin Leida, zoals blijkt uit de persoonlijk geschreven receptenboekjes. In de tentoonstelling Dineren aan de gracht zijn die te zien, naast dagboekfragmenten en menukaarten en rijkelijk gedekte tafels vol familiezilver, porselein en kristal. Niet alleen ‘upstairs’, maar ook ‘downstairs’ wordt zichtbaar gemaakt; de personeelsvertrekken. Bij de tentoonstelling verschijnt het boek Dineren aan de gracht en opent het museum een pop-uprestaurant in de blauwe salon. Bekende chefs schotelen de gasten een driegangenmenu voor, geïnspireerd op de historische recepten.

MUSEUM VAN LOON T/M 14 JANUARI

JUDESKA IN DE TBS-KLINIEK

familias, een conservatieve man met een koloniaal verleden dat ook het kapitaal van de familie heeft opgeleverd. Goos: ‘Het is een maatschappelijker stuk geworden dan mijn eerdere werk (…). Dat dit stuk iets poogt te zeggen over de tijd waarin we leven, is ingegeven door de persoon van Eric.’ Ze bedoelt regisseur Eric de Vroedt, die furore maakte met politiek theater in Mightysociety en de spectaculaire theaterthriller The nation (2017). In We zijn hier voor Robbie bundelen De Vroedt en Goos voor het eerst hun krachten. Dat kan alleen maar leiden tot spannend theater (niet voor niks is HNT uitgekozen tot het beste theatergezelschap van 2018) dat ergens over gaat en ook nog om te lachen is.

Na het succes van Van je familie moet je het hebben (2016) nu een nieuwe klucht met Judeska in de hoofdrol: Judeska in de tbs-kliniek. Een ‘knotsgekke’ komedie waarin het hysterische alter ego van de populaire comedian Jandino Asporaat – bekend van onder meer De Dino show, Dance dance dance en Bon bini Holland – in een tbs-kliniek belandt. Door middel van therapieën, groepsgesprekken en agressietraining gaat Judeska op zoek naar zichzelf. Slaagt het personeel erin om van Judeska een beter mens te maken of zijn zij straks degene die therapie nodig hebben?

DELAMAR THEATER 5 EN 6 DECEMBER

BREAKING FAKE NEWS Wie geloof je: het NOS-journaal of Facebook? De betrouwbaarheid van ‘de media’ staat niet alleen in de VS ter discussie. In BREAKING FAKE NEWS zit het publiek midden in de studio van een live actualiteitenprogramma. Er blijkt een vliegtuig gekaapt op Schiphol, met tot overmaat van ramp de premier aan boord. De journalisten van het tv-programma Nieuwsdag moeten in het oog van de orkaan bepalen waar feiten stoppen en geruchten beginnen. Minuten voordat ze live gaan, nemen de nieuwsmakers snelle beslissingen met grote gevolgen. Een actuele, theatrale Netflix-thriller van Johan Fretz, met Meral Polat en Eran Ben-Michaël.

BELLEVUE 4 T/M 30 DECEMBER

krant KRANT

m

KUNST & VERMAAK

De reddende elfen In The last Christmas is kerst afgeschaft. Vijf vrouwen komen in opstand. tekst Mike Peek foto Casper Koster en Thijs Meuwese

aste prik met kerst: de gezamenlijke voorstelling van Theater Bellevue en het Amsterdams Kleinkunst Festival. Met dit jaar een wel erg omineus thema: The last Christmas. In een niet al te verre toekomst blijkt er van onze mooie tradities weinig meer over. Sinterklaas wordt bij de grens teruggestuurd, de Paashaas durft zich niet meer te vertonen en ook het feest der feesten is door de tijdsgeest rücksichtslos bij het grofvuil gezet. Nooit. Meer. Kerstmis. Militairen controleren of er niet tóch ergens een boom wordt opgetuigd, Mariah Carey is van Spotify verwijderd en zelfs het K-woord in de mond nemen kan je het leven kosten. Gelukkig komen cabaretiers Eva Crutzen, Yentl Schieman, Stephanie Louwrier, Christine de Boer en Yvonne van den Eerenbeemt in opstand. Gewapend met gourmetstel,

dozen vol ballen en kilo’s crêpepapier nemen ze elf dagen lang hun intrek in Klein Bellevue. Om nog één keer illegaal k-e-r-s-t te vieren, voor wie wil. Dat klinkt niet alleen tof, het sluit ook prima aan bij de actuele angst dat ‘wij’ onze tradities kwijtraken. Door ‘zij’, die erop gebrand zijn om alles kapot te maken wat de westerse samenleving lief is. De promofoto doet alvast denken aan een podiumversie van The handmaid’s tale, de populaire serie over een dystopische samenleving waarin vrouwen als staatseigendom worden beschouwd. Goed, dat mag dan ongezellig klinken, de dames kennende kunnen we ons niettemin verheugen op een avond vol lach, zang en warmte. Een feest, kortom, dat het waard is om voor in opstand te komen. The Last Christmas Theater Bellevue 18 t/m 29 december

Feestverruimend

Als het Amsterdams Ballon Gezelschap z’n jaarlijkse avond in Paradiso organiseert, weet je dat het memorabel wordt. Verwacht poëzie, dj’s en ballonnen met joints.

tekst Kim van der Meulen

oor een Alice in Wonderland-achtige uitgaanservaring (drank en drugs optioneel) ben je bij Paradiso al bijna dertig jaar aan het goede adres. Daar organiseert het Amsterdams Ballon Gezelschap jaarlijks een spectaculaire show waarvoor je ogen en oren tekortkomt. Dit jaar staat in het teken van het Fabelachtig Insecten Feest. Trek je puikste wespen- of lieveheersbeestjespak dus uit de kast voor een avond vol theater-, poëzie- en muziekoptredens van amateurs en professionals, waarbij het publiek actief betrokken wordt. Traditiegetrouw kun je daarna losgaan op deuntjes van dj’s tussen feestelijke heliumballonnen, sommige met een joint eraan. Alles mag en kan op deze avond, en dat heeft alles met de geschiedenis

van de artistieke club te maken. Het Amsterdams Ballon Gezelschap werd in de jaren zeventig opgericht in Ruigoord en toerde destijds al met een ‘Magic Bus’ over de hele wereld. Dat de creatieve geesten juist Paradiso kozen als plek voor het feest, is niet zo gek: net als Ruigoord dankt het poppodium zijn bestaan aan kunstzinnige krakers. Schrijver Simon Vinkenoog, een graag geziene gast in de kunstenaarskolonie, was niet voor niets jarenlang het boegbeeld van het feest. Maar je hoeft geen oude hippie te zijn om een leuke avond te hebben: alleen al kijken naar alle extravagante kostuums werkt betoverend. Het Fabelachtig Insecten Feest Paradiso 28 december

COLUMN

a res

a

IN DE STAD

Aﬂevering 33: Waarin Emma concurreert met een duikboot en een gierkuil

Emma Curvers is schrijver en journalist.

voor het in de oven kan? Misschien gaat het sneller als ik er it jaar pak ik het heel anders aan, dat feestje. Ik bak zachtjes tegen práát. Tien minuten is wel genoeg. Ah kijk, twee taarten, haal wat van die plopwijn en verder laat de peuters en hun ouders zeggen nu ook af. Arme stumpers, ik het gewoon op z’n beloop. Kijk, ik ben natuurlijk de enige iets over een zee van snot en kinderkots. The Exorcistniet die vanavond een feestje geeft, ik heb concurrentie achtige bedtaferelen. Succes, beterschap xxxx! Zeg, hoe van zo’n zesduizend andere feestjes. De opening van een groot is de kans eigenlijk dat van een groep van dertig restaurant in een duikboot met een kaviaarfontein, het mensen er vier de griep hebben? Even kijken wat de website optreden van een kloon van 2Pac en een illegale rave in een van het RIVM zegt. ‘Er is weinig griep in Nederland: twintig voormalige gierkuil; allemaal dingen waar de potentiële gevallen op honderdduizend inwoners.’ scharrels en de vrienden van vrienden óók heen gaan. Nou, nog een halfuurtje tot het feest – Dan snap ik ook wel dat het ondoenlijk is DE GETUIGE ZAL althans, ik zei natuurlijk ‘vanaf een uurtje je vooraf te binden aan één klein feestje IK MOETEN acht’, zo ongedwongen ben ik, maar als er als het mijne. WURGEN MET EEN überhaupt nog íemand komt, is die er Maar hé, ik blijf rustig. Vorig jaar zei ik waarschijnlijk pas rond middernacht. En nog dat ik van z’n lang-zal-ze-leven geen VLAGGETJESKOORD als er dan maar één iemand komt, zal ik die feestje meer zou geven – een belofte die getuige van mijn sociale ondergang moeten wurgen met een ik even vergeten was – maar kijk eens hoe ﬂegmatiek ik nu vlaggetjeskoord. Voor middernacht zou ik trouwens zelf nog omga met die overvloed aan ziekmakende onzekerheden. naar een ander feestje kunnen gaan waar ook niemand kwam O, vanavond is ook de Museumnacht? Wist ik niet joh, opdagen, of kunnen emigreren naar een land waar ze wel tuurlijk schat, je hebt al kaartjes, snap ik toch! Ach, S. en K. fatsoensnormen hebben. sms’en ook af, het is ook niet niks natuurlijk, een uur met de Zo, acht uur. O, de kookwekker, eens even kij – wat de fak! trein, zeker niet met de griep, niets aan te doen. Even schrapen maar, zie je niks van. Laat dat glazuur ook maar Goed, taart dus. Hmm, deze boter ligt al sinds mijn vorige zitten. Die ondankbare honden verdienen niet beter. Ik heb verjaardag in de koelkast… Nou, hè, bah zeg, is M. óók buikpijn. Krijg je van al dat rauwe taartdeeg. Wacht, ik voel een al grieperig, ach gut, en jij moet hem verplegen, nou, voorzichtig griepje opzetten. Nee, nee, nu weet ik het zeker, een bloemetjes- en kusjes-emoji. Niet om het een of ander, volgroeide griep. Niets aan te doen natuurlijk. Weet je, ik prop maar is er soms een griepepidemie? Nou ja, de vrienden met alle slingers in de prullenbak en als er iemand komt, doe ik de peuters hebben tenminste nog níet afgezegd. lichten uit en duik ik achter de ba – o, de bel. Hoera. Godverdegloeiende, moet dat deeg nog anderhalf uur rusten

ELLIS REGINA PHOTOGRAPHY

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

eiek

‘Ik miste de jamsessies waarmee ik opgroeide’ Livemuziekavond Club Dauphine blaast tien kaarsjes uit en dat wordt dubbel gevierd. Natuurlijk is saxofonist, medeoprichter en beschermvrouwe Candy Dulfer van de partij. tekst Kim van der Meulen foto Tomas Feuerstein

‘E

muziek Club Dauphine 10 Years 14 en 15 december clubdauphine.nl

lke avond is anders, maar eindigt altijd in veel dansen’, zegt Candy Dulfer over ‘haar’ Club Dauphine elke vrijdagavond. ‘A lles is gesepareerd tegenwoordig; je gaat óf een avond naar muziek óf een avond dansen. Hier komt het samen: eerst luister je lekker naar muziek terwijl je eet, daarna gaan de tafels aan de kant. Van zo’n avond hou ik.’ Dulfer bedacht de livemuziekavonden tien jaar geleden samen met Dauphine-eigenaar Charles Hollenkamp, Martijn Roos, die de avonden presenteert, en toetsenist Roger Happel, muzikaal leider van de vaste huisband. ‘Mijn vader (Hans Dulfer, red.) had toevallig zijn

verjaardag in dit zaaltje gevierd en ik vond het zonde dat daar niet meer mee gebeurde. Bovendien miste ik de jamsessies waarmee ik opgroeide, want alles moest ineens vroeg dicht in Amsterdam en nergens was meer livemuziek. Daar wilde ik een podium voor terugbrengen, in de stijl van de beroemde jazzclub Blue Note Club in Japan. Die in New York is het meest iconisch, maar de vestiging in Tokio is het leukst. Chic en gezellig, met veel respect voor de muziek en het eten.’ TALENTENBANK De afgelopen tien jaar traden zo’n 1200 artiesten op in Club Dauphine, van grote namen als Ellen ten Damme en Waylon tot

jong talent als Karsu en Maan. ‘Het is altijd een spektakel, met veel uiteenlopende gasten. Onbekende talenten, bekende muzikanten en artiesten die nog nooit met een doorgewinterde liveband hebben gespeeld, zoals deelnemers van The voice. Club Dauphine is ook een leerschool: jong talent krijgt hier een veilige opstap om te kunnen zingen of spelen.’ Zelf speelt Dulfer, die muzikaal adviseur van de avonden is, nog altijd mee als haar agenda het toelaat. ‘Dat vind ik heerlijk; vrij spelen met de huisband en andere goede musici. Ik heb geen tijd om te repeteren en wil me op vrije avonden niet altijd vastleggen, maar soms denk ik om half elf ineens: ach, ik ga toch even. Ik woon vlakbij, dus ik kan

mis deze niet ‘SOMS DENK IK OM HALF ELF INEENS: ACH, IK GA TOCH EVEN’

We Are Public selecteert elke maand drie dingen die je echt niet mag missen. Met een We Are Publicabonnement voor €15 per maand krijg je gratis toegang tot deze en vele andere voorstellingen en events. wearepublic.nl

QUEER FILMFESTIVAL Een van de leukste filmfestivals van Amsterdam: het International Queer & Migrant Filmfestival viert queer kunst en cultuur uit alle hoeken van de wereld. Onze filmredacteuren hebben de beste films voor je geselecteerd, waaronder de prijswinnende openingsfilm Hard paint en het indringende When the beat drops.

KASPER COSTER

IQMF, 5 t/m 13 december op verschillende locaties in Amsterdam (vrij entree voor leden van We Are Public bij o.a. de genoemde films).

DIEP IN DE ZEE

zo binnenlopen en meespelen. Het blijft leuk; ik ben toch een beetje de beschermvrouwe van de club. We hebben inmiddels een hele talentenbank van artiesten die we kunnen bellen. Onze troef is Sherry Dyanne. Haar carrière is hier gelanceerd: iedereen sloeg steil achterover toen ze begon te zingen. Zij tilt de avond altijd naar een hoger niveau. Ook Trijntje Oosterhuis, Berget Lewis en Shirma Rouse vinden het altijd leuk om mee te doen.’ TIEN JAAR SUCCES Onverwachte, spannende combinaties van muzikanten leveren volgens Dulfer de mooiste avonden op. ‘Zo speelden een Servische

accordeonist, zangeres Janne Schra en ik eens samen. We deden gewoon wat, maar het klonk supermooi.’ Ze is blij dat Club Dauphine zo succesvol is gebleken, al was het destijds haar uitdrukkelijke advies om het bij één jaar te houden. ‘Ik dacht: je moet op het hoogtepunt stoppen. Maar het is al tien jaar een succes. Ik had dus ongelijk, haha.’ Het jubileum wordt gevierd met een dubbele editie: twee muzikale avonden achter elkaar. Op de eerste avond duikt de stersaxofonist mogelijk later op, maar ze is de tweede avond in elk geval van de partij. ‘Het wordt hoe dan ook een feest.’

Vijf hydrofeministische zeemeerminnen leggen hun onderwaterwereld bloot. Ze nemen de toeschouwers mee in hun wereld Atlantis, een verdronken eiland van afgestorven koraal diep in de zee. Onze theaterredacteur Jonne ter Braak raadt iedereen aan Atlantis van performancecollectief La Isla Bonita te gaan zien. Frascati, 20 december (vrij entree voor leden van We Are Public).

POLITIEK THEATERCONCERT Politiek & Liefde is het muzikale dagboek van Eva van Manen. Ze schrijft over het gevecht met oude denkbeelden, generaties en met de status quo. Hiervoor ontwikkelde ze een geheel eigen sound, een mix van gruizige drumsamples en hiphopbeats. Laat je meevoeren door dit bijzondere theaterconcert. Bellevue, 7 december (vrij entree voor leden van We Are Public).

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

ter

De man tegen de massa

De ideale man, zou hij bestaan? In haar roman uit 1943 schetst Ayn Rand een meeslepend portret van architect Howard Roark. The fountainhead is op het podium al even indringend. tekst Margriet Prinssen foto Jan Versweyveld

e briljante en bezielde Roark streeft compromisloos zijn idealen na en droomt van een stad van de toekomst. Hij weigert concessies aan opdrachtgevers te doen, terwijl zijn collega’s juist kiezen voor commercieel succes en maatschappelijk aanzien. Intussen zorgt de miljoenenkrant The New York Banner ervoor dat Roarks ideeën belachelijk worden gemaakt.

toneel The fountainhead ITA 5 t/m 19 jan

HELDIN VAN RECHTS Het gevecht tussen Roark en zijn machtige tegenstanders wordt bloedstollend spannend beschreven in The fountainhead, als vertaling bekend als De eeuwige bron. Zelf ziet Rand als belangrijkste thema van haar ideeënroman ‘de strijd tussen individualisme en collectivisme, niet in de politieke arena maar in de ziel van de mens’. Ze brengt de strijd tussen het genie – Roark, de man die staat voor zijn principes – en de mensen die meeheulen met de massa heel herkenbaar in beeld. Bij Rand staat de vrijheid van het individu voorop. Niet

onbegrijpelijk voor iemand die in de jaren twintig vanuit de Sovjet-Unie is gevlucht naar de Verenigde Staten. Ze haatte het socialisme en alle vormen van altruïsme en introduceerde een filosofie van ‘selfishness’, die zij ‘objectivisme’ noemde. Later schreef ze Atlas shrugged, een ode aan het kapitalisme, in de VS trouwens het populairste boek na de bijbel en dé inspiratiebron van de Republikeinse Partij. LIEFDESVERHAAL Waar de roman nog weleens wil slepen – het wordt allemaal wel erg omslachtig geformuleerd en duidelijk uitgelegd – is de theaterbewerking geen moment saai of belerend. The fountainhead staat sinds 2014 op de planken en elke voorstelling is sindsdien uitverkocht. In de veelgeprezen enscenering van Ivo van Hove staat de vraag centraal: wat is kunst? Het toneelbeeld is spectaculair: een industriële ideeënruimte met videobeelden van Tal Yarden die de stad New York en close-ups van de acteurs

laten zien. Je ziet live aan de hand van schetsen hoe een idee over een kunstwerk wordt vertaald naar iets concreets. En uiteraard is The fountainhead ook een liefdesverhaal: als Howard Roark de beeldschone Dominique Francon (Halina Reijn) ontmoet, vindt hij in haar een verwante ziel. Er ontspint zich een rauwe romance, die voelbaar maakt hoe moeilijk het is je aan een ander te geven en toch jezelf te blijven. Ramsey Nasr speelt de sterren van de hemel als Howard Roark, hij won er niet voor niets de Louis d'Or mee. Uiteindelijk gaat de voorstelling niet zozeer over de ‘ideale man’, maar simpelweg over passie en gedrevenheid. Ook in ITA Husbands and wives (12 t/m 22 december) Woody Allen, maar dan in de vorm van Who’s afraid of Virginia Woolf’, aldus regisseur Simon Stone. De stille kracht (29 november t/m 8 december) Meeslepend Couperusverhaal over het onbegrip tussen culturen Ibsen huis (13 t/m 22 december) Familie-epos naar Ibsen

il

Als katten konden spreken Kostuums, schmink, muziek en topdansers: noem Cats gerust een über-musical. Wat maakt de beroemde kattenkaravaan na bijna veertig jaar nog zo geliefd? tekst Veerle Corstens

n december en januari zal in de RAI het bekende nummer Memory weer klinken en producent Frank van Paridon weet wel waarom hij Cats naar Nederland haalt. Het lied doet hem, ook na al die duizenden keren nog, naar een zakdoek grijpen. “De emotie van iemand die alleen is, is zo universeel en tijdloos.”

Volgens Van Paridon zit de aantrekkingskracht ook in het simpele gegeven dat we een hele avond naar katten zitten te kijken. “We zijn gefascineerd door de onaantastbaarheid van de kat. Een hond kwispelt als hij blij is, een kat niet. Juist dat mysterieuze en onafhankelijke vinden we interessant. Daarnaast zijn ze heel sierlijk, dat maakt het een esthetische en poëtische show.”

HET MYSTERIE VAN DE KAT De magie van de West End-productie, die nu voor het eerst in originele, Engelstalige versie in ons land te zien zal zijn, zit hem natuurlijk in de steengoede muziek van Andrew Lloyd Webber. En in de belachelijk goede dansers. Logisch ook; er komen zo veel mensen met theaterambitie richting Londen dat ze daar de talenten voor het kiezen hebben. De immens zware selectie – bij een productie met 25 theaterdieren komen 1500 mensen auditeren – levert een voorstelling op waarbij op de kleinste details gelet kan worden. Zo zit er bijvoorbeeld geregeld een medewerker in de zaal te noteren of de spelers wel de hele voorstelling lang hun handen als een kattenpootje gekromd houden. Probeer dat thuis maar eens vijf minuten.

JONG EN OUD En dan zijn er nog de fans voor wie Cats de eerste aanraking met theater was. Zoals deze Uitkrant-journalist, die als elfjarige in Carré zat en niet wist wat ze meemaakte toen er plotseling een kat naast haar stoel stond. De dieren klommen op en over het balkon en haalden zulke capriolen uit dat er ter plekke een levenslange liefde voor theater was geboren. Dat Cats daarnaast tijdloos is, liet de jonge turner Céline van Gerner afgelopen zomer nog zien. Tijdens een groot turntoernooi in Glasgow verraste ze iedereen door haar kür als Cats-kat te doen – compleet met schmink en pootjes. Het bleek helaas te veel van het goede: ook al stond het publiek op de banken, van de turnbond mag het niet meer. Gelukkig is er dan nog altijd een oplossing: op naar het theater.

musical Cats De Musical 20 december t/m 13 januari RAI

krant KRANT

o

KUNST & VERMAAK

Smakelijk eten

Van middeleeuwse fruitstillevens en halfnaakte vrouwen met worstjes tot een Mona Lisa van pindakaas: de expositie Feast for the eyes in het FOAM brengt onze vroegere én huidige obsessie met eten in beeld.

OAM heeft een prachtige manier gevonden om mee te doen met de overdadige aandacht voor eten aan het eind van het jaar: vlak voor kerst opent een tentoonstelling over voedselfotografie. Het afbeelden van voedsel is bepaald niet nieuw. Het begon al met de vaak geschilderde sappige appel die Eva haar man in het paradijs onder de neus hield. Schilderijen met eten kennen we al uit de middeleeuwen, voornamelijk fruit en groente of decoratieve vermoorde hazen en herten. Maar foto’s van eten zijn lang beperkt gebleven tot illustraties in kookboeken; functionele appeltaarten en perfect gebraden kip. Inmiddels is het fotograferen van wat er op ons bord ligt uitgegroeid tot een ware hype en belandt elk boekweitﬂensje op Instagram, Facebook of Snapchat. Maar hoewel Feast for the eyes zeker aandacht besteedt aan de maatschappelijke aspecten van voedsel, is het toch vooral dát: een lust voor het oog.

expo Feast for the eyes FOAM 21 december t/m 6 maart foam.nl

SUPERFOOD Dat begint al in 1860, met een foto van een schaal fruit naast een glazen karaf van Roger Fenton. En het eindigt – nee, het eindigt niet, want alleen al deze seconde worden er duizenden voedselfoto’s gepost. Sommige daarvan kunnen doorgaan voor een stilleven. Het stilleven is dan ook een van de drie thema’s waarmee de samenstellers van

de tentoonstelling gepoogd hebben om structuur aan te brengen in de overdaad. Het stilleven voert terug naar de schilderkunst. Soms laten de foto’s ook rottend fruit of lege notendoppen zien; alles vergaat en gaat voorbij, maar dat doet niets af aan het feit dat voedsel heel fotogeniek kan zijn. De schoonheid van iets eenvoudigs als een paar peulen werd al rond 1900 in close-up vastgelegd. De avocado’s die nu als superfood de show stelen op menig gefotografeerd etensbordje, glansden in 1930 al op een kleurenfoto van de Amerikaanse Paul Outerbridge. De hedendaagse stillevenfotografie waaiert alle kanten uit, van een wonderschoon tableau met geschild citrusfruit tot vissen in een roze donut. Aan het vierkante formaat kun je soms al zien dat ze speciaal gemaakt zijn voor Instagram. LANDSCHAP MET KOTS De soldaat die een bordje spaghetti wegslurpt, gefotografeerd door de Amerikaanse Weegee, hoort bij het sociale aspect van voedsel. Hij zit toevallig alleen, maar op de meeste foto’s uit deze categorie dringen de eters elkaar het kader uit. Op veel huiselijke kiekjes worden verjaardagskaarsjes uitgeblazen. Eten is een sociale bezigheid, maar het moet er wel zijn en dat is niet altijd het geval, zoals te zien is op foto’s van een gaarkeuken en een arm gezin in New Mexico. Terecht

WEEGEE INTERNATIONAL CENTER OF PHOTOGRAPHY, COURTESY OF IRA AND SUZANNE RICHER

MARTIN PARR/MAGNUM PHOTOS

tekst Joke van der Weij

Spirits of the soil

mis deze niet PIETER HUGO

MARTIJN VAN NIEUWENHUYZEN

Recent Histories

The institute of ongoing things

SPIRITS OF THE SOIL De Amsterdamse Raquel van Haver maakt ‘luide’ schilderkunst. Alleen al die afmetingen: We don’t sleep as we all parade through the night is bijvoorbeeld 4 x 9 meter. Van Haver woont en werkt in de Bijlmer, waar ze ook haar inspiratie vandaan haalt, net zoals uit de barrios en favelas van megasteden in Afrika en LatijnsAmerika. Qua formaat mogen haar rauwe, figuratieve schilderijen doen denken aan historiestukken, maar het zijn niet de westerse helden die erop figureren. De hoofdrol is weggelegd voor groepen mensen uit de marge van de samenleving; een uitdaging van de Euro-Amerikaanse canon. Stedelijk Museum, 25 nov t/m 7 april

JOSEPH MAIDA

RECENT HISTORIES

ook dat er verschillende foto’s van de Britse Martin Parr zijn opgenomen. Hij legde als geen ander vast hoe treurig eten kan zijn, met patatmeeuwen die een heroïsch gevecht voeren terwijl de Engelse onderklasse aan de toonbank hangt met fish and chips. Kunstenaar Cindy Sherman valt moeilijk te plaatsen, maar het is goed dat haar ‘landschap met kots’ ertussen hangt. Want al dat prachtige voedsel komt er ook weer uit. KUNSTIG & GELIKT Van afdeling drie, playing with your food, krijg je misschien niet direct honger, maar wat hebben fotografen veel leuke manieren bedacht om met eten te spelen. Wie moet er niet lachen om een wc waarvan de tegeltjes bekleed zijn met plakjes boterhamworst, een Mona Lisa uitgevoerd in pindakaas en de iconische harses van Che Guevara in een saus van bruine bonen. Het erotische aspect van eten is te zien op een lekker ranzige foto van modefotograaf Guy Bourdin uit 1981; bloedmooie, halfnaakte vrouwen verdringen elkaar om een schaal zuurkool met worstjes die ze suggestief in hun mond steken. Het is heel aardig dat gelikte reclamefoto’s worden afgewisseld met kiekjes en foto’s die gemaakt zijn vanuit een kunstzinnig perspectief. En voor wie nog wat extra tijd heeft: op elke afdeling liggen kookboeken om door te bladeren.

Denk bij Afrikaanse fotografie even niet aan olifanten bij ondergaande zon. En ook niet aan authentieke inheemse stammen. De jongere generatie Afrikaanse fotografen legt heel andere dingen vast. Hun fotografie gaat over de manier waarop Afrika omgaat met identiteit, migratie, industrialisatie, afkomst en de erfenis van het kolonialisme. Kwesties die volop spelen in dat enorme continent en die hen persoonlijk raken. Naast Recent histories van jonge fotografen als de 28-jarige Lebohang Kganye laat de tentoonstelling (een co-poductie met The Walther Foundation) ook werk zien van de grand old man van de Zuid-Afrikaanse fotografie: David Goldblatt (1930–2018). Huis Marseille, 8 december t/m 3 maart

THE INSTITUTE OF ONGOING THINGS De installatie met de enigmatische titel The institute of ongoing things van Uri Katzenstein blijkt zijn laatste te zijn; de Israëlische kunstenaar overleed onverwacht tijdens de voorbereidingen. Een wandvullende stellage wordt bevolkt door poppen die allemaal het hoofd van Uri hebben – of ze nu beroemd zijn of onbekend, man of vrouw; een visuele bibliotheek van ‘dingen die aan de hand zijn’, waarvan sommige zich afspelen op een absurdistische video. Sciencefiction en gender zijn belangrijke thema’s in deze expositie, en natuurlijk Israël. Niet voor niets zitten twee figuren rustig te praten op stoelen die van opzij uit hakenkruizen bestaan. Vervreemdend, geestig en volstrekt uniek. Joods Historisch Museum, t/m 24 februari

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

m

‘Ik verdwijn graag in een rol’

In All you need is love zoekt Fedja van Huêt zijn innerlijke Robert ten Brink, als presentator van een bekende liefdesshow die zelf kampt met een gebroken hart. tekst Bregtje Schudel

edereen is op zoek naar de liefde in de romantische ensemblefilm All you need is love. Behalve Maarten ter Horst zelf. En dus vlucht de presentator van een populaire liefdesshow net voor de televisieopnames van de kerstspecial richting Schotland. Fedja van Huêt speelt de showman in kwestie.

film All You Need Is Love Regie Will Koopman Vanaf 6 december

Hoe was het om in de schoenen van liefdesmakelaar Robert ten Brink te stappen? ‘Heel leuk. Ik had nog nooit een presentator gespeeld en we hebben ook echt twee dagen op de All you need is love-set gefilmd. Het is natuurlijk sowieso interessant om iemand te spelen die bekendstaat als Doctor Love, maar zelf het geloof in de liefde is kwijtgeraakt na het overlijden van zijn vrouw.’ Heb je Robert nog om advies gevraagd? ‘Dat niet. Mijn personage is

geïnspireerd op Robert ten Brink, maar we waren verder vrij om hem zelf in te vullen. Ik vond bij Maarten die tegenstelling ook wel intrigerend: het is iemand die op televisie sympathiek en sociaal overkomt, maar in het echt heel onaardig is. Omdat hij verdriet heeft natuurlijk, maar toch.’ Wat is de kracht van een show als All you need is love? ‘Dat het emotioneel is en dat het gaat over echte mensen. Het lijkt me als presentator een mooie, dankbare rol om te vervullen. Je bent toch een soort kerstman, die de mensen de hele tijd cadeaus mag geven.’ Heb je zelf ooit presentator willen worden? ‘Nee, eigenlijk niet. Presenteren valt een beetje buiten mijn comfortzone. Je draagt als presentator echt jezelf uit, terwijl ik het juist prettig en afwisselend

vind om in een rol te kunnen verdwijnen. Het is waarschijnlijk wel leuk voor je bankrekening, haha.’ Zie je jezelf als een romanticus? ‘Dat is best een moeilijke vraag. Ik zou niet direct over mezelf zeggen dat ik heel romantisch ben ingesteld, nee. Ik ben ook niet zo gevoelig voor haardvuur en kaarsjes, al hou ik wel van gezelligheid. Maar uiteindelijk gaat de liefde wel over dat je dingen voor elkaar bedenkt en daar werk van maakt.’ Tot slot: is liefde alles dat we nodig hebben? ‘Het is natuurlijk een cliché, maar ik denk wel dat het heel belangrijk is. Je kunt alles hebben: geld, roem… Maar uiteindelijk gaat het erom dat je liefde om je heen hebt. En dat je dingen met liefde doet. Anders kun je het beter laten.’

film

in première

The disciples Een straatopera

COLD WAR

In Ramón Gielings eerdere muziekdocu Erbarme dich – over de Matthäus passion – kwamen een aantal van de leden van het Amsterdamse dak- en thuislozenkoor De Straatklinkers al even voorbij. In The disciples hebben de zangers nu de hoofdrol, in een speciaal voor hen geschreven straatopera. Toch gaat het in deze documentaire niet zozeer over het eindproduct, maar over de weg ernaartoe. En die verloopt soms allesbehalve soepeltjes. Het op gezette tijden moeten komen opdraven voor repetities en opnames, waar cast en crew op je zitten te wachten, is toch een ander soort verplichting dan de vrijblijvende wekelijkse zangochtenden in de kelder van de Amsterdamse Diaconie. Maar het geldt ook andersom. Want mag een muziekbegeleider bij het instuderen van een opera direct perfectie verlangen van een groep amateurzangers van een smartlappenkoor? En waarom moet de opera zelf per se gaan over een groep criminele daklozen (losjes gebaseerd op Los olvidados van Luis Buñuel)? The disciples is niet altijd even makkelijk om naar te kijken. Wel laat de film je nadenken over de levens van mensen aan wie je meestal maar al te snel voorbijgaat. Regie Ramón Gieling Release 13 december

Liefde gaat niet over rozen. Althans: niet voor Zula (Joanna Kulig) en Wiktor (Tomasz Kot), die in het communistische, naoorlogse Polen wonen. Zij is een ex-gedetineerde, hij de begeleider van een groot zangkoor. Vanaf het moment dat ze elkaar op een auditie in de ogen kijken, is hun romantische (nood)lot bezegeld. Regie Pawel Pawlikowski Release 6 december

Sterren gegeven door onze filmrecensent Bregtje Schudel. Geen sterren betekent niet gezien.

THE STATE AGAINST MANDELA AND THE OTHERS Begin jaren zestig stond Nelson Mandela, samen met acht anderen, terecht omdat hij waagde te dromen van een Zuid-Afrika zonder Apartheid. Het proces is nooit gefilmd, maar de documentairemakers duikelden wel 250 uur aan audiomateriaal op. Regie Nicolas Champeaux, Gilles Porte Release 6 december

SHOPLIFTERS

BUDDY

Soms is de beste familie er een die je zelf uitkiest. Dat lijkt in elk geval te gelden voor de samengestelde tasjesdieffamilie in Shoplifters, die op een ijskoude winternacht de zorg van een verwaarloosd buurmeisje op zich neemt. Winnaar van de Gouden Palm in Cannes, van de maker van Nobody knows. Regie Hirokazu Koreeda Release 13 december

De meeste mensen hebben er een voor de gezelligheid, maar voor anderen is een hond noodzakelijk. Voor hen is een geleidenhond de laatste redding voor hun huwelijk, of het verschil tussen zelfstandig thuis of in een verpleeghuis wonen. Buddy vertelt het verhaal van zes onmisbare honden en hun dankbare baasjes. Regie Heddy Honigmann Release 3 januari

THE FAVOURITE

FREE SOLO

Na het duistere The killing of a sacred deer gaat de Griekse filmmaker Yorgos Lanthimos (Dogtooth, The lobster) weer meer op de bijtend zwarte komedietour. In The favourite vechten twee bediendes (Rachel Weisz en Emma Stone) om de affectie van Koningin Anne (Olivia Colman). Regie Yorgos Lanthimos Release 3 januari

Je hebt sensatiezoekers en sensatiezoekers. Voor klimmer Alex Honnold was alleen het bedwingen van de negenhonderd meter hoge rotswand El Capitan in Yosemite National Park niet genoeg: hij wilde het als ‘free climber’ doen, dus zonder touw en haken. Regie Jimmy Chin, Elizabeth Chai Vasarhelyi Release 10 januari

STAN & OLLIE

THE HOUSE THAT JACK BUILT

In 1953 staat het ooit wereldberoemde komedieduo Stan Laurel (Steve Coogan) en Oliver Hardy (John C. Reilly) nog één zomer lang in Engeland op de bühne. Maar komen er nog mensen kijken naar vergane glorie? Bitterzoet en hartverwarmend komediedrama, met glansrollen voor Reilly en Coogan. Maar mis ook Nina Arianda als Stans Russische vrouw Ida niet. Regie Jon S. Baird Release 10 januari

Eén ding moet je Lars von Trier nageven: hij doet niet aan middelmaat. Ook over The house that Jack built, over zelfbenoemd kunstkenner – en moordenaar van vrouwen en kinderen – Jack (Matt Dillon), waren de meningen tijdens Cannes ouderwets sterk verdeeld. Want is zijn nieuwste film een episch meesterwerk of de zoveelste masochistische egotrip? Regie Lars von Trier Release 10 januari

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

interview

Stylegod Bonne Reijn:

‘Voor mij is het geen mode, ik ben zo geboren’ Ontwerper Bonne Reijn (28), bekend van zijn Bonne Suits-pakken, mixt kunst en straatcultuur, vertegenwoordigt jong en creatief Amsterdam en verzint zijn eigen regels. ‘Ik wil niet meedoen met Nederland.’ tekst Eva Hoeke

ie nietsvermoedend over de Oudeschans loopt, kan op de stoep van nummer vijftien nog weleens onorthodoxe taferelen aantreffen: een groep jongeren die poseert in identieke pakken, feestjes die aangenaam uit de hand lopen, creatieve geesten die aanwaaien en een jongeman met krullen en een missie in het midden. Die jongeman is Bonne Reijn, Bomba Rayan, Amsterdammer, stylist, stylegod, ondernemer, ontwerper, ontregelaar. Een man die geen regels volgt, maar regels maakt – en die daarna ook weer het liefst overhoop schopt. Een man ook die wel dertig appels per dag eet (‘Ik ben verslááfd’), het neefje is van Halina Reijn (‘Een ongelooﬂijk goeie actrice, maar verder ken ik haar niet zo goed’) en twee zoenende mannen op zijn rechterbiceps heeft laten tatoeëren (‘Gewoon, ik hou van zoenende mannen’). Je bent hetero. ‘‘Ja. Dat vinden mensen altijd heel verwarrend, helemaal in het modewereldje. Mensen denken ook altijd dat ik een of andere superjunk ben, maar ik heb nog nooit drugs gebruikt, nog nooit.’ Vind je dat irritant? ‘Dat ze dat denken? Ja. Het is namelijk puur op mijn uiterlijk gebaseerd.’

‘Aan de ene kant wil ik ontwerper zijn, aan de andere kant wil ik geld verdienen’

Nou ja, je zit in een levensfase en een wereldje waarin veel mensen wél drugs gebruiken. Ik dacht het ook, zeker toen je net onze afspraak vergeten was en ik voor een dichte deur stond. Ik dacht: die jongen ligt vast nog in zijn nest. Bonne, oprecht: ‘Ja ja, sorry, dat is dus echt niet zo. Ik zit gewoon in between telefoons, die van mij ligt bij de reparateur en bij dit toestel komt de helft van de berichten niet door. En ik ben echt een superchaoot. Ik begin telefoon trouwens steeds irritanter te vinden.’

Waarom? ‘Zit je weer in een of andere chatgroep met allemaal mensen die willen dat je binnen vijf minuten reageert. En al die social media… Het is zo’n dwingend communicatiemiddel.’ Tegelijkertijd heb je er ook veel aan te danken. ‘Absoluut, dat is ook zo, ik heb honderden pakken verkocht via Instagram en Facebook. Het is onderdeel van mijn bedrijfsstructuur, mijn dagelijks brood. Maar ik word er níet gelukkig van. Het lijkt me echt te gek om over vijf jaar, wanneer het allemaal goed gaat met Bonne Suits, dat ding gewoon weg te doen.’ Op Instagram heet je Bomba Rayan. Hoe zit dat? ‘Dat is wel een goed verhaal: op mijn 21ste werd ik tijdens Fashion Week een keer geïnterviewd door Flabber, zo’n afzeiksite. Ze hadden mijn naam niet goed verstaan, dus in het filmpje werd ik ondertiteld als Bomba Rayan, in plaats van Bonne Reijn. Dat was natuurlijk te mooi om te laten liggen.’ Die naam, evenals de naam stylegod, slaat enorm aan bij een hele generatie Amsterdammers. Wie zijn de mensen die jouw kleding kopen? ‘Jonge kids, vooral. Komt ook door mijn samenwerking met SUMIBU, het hiphopcollectief uit de Bijlmer. Zij stralen iets uit waarmee een nieuwe generatie kinderen zich helemaal kan identificeren.’ Die kids lopen met je weg, maar buiten die kring is je bekendheid minder. Is dat een kwestie van tijd? ‘Nee, wat mij betreft blijf ik altijd deel uitmaken van een counter-culture. Ik wil niet meedoen met Nederland.’ Wat mankeert eraan? ‘Heel veel. Ik vind veel mensen die hier in de spotlights staan vaak zó oninteressant. Mensen vinden dingen

â&#x20AC;&#x2DC;In wat ik maak zit een bepaald soort gekte waar mensen niet goed tegen kunnenâ&#x20AC;&#x2122;

krant KRANT

KUNST & VERMAAK

interview

BONNE REIJN • Werd geboren op 24 september 1990 in Amsterdam, als enige zoon van Walter en Willemijn; zijn vader was student politiek en economie, zijn moeder runde kindercafé Enfant Terrible op de Bosboom Toussaintstraat. • Kort daarna scheidden zijn ouders, waarna Bonne met zijn moeder in het pand aan de Oudeschans bleef wonen dat zij in 1988 voor een habbekrats kocht. • Verloor op zevenjarige leeftijd zijn moeder aan een hartstilstand en werd samen met zijn oom erfgenaam van het herenhuis. Zijn vader nam de opvoeding op zich. • Ging voortijdig van school, omdat hij wist dat hij vrijheid nodig had om te kunnen functioneren. • Rolde langzaam maar zeker de modewereld in via stylist Thomas Vermeer, die hij een aantal jaar assisteerde, en Malvin Wix (destijds mede-eigenaar van conceptstore Precinct 5). • Won in 2011 de Elle Style Awards, wat hij omschrijft als ‘gevoelsmatig mijn eerste prestatie in het leven.’ • Werkte in 2013 voor sneakermerk Patta. Als dank hielpen ze hem bij de productie van zijn pakken. • Begon op zijn 24ste zijn eigen label Bonne en bracht een gelimiteerde oplage van honderd unisekspakken uit: the poor man’s suit. • Verkoopt sinds 2016 ook een collectie leren schoenen, die hij samen met Terra Amsterdam lanceerde. • Runt sinds vorig jaar met zijn vrienden van hiphopcollectief SUMIBU en The New Originals de winkel Zeedijk 60. • Vindt het winkelaanbod in Amsterdam slechter worden: ‘Ik zie alleen nog kleren voor perfecte schoonzonen.’

snel weird. In wat ik maak, zit een bepaald soort gekte, een soort wanorde waar mensen niet goed tegen kunnen. Dus een household name zal ik nooit worden.’ Als je kijkt naar smaakmakers als Banksy en Beyoncé kun je ook zeggen: verzet is juist in de mode. ‘Voor mij is het geen mode, ik ben zo geboren. Heb ik van mijn moeder, die ondanks haar vroege dood een eindeloze invloed heeft gehad op mijn leven.’ Je moeder overleed toen je zeven jaar was. Kun je je haar nog goed herinneren? ‘Helemaal niet. Niks. Jawel, één ding, vaag: dat we peulen zitten te doppen in de keuken. Maar dat kan ook komen doordat daar een foto van is. Verder kan ik me überhaupt niets herinneren van voor mijn veertiende. Maar op de een of andere bizarre manier heeft ze toch ziek veel invloed op mijn leven. Ik hoor ook vaak dat ik erg op haar lijk.’ Op je achttiende heb je dit huis geërfd. Hoe was dat? ‘Het klinkt heel erg first world problems, maar ik zou het zelf anders hebben aangepakt. Ik bedoel: ik was achttien, ik wist van niks. Ik wist niet eens dat een huis geld kost. Vrienden zeiden: je moet gaan verhuren. Dus dat heb ik gedaan. Ik was me er wel erg van bewust dat dit huis belangrijk voor me was, dat het mijn toegang tot verbinding met de wereld was. Ik ben ook al heel snel tentoonstellingen gaan organiseren.’ Best schrander voor een achttienjarige. ‘Maar verder wist ik niks, hoor. Ik was ook wel een beetje beschadigd, natuurlijk. Ik wilde gewoon lol hebben en snapte wel dat ik dat niet in mijn eentje ging doen. Dat voel ik nog steeds heel sterk: het mooist van de wereld zijn al die verschillende soorten levensstijlen waar je jezelf mee kunt verrijken.’ En hoe kwam je dan in de mode terecht? ‘Ik werkte bij een superhippe kledingzaak, SPRMRKT

op de Rozengracht, en daar zag ik voor het eerst welk deel van mode zo te gek is: een bepaald soort grenzeloosheid, het idee dat alles maar moet kunnen. Al die stylisten ook die langskwamen om kleding te lenen voor fotoshoots: geweldig. Ik dacht: wow, hier moet ik onderdeel van zien te worden. Dat lukte, alhoewel ze me in het begin vooral als grap zagen.’ Toch won je in no-time de Elle Style Awards. ‘Ja. Toen kreeg ik ineens heel veel contacten.’ Inmiddels heb je je bekwaamd in meerdere vakken: je bent stylist, maar ook ontwerper, kunstenaar, dj. Wat is het overkoepelende talent? ‘Toch weer die mensen. Vertrouwen.’ Dat dekt de lading niet: dan had je net zo goed in de verpleging kunnen werken. ‘Ja, nee, oké: mensen samenbrengen in kunst en cultuur dan. Dat is ook precies wat we met onze winkel doen, Zeedijk 60. Zelf heb ik helemaal niet zo veel skills, maar samen met de jongens van SUMIBU en The New Originals zijn we supersterk, iedereen vult elkaar aan. Het mooie is ook dat we allemaal onder de 28 jaar zijn, allemaal eigenaar en allemaal één dag per week in de winkel staan.’ Werkt dat? Meestal moet er toch één kapitein op het schip zijn. ‘En toch gaat het goed, we hebben allemaal geld in onze zakken en we houden van elkaar. Ik word er echt gelukkig van. Net als van Galerie De Schans, de tentoonstellingen die ik hier organiseer. Door het bundelen van krachten ontstaat er iets dat groter is dan de som der delen.’ Klinkt bijna hippieachtig. ‘Mijn opa van mijn vaders kant was ook communist. Hij woont nog steeds in een zelfgebouwd huis aan de rand van het bos.’

35 Wat is daar communistisch aan? ‘Hij is los, lós, gewoon niet meedoen. Snap je? Ze waren echt heftige hippies, zijn huis was een woongroep. Er kwamen voortdurend gekken over de vloer, iedereen was welkom, ook psychiatrische patiënten. Ik kan me voorstellen dat mijn vader daar wel last van heeft gehad.’ Die communistische gedachte zie je ook terug in jouw zogenaamde poor man’s suit, waarmee je een parallel trekt met het China onder Mao. ‘Het idee was: één uniform voor iedereen, een broek en een jas zonder dat man-vrouwgelul, voor niet te veel geld. Meer heb je niet nodig. Mijn doel is om het ook nog volledig sustainable te maken. De mode-industrie is een van de meest vervuilende sectoren ter wereld, samen met vlees. Als je dát weet om te draaien, dan ben je uitgespeeld, dan kan niemand er meer omheen. Dan moet je mijn pakken wel kopen, want dat is dan gewoon beter voor de wereld, punt. En mijn éinddoel is dan dat iedereen die belasting betaalt zo’n pak krijgt van de overheid.’ Je zegt: ik wil pakken maken voor niet te veel geld. Maar een Bonne Suit kost 225 euro, daar bedien je toch een bepaald publiek mee. ‘Dat is die tegenstelling: aan de ene kant wil ik ontwerper zijn, aan de andere kant wil ik geld verdienen, anders kun je het sowieso niet doen.’ En zelf ben je ook niet vies van een Cartier-bril of een Louis Vuitton-tas. ‘Ik ga niet de keuze maken die mijn opa heeft gemaakt, om gewoon helemaal loesoe te gaan, om helemaal níet mee te doen. Daar ben ik veel te uitgekookt voor, daarvoor vind ik het te belangrijk om in contact met mensen te staan. Dat betekent niet dat je er geen dialoog over kunt voeren in je werk. Kijk, in kunst zijn de ideeën altijd extremer dan de uitvoering. Je móét uitspraken doen. In de praktijk wil ik natuurlijk ook gewoon vrij leven, mijn ding doen.’ Veel in jouw werk lijkt tegenstrijdig. Je bent exponent van een generatie bij wie veel ﬂuïde is – gender, stijl, smaak, beroepskeuze – maar daarmee ligt hypocrisie op de loer: je kunt niet én Cartier-brillen dragen én Mao-pakken uitdragen vanuit je geërfde herenhuis met vier verdiepingen. Je kunt niet én in een soort commune wonen én optreden in clips met seksistische, gewelddadige teksten, zoals die van SUMIBU. ‘Hoezo niet? Het is zó christelijk om te zeggen of iets wel of iets niet kan of mag. Ik mag toch alles?’ Tuurlijk, alles mag. Maar het is wel dubbel: waarschijnlijk ben jij ook voor #metoo. Waarom zou je dan in zo’n videoclip willen ﬁgureren? ‘Cultuur is communicatie, en die communicatie komt er altijd op een gekke manier uit: via muziek, via teksten, via tattoos. Punkrocker GG Allin, een van mijn lievelingsartiesten, poepte op het podium. Zal je mij niet zien doen. Maar ik vind het wél een vette uiting.’ Zijn artiesten een andere moraal gegund, vind je? Omwille van de kunst? ‘De persoon niet, de uiting wel. Artiest Ray van SUMIBU mag je gerust op het matje roepen. Maar van zijn uiting moet je afblijven. Want die uiting is communicatie, die zorgt ervoor dat er uiteindelijk over gepraat wordt. Artiesten die grof zijn, rappers die uit hun nek lullen: zij zijn de motor achter progressie. Je moet niet vergeten: er zijn miljoenen jongens zoals zij. En níemand kent ze, want

ze hebben geen stem. Nu wel. En dan maakt het geen fuck uit wat ze zeggen, het is al te gek dat ze het recht hebben óm wat te zeggen. En tuurlijk, de een gaat daar beter mee om dan de ander. Bijvoorbeeld Myrto, Soortkill is zijn bijnaam, heeft een woordenboek geschreven, en tijdschriften gemaakt waarin hij hun manier van leven uitlegt. Dat is óók een uiting. Ik vond ook dat kunst in Amsterdam altijd zo sáái was. Zo… Nee, laat maar.’ Waar dacht je aan? ‘Kijk, hoe langer mensen in de kunstwereld rondlopen, hoe zelfgenoegzamer ze worden. Op het militante af. En ik wilde gewoon niet wéér in zo’n witte, whitecube gallery rondlopen waar je wordt weggekeken als je binnenkomt. Kunst is superbelangrijk, maar op een gegeven moment werd het bijna ge-ownd door een groepje dat zei: dit is van ons. Dat is een heel grote fout.’

‘Mijn einddoel is dat iedereen die belasting betaalt mijn pak krijgt van de overheid’

Over tien jaar zeggen ze dat ook weer over jullie. En dat is ook goed: dat betekent dat er progressie in zit. ‘Ja, misschien wel.’ Wat is je eerstvolgende ambitie? ‘Een vriend van me heeft in Parijs een vegan restaurant. Het lijkt me te gek om ook zoiets in Amsterdam te beginnen. En ik wil nog een galerie beginnen, hier in huis. Dat doe ik al, maar dat is pop-up, en ik wil een vaste. Ik weet nog niet of ik daar een vergunning voor ga krijgen, maar ja, wat gaan ze ertegen doen? Als ik mensen in mijn huis naar mijn collectie wil laten kijken, dan doe ik dat.’ Je woont hier samen met acht mensen, je werk staat in het teken van samenzijn: heb je nooit eens behoefte om alleen te zijn? ‘Nee. Liever niet zelfs, dan word ik ongelukkig. Dan ga ik aan alles twijfelen. Aan wie ik ben, aan hoe ik met het leven omga, aan alles. Een deel van mij heeft geen zelfvertrouwen, en dat komt omdat ik geen moeder heb gehad. Ouders moeten je wapenen met liefde en dat heb ik niet gehad. Ik moet dat allemaal zelf doen.’ Waar ben je over tien jaar? ‘Dan hoop ik dit huis nog te hebben. Want wat je net zei over dat ik nu al miljonair ben, klopt natuurlijk niet helemaal: ja, op papíer. Maar ik heb zo’n heftige band met dit huis, dat ik dit nooit ga verkopen. Dus het is geen bruikbaar geld. Het enige wat scheelt, is dat ik geen huur of hypotheek heb. En ik verdien geld door het te verhuren, al betalen ze allemaal maar heel weinig. En vergis je niet: de gemeente verplicht je tot onderhoud, hè? Laatst heb ik een aanschrijving gekregen voor het schilderen van de voorgevel. Zo’n grapje kost bijna net zo veel als de totale huur die ik de afgelopen jaren heb geïnd. Ze hebben me ook verplicht tot het vervangen van de stoep. Die was helemaal uitgesleten. Ik vond dat juist mooi, maar de buurt is totaal veryupt, uit het pand hiernaast komt de ene na de andere Porsche rijden. Daarom: ik wil dat na dit interview een investeerder langskomt die zegt: yo, dat sustainable maken van Bonne Suits is gewoon een fucking goed idee, hier heb je een zak met geld.’ Stel: die investeerder is Zara Man. Ga je dan met ze in zee? ‘Absoluut niet. Nee, echt niet, dat mag je opschrijven ook. Die partij staat voor alles wat er niet deugt aan mode. Het is lelijk, het is dom, hell no.’ En Louis Vuitton? ‘Die wel.’

1. HOLLANDSE MEESTERS Altijd al De nachtwacht willen aanraken? Playmobil en het Rijksmuseum hebben de handen ineen geslagen en een collectie Hollandse Meesters gemaakt. €5,95

2. TONY’S CHOCOLONELY Met Tony’s Chocolonely koop je niet alleen een verantwoorde reep, maar krijg je ook smaken als melk-popcorn-discodip en puur-meringue-kers geserveerd. v.a. €1,25

3. BIERPAKKET In 2016 kwam het kwaliteitsbier van Lowlander – een knipoog naar de ligging van ons land – op de markt. Elke cadeauset bevat een IPA, een white ale, een porter en een bierglas. €14,95

4. STEWARDESS-POP Met de stewardess-pop van KLM kun je op reis door de woonkamer, de keuken en de gang. De pop heeft zelfs haar eigen, blauwe rolkoffertje. €19,95

5. KLEUR JE EIGEN VAN GOGH De werken uit het Van Gogh Museum mag je niet mee naar huis nemen, maar je kunt nu wel zijn kunst namaken. Heb je straks gewoon je eigen Zonnebloemen aan de muur. €14,99

I amsterdam Store IJhal, Centraal Station

Central Station main entrance

krant KRANT

dec 2018 & jan 2019 38 41 42 44 44 46

OP VERKEERSSAFARI DOOR DE STAD NADJA HÜPSCHER UIT ETEN TREND: STERREN EN ZO: WINKELS DE BUURT: DE PIJP

UGLY SWEATER RUN

15 In zo veel minuten schreef Mariah Carey haar monsterhit All I want for Christmas is you. Het nummer uit 1994 levert Carey nog elk jaar twee miljoen dollar op en zal ook zeker weer te horen zijn op 13 december, wanneer ze in Ziggo Dome staat.

Je kent (of bent) ’m misschien wel: die collega of oom die zijn foeilelijke kersttrui al uit de mottenballen haalt zodra Sint op de boot naar Spanje stapt. Schrijf hem/haar/jezelf in voor de Ugly Sweater Run in het Vondelpark, waar die middag tweeduizend gelijkgestemden op hun ‘elf’-endertigst (sorry) vijf kilometer rennen in hun meest smakeloze sweaters. Een heldendaad an sich. In het kader van de kerstgedachte zijn er tevens koek-en-zopiekramen, liedjes van Wham!, opblaasbare kerstmannen en sneeuw (al dan niet kunstmatig). En goede doelen, zoals de Kloffie Kompany, waar je kleding kunt doneren voor Amsterdamse daklozen. 15 december uglysweaterrun.nl

PALAZZO Het duurde even, maar na zes jaar keert dinnershow Palazzo terug naar Nederland. Tot 3 maart staat de beroemde spiegeltent pal naast de Johan Cruyff ArenA, waar fans terecht kunnen voor een cocktail van entertainment (denk: zang, dans en comedy, maar ach, ook slangenmensen en trapeze-artiesten) en eten op hoog niveau. Dat laatste wordt verzorgd door RIJKS’ Joris Bijdendijk, die na Ron Blaauw, Herman den Blijker, Robert Kranenborg en Cees Helder de Palazzo-keuken runt. Op het menu: langoustinestaart, gebraiseerde runderwang en hangop met gezouten karamel, maar er is ook een volledig vegetarisch én een kindermenu. vanaf 22 november palazzo.org

krant KRANT

de birÃ² & co

ETEN & DRINKEN EN ZO

Wat je ook steeds vaker ziet...

VERKEERSONTREGELAARS

STINT

E-ST EP

AIRWHEEL

SEGWAY

HOVERBOARD

QU GO

BIRÒ

Eenwielers, fluisterstille stadskarretjes, de e-step: 2018 was het jaar van de nieuwe voertuigen die vrolijk door de mazen der wet rijden. Wie zijn de nieuwkomers? En wat heeft 2019 voor ze in petto? Tijd voor een verkeerssafari. tekst Floor van Dijck

OP WEGSAFARI

et was een expat-achtig type in pak, met helm. Hij stond op een extra lang skateboard – een longboard – en kwam zonder steppen vooruit. Het zag er wonderlijk futuristisch uit en tegelijk volstrekt normaal. Want ja, waarom zou je in deze tijd van technologie nog zweten, als je voortbewegen ook elektrisch kan? Vroeger was het duidelijk: je had fietsers, bromfietsers, motoren en auto’s. Nu bevolkt een groeiend arsenaal aan nieuwe elektrische vervoermiddelen alias ‘personal transporters’ de Amsterdamse straten. Maar wat mogen die eigenlijk? En waar horen ze thuis? Tijd voor een verkeerssafari door de stad. DRINGEN OP HET FIETSPAD Wat meteen opvalt: op bijna alle doorgaande fietspaden binnen de Ring kan het godvergeten druk zijn. Vooral in de spits is het dringen om een plekje. Maar verlichting is nabij, nu na

D R OA B NG LO

ein-de-loos lobbyen Den Haag overstag is: ‘voorjaar 2019’ gaat de snorfiets, ook wel bekend als de onder fietsers intens gehate scooter, naar de rijbaan. Hoezee! Waarom dat zo lang duurde, kan Margreet Hoedjes, woordvoerder Verkeer en Vervoer van de gemeente Amsterdam uitleggen: ‘De situatie in Amsterdam verschilt van die in de rest van Nederland: het is hier op de meeste plekken veel drukker op het fietspad. En niet overal is ruimte om de fietspaden te verbreden. De regels zijn landelijk en dus lastig aan te passen.’ DE ZUID-CANTA Maar de ene slag is nog niet gewonnen of de volgende dient zich alweer aan. Een nieuwkomer waar de gemeente graag wat aan wil doen, is de Birò alias de Zuid-Canta. Een fluisterstil ‘light electric vehicle’, waarmee na Douwe Bob, Justin Kluivert en Jeroen Krabbé half Amsterdam-Zuid rondkart en op de stoep

‘DE REGELS ZIJN LANDELIJK EN DUS LASTIG AAN TE PASSEN’

krant KRANT

de birò & co

ETEN & DRINKEN EN ZO

LO NG BO AR D

SEGWAY

IN LONDEN ZOEVEN ZAKENMANNEN OP SEGWAYS, IN CALIFORNIË STRUIKEL JE OVER DE STEPJES

SEGWAY Wat is het? De inmiddels welbekende en ook behoorlijk verguisde elektrische eenwieler-met-stuur. Wat mag het? De segway valt in de categorie bijzondere bromfietsen. Je moet minimaal 16 jaar zijn, maar hebt minder verplichtingen ten opzichte van een normale bromfiets: je hebt geen rijbewijs, helm of kenteken nodig, maar hij moet wel verzekerd zijn. De maximumsnelheid is 25 km per uur en je moet ermee het (brom)fietspad op. Is dat er niet, dan mag je de rijbaan op. De stoep is voorbehouden aan gehandicapte segway-bestuurders. Per voorjaar 2019 moeten waarschijnlijk ook de bijzondere bromfietsen naar de rijbaan met helmplicht. Waar te spotten? In het centrum, met clubjes toeristen erop.

E-ST EP

ELEKTISCHE STEP OF E-STEP Wat is het? Een step met elektromotortje. Wat mag het? Dat verschilt per type. Sommige steps voldoen aan de eisen – licht, reflectoren, een zitje, remmen – van de RDW als bijzondere bromfietsen en vallen dan onder dezelfde regels (zie ook: segway). Steps zonder een RDWgoedkeuring mogen officieel de openbare weg niet op. Waar te spotten? Je ziet ze vaker dan je denkt, vooral in de vorm van middelgrote zwarte stepjes met durfals erop (meestal tieners of expats) die het verbod trotseren. Laatst nog gespot in Oost en Noord.

SCOOTERPECH Vanaf het voorjaar van 2019 – preciezer kan de gemeente het nog niet verwoorden – moeten snorfietsen, net als hun bromfietsbroertjes, naar de rijbaan. Vooral voor hun eigen bestwil: snorfietsers met blauw kenteken, waar ook de scooters onder vallen, zijn relatief vaak betrokken bij ongevallen en zijn dan meestal zelf ook slachtoffer. De gemiddelde snelheid van snorfietsen op het fietspad ligt op 33 km per uur: flink harder dan die van de andere gebruikers. Het SWOV (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid) voorspelt 38% minder ongelukken als ze naar de rijbaan gaan én een helm dragen. Het gaat alleen niet overal in de stad op: sommige fietspaden moeten alsnog gedeeld worden.

ELEKTRISCH SKATEBOARD OF LONGBOARD Wat is het? Een skateboard met een motortje, dat je via een afstandsbediening bestuurt. Wat mag het? Officieel mogen ze niet de weg op omdat ze niet in een RDW-categorie vallen, maar dat lijkt niet echt gehandhaafd te worden. Het is ook wel vreemd dat fietsen met hulpmotoren wél mogen. Reden van verbod: ze doen het ook als je zelf niet meebeweegt. Waar te spotten? In het Vondelpark of rondom de Zuidas.

VREEMDE SOORTEN

BIRÒ Wat is het? Een karretje voor één of twee personen. Wat mag het? Het valt officieel, net als de Canta en de scootmobiel, in de categorie gehandicaptenvoertuigen. Daardoor mag hij op de stoep (max. 6 km per uur), op straat (max. 40 km per uur) en op het fietspad (max. 30 km per uur). Qua verzekering valt hij onder de brommobielverzekering en je hebt er geen kentekenplaat of (brommer)rijbewijs voor nodig. Waar te spotten? Zuid/De Pijp, rijdend of geparkeerd op de stoep. Dat laatste wil de gemeente gaan aanpakken.

BIRÒ

parkeert. Voordeel: hij stinkt niet zo als de Canta en het is te prijzen dat dit type Amsterdammer de auto laat staan. Maar waar de Canta vooral een gehandicaptenvoertuig is, wordt de Birò gebruikt door mensen die – afgezien van wellicht knellende stiletto’s – prima kunnen lopen. Hoedjes: ‘Het is niet handig dat deze voertuigen op de stoep mogen parkeren, terwijl die ruimte hard nodig is voor voetgangers. We zijn in overleg met het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat om de regels zo aan te passen dat alleen nog mensen met een mobiliteitsbeperking op de stoep mogen parkeren.’ EXTRA CATEGORIE, GRAAG Haagse regelgeving is ook de reden dat in de hoofdstad nog niet zo veel elektrische ‘personal transporters’ rondrijden. In het buitenland zijn die al behoorlijk ingesleten in het straatbeeld: in Londen zoeven zakenmannen langs op Segways,

AIRWHEEL OF MONOWHEEL Wat is het? Een elektrische eenwieler: een wiel met aan weerszijden twee treeplankjes. Hij is familie van de segway. Airwheel is een merknaam en maakt ook varianten op twee wielen en zelfs met een zitje. Hij haalt snelheden tot wel 45 km per uur. Wat mag het? Net als de hover- en balanceboards is de Airwheel in ons land verboden op de openbare weg. Waar te spotten? In het buitenland of misschien in grote kantoren of op terreinen voor werknemers. Ziet er wel leuk uit.

AIRWHEEL

in Californië struikel je over de elektrische deelsteps. ‘In Nederland moeten voertuigen goedgekeurd worden voor ze de openbare weg op mogen. Maar daarbij gaan ze uit van standaard vervoerscategorieën’, zegt Bert van Wee, professor transport policy aan de TU Delft. De Rijksdienst voor Wegverkeer doet de technische beoordeling, het ministerie van Infrastructuur en Milieu test de verkeersveiligheid. En daar nemen ze nogal hun tijd voor, helemaal na het vreselijke ongeval met de Stint (zie kader). ‘Het probleem is ook: veel nieuwe voertuigen wijken zo af van die categorieën, dat ze niet passen. En dan kom je de weg niet op.’ KAKOFONIE VAN VOERTUIGEN Een slechte zaak, vindt Van Wee. ‘De huidige indeling staat innovatie in de weg. Het zou goed zijn als er een categorie ‘overig’ bij komt.’ Tegelijk moet het ook geen kakofonie van voertuigen

QUGO Wat is het? Een nogal vreemd uitziende elektrische driewieler met koplamp en rem- en achterlicht, van Nederlandse bodem. Wat mag het? Qugo is een van de weinige e-driewielers die voldoet aan de eisen van bijzondere bromfiets, dus je mag je er de weg mee op. Eenmaal opgeladen kan-ie 2 tot 3 uur mee en haalt-ie zeker de 25 kilometer per uur. Waar te spotten? Tot nu toe alleen nog online.

STINT

In het wild Nadja Hüpscher luistert af

QU GO

HOVERBOARD

HOVERBOARD OF BALANCEBOARD Wat is het? Een soort mini-segway zonder stuur, met aan weerszijden twee wielen. Ondanks de naam wordt er niet gezweefd. Je balanceert tussen de wielen en bestuurt het board door naar voren of achteren te leunen. Een beetje hoverboard kan zo’n 20 km per uur halen. Wat mag het? Niets eigenlijk, tenzij het binnenshuis of op je oprit is. Het hoverboard is op de openbare weg verboden, omdat hij niet aan de regels voor bijzondere bromfietsen voldoet en er geen andere categorie is waar dit gemotoriseerde wiebelding in past. Goedkope varianten zijn explosiegevoelig. Waar te spotten? Heel soms op de stoep in Noord of Slotervaart met een kind erop, of rond gebieden die geen openbare weg zijn, zoals campings.

STINT Wat is het? Een elektrische bakfiets. Wat mag het? Het was voorheen een bijzondere bromfiets met alle regels van dien, maar sinds het gruwelijke ongeluk in Oss – waarbij vier kinderen in een Stint om het leven kwamen bij een botsing met een trein – is de Stint tot nader order van de weg verbannen. Waar te spotten? In de opslag van kinderdagverblijven.

Twee vrouwen, een met kort haar, een met tijgerprintmuts op, op een bankje in tram 12. Kort haar Tijgerprint Kort haar Tijgerprint Kort haar Tijgerprint Kort haar Tijgerprint

worden. ‘Een té grote verscheidenheid aan voertuigen met verschillende hoogtes en snelheden komt de veiligheid niet ten goede. Maar misschien kunnen we de infrastructuur er in de toekomst op aanpassen en kunnen we bepaalde nieuwe voertuigen op bepaalde trajecten wel en niet toestaan, in plaats van overal verbieden.’

Kort haar Tijgerprint Kort haar Tijgerprint

STINKENDE AUTO’S De fabrikanten van de nieuwe ‘personal transporters’ staan in elk geval te trappelen. Die blazen hoog van de toren over duurzaamheid, over dat mensen hun auto’s in de ban doen en elektrisch verdergaan. Maar dat argument gaat niet helemaal op. Die nieuwe ‘transporters’ vreten namelijk nog steeds energie, die maar deels duurzaam wordt opgewekt. Plus: Amsterdam is nou nét een stad waar al een prima groene vervanger voor de auto is.

Kort haar Tijgerprint Kort haar Tijgerprint Kort haar Tijgerprint

Ik heb nu al zin om te eten. Jij? Wat moet jij eten? Maakt niet uit, vind ik gewoon gezellig. Kippenreepjes, spruitjes in de oven, rodekool? Lust ik wel. Kalkoen? Lekker. Lekker veel en vet, een heel grote kalkoen. Met spinazie. Spinazie vind ik smerig. Of rodekool met aardappels? En daarna witte chocola met ijs. Ooooh ja, pistache-ijs en aardbeienijs. Ik ben een container, alles kan erin. Niet sentimenteel doen nou, we gaan hier uitstappen, bij de markt. Ik kan niet bewegen, joh. M’n nek zit helemaal vast. Doe effe mee, moet ik je omhoog trekken? Op de markt is natuurlijk weer niemand. Iedereen zit zeker gezellig ergens anders. Nee joh, iedereen staat eten te verkopen. Ze wachten al de hele tijd op ons. Lust je ook appelbeignets? Of hoe heten die dingen? We kopen heel veel eten en dat gaan we thuis opwarmen. Dat is toch lekker? En we zijn samen, dus dat is echt gezellig.

krant KRANT

ETEN & DRINKEN EN ZO

culinaire cafés

UIT ETEN

Het culinaire café maakt z'n opmars in de stad. Dit zijn de beste. tekst Famke en Floor van Praag @ shortlist-amsterdam.nl foto’s Petrovsky & Ramone

BAR PARRY eten service sfeer Gemiddelde menuprijs: €33

VIVIANNE SANDERSE

BAR PARRY

ls zussen uit een bijna pathetisch hecht gezin voelen we ons vaak bijzonder aangetrokken tot familieprojecten. Dus toen Bar Parry onlangs opende, stonden we ongeveer als eerste voor de deur. In deze nieuwe bar komen drie generaties samen: opa Rob Parry (1925) is een bekende ontwerper – zijn werk is terug te zien in het barinterieur. Vader Alain, een van de oprichters en koks van Balthazar’s Keuken, bedacht samen met zijn vrouw, stylist Anja Koops, het concept en de menukaart. En zoon Beau runt de zaak met zijn stralende vriendin Zwaan (voorheen Kaagman & Kortekaas). NIEUWJAARSDUIK Hoe kort Bar Parry ook

open is, de sfeer staat als een familiehuis. Het voelt hier als een warme handdoek die om je heen wordt geslagen na een nieuwjaarsduik. Dat komt door de lieve eigenaren en de sfeervolle inrichting waar een ziel in zit, maar ook door het concept. Bar Parry is namelijk (onbewust) onderdeel van een nieuwe trend: die van culinaire cafés. Plekken waar je een goed glas kunt drinken terwijl je gaandeweg bijzonder lekkere gerechtjes bestelt. Niet per se lang tafelen dus, zoals in een restaurant, maar wel kwaliteit op je bord en in je glas. Bij Bar Parry krijg je een eerlijke pot. Vanavond is dat een ontzettend lekker gerecht met parelcouscous met groene kruiden, gemarineerde biet, romige

burrata en citroenzest. Daar drinken we een blanc de noir uit Pfalz bij: een witte wijn van blauwe druiven – lekker fris mineralig. HET PERFECTE TOETJE Aan de roze marmeren tafeltjes om ons heen zien we expats, types uit de culinaire scene, een oudere man en een knappe vriendenkliek van onder de dertig met negroni’s in de hand. Ze blenden mooi met het decor van de indrukwekkende muurschildering van drinkende mensen, die opa Rob in de jaren vijftig maakte voor een wijnwinkel en waarvan Alain de tegels bewaarde. Ondertussen proberen we nog een avontuurlijk gerecht: pijlinktvis gevuld met Amsterdamse

ossenworst, op een bedje van linzen in een romige mosterdsaus. Spanje en Amsterdam in de mix: de ultieme surf&turf, maar ook echt comfortabel wintereten. Het brood zuigt de laatste restjes saus op. Daarna delen we de chocolademousse met kardemom en gemberroom. Die komt in zo’n jaren-70-champagnecoupe, versierd met een rode letter P – it’s all in the details. Het is het perfecte toetje: pure chocolade-smaak, niet te zoet, kruidig, romig en zacht. En daarna kunnen we gewoon weer door op de wijn. Tot laat als we willen, want dit is net zo goed een bar.

Eerste Looiersdwarsstraat 15 barparry.nl

Café Caron

Chef van Entrepot

Brut de Mer

Café de Klepel

The Cottage

CULINAIRE CAFÉS De afgelopen jaren openden er steeds meer culinaire cafés in Amsterdam. Zaken waar je spontaan kunt binnenwandelen en een goed glas wijn drinkt met bordjes eten van hoge kwaliteit ernaast. Plekken waar je al drinkende beslist of je nog iets wilt eten, en al etende of je nog iets wilt drinken. Het zijn er inmiddels zo veel dat het tijd werd het kaf van het koren te scheiden en de beste zaken een erepodium te geven. Na het kookboek Shortlist Amsterdam met onze favoriete restaurants is er nu een Shortlist met

de leukste culinaire cafés van de stad. Van nieuwe wijnbars als Bar Centraal en 4850 en fijne visbars als Brut de Mer en Bar Fisk tot instant klassiekers Café Caron en Café de Klepel. Ze zijn stuk voor stuk prachtig in beeld gebracht door fotografen Petrovsky & Ramone en de chef-koks hebben hun beste recepten prijsgegeven – denk: de legendarische rendang van De Vrouw met de Baard, de bietjes met ricotta van FC Hyena, de bijzondere groentecreaties van Entrepot en Britse beef stout pie van The Cottage.

Shortlist Amsterdam – culinaire cafés & recepten, Famke & Floor van Praag, uitgeverij Caperleaves, € 29,95.

krant KRANT

ETEN & DRINKEN EN ZO

TREND

winkels

EN ZO... De nieuwste & leukste winkels in de stad

tekst Imke Walenberg

STERRENSPOTTEN tekst Floor van Dijck

De bloedmaan afgelopen zomer was niet te missen op social media en sterrenkijkavonden trekken een steeds groter en jonger publiek. Kortom: het heelal is hot. Het was bijna een soort Project X: meer dan zevenduizend mensen gaven op Facebook aan dat ze interesse hadden in de cursus Sterrenkunde voor Beginners. De cursus wordt elk najaar georganiseerd in ARTIS-Planetarium, maar deze editie waren alle plekken razendsnel vol. Sterrenkundige en cursusleider Milo Grootjen zag die toeloop met zijn telescoop niet helemaal aankomen, maar merkt wel dat het heelal in trek is. ‘We zijn een paar jaar geleden begonnen met liveprogrammering in het Planetarium: lezingen waarbij je wordt ‘meegenomen’ door het heelal. En die worden steeds succesvoller, vooral onder een jong publiek. Het wordt steeds vaker gezien als een avondje uit. Dat merken we ook bij onze sterrenkijkavonden. Vroeger kwamen daar vooral families op af, nu zien we opvallend veel mensen tussen de 20 en 35. Uitgaanspubliek.’ Heeft die toegenomen interesse in de kosmos misschien iets te maken met een behoefte aan antwoorden of mindfulness? ‘Ik vraag deelnemers weleens waarom zij geïnteresseerd zijn in de sterren. Dan krijg ik vaak als antwoord dat ze in het dagelijks leven heel druk zijn, maar bijvoorbeeld op vakantie naar de lucht staren en zich afvragen: wat gebeurt daar? In onze cursus leer je veel, maar het onderwerp wekt ook weer vragen op.’ Ook lekker mindful uitgaan? Vanwege het grote succes komt er in de maart een reprise van Sterrenkunde voor Beginners. Verder organiseert de Volkssterrenwacht Amsterdam op 12 december een publieke sterrenkijkavond en worden op 22 januari in de lezing Hawkings heelal in ARTIS-Plantetarium de grote vragen uit het universum belicht door sterrenkundige Govert Schilling.

LAKWERK Niet gewoon de zoveelste nagelstudio, maar een heuse nail art concept salon, dat is Lakwerk. Saar Koningsberger – klinkt je wellicht bekend in de oren, als tv-presentator en actrice – bedacht samen met nail artist Jessica Scholten het idee voor Lakwerk. In de salon kun je vanzelfsprekend terecht voor een mani- en/of pedicure (van naturel tot heel kunstig), maar ook voor masterclasses. Daarin kun je jezelf in één dag de nail art manicure eigen maken. Spuistraat 219 lakwerk.com

SCHWUNG AMSTERDAM ‘Een outfit hoeft niet te kloppen, hij mag zelfs een beetje schuren.’ Met dat motto opende dit najaar Schwung Amsterdam in West, waar je je hart kunt ophalen als je dol bent op de jaren tachtig en negentig – mét een beetje van nu. In de rekken hangen gouwe ouwen als Fred Perry en Fila, maar ook nieuwe merken als North Hill Paris. Aan denim bovendien geen gebrek, met jeans van onder andere Levi’s, Kings of Indigo en Edwin. Jan Pieter Heijestraat 166 schwungamsterdam.nl

NA-KD Het is een heel nieuwe verkooptechniek: Instagram-shoppen. De Zweedse webshop NA-KD is mede door deze vorm van fashion influencer marketing groot geworden. In het kort: laat populaire instagrammers jouw merk dragen, hoop dat ze daarvan een foto online zetten (of betaal ze ervoor) en zie de orders binnenstromen. Doe je dat op een slimme manier, dan kan dat succesvol uitpakken. En dat deed het voor NA-KD: onlangs opende de allereerste winkel van Europa. In Amstelveen, welteverstaan. Hijs jezelf hier in een hippe velvet top, blazerjurk, dierenprintshirt of iets uit de zogenaamde influencer-collectie. Rembrandthof 40 na-kd.com

BUTCHER OF BLUE

BA&SH

Mannenlabel Butcher of Blue, dat comfortabele en draagbare mannenmode met een vintage vibe maakt, opent in december de eerste offline winkel in de Negen Straatjes. Het Butcher of Blue Clubhuis, zoals de eigenaren het zelf noemen, zal naast hun eigen merk ook labels als Patagonia, Reigning Champ en Circolo verkopen.

De ietwat ingewikkelde naam van dit label is een samentrekking van de namen van de twee Franse jeugdvriendinnen die het bedachten: Barbara en Sharon. Hun uitgangspunt: de ideale garderobe creëren, met elegante maar toch comfortabele items die je de hele dag kunt dragen. Wijde coltruien, plissérokken en wintermantels dus, die zowel voor casual als chic geschikt zijn. Inmiddels zijn er vierhonderd verkooppunten wereldwijd, waarvan sinds begin dit jaar één eigen winkel in de P.C. Hooftstraat.

Runstraat 25 butcherofblue.com

P.C. Hooftstraat 35 ba-sh.com

krant KRANT

ETEN & DRINKEN EN ZO

DE TULP ‘Wij zijn de volkstuin van De Pijp, iedereen is hier welkom. We hebben een veelzijdige programmering: de ene avond volg je een workshop salsa of bachata, de andere avond treedt er een singer-songwriter op’, zegt marketingmanager Romy Boukhizzou. Op de kaart staat shared dining, met o.a. shiitake en cassoulet-taco’s. Marie Heinekenplein 33 detulp.amsterdam

buurt

De Pijp

KLEIN MAAR GROOT Van Scandinavisch lunchen tot Israëlisch dineren en van kunst kijken tot exclusieve sneakers scoren: in De Pijp wordt het grootstedelijke individu op zijn wenken bediend. En dan te bedenken dat de wijk zo goedkoop mogelijk uit de grond werd gestampt. tekst Inger van der Ree illustratie Barbara van den Berg/SaltyStock

tadsingenieur Jacobus van Niftrik zag het in 1866 helemaal voor zich: in het poldergebied dat Amsterdam omringde, moest een nieuwe wijk komen. Die zou zich qua grandeur kunnen meten aan nieuwe stadswijken van wereldsteden als Parijs. Maar de herverkaveling die Niftriks plan vereiste, was duur en omvangrijk en Jan Kalff (directeur van de gemeentelijke dienst Publieke Werken) kaapte de opdracht voor zijn neus weg. In plaats van te herverkavelen, zou het stratenpatroon daarom een kopie worden van het polderslotenpatroon. De verdere invulling liet Kalff over aan eigenbouwers die zo snel en goedkoop mogelijk bouwden, met als doel: zo veel mogelijk winst maken. De Pijp was geboren. Eigenlijk zou Van Niftrik nu eens een rondje moeten maken door de wijk; aan grootstedelijke grandeur geen gebrek. POTJE BOWLEN Begin bij Rainbowls, een cafeetje met louter bowls op het menu en dat dus fungeert als Instagramhotspot . ‘Ik vroeg me al maanden af waarom in Amsterdam zo weinig bowl-barren bestonden: in alle grote steden zag je ze al. Zoals verwacht is het een groot succes: ik kan geen bowl brengen of diegene zit al met zijn telefoon klaar’, zegt eigenaar Mirre van Klaveren. In de winter worden veel fruitige bowls vervangen voor soep en havermout. Loop daarna door naar Café Caron , dat er sinds voorjaar 2018 een nieuw broertje bij heeft: Petit Caron, op de Gerard Doustraat – beide plekken

staan bekend om hun Franse gerechten en ongedwongen ambiance. Schuif aan in de serre en waan je, terwijl je je tanden zet in een coquelet met savooiekool, een avondje in Parijs. Zet vervolgens koers naar De Tulp ( , zie kader) om weer terug te keren in Hollandse sferen. Vergeet niet even door de Gerard Doustraat te lopen, die hard bezig is om het nieuwe shopkwartier van de stad te worden. Hier vind je boetieks als OU , waar je onder begeleiding van een personal shopper ontdekt welke kleuren je nu eigenlijk écht goed staan. Een andere tip voor op het lijstje: Baskèts , waar de voorhoede van de hedendaagse sneaker verkocht wordt. Breng ook zeker een bezoek aan kookboekwinkel Mevrouw Hamersma . Koken doet eigenaar Karin Richter al jaren, erover schrijven trouwens ook. In PS van de Week verschijnt wekelijks een recept van haar, waarbij haar man – columnist Harold Hamersma – passende wijnen uitzoekt. In haar winkel wordt dan ook flink gekookt, door haarzelf en door iedereen die de ruimte wil huren. SCANDINAVISCH TAFELEN Sla af naar de Albert Cuypstraat om te stoppen bij Thriftshop ( , zie kader). Mocht je inmiddels trek hebben, dan heb je een goeie aan ManaMana , een Israëlische trattoria waar groente de hoofdrol speelt. Dit piepkleine restaurant werd door culinair recensent Hiske Versprille beloond met een vette acht. Proef in elk geval de shakshuka! Of stap naar binnen bij Ninour , een af te

huren huiskamerrestaurant. Medeeigenaar Nina Kool: ‘Wij zorgen voor een lekker vegetarisch menu en een mooi gedekte tafel. Momenteel maak ik als voorgerecht een carpaccio van gestoofde saffraanpeer, zoete aardappel, bietenmoes en pistache. In de wintermaanden werken we vaak met risotto.’ Ook bij Scandinavian Embassy kun je terecht voor private dining, met – jawel – een focus op Scandinavische producten. Of je scoort er een outfit: de lunchtent verkoopt kleding van Dominika Budny (van modelabel SE wardrobe). NATUURWIJNTJE? Even klaar met al die eetzaken? Al kunst kijkend tot rust komen doe je bij Galerie Modern , dat al jaren als missie heeft kunst toegankelijk te maken voor een breed publiek. Je kunt hier werk huren of kopen, van bekende en onbekende kunstenaars. Wie dorst heeft, loopt door naar wijnbar GlouGlou ( , zie kader). Eindig in Arles , een restaurant vernoemd naar de stad waar Vincent van Gogh menig straathoek en sterrennacht vereeuwigde op canvas. Kok Numa Muller kookt Franse klassiekers van ingrediënten die hij ’s ochtends op de Albert Cuyp vindt. En dat alles voor een haast Hollands prijsje: voor 37 euro krijg je drie gerechten. Arles en Café Caron zijn niet voor niks onlangs bekroond met de Bib Gourmand: de speciale vernoeming van Michelin voor restaurants met een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding. Als dat geen goede afsluiter van een dag in De Pijp is.

GLOUGLOU

‘Bij ons hebben mensen vaak niet door dat ze een tweedehandswinkel binnenstappen. En dat was ook precies wat we met Thriftshop wilden bereiken’, zegt medeeigenaar Dina El Basri. Tussen alle Hermès- en Armani-items hangen ook gewoon truien van Nike. Tip: mocht je op zoek zijn naar een hysterische kerstoutfit, dan zou je die hier zomaar kunnen vinden.

Al ver voor natuurwijn een trend was, opende Paul Witte bar Glouglou, dat door wijnschrijver Harold Hamersma werd uitgeroepen tot ‘bedevaartsoord voor natuurwijnliefhebbers’. Klinkt niet verkeerd, toch? Het wordt nog beter: door het gebrek aan sulfiet (waar gewone wijnen veel van bevatten) krijg je van natuurwijn een minder erge kater. Geen overbodige luxe, zo rond de feestdagen.

Albert Cuypstraat 187 thriftshop.amsterdam

HANNAH FULLENKEMPER

THRIFTSHOP

Tweede van der Helststraat 3 glouglou.nl

Ontdek jouw Amsterdam

Stedelijke vernieuwing ontmoet landelijke rust iamsterdam.nl/buurten

dec 2018 & jan 2019

KRANT

t/m

61 61 63 64 66

AGENDA: MUZIEK, THEATER, DANS, CABARET, FESTIVALS, MUSEA & EXPOSITIES COLOFON AMSTERDAM TOEN DE STAD UIT GROETEN UIT

DON QUIXOTE Met dezelfde maatschappijkritiek en net zo veel humor als de dolende ridder himself trekt flamencovernieuwer Andrés Marín erop uit. Op een skateboard, met bokshandschoenen aan, op voetbalschoenen en in dito tenue (nummer tien), al zwaaiend met lansen en pistolen. Daarbij ondersteund door zijn trouwe gezel Sancho Panza (Abel Harana) en zijn aanbeden Dulcinea (Patricia Guerrero). De ‘Picasso van de flamenco’ gaat geen gevaar uit de weg in de zoektocht naar een nieuwe dansesthetiek. De voorstelling is onderdeel van de Flamenco Biënnale Nederland.

RAHI REZVANI

18 januari Internationaal Theater Amsterdam

KRANT

POP & JAZZ WENDE Singer-songwriter, theatermaakster, chansonnière, actrice, performer, producer: Wende is het allemaal. Haar meest recente project ‘Mens’ is een even rauw als spraakmakend tijdsbeeld met spannende electrobeats en openhartige, breekbare liedjes. za 1 dec 19:30, Melkweg, € 28,WE WERE PROMISED JETPACKS Na een adempauze van ruim drie jaar is deze Schotse band terug met het vierde album ‘The More I Sleep, The Less I Dream’. za 1 dec 20:30, Bitterzoet, € 16,BLADEE Rapper, lid van Drain Gang en creative director van Yung Lean’s Sadboys Gear merch, Bladee is een echt multi-talent. Zijn stijl is het best te omschrijven als emorap met lo-fi invloeden, ook wel cloud rap genoemd. za 1 dec 20:00, Melkweg, € 14,75 RYLEY WALKER De Amerikaanse songwriter uit Rockford maakt minimalistische liedjes met hypnotiserende gitaarpartijen en laat je meevoeren door jazzy drums, psychedelische strijkers, een kalme piano en een dromerige stem. zo 2 dec 20:00, Tolhuistuin, € 14,VAN DIK HOUT - HET BESTE VAN Ze hebben de Nederlandstalige muziek verrijkt met klassiekers. Met rauwe rock en poëtische teksten. In deze voorstelling hoor je ‘Alles of niets’ en ‘Stil in mij’, ‘Zij maakt het verschil’ en ‘Houten Hart’. Een show zoals alleen Martin Buitenhuis & co kunnen neerzetten. zo 2 dec 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50 ALEXANDER HAWKINS / ELAINE MITCHENER QUARTET Deze smaakmakers van de Londense impro-scene deinzen er niet voor terug om melodie en bestaande songs te koppelen aan abstractie en experiment. zo 2 dec 20:30, Bimhuis, € 18,JAIN Reggae gaat over in electro en groove en pop vermengt dit Franse multitalent, opgegroeid in Dubai, Congo en Abu Dhabi, met Afrikaanse ritmes en folk. ma 3 dec 19:00, Melkweg, € 22,70 JON CLEARY Bluesrockliefhebbers zullen advertentie

Feest concert za 22 december Het Concertgebouw www.orkest.nl

dec 2018 & jan 2019

AGENDA

Jon Cleary kennen als de vaste toetsenist van Bonnie Raitt. Als soloartiest en met zijn band The Absolute Monster Gentlemen wisselt deze Grammy-winnende rhythm & blues pianist de piano naadloos af met zijn gitaar. di 4 dec 20:00, Paradiso, € 20,KYLE De charismatische rapper, ook bekend als SuperDuperKyle, brak in 2017 door met de track ‘iSpy’ met SoundCloudfenomeen Lil Yachty en bracht in mei zijn debuutalbum ‘Light of Mine’ uit. di 4 dec 20:00, Melkweg, € 18,15 CLAMS CASINO Clams Casino is één van de meest vooruitstrevende hiphopproducers van de afgelopen jaren. Met zijn donkere en meeslepende sound stond hij aan de wieg van de carrières van onder meer A$AP Rocky en Vince Staples. Op zijn nieuwe werk ‘Healing’ laat hij voor het eerst in jaren weer een volledig instrumentaal geluid horen. wo 5 dec 22:00, Paradiso, € 15,MARCO BORSATO VOOR WAR CHILD Marco Borsato is dit jaar 20 jaar ambassadeur van War Child en geeft een extra concert aan het einde van zijn succesvolle clubtour ‘Thuis’. De opbrengst van de avond gaat naar War Child. wo 5 dec 20:00, Koninklijk Theater Carré, € 60,50 SUD SOUND SYSTEM De pioniers van de Italiaanse reggaemuziek combineren Jamaicaanse ritmes met hun unieke dialect en dansmoves uit Salento. wo 5 20:00, Sugarfactory, € 15,TINA DICO De in Reykjavík residerende Deense zangeres doet met haar herkenbare warme stem en subtiele nummers denken aan een moderne versie van Leonard Cohen of Joni Mitchell. do 6 dec 20:00, De Duif, € 27,50 GREEN LIZARD Deze Amsterdamse/Tilburgse band is in de jaren ’90 ontstaan rond de gebroeders Tjon Ajong. In hun ‘tribute to the nineties’ spelen ze songs van Nirvana, Smashing Pumpkins, Pixies, Alice In Chains en Urban Dance Squad met als gast: Silver Surfering Rudeboy. do 6 dec 19:30, Melkweg, € 17,05 MATT SCHOFIELD ‘De beste bluesgitarist die het Verenigd Koninkrijk in decennia heeft voortgebracht’, aldus The LA times. do 6 dec 20:30, Poppodium P60, € 16,- t/m € 18,50 NIK BÄRTSCH’S RONIN Herhaling, reductie, verleiding en in elkaar grijpende ritmes karakteriseren de muziek van pianist/componist Nik Bärtsch. De strakke uitvoeringen van zijn Zwitserse formatie Ronin roept vergelijkingen op met minimal techno en elektronische muziek. vr 7 dec 20:30, Bimhuis, € 20,SHAME Nog voordat het debuutalbum uitkwam bewees deze Britse band op diverse festivals een indrukwekkende en zeer intense

TOP 3 POP

en meeslepend zijn beschreven en bezongen door o.a. Bruce Springsteen, Tom T. Hall, Dayna Kurtz, George Jones, Nathan Bell, Greg Trooper, Merle Haggard en Doug Sahm. zo 9 dec 15:30, Buiksloterkerk, € 10,- t/m € 12,50

JAAP REEDIJK

JOOST SPIJKERS - SPIJKERS II Met het theatrale concert Spijkers II zet Joost Spijkers, één van de Ashton Brothers, een tweede stap in zijn zoektocht als zanger. En hoe! ‘Deze voorstelling raakt recht in het hart. Een combinatie van de poëtische liedteksten van Peer Wittenbols, vurig temperament en fantastische muziek: een in kleinkunstland zeldzame mengeling van jazz, balkan, chanson, pop, rock en fado’, aldus de de jury van de Poelifinario. Paradiso, 3 december

STEF KAMIL CARLENS Zita Swoon-oprichter en oud-dEUS bandlid Stef Kamil Carlens bracht in 2017 voor het eerst onder zijn eigen naam een album uit: Stuck In The Status Quo, een album waarvoor de Belgische muzikant en beeldend kunstenaar vrijwel alle instrumenten zelf inspeelde. Tijdens zijn solotournee zal hij zowel songs van zijn laatste album als uit het rijke repertoire van Moondog Jr. en Zita Swoon vertolken. Vondelkerk, 7 december

STARLITE MOTEL Deze Scandinavisch/Amerikaanse impro-supergroep met een kosmische, psychedelische groove is een exclusief gezelschap opgericht door drummer Gard Nilssen. Samen met de Noorse Ingebrigt Håker Flaten (bas) en twee musici uit de VS, Kristoffer Alberts (drums) en Jamie Saft (Hammondorgel), speelt hij een unieke mix van jazz, vrije improvisatie en dromerige psychedelische rock. Bimhuis, 12 december

liveband te zijn met recht voor zijn raap nummers met maatschappijkritische teksten en onvervalste rock ‘n roll. vr 7 dec 19:30, Paradiso, € 16,-

bool voor de subtiele indierock met invloeden van americana, new wave en ambient waarmee de band furore maakt. za 8 dec 20:00, Ziggo Dome, € 35,-

DE KIFT Veelkoppig, veelzijdig en al dertig jaar geworteld in de Zaanse klei, fanfarepunkmuziek en wereldliteratuur. In deze drie laboratoriumdagen laat De Kift elke dag een ander gezicht zien. vr 7, za 8 dec 20:30, zo 9 dec 16:00, Theater de Roode Bioscoop, € 20,-

STILL CORNERS Het duo Greg Hughes en Tessa Murray maken duistere, filmische nachtmuziek waarmee spookachtige sferen worden opgewekt d.m.v. basgitaar in de beste wave-traditie, donkere orgeltonen en een bezwerende fluisterzang. za 8 dec 20:00, Q-Factory, € 14,75

BALOJI Baloji is een in Congo geboren en in België opgegroeide muzikant, dichter en filmregisseur. Met een mix van swingende afro beats, Franstalige hiphop en zeer dansbare futuristische funk maakt hij bezwerende en eigengereide muziek. vr 7 dec 21:00, Tolhuistuin, € 13,THE WAR ON DRUGS De Amerikaanse indierockband brak in 2014 door met het album ‘Lost in the Dream’. Hun nummers, waaronder ‘Red Eyes’ en ‘Under The Pressure’, staan sym-

STEFANO BATTAGLIA TRIO Stefano Battaglia maakte naam in de klassieke muziek, met een repertoire van barok tot modern, voordat hij de overstap maakte naar geïmproviseerde muziek. De pianist uit Milaan balanceert voortdurend tussen jazz en kamermuziek. za 8 dec 20:30, Bimhuis, € 20,A SONG JOURNEY ‘Love and Loss’ met Abel de Lange, Jan Donkers, Louis ter Burg en Edo Donkers is een verrassende, muzikale, theatershow met thema’s die groots

JOJI Deze Australische rapper, comedian, producer en zanger begon met het releasen van muziek in 2015. Ondertussen heeft hij comedy grotendeels achter zich gelaten en focust hij zich nu op zijn muziek. Op zijn laatste project ‘In Tongues’ laat hij R&B met trap invloeden en contemplative lyrics horen. zo 9 dec 19:30 en 23:00, Melkweg, € 18,15 VOCAL GROUP BANT Rond de leidende solostem van A3ana Kegley en Zuid-Amerikaanse muzikanten klinken de kleurrijke muziek en Creoolse ritmes van de Argentijnse componist Ariel Ramírez. Op het programma staan ‘Misa Criolla’, ‘Navidad Nuestra’ en vier delen uit de ‘Misa por la Paz y la Justicia’. zo 9 dec 15:00, Oosterkerk, € 20,HET ZESDE METAAL Op ‘Calais’, het vierde album van deze Vlaamse band fileert Wannes Cappelle de mens, staat hij stil bij dingen waar niemand anders bij stil staat en legt hij de onvermijdelijke tragiek van de wereld en de liefde bloot. zo 9 20:30, De Brakke Grond, € 18,16 THE PRODIGY De Britse groep slaat al ruim twintig jaar een brug tussen rock en dance met hun mix van techno, acid, breakbeat en punk en klassiekers als ‘Voodoo People’, ‘Smack My Bitch Up’ en ‘Firestarter’. zo 9 dec 20:00, Ziggo Dome, € 39,NILE RODGERS & CHIC Chic werd in 1976 opgericht door o.a. gitarist Nile Rodgers. Twee jaar later brak de band door met de wereldhit ‘Le Freak’. Andere bekende nummers van zijn hand zijn o.a. ‘Let’s Dance’ van David Bowie en ‘Get Lucky’ i.s.m. Daft Punk en Pharrell Williams. De Amerikaan wordt alom geroemd voor zijn onmiskenbare, genreoverstijgende gevoel voor groove. ma 10 dec 20:00, AFAS Live, € 53,76 BLACK BOX REVELATION Dit Vlaamse duo maakt doorgewinterde rockmuziek: een combinatie van 60’s British Invasiongeïnspireerde popmuziek en garage blues-rock. di 11 dec 20:30, Bitterzoet, € 13,MARIA MENA Op haar achttiende brak de Noorse zangeres wereldwijd door met ‘You’re The Only One’. Nummers als ‘Just Hold Me’, ‘Fuck You’ en Kiss-cover ‘I Was Made For Lovin’ You’ bevestigde door de jaren heen haar kwaliteiten. Haar laatste wapenfeit, het zevende album ‘Growing Pains’, is opnieuw een album vol hartverscheurende en vaak weinig subtiele nummers. wo 12 dec 20:30, Paradiso, € 36,SIR THE BAPTIST Met thema’s als hoop, verande-

dec 2018 & jan 2019 ring, liefde, eerlijkheid en pijn brengt deze holistische hiphop artiest muziek met een boodschap. Dankzij zijn single ‘Saint or Sinner’ mag hij o.a. Jay-Z en Stevie Wonder tot zijn fans rekenen. wo 12 dec 20:30, Tolhuistuin, € 17,50 ALL THE LUCK IN THE WORLD Drie Ierse songwriters die zich hebben gevestigd in Berlijn. Die tweeledigheid is terug te horen in de liedjes: het intieme en akoestische karakter verwijst naar traditionele Ierse folk, de alternatieve invloeden ademen de hippe Duitse stad van nu. wo 12 dec 19:30, Sugarfactory, € 10,MARIAH CAREY The Daily Telegraph noemde de ‘All I Want For Christmas Is You’ show: ‘A brilliantly camp, irresistible delight’. Tijdens de show komen zowel Mariah’s kerstnummers als klassieke hits voorbij. do 13 dec 20:00, Ziggo Dome, € 42,MAURO PAWLOWSKI & BRAAKNOOT ENSEMBLE Mauro Pawlowski richtte het kersverse Braaknoot Ensemble op met enkele bloedrochelende sjamanen om het album ‘Nacht en Ontij’ van Boudewijn De Groot uit 1969, opnieuw tot leven te brengen en van een gepast voodoo-ritueel te voorzien. do 13 20:30, Tolhuistuin, € 17,50 PUSHA T Pusha T wordt gekenmerkt door zijn zelfverzekerde rapflow, rauwe stem en lines over de dope game. Hij debuteerde eind jaren 90, samen met zijn broer No Malice, als hiphopduo Clipse. Bekend van o.a. de monsterhits ‘Grindin’. do 13 dec 19:00 en 22:30, Melkweg, € 26,70 CHARLOTTE HAESEN Zelfs al is men de Franse taal niet machtig, het Café des Chansons bezorgt bij jong en oud kippenvel. Het samenspel tussen de jazz zangeres Charlotte Haesen en het klassiek strijkkwartet Tobalita klinkt homogeen en sprankelt van liefde voor het Franse chanson. do 13 dec 20:15, De Waalse Kerk, € 20,CKY CKY, ofwel Camp Kill Yourself, is de skate-punk / alt-metal groep rond Chad Ginsburg, Matt Deis en Jess Margera, inderdaad de broer van Jackass-celeb Bam Margera. Met hun rauwe, anarchistische, harde rock geluid hebben ze naam gemaakt in de skate-punk scene. vr 14 dec 19:30, Melkweg, € 13,60 MASSADA De Nederlands-Molukse band, onder aanvoering van oprichter Johnny Manuhutu, bestaat al sinds de jaren 60. De band brak in 1978 definitief door met hitnummers als ‘Latin Dance’ en ‘Dansa’. Veertig jaar na hun debuutplaat staat Massada nog steeds op het podium met hun Latin Rock. za 15 dec 19:30, Q-Factory, € 17,KALBEN Deze eigenzinnige singer-song-

writer is met haar originele mix van folk, indie en akoestische pop een ware sensatie is in Istanbul en ver daarbuiten. za 15 dec 21:00, Podium Mozaïek, € 29,THE DAWN BROTHERS Geïnspireerd door grote classics als The Band, Creedence Clearwater Revival, The Rolling Stones en Otis Redding, brengt deze Nederlandse band pure rootsliedjes met de dwingende cadans van een locomotief. za 15 dec 20:30, Bitterzoet, € 12,BRUUT! Vuige Hammondsounds, harde grooves en sixties-surf worden versmolten tot een dansbaar geheel. Blikvanger van het viertal is aanstormend altsaxofonist Maarten Hogenhuis. za 15 dec 20:30, Bimhuis, € 17,HANK VON HELL Acht jaar hebben fans van over de hele wereld verlangd naar de terugkeer van de legendarische frontman van Turbonegro. Zijn nieuwe rock-’n-roll album ‘Egomania’ is niet zomaar een rockalbum, het is een statement. zo 16 dec 20:00, Melkweg, € 25,THE LEGENDS - WHAT A WONDERFUL CHRISTMAS Ouderwetse feelgood muziek inspireerde The Legends o.l.v. trompettist, zanger en verteller Michael Varekamp en toetsenist Wiboud Burkens om een heus kerstprogramma te maken in de geest van Louis Armstrong met vertolkingen van ‘Rudolph the Red-nosed Reindeer’, ‘Let it Snow’ en ‘Silent Night’. Speciale gast is zangeres Esther Hart. zo 16 dec 15:00, Meervaart, € 15,NEW MODEL ARMY De Britse band New Model Army doet al een paar decennia waar ze goed in is: politiek geladen poëtische nummers schrijven die geworteld zijn in folk, punk, rock en metal. zo 16 dec 19:30, Melkweg, € 22,50 SABRINA STARKE Deze Rotterdamse zangeres is een award winnende, singer-songwriter, producer en vertegenwoordiger van selfempowerment. wo 19 dec 20:00, Tolhuistuin, € 20,SPINVIS Erik de Jong, alias Spinvis, knutselt en schaaft aan nummers tot ze goed zijn. Op ieder detail wordt gelet en dat is altijd te horen. Vorig jaar verscheen zijn nieuwe album ‘Trein, Vuur, Dageraad’. Vanavond sluit hij zijn toernee af met een voltallige band en vol verhalen. wo 19 dec 19:30, Paradiso, € 22,50 DE DIJK Huub van der Lubbe en de band zitten in het collectieve geheugen van haast drie generaties muziekliefhebbers. Meer dan 35 jaar na oprichting staat de band nog steeds met plezier en enthousiasme op de planken. do 20 19:30, Paradiso, € 28,50 NITS De kern van deze Nederlandse band die in 1974 is opgericht, bestaat uit zanger en tekstschrij-

ver Henk Hofstede, Rob Kloet (percussie) en Robert Jan Stips (toetsen). Ze maken al veertig jaar eigenzinnige en originele popmuziek en werden bekend met nummers als ‘Nescio’, ‘In The Dutch Mountains’ en ‘J.O.S. Days’. do 20 dec 20:30, De Duif, € 22,BENT VAN LOOY Voor de derde keer reisde de Vlaamse frontman van Das Pop naar Los Angeles om samen met alleskunner Jason Falkner te werken aan de laatste plaat van zijn drieluik, ‘Yours Truly’. Na het melancholische ‘Round The Bend’ en de verhalende songs van ‘Pyjama Days’, is zijn sound nu feestelijker en rijker dan ooit. vr 21 dec 19:30, Sugarfactory, € 12,50 ROODE BIOSCOOP KERSTSPECIAL 2017 Het jaar wordt feestelijk uitgeluid met een kleurrijke, vrolijke, muzikale en literaire kerstdag en een bonte stoet aan artiesten. zo 24 dec 16:00, Theater de Roode Bioscoop, € 25,PERCOSSA - BAM! De voorstellingen van de muzikanten Eric, René, Janwillem en Freek worden omschreven als muzikale percussieachtbanen vol acrobatiek, zang, dans, humor, scherpe timing en theatrale fijnzinnigheid. Zij weten uit bijna alles muziek te krijgen. Of dat nu tandenborstels, kinderwagens, buisjes of emmers zijn. do 27 dec 20:15, Meervaart, € 15,MATHILDE SANTING HAPPY HOLIDAYS Mathilde Santing brengt een harverwarmende concert met louter haar lievelingsliedjes waaronder klassiekers als ‘Have Yourself a Merry Little Christmas’ en ‘Winter Wonderland’. zo 30 dec 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 23,KINDEREN VOOR KINDEREN Op 3, 4 en 5 januari staat Kinderen voor Kinderen met twee shows per dag op het podium. Het wordt zingen en swingen op een knallend nieuwjaarsfeest met nieuwe hits maar ook met oude toppers. do 3 t/m za 5 jan 13:00 en 16:00, AFAS Live, € 33,45 MAD SIN Met een stuiterende mix van psychobilly, rockabilly, 50’s rock ’n’ roll, country, punk en surf slaan deze Duitse psychobilly heersers je om de oren alsof het nog steeds 1987 is. vr 4 jan 20:00, Q-Factory, € 17,50 TIM KNOL Tim Knol kennen we als de man met een stem van goud en een ‘oude ziel’. Ambachtelijke gitaarrock en tijdloze liedjes met een rauw randje van een jongen uit Hoorn die muziek maakt waarin het beste uit heden en verleden samenkomt. za 5 jan 20:30, Paradiso, € 15,BREDER DAN KLASSIEK MET BLAUDZUN Voor ‘Breder dan klassiek’ slaat Amsterdam Sinfonietta dit jaar de handen ineen met zanger en indiepop artiest Blaudzun. Hij brak door met zijn plaat Heavy Flowers in 2012. Later verruilde hij de loodzware sound voor een

lichtere toets en zijn teksten werden ingetogener waardoor zijn muziek ritmischer en dansbaarder is geworden. ma 7 jan 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 22,ANTONIO SÁNCHEZ & MIGRATION Antonio Sánchez is een van de meest vooraanstaande drummers en componisten van zijn generatie. Ook wie zijn naam niet kent, heeft vaak zijn muziek wel gehoord. Hij componeerde de muziek voor de film ‘Birdman en werkte samen met o.a. Chick Corea en Toots Thielemans. do 10 jan 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 26,JAN AKKERMAN - KNIGHT OF THE GUITAR II Jan Akkerman, Anton Goudsmit, John Hayes, Leif de Leeuw en Ruben Hoeke. Een indrukwekkend gezelschap van vijf topgitaristen die samen komen in ‘Knight Of The Guitar’ om hun krachten te bundelen! Elk is meester in hun eigen genre, maar gaan ook buiten deze muzikale grenzen aan de slag. vr 11 jan 20:00, Poppodium P60, € 22,50 ANDREW COMBS De uit Dallas, Texas, afkomstige singer-songwriter debuteerde in 2012 met een album vol prachtige country-liedjes. Nu begeeft Combs zich steeds verder van de klassieke country en hoor je ook pop-invloeden. Afgelopen zomer verscheen er een EP waarop hij nummers van o.a. The Strokes, Radiohead en Lucinda Williams naar zijn hand zet. vr 11 jan 19:30, Paradiso, € 15,ARCHITECTS Deze vijfkoppige metalcoreformatie werd recentelijk door Kerrang uitgeroepen tot ‘Best British Live Band’ met veel emotie in de zang en screams van Sam Carter, maar ook agressie, bombast en zware, explosieve riffs in de muziek. za 12 jan 19:30, AFAS Live, € 42,90 JEREMY LOOPS De singer-songwriter is in enkele jaren tijd uitgegroeid van een lokale cult-artiest in Kaapstad naar een artiest die wereldwijd in de hitlijsten staat en grote zalen uitverkoopt. Zijn debuutalbum ‘Trading Change’ staat vol met aanstekelijke liedjes die zijn opgenomen met akoestische gitaar, ukelele, mondharmonica en een looppedaal. zo 13 jan 20:30, Paradiso, € 31,-

advertentie

HUSBANDS AND WIVES —

12 — 22 DEC INTERNL THEATER AMSTRDM

GUUS WESTDORP ZINGT RAMSES Een ode en muzikale groet aan het werk van chansonnier en levenskunstenaar Shaffy. Aan de hand van Shaffy’s liederen, die behoren tot de klassiekers van het Nederlandse lied voert Westdorp ons mee naar velden van vurige liefdes, verstilde grachten en nachten vol eenzaamheid en verlangen. zo 13 jan 15:30, Buiksloterkerk, € 7,- t/m € 10,SNOW PATROL ‘Hartverwarmende, opbeurende en charmante poppy rockliedjes die blijven hangen. Simpel en ingetogen, maar toch stadionready’, aldus muziekblad OOR. ma 14 jan 20:00, Ziggo Dome, € 40,FOUR FISTS Stef Alexander en Andy Bothwell, bekend als P.O.S. en Astronautalis, zijn al jarenlang met gastoptredens te horen op elkaars albums. De vriendschap tussen de twee rappers maakt een gemeenschappelijk project als Four Fists zowel onvermijdelijk als noodzakelijk, en wat daaruit voortkomt is uniek. di 15 jan 19:30, Sugarfactory, € 12,50 ALISON MOYET Als helft van het synthpopduo Yazoo scoorde Alison Moyet in de jaren tachtig grote hits met nummers als ‘Only You’ en ‘Don’t Go’. Na de breuk met haar muzikale partner Vince Clarke kende ze ook solo vele successen met nummers als ‘Love Resurrection’, ‘All Cried Out’ en ‘Is This Love?’. do 17 jan 20:30, Paradiso, € 39,PARADISO KORENDAGEN Op deze 33e editie treden circa 140 koren uit het hele land op. Amateurzangers van alle leeftijden laten horen dat zingen hun passie is. Zij brengen een divers repertoire ten gehore:

advertentie

—

24 JAN — 6 FEB 2019 INTERNATIONAAL THEATER AMSTERDAM

KRANT

van swingende popnummers tot renaissance muziek en van wereldmuziek tot jazz. za 19, zo 20 jan 11:30, Paradiso, 3,-

ther & Friend’ en ‘Blow Me Away’ is niet meer weg te denken uit de Nederlandse muziekscene. vr 25 jan 20:00, Koninklijk Theater Carré, € 23,50

REART COLLECTIVE - RUHI SU Een voorstelling met muziek, verhalen, dans en filmfragmenten over Ruhi Su (1912-1985): een legendarische operazanger en troubadour uit de culturele geschiedenis van Turkije. Hij begon zijn carrière als operazanger en eindigde als politiek gevange. za 19 jan 20:30, Podium Mozaïek, € 17,50

ZOOT WOMAN Waar de vijf voorgaande albums bol stonden van de frisse, smoothe synthesizergeluiden en beats in het juiste, opzwepende tempo, zijn deze nu tijdelijk aan de kant geschoven om remakes te maken van het eerdere materiaal. Geen grootse synthesizerdeuntjes, maar juist een frisse nieuwe en organische kijk op wat de band gemaakt heeft. vr 25 jan 22:00, Paradiso, € 17,50

HOBO JOHNSON Door hiphop, folk, indie, en punk te mixen maakt deze jonge Amerikaan unieke producties met storytelling lyrics. zo 20 jan 19:00, Melkweg, € 15,90 SHAFFY85 - ZONDER ONS Zangeres Anne de Blok, zanger Stephan Peters, pianist Jochem le Cointre, bassist Floris Jan van den Berg en drummers Wouter Kühne en Tim Hennekes vertolken in een kleine, intieme voorstelling de liedjes van Ramses. Een eerbetoon aan deze oude meester van de Nederlandse kleinkunst, met humor, drama, muziek, dans en vooral heel veel Shaffy! zo 20 jan 16:00, De Nieuwe KHL, € 15,RADKEY Radkey werd in 2010 opgericht door broers Dee, Isaiah en Solomon Radke. De heren groeiden op met het luisteren naar een grote collectie van punk, rock en metal albums wat in hun muziek terug te horen is. ma 21 jan 20:00, Paradiso, € 10,ANNA CALVI De donkere sound van de Britse songwriter Anna Calvi doet denken aan Nick Cave en P.J. Harvey. Haar muziek zweeft ergens tussen zwoele flamenco, rokerige blues en verleidelijke goth pop/rock. wo 23 jan 19:30, Melkweg, € 21,55 JACK BROADBENT Geprezen als ‘de nieuwe meester van de slide-gitaar’ door het Montreux Jazzfestival heeft Jack Broadbent het afgelopen jaar een internationaal publiek bereikt met zijn unieke mix van virtuoze akoestische en slide-gitaar, en aangrijpende folk en blues geïnspireerde zang. do 24 20:00, Paradiso, € 14,ALAIN CLARK - CLOSER De zanger, gitarist, componist, producer en vooral muzikant in hart en nieren met hits als ‘Fa-

THE DANDY WARHOLS Het viertal heeft inmiddels wel bewezen veel meer te zijn dan een one-hit wonder. Van hun alternatieve psychedelische periode in de jaren ’90 tot de korte affaire met pop-funk: het Amerikaans indiekwartet schuwt het opzoeken van de grenzen binnen hun eigen geluid niet. Vanavond laten ze tijdens hun ‘25th anniversary tour’ het beste uit hun lange bestaan horen. za 26 jan 19:30, Paradiso, € 25,F*CKED UP Deze punk provocateurs uit Canada maken louter agressieve en opruiende muziek die ver afwijkt van de punkstandaard door het gebruik van verrassende arrangementen en lange experimentele passages gecombineerd met furieuze gitaren en razende spugende vocalen zo 27 jan 19:30, Melkweg, € 17,05 AIR WAVES Air Waves is het project van Nicole Schneit, waarmee de zangeres dit jaar het derde album ‘Warrior’ heeft uitgebracht. Haar muziek laat zich kenmerken door een gitaar gedreven, lo-fi geluid met lome vocalen. ma 28 jan 20:00, Paradiso, € 9,TOURIST LEMC De Antwerpse stadstroubadour Tourist LeMC timmerde jarenlang aan de weg tot hij in 2015 zijn grote doorbraak had in België met singles als ‘Koning Liefde’ en ‘De Troubadours’ en zijn grootste hit tot nu toe ‘Horizon’. di 29 jan 20:30, Tolhuistuin, € 18,50 JACQUELINE GOVAERT Na haar successen als frontvrouw van de band Krezip koos Jacqueline Govaert voor een solo-carrière. ‘Lighthearted Years’, haar derde album, gaat over het contrast tussen haar tienerjaren met als rode draad Krezip en haar huidige

advertentie

Vanaf 13 december

CINDERELLA

— Het magische sprookje Assepoester

dec 2018 & jan 2019

AGENDA

TOP 3 CLUBS

za 8 dec 18:30, AFAS Live, € 29,50 t/m € 52,-

STEFANIA ROSINI

DAVID AUGUST David August maakt veelzijdige elektronische muziek waarin je hoopvolle tonen en menselijke esthetiek terughoort. ‘Muziek maken, het creëren, moet vrij zijn van rationalisatie. In het beste geval alleen gebaseerd op het onderbewuste’, aldus de klassiek geschoolde multi-instrumentalist. Terwijl zijn liveshow verschillende vormen kan aannemen vormt vrije improvisatie de basis, maar zijn rechttoe rechtaan manier van musiceren blijft onveranderd. Paradiso, 5 december

JEBROER 4 LIFE Tim Kimman, ofwel Jebroer, is de afgelopen jaren niet te missen geweest in het clubcircuit en festivallandschap. Met grote hits zoals ‘Kind van de Duivel’, ‘Engeltje’ en ‘Vaderland’ heeft hij zich gevestigd in de wereld van de ‘harder styles’ in zowel binnen- als buitenland za 22 dec 20:00, Melkweg, € 17,05 SUNSETTERZ XXL Een unieke combinatie van veelbelovende nieuwkomers en gevestigde namen uit de House & Trance-scene met o.a. internationale artiesten als Chicane, Iversoon & Alex Daf, Johan Gielen, Jam el Mar (Jam & Spoon) én er wordt een ‘Special Guest’ ingevlogen uit de VS. za 22 dec 20:00, The Box, vanaf € 35,YALLAH YALLAH Een nacht is vol Marokkaanse hiphop, reggaeton uit Egypte en Israël, speeddabke uit Libanon, trap uit Syrië, Palestijnse hiphop plus talloze andere vibes uit het Midden Oosten. za 23 23:30, Melkweg, € 5,70

ODESZA Odesza, bestaande uit Harrison Mills en Clayton Knight, produceert melodieuze elektro, bass, chillwave en indietronica. In juni brachten ze hun remix EP van Across The Room (feat. Leon Bridges) uit. Het muzikale pakket dat uit acht remixes bestaat bevat werk van diverse artiesten en producers als Groove Armada, Tycho, Durante en AbJo. In hun nieuwe show gaat het danceduo voor opzwepende muziek en een dynamisch visueel spektakel. Afas live 23 januari leven met als rode draad de liefde voor haar vriend. De zangeres maakte het album samen met producer Mitchell Froom. do 31 jan 20:00, Koninklijk Theater Carré, € 23,50

CLUBS JOOST VAN BELLEN TRANSFORMER Een leger van nachtcreaturen zal Van Bellen en Zubrowka komen bijstaan in hun intergalactische heldenstrijd tegen bekrompenheid, clichés en de hokjesgeest. Een futuristisch feest waar alles anders is en niets is wat het lijkt. za 1 dec 22:00, Paradiso, € 10,GRUM In de top tien van de meest populaire DJ´s op Beatport gloort de naam Grum. De twee meest recente singles ´Shout´en ´Under Your Skin’ van deze Schot schopten het tot #1 in de Beatport Progressive & Trance Charts. za 1 dec 23:00, Melkweg, € 17,05 RÜFÜS DU SOL Dit indie dance trio veroverde na een magisch optreden op ADE Live in 2016 de hele wereld met

KRUDER & DORFMEISTER Dit uit Oostenrijk afkomstig triphop- en drum & bass duo heeft de publieke perceptie van elektronische muziek in de jaren negentig compleet veranderd. Met een fijn gevoel voor invloeden uit jazz, funk, soul, reggae en hiphop gooiden ze hoge ogen met hun debuut EP en remixen voor Roni Size, William Orbit, Lamb, Madonna en Depeche Mode. Nu, 25 jaar na hun eerste optreden als duo vieren ze een jubileum met een vier uur durende dj-set. Paradiso 13 december de diepe stem van zanger Tyrone en zwoele elektronische beats. wo 5 dec 19:30, Melkweg, € 20,45 AMSTERDAM SOUND SYSTEM WEEKENDER King Shiloh proudly presents twee rauwe nachten gevuld met de crème de la crème van de sound system culture met o.a. Ranking Joe & Black Omolo, O.B.F ft. Charlie P en King Alpha. vr 7 en za 8 dec 23:59, Melkweg, € 18,50 THE ORB Deze Britse electronische groep die bekend staat als de pionier van de ambient house begon in 1988 als club DJ’s in Londen. Hun optredens zijn geïnspireerd op ambient en electronische artiesten uit de jaren 70 en 80. za 8 dec 19:00, Melkweg, € 22,70 DON DIABLO | FUTURE XL De Nederlandse producer en dj Don Diablo draait zijn langste set ooit met hits als: ‘Cutting Shapes’, ‘On My Mind’ en ‘Chemicals’, en zijn remixen van hits van Ed Sheeran, Coldplay, Rihanna en Madonna. Daarnaast kan je nieuwe nummers verwachten.

HET AMSTERDAMS BALLONGEZELSCHAP De optredens tijdens dit jaarlijkse feest zijn spektakelstukken van amateurs en professionals, vol kunsten vliegwerk gecombineerd met poëzie, muziek en liederen, waarbij ook het publiek deel uitmaakt van de performance. vr 28 dec 21:30, Paradiso, € 42,50 OUDJAARSDISCO IN DE BUIKSLOTERKERK Ook dit jaar staat Liselotte Djoefrie, voor discoliefhebbers inmiddels een begrip in Noord, weer achter de knoppen. Na het grote succes van vorig jaar luidt ze opnieuw het oude jaar uit met lekkere muziek die garant staat voor een bruisend feest zo 30 dec 20:30, Buiksloterkerk, € 10,- t/m € 12,50 AWAKENINGS NEW YEAR’S EVE SPECIAL Traditiegetrouw presenteert Awakenings in de gashouder een New Year’s Eve Special met Ici Sans Merci, Joris Voorn, Pan-Pot, Helena Hauff en Maceo Plex. ma 31 dec 21:00, Westergasfabriek, € 69,75 GREAT GATSBY CLUB NYE PARTY Vintage, retro en electro komen bij elkaar voor een swingend feest voor hepcats en kittens. Gastheer mr. Gatsby ontvangt je persoonlijk om samen met hem een nacht lang door te halen op dit decadente, vrolijke en glamoureuze underground feest. ma 31 dec 21:00, De Nieuwe KHL, € 41,TIKTAK NEW YEARS EVE Een spectaculaire line-up want de hele top van de Nederlandse eclectische DJ en live scene is aanwezig, waaronder Broederliefde, Jonna Fraser, Josylvio, Lil Kleine, Ronnie Flex, SBMG en Valsbezig. ma 31 dec 22:00, AFAS Live, € 47,50 t/m € 124,50 TERUG NAAR TOEN X HAPPY FEELINGS - NYE SPECIAL Terug Naar Toen & Happy Feelings binden hun party krachten

dec 2018 & jan 2019

VUNZIGE DEUNTJES NYE FESTIVAL Op de mooiste avond van het jaar pakt Vunzige Deuntjes groots uit met een NYE indoor festival in de Scheepsbouwloods in Amsterdam met o.a. Jayh Jawson (live), F1rstman (live), Dopebwoy (live), Yung Felix, Tabitha (live), Dj Abstract, Ballantine en nog veel meer. ma 31 dec 21:00, Scheepsbouwloods, € 40,- t/m € 44,50 FIBER / THE REST IS NOISE Een avond vol performances en kunst op het snijvlak van elektronische muziek, cutting edge technologie en spectaculaire lichtkunst. vr 4 jan 20:30, Muziekgebouw aan ‘t IJ, n.n.b.

TOP 3 KLASSIEK BAS-DE BROUWER

voor een groot NYE spektakel met de lekkerste 90’s & 00’s, classics, RnB, Guilty pleasures, disco en houseclassics hits! ma 31 dec 22:00, Hotel Arena, € 32,49 t/m € 47,49

STILLE NACHT AM SILBERSEE Het einde van het jaar is een tijd van bezinning, om te reflecteren op de gebeurtenissen om ons heen. Samen met schrijfster Anna Enquist brengt Silbersee een winteravond met verhalen en bespiegelingen, woorden en muziek. Het muzikale hart van deze avond is David Langs The little match girl passion. Deze aangrijpende winterpassie, naar het sprookje over het meisje met de zwavelstokjes, werd in 2008 bekroond met de Pulitzer Prize. Muziekgebouw aan ‘t IJ, 20 december

LAVINIA MEIJER Drie componisten met heel verschillende achtergronden, Mendelssohn, Stravinsky en Saariaho, vinden elkaar in kleurrijke sprookjes. De verbindende factor is de Franse dirigent Ludovic Morlot. De Nederlandse harpiste Lavinia Meijer is de aangewezen persoon om te bewijzen hoeveel kracht en mystiek de muziek van de Finse componiste Kaija Saariaho heeft. za 1 dec 14:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 35,CALEFAX Het Calefax Rietkwintet in een minimalistisch getint programma. Met muzikale trekvogels van Carola Bauckholt, werk van composer in residence van Het Concertgebouw, Tansy Davies en Steve Reichs visie op Manhattan. za 1 dec 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 23,FAMILIECONCERT HET BOOMPJE (3+) ‘Het Boompje’ is een ontroerende en intieme winteropera voor jonge operabezoekers, waarbij de Sint misschien ook wel om de hoek komt kijken! za 1 dec 14:00, Noorderkerk, € 10,JAVIER RAMEIX De jonge pianist Javier Rameix combineert klassieke muziek met zijn Zuid-Amerikaanse roots. In deze reis vanuit het oude Europa naar Venezuela, Brazilië en Argentinië met hun temperament, rijke kleuren en dramatische ritmes, komen verschillende culturen in harmonie samen. zo 2 dec 14:30, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 20,VAN BAERLE TRIO IN SCHUMANNS EERSTE PIANOTRIO Het Van Baerle Trio bestaat uit cellist Gideon den Herder, pianist Hannes Minnaar en violiste Maria Milstein. ‘Homogeen als een Siamese drieling’, noemt de Volkskrant het prijswinnende ensemble. Vanavond spelen ze werken van Keuris, Beethoven en Schumann. ma 3, wo 5 dec 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 32,-

SIMON FOWLER

KLASSIEK & OPERA

PORGY EN BESS Iedereen kent ze, tophits als Summertime of It Ain’t Necessarily So uit de alom geliefde en unieke opera van George Gershwin. In Porgy and Bess combineerde hij jazz met de westerse operatraditie en Afro-Amerikaanse en Russisch-Joodse muziek. Regisseur James Robinson en dirigent James Gaffigan debuteren beiden bij De Nationale Opera. Het sfeervolle decor van Michael Yeargan zorgt voor de couleur locale. Nationale Ballet en Opera 16 t/m 31 januari FIVE SPICE – MELANCOLIA IMAGINATIVA Een gemengd programma van ensemble Five Spice met middeleeuwse liefdesliederen, polyfonie uit de renaissance en contrapunt uit de barok. di 4 20:00, Oosterkerk, gratis AMSTERDAM SINFONIETTA + MARC-ANDRÉ HAMELIN Hamelin is niet alleen een briljant pianist, hij componeert ook. Voor Sinfonietta schrijft hij een passacaglia. Ook deelt de Canadese pianist met Amsterdam Sinfonietta de nieuwsgierigheid naar zelden gespeeld repertoire, zoals dat van Stockhausen of Schnittke. do 6 dec 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50 DE NATIONALE OPERA OEDIPE Het meesterwerk en muzikale spektakel ‘Oedipe’ van George Enescu, is in de enscenering van regisseur Àlex Ollé ook nog eens een visueel spektakel! De coproductie was al te zien bij de Brusselse Munt en Royal Opera House Covent Garden. ‘Oedipe’ wordt vertolkt door Johan Reuter (Dr. Schön Lulu) en Jocaste

KERSTCONCERT Niet alleen in het orkest, maar ook als groep en solistisch laat de kopergroep van het Nederlands Philharmonisch Orkest zich van hun beste kant horen. Een speciale plaats is ingeruimd voor trompettiste Lucienne Renaudin-Vary, die, nog maar twintig jaar jong, een absolute meester op haar instrument is. Met op het programma Carnaval de Venise van Arban en delen uit De notenkraker, op. 71 van Tsjaikovski. Het Koninklijk Concert gebouw, 22 december door Sophie Koch. Het Koor van De Nationale Opera heeft een prominente rol. do 6 dec t/m di 25 dec diverse data en aanvangstijden, Nationale Opera & Ballet, € 16,- t/m € 146,ATTAIGNANT CONSORT In de bijzondere bezetting van vier traverso’s speelt het Attaignant Consort muziek rond reformator Martin Luther. Koralen van de kerkhervormer worden afgewisseld met composities en intavolaties van onder anderen Heinrich Finck, Josquin des Prez en Jan Pieterszoon Sweelinck. vr 7 dec 13:13, Orgelpark, € 9,- t/m € 15,LARISSA GROENEVELD Er zijn maar weinig cellisten die zo overrompelend mooi spelen als Larissa Groeneveld. Met haar Venetiaanse instrument uit 1763 laat ze muziek van Reger, Cassado en Vasks voor cello solo laat horen. Cellopoëzie in de puurste vorm. za 8 dec 14:00, Noorderkerk, € 15,- t/m € 16,POLO DE HAAS - GONG ‘Het ene moment is ‘Gong’ swingend, dan weer ongenaakbaar

cool. De Haas is een meester in het suggereren van stemmingen, waarbij de roffels van drummer Pierre Courbois de intensiteit verhevigen’, aldus JazzNu. Vijf sterren! za 8 dec 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 28,50 MEEZING MESSIAH 2018 Het oratorium Messiah van Georg Friedrich Händel is misschien wel het meest bekend van het ‘Hallelujah’-koor. Messiah bevat naast de aria’s voor solisten een groot aantal meerstemmige koorstukken, die u mee kunt zingen. zo 9 dec 15:00, Koninklijk Theater Carré, € 26,50 JONGE STRIJKERS & BLAZERS AMSTERDAM De Nederlandse stervioliste Liza Ferschtman gaat samen met het strijkers- en blazersensembles fragmenten uit de ‘Vier Jaargetijden’ van Antonio Vivaldi en Astor Piazzolla uitvoeren. Daarnaast andere klassieke meesterwerken. zo 9 dec 15:00, Vondelkerk, € 5,- t/m € 15,NEMANJA RADULOVIC De flamboyante Nemanja Radulovic schittert bij het Borusan Istanbul Philharmonisch Orkest in het virtuoze ‘Vioolconcert’ van Chatsjatoerjan. Met een exotisch tintje, net als Stravinsky’s ‘De vuurvogel’. zo 9 dec 11:00, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 21,MATANGI QUARTET ‘Canto Ostinato – strings attached’: Een bewerking voor strijkers van het bekendste werk van Simeon ten Holt. zo 9 dec 15:30, Amstelkerk, € 10,- t/m € 22,50 CHOIR OF KING’S COLLEGE Het Choir of King’s College zingt al bijna zes eeuwen dagelijks in de kapel te Cambridge. Vandaag brengt het allerhande kerstliederen: echt Britse carols en klassiekers als ‘Silent Night’. di 11 dec 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 23,NEDERLANDSE BACHVERENIGING – KERST MET BACH Een bijzonder kerstprogramma met cantates die Bach componeerde ter ere van Maria en Kerstmis. Ook klinkt de allereerste cantate die Bach voor eerste kerstdag schreef, ‘Christen, ätzet diesen Tag’, met een weelde aan instrumenten: vier trompetten, pauken, drie hobo’s, strijkers en basso continuo. di 11 dec 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 34,50 MUSICA TEMPRANA CODEX IBARRA In dit concert klinken meerstemmige villancicos – volksmuziek, maar hier met religieuze teksten. Het succes van dit repertoire was vooral te danken aan de vermenging van de Europese barokstijl met traditionele LatijnsAmerikaanse elementen. Música Temprana vult het programma aan met andere, levendige kerstmuziek uit Ecuador en Peru. do 13 dec 20:15, Orgelpark, €12,50 t/m € 20,TOMÁŠ MACH & HIROKO MATSUMOTO: UNCONVEN TIONAL CHRISTMAS Het programma bestaat uit klassieke werken, Argentijnse tangos

advertentie

Britten Simple Symphony za 1, ma 3 december Het Concertgebouw www.orkest.nl en originele composities van de Tsjechische violist Tomáš Mach en Japanse liederen door pianiste/zangeres Hiroko Matsumoto. vr 14 dec 20:00, Café Belcampo, € 10,- t/m € 13,VOCAAL ENSEMBLE FRASCANTI Klassieke en moderne kerstliederen met op het programma o.a. Gombert, Sweelinck, Hassler en Carol of the Bells. za 15 20:15, zo 16 dec 15:30, Oosterkerk, € 15,LA PETITE BANDE Het wereldberoemde barokensemble La Petite Bande onder leiding van Sigiswald Kuijken brengt ‘Weihnachtsoratorium’ van Bach. za 15 dec 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 45,HET GROOT CONCERTKOOR AMSTERDAM - MAGNIFICAT BACH EN BAROK Een op en top klassiek programma, met vier magnifieke stukken van componisten die hebben geleefd eind 17e, begin 18e eeuw: Vivaldi, Scarlatti, Lotti en Bach. zo 16 dec 15:15, Beurs van Berlage, € 16,- t/m € 26,LA CICALA - HÄNDELS ITALIË Wat gebeurt er wanneer grootheden als Händel, Scarlatti en Corelli elkaar ontmoeten? De Italië-specialisten van het Nederlandse barokensemble La Cicala zochten het uit. In het spoor van de jonge Händel gaat het ensemble richting Rome, Venetië en Napels met een muziekselectie die de impact van deze expeditie op Händels oeuvre weerspiegelt. zo 16 dec 14:00, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50 NEDERLANDS JEUGD STRIJKORKEST AMERICAN JOURNEY Het Nederlands Jeugd Strijkorkest goes west. Van immigranten advertentie

Viva Vivaldi

Kerst concert

vr 14 december Muziekgebouw aan ’t IJ www.orkest.nl

KRANT

die de Europese klassieke muziek meenamen naar de eerste componisten met een eigen Amerikaans geluid – en van de minimal music van Philip Glass naar bluegrass, negro spirituals en popmuziek. Ook klinken er nieuwe noten van Tom Trapp. zo 16 dec 13:00, Paradiso, € 17,50 BRITTEN SINFONIA - HÄNDELS MESSIAH Händels ‘Messiah’ is innig verbonden met Pasen én Kerst. Britten Sinfonia & Voices voert dit krachtige oratorium uit met topsolisten als Sophie Bevan en Iestyn Davis. ma 17 dec 19:30, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 27,ERARD ENSEMBLE Op het programma staan naast een muzikale kerstmix, een prachtige cellosuite van Johann Sebastian Bach, en het gepassioneerde pianokwintet van Antonin Dvorak. di 18 dec 20:15, Amstelkerk, € 20,GERGIEV MEETS JANINE JANSEN De samenwerking tussen de Russische dirigent Valery Gergiev en de even gepassioneerde violiste Janine Jansen klinkt ‘vloeiend, intens en eensgezind’. Zij vertolken samen met het Koninklijk Concertgebouworkest het ‘Vioolconcert’ van Johannes Brahms. wo 19, do 20 dec 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 35,MARC PANTUS - JOHANNES BRAHMS EN HUGO WOLF In de donkere dagen voor kerst brengen bas-bariton Marc Pantus en pianist Thomas Beijer een programma vol muzikale comfortfood van Hugo Wolf en Johannes Brahms. vr 21 dec 20:15, De Waalse Kerk, € 17,50 t/m € 22,50 DMITRI LISS EN BORIS GILTBURG In het ‘Pianoconcert’ is Grieg op zijn meest poëtisch, roerend en magisch, vindt pianist Boris Giltburg. Hij voert het uit met Dmitri Liss en de philharmonie zuidnederland, die ook Tsjaikovski’s intense ‘Vijfde symfonie’ op de lessenaars hebben staan. vr 21 dec 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 33,FAMILIECONCERT: DE VIER JAARGETIJDEN (6 TOT 9 JAAR) Trollen, dappere meisjes en Vivaldi’s ‘De vier jaargetijden’ zorgen voor een wervelend faadvertentie

IBSENHUIS —

13 — 22 DEC INTERNL THEATER AMSTRDM

dec 2018 & jan 2019

AGENDA

milieconcert. Lisa Jacobs en The String Soloists nemen je mee! za 22, zo 23 dec 13:30 en 15:30, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 16,-

TOP 3 THEATER

HET ROOTSKOOR AMSTERDAM Een gevarieerd Kerstconcert o.l.v. Herbert de Jonge met o.a. Orlando di Lasso, Camille SaintSaëns en nog veel meer. za 22 dec 15:15, De Engelse Kerk, € 7,50 HET GROOT OMROEPKOOR Het Groot Omroepkoor zingt ‘Die Schöpfung’ van Haydn. Een verheffend en louterend oratorium als opmaat naar een mooie kerst. zo 23 dec 11:00, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 21,PLANTAGEKOOR, VOCAAL ENSEMBLE AMADEUS E.A. Op het programma staan: ‘Weihnachtsoratorium’ van J.S. Bach ‘cantate 5 en 6’, ‘Salve Regina’ van Scarlati en ‘Dona Nobis Pacem’ van Peter Vasks. Met o.a. Ruña ’t Hart, viool, Rocus van den Heuvel, orgel, en Ireen van Bijnen, sopraan o.l.v. Bert ‘t Hart. zo 23 dec 15:15, De Engelse Kerk, € 15,- t/m € 17,50 REGINA ALBRINK Het traditionele kerstrecital van Regina Albrink, deze keer met een verfijnde maar elektriserende Mozart, een fraaie en contrastrijke Chopin, en de onontkoombare ritmes van Gottschalk, Gershwin en Piazzolla. wo 26 dec 14:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 36,PARADISO ORCHESTRA KERSTMATINEE Op hun tienjarig jubileum hebben de muzikanten van The Paradiso Orchestra en Fanfareorkest St. Caecilia een bijzonder gastensemble uitgenodigd: Orchestre Partout, een wereldorkest van nieuwkomers uit alle windstreken. Fanfar Partout staat voor spannende muzikale cross-overs: marsmuziek wordt versneden met Arabische ritmes, Syrische beatboxers duelleren met koperblazers en muzikanten van alle achtergronden spelen samen. wo 26 dec 16:00, Paradiso, € 25,26E KERSTGALA WIBI SOERJADI Wibi zal tijdens dit concert hoogtepunten uit zijn recitals spelen, waaronder werken van Chopin, Liszt en eigen composities. Daarnaast zal hij transcripties op filmmuziek spelen uit zijn komende nieuwe theaterprogramma ‘Wibi at The Movies!’ do 27 dec 20;15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 35,OXALYS Het Brusselse ensemble Oxalys: Nathalie Lefèvre, klarinet, Elisabeth Smalt, altviool en Lucas Blondeel, piano treedt vandaag op als trio. Het combineert de herfstige ‘Acht Stücke’ van Bruch met muzikale sprookjes van Schumann. zo 30 dec 11:00, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 21,ANDRÉ RIEU NIEUWJAARSCONCERT Het traditionele, feestelijke Nieuwjaarsconcert van de Maastrichtse violist is het begin van

THEATERGROEP SUBURBIA - TROOST EN ZONEN Een zwarte komedie over vier mannen uit drie verschillende generaties, zonder moeder of partner. Al jaren hebben ze elkaar niet willen zien. Totdat een gewelddadige speling van het lot ervoor zorgt dat ze alsnog op elkaar worden aangewezen. Op tragische maar ook komische wijze raken ze binnen de kortste keren verstrikt in hun verleden, heden en toekomst. Met Peter Blok, Aus Greidanus sr., Xander van Vledder en Justus van Dillen. DeLaMar Theater 12 en 13 december

JACK WOUTERSE Ooit begon hij als eenzaam circusartiest. En nu, na een lange turbulente reis via het theater, filmdoek en de beeldbuis, staat hij alleen tussen zijn schilderijen en vertelt met grote overgave en humor zijn verhaal wat nog verteld moet worden. Ontdaan van realistische conventies laat hij zich in De Laatste in zijn ziel kijken: Verleden, heden en toekomst verpakt in een tragikomedie waarin werkelijkheid en fictie naadloos samenvallen. Frascati 18 t/m 22 december zijn nieuwe wereldtournee. za 5 jan 20:00, Ziggo Dome, € 55,- t/m € 99,MARIA & NATHALIA MILSTEIN Violiste Maria Milstein en haar zus, pianiste Nathalia spelen de sonates van Debussy en SaintSaëns nu live samen, aangevuld met de beroemde ‘Sonate in A’ van César Franck en de in 1975 herontdekte ‘Sonate posthume’ van Maurice Ravel. za 5 jan 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50 LIZA FERSCHTMAN Violiste Liza Ferschtman speelt het lyrische ‘Vioolconcert’ van Samuel Barber. Het Orchestre Philharmonique Royal de Liège omlijst Barber met twee landgenoten: Bernstein en Copland. zo 6 jan 11:00, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 21,HAGEN KWARTET SPEELT SCHUBERT EN SCHUMANN Het Salzburgse Hagen Kwartet speelt Schumanns tedere, optimistische ‘Strijkkwartet in A’, opus 41. Daarnaast klinkt onder meer het ‘Strijkkwartet in Bes’, D 112, van Schubert. do 24, za 26 jan 20:15, Het

MUGMETDEGOUDENTAND Na het succes van Fifty Fifty en Een Flinke Linkse Vrouw is dit de derde samenwerking van Marcel Musters en Lies Visschedijk met schrijfster Aaf Brandt Corstius. Buik is een komedie over oude wrok en nieuw leven. Over traag zaad, snelle beslissingen, makkelijke beschuldigingen en moeilijke keuzes. En over de vraag: wat heb je over voor je broer of zus? ‘Musters en Visschedijk spelen soepel en hartverwarmend’, aldus de Volkskrant. Bellevue di 4 t/m za 15 dec

COLIN LANE

Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 36,HAYDN JEUGD STRIJKORKEST Onder leiding van dirigent JanYpe Nota verzorgt het orkest ter ere van haar 30-jarig bestaan een feestelijk programma met werken van onder meer (nomen est omen) Haydn. za 26 jan 14:00, Noorderkerk, € 12,50 t/m € 16,BRODSKY QUARTET IN MEMORIAM Het strijkkwartet als een in memoriam. Het Britse Brodsky Quartet verzamelde vier stukken waarin afscheid en rouw centraal staan van Sjostakovitsj, Mendelssohn, Beethoven en Tanaka. za 26 jan 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50 SCARAMUCCIA ENSEMBLE Javier Lupiáñez, viool, Inés Salinas, cello & viola da gamba en Patrícia Vintém, klavecimbel, nemen u mee naar het jaar 1717 met composities van Pisendel en zijn Italiaanse collega’s. zo 27 jan 15:00, Schuilkerk De Hoop, € 10,- t/m € 14,PIERRE-LAURENT AIMARD Artist in residence, Pierre-

Laurent Aimard, speelt het imposante ‘Vijfde pianoconcert’ van Beethoven. Daarna hoort u ‘Ein Heldenleben’ van Strauss. wo 30, do 31 jan 20:15, Het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam, € 35,INSOMNIO - ZAPPA’S YELLOW SHARK Frank Zappa was een man met vele gezichten: rockgitarist, jazzcomponist en vlijmscherp politiek satiricus. Het laatste werk dat hij uitbracht voor zijn dood, ‘The Yellow Shark’, is zijn klassieke meesterwerk. Het Nederlandse ensemble Insomnio brengt met hun uitvoering hoogtepunten uit ‘The Yellow Shark’. wo 30 jan 20:30, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 12,50 NEDERLANDS BLAZERS ENSEMBLE - SYMMETRIES Harmonie en symmetrie zijn dé ingrediënten voor schoonheid. Het Nederlands Blazers Ensemble zoekt in ‘Fearful Symmetries’ van de Amerikaan John Adams naar ultieme schoonheid, op het grensvlak van passie en precisie. Op het podium ontstaat een spectaculaire ontmoeting tussen dans, muziek en beeld. do 31 jan 20:15, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 31,-

TONEEL & THEATER

CLUB CAROLINA Een intiem én uitbundig theaterconcert: Goede live-muziek afgewisseld met persoonlijke conferences, van kleinkunst tot kaseko en alles daartussenin. Carolina Mout wordt begeleid door haar meesterlijke trio o.l.v. Nico van der Linden. zo 4 22:00, De Nieuwe KHL, € 17,- t/m € 18,IBRAHIM MOUSA TRANSIT 1 EN 2 Over de Palestijnse kwestie, absurde wetten, vluchten, liefde en de zoektocht naar geluk. Met Ibrahim Mousa en Rosa Mee in de regie van Gerardjan Rijnders. za 1 dec 20:30, CC Amstel, € 14,50 t/m € 16,50 ELLEN TEN DAMME PARIS - BERLIN Samen met haar achtkoppige superband The Magpies raast de Nederlandse alleskunner Ellen ten Damme door een eeuw Europa heen. Paris-Berlin is een muzikale ode aan de chansonniers en topentertainers van de vorige eeuw. za 1 dec 23:59, Koninklijk Theater Carré, € 26,50 MALOU VAN SLUIS VAARWEL (2+) Een muzikaal avontuur over een zee van dromen. Voor iedereen die zich weleens alleen voelt, geïnspireerd op het prentenboek ‘De Kleine Walvis’ van Benji Davies. Een fantasierijke voorstelling over verlangens voelen, en missen moeten. Over vrienden vinden en afscheid nemen. zo 2 dec 11:00, ITA, € 8,DE TAFEL VAN 5 - DE VERGETEN ZOON VAN WILLEM VAN ORANJE (12+) Een bloedstollende rockopera over vrijheid en fundamentalisme. Over onze Vader des Vaderlands, Willem ‘de Zwijger’ van Oranje. ma 3 t/m vr 7 dec diverse tijden, De Krakeling, € 13,-

dec 2018 & jan 2019

MARK RIBOT’S CERAMIC DOG Van garage-rock en no-wave tot cocktail-jazz: alle remmen gaan los bij dit energieke trio. Alles kan voorbijkomen, van hoekige songs en uitbundige rock-riffs tot een grillige versie van de jazzklassieker ‘Take Five’. wo 5 dec 20:30, Bimhuis, € 18,FUNDA MÜJDE FUNDA STELT ZICH AAN In haar nieuwe avondvullende voorstelling ontmaskert een meedogenloze Funda zichzelf als theatrale persoonlijkheid zonder grenzen. Haar verwarrende verhalen scheppen duidelijkheid voor iedereen. Aan u om te bepalen of zij zich echt aanstelt! do 6 dec 20:30, Podium Mozaïek, € 17,50 TONEELGROEP MAASTRICHT KING LEAR Een klassieker die men gezien moet hebben. Bol van gekonkel en verraad, onrecht en verderf, van doortrapte intriges, maar zeker ook van klaterende taal. Gespeeld door een sterrencast bestaande uit o.a. Huub Stapel als King Lear en Wilfried de Jong als de nar. Daarnaast zijn ook Porgy Franssen, Dirk Roofthooft en Sylvia Poorta te zien in de regie van artistiek leider Servé Hermans. vr 7 dec 20:00, Koninklijk Theater Carré, € 21,- t/m € 41,RAST - BLOEDBROEDERS Muziektheater over vriendschap in tijden van crisis, gebaseerd op een waargebeurde familiekroniek. vr 7 dec 20:30, ITA, € 21,50 FAT BOYS (6+) Een komedie met een randje over jongens die niet binnen het systeem passen en hun eigen weg zoeken. za 8 dec 16:00, De Krakeling, € 12,RAJAE EL MOUHANDIZ THUIS, ONTHEEMD Artistieke duizendpoot Rajae El Mouhandiz voert je in haar eerste solovoorstelling mee naar bijzondere plekken en momenten in haar leven met verhalen, muziek en prachtige beelden. wo 12 dec 20:30, Theater Bellevue, € 11,DE GROTE HARRY BANNINK PODCAST ON TOUR Frank Groothof, een groot Banninkvertolker, neemt je in deze show mee langs de crème de la crème van diens duizelingwekkende oeuvre. Hij wordt daarbij begeleid door Dick van der Stoep, die jarenlang werk van

di 18 t/m za 22 dec 20:30, Theater Bellevue, € 11,-

BENJAMIN MENGELLE

DOOD PAARD - DE VERSE TIJD De twee in Antwerpen wonende theatermakers Mokhallad Rasem en Kuno Bakker spelen op één avond negen kleine voorstellingen over negen grote thema’s, met als basis de ontmoeting tussen twee mannen en twee werelden. Een zoektocht van twee dolende zielen naar common ground. di 4 t/m za 8 dec 21:00, Frascati, € 15,-

TOP 3 DANS

UNBOXING BALLET De Junior Company, de jongerenafdeling van Het Nationale Ballet, danst dit seizoen het land door met Unboxing ballet; een spannend samenspel van klassiek ballet en innovatieve, moderne choreografieën. Zoals Withdrawn, een humoristische groepsdans van grand sujet van het Nationale Ballet Milena Sidorova, of het technisch hoogstaande Paquita Suite. Een gedroomde leerschool voor de nieuwe dansers, voor het publiek de ideale manier om jong talent te zien. De Meervaart, 25 en 26 januari

CLARA HERMANS

WIE WALVIS MERRY MOUSTACHIO (6+) Een heerlijke feelgood voorstelling voor de hele familie over Teun en Tinie en een mariachi band uit Mexico. ma 3 dec t/m zo 6 jan diverse data en tijden, Oostblok, € 9,- t/m € 13,-

CINDERELLA Het aloude sprookje Assepoester wordt opnieuw tot leven gebracht. De enscenering van choreograaf Christopher Wheeldon is gebaseerd op de oorspronkelijke versie van het verhaal van de gebroeders Grimm die donkerder is maar ook poëtischer. Samen met de Amerikaanse toneelschrijver Craig Lucas schreef hij een nieuw libretto. Een eigentijds en filmisch balletspektakel vol humor, virtuoze dans en met een fikse dosis magie. Nationale Ballet en Opera 13 december t/m 1 januari en mét Bannink speelde. Gijs Groenteman vertelt tussendoor over het leven van deze onvergetelijke componist. do 13 dec 20:30, Schouwburg Amstelveen, € 20,ITA - IBSEN HUIS Na zijn ensceneringen van een geheel eigentijdse ‘Medea’ en ‘Husbands and wives’ grijpt Simon Stone terug naar Ibsen. Hij brengt elementen samen uit de minder bekende stukken en bewerkt ze in nauwe dialoog met het ensemble tot een volledig nieuw toneelstuk. do 13 t/m za 22 dec diverse data 19:00, ITA, € 29,DE GEMEENSCHAP STRINDBERG EN DAL Toneel en werkelijkheid raken verwikkeld en verstrikt in deze voorstelling over (seksuele) identiteit en het grillige, onvoorspelbare verloop van groepsprocessen. za 15 20:30, zo 16 dec 15:00, CC Amstel, € 14,50 t/m € 16,50 SOS EARTH - 99% WEERBAAR Met Terra Incognita nodigt documentaire theatermaker Petra Ardai het publiek uit voor een fictieve reis naar Mars. De zaal is

ANDRADE Met het ‘kannibalistische manifest’ van Oswald de Andrade in het achterhoofd werpt choreograaf Vandevelde de vraag op of we ons eigenlijk nog wel gerepresenteerd zien in de hedendaagse populaire cultuur, en of er met dezelfde beeldtaal een alternatief valt te creëren. De geëngageerde Belg wapent zich met materiaal uit Westerse videoclips en reclamefilmpjes met als resultaat een intieme en explosieve solo. Brakke Grond 3 november het ruimteschip, de voorstelling de reis. De context: de aarde is niet meer leefbaar, wij moeten samen op Mars een nieuw leven beginnen. di 18 dec 20:30, Podium Mozaïek, € 17,50 ISH DANCE COLLECTIVE LISTEN UP! (12+) Beatboxer, stemkunstenaar en super-ISHer Abdelhadi Baaddi ontwerpt een interactief hoorspel, zoals je die vroeger op de radio hoorde. In ‘Listen Up!’ wordt al het geluid live geproduceerd door drie stemkunstenaars en zijn de keuzes van het publiek bepalend voor het verloop van de voorstelling. di 18, wo 19 19:30, De Meervaart, € 13,50 PAUL KNIERIEM - KRAS Paul Knieriem neemt op spectaculaire wijze afscheid bij Toneelschuur Producties met een groot ensemblestuk. Gespeeld door een achtkoppige cast met o.a. Marlies Heuer, Malou Gorter, Keja Klaasje Kwestro, Tjebbo Gerritsma en Jan-Paul Buijs. Na ‘Troje Trilogie’ kiest hij opnieuw voor een Nederlandse toneelklassieker: ‘Kras’, geschreven door Judith Herzberg in 1988.

YALDA, DE LANGSTE NACHT ‘Yalda, de langste nacht’ is gebaseerd op een oude Perzische ceremonie op de langste winternacht. Het staat voor de overwinning van het licht op de duisternis door de wedergeboorte van de zon. De avond draait om poezië en verhalen vertellen en worden er granaatappel, watermeloen, noten en zoetigheden gegeten. vr 21 dec 19:30, Podium Mozaïek, € 17,50 INGEBORG ELZEVIER, ANNICK BOER EN PETER TUINMAN GENOEG NU OVER JOU! Als de dochter des huizes haar man verliest, is het de vraag wie daar het meeste onder lijdt: de dochter of haar moeder. Een heerlijke, bitterzoete komedie, waarmee actrice Ingeborg Elzevier (82) haar zestigjarig toneeljubileum viert. za 22 dec 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 30,LUBACH LIVE Zondag met Lubach bezorgde hem een Nipkowschijf en de Televizierring. Omdat bloed kruipt waar het niet gaan kan is Arjen Lubach terug in het theater. De televisie-comedian geeft een bijzonder Amsterdams eindejaarstintje aan zijn comedyshow vol persoonlijke verhalen en observaties. ma 24 dec t/m za 5 jan diverse data en tijden, ITA, € 21,KEES HULST EN ESTHER SCHELDWACHT LAATSTE PAAR DAGEN Na drie succesvolle solo’s schrijft Esther Scheldwacht voor het eerst een dialoog. ‘Laatste Paar Dagen’ gaat over een man, een vrouw en een teckel. Over een ontmoeting en over liefde die heel plotseling toeslaat. Over een leven dat eindigt en een leven dat begint. ma 24 t/m za 29 dec diverse tijden, Theater Bellevue, € 11,FREEK VONK - IN HET HOL VAN DE LEEUW De avonturen die Freek heeft meegemaakt komen tot leven in de familievoorstelling voor alle leeftijden. De show bevat zowel spannende als leerzame momenten. Wie durft er mee naar het hol van de leeuw?! do 27, vr 28 dec diverse aanvangdtijden, AFAS Live, € 21,95 DE (ORDE) CHAOS VAN 2018 Theatermaker Greg Nottrot gaat in deze voorstelling op zoek naar hét beeld van 2018. In een wereld waarin bijblijven met het nieuws een voltijdbaan is geworden, zoekt hij tussen stapels alternatieve feiten, een overload aan nieuwsbeelden en een wirwar aan werkelijkheden naar de essentie van het afgelopen jaar. do 27 dec 20:00, De Balie, € 17,50 PIERRE BOKMA, KEES PRINS EN RANDY FOKKE - EEN MAN EEN MAN Is het erg als je je niet meer herinnert waar je het over had voordat je naar de wc ging? Nee, tenzij je op een avond samen uit eten gaat om een oude vriendschap weer op te pakken. Want dan kan dit ogenschijnlijk kleine detail uitgroeien tot een avond vol wantrouwen, verbaal ge-

advertentie

OEDIPE

– 6 - 25 december

weld en miscommunicatie. Een nieuwe komedie over twee mannen, een tafel, een serveerster en vooral over dat je de dingen niet groter moet maken dan ze zijn. vr 28 dec 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 32,VASALIS, ALTIJD VANDAAG Vasalis is zonder twijfel een van de geliefdste Nederlandse dichteressen ooit. Als psychiater, maar vooral als mens, kende zij onze zielenroerselen en haar poëzie leent zich bij uitstek om op muziek gezet te worden. Voor deze voorstelling schreef Janine Brogt het script. Rasacteurs Bram van der Vlugt en Nettie Blanken zorgen voor het theatrale vuurwerk, begeleid door Floris van der Vlugt met zelf gecomponeerde muziek. wo 2, do 3 jan 20:30, Theater Bellevue, € 11,TAFEL VAN VIJF - KING BI (15+) King Bi is een intieme, dynamische en interactieve voorstelling over het leven van Koning Willem II met muziek van Bob Dylan, met Milan Sekeris en Michiel Schreuders. vr 4 , za 5 jan 19:30, CC Amstel, € 6,- t/m € 9,50 MISSIE MARQUEZ 7, 8 & 9 KOMPAGNIE KISTEMAKER Missie Márquez is een 12-delige theaterserie van theatermaker Karlijn Kistemaker, geïnspireerd op het beroemde boek ‘Honderd jaar eenzaamheid’ van de schrijver Gabriel García Márquez. vr 4 t/m zo 6 jan 19:00, Theater Bellevue, € 11,ITA - THE FOUNTAINHEAD In ‘The Fountainhead’, in de regie van Ivo van Hove, vecht de geniale architect Howard Roark tegen de middelmaat van de massa. Hij weigert compromissen te sluiten. Tegelijk is het een stormachtig liefdesverhaal. Ramsey Nasr kreeg de Louis d’Or, de belangrijkste Nederlandse advertentie

THE FOUNTAINHEAD — 05 — 19 JAN INTERNL THEATER AMSTRDM

TIP 10 LEZING & DEBAT 56

dec 2018 & jan 2019

KRANT

HOUD JE VAN DISCUSSIE EN DEBAT? DAN ZIJN DIT DE TIEN LEZINGEN DIE JE DE KOMENDE MAAND NIET MAG MISSEN.

1) UP! TALKSHOW: MOEILIJKE GESPREKKEN Zo vlak voor het kerstdiner zitten we allemaal in de gevarenzone. Ieder van ons weet dat ingewikkelde thema’s – hoe risicovol voor sfeer ook – soms toch besproken moeten worden. Mantelzorg, uitvaart, kinderen en kleinkinderen. Hadassah de Boer praat o.a. met familietherapeut Else-Marie van den Eerenbeemt. De Nieuwe Liefde, 3 december, 20:00u

2) BOOMING BIJLMER

De Bijlmermeer is 50 jaar geworden. En al die tijd is er gebouwd, getransformeerd en gesloopt, maar de ‘groene stad van de toekomst’ werd het niet. Op deze avond hoor je betrokkenen over nieuwe bouwprojecten. Projecten die deze keer hopelijk niet 10 jaar na oplevering slooprijp zijn. Pakhuis de Zwijger, 3 december, 20:00u

3) VROUWEN DIE SCHRIJVEN ZIJN GEVAARLIJK

Van Huilenbroecks Pretpaleis is een talkshow over vergeten schoonheid, verloren muziek & artistieke curiosa. Deze maand over Godfried Bomans, de eerste schrijver (o.a. Erik en het klein insectenboek) die ook BN-er werd. Presentator Stef Lokin praat met kenners en liefhebbers van Bomans over diens leven en werk. Torpedotheater, 11 december, 20:30

5) SKIN DEEP #8: ZWARTE KUNST

Een KNAW-symposium over Afrikaanse voetballers. In Afrika dromen jonge sporters van een Europese carrière. Succesvolle voetballers zijn hun rolmodel. Echter, voor de meesten van hen loopt het uit op een bittere teleurstelling. Zijn sportmigranten slachtoffers van nieuwe vormen van koloniale verdrukking? OBA Theaterzaal, 19 december, 19:00u

7) NHM VERTELT: JAAP WERTHEIM

3. LINDA STULIC

Een literaire salon met debutanten Sarah Sluimer ( Keizer) en Persis Bekkering (Een heldenleven). Yoeri Albrecht, directeur van De Balie, gaat in gesprek met deze schrijfsters over hun schrijverschap en de rol van mannen in de kunst en literatuur. De Balie, 4 december, 20:30u

4) VAN HUILENBROECKS PRETPALEIS: GODFRIED BOMANS

6) GLOBALISERING EN SPORT – EEN AFRIKAANS PERSPECTIEF

Elke maand vertelt een getuige over zijn/haar herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Dat gebeurt tijdens een interview met Esther Göbel, projectmedewerker Joods Cultureel Kwartier. Deze maand een gesprek met Jaap Wertheim (1939) ‘als een pakketje achterop de fiets ben ik naar de onderduik gebracht’. Nationaal Holocaust Museum, 13 januari, 12:00u

8) ONDER PROFESSOREN: DAMIAAN DENYS & JIM VAN OS

‘Teveel mensen zitten onterecht in de psychiatrie’, vindt Damiaan Denys, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie. Ze lijden wel, maar zijn niet ziek. Psychiater Jim van Os vindt dat te makkelijk gezegd. Een gesprek over (de toekomst van) de Nederlandse psychiatrie. De Balie, 16 januari, 20:00u

9) HAWKINGS HEELAL

Stephanie Afrifa in gesprek met zwarte kunstenaars over hun werk en hun verhaal. Hoe werken zwarte makers in een witte kunstwereld? Worden hun keuzes ook bepaald door witte kijkers en kopers? Welke deuren blijven dicht – of gaan juist open, onder het mom van diversiteit? De Rode Hoed, 18 december, 20:00u Samengesteld door TXTradio, het online platform voor lezingen, interviews en debat. De meeste debatten zijn na aﬂoop terug te luisteren op TXTradio.nl

De natuurkundige Stephen Hawking gaf ons bizarre en verrassende inzichten in de structuur van het heelal. De wetenschapsjournalisten Govert Schilling en Martijn van Calmthout, laten zien hoe de inzichten van Ptolemaeus, Copernicus, Newton en Einstein leidden naar die van Hawking. Artis Planetarium, 22 januari, 20:00u

10) BARTS BOEKENCLUB

10.

De onverbiddelijk laagdrempelige talkshow over boeken en mensen. Bart Gielen heeft deze keer te gast de schrijvers Saskia Noort en Jan Brokken. Ook is er een literair debutant die twee minuten voorleest uit eigen werk. Betty Asfalt Complex, 30 januari, 20:30u

acteerprijs, voor zijn rol. za 5 t/m za 19 jan diverse data en tijden, ITA, € 29,MAAIKE MARTENS WIE BLIJFT HIER Een totaaltheatershow die knettert van de energie. Dampende liedjes, poëtische teksten, prachtige stem. Luid én luchtig. Heftig én humoristisch. ‘Een rockchick met een vleugje kleinkunst’, aldus Het Parool. ma 7 jan 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50 ECHO - DE MORAALRIDDER In een stuk vol tegenstrijdigheden zien we een wanhopige idealist. Haar gedachtegoed is even geniaal als absurd. Ze stelt haar leven in dienst van de goede zaak en strijdt om de sympathie van het publiek. Een show waarin fictie en werkelijkheid door elkaar lopen. Een absurdistische voorstelling vol zelfspot. wo 9, do 10 jan 20:30, Theater Bellevue, € 11,BACKBONE - REBOUND Wat bepaalt eigenlijk wie je bent, wanneer alles wat je een identiteit geeft weg valt? In hoeverre doen achtergrond, status en cultuur er toe? ‘Rebound’ gaat over de veerkracht van de mens die nodig is om met interne en opgelegde structuren te leren leven of deze te doorbreken. Een rauwe en meeslepende voorstelling waarin machtsverhoudingen, verlangens en geheimen voorbij komen. vr 11, za 12 jan 20:30, Theater Bellevue, € 11,HET NIEUWE LIED NIEUWJAARSCONCERT Nieuwjaar! Neem een flinke aanloop en ga onbevreesd kopje onder in ‘Het Nieuwe Lied’. Een kolkend collectief Nederlandstalige singersongwriters. Een tsunami toptalenten met o.a. Tjeerd Gerritsen, Flip Noorman, Jeroen Woe, Kiki Schippers en Yentl en de Boer. zo 13 jan 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50 NINA DE LA PARRA GODS WEGEN Nina, winnares van de Sylvia Kristel Award 2016, wisselt haar vileine woordenstroom af met atmosferische, Engelstalige songs. Begeleid door haar Duitse hipster-huisband! di 15, wo 16 jan 20:30, Theater Bellevue, € 11,ØYSTEIN JOHANSEN - BARBIE AND KEN 4EVER In deze voorstelling wordt het menselijke instinct en de hang naar wreedheid onder de loep genomen. De focus ligt op de mechanismes van plezier en lust die verbonden zijn met het ervaren en toebrengen van pijn en op de machtsrelaties die hierbij tot stand komen. wo 16, do 17 jan 20:30, Theater Bellevue, € 11,OORKAAN - CARAVAN (5+) Ga mee op reis met vier vrienden die op een vroege zondagmorgen besluiten te vertrekken. Ze kruisen krappe steegjes, wijde woestijnen en regenachtige steden. Ondertussen zijn er natuurlijk allemaal avonturen te beleven! Een muzikaal reisavontuur met Arabische, Ierse en Turkse klanken gemengd met klassieke muziek en jazz. zo 20 jan 14:00, Podium Mozaïek, € 7,PITCHO WOMBA KONGA / KVS - KUZIKILIZA ‘Kuzikilizain’ is een meertalige,

interdisciplinaire voorstelling die communicatie en haar mechanismes doet wankelen. Het vertrekpunt van Pitcho Womba Konga was de toespraak van Patrice Lumumba bij de onafhankelijkheid van Congo op 13 juni 1960, een speech die tot op vandaag actueel is. ma 21, di 22 jan 20;30, De Brakke Grond, € 6,- t/m € 13,NB PROJECTS / HET ZUIDE LIJK TONEEL - LIEFDESVERKLARING (VOOR ALTIJD) Cas Enklaar, Marien Jongewaard, René van ’t Hof en Antoinette Jelgersma - vier doorgewinterde acteurs en mimespelers vertegenwoordigen vele decennia aan ervaring in de Nederlandse theaters. Na een lange relatie met het publiek maken zij de balans op. di 22 t/m za 26 jan 20:30, Theater Bellevue, € 11,€ 19,50 MINOUX - MOEDER MAG NIET DOOD Moeder Jopie (88) heeft zich voorgenomen om niet dood te gaan. Dochter Minou (48, één van De Bloeiende Maagden) heeft beloofd haar daarbij te helpen. Vrolijk zwierend richting eeuwigheid geven moeder en dochter een energiek beeld van een omgekeerde euthanasie. Een ontroerende en optimistische voorstelling voor iedereen met onbeteugelde levensdrift of met gebrek daaraan. do 24 jan 20:30, Meervaart, € 13,NT GENT - LAM GODS ‘In Lam Gods’, geïnspireerd door het beroemde veelluik ‘De aanbidding van het Lam Gods’, dat in de Sint-Baafskathedraal in Gent hangt, laat Milo Rau zowel acteurs als Gentse burgers aan het woord over hun leven, en legt daarin een verband met dit monumentale werk uit de 15e eeuw. do 24 t/m za 26 jan 20:30, ITA, € 26,IIPM / MILO RAU - EMPIRE Wat bedoelen we met het woord ‘vlucht’? En wat met ‘thuisland’? Hoe ziet het nieuwe Europa eruit? Als finale van de ‘European Trilogy’, een drie jaar durend onderzoek naar de mythe en de realiteit van Europa, presenteert Milo Rau met ‘Empire’ biografische close-ups van mensen die naar Europa zijn gekomen als vluchteling of die in de periferie ervan leven. di 29, wo 30 jan 20:30, ITA, € 21,TONEELHUIS / HANNAH DE MEYER - NEW SKIN Een jonge generatie van anti racistische schrijvers, klimaatactivisten, economen staat op. Jonge mensen die geboren worden in een kapotte wereld, rondkijken en verontwaardigd vragen: Really? Is this what you’ve left us? Vanuit die woede gaan ze op zoek naar alternatieve verhalen over wat succes is, welvaart, een welvarende maatschappij. di 29, wo 30 jan 20:00, Frascati, € 15,TONEELSCHUUR PRODUCTIES - DE KONING STERFT Gebaseerd op Ionesco’s absurdistische klassieker ‘De koning sterft’ maakt Olivier Diepenhorst samen met o.a. Abke Haring, Krisjan Schellingerhout en Jade Olieberg een fysieke en poëtische voorstelling over oog

dec 2018 & jan 2019

NEDERLANDSE REISOPERA DIE TOTE STADT ‘Die tote Stadt’ is een psychologisch gelaagd en onthutsend liefdesdrama over Paul die, na het verlies van zijn geliefde Marie, langzaam maar zeker verstrikt raakt in een droomwereld van obsessies en waanbeelden. De muziek van componist Erich Korngold werd omschreven als afwisselend met lyrische episodes en aria’s in een symfonische context. wo 30 jan 19:30, Koninklijk Theater Carré, € 16,50 t/m € 71,50 FLIP EN DE NOORMANNEN DE BIG ONE Nieuw, ruig, smerig, amusant en gevaarlijk. Allemaal van toepassing op Flip Noorman. De tornado in het theater. Een show vol muzikale rariteiten, hilarische wandaden en ontwrichtende eigenaardigheden samen met het kunstenaarscollectief De Noormannen. wo 30 jan 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50 CHARLES GROENHUIJSEN OPTIMISTEN HEBBEN DE HELE WERELD Groenhuijsen woonde 23 jaar in de Verenigde Staten en bespreekt in zijn theaterprogramma de toekomst. Nu eens niet in de rol van TV-correspondent of commentator over Donald Trump. Nee, zijn éigen verhaal over optimisme. Met gitaar! do 31 jan 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 20,-

DANS

INTRODANS MODERNE MEISJES In 2013 danste Introdans ‘Moderne meisjes’, gewijd aan het werk van drie grand old ladies van de Amerikaanse moderne dans. In dit vervolg drie eigenzinnige choreografes van verschillende generaties: de Nederlandsen Regina van Berkel en Didy Veldman en de Amerikaanse Lucinda Childs. di 4 dec 20:30, ITA, € 23,50 FEMKE & LANDER GYSELINCK Behalve hun genen delen broer en zus, Lander (drummer) en Femke (danseres), een grote fascinatie en passie voor elkaars beroep. Aan de hand van een nummer van Jennifer Lopez construeren ze een dansvoorstelling met live muziek waarin hij danst (muzikaal) en zij muziek maakt (dansant). wo 5 dec 20:30, De Brakke Grond, € 8,- t/m € 15,GUILHERME MIOTTO EVEN WORSE Choreograaf Guilherme Miotto zet drie opvallende dansers in een theatrale setting. In zijn voorstelling versmelten cutting edge breakdance, experimentele

VILAIN GAI

BOG. - EEN MAN DIE SLAAPT Een muzikale voorstelling waarin BOG. de woorden van een van hun grootste inspiratiebronnen, de Franse schrijver Georges Perec, herleest om het alledaagse, het tijdloze, het eenzame en het gemeenschappelijke van het menselijk bestaan voelbaar te maken. d1 29 t/m do 31 jan 20:30, Frascati, € 17,-

TOP 3 CABARET

DOLF JANSEN - BEELDENSTORM - OUDEJAARS 2018 Een terugblik op een jaar vol omvallende standbeelden en fout-Hollandsche helden. Moeten we straatnaambordjes vervangen? Mogen we nog rijden door een tunnel die vernoemd is naar een massamoordenaar? Wat leren we van onze geschiedenis? Maar Beeldenstorm is ook: dat wat we elke dag, 24/7, over ons heen krijgen, via oude en nieuwe media. En geeft een beeld van wie we zijn, waar we zijn, waar we heengaan en of we een standbeeld verdienen. Kleine Komedie, 26 t/m 31 december

BOB BRONSHOF

in oog staan met het grote einde van alles di 29 t/m do 31 jan 20:30, Theater Bellevue, €11,-

DE GESTAMPTE MEISJES De Gestampte Meisjes, Esmée van Liere, Ymke van Hoof en Therena van der Pluijm, vinden dat het tijd is om de man weer op een voetstuk te zetten. Ballen 2.0: een onderzoek naar wat mannen nu eigenlijk willen nu de klassieke rolverdeling is verdwenen. Een energieke, humoristische voorstelling waarin wordt geschuurd, getwerkt, geleden en gework-out, maar die ook een kwetsbare en eerlijke kant laat zien. Bellevue, 29 en 30 januari

hiphop en hedendaagse dans tot een nieuwe, indringende taal. vr 7 dec 20:30, Meervaart, € 10,NEXT De Israëlische choreograaf Emanuel Gat legt in zijn eerste samenwerking met de dansers van ICK het mechanisme achter een choreografie bloot: Dans vanuit intuïtie en de intelligentie van het lichaam. Dans als algoritme. za 8 dec 20:30, Frascati, € 12,50 CHUNKY MOVE COMPLEXITY OF BELONGING Dans en slimme dialogen in een donkerhumoristisch portret van onze hyper-connected wereld van de Nederlandse choreografe Anouk van Dijk in samenwerking met de Duitse theatermaker Falk Richter. zo 9 dec 20:30, ITA, € 26,DE STAATSOPERA & BALLET VAN TATARSTAN HET ZWANENMEER Het Ballet van de Staatsopera van Tatarstan is één van Ruslands topgezelschappen. Traditiegetrouw brengen zij de balletklassieker ‘Het Zwanenmeer’, in verkorte versie en met live

HENRY VAN LOON Verwacht geen luizenmoeders, geen participizza’s en geen Volkert. Want voor je tot tien kunt tellen, sleept deze stand-upcomedian en cabaretier je mee door zijn onverwachte gedachtegangen en over zijn hilarische hoofdwegen. Om je vervolgens, op een al dan niet gezongen zijpad, met zijn onnavolgbare logica naar je laatste adem te laten happen. ‘Één van de getalenteerdste komieken van Nederland’, aldus Het Parool De Kleine Komedie 4 t/m 8 december orkest. Het ballet vertelt het beroemde liefdesverhaal van prins Siegfried en Odette, die door een boze tovenaar in een zwaan is veranderd. Een betoverend sprookje voor jong en oud. wo 12 dec 19:00, Meervaart, € 25,MODERN BRUISES DANCE GROUP - ALICE WHO? Danscollectief Modern Bruises voert twee nieuwe werken uit: ‘Alice Who?’ een choreografie van Heather Ware en ‘Jenga’ van choreograaf Art Srisayam. zo 16 dec 20:00, Café Belcampo, € 11,ANOTHER KIND OF BLUE FLIRT WITH REALITY In Flirt with Reality neemt choreograaf David Middendorp je in vijf verschillende choreografiën mee op een reis, ongehinderd door tijd of zwaartekracht. Waar dansers letterlijk in botsing komen met digitale bits, zich laten leiden door gevoel, fantasie en ritme en waar dansende drones je een andere realiteit laten ervaren. Een flirt met de werkelijkheid. vr 4 jan 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 24,-

BALLET VAN DE STAATSOPERA VAN TATARSTAN SLEEPING BEAUTY ’Sleeping Beauty’ wordt beschouwd als één van de hoogtepunten van het klassiek-romantische balletgenre. Componist Tsjaikovski en choreograaf Petipa waren in topvorm toen ze dit ballet creëerden. Deze uitvoering is groots, romantisch en indrukwekkend met prachtige kostuums, betoverende decors en duizelingwekkende dans. vr 11 jan 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 39,CONNOR SCHUMACHER THREESOME Connor Schumacher combineert drie performances in één programma. Het successtuk ‘Exhibition’ uit Krisztina de Chatel’s ‘Keuze 2’, het voor Conny Janssen Danst ontwikkelde trio ‘Asset, Liability & Equity’, en de performance ‘I trust in this life’. di 15 jan 20:30, Theater Bellevue, € 11,HOFFMANNS VERTELLINGEN Het Ballet en het Orkest van de Russische Nationale Opera presenteren een ballet in drie bedrijven naar de verhalen van de Duitse romantische dichter Hoffmann. De door Offenbach gecomponeerde aria’s uit dit populaire werk, uitgevoerd door het orkest, illustreren perfect de magie. vr 18, za 19 jan 20:00, Koninklijk Theater Carré, € 29,LA ESPINA QUE QUISO SER FLOR O LA FLOR QUE SOÑÓ CON SER BAILAORA ‘Kwikzilver, virtuoos vernieuwend,’ zo omschreef de New Yorker, Olga Pericet. De danseres uit Córdoba ontving recent de Spaanse Nationale Dansprijs 2018 voor haar wonderschone vermenging van flamenco, hedendaagse dans en Spaans klassiek waarmee ze publiek en pers wereldwijd verovert. za 19 jan 20:30, ITA, € 29,50

en eigentijdse choreografen als Daniela Cardim, Wupkje Kuindersma en Milena Sidorova. vr 25, za 26 jan 19:30, Meervaart, € 15,IGOR VREBAC - TRAENS In ‘Traens’ nodigt de BosnischNederlands theatermaker Igor Vrebac je uit in een ondeugende wereld waarin je wordt opgezogen en rondgeslingerd tussen beats en bewegingen. za 26 jan 21:00, Podium Mozaïek, € 12,50

CABARET STAND-UP COMEDY SHOW (NL) De top van de Nederlandse comedians. elke vr, za 20:30, Comedy Café, € 15,- t/m € 17,50 IMPROV COMEDY SHOWS Boom Chicago zet grappige, slimme comedy shows (EN) neer in haar theater aan de Rozengracht. elke wo t/m vr 20:30, za 20:00, zo 19:00, Boom Chicago € 10,- t/m € 24,95 COMEDYTRAIN Comedytrain is een verrassingspakket: je weet nooit van tevoren wie er precies komen spelen, behalve dan dat het een exquise selectie uit het Comedytrain collectief betreft. elke wo, do, vrij & za 20:30, Toomler, € 11,50 t/m € 18,50 KIKI SCHIPPERS - WAAR Ze is ontwapenend, kwetsbaar, nietsontziend en zo grappig, dat zij zelfs Maarten van Rossem aan het lachen kreeg. Maar Kiki Schippers wil meer. Waar is ze naar op zoek? Het allermooiste lied? De treffendste metafoor? Het grappigste verhaal? Of gewoon de waarheid? za 1 dec 20:30, Schouwburg Amstelveen, € 20,-

SCAPINO BALLET ROTTERDAM - TWOOLS Deze choreografische achtbaan voert je in hoog tempo langs verschillende werelden: Een opwindende voorstelling vol vaart waarin korte dansstukken, van topchoreografen en nieuw talent, elkaar non-stop opvolgen. Gedanst door dansers van wereldklasse die moeiteloos omschakelen van de ene stijl in de andere. wo 23 jan 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 26,50

PETER VAN ROOIJEN LIEFDE, DOOD & ZWAARTEKRACHT Peter van Rooijen behoort ‘tot de getalenteerdste liedjesschrijvers van zijn generatie’, vindt de Volkskrant. Liefde, dood & zwaartekracht is gebaseerd op zijn gelijknamige nieuwe cd met Nederlandstalige teksten, recht voor z’n raap en toch poëtisch. Zo bezingt hij de liefde, de dood en de middelbare school. ma 3 dec 20:15, De Kleine Komedie, € 11,25

JUNIOR COMPANY (HET NATIONALE BALLET) - UNBOXING BALLET Een programma dat klassiek ballet op het hoogste niveau koppelt aan werk van eigenzinnige

RENÉ VAN MEURS IK BELOOF NIKS Eigenlijk was René van Meurs van plan om exact te doen wat er van een avondje cabaretteketet verwacht mag worden: mooie

advertentie

EMPIRE —

DOOR MILO RAU / IIPM De geschiedenis van Europa in persoonlijke verhalen van vluchtelingen. ‘Dit is een les in empathie.’

29 & 30 JAN INTERNATIONAAL THEATER AMSTERDAM

AMSTERDAM ART 58

KRANT

galerieselectie

C&H Tweede Kostverlorenkade 50 ARRAY - RUTA BUTKUTE 23 NOV - 29 DEC Deze installatie bestaat uit sculpturen, video’s en beschilderd keramiek. Ruta Butkute is vaak op zoek naar de verbanden en overlappingen tussen media. Dit keer ligt de nadruk op de relatie tussen sculptuur en video. Met deze tentoonstelling creëert Butkute een route voor de bezoeker om zich binnen de installatie te bewegen, op basis van een choreografie die ook te zien zal zijn.

GRIMM Frans Halsstraat 26 TIGHTROPE, ELIAS SIME 23 NOV 2018 - 19 JAN De eerste Europese solotentoonstelling van Ethiopisch kunstenaar Elias Sime. Sime creëert reliëfkunstwerken met hergebruikte elektrische draden, organische materialen en computerafval. Deze tentoonstelling belicht nieuw en recent werk uit de Tightrope-serie van de kunstenaar. De titel verwijst naar de vorderingen die technologie heeft mogelijk gemaakt en de nadelige invloed die deze ontwikkeling heeft op haar omgeving.

BORZOGALLERY Keizersgracht 516 ULTIMATE FREE – HERMAN DE VRIES 23 NOV - 29 DEC De natuur en haar patronen zijn een inspiratiebron voor kunstenaar herman de vries. Hij voelt geen drang om er iets aan toe te voegen of er iets van weg te laten. Hij laat het aan de toeschouwer zien. Al meer dan veertig jaar woont en werkt hij vlakbij het uitgestrekte oerbos van het Steigerwald in Zuid-Duitsland. De reeks tekeningen en objets trouvés in deze tentoonstelling hebben daar hun oorsprong.

AGENDA verhalen, veel rake grappen, een stevig potje improviseren en een moordend tempo. Maar René belooft niks. Hij gaat het podium op met open vizier, klaar voor oprechte verbazing en bereid u echt te leren kennen. di 4 dec 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 21,-

GERHARD HOFLAND Bilderdijkstraat 165 C PICTURE THE PAINT JOOST KRIJNEN 23 NOV - 12 JAN Dit is de tweede solotentoonstelling van Joost Krijnen (1983, NL) bij Gerhard Hofland. In ‘Picture the Paint’ ontvouwt Krijnen gedachten en situaties uit zijn persoonlijke leven in een reeks tekeningen, schilderijen, collages en installaties met een uitdagende en herkenbare beeldtaal. Zijn werk is zowel buitengewoon uitgesproken als ontwapenend.

FLATLAND GALLERY Lijnbaansgracht 312-314 KATHARINE COOPER, SOUTH AFRICAN PHOTOGRAPHER, ARTIST AND WRITER 10 NOV - 19 JAN De Zuid-Afrikaanse fotografe Katharine Cooper (1978) toont bij Flatland een belangrijke selectie van haar documentaire en portretfotografie uit Zimbabwe en Syrië. In deze solo tentoonstelling gaat Cooper door haar persoonlijke betrokkenheid voorbij aan de objectieve representatie van de documentaire fotografie.

ANNET GELINK Laurierstraat 187-189 CONFETTI DAVID CLAERBOUT 23 NOV - 6 JAN David Claerbout onderzoekt de conceptuele impact van het verstrijken van tijd met behulp van video en digitale fotografie. Claerbout manipuleert met name stilstaande en bewegende beelden om, een bijna bovenaards, bestaansniveau te suggereren. Geluid is in zijn werk van cruciaal belang, vaak gebruikt hij een narratief voor de toeschouwer om ze door de ruimte in de film te navigeren.

SamenstellingAmsterdamArt.Vooreencompleetoverzichtvantentoonstellingen,evenementen en wekelijkse tips zie amsterdamart.com

JUDESKA IN DE TBS-KLINIEK Een knotsgekke komedie waarin het hysterische alter ego van comedian Jandino Asporaat in een tbs-kliniek belandt. Na meerdere aanvaringen met de wet heeft de rechtbank besloten dat Judeska achter slot en grendel hoort en d.m.v. creatieve therapieën, groepsgesprekken en agressietraining op zoek naar zichzelf moet. wo 5, do 6 dec 20:30, DeLaMar Theater, € 19,50 ANNE-MARIE JUNG - RAM Ze kan aardig doorrammen. Over van alles. Ze lijkt zo vriendelijk, deze blonde actrice, deze roodlippige zangeres, maar schijn bedriegt. Vilein kan ze zijn. Schattig, maar ook sarcastisch. Hilarisch, maar ook horny. Waardig, maar ook woedend. Een kleurrijke muzikale reis langs diverse typetjes: van een overspannen barista in het koffietentje op de hoek tot een totaal geobsedeerde dure-merkenfanaat. zo 9 dec 20:15, De Kleine Komedie, € 11,25 NABIL - MONOPOLY Deze veelzijdige theatermaker combineert beatbox met pianospel, zang, dans, typetjes en scherpe grappen. ma 10 dec 20:15, De Kleine Komedie, € 10,25 STANLEY EN DE MENZO’S KERST, KERSTER, KERST Henry van Loon, Martijn Hillenius, Steef Hupkes, Niels van der Laan en Jeroen Woe. Vijf mannen, vijf stemmen, vijf sterren in een kerstshow zonder weerga. wo 19 t/m ma 24 dec 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50 MARTIJN KARDOL - BANG Eerst lag Groningen aan zijn voeten. En een jaar later Leiden. Alle prijzen kaapte hij daar weg. Jury, publiek, persoonlijkheid, alles. Zijn soloshow werd in alle kranten met sterren overladen. ‘Bang’ werd omschreven als een van de sterkste debuutprogramma’s van de afgelopen jaren waarin Martijn vertelt, zingt en hij scherp en actueel is. vr 4, za 5 jan 20:15, De Kleine Komedie, € 10,25 RONALD SNIJDERS GROOT SUCCES 2 Onder de hersenpan van deze advertentie

DE STILLE KRACHT —

29 NOV — 8 DEC INTERNL THEATER AMSTRDM

dec 2018 & jan 2019

woordenman kookt een lettersoep vol briljante taalvondsten, wonderlijke gedachten en krankzinnige spinsels. di 8 t/m za 12 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50 VLEES, VIS, WAL EN SCHIP Andries Tunru vult de ruimte met zijn spel en je hoofd met zijn verhalen. Venijnig charmant, vreemd analytisch en met verbazend veel vaart. Denkt, draaft en doet. Maar wat als de broodnodige rust niet komt? di 8, wo 9 jan 20:30, Theater Bellevue, € 11,MAARTEN VAN DEN BERG ALLEEN PINGUINS ZIJN ZWART-WIT Maarten van den Berg (1987) schreef en dacht mee met Jan Jaap van der Wal bij ‘Panache’ en met Arjen Lubach bij ‘Zondag met Lubach’. Nu is het tijd voor zijn eerste eigen programma, dat opvalt door slimme, scherpe en harde grappen. do 10 t/m za 12 jan 20:30, Theater Bellevue, € 11,PATRICK NEDERKOORN IK BETREUR DE OPHEF Cabaretier Patrick Nederkoorn vertelt op aanstekelijke wijze over zijn verleden als gemeenteraadslid. Wat bezielde hem? Welke abjecte standpunten heeft hij verdedigd? Wat liep er zo grandioos mis? Een grappig en pijnlijk inkijkje in een wereld van valse beloftes en oprechte leugens. za 12 jan 20:30, Schouwburg Amstelveen, € 20,YOUP VAN ‘T HEK MET DE KENNIS VAN NU Samen met zijn vaste muzikant Rens van der Zalm komt hij bijpraten over alles waar het volgens hem echt om gaat in het leven. Vol zachte weemoed en keiharde actualiteit. En boordevol grappen natuurlijk. di 15, wo 16 jan 20:00, Schouwburg Amstelveen, € 30,ROGIER KAHLMANN DE STRUGGEL IS RIEL In deze voorstelling ‘worstelt’ Rogier met uiteenlopende zaken: Hoe een kind op te voeden, hoe te gedragen in een samenleving waar iedereen gekwetst kan worden, hoe taal precies werkt en zelfs worstelt hij met wat nou eigenlijk ‘cabaret’ is. do 17 jan 20:30, Betty Asfalt Complex, € 12,50 LONNEKE DORT - WANT LATEN WE WEL WEZEN Dort, winnaar van de AKF Sonneveldprijs 2017, heeft maar weinig nodig om je haar zwartgallige wereld in te trekken. En wat belangrijker is: het voelt helemaal echt wat ze doet’, aldus het Parool do 17 t/m za 19 jan 20:30, Theater Bellevue, € 11,SOUNDOS - NIETS TE VERLIEZEN Cabaretier Soundos El Ahmadi is al meer dan 10 jaar lid van het bekende gezelschap Comedytrain en draait al jaren met succes mee in de cabaretwereld. Na de theatervoorstellingen ‘Soundos Aangenaam’, ‘Er is geen Plan B’ en ‘Geboren Met Ervaring’ staat ze nu met ‘Niets te verliezen’ op de planken. wo 23 t/m vr 25 jan 20:30, Theater Bellevue, € 11,-

ANNE NEUTEBOOM - KIJK HAAR GAAN Anne Neuteboom maakt maatschappelijk betrokken cabaret anno 2018: geen zure oogkleppen, maar een frisse analytische blik. za 26 jan 20:30, Schouwburg Amstelveen, € 19,PAUL DE MUNNIK, LUCRETIA V/D VLOOT E.A. OP MAARTEN! Maarten van Roozendaal is er niet meer, maar zijn liederen zijn keer op keer een jonge lente waard. Met Egon Kracht en Marcel de Groot. Met Wilko Sterke en Paul de Munnik. Lucretia van der Vloot, Hans Sibbel en Jeroen Zijlstra. Zijn bekendste nummers worden gespeeld door allemaal mensen die hem na stonden. Een eerbetoon aan een veelzijdig liedkunstenaar. ma 28, di 29 jan 20:15, De Kleine Komedie, € 11,50

FESTIVALS

ALBA ROSA VIVA! FESTIVAL Ze was een uitzonderlijk muzikaal talent, een kosmopoliet: Alba Rosa Viëtor. De violiste en componiste overleed in 1979 maar leeft door in haar muziek. Voor deze derde editie stelde artistiek leider Reinild Mees een dag samen vol eigenzinnige, lyrische composities van vooral veel vrouwen. Van Clara Schumann en Alma Mahler tot composer in residence Tansy Davies. zo 2 dec 11:00, Het Concertgebouw, diverse tijden en prijzen INTERNATIONAL QUEER AND MIGRANT FILM FESTIVAL Het IQMF festival richt zich op seksuele diversiteit in migrantengemeenschappen. Met onder meer een expositie, debatten en filmvertoningen. Enkele films gaan tevens in wereldpremière. do 13 dec, diverse tijden, locaties en prijzen WINTERAVONDEN AAN DE AMSTEL De zesde editie van ‘Winteravonden aan de Amstel’ is intussen een mooie decembertraditie met de beste (veel Russische) kamermuziek. Met concerten in Hermitage Amsterdam en Muziekgebouw aan ‘t IJ. Het eerste concert wordt een avond met meesterpianist Nikolai Lugansky. 15 t/m 22 dec, diverse tijden, locaties en prijzen VALHALLA Elektronisch muziek festival met o.a. Colin Benders, Broederliefde, Moksi, Relativ en vele anderen. za 22 dec 22:30, RAI Amsterdam,€ 49,95 TANGOTRAIN Tijdens het jaarlijks tangofestival laten talentvolle dansers oude en nieuwe vormen van tango zien op locaties rondom het IJ. wo 26 t/m ma 31 dec, diverse tijden, locaties en prijzen BROKKENFESTIVAL 2018 Een verrassend festival met nieuw talent, gevestigde namen en opvallende outsiders uit de Nederlandse pop en jazz, samengesteld en gepresenteerd door Corrie van Binsbergen met onder meer Half Playstation 3.0, Under The Surface en Tom America & Indian Askin. zo 30 dec 15:00, Bimhuis, € 17,FLAMENCO BIËNNALE De Flamenco Biënnale orga-

dec 2018 & jan 2019

DJANGO AMSTERDAM Django Amsterdam, met concerten, jamsessies, workshops en een familiemiddag, staat in het teken van de verjaardag van gitarist Django Reinhardt, de grondlegger van de gypsy jazz of swing manouche. Deze stijl van akoestische swingjazz werd dankzij Django onderdeel van de cultuur van de Roma en Sinti. Django wordt alom beschouwd als een van de grootste gitaristen aller tijden vr 25 t/m zo 27 januari, Bimhuis, diverse tijden en prijzen

DIVERSEN

LOUDER THAN WORDS PRINS CLAUS LAUREATEN 2018 Het Prins Claus Fonds huldigt visionaire personen en organisaties voor hun excellente en baanbrekende werk op het gebied van cultuur en ontwikkeling. Alle laureaten vertellen hun verhaal tijdens ‘Louder than Words’. wo 5 dec 20:30, Compagnietheater, € 7,50 t/m € 12,50 KLAP OP DE MAAND Deze editie gaat Paroolcolumnist Roos Schlikker in gesprek met o.a. journalist en columnist Bas Soetenhorst over het faillissement van het Slotervaart Ziekenhuis. In 2015 schreef hij het boek ‘De kraak van het Slotervaartziekenhuis’ en de avonturen van Aysel Erbudak. Sindsdien heeft hij de ontwikkelingen op de voet gevolgd. vr 7 dec 17:00, Kleine Komedie, € 7,50 ZONDAG OP HET EILAND Thomas Verbogt, Alma Mathijsen en Roos van Rijswijk bieden een podium aan debutanten, verhalenvertellers, gekende schrijvers en dichters. Jong of oud, vers of gevestigd, één ding hebben ze gemeen: ze kunnen meeslepend voordragen en beeldend vertellen. Jan Eilander brengt parels uit de Nederlandstalige popgeschiedenis, ondersteund door muzikanten Rob van Zandvoort, Koos Prins en Warre Simons. zo 9 dec en 13 jan 16:00, De Nieuwe KHL, gratis FUNKY XMAS MARKET Een selectie van uiteenlopende ontwerpen op het gebied van interieur en product design, keramiek, mode, vintage, sieraden, accessoires, illustraties, betaalbare kunst, kids´design, mooie biologische producten, en lekker eten en drinken. za 16 dec 12:00, Westergasfabriek, gratis WERELDKERSTCIRCUS Het 34ste Wereldkerstcircus brengt een ode aan Astley met het meest spectaculaire Kozakken nummer ter wereld met duizelingwekkende sprongen en salto’s te paard. Deze act, uitgevoerd door Violetta Serge Alexandrova met haar mannen en vrouwen te paard, won vorig jaar goud op het bekende Russische Circusfestival Idol in Moskou. do 20 dec t/m zo 6 jan diver-

TOP 3 EXPO

door Hella Niemeijer

REBEKKA, DAT BEN IK De werken van moderne kunstenaars als Max Liebermann, Lesser Ury, Ludwig Meidner, Jacob Steinhardt, Ephraïm Moses Lilien en als jongste Pavel Feinstein hebben gemeen dat ze een geheel eigen, niet traditionele, verbeelding zijn van Bijbelse personen en verhalen. Zowel vanuit een kunsthistorisch als vanuit een cultuurhistorisch perspectief wordt de toeschouwer uitgedaagd om buiten de gebaande paden te treden en een nieuwe interpretatie van de oude verhalen te ervaren. Bijbels Museum, t/m 27 januari COURTESY AKINCI AND THE ARTISTS

niseert ook deze zevende festivaleditie een zeer gevarieerd programma met zang, dans, gitaar en ritme. De workshops en masterclasses worden gegeven door de artiesten die je ’s avonds in de voorstellingen kunt bewonderen. 18 januari t/m 10 februari diverse tijden, locaties en prijzen

POINT CLOUD, OLD GROWTH In de eerste grote museale solotentoonstelling van Persijn Broersen en Margit Lukács toont het kunstenaarsduo videowerken, installaties en grafische werken, die zich vaak in parallelle werelden afspelen en afspiegelingen vormen van onze huidige visuele cultuur. Het museum vormt het decor voor nieuwe installaties, die naast bestaand werk, voor het eerst te zien zijn. Foam, t/m 10 februari se data en tijden, Koninklijk Theater Carré, € 20,50 WINTERPARADE De WinterParade hangt aan elkaar van verhalen, ontmoetingen en samenzijn. Op en aan een 120 meter lange tafel vertonen acteurs, dansers en muzikanten hun kunsten. Tijdens het diner wordt een vol programma gepresenteerd die feestelijk wordt afgesloten door de Silent Disco. do 20 t/m za 22 dec en di 25 t/m za 29 dec 18:00, Zuiderkerk, € 24,50 t/m € 46,AMSTERDAMSCHE KERSTMARKT De mooiste kerstcadeautjes uitgestald onder het sfeervol verlichte dak van de Kromhouthal. Toffe presentjes van een joetje tot een meier. En oer-Amsterdamse gezelligheid en kerstige flauwekul met zang, dans en spelen. za 22 15:00, zo 23 dec 12:00, Kromhouthal, € 5,KERSTSPECIAL Een kleurrijke, vrolijke, muzikale en literaire kerstdag met een bonte stoet aan artiesten met optredens die weinig met Kerstmis te maken zullen hebben. zo 23 dec 16:00, Theater de Roode Bioscoop, € 25,-

THE INSTRUMENT OF TROUBLED DREAMS In deze installatie van Janet Cardiff and George Bures Miller worden bezoekers uitgenodigd om, in het hoogkoor van de Oude Kerk, het klavier van een 60’s Mellotron ** te bespelen. De Mellotron heeft 72 toetsen, elke toets is geprogrammeerd om een ander geluidseffect, vocaal nummer of muzikaal gedeelte af te spelen; bezoekers kunnen dus hun eigen filmachtige soundtrack componeren. Oude Kerk, t/m 29 april A TOUCH OF GOLD GYM GALA Olympische turnhelden, waaronder Sanne Wevers en Epke Zonderland, en 100 andere wereldsterren op het gebied van acrobatiek, gymnastiek en dans zijn te bewonderen tijdens een adembenemende show. vr 29 dec 19:30, Ziggo Dome, € 26,50 t/m € 51,50 MARTIN FONDSE TEMPLE OF MUSIC Speciaal voor oud en nieuw presenteren Bimhuis & Muziekgebouw de ‘Temple of Music’ van gastheer Martin Fondse en zijn Orchestra, waarin hij musici uit diverse richtingen samenbrengt op één podium. ma 31 dec 20:30, Muziekgebouw aan ‘t IJ, € 40,EXPEDITIE EILAND - JELKA VAN HOUTEN, RENÉE VAN WEGBERG E.A. Expeditie Eiland is een spannende en schurend komische musical met een vette knipoog naar de populaire tv-realitysoap Expeditie Robinson. za 12 jan 20:00, zo 13 jan 15:00, Schouwburg Amstelveen, € 42,50

ENCORE: ICONEN UIT DE NEDERLANDSE POPGESCHIEDENIS In samenwerking met 40Up Radio, Amsterdam FM en Marc Stakenburg presenteert de Waalse Kerk: Encore! Een tafel, een podium en een topartiest, omringd door publiek. Verder is alles mogelijk. Met op zondag 16 december Boudewijn de Groot en op zaterdag 19 januari Ernst Jansz zo 16 dec en za 19 jan 16:00, Waalse Kerk, €18,50 NATIONALE TULPENDAG Op de Dam wordt de officiële aftrap van het tulpenseizoen gegeven. In een speciaal aangelegde pluktuin kan iedereen gratis tulpen plukken. za 19 jan 13:00, Dam, gratis

MUSEUM HET SCHIP DE AMSTERDAMSE SCHOOL Museum Het Schip toont de schoonheid van de Amsterdamse School in volle glorie. Gaudí en de Amsterdamse School Een tentoonstelling met prachtige, fantasievolle voorwerpen van de Catalaanse architect en maquettes van zijn bekendste gebouwen. t/m 31 maart Ode aan de lino Een expositie van linoleumafdrukken. Oostzaanstraat 45, tel. 686 85 95 www.hetschip.nl

BEZOEKERSCENTRUM AMSTERDAMSE BOS

Bezoekerscentrum van het grootste stadsbos van Nederland. Bosbaanweg 5, tel. 545 61 00 www.amsterdamsebos.nl

VONDELPARKLOOP Op zaterdagavond is er weer de spectaculaire Vondelparkloop ‘Light the Night’. Op zondagochtend zijn er meerdere wedstrijden over verschillende afstanden, waaronder de wedstrijdloop en de recreantenloop. Voor kinderen is er de 1,5 kilometer ‘Bachi Amaa Kinderloop’. za 19 en zo 20 jan, Vondelpark, diverse tijden en prijzen.

ANNE FRANK HUIS

WALKING WITH DINOSAURS Deze honderd minuten durende voorstelling toont de evolutie van de dinosauriërs met bijna cinematografisch realisme. za 26, zo 27 jan 11:00 en 15:00, Ziggo Dome, € 29,-

Architectuurcentrum Amsterdam Prins Hendrikkade 600, tel. 620 48 78 www.arcam.nl

MUSEA

ALLARD PIERSON MUSEUM Archeologisch museum van de Universiteit an Amsterdam. De wereld in kleur Kleurenfotografie voor 1918. t/m 6 januari 2019 Oude Turfmarkt 127, tel. 525 25 56 www.allardpiersonmuseum.nl

De onderduikplaats waar Anne Frank haar dagboek schreef tijdens de Tweede Wereldoorlog. Prinsengracht 267, tel. 556 71 05 www.annefrank.org

DE APPEL ARTS CENTRE

Kunstencentrum exposities op locatie, tel. 625 56 51 www.deappel.nl

ARCAM

ARTIS

De oudste dierentuin van Nederland met olifanten, pinguïns, giraffen, zeeleeuwen, apen, kamelen, duizenden vlinders in het Vlinder- paviljoen, een aquarium en nog veel meer. De staat van natuur Foto’s van de Duitse fotograaf Claudius Schulze die hij maakte tijdens zijn reis door Europa op zoek naar het Europese landschap. Plantage Kerklaan 38, tel. 0900278 47 96, www.artis.nl

APPIE BAANTJER MUSEUM

AMSTERDAM MUSEUM

De geschiedenis van Amsterdam vanaf de middeleeuwen. 1001 vrouwen in de 20ste eeuw Verhalen van inspirerende, beroemde en beruchte vrouwen. t/m 10 maart Gewoon Stoer! 80 jaar Margriet 80 vrouwen van nu met een bijzonder levensverhaal. Fotograaf Sacha de Boer legde hun kracht vast in een serie unieke portretten. t/m 10 maart Kalverstraat 92, tel. 523 18 22 www.amsterdammuseum.nl

AMSTERDAM PIPE MUSEUM Overzicht van de rookcultuur. Prinsengracht 488, tel. 421 17 79 www.pipemuseum.nl

In de kelder van café Heffer, vlakbij de plek waar Baantjer jarenlang werkte als rechercheur. Oudebrugsteeg 7, tel. 428 44 88 www.heffer.nl

DE BAZEL

Vijzelstraat 32, tel. 723 0560 www.debazelamsterdam.com

BIJBELS MUSEUM

Ontmoetingsplaats voor bijbel, kunst en cultuur in een monument. In het Cromhouthuis. Rebekka, dat ben ik Verbeelding van Bijbelse verhalen door Joodse kunstenaars uit de (late) 19de en 20ste eeuw. t/m 27 januari Herengracht 366, tel. 624 24 36 www.bijbelsmuseum.nl

advertentie

Spot aan, licht /uit Theater in Amsterdam, ontdek het allemaal

iamsterdam.nl/uit

60 BIJZONDERE COLLECTIES UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM

Cultureel erfgoed tentoonstellingen in historische panden. Oude Turfmarkt 129, tel. 525 73 00 www.bijzonderecollecties.uva.nl

COBRA MUSEUM

De Cobra Museum collectiepresentatie De CoBrA-beweging was een van de belangrijkste kunstbewegingen in de 20ste eeuw. Het Cobra Museum toont steeds in wisselende tentoonstellingen haar CoBrA-collectie. ‘Een Ontembare Kracht’ t/m 17 februari Cobra 70: een meerkoppige slang t/m 2 juni Sandbergplein 1, Amstelveen, tel. 547 50 50 www.cobra-museum.nl

CROMHOUTHUIS

Stadspaleis uit de Gouden Eeuw. Vernieuwd: Wild. Tekeningen naar het leven. t/m 16 december Herengracht 366, tel. 624 24 36 www.cromhouthuis.nl

DIAMANTMUSEUM

Een reisverhaal. Een reis die 200 km onder de aardkorst begint en eindigt in de ring aan uw vinger. Paulus Potterstraat 8, tel. 30 55 300 www.diamantmuseumamsterdam.nl

VAN EESTERENMUSEUM

Museum over de stedenbouw kundige Van Eesteren en de Westelijke Tuinsteden. Noordzijde 31, tel: 447 1857 www.vaneesterenmuseum.nl

EYE FILMMUSEUM

Dagelijks voorstellingen. Informatie- en documentatiecentrum. Sleutelfiguur in de elektronische muziek en beeldend kunstenaar Ryoji Ikeda presenteert een tentoonstelling met overweldigende audiovisuele kunstwerken, gebaseerd op elementaire fenomenen zoals stilte, ruimte, tijd en (on)eindigheid. t/m 2 december IJpromenade 1, tel. 589 14 00 www.eyefilm.nl

FOAM AMSTERDAM

Centrum voor fotografie, ontmoetingsplek voor fotografen en discussieplatform. Masahisa Fukase - Private Scenes t/m 12 december Rebecca Sampson - Apples for Sale t/m 16 december Daniel Shea - 43-35 10th Street t/m 27 januari Persijn Broersen en Margit Lukács Point Cloud Old Growth t/m 10 februari Keizersgracht 609, tel. 551 65 00 www.foam.org

VAN GOGH MUSEUM

De grootste collectie werken van Vincent van Gogh ter wereld. Van Gogh droomt De tentoonstelling neemt je mee op Van Goghs emotionele reis naar het zuiden van Frankrijk. Je ziet wat Vincent zag en voelt wat hij voelde tijdens één van de belangrijkste perioden in zijn leven. t/m 13 januari Gauguin & Laval op Martinique De kleurrijke werken die de kunstenaarsvrienden Paul Gauguin en Charles Laval op het eiland Martinique maakten worden voor het eerst samen getoond. t/m 13 januari Paulus Potterstraat 7, tel. 570 52 00 www.vangoghmuseum.nl

HET GRACHTENHUIS

17e-eeuws grachtenpand met de

KRANT

dec 2018 & jan 2019

AGENDA

geschiedenis van de grachtengordel én de kunst van de Gouden Eeuw. Herengracht 386, tel. 421 16 56 www.hetgrachtenhuis.nl

HERMITAGE AMSTERDAM

Wisseltentoonstellingen afkomstig uit de collectie van het beroemde museum in Sint-Petersburg. Portrait Gallery of the Golden Age Dertig reusachtige groepsportretten uit de zeventiende eeuw uit de collecties van het Amsterdam Museum en het Rijksmuseum. t/m 31 december Classic Beauties Kunstenaars, Italië en de schoonheidsidealen van de 18de eeuw. Een lust voor het oog met onder andere een prachtige Canova-collectie. t/m 13 januari Raw Beauties In deze tentoonstelling staat het lichaam centraal t/m 20 januari Amstel 51, tel. 530 87 55, www.hermitage.nl

HOLLANDSCHE SCHOUWBURG

Ooit een theater, nu een monument met een tentoonstelling, ter nagedachtenis aan de duizenden joden die in de WOII vanuit dit gebouw werden gedeporteerd naar de concentratiekampen. Kom vanavond met verhalen Tastbare herinneringen uit het Joods Monument. t/m 31 december Plantage Middenlaan 24, tel. 531 03 40, hollandscheschouwburg.nl

DE HORTUS

Een van de oudste (1682) botanische tuinen. Hortus by Night t/m 6 januari Plantage Middenlaan 2 A, tel. 625 90 21, www.dehortus.nl

HORTUS BOTANICUS

In 1967 opgezet ten behoeve van onderwijs en onderzoek. Van der Boechorststraat 8, tel. 598 93 90, www.vu.nl

HUIS MARSEILLE

Eigentijdse en historische fotografie in 17e-eeuws pand. Han Singels - Polder Holland t/m 2 december Hellen van Meene - En alles blijft bestaan wanneer je sterft t/m 2 december Joscha Steffens - Teen Spirit Island t/m 2 december Koos Breukel - Zoon t/m 2 december Recent Histories Een combinatie van recent werk van jonge Afrikaanse fotografen met het werk van Afrikaanse fotografen van verschillende generaties uit de collectie van Huis Marseille en de Han Nefkens H+F Collection t/m 3 maart Keizersgracht 401, tel. 531 89 89 www.huismarseille.nl

INTERNATIONAAL INSTITUUT VOOR SOCIALE GESCHIEDENIS Een van de grootste documentatieen onderzoekscentra ter wereld op het terrein van sociale geschiedenis en geschiedenis van de arbeidersbeweging. Cruquiusweg 31, tel. 668 58 66 www.iisg.nl

JAN VAN DER TOGT MUSEUM Lita Cabellut Een overzichtstentoonstelling van de Spaanse kunstenares Lita Cabellut. t/m 27 januari Dorpsstraat 50, Amstelveen, tel. 641 57 54 www.jvdtogt.nl

JOODS HISTORISCH MUSEUM

Objecten en kunstvoorwerpen die een relatie hebben met religie, cultuur en geschiedenis van de joden in Amsterdam. Leo Schatz (1918-2014) Hommage aan de kunstschilder Leo Schatz tot begin januari Nieuwe Amstelstraat 1, tel. 531 03 10 www.jhm.nl

KATTENKABINET

Expositie van kunstwerken met als onderwerp ‘de kat’. Herengracht 497, tel. 626 53 78 www.kattenkabinet.nl

KLEDERDRACHTMUSEUM

Streekkostuums. Voor iedereen met interesse in folklore. Herengracht 427, tel. 845 23 99 www.hetklederdrachtmuseum.nl

van Haarlemmermeerstation naar Bovenkerk. Elke zo t/m oktober. Amstelveenseweg 264 www.museumtramlijn.org

NATIONAAL HOLOCAUST MUSEUM

Plek waar menselijke moed en onbaatzuchtigheid tot uiting kwamen. Uri Katzenstein - The Institute of Ongoing Things De tentoonstelling van kunstenaar Uri Katzenstein gaat o.a. over gender, hypocrisie en science-fiction, en is een verwerking van persoonlijke en nationale trauma’s. t/m 24 februari Plantage Middenlaan 27, tel. 531 03 10, www.jhm.nl

NEMO SCIENCE MUSEUM

Het museum toont historie van Nederlands Industrieel Erfgoed. Hoogte Kadijk 147, tel. 627 67 77 www.kromhoutmuseum.nl

Centrum vol wetenschap en technologie. Leven in het heelal In de nieuwe tentoonstelling Leven in het heelal ga je mee op ontdekkingsreis naar de verste uithoeken van het heelal. Oosterdok 2, tel. 531 32 33 www.nemosciencemuseum.nl

MUSEUM VAN LOON

DE NIEUWE KERK

MUSEUM WERF ‘T KROMHOUT

Grachtenhuis uit de 17e eeuw met familieportretten, stijlkamers en Franse tuin. Dineren aan de gracht Rijkelijk gedekte tafels vol familiezilver, porselein en kristal staan opgedekt in de diverse kamers op de bel-etage van het huis. t/m 14 januari Marijn Bax - Mores t/m 14 januari Keizersgracht 672, tel. 624 52 55 www.museumvanloon.nl

De op een na oudste kerk van Amsterdam (1414) met 16e- en 17e-eeuws orgel. Het leven van Boeddha, de weg naar nu. Ruim zestig kunstwerken, eeuwenoud en modern, komen spectaculair bijeen in deze wintertentoonstelling t/m 3 februari Dam 1, tel. 638 69 09 www.nieuwekerk.nl

MADAME TUSSAUDS

MUSEUM AMSTERDAM NOORD

MAX EUWE CENTRUM

MUSEUM ONS’ LIEVE HEER OP SOLDER

Museum met wassenbeelden. Dam 20, tel. 522 10 10 www.madametussauds.nl Permanente tentoonstelling over de schaakgeschiedenis; mogelijkheid om te schaken (computer); schaakbibliotheek. Max Euweplein 30 A-1, tel. 625 70 17 www.maxeuwe.nl

MICROPIA

Ontdek het onzichtbare leven. Artisplein, Plantage Kerklaan 38-40, tel. 0900-278 47 96, www.micropia.nl

MOCO

Museum voor moderne kunst. Icy & Sot A Moment Of Clarity. Icy & Sot, twee Iraanse broers, worden de ‘Banksy of Iran’ genoemd. tot 15 januari Daniel Arsham – Connecting Time vanaf 18 januari Honthorststraat 20, tel. 370 19 97 www.mocomuseum.com

MOLEN VAN SLOTEN

Poldermolen met Kuiperijmuseum, ‘Rembrandt op Zolder’ een audiovisuele presentatie, maquette ‘Amsterdam en het water’; activiteiten voor kinderen. Akersluis 10, tel. 669 04 12 www.molenvansloten.nl

MULTATULI MUSEUM

Boeken van en over Multatuli. Zijn bureau, bibliotheek en sterfbed. Korsjespoortsteeg 20, tel. 638 19 38 www.multatuli-museum.nl

MUSEUMHAVEN

Restauratie, behoud, onderhoud van historische binnenvaartschepen. Oosterdok 12 www.museumhavenamsterdam.nl

MUSEUMTRAMLIJN

Tramdienst met historisch materieel. Rit van ong. 7 km en ong. 30 min.

Over de geschiedenis van Noord. Zamenhofstraat 28 A www.museumamsterdamnoord.nl

Amsterdams koopmanshuis met 17e-eeuwse schuilkerk. Tentoonstelling 130 jaar Museum Ons’ Lieve Heer op Solder O.Z. Voorburgwal 38-40, tel. 624 66 04, www.opsolder.nl

OUDE KERK

Hedendaagse kunst en cultuur in het oudste gebouw van de stad. Onder de grafzerken bevindt zich het graf van Saskia van Uylenburgh, de eerste echtgenote van Rembrandt. Meer Oude Kerk Een tentoonstelling in de zeven historische zijruimtes: Eigen collectiestukken en topbruiklenen vormen een samenspel tussen erfgoed en hedendaagse kunst. The Instrument of Troubled Dreams, een installatie van Janet Cardiff and George Bures Miller. t/m 29 april Oudekerksplein 23, tel. 625 82 84 www.oudekerk.nl

KONINKLIJK PALEIS

Van stadhuis in de gouden eeuw tot stadspaleis van Lodewijk Napoleon en het Koninklijk Paleis op de Dam. Dam, tel. 522 61 61 www.paleisamsterdam.nl

PIANOLA MUSEUM

Collectie pianola’s, elektrisch aangedreven reproductievleugels en 20.000 muziekrollen. Westerstraat 106, tel. 627 96 24 www.pianola.nl

MUSEUM HET REMBRANDTHUIS

Het huis van Rembrandt met een collectie prenten en schilderijen. Rembrandt in Parijs. Manet, Meryon, Degas en de herontdekking van de etskunst

(1830-1890) Rembrandt was in de negentiende eeuw een icoon voor een groot aantal Franse avant-garde kunstenaars en (post)impressionisten. Veel Franse kunstenaars besloten ook – net als Rembrandt – te gaan etsen. Dit leidde tot een heropleving van deze kunstvorm. t/m 6 januari Bijzonder bezoek Twee recent herontdekte schilderijen. verlengd t/m half januari Jodenbreestraat 4, tel. 520 04 00 www.rembrandthuis.nl

RIJKSMUSEUM

Overzicht van de Nederlandse kunst en geschiedenis met dagelijks rondleidingen, workshops of cursussen. KWAB. Dutch Design in de eeuw van Rembrandt 80 Jaar Oorlog. De geboorte van Nederland. In de tentoonstelling 80 Jaar Oorlog figureren spotprenten, tapijten, wapens, schilderijen van onder anderen Brueghel, Rubens en Ter Borch als ‘ooggetuigen’ in het verhaal van het ontstaan van Nederland. t/m 20 januari Document Nederland: Stacii Samidin fotografeert het Café. t/m 20 januari Museumstraat 1, tel. 0900-07 45 www.rijksmuseum.nl

HET SCHEEPVAARTMUSEUM

Het museum laat zien hoe de zee de Nederlandse cultuur heeft bepaald. Ontdek 500 jaar maritieme geschiedenis. Van Gouden Eeuw, het leven aan boord tot virtuele zeereis en de replica van het VOC-schip ‘Amsterdam’. Hans Op de Beeck - Sea of Tranquillity Een tentoonstelling over een imaginair mysterieus en decadent cruiseschip van de Belgische kunstenaar Hans Op de Beeck t/m 9 juni 2019 ms Oranje - Koers gewijzigd Tachtig jaar na de tewaterlating op 8 september 1938 spreekt dit schip door zijn iconische status en zijn veelbewogen geschiedenis nog steeds tot de verbeelding. t/m 18 juli 2019 Kattenburgerplein 1, tel. 523 22 22 www.hetscheepvaartmuseum.nl

STADSARCHIEF AMSTERDAM ‘s Werelds grootste stadsarchief. Rembrandt Privé vanaf 7 december t/m 7 april Vijzelstraat 32, tel. 251 15 11 www.amsterdam.nl/stadsarchief

STEDELIJK MUSEUM

Moderne en hedendaagse kunst en vormgeving. Amsterdam Magisch Centrum Kunst en tegencultuur 1967 - 1970 t/m 6 januari 2019 Lily van der Stokker - Friendly Good Een overzicht van het oeuvre van Lily van der Stokker, met tekeningen en muurschilderingen van de late jaren tachtig tot nu. t/m 24 februari 2019 Metahaven - Earth t/m 24 februari Echte luxe... Schenkingen en aanwinsten beeldende kunst 2012 – 2018. t/m 3 maart 2019 Museumplein 10, tel. 573 29 11 www.stedelijk.nl

TASSENMUSEUM HENDRIKJE

Grootste tassenmuseum ter wereld. Duurzame tassen t/m 27 januari Made in Italy t/m 17 februari De tas als theater Een tentoonstelling over het werk van topontwerpster Hester van Eeghen. t/m 25 februari

dec 2018 & jan 2019 Herengracht 573, tel. 524 64 52 www.tassenmuseum.nl

THEO THIJSSEN MUSEUM

De Amsterdamse schrijver, onderwijzer, vakbondsman en sociaal-democratisch politicus Thijssen (1879-1943) is vooral bekend als schrijver van de roman Kees de jongen. 1e Leliedwarsstraat 16, tel. 420 71 19 www.theothijssenmuseum.nl

TROPENMUSEUM

Museum over wereldculturen. Things That Matter doorlopende tentoonstelling Fashion Cities Africa t/m 6 januari Cool Japan t/m 1 september Linnaeusstraat 2, tel. 088-0042 800 www.tropenmuseum.nl

TROPENMUSEUM JUNIOR

ZieZo Marokko: elk weekend en tijdens vakanties 14.30 uur Juniorreis (6-13 jaar); 11.00, 11.30, 12.00, 12.30 en 13.00 uur Familiereis (alle leeftijden). ZieZo Marokko In het museum staat een vliegtuig klaar. Stap in, riemen vast, op naar Marokko! Linnaeusstraat 2, tel. 088-0042 840 www.tropenmuseumjunior.nl

NEDERLANDS UITVAART MUSEUM TOT ZOVER

Verleden, heden en toekomst van de omgang met de dood. Kruislaan 124, tel. 694 04 82 www.totzover.nl

VERZETSMUSEUM

Nederland voor, tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog. Explosiegevaar De aanslag op het Amsterdams bevolkingsregister. t/m 6 januari Plantage Kerklaan 61, tel. 620 25 35 www.verzetsmuseum.org

WERELDERFGOED PODIUM STADSARCHIEF AMSTERDAM Dé startplek om kennis te maken met UNESCO Werelderfgoed in Nederland. Vijzelstraat 32, tel. 251 49 95 www.werelderfgoed.nl

MUSEUM WILLET-HOLTHUYSEN

Volledig ingericht grachtenpand. Kunst & Passie Een groep ‘objets d’art’ uit de verzameling van Abraham Willet. Herengracht 605, tel. 523 18 22 www.willetholthuysen.nl

WOONBOOTMUSEUM

Gevestigd op de Hendrika Maria, een voormalig zeilend bedrijfsvaartuig (1914). Aan boord krijgt men een beeld van deze woonvorm Prinsengracht 296 K, tel. 427 07 50

Hoofdredactie Bart van Oosterhout Vormgeving Het Zomerpaleis: Saskia Franken, Martijn Blokland Ontwerp Loes Koomen Eindredactie Scherp: Renate Dahlmans, San van de Ven Agenda Annemarie Bleeker Medewerkers aan dit nummer Barbara van den Berg/SaltyStock, Annemarie Bleeker, Alice Boothby, Emma Curvers, Floor van Dijck, Anne Dirks, Bart Geeraedts/TXT, Lily Heaton, Nadja Hüpscher, Liselore Kamping, Nick Klaessens, Marije Ligthart/We Are Republic, Kim van der Meulen, Famke en Floor van Praag (ZIN), Margriet Prinssen, Inger van der Ree, Janna Reinsma, Erik

ADRESSEN

ArenA Boulevard 590, tel. 0900-687 42 42 www.afaslive.nl AIR Amstelstraat 16, tel. 820 06 70 www.air.nl Amstelkerk Amstelveld 10, tel. 520 00 60 www.stadsherstel.nl Amsterdamse Bostheater De Duizendmeterweg 7, tel. 670 02 50 www.bostheater.nl Apollofirst Apollolaan 123-127, tel. 577 38 00 www.apollofirst.nl Arti et Amicitiae Rokin 112, tel. 624 5134 www.arti.nl Artis Plantage Kerklaan 38-40, tel. 278 47 96 www.artis.nl Badhuistheater Boerhaaveplein 28, tel. 668 51 02 www.badhuistheater.nl De Balie Kleine-Gartmanplantsoen 10, tel. 553 51 51 www.debalie.nl Café Belcampo Hannie Dankbaarpassage 10, tel. 303 28 86 www.cafebelcampo.nl Theater Bellevue Leidsekade 90, tel. 530 53 01 www.theaterbellevue.nl Betty Asfalt Complex Nieuwezijds Voorburgwal 280, tel. 626 46 95 www.bettyasfalt.nl Bimhuis Piet Heinkade 3, tel. 788 21 50 www.bimhuis.nl Bitterzoet Spuistraat 2, tel. 421 23 18 www.bitterzoet.com Blijburg Pampuslaan 501, tel. 416 03 30 www.blijburg.nl Boom Chicago Rozengracht 117, tel. 217 04 00 www.boomchicago.nl The Box Mekongweg 5, tel. 614 54 92 www.the-box.events De Brakke Grond Nes 43, tel. 422 26 66 www.brakkegrond.nl Bijlmerparktheater Anton de Komplein 240, tel. 311 39 33 www.bijlmerparktheater.nl Koninklijk Theater Carré Amstel 115-125, tel. 0900-25 25 255 www.carre.nl CBK Oost Oranje-Vrijstaatkade 71, tel. 253 5456 www.cbkamsterdam.nl Cinetol Tolstraat 182 www.cinetol.nl Het Claverhuis Elandsgracht 70, tel. 624 83 53

Comedy Café IJdok 89, tel. 638 39 71 www.comedycafe.nl Compagnietheater Kloveniersburgwal 50, tel. 520 53 10 www.compagnietheater.nl Koninklijk Concertgebouw Concertgebouwplein 10, tel. 0900-671 83 45 www.concertgebouw.nl Conservatorium van Amsterdam Oosterdokskade 151, tel. 527 75 50 conservatoriumvanamsterdam.nl Het Cromhouthuis Herengracht 366, tel. 624 24 36 www.cromhouthuis.nl Dansmakers Amsterdam Gedempt Hamerkanaal 203, tel. 689 17 89 www.dansmakers.nl DeLaMar Theater Marnixstraat 402, tel. 0900-335 26 27 www.delamar.nl Doka Wibautstraat 150, tel. 261 21 00 www.volkshotel.nl/nl/doka Dominicuskerk Spuistraat 12, tel. 624 21 83 www.dominicusamsterdam.nl De Duif Prinsengracht 756, tel. 520 00 90 www.stadsherstel.nl Engelse kerk Begijnhof 48, tel. 624 96 65 www.ercadam.nl EYE Filmmuseum IJpromenade 1, tel. 589 14 00 www.eyefilm.nl Frascati Nes 63, tel. 751 64 00 www.frascatitheater.nl Grand Café Genieten Oranje-Vrijstaatplein 2, tel. 253 55 54 Griffioen Uilenstede 106, tel. 598 51 00 www.griffioen.vu.nl De Hallen Hannie Dankbaarpassage 47, tel. 705 81 64 www.dehallen-amsterdam.nl Johan Cruijff Arena ArenA Boulevard 1 www.johancruijffarena.nl De Kleine Komedie Amstel 56 -58, tel. 624 05 34 www.dekleinekomedie.nl Jeugdtheater De Krakeling Nieuwe Passeerdersstraat 1, tel. 624 51 23 www.krakeling.nl LAB111 Arie Biemondstraat 111, tel. 616 9994 www.lab111.nl Theater de Meervaart Meer en Vaart 300, tel. 0900-4107777 www.meervaart.nl Melkweg Lijnbaansgracht 234 a, tel. 531 81 81 www.melkweg.nl Mezrab Cultureel Centrum Veemkade 576 www.mezrab.nl Muziekgebouw aan ‘t IJ Piet Heinkade 1, tel. 788 20 00 www.muziekgebouw.nl

Nationale Opera & Ballet Amstel 3, tel. 625 54 55 www.operaballet.nl NDSM werf Tt. Neveritaweg / Mt. Ondinaweg www.ndsm.nl NEMO Oosterdok 2, tel. 531 3233 www.nemosciencemuseum.nl De Nieuwe KHL Oostelijke Handelskade 44, tel. 77 91 575 www.denieuwekhl.nl De Nieuwe Liefde Da Costakade 102, tel. 589 16 80 www.denieuweliefde.com Noorderkerk Noordermarkt 44, tel. 620 44 15 www.noorderkerkconcerten.nl Theater De Omval Ouddiemerlaan 104, tel. 600 18 97 www.theaterdeomval.nl Oostblok Sajetplein 39, tel. 665 45 68 www.oostblok.nl Oosterkerk Kleine Wittenburgerstraat 1, tel. 627 22 80 www.oosterkerk-amsterdam.nl Orgelpark Gerard Brandtstraat 26 tel. 515 81 11 www.orgelpark.nl Ostade Theater Van Ostadestraat 233D, tel. 671 2417 www.ostadeadam.nl OT301 Overtoom 301, tel. 412 29 54 www.ot301.nl Oude Kerk Oudekerksplein 23, tel. 625 82 84 www.oudekerk.nl Pakhuis De Zwijger Piet Heinkade 179, tel. 624 63 80 www.dezwijger.nl Club Panama Oostelijke Handelskade 4, tel. 311 8686 www.panama.nl Paradiso Weteringschans 6-8, tel. 626 45 21 www.paradiso.nl Paradiso Noord Buiksloterweg 5C, tel 760 48 20 www.paradiso.nl Pianola Museum Westerstraat 106, tel. 627 96 24 www.pianola.nl Podium Mozaiek Bos en Lommerweg 191, tel. 580 03 80 www.podiummozaiek.nl Polanentheater Polanenstraat 174, tel. 682 13 11 www.polanentheater.nl Poppodium P60 Stadsplein 100 A, Amstelveen, tel. 345 34 45 www.p60.nl Posthoornkerk Haarlemmerstraat 124-126, tel. 520 00 90 www.stadsherstel.nl Prince Claus Fund Gallery Herengracht 603, tel. 344 91 60 www.princeclausfund.org

Q-Factory Atlantisplein 1, tel. 760 67 80 www.q-factory-amsterdam.nl RAI Europaplein 2-22, tel. 549 12 12 www.rai.nl Roode bioscoop Haarlemmerplein 7, tel. 625 75 00 www.roodebioscoop.nl Schouwburg Amstelveen Stadsplein 100, Amstelveen, tel. 547 51 75 www.schouwburgamstelveen.nl Schuilkerk De Hoop Hartveldseweg 23 Diemen, tel. 520 00 90 www.schuilkerkdehoop.nl Singelkerk Singel 452, tel. 623 45 88 www.doopsgezindamsterdam.nl Splendor Nieuwe Uilenburgerstraat 116, tel. 845 33 45 www.splendoramsterdam.com Stadsschouwburg Leidseplein 26, tel. 624 23 11 www.ssba.nl Sugarfactory Lijnbaansgracht 238, tel. 627 00 08 www.sugarfactory.nl Teatro Munganga Schinkelhavenstraat 27-HS, tel. 675 98 37 www.munganga.nl Theater Amsterdam Danzigerkade 5, tel. 705 50 59 www.theateramsterdam.nl Tolhuistuin IJpromenade 2, tel. 763 06 50 www.tolhuistuin.nl Toomler Breitnerstraat 2, tel. 670 74 00 www.toomler.nl Toon Jan Evertsenstraat 4-6-8, tel. 06 288 68 070 www.toon.amsterdam Vondelkerk Vondelstraat 120 www.vondelkerk.nl Vondelpark Openluchttheater Vondelpark, tel. 673 14 99 www.openluchttheater.nl VU De Boelelaan 1105, tel. 598 98 98 www.vu.nl Waalse Kerk Walenpleintje 159, tel. 623 20 74 www.dewaalsekerk.nl Werkgebouw Het Veem Van Diemenstraat 412, tel. 627 87 14 www.veem.nl Cultuurpark Westergasfabriek Pazzanistraat 4, tel. 586 07 10 www.westergasfabriek.nl Ziggo Dome De Passage 100, tel. 0900-2353663 www.ziggodome.nl Zonnehuis Zonneplein 30, tel. 520 00 90 www.zonnehuis-amsterdam.nl Zuiderkerk Zuiderkerkhof 72, tel. 308 03 99 www.zuiderkerkamsterdam.nl

Schmitz/Stadsarchief, Bregtje Schudel, Imke Walenberg, Joke van der Weij, Loes Wijnstekers/Amsterdam Art Aanleveren (agenda)gegevens februarinummer - 31 december maartnummer - 28 januari aprilnummer - 22 februari Stichting Amsterdam Marketing De Ruyterkade 5, 1013 AA Amsterdam, T 020-702 61 00 informatie@iamsterdam.com Adverteren Afdeling Relaties, T 020-702 61 80 partner@iamsterdam.com Uitgever Amsterdam Marketing Drukker Corelio Printing Distributie Flyerman distributie@iamsterdam.com

Abonnementen Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest T 0251-257 924 of WhatsApp T 06-4655 8054 www.bladenbox.nl Adreswijzigingen en opzeggingen: www.aboland.nl klantenservice@aboland.nl Jaarabonnement €29,95 Het abonnement wordt jaarlijks stilzwijgend verlengd. Abonnementen kunnen zowel schriftelijk als per e-mail worden opgezegd onder vermelding van het klantnummer, met een opzegtermijn van 3 maanden. Een abonnement is pas opgezegd, wanneer de abonnee

daarvan een schriftelijke bevestiging heeft ontvangen via post of e-mail. Een adreswijziging kan alleen worden verwerkt als het oude adres en het nieuwe adres schriftelijk of per e-mail worden doorgegeven. Prijswijzigingen voorbehouden. Uitkrant is een geregistreerd merk van Amsterdam Marketing. Verschijnt 10 maal per jaar. Oplage 60.000 exemplaren. Redactie noch uitgever kunnen aansprakelijk worden gesteld voor eventuele foutieve vermeldingen. © 2017 Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden overgenomen zonder

voorafgaande toestemming van de auteursrechthebbenden.

AFAS Live

Het volgende nummer van de Uitkrant verschijnt op 28 januari, de abonnees ontvangen de krant de zaterdag ervoor.

KRANT

AGENDA

o

service & info

e o r a p  .m am

LAST MINUTE TICKET SHOP In de Last Minute Ticket Shop koop je op de dag van de voorstelling online kaarten met korting tot 75 procent. Elke dag is er een nieuwe selectie van voorstellingen en concerten van de Amsterdamse theaters en concertzalen. lastminuteticketshop.nl

I AMSTERDAM STORE

Valid until 31-12-201 8 Check in each carr and out required ier on ever with y trip

Als Amsterdam een winkel zou zijn, hoe zou die er dan uitzien? Het antwoord op die vraag vind je aan de IJ-zijde van het Centraal Station. Ontdek het beste van Amsterdam in de I amsterdam Store. IJ-hal (noordzijde Centraal Station) Voor openingstijden zie: iamsterdam.com/store

ADRESSEN - Stationsplein 10 (tegenover Centraal Station) - Aankomsthal 2, Schiphol Plaza Voor openingstijden zie: iamsterdam com/visitorcentres

CLASS 2

HET AMSTERDAM & REGION TRAVEL TICKET

I AMSTERDAM VISITOR CENTRES Bezoek een van onze Visitor Centres voor informatie over Amsterdam en de regio, voor excursies & rondvaarten, plattegronden en gidsen, tickets voor het openbaar vervoer, souvenirs, hotel-reserveringen en de I amsterdam City Card. iamsterdam.com/visitorcentres twitter.com/Iamsterdam

1DAY

AMSTER AM & REGDIO N TRAVEL TICKET

Een ideaal cadeau voor bezoek van buiten de stad: aanschaf van de City Card geeft toegang tot meer dan 40 musea, openbaar vervoer, een rondvaart, 25 procent korting op attracties, eten en drinken en meer! Verkrijgbaar bij de I amsterdam Visitor Centres, I amsterdam Store, hotels, rederijen, musea en GVB Tickets & Info punten.

Met de nieuwe versie van het ARTT-ticket kun je onbeperkt gebruikmaken van het openbaar vervoer in Amsterdam en de omliggende regio – dag en nacht, met bus en trein – gedurende 1, 2 of 3 dagen. Ontdek Haarlem, rijk aan cultuur, winkels en bezienswaardigheden zoals het Teylers of het Frans Hals Museum. De ARTT-tickets zijn verkrijgbaar bij de I amsterdam Visitor Centres, de I amsterdam Store, GVB Tickets & Informatie op het Stationsplein en het OV Servicecenter in de IJhal van het Centraal Station.

Meer info: iamsterdam.com/citycard

Meer info: iamsterdam.com/area

I AMSTERDAM CITY CARD

krant KRANT

TOT SLOT

amsterdam toen

Amsterdam toen

DIE ANDERE NACHTWACHT tekst Erik Schmitz foto Bernard Eilers/Stadsarchief Amsterdam

Nachtwacht bij de Nassaukade, ca. 1910

et lijkt een scène uit een sprookje. Een oude man, gebogen in de sneeuw, met aan zijn voeten twee olielantaarns die een toverachtig licht uitstralen. Het is alsof hij even stilhoudt tijdens zijn ronde in deze koude winternacht, waarin de sneeuw de vormen van de stad heeft toegedekt, kleiner heeft gemaakt, en de witte deken de geluiden van de stad

dempt. Het is zo stil dat elke knersende stap hoorbaar is. Fotograaf Bernard Eilers maakte de opname rond 1910, in een tijd dat elektriciteit nog niet wijdverspreid was. Bijna dertig jaar later nam hij deze en andere foto’s op in een lezing met lantaarnplaatjes onder de titel 40 jaar Amsterdam, De ziel der stad. In de jaren 1938-1939 had hij daarmee veel succes. Het was een terugblik op een

stad die niet meer bestond, maar nog wel herkenbaar aanwezig was voor degenen die erbij wilden stilstaan. Eilers hield zijn gehoor iets voor dat ook anno 2018 nog geldig is: ‘Want ook u kent het stille genot om langs de grachten dwalende, zich te weten verliezen in deze sfeer van Amsterdam (…) Zeker, ik weet het, nu niet meer als voorheen zóó mogelijk, doch daarover praat ik liever niet, ik wil deze amputatie niet voelen, omdat het ook nu nog zeer wel te vinden is, bijvoorbeeld bij eene Zondagochtendwandeling. Mocht ik bescheiden u daartoe noodigen, kies daar dan voor de dagen in Januari tot Maart.’ Het verlangen naar een vroeger en mooier Amsterdam is niet verdwenen. We koesteren de nachtwacht, die juist in deze donkere maanden met zijn lantaarns het verleden even laat oplichten, voordat hij verdwijnt in het duister van een voorbije tijd. Over nachtwachten gesproken: vanaf 7 december is in het Stadsarchief de expositie Rembrandt privé te zien, over het dagelijks leven en het werk, maar ook over de vrouwen, kinderen en geldproblemen van Nederlands grootste schilder.

krant KRANT

TOT SLOT

DE STAD UIT

de stad uit

Kom uit je comfortzone, pak de fiets of de trein en bezoek deze evenementen buiten de stad.

GRASSHOPPERSTUDIOS

FUCKIN’ CHANNEL FUCKFACE

DAVID LYNCH, CHANGE THE

tekst Inger van der Ree

DAVID LYNCH KAN ALLES Deze winter kun je in het Bonnefantenmuseum in Maastricht een ode brengen aan het enfant terrible van de Amerikaanse cinema: David Lynch. De regisseur werd in de jaren negentig bij het grote publiek bekend door zijn serie Twin Peaks, waarin hij horror, zwarte humor en serene schoonheid op onorthodoxe wijze samenbracht. De tentoonstelling David Lynch: Someone is in my house laat zien dat Lynch ook als beeldend kunstenaar veel in zijn mars heeft. Zijn sculpturen, schilderijen en installaties zijn een stuk minder bekend dan zijn films, en dat is onterecht.

GOEIE REIS! Elk jaar blijkt weer: het IFFR heeft een perfecte timing. De tweede helft van januari, een periode die doorgaans geldt als de saaiste van het jaar, wordt opgeluisterd door intrigerende films die je de hele wereld over doen reizen, terwijl je gewoon kunt blijven zitten in je rode, pluche stoel. Onder de bevestigde titels van 2019 bevindt zich de Nederlandse film Camino, waarvoor Martin de Vries zijn wandeltocht naar Santiago de Compostella vastlegde met iPhone en GoPro. Festivaldirecteur Bero Beyer staat ook dit jaar weer te popelen: ‘Er zitten filmmakers tussen die we in Rotterdam al vaker hebben gezien, maar ook gloednieuwe namen. Samen vormen ze een proeve van de gedurfde cinema die we tijdens IFFR vieren.’

Maastricht t/m 28 april bonnefanten.nl

Rotterdam 23 januari t/m 3 februari iffr.com

ANTOINE VAN KAAM

ZÓ ARMANDO Eigenlijk stond de overzichtstentoonstelling over de kunstenaar Armando op de planning voor het voorjaar van 2019, ter ere van diens negentigste verjaardag. Maar op 1 juli overleed de kunstenaar plotseling. Museum Voorlinden besloot daarom het eerbetoon nu al te starten. Armando stond bekend als multitalent: hij was schrijver, beeldhouwer, violist, acteur, theatermaker – en deed alles met volle overgave. Zelf beschouwt hij zijn rijke oeuvre, waarin hij zoekt naar verschillen tussen thema’s als goed en kwaad, melancholie en macht, als een gesamtkunstwerk. Wandelend langs de ruim veertig werken die Voorlinden toont, begrijp je waarom. Wassenaar t/m 10 maart voorlinden.nl

HOE WEET JE OF JE ‘LIEFS’ OF ‘GROETJES’ MOET DOEN? WAT KUNNEN MENSEN MET KINDEREN LEREN VAN MENSEN MET HONDEN? EN WAAROM LOST HARDLOPEN NIKS OP? ZOMAAR WAT VRAGEN DIE BEANTWOORD WORDEN IN ZONDER ZIN KAN HET OOK VAN COMEDYTRAIN-LID JANNEKE DE BIJL. ZE WON IN 2017 DE JURY- ÉN DE PUBLIEKSPRIJS VAN HET CABARETFESTIVAL CAMERETTEN EN STAAT OP 11 DECEMBER MET HAAR DEBUUTVOORSTELLING IN DE LEIDSE SCHOUWBURG.

MARIE CÉCILE THIJS

SERGE LIGTENBERG

KRIJN VAN NOORDW

IJK

ER WAS EENS Het regent kikkererwten en veren, een jong, roodharig meisje draagt op haar arm een hagedis met een doorzichtig baardje; in de verstilde werelden van fotograaf Marie Cécile Thijs kan alles. In haar expositie Tussen hemel en aarde neemt ze de toeschouwer mee naar de hoekjes van onze verbeelding, die we eigenlijk alleen kennen van de sprookjesboeken waaruit we werden voorgelezen. Ze creëert een parallel universum waarin je kunt wegvluchten en dat door het sterke licht-donkercontrast bij vlagen zelfs doet denken aan de zeventiende-eeuwse Hollandse meesters. Oss t/m 20 januari museumjancunen.nl

STERREN LEZEN Een voorliefde voor taal? Haast je dan in het weekend van 17 januari naar Den Haag, want daar wordt voor de 24ste keer Writers Unlimited georganiseerd. Het festival staat dit keer in het teken van vooruitblikken, met als thema ‘Who wants to live forever?’. Onder anderen de schrijvers Abdelkader Benali, Simone van Saarloos en Shervin Nekuee schuiven aan voor gesprekken over datgene waar we met z’n allen grip op proberen te krijgen: de toekomst. Behalve literaire meet-ups met ruim tachtig binnen- en buitenlandse auteurs kunnen taalfanaten op dit festival ook terecht voor een flinke portie poëzie, spoken word en films over literatuur. Den Haag 17 t/m 20 januari writersunlimited.nl

NACHTBRAKERS Het reizende winterfestival Stille Nacht heeft dit jaar voor het eerst een vast onderkomen gevonden in de Rotterdamse Maassilo. Tim Knol, Blaudzun en Maaike Ouboter speelden op eerdere edities, dit jaar zullen in elk geval de Ierse band Saarloos (in hun thuisland de meest gestreamde act van 2018) en de Nederlandse Donna Blue (die de sfeer van oude zwart-witfilms naar muziek weten te vertalen) het podium platspelen. Rotterdam 23 december festivalstillenacht.nl

TOT SLOT

MENEER DE WIT HEEFT HONGER

P ARADISO NOORD

EERSTE HERINNERING AAN AMSTERDAM ‘De dag dat ik auditie ging doen voor de Kleinkunstacademie. Een spannende tijd, ik weet nog dat ik over de Keizersgracht liep en dat Frans Molenaar – toen nog een heel grote naam in de modewereld – voor zijn winkel het stoepje schoon stond te vegen. Ik wist: nu ben ik echt in Amsterdam. Ik voelde me een vrouw van de wereld.’ WONEN IN AMSTERDAM ‘Iedereen klaagt erover dat het steeds drukker is, en dat vind ik ook. Het is onwaarschijnlijk veel drukker dan toen ik hier op mijn negentiende kwam wonen, maar nog steeds kan ik over de Keizersgracht fietsen en denken: jee, je zal hier maar wonen. Ik ben best bereisd, maar dit is nog steeds de mooiste en prettigste stad. Die opwinding van toen is niet verdwenen.’ LEUKSTE BUURT ‘Ik woon in West en ik hou ervan. De grachten en de Negen Straatjes zijn ook prachtig, maar in de zomer is dat net een openluchtmuseum. Dan gaat de lol ervanaf. West is dat minder en je hebt er fantastische restaurants. Je hoeft de buurt bij wijze van spreken niet uit. Het is heel gemengd. Behalve starters en alle soorten culturen heb je mensen die er al vijftig jaar wonen: de ouwe Amsterdam-Westenaren. Niet per se mét elkaar, maar het gaat hartstikke goed.’ SLECHTSTE EIGENSCHAP VAN AMSTERDAMMERS ‘A f en toe is er best wat agressie in het verkeer. Hadden we maar iets minder haast en meer rust in onze eigen levens, dan waren we wat relaxter op straat. Ik doe alles op de fiets, al wandel ik ook veel de laatste tijd. Dat is een trend, hè? Sinds we stappenstellers op onze telefoons hebben, lopen we meer. Laatst ging

groeten uit

EDEL

KEIZERSGRACHT

krant KRANT

Ricky Koole Actrice en zangeres Ricky Koole (46) woont in West met haar man Leo Blokhuis en zoon Otis, wiens kleutergedachten ze onlangs optekende in een boek. Op 23 december organiseert ze een ‘dienst voor ongelovigen’ in de Rode Hoed. tekst Nick Klaessens foto Liselore Chavelier

ik ergens te voet naartoe en halverwege kwam ik erachter dat ik mijn telefoon niet bij me had. Waarom lóóp ik dan, dacht ik, nou weet ik niet hoeveel stappen ik gezet heb.’ BESTE EIGENSCHAP VAN AMSTERDAMMERS ‘Dat we in principe – op een paar handgranaten daargelaten – erg goed met elkaar kunnen leven, terwijl er toch van alles woont. Leeftijden, culturen, inkomens. Ik kan alleen voor mijn eigen straat spreken; hier is iedereen best op de hoogte van elkaar. We laten elkaar met rust, maar als je iets nodig hebt, kun je om hulp vragen.’ MOOISTE UITZICHT ‘Bij de Tolhuistuin op het terras zitten en naar de pontjes te kijken. Naar water kijken is altijd fijn. Hetzelfde geldt voor het terras van Edel in West, waar je de boten voorbij ziet komen.’ CAFÉ ‘Bar Mimi, in de Potgieterstraat. Daar heb ik het borreltje gehouden om mijn nieuwe boek Toen ik de wereld nog niet kende te vieren. De

bar wordt gerund door acteurs, die daar zin in hadden. Het is een soort huiskamer voor de mensen uit de Da Costabuurt.’ CONCERTZAAL ‘Zelf speel ik vaker in theaters als De Kleine Komedie, maar bij ‘concertzaal’ denk ik aan Paradiso en Paradiso Noord. Als artiesten daar spelen, kun je het goed zien en horen. Laatst was ik bij Scott Matthews in de bovenzaal van Paradiso, heerlijk: in zo’n piepklein zaaltje.’ RESTAURANT ‘Er zijn veel goede restaurants die je eigenlijk niet wilt prijsgeven. Onlangs aten we bij Meneer de Wit Heeft Honger. Ik heb inktvis nog nooit zo lekker gegeten; supermals. Het leek wel draadjesvlees. Wel erg ongezellig, die Witte de Withstraat. Ze zouden er weer bomen moeten planten, nu de tramlijn eruit gehaald is. En een paar snelheidsdrempels in plaats van de hekken die er nu staan. Dat mag best in de krant.’ BEGIN VAN DE WINTER ‘A l zeven jaar lang houden we in de Rode Hoed elk kwartaal een soort kerkdienst, maar dan zonder God. We vieren het nieuwe seizoen; een moment van bezinning. Ik ben er erg trots op dat we zonder reclame steeds zo veel mensen mogen verwelkomen. Er is altijd een bekende spreker, zoals in het verleden Marc-Marie Huijbregts, Sanne Wallis de Vries, Désanne van Brederode en Rob Wijnberg. En nu Freek de Jonge. Verder lezen acteurs gedichten en teksten voor en is er een koor onder leiding van dirigent Maartje Meijer.’ BEGIN VAN DE WINTER De Rode Hoed, zondag 23 december rodehoed.nl/dienst-voor-ongelovigen

Spot aan, licht /uit Theater in Amsterdam, ontdek het allemaal.

iamsterdam.nl/uit

NEW PRODUCTIONS PRESENTEERT

Foto: Joris van Bennekom

GEEF DEZE UNIEKE ERVARING CADEAU NÃ&#x161; T/M MEI (60 cpm)

SOLDAATVANORANJE.NL | 0900 - 1353 theaterhangaar

IN SAMENWERKING MET

MEDIAPARTNER

| vliegveld valkenburg | katwijk