CULMEENA
NanuAhikaaraydaadukaxxamdumaahiraceenaanik tiyakteynalinosahdaytimablaakeewale.Tahtaqabi mangomarihaydaadittelgeytimamduudah,Qur'aan eddeanuk,raagtekeequsbaxaganitte.
JarmanakTrevesmagaalalgeytimtamosaic,baadaltan qilmihyanmarihfanatAhikardeqsitanumihmuuci.ah kaakaybisitteleaydaadu.
Taaydaadihayrosaanihwalalammuntatekke. Iskolaaritteellecabohaddah,Naharsiboolihkarmah addat,500B.C.,Elephantinedeqsittaqarifanat, Aramaicpapyrusaddal,qimmohaddahxaagitteelle geytimtehtaninnal,celsiisen.
aydaadiqaduukhaadlissokinnimkeeaydaaduhinna nummaakyakriyenumisiixxigaabamduudahossotinah galitteQarabbaritte.tohqaxmeqegurralyunkuttube, keeabtokibbimteaydaadi,intrigue,keeceenalekudah ellecabohhangitabbixekasatcurriyyatkutbeabeh kaxxamkubqihyanikoyta
Kutbeaffaraexxalkurrumta:(1)Gabbaaqu;(2)Barsiyyi (qangarahaddattanceelalloh);(3)Masrifanahaban safar;(4)SimilitudeshinnayParables(Ahikarisisaqlih baxihbarittogabakalteh)
KURTO1
Ahikar,Assyriyahbaaxok60takkebarraleeh,laakinlab baxaallewaamwarsanTohihtaagahusugisisaqlih baxabarsehUsukgaqammookeeleekmuxxiwalekee ixxigakibbimte
1Haiqârqilmih,SennacheribAmoytiWaziir,keeNadan, Haiqârqilmihmaqanxahbaxa
2AmoytiSenacheribwakti,Sarhadumbaxi,Assurkee Ninevehamoyti,Haiqârdeqsitanumuk,Sennacherib amoytiWazirihsuge
3Usukmeqemkaban,gaddakeemangouwwaytiluk sugeeh,usukduddale,qilmih,filosof,ixxiga,mablakee doolat,usuklactambarraluksugeeh,kullinumihqari xisehsuge.
4takkayimmaytohinkihusukulibaxalukmasuginna. toosayyohaddak,iyyaaykaynaggaarinnatakkem bictah.
5Usuktamacaagidihkaxxataqabikaatboodehsugeeh, inkiayrocutuukawagsiisakbartemarakeebartemara gaaboyseeh,isicaalatkeekayxaylohcaagidkeenih baxxaqiseh.
6Keeosonkaakiyyeenim,"Gexay,degeltittefidakah abaay,awkakohxayyoosaanamalkenxaaqim."
7Usukelleiyyeninnalabeeh,sanamittefidakah xayyooseeh,kenxaaqimeeh,xaaqimeeh,xaaqime.
8Osoninkiqangarakaakmagacsinnon.keeusuk wonnahgexerookakeecisabbotiyya,gexehisisorkoco baxibiyakluk.
9Usukwadirihgexeeh,KaxxaYallihxaaqimeeh, yaamineeh,Kaahxaaqimeeh,KaxxaKaxxaYalli,Qaran keeArdiGineeh,KulliGinoGine!
10Anuawkayohtaceemkokessera,usukyiqaafiyatal geytimamkeeusukyiintiitaalfeh,yooyaagureemih taagah,anukaaluksugehan.
11Tokkeekxongolokaaktemeeteeh,''Atunaharak muucitteellekibalhayteh,fidakeenihabteeh,tohih taagahatuisimanolxayloallewayta.''
12LaakinkumaqanxahbaxaNadanbeytaay,isibaxa kaaab,isibarittokeeisimeqemkabanbaris,aturabe wakkooyaaguqele.
13TokkelusugisimaqanxahbaxaNadanbeeh,usuk qunxukanqasaksuge.keeusukbacrauynandaylaabe gabatkaayeceeh,osonkaayaagurenkeekaa yayyaaqeenim.
14Meqemaaqookeemeqeaydakaakankeecariirsartan, qasburraacinaankeeqisiqasalukkaabarsenKeeusug cariirsoofahamoldaffeyaksuge.
15Nadankaxxaamqimmohaddahgexak,xercedar innahgexak,meqemkabankeekutbekeesciencekee falsafatkaabarse
16Mangoayroorahaddat,AmoytiSenakeribHayqaar wagteeh,usukkaxxamidaalitehsugemyubleeh,kaadu kaadukaawarse
17'Oyimassakaxxalekataysa,duddale,aamantile, qilmile,gubernatoor,yikutbeabeyna,yiviziir,yi Chancellorkeedirector;nummaakatukaxxam idaalitteeh,liggidittehqilsalito;keeatutabaadal tawqemxayyowtamfaxximta
18Koklakalyiayfaafalaraclemmiyyakinnimyoh warisey'KaaduHaiqârkaakiyyemyi-sabbowku moyyaamotaniwaaray!TokkelNadanyimaqanxah baxiyan,Anuinnibaxakaaabe
19Anukaabarseh,inniwalekeeinniixxigakaabarseh' 20AmoytiHayqaarkaakiyyeyifoocalkaabaaha,anu kaaabluh,keeanukaageytek,isiaracalkaadaffes;kee atuisigitafangexxa,rabbohbeytuhkeeisimanok raqtemsalfalerabbohgactuh'
21TokkeekHaiqargexeehNadanisimaqanxahbaxa xayyoosekeeusukmassakaxxaabeehcaylakee kunnabnakaahqaagita.
22Usukkaawagteeh,kaaassakooteh,kaaruffaiyyeeh, Hayqaar:'Tahkubaxakinnii,Hayqaar?Yallikaa dacrisuhdooqaaba.AtuyookeeyiabbaSarhadumelle taamittehtaninnal,taawkiyootaamitak,yitaama,yi fayxi,keeyitaamaharacxagsaanam,anukaaassakat luk,kufayxihkaadiggoysaanamfaxximta.'
23Hayqâramoytahqununnaheeh,"Kuamoyta,yi amoyti,amotani!Anukokfaxam,atuyibaxiNadaanlih sabriabtamkeekayqellatqafuutaabtam,usukelle faxximtainnalkohtaamitamfaxximta.'
24Tokkeek,amoytikaaxiibiteh,usukisikataysiisik kaxxanumkeekaxxacaylalenumkaaabelemkeeusuk kullimassakaxxakeekunnabnalukkaalukgacam faxximta.Keeusuggabakaakfuguuteehrubsuskaak iyye.
25KeeusugNadanbee.kaymaqanxahbaxikaaluk sugeeh,parlorilkaadaffeysak,barkeeayrokaa
barsaanamqimmiseeh,usukgaqammokeeleekmuxxi, qilmikeeixxigakaahculse.
KURTO2
"BaacoytahyanRichardAlmanaak"dumaahiayroora. Lakqooy,sayyooy,sartanitteey,kabxaay,kataysis wagittaamalseehadaytibaxihadabihrabasinniedde xintitte.Baxsalukfaxximtaceelalloh12,17,23,37,45, 47.63heeleaayatasaakutaninkiinkiqaynatih maqnissotqalalisak.
1tonnalkaabarseh,iyyeh:yibaxaw!yiyabankacisaay yifayukatayaayanuaxcemkassit.
2Yibaxaw!atuqangaratobbekootekkek,isku sorkocobaxakrabay,keegersimarahtetmabaxxaaqissa, tohakkewaytektohroocilediyyitakkemkeekuarraba cararissamkeekuxagaratbiyakbahtam,keeatuqaybi geytam,keeYallihfoocalqaybikohnumu
3Yibaxaw!Atuxaagutoobbekootekkek,tet mabaxcisin;keeatutukteenatublek,teetihmawarsin.
4Yibaxaw!kuqangorsahhalosankacsamarah,kee gacsagacissuhmasissiktin
5Yibaxaw!Atutukteenatobbeway,tetmaaqorisin
6Yibaxaw!aliftehtanximmomakalin,hinnayaxaw mali,keealifteximmomali
7Yibaxaw!irohqaxmaqaanemafaxxa,tohsalactaah taturta,takkayimmaykunnabnalekassitellecaboyee
8Yibaxaw!Duqurbarraisiyabkoomaduquurusin,atu kaxxamtaqabihaddatrabewaytaah,iskaadulowsis gubatgactamfan
9Yibaxaw!mafaxxabarrabedizenedsartankeesubac, tetroocihaddatqaybikeeduqurWooatuisimteetih teceek,hinnayisigabattanimteetihteceek,iszambifan kooculsekootekkek,Yallikolnaqabu
10Yibaxaw!almond-caxahinnamakkin,inkihtan cooxuknaharalcaffabahtaah,inkihtancooxuklakaltan caxaaxuwabahtaah,inkihtancooxuklakaltan caxaaxuwihinnamakkin
11Yibaxaw!moyyaaddahhayis,isixongoloxamcisaay, adabitik,massatyangitalgex,duqurmakkinKaaduisi xongolofayyahaytammadudda,qarixissiimehyan waqdi,qarixissiimehyanwaqdi,danankulliayro mangoqarwaxisaksugte;keetohdintcaylatekkektoo buqregexaksugte,buqreqigdumasuginnagaalilakbak gubal.
12Yibaxaw!xaahiduugaanamkaslenumlihqinab yaaqubeenimtayseh.
13Yibaxaw!isiqinabqadlimarihmagaqamolcaxaay, iggima,qaybilemaralukmaaqubin.
14Yibaxaw!Yallameysittahtankaslemaratxakbim keekeninnalgac,iggimamarahmagexin,atukaa celtaah,kaygitabaritta.
15Yibaxaw!atuisihkataysahinnaykataysageyta waqdi,kaagabbat,tohuklakalkataysakeekataysakaa ab;keekaamafaatitinagibbatusinnim;kaadukassinni numlihyabmabaysin.
16Yibaxaw!kabelkuibatsugewak,quuukamoltetluk gex,isibaxaay,isibuxahmaraakeeisixaylohgitabicis, keeisidoonikbaddiamolgexxaamaknaharalkeetet mooyatkeecultamkeeusukmaduudadaanimte
17Yibaxaw!Gaddaliabeesayakmek,oson,--"Kay qilmih"iyyan,baacoytiyakmekaatekkek,ummatta, "Kayqululut"inta
18Yibaxaw!usugkuayrohgaqammookeeku uwwaytatruffaiyyaah,gersimarihuwwaytimafaxxa.
19Yibaxaw!Duqurcuggaanemakkin,gaqammokaa lukmakmin,cuggaanehyangibdaabinatruffamaxcin. kunaqboytikoohoxehyenek,meqemmariinokaah uybulluy.
20Yibaxaw!Yallakmeysitanumkaakmeysitkaa tassakaxxe.
21Yibaxaw!iggimanumradeehgexe,kaslenum,gexe kaatekkek,mayaxagaalaay,radeksissikukugtaah, biyaakitek,isimanodacrisamduudah.takkayimmay iggima,duqurnum,kaydalkahdawaatamatan.
22Yibaxaw!Isikaddahyannumkotxayyoowek,fooca fangexkaageytuh,soololsug,usukkohgacseweek, kayRabbikaahkohgacsele
23Yibaxaw!kubaxamaqambaalin,kubaxihqayso caxaaxuwihaddattanqayso,lakqokaftiqayso,keesaqi qayso,keealbaabqayso
24Yibaxaw!isibaxaumaaneksoolis,keekaabaris adabiusukkoosadihgaadukeeummattahfanatkoo baahaknaharalkeeatuisiamohgitakeekoboxulhayya haytehatuisiumaanehdigaalah
25Yibaxaw!gabulleagurgey,keekaxxadananisi xoqoysole,keekaxxagaysaleagurmageytin, duquurusanumlukkataysismageytin,hinnaynaqabule naqoosamageytin,hinnaygarqitaamaabeyna,atuabtah tankulliimihosonkeenihfinqiselon
26Yibaxaw!kuxaltanikoomaabaarin,keeYallikeenil ruffaiyya;kahkinnim,"isiabbaakkekisiinaqanxise numrabahraba(anuaxcemdambiilihraba);isixaleyna yassakaxxehyannumisiayroorakeeisimano yayxeereeh,meqeminkihyableh""
27Yibaxaw!silacsinnimgitalmagexin,atunaqboyti kotyangoorowemmataaxiga,tonnalatukaahgulguluh gacta
28Yibaxaw!foyyahyan,ayyuufasinnicaxahinnal makkin,laakincaffakeeluddittelreebimecaxahinnal tik;barrakeexaylosinninumbaadalqaybikeeken niqbaah,caffasinnicaxahinnah.
29Yibaxaw!Gitiqaxihaddattancaxâbaxalecaxah innaltik,caxâbaxakaktaturtamariinkihyakmeeh, bacarialluwwatetsilaalakgubatrabboh,tetcaffatakme.
30Yibaxaw!kulliilliisigitakgexaah,tetwaklentit dalcuhmaaqotakke.
31Yibaxaw!"Yiabbobtiduqurkinnimkeeanukaadu qilmikinniyo"axcukmaxcin,kaaduiggimakeeduqur yabmaqambaalin,atukaadukaacelsiisak.
32Yibaxaw!tootaameynitiknumukteynamakkin,ken saqolti"nekiroh"iyyaanam,laakinoson"xayyoowak nehxayyow"iyyanmaraknumukteynatik.
33Yibaxaw!isinaqoosakaywaklitihfoocal maqambaalin,atumataaxigakeenikmannitiyakoh kaxxacaddolemellecaboh.
34Yibaxaw!KoogineisiRabbikmameysitin,usugkol tibbaheewaamihtaagah.
35Yibaxaw!isiyabqadliinoabkeeisiarrabasalfaab; keekuwakliitamidnisinkuibahxaga,usukgersiuddur kuangulxaga
36Yibaxaw!atukaslenumkasleqangarattootokek, tohkayangulcubbittanqaybicusohinnah;takkay immayatuiggimacaxxattootokekusukmacedaay mayaabba.
37Yibaxaw!Atuisifayxihkaslenumrubtek,mango amrikaahmaacin,usugkutaamaatuellefaxxannal abeleeh,duqurkaarubtek,kaaamrisin,takkayimmay isihgexaay,isitaamaab,atutekkekkaaamris,atufaxxa haytamusugmaaba.osonkabxahkooruubeenik, sissikukkibtuhisissik.
38Yibaxaw!isiklaftanumuknaqboytimaabin,usugku qeedaalissobeeleeh,kaaducanêgacsikohyakke.
39Yibaxaw!isibaxakeeisitaamaabeynit,isiduyye keenihtaceemiknaharal,kenlukgexaanamihtaagah, gibbat;kahkinnimgabakibnelenum,duqurkeeiggima yakkemtakkayimmay,gabafoyyahyannum,iggimale num,iggimalenum,iggimalenumdeqsita.
40Yibaxaw!Anucolocynthokmeeh,aloesyanxuqeeh, baacahkeedagnakmuxxiqeeromageyyo
41Yibaxaw!isibaxabarisqululkeeisibuxahmarih xiinissolmeqennaltaamituh
42Yibaxaw!iggimakaslemarihafmabarsin,wohkaal quukaakkele
43Yibaxaw!isicaalatisikataysahmaybullin,atukaak quxuumewaytuh
44Yibaxaw!intimaleelaintiintimaleelaklafetlennal, intimaleeladagoommiraacisamtakkeh,takkayimmay sorkocobaxiintimaleelamiraacisammaduuda,keeis massatyangitacabaah,maynaqulgexxagita
45Yibaxaw!numibatgexekalityaysenarrabat gexekalit
46Yibaxaw!Xayikkelyankataysaallalyankaxxa toobokoytakaysukraqta
47Yibaxaw!qaxmaqaanebaytatakkayimmaybartiyyi ellecaboh,keebaadsalackeefoyyayakke,takkay immaymeqemigaqfoyyamatakkahinnaysalac 48Yibaxaw!rabbosinninum,kayrabakaymanok tayseh;keeweeqaxongologadxongoloktayseh;rooka keeweeqa,Yallihmeysikeenilyenek,gadkeerufto xongoloktayse.
49Yibaxaw!kugabattanbaxannakkucuggaanehaddat tangoosektayseh;keekugarityanilliallakyanagur yayseh;kugabattanqurraalfiqurrahaadaktayse;kee baacahgaaboynamangorizqihfixiixisiyyaktayse; kaaduroocilewakrirabelubakakyayseh;keepaawunxi suufgaddakpaawunxitayse,anudahabkeelakqok; dahabkeelakqoqeltuttaniih,ardibagulreebimeeh, matanbulla;takkayimmaysuufqadaagalraaqaah, tableeh,sartenumuhqaxmaqaanele.
50Yibaxaw!qunxagaddafixixxegaddaktayseh.
51Yibaxaw!roocilekutirabebaacoytahyayseh.
52Yibaxaw!Baacoytahyannumzambitrabegaddalih aysukraqta.
53Yibaxaw!qangaraisisorkocôbaxathayis,keetoh kohmangomakkele,keecubbigeyatuisikataysahsirri baxxaaqissa.
54Yibaxaw!Atuisisorkocôbaxatfayissamfanqangara afkokmawqa.Kaadusittinwayyakkemarihfanat masoolin,umaqangaraksittinwayyamaateeh,sittin waykeesittinwayyamaateeh,carbihaddatsittinway yamaateeh,atukaadusumaaqittuhdirkissah.takkay immaywokkelkudakisihrabboh.
55Yibaxaw!isikkaxxacaylalenummaqambaalin, laakinisihsabrikeesabrikeeqadliinogey,tohukmuxxi meqemmatan.
56Yibaxaw!koknaharsikataysamanqibina, nammeyhaytokataysasugewaamtakkeh.
57Yibaxaw!kaytaqabihaddatyanbaacoytigufneab, Sultaanfoocalkaayab,lubakaftikaacattuhisitaamaab.
58Yibaxaw!isinaqboytirabatruffamaxcin,dagoo waktiklakalkaycuggaaneakketto,kooyayyaaqenum kaadumassakaxxakeemassakaxxakeesalaamatkaak naharalgac.
59Yibaxaw!Leeqaranbagulsoolaksugteeh,data kuraanqadotekkek,mirrmalabinnahsalfatekkek, tokkeliggimasinnimarikeeduquredderadak,qilmi yakkemduudah
60Yibaxaw!atukastaallemfaxxek,isiarrabadirab taceemik,isigabagarqak,isiintiitaumaanekwagit tokkeekatukasledeqsitta
61Yibaxaw!kaslenumcaxxatkooyaagurey,takkay immayduqursalfaledawaatatkoomasaysiinQunxa mariinolrammitlenumtik,idaltuhkunnabnageetto
62Yibaxaw!Nummaduudakaycaylihayroorahaddat, daqarweeqihayroorahaddat
63Yibaxaw!barradigibilmasissika,tohmeqennal tekkek,is'yisaqalow,yohbicis'axcele;keetoh biyaakitehtenek,iskaakcaddokaktekkemmiyya kinnim
64Yibaxaw!faxenumisisartanatqaxmeqe,usukisi yabinkitto;keeusukisisartanatweelolem,usukkalah isiyabtiinkibisle
65Yibaxaw!atugarqaabtek,Sultaanahwaris,kaadu kaalihangaarawab,atukaakraqtuh,akkewaytek,atu qaxahtaqabilito
66Yibaxaw!Gabakibbimtehtannumkataysisab,gaba alfimtemkeesatqittanumukkataysismaabina
67Affaracaagidih,amoytikeekayqande,amaanatle: wazirihzulmi,keeumadoolat,keefayxihtaqabi,kee qanxaffehtaqabi;keeaffaracaagiduqratraqtamduude wayta:qilmi,duqur,gaddaliikeebaacoyti.'
KURTO3
Ahikardoolatcaagiidalnagaygabahassagollaabak dadqohyewqeh.Usugisiduyyeisisaqlihbaxahgano fangacissa.takkelcakkumukyanaydaadumannal gaddageysinniprofligatecelsisfankorsa.Ahikar yasgalleenimihagiirinnirabahrabahdigaalakgeytima. QaduukAhikarillacabo.
1Haiqârtamakkelyaabeeh,tamaamrikeemissili Nadan,isimaqanxahbaxaluksugehyanwaqdi,usuk inkihkendacrisamfaxamcelsiisak,tohihtaagahusuk taqabikeetaqabikeetaqabikaahxayyoosaksugem aaxaguksuge.
2TohuklakalHaiqârisibuxaldaffeyak,isiuwwayti inkih,qaskariitaay,taamaabeynit,faraskeelaahi,kee kalahtanuwwaytiinkihNadangabatgaceeh,isilakqok inkihgabatgaceeh;keeamrikeewaasocayliNadan gabatraqte.
3Haiqârisibuxaldaffeyeeh,kulliwakHaiqârgexeeh, amoytahsalaamatgaceeh,buxahgace.
4awayNadanamrikeeharamcayliisigabatyanim yublewak,usukHaiqârafkandiggoysak,kaacelsiisak, usukyanbullewakkaacelsiisak,'YiqammiHaiqârisi dotagehaddatyan.keeusugawaytumayaaxiga.'
5Usuknaqoosakeetaamaabeynitlihangaarawabak, faraskeegaalilimmoysak,isiqammihHaiqârluksugeh yaninkihtanlakqotculsaanamqemmise.
6Haiqârisitaamaabeynitkeeisibuxahmarahracmatta allewaamyublewaqdi,usukisibuxahaddalkaa diiriyeeh,isiduyyekeeisimaaqofixiixisehyanim amoytahruube
7Amoytiugteh,Nadanseeceeh,kaakiyyem:'Haiqâr qaafiyatluksugeway,numisiuwwaytiiy,isibuxah maraay,isiuwwaytiiy,isiuwwayti,xiinisaanam maduuda'
8NadangabaisiqammihHaiqârkeeisiuwwaytiinkih yeyyeeqeh,tamakkelusukaddahkeeyewqeh, salaamattakaahabeh
9TokkelHaiqârisimaqanxahbaxaNadanlukabehyan taamaktoobbeeh,usukkaxxataqabihaddatsuge 10NadanBenuzârdândeqsitaqunxasaqalahsugeeh, HaiqârNadandeqsitanumiharacalkaabeeh,kaa barseeh,kaxxasharafluksugeUsukisiikoytainkih kaahyeceeh,isibuxahsaqalahkaaabe
11TawayNadantekkemcedewakusukaysinukee aysinuluksugeeh,usukkaaesseranumukinkih qanxaffeluksugeeh,kayqammiHaiqârlihqanxaffeluk sugeeh,iyyeh:'Yiqammiisibuxakyoodiiriyeeh,kaadu yitoobokoytayokdoorite,takkayimmaykaxxaYalli caylayohyeceek,anuqidimihtaqabikaahbaaheyyo' 12KeeNadanusugkaahbicsamduudahyantaqabih addatyanDagowaktiklakalNadanisimesenkacat gaceeh,FaarisamoytahyanShahahbaxiAkiishih ayyuftayuktube
13'Salaamkeeqaafiyatkeegiclokeesharaf SennacheribAmoytikeeNinevehamoyti,keekay waziirkeekaykutbeabeHaiqârkoh,kaxxaamoyti! Yookeekoofanatqastiyatanay.
14Tamaayyuftakooguftawak,atusissikukNisriin, AssurkeeNinivefanahgexxawak,anudoolatcarbi sinnimkeecarbisinnimkohaceeyyo.'
15MasriamoytahFirqawnihHayqaarmigaaqalgersi ayyuftayuktube.'Kookeeyokfanatsalaamyani,O caylaleamoyti!
16Tamaayyuftakooguftehtanwak,atuuguttahayteh, AssurkeeNinivefanahNisriinbooxalgexxawak,anu doolatcarbikeecarbisinnimkohgaceyyo.'
17KaaduNadankutbeytakayqammihHaiqârkutbeh innaluksugte.
18Tokkeeknammaayyuftaxambaqimeeh,isiqammih Haiqârmuhritculse;osontakkayikkahamoytiqaril sugen.
19Tokkeekusukgexeeh,tonnahkaadu,amoytiisi qammihHaiqârfanahruubeayyufta:‘Salaamkee qaafiyatyiViziir,yiSekretari,yiChancellor,Haiqâr 20OHaiqâr,tamaayyuftikoogufawak,kollihyan qaskariitainkihgaaboysak,sartankeeixximaluk, 5haytohayro,Nisriinbooxal,yohbaaha.
21Atuwokkelkoofanahamaatehyootablewak, sissikukqandeyollihqeebifaxxahtannaqboytiitihinnal yoolihgexxa,kahkinnimMasriamoytihFirqawnih farmoytitinnilukliyo,osonnimaqaryableenimih taagah.qandekeenekmeysitaanamtakkeh,osonni naqboytiitikeeosonneeniqboonuh.'
22Tokkelayyuftamuhriheeh,amoytitaamaabeynitik numukteynakHayqaarfanruube.Kaaduusukyuktube gersiayyuftabeeh,amoytifoocalbaxciseeh,kaahkawsa heeh,muhrikaahyuybulle.
23Amoytiayyuftaltanimyoobbewakkaxxaambohoy luksugeeh,kaxxanaqabuluksugeeh,‘Ah,anuinni qilmihaddatsuge!AnuHaiqâryinaqboytiitihayyuftitte yuktubeemihmacaabeeh?tahyiacwakaakyi tuxxiiqih?'
24Nadankaakiyyem,“Marookin,Malik!hinnay naqabu,laakinNisrînbooxafangexak,tamaxaagi nummakinnimkeewaytamnablay'
25TokkeekNadan5haytohayrougutteh,amoytikee qaskariitakeewaziirluksugeeh,Nisriinbooxalyan bacarfangexeKeeamoytiwagteeh,wagit!Haiqârkee qandedaffeytehsugte
26Haiqâramoytiwokkelyaniimihyublewaqdi,usuk xayyooweh,qandecarbihaddatgexaanamkee,ayyuftal ellegeytimtehtaninnal,amoytilukgicloabaanamih astayeceeh,usugNadanellecottehtanboodokinnim aaxaguksugekaa
27AmoytiHaiqârabehyantaamayublewaqdi,bohoy keebohoykeebohoykeebohoyluksugeeh,kaxxa naqabuluksuge
28Nadankaakiyyem,'Atutubleh,yisaqalow!Tataqabi macaabeeh?takkayimmayatunaqabumaliiy, maqambaalin,maqambaalin,laakinisibuxahgexaay,isi kursildaffey,anuHaiqârkohbaaheyyo,silsilatkoh baaheyyo,kuqaduwwikaaduk,giclosinnim,kok diiriyeyyo.'
29Amoytiisiqarkaytofanyuduureh,Hayqaar wagsiisaknaqabuluksugeeh,kaawagsiisaktu maabinna.KaaduNadanHaiqârfanahgexeeh,w’allah yaqammihkaakiyye.Amoytinummaakkolruffaiyyam keekooamriseemihgaddakohgacsa.
30keeawayusukyookohruubematuqaskariitaken taamahrubtamkeeisigabakokderrekaxawahhayya hayteh,isiibaabiaxawahhayyahayteh,Firqawni farmoytittamahtablemkeeamoytikeenikmeysitaanam keekenamoytak.'
31TokkeekHayqargacseh,''yabbeenim ammirtimaama''iyye.Tonnaakusugugteh,gabakaak derrekaxawahhayyaheeh,ibaabikaakaxawahhaak.
32Nadankaabeehkaalukamoytifangexe.Haiqâr amoytifoocalculewaqdiusukardibagulkaakfoocal salacabeeh,amoyticaylakeeamotanimanoniyaata.
33Tokkel,amoyti,'YaHaiqâr,yikutbeabeyna,yi caagidihGovernor,yiChancellor,yiDoolataksaqalah
yan,anukohabehanumaaneyohwarisey,atutauma abtoyohabte.'
34Tokkeekusukyuktubeayyuftakeekaymuhrikaa yuybulle.Haiqârtamahyublewaqdi,kayexxaaxi diggalsimak,arrabakaakinkiaddaculteeh,usuk meysitakqangarayaabammaduuda;takkayimmayusuk isimoyyaardifanahwaxeexisehsugemkeeduquuruk suge.
35Amoytitamahyublewaqdi,tamacaagidkaakkinnim cedak,sissikukugteh,Haiqârqidak,magaalakirol,kay fillalihgicloabaanamkeenihamrise.
36TokkelNadankaayeh,Hayqaar,Datafooca!maca kohtuxxiqlekudaylahinnaykucaylataabtoamoytah abtawak?'
37tannaliyyeaydaaduwarse.KaaduGileekMigaqAbu SamîkSugte.Kaaduamoytikaakiyyemyaawagilenum! ugut,gex,Haiqârisiqarialbaabalfillaqanxisseeh,kay amoisixagarakboolcubbihaddatqid'
38TokkelHayqaramoytakfoocalgulubuhgaccaheeh, yisabbiyamotaniwaaray!keeatuyooqiddamfaxxek, kufayxikibtay;keeanuaaxigehanuqellatliyom, takkayimmayumanumisiumaanehcisabyaceenim; Takkayikkah,yirabbiyamoyti!Anukookeeku kataysiinuessera,seefnumyixagaryinaqoosah yaceenim,osonyooyaaguqeenimkeekunaqoosaku fidatakkemfaxximta'
39Amoytiugteh,seefnumkaafaxaksugemkaahabam amrise
40UsuksissikukisitaamaabeynitHaiqârkeeseefnum beyak,kaaqidoonuh,qarkakisakkaalukgexaanam amrise
41Haiqârusukqidamfaxamasmatahyaaxigewakisi barrafanruubeeh,tetlihyaabeeh,"Awqey,yoogey,alfi takkequnxasayyokollihgactaah,qasbosartankeenik sarittamfaxximtacariiriktooosonyohweeqaanamyi rabaknaharal
42Kaaduseefnumkeekaytaameyniitihtarbeeza massoysakeemangoqinabesgel,osonyaaquboonuh'
43Isusugteetihamriseminkihabtekeeiskaxxam kasleeh,agiruukeecubbiluksugtekeeisinkihtan massakaxxakeebartiyyatengeleh
44Amoytiqandekeeseefnumyemeetewak,tarbeeza, qinabkeeqaxmeqemaaqobicsenwak,akmiyyaakee maqabqimmisen.
45TokkeekHaiqâr,seefnum,kampaanikbaxsaluk, ''AbuSamîk,atumataaxiga,Sarhadumamoyti, Sennacheribabba,kooqidamfaxawak,anukoobeeh, inkiaracalkoouqra.Amoytibakcarrasalactehkoo essere?
46Anukayfoocalkoobaaheway,usugkolfarcik sugeeh,awayanukohabemeqemmariinokassit.
47Anuaaxigeh,amoytiyoowagsiisaktoobitelemkeeyi qidimihkaxxanaqabulem.
48Anuqellatmayyu,atukayqarilyooxayyossek, kaxxameqemkabangeytamfaxximta,yimaqanxah baxiNadanyooduquurusemkeetaumataamayoh abemixig.amoytiyooqideemihtoobite;keeawayanu cellarliyoinniqarihcaxaaxuwihaddat,keenumtet mayaaxiga.
49yibarrahixxigalyoouqur.keeanucasbiaddatyan naqoosaliyoqidaanamtaguudeh.
50Kaaeyyeeqay,yisartankaasarit,taameynitkaa qidaanamamris.Osonqidaanammiyyakinnim mayaaxigan.
51Kaymoyyaxagarakboolmaaqattaqiddeeh,kay xagaryinaqoosahucuy,kaayaaguqoonuh.Kaaduatu kaxxagaddayollihdaffessetto.
52ToysatokkeekgilekHayqârkaahamrisemabeeh, amoytifangexeeh,kumoyyasarrimaanehkaakiyye.
53TokkeekHaiqârbarrakulliayyaamalkaahxiqtam uqraharacalkaahculteeh,isihdubuknummaaxiga.
54Tamaxaagiwarkatkeeqagaaqagitak,kulliaracal HaiqârSageelleqideeh,ellerabeeh,woomagaalah addalyanmariinkihkaalihgexehsuge.
55Kaaduweeqakiyyeenih:Alawkoh,Hayqaar!keeku barittookeekuadabi!Kookeekuixxigamannahyan rooka!Kooceelanumankelgeytimamduudaah?kee ankelyanimduudaahnumtonnalixxigale,tonnalbarte, tonnalduddalexiinissolkooceelaah,usukkuarac kibtamduudah?'
56takkayimmayamoytiHayqaarwagittaamaltoobiteh sugeeh,kaytoobittukaahmaxiqta
57TokkeekusukNadankaahseeceeh,"Gexay,isi kataysislihgexaay,kuqammihHaiqâr,qaadakeeqaybi ab,kaadu,qaadaelletaninnal,kaahqaybih,kaahqaybi ab"iyye
58LaakinNadan,duqur,iggima,sorkocôbaxi,isi qammihbuxahgexewaqdi,usukweeqeh,roocih,roocih, sorkocôbaxisinnimaratgaaboyseeh,akmiyyaakee maqababaksuge
59NadanHaiqârluksugehyantaamaabeynitkeetaama abeynitxabbaheeh,kenaxawahhaak,kentaqabihaddat sugeeh,kentaqabihaddatsuge
60Usukisiqammihbarramassakaxxa,isisibaxihinnal kaabarse,takkayimmaytetkaalukzambihaddat cultamfaxaksuge
61LaakinHaiqâruqraharacalgaruqluksugeeh,usuk isinaqoosakeeisicuggaanehweeqakobbeeh,usuk kaxxaYallih,Racmattaleeh,gaddagacsaah,usuk ummanwaydooqaabaah,kaxxaYallihxaaqoaba
62TooseefinumwaktiikwaktiHaiqârfanahyamaateeh, usukuqrahaddatsugeeh,Haiqâryemeeteeh,kaa xaaqime.Keeusugkaaarcibiseh,catokaahqaagita.
63GersibaaxooxalHaiqârSageqideenimwarsanwaqdi, inkihtanamoytitteSennacheribamoytidiggalsimak, Haiqârcelsiisentadiggoysak,diggalsimaksugeenim warsan.
KURTO4
"Isfinksihhayyeyyeeno."Ahikaarnummaakmaca tekkeeh.Kaymadaara.
1MasriamoytiHaiqârqidewak,usuksissikukugteh, Sennacheribamoytifanahayyuftayuktubeeh,'salaam keeqaafiyatkeegiclokeesharafbaxsalukkohfanna.yi kacnoytatoobokoyta,amoytiSenakerib.
2Anuqarankeeardifanatkalqatxisamfaxa,atuyoh rubtamfaxa,qilmilenumuy,yohxisuh,keeyiesseroora
inkihyohgacisuh,keeanuliyohsidiicasanatah Assyriyahqisokeegabâdirki.'
3Tokkeekayyuftamuhriheeh,Senakeribfanruube
4Usuktetbeeh,ikriyeeh,isiwaziirkeeisidoolatih saqoltiyeceeh,usunkaadubohoykeeqaybiluksugeeh, usukkaxxanaqabuluksugeeh,usukmannalabam faxximtamwagsiisakbohoyluksuge.
5Tokkeekusukidoolaay,bartemaraay,cogdahyan maraay,filosoofihmaraay,abbobtimaraay,cutuuka wagsiisak,isibaaxolyanmarainkihgaaboyseeh, ayyuftakeenihikriyeeh,sinfanakiyyifaxamMasri AmoytahFirqawnifangexaykayesserooragacisa?
6Osonkaakiyyeenim,'YaaMalikow!atuixig,ku doolatihaddal,kuwaziirkeekukutbeabeena,Haiqâr, hinnay,tamaesseroorahaddatyannummayan.
7Laakinnee,tamacaagidihduddamannu,kay maqanxahbaxaNadanakkewaytek,usugisiduddakee barittokeeixxigainkihkaabarseKohkaahhayis,usug tamagibdiximmofakemtakkeh.'
8TokkelamoytiNadanseecaheeh,'Taayyuftawagit, addattanimced'Nadankaakawsawaqdi,yirabbow! iyyaayqarankeeardifanatkalqatxissamduddam?
9AmoytiNadanyabyoobbewakkaxxataqabihaddat sugeeh,isikursikobteeh,qanxaffetdaffeyeeh,Haiqâr wagsiisakweeqak,qanxaffetsuge 10iyyaanam,'Yirooka!Hayqaar,sirriikee hayyeyyeenoyaaxige!Wooyohkoh,Hayqaar!Yi baaxohbarseenaay,yidoolatihsaqal,kuceeloankel geyamduudaah?YaHaiqâryibaaxohbarseenaanke kohgaciyyooh?yookohumaane!Anumannalkoo bayseeh!keeanuixxigasinni,diinisinni,labhaytusinni duqur,iggimasinniawkakyabankaciseh
11Yaa!keeqagitakAhinnih!iyyaaykooyohtaceem dubukinkiadda,hinnayyohbahtaqangarawooHaiqâr manolyaniih?keeanuinnidoolatakgarabkaahaceeyyo 12Ahyohankeey?Ah,Hayqaar!tooanudubukinki addakooablemduudah,tooanuinnikibnebeyam duudahkoowagitaanamkeekolruffaaxcem
13Yaa!Oyirookakohkulliwaktil!Hayqaar,mannal kooqideeh!keeanukucaagidmaqammaalacaagidik ellecaboablemfan'
14Amoytibarkeelaqoweeqaksuge.awayseefyuble wakamoytinaqabukeekayrookaHaiqâr,kay sorkocobaxixamcinukkaak,,keeusukxayyoowehkay foocalkaakiyye:
15'Yirabbi!kutaamaabeynitmoyyayokyargiqeenim amris.'Tokkelamoytikaakiyyem:-waaweyAbuSamîk kuqellatmacaay?
16Tooseefnumkaakiyyem,'Yiabbobtaw!kulli naqoosaisiabbobtihqangaraksaduhtantaamaqideeh, anukaadukuamrisaduhyannumabeh.'
17Tokkeekamoytikaakiyye.'Waay,AbuSamîk,atuyi amriiksaduhmacaabteeh?'
18Tooseefnumkaakiyyem,'Yi-rabbow!atuHaiqâr qiddamyooamrisseeh,anukaaduatukaawagsiisak toobbemaaxaguksugeeh,usukabehyantaqabihaddat sugeeh,anukaaduinkiaracalkaauqra,kaadukay naqoosaqideeh,usukawayamaanatlecistern,keeatu yooamrissekkaakohbaaheyyo.'
19Amoytikaakiyye.'Naaway,Abu-Saamiik!atuyoo tusuuleh,anukuamoytikinniyo.'
20Tooseefnumkaakiyyem,'Balle,kumoyyahmanol, yisaqalow!Haiqârnagaytaniinakeemanolyan.'
21Amoytitamayabyoobbewak,tamacaagid diggoysak,moyyakaakqimmohaddah,ruftookyewqeh, Haiqârakahbaahannahkeenihamrise.
22Usukseefnumuk,'Aamantiletaamaabeyna!kuyab nummatekkek,anukoogaddalisamfaxa,keeku massakaxxainkihkukataysiisikdagahfayyahaam faxa.'
23SeefnumHayqaarbuxagufamfanahruftolukgexe. Usukuqrahalbaabfakeeh,addahgexeeh,Haiqâr daffeyak,Yallafaatitak,kaagaddagacsa.
24KaaduHayqar,Anukaxxaruftokeeruftokeerufto baaheyyo!
25KaaduHayqarkaakiyyeeh,AbuSamiik,xaagu macaay?KaaduFirqawnicaagidqimmokilaaillacabo fanahinkihkaahwarse.Tokkelkaabeehamoytifan gexe.
26Amoytikaawagtewak,kaataqabihaddatsugeeh, dagorkaakgarbôalluwwehinnalxeerih,bismaarkaak qawilifiiqahinnal,xagarkaakqaanehwasakluksugem yublekayfoocibisimilaagimehbayehaway gommoddahinnalsuge
27Amoytikaayublewaqdikaarookitah,sissikukugteh, kaaaliilitxabbaheeh,kaafugteeh,kaaweeqeh,kaak iyye:'YallahFayxih!iyyaayyoofankoogacseeh' 28Tokkeekkaaarcibiseh,kaaarcibisehKaaduisi sartanqiddeeh,gileelheeh,kaxxaracmattakaahabeeh, kaxxagaddakaahyeceeh,Haiqârrabbohabe
29Hayqâramoytakiyyem,yisabbiyamoytaniwaaray! TahambaadxaylohtaamoomitakkayAnucaxahcaxa innibeeh,amolelleqekiimamduudah,keeistattab xambaqimteeh,addahyooqidde
30Laakin,YiRabbow!Anukokfoocalyambulleemih taagah,koozulmihcarramali!Amoytikaakiyyem: 'Yallihracmattakohyuybulleeh,atuqellatabtem yaaxigeeh,koocateh,qidimihkoocateh
31takkayimmaylaqinkaqaylofangexaay,isiamo moolay,isilifiiqairgiqaay,isisartanmilaagay, morootomayrohgideisihiswacaysir,isihmeqemabtuh, isicaalatkeeisifoocibisutaysiisuh.koladuurele.'
32Tokkeek,amoytiisiqimmohaddahsartanyeyyeeqeh, Haiqârlihhayyaheeh,HaiqârYallahgaddagacsaah, amoytiruffaiyyeh,ruftoluk,ruftoluk,KaxxaYallih gabatagleluk,isibuxahfanahgexe.
33Kaybuxahmarikaalihfarciksugeeh,kaykataysis keeusukmanolyanimyoobbehyanmariinkihfarcik suge.
KURTO5
Ayyufta"hayyeeno"Ahikaartaybulle.Qawiamolyan urri.Qimbô"Tayyaarah"feero.Masrifanahgexe. Ahikar,walenumkinnukkaadukfurkacatcusole. (Aayat27).
1Usukamoytikahamriseinnalabeeh,morootomayroh rabbohsuge.
2Tokkeekusukisihgaysesartansarteeh,amoytifan gexe,isinaqoosakaakdarrekeekaakfoocal,ruftokee ruftoluk
3LaakinNadankaymaqanxahbaxitekkemyublewak, meysikeemeysikaayibbixeeh,macaabamfaxximtam aaxaguk,bohoyluksuge.
4Hayqarwohyublewakamoytifoocalculehsalaamatta kaahabeeh,salaamattakaakgacseeh,isixaqutkaa daffeyseh,kaakiyye.
'YataysiyHayqaar!Masriamoytiatuqidtemyoobbeek lakalnehruubeayyuftittewagit.
5Osonneebakcarriseenih,neeyayseeniih,nibaaxok mangomariMasriamoytineeesseruhruubeqisok meysitakMasrifanahkude.
6TokkelHaiqârayyuftabeehkaakawissaheehedde yafhimeh.
7Tokkeekusugamoytakiyye.'Maceerimin,yirabbow! Masrigexeyyo,gacsitteFirqawnifangacseyyo,ta ayyuftakaahxayyooseyyo,qisowagittaamalkaah gacseyyo,inkihkuddehtanmarittegaciseyyo;keeanu kunaqboytitqaybiseyyo,kaxxarabbihcatottakeeku doolatihrufto'
8AmoytitamayabHaiqârobbewakkaxxaruftoluk sugeeh,kaykalbifiddinowteh,usukkaayuybulle
9KeeHaiqâramoytakiyyem:'Taesserowagsiisak, lowsisabak,morootomayrohudduryohucuy'Kee amoytitahidniseh
10Haiqârisibuxahgexeeh,admoabeenitiknamma qunxaqawikaahyabbixeenimamriseeh,ken yabbixeenimkeekenfanbaahen:kaaduakatta bicsaanamamriseeh,nammaqutbiakattakaah bicsaanam,kullinumkeeniknammaalfihcubbi xexxaaral,usukcooxyayyaaqemarabaaheeh,namma kaxxasandugakahabaninnahkeenihamriseeh,oson tamahaben
11Tokkeekusuknammaqunxaawkabeeh,kulliayro illifidaabak,qawikeeurriadoobisak,urriqawidarrel daffeysak,maqarleximmotkenaxawahhaak,akatta ibataxawahhaaksugeqawi,keenikkulliayroqunxa qunxa,tabnacubbihaddat,lowsiskeebarittot geytimaanamfan;keeosonqarangufaanamfanakatta xexxaaralinkihugten;urrisinnixiironalyaniinim. Tokkeekusugkenisihhirge.
12Hayqarkayfayxikibbimtemyublewaqdi,urriqaran fanahgexanwak,qiytoabaanamfaxximtaaxcukamrise.
13'Kallaytokeexaanehbah,nanuFirqawniamoytah kalqatxisnuh,nanutaamasinniimihtaagah.'
14KeeHaiqârinkinahkenaydakaakankeekengabbatu abaksugemhinna,osonellefaxximtaximmo(skill) gufoonuh.
15Tokkeekkencabbaheeh,amoytifangexeeh,'Yi saqalow!taamagabakaltehkufayxiikugutak.Anu cakkumuktanimkooaybulleemihyollihugut.'
16Tohihtaagah,amoytiugteh,Haiqârlukdaffeyeeh, fidinaracalgexeeh,qawikeeurrubaahoonuhruubeeh, Haiqârkenaxawahhaak,akattainkihhawalken ruubeeh,usunkaaduusugkenbarsehsuge.Tokkeekken isihhirgeeh,sinniaracalkendaffeese.
17Amoytikeekaaluksugemarikaxxacakkumsutak sugeeh,amoytiHaiqârintiitatfugteeh,salaamahgex,yi
kacnoytaw!Yidoolatakkaxxiina!Masrifanahgexak, FirqawniesserogacsaanamkeeKaxxaYallihcaylatkaa yayseenim'
18Tokkeek,usugkaaruubeeh,isiqandekeeisiqande, qunxaaneytikeeqawiluk,Masribaaxohaddalgexe. gufewakamoytibaaxofanahyuduureh.
19MasriummattaSenakeribisisirrimalahbuxahnum Firqawnilukyaabamkeekayesserogacsaanamruubem teexegewak,osontamaxaaguFirqawniamoytah ruubeeh,usukisisirrimalahbuttaruubeeh,kaafoocal xayyoosuh..
20Usukyemeeteeh,Firqawnifoocalculeeh,amoytit ellefaxximtainnalkaahsalaamah.
21Usukkaakiyyem:'Yisaqalow!Senakeribamoyti mangosalaamkeecaylaakeekunnabnakohaba.
22Usukyooruubeh,kaynaqoosaknumukteyna,anuku esseroorahgacsakohgacsamkeekufayxiinkiharacat gacuh,atuyiabbobtiamoytakfanatkalqatkohxisanum gorrisuhrubte.qarankeeardi.
23AnuKaxxaYallihcatokeekuracmattakeeinni amoyticaylatatuellefaxxannalkohxiseyyo
24takkayimmay,yirabbiyamoyti!macaayatuedde intemMasriqisowagittaamalsidiicasanatah--away xakakledoolatdiggaleqadli,keeatuteysehyigabakoh gacsaanamduddaallewaytek,lakalyidegeltiamoyti kohruubeleatugalabkakxagtehtanqiso
25Anukuesseroorahraddikohgeek,atueddeyabteh tancaagiidainkihyisaqalowamoytahrubtamkoh raaqele'
26Firqawnitamayabyoobbewak,arraabahcurriyatkee yabruftoluksugemcakkumsuteh
27FirqawniAmoyti,“Yaanumow!kumigaqiyyaay?' Usukiyyem,"KutaamaabeynitAbiqâm,anuqunxa qanxaffeSenakeribamoytiqanxaffe"
28Firqawnikaakiyyem,"Kuabbobtikokkaxxa massakaxxalenumlukmasuginnaay,yohgacsaanam keeyollihwalaltuhqunxaxuuneyohruube?"
29Hayqarkaakiyyem,yi-rabboytaw!Anuku mesenkacattanimkibtamfaxa,Yalliqakulemaraluk yan,usukcaylalemaralihyaniimihtaagah'
30TokkelFirqawniAbiqamakahbicsaninnahamriseeh, maaqokeemaqabkeeusukfaxahyaninkihakah xayyoosaninnahamrise.
31Tamataamagabakaltewak,sidiicaayroklakal Firqawniqasbokeeqasasartanhayyaheeh,isikursil daffeyeeh,inkihtankaywaziirkeekaydoolatihabbobti gabaculseeh,ibaabiittatculseeh,amohcultehsugte.
32FirqawniAbiqamruubeeh,usukkaaxayyoowewak, usukfoocalkaahxayyoowak,foocalardifuguute.
33AmoytiFirqawniAbiqamanumiyyaceelaah?keeyi doolatihmassakaxxalemari,miyyaceelaah?
34Hayqarkaakiyyem,"Yirabbi,anuatuBelidoola kinniyomkeekudoolatihsaqoltikaytaamaabeynit innahtanim"iyye.
35Usug,Gexaay,beeraakkeuduur,kaakiyye.Tohih taagahHaiqârAmoytiFirqawnielleamrisennalgexe.
36HayqarFirqawnifoocalgexeeh,malikfoocalsoole. Firqawniqasasartansartehsugeeh,kaxxamarittekaadu qadosartansarittehsugte.
37FirqawniAbiqamanumiyyaceelaah?keeyidoolatih kaxxamari,miyyaceelaah?
38Abiqamkaaduk,Yi-sabbiww!atuayrohinnaltan,ku taamaabeynitkaadutetdiifuhinnaltan.'Firqawnikaak iyyem,'Gexayisibuxafanama.'
39TokkelFirqawniisicokmihbuxalsafaleqadosartan akahhaaninnahamriseeh,Firqawnikaadukkeninnal sarteeh,isiqarkaytoldaffeyeeh,Haiqârakahgeytannah keenihamrise.Usugculeh,foocalkaakdaffeye.
40FirqawniAbiqamanumiyyaceelaah?keeyi massakaxxale,osonmiyyaceelan?'
41Abiqamkaaduk,yi-sabbiwwkaakiyye.atualsah innaah,kumassakaxxalepilaaneetitteekeecutuuka inna.'Firqawnikaakiyyem,"Gexay,beeraakkelgac."
42TokkelFirqawniisitaamaabeynitbaxaabaxsalebisu lesartansarittamamriseeh,Firqawniqasavelvetsartan sarteeh,isiqarkaytoldaffeyeeh,Abiqâmakahgeytannah amriseKeeusugculeh,kayfoocalsalaamah
43KaaduAbiqâmiyyaayanumiyyaceelaah?keeyi qande,miyyaceelaah?Keeusukiyyem,'Yirabbow!atu Apriilalsakinnaah,kuqandekaadutetqoborinna'
44Amoytiwohyoobbewaqdikaxxaruftoluksugeeh Abiqâmkaakiyyenaharsiudduratuyooqalalisseh sanamsanamBel,keeyimassakaxxalukkaytaama abeynit
45Nammeyhaytohaddahayrotyooqalalisseeh,yi amoytitayrodiifutyooqalalisse
46Sidochaytohaddahalsatyooqalalisseeh,yisaqal pilaaneetitteekeecutuukatqalalisse
47keefereyhaytohudduratuyooqalalissehApriilalsat, yimassakaxxaluktetqoborwaImmaytaway,Abiqâm! yohwarisey,kuamoyti,Senakerib,usukmiyyaceelaah? keekayamoytit,miyyaceelan?
48KeeHaiqârkaxxaxongolotyeyyeeqeh,iyyem:'Yi saqalahyanamoytikeeatuisiqarkaytoldaffeytehtan numihgabataglelemyokxerLaakinyisaqalahyan amoytimiyyakinnimkeekayamoytitmiyyakinnim kohwarsamduudah'
49Firqawniisiarraabahcurriyatkeegacsaabahyan libdotbaditehFirqawniisikursikugutak,Haiqârfoocal sooleh,kaakiyyem,"Awayyohwarisey,kuabbobti miyyakinnimkeekaysaqoltimiyyakinnimaaxaguk suge"iyye.
50Hayqârkaakiyyem:yirabbiqaranrabbi,kayamoytit cankaxikeecankaxi,usukfaxawakcaacayradaah,rob rada.
51Usukcankaxiamrisaah,ifukeerobradah,usukayro yabbixeeh,iffontamatacaay,alsakeecutuuka,maroyta.
52Usukamriseeh,robradah,Aprilalsak10fanah,tet qoborkeetetqarwafinqissa.'
53Firqawnitamayabyoobbewak,kaxxamwariggiteeh, kaxxambakcarriteh,kaakiyye:'Yaanumuw!numma yohwarisey,atunummaakmiyyakinnitomyoo iysixxig.'
54Keeusugnummakaahwarse.'AnuHaiqârkutbe abeena,amoytiSennacheribdeqsitanumukNaharsi MalahBuxakinniyo,anukaadukaywaziirkeekay doolatihGovernor,keekayChancellorkinniyo.'
55Usukkaakiyyem,'Atutamayabnummatyabte. LaakinnanuHaiqâr,Sennacheribamoytikaaqideeh,atu kaadumanoltaniih,nagaytanimcelta'
56KeeHaiqârkaakiyyem,'Yeey,tonnalsugte,takkay immayYallihfaatita,uqrattanimyaaxige,kahkinnimyi saqalowamoytiyooqidamamriseeh,usukqangarah addatyanmarihqangaratyaamineeh,takkayimmay Yallicattehyoo,keeruftolenumuykaakiballe.'
57FirqawniHaiqar,Gexay,beeraakkelgac,anuinni saqoltiiy,innidoolatkeeyibaaxohummattakaabbewee qangarayohwarisey.
KURTO6
cogdahagdaabele.AhikarFirqawniesserogacsa.Qawi amolyanurriayrokellecabo.Wit,tonnaldagoom geytimtadumaahikutbeeba,baxxaaqimtehayat34-45.
1KeeHaiqarisibuxafangexeeh,ayyuftayuktubeeh, tannaliyya.
2AssuramoytakSenakeribik.keeNiniveMasri AmoytahFirqawnifan
3'Salaamkohtakkay,Yitoobokoytaw!keenanukoo naaxaguxiqnamtootoobokoytaisitoobokoytafaxxam keeamoytitittah,keeanukokniyaatamatusagaal boolihtalentihdahabyohabuudussam,kahkinnimanu tohfaxamvictuallingdagooqaskariita,toh,anukeenil bayisamduudahKeedagowaktiklakalkohruubeyyo' 4Tokkeekayyuftaxammaqimeeh,beeraFirqawnih xayyoose
5Usuktohyublewak,kaxxamwariggiteeh,'Anu nummaktannahtanafnumukmaabbiyyo'iyye
6TokkeekHaiqârkaakiyyem,'Nummahtamahyi saqalahyanamoytihabuudkinni'
7KaaduFirqawnitamahoggoleh,Hayqaar,amoytit ayfaafahqadliinolemarikoocelta
8Yallikoobicseeh,falsafatkeeixxigalkoobilqise 9Away,Haiqâr,nanukokfannam,qarankeeardifanat yanqarixisnamfaxximta'
10TokkeliyyehHayqâryabbeenimammirtimaanama Anukufayxiikeedooritikugutakkalqatkohxiseyyo; takkayimmay,Oyirabbi,anulimekeexaa,claykee taamaabeynitnehmassoysaah,atuellefaxxannalkoh xissimtaxisnehduddalexisneliyo.'
11Amoytiinkihkaahgulguluseh,osonfidinaracgexen. keeHaiqârkeekayxaylotetfanyemeeteeh,qawikee qunxamaraluksuge;keeamoytikeekaysaqoltiinkih gexeeh,inkihtanmagaalagaaboysen,Haiqârabam faxamyableenim.
12TokkelHaiqârqawisandugukyewqeeh,qunxaaneyti darrelaxawahhaak,akattaqawiibaabataxawahhaak, hawalkenruube.Keeosonqarankeebaaxohfanat raaqen.
13Urrikaaduk,'Nanutaamasinnimsoolaksugneemih taagah,xaaa,kallaytobah,amoytikalqatxisnuh,'axcuk deeroqimbisen.
14Sinamcakkumsitteh,baditteh,cakkumsitteh.Kee amoytikeekayamoytitcakkumsuteh.
15Haiqârkeekaytaamaabeynittaamaabeynitqanxaffe luksugeenimkee,osonamoytiqandehgicloabak,
taamaabeynitfaxaanamkeenihbaahaay,taamakken maqambaalin.
16Amoyti,'Atucabbulito;iyyaaywoobaxxofan faxembahtamduddaah?'
17HayqarkaakIyeeh,yi-rabbow!nanudoolatgaso silaytutmannalxisnaah?keeyiamoytiakkelsugek, usukmangokalqatxisakyeninkiayrol.'
18Firqawnikaakiyyem,"Gex,Haiqar,isibuxahaddal, rabboh,nanukalqatxisnehtaamasoolisneh,beerayoo fanamaate."
19TokkeekHayqarisibuxafangexeeh,gersiayro Firqawnifoocalxayyoowe.KaaduFirqawniHayqârkusabbihfarasakmacaxaaguleeh?usukAssurkee Ninevehbaaxolcuggaanehyanwaqdi,niqarwakay xongolotaabbewak,sinnixayloqanbisan.'
20Haiqârtamayabobbewakgexeeh,dummubeeh,tet axawahhaak,Masrixayloobbewak,kaxxagiclo qimmiseeh,osongexeeh,tamacaagidamoytahwarsan 21FirqawniHayqaargeyuhruubeeh,kaakiyyem, Hayqaar,atuwooqangarahaddattanalluwwamacah taatukeeh?
22Hayqarkaakiyyem,yisaqalow!nummaakisuma taamayohabteeh,tagiclokeegicloyohtaguudeh,kah kinnimyisaqalahyanSenakeribmeqegicloyohabeeh, usukkaxxanummaxongololuksugeeh,ayrokeebar saaqootayaaxigeh
23Dummutabarugutteeh,moyyagaruqteh,gexxeh, tamaabtohtaagahanutetdayliseh'
24Firqawnikaakiyyem,Hayqar,anutamahinkihableh an,atuidaltuhtan,MasrikeeNiniwefanatlactamkee bacraparasangittetan,keeistabarmannalgexxaah, garuqluksugtekudorrahimoyyakeeuduur?'
25HayqarkaakIyeeh,yirabbow!MasrikeeNiniweh fanattannahyanbaxxosugtek,kufarasmannal yaabbeeh,yisaqalahyanamoytifarasqansarissaah, sinnixayloqiddawak?keefarasxongoloMasrimannal gufteeh?'
26Firqawniwohyoobbewaqdi,Hayqaarkayessero gacsehyanimyaaxigeh
27Firqawni,Hayqaar,baddiqiddehakattayohabtam faxa,iyye
28Hayqarkaakiyyem,"Yisaqalow!Amrikeenihakah abaninnah,gaddalihaddatyanakatta,anukaadukaa celtatiyabicsaanamfaxximta."
29TokkeekHaiqârqaridarrefangexeeh,baddiqaxih addatbooxahaddatculseeh,gabatqidde,baddiqidde, ayrocultewak,booxahaddatculteeh,fiddinowte.ayrol tanqiddeyakatinnahbicseninnaltakkemfan.
30Hayqar,"Kutaamaabeynittamaakattabeytuhamris, atufaxxawak,anukenceltahtanakattakohbicseyyo" iyye.
31Firqawni,Hayqaar,nanuakkelceyyâxaalinooh, diggalsimeh,anukaadutetbicsaanamfaxa.
32TokkelHayqârkaawagitteeh,gersixaagee.
33KeeusugFirqawnik‘Yi-rabbow!Anuirobaaxoh numu:keeanucixxisilacmayyu.
34Laakinanukooamrissamfaxam,kuamantilekabel bicseenitik,taxaahihaddat,anuwooceyyâxaa bicsaanamxiqah.'
35TokkeekFirqawnikeekaysaqoltiinkihyusuuleh. Usukiyyem,'TaqilmikeeixxigakohyeceehyanKaxxa YallihFayxih'
36FirqawniHayqarkaakyeysehyanimyubleeh,kay gacsakaahgacsewak,usukinkiaddaqimbbiseh,sidiica sanatihqisokaahkobxisak,Hayqarfanahbaahaanam keenihamrise.
37Usukisisartanyeyyeeqeh,Haiqarkeekay qaskariitaakeekaytaamaabeynitlihhayyaheeh,kay safarawqentakaahyeceeh.
38Usukkaakiyyem,'Gexsalaamah,Okayamoyti caylakeekayDoktorihkaxxiina!Sultaanakkuceltam litoo?yisalaamattakuabbobtiamoytiSenakerib,kaadu nanuacwakaahrubnemmannalkaakwaris,amoytit dagoomruffahaytaamihtaagah.'
39TokkeekHaiqârugteh,Firqawniamoytigabat fuguuteeh,foocalkaakyanardifuguuteeh,kaah qammaalam,qanxaffekeeqanxaffe,keekaygaddalih addattanqanxaffe,kaakiyyem,“Yaayirabbi!Anukok faxamnibaaxohmaraknumukteyniMasrilraaqe waam'
40Firqawniugteh,Masrigitittel,AssurkeeNiniveh ummattaknumMasribaaxolraaqewaamkeeHayqaar lukgexaanamfaxximtamwarsan
41TokkeekHaiqargexeeh,Firqawniamoytiluk salaamattaluk,AssurkeeNinivebaaxohaddalgeytima keeusukdagoogaddakeekaxxagaddaluksuge
42HayqâryamaatehyanxaagiamoytiSennacheribgufe waqdi,usukkaageyuhgexeeh,kaxxaamruffakaaheeh, kaalihgexeh,kaafugteeh,kaakiyyem,'Buxahmuquk temeetem:Okins!yitoobokoytaHaiqâr,yidoolatih maqarkeeyiamoytiinihkaxxiina
43Atuyidoolatakgarabkeeyiduyyekgarabfaxxam takkayimmay,yokfaxxamesser'
44ToysaHayqarkaakiyyem:Yisabbiytawamotani waaray!Fayxiuybulluy,yirabbiyamoyti!AbuSamîkyi aracal,yimanoYallihgabatsugteeh,kaygabatsugte' 45Tokkel,Senakeribamoyti,'Yikacnoytahyan Hayqaar,kunnabnakohtakkay!AnuAbuSamîk istaashininkihtanPrivyCouncilorskeeyifaxootuk dagahabeyyo'
46Tokkelamoytikaaesseramqemmiseh,usuk Firqawnilihmannalsugem,usukqimmohaddah yemeetewak,usukisifoocalyamaatewak,usukinkih tanesserooramannalgacseeh,usukqisomannalkaak geemkeemilaagukaahyeceem.sartankeeacwa.
47Sennacheribamoytikaxxaruftoluksugeeh,Hayqaar, 'Talakqokatufaxxahtanimbey,tohinkihkugabattan' iyye.
48KeeHayqârgudet:'Amoytiamotaniwaaray!Anutu mafaxatakkayimmayyidegeltihamoytiamaankeekay nabahgexsiti.
49Yirabbow!macaabamduudahgaddakeetetceltam? takkayimmayatuyohtaybulleemfaxxek,yimaqanxah baxaNadanyohucuy,usukyohabehyantaamah qanxaffeyohucuy,kayqabalyohucuy,yooyeyyeeqeh.' 50Senakeribamoyti,"Kaabey,anukaakoheceeh"iyye. HaiqârisimaqanxahbaxaNadanbeeh,gabakaakbirti silsilataxawahhaak,isibuxahaddalkaabeeh,qilsi qanxaffetkaahayyaheeh,diggaleqanxaffetkaaaxawah
haak,kaaaxawahgaceeklakalkaaqide.darkroom, retirement-placexaqut,Nebu-halkaalihsentinelaxcuk muggaaqiseeh,kulliayrogaqammokeedagooleekaah yaceenim.
KURTO7
Ahikaarceelallohusukisisaqlihbaxihbarittokgaba kale.Cakkumuktanceelallo.Ahikarawkakmuuci migaaqalseeca.Ahikaaraydaaditakkelgabakaleh.
1keefaxewakHaiqârculehhinnayirolusukNadaan, isimaqanxahbaxa,kaakiyye.
2'ONadan,yibaxaw!Anumeqemkeemeqeminkih kohabeeh,atuqaxuumaanekeeumaanekeeqidimih acwayohteceeh.
3'Yibaxaw!tohintemceelalloh:usukisiaytiankacise waanum,osonkayfillalihankacisaanamabelon.'
4KeeNadan,'Macaayatuyolbakcarritteeh?'iyye
5KeeHaiqârkaakiyyem,'Anukoobarseh,koobarseeh, massakaxxakeemassakaxxakoheceeh,kaxxagiclokoh abeeh,meqeqaynatihgiclokohabeeh,inniaracalkoo daffeyseh,atuyimiraacinutakkuhbaadal,keeatuyoo qiddamkeeyifinqakyohmekelte
6LaakinYallianuqellatabemaaxaguk,atuyohabte lakqokyoocatteh,Yallidigloytahyansorkocôbaxa daylisaah,aysinukeekaxxiinamarahtaqabikataasah
7Yibaxaw!atuyolsugteiskorpiyooninnahtoois nacaastootokewak,tetdooca
8Yibaxaw!atumadderramiidatakmehtangazelle celtaah,asaakukeebeerayooossimtaah,yiramiidat uqraanamfaxximta"
9Yibaxaw!atuisikataysaxabcinwaktitqarkakisak tublenumuksugte;keeusukxabcinleebeehkaalcaxe
10Yibaxaw!atuyohtekkehtannumuyxaabeeh,qaran fantetqideisiRabbiteetitxaahihkeexaamaatuginna, keefayyamagufinna,takkayimmaytohqellatkee zambihsababtekke
11Yibaxaw!atuyootassakaxxeeh,yootassakaxxeeh,yi qangorankacissekatuyinaggaarinnaakkeleeh,yi doolatxiinisaksugte
12Yibaxaw!atutaaxigehkutigeerahinnaycereyya tabnacubbixexxaaraltohfarasakcaddofan maxayyowtawalahcariiriksugteway.
13Yibaxaw!Anuatuyirabalyinaggaarinniakkettom ekkelehsuge;keeatuisiaysinuukeeisiqaybihyoo qiddamfaxxa.takkayimmayyalliyoocatehkucogdah.
14Yibaxaw!atuyohsugtehtanoflohinnaltoo daffeynalsugte,keetokkelsparrowyemeeteeh,oflo daffeytehsugte.Keesparrowoflo,"Atuakkelmaca abtaah?"ofloiyye,"Anutakkelyallahdooqaaba."
15Larkkaadu,"Atutabbixehtancaxxiexxamacaay?" Iyyemoflo,"Tohqunxaoak-caxayanusalaatahuddur ellerakitam."
16Larkiyyem:"Keekuaftiaddattanimmacaay?"Said thetrap:"Tohgaqammokeemaaqoinkihqululkee baacoytahquuka."
17Iyyemlark:"Awaytokkeekanufoocafanamaateeh akmemduudah,anusatqiteh?"Keeoflokaakintem, "foocafanama."keelarkxayyoowehtootet,takmem takkeh
18takkayimmayoflouguttehlarkfillatibbixe.
19Larkgacseeh,oflo,"Tohkugaqammotekkek,Yalli kusadaqaakeekumeqetaamamoggola"
20Wohkusoomkeekudooqatekkek,Yallikusoom keekudooqakokoggola,Yallikaadumeqemkoh maaba."
21Yibaxaw!atuyoh(as)lubaksugteeh,dananluk kataysisabteeh,dananlubakfoocalgexaksugtewakti fan;keeinkiayrolubakdananamolkaqteehtetyokme. 22Yibaxaw!atusirrayaddattanqaysoinnahyohsugte, kahkinnimistumabta,laakinsirrayfinqissaah,tet qanxissa.
23Yibaxaw!atutabnaqeedaalissosirrayyubqurenumih gurralsugteeh,gaaboysohuddurgufewak,usugugteh, gaaboyseeh,gaaboyseeh,gaaboyseeh,kaxxamedde taamiteeh,tabnagaaboysemeasures,keetetabbobti teetihiyyem:"Oatulazything!atumadadalteh,atuma shrunk"
24Yibaxaw!aturetteematcultehtanqaysoinnahyoh sugteeh,isisihcattammadudda,laakinisqaysolih seecoabteeh,isisihretteematkenqiddamfaxximta
25Yibaxaw!atuyohsugtekutixabcaluksugeeh,laqna geyuhpotterqarifancule
26Islaqtewak,keenilhawtamqemmisseeh,osontet diiriyak,kenartewaytuhtetaatuken
27Yibaxaw!atuyohsugtecereyyainnahlaqinkaqaylo fangexxemexxatlemaraluk,keeislaqinkaqaylo tewqewak,iswasakleboodotubleeh,isaddahobteeh, addatculte
28Yibaxaw!atuyohtekkehreytainnahtootetkataysit tengelefidagital,keeisisihcattammaduudinna
29Yibaxaw!admoakameweekutikaaqaytimaaqo yakke
30Yibaxaw!gabatootaamitewaytaah,buqrekee(anni) hirfeenaakeeaylahsiyyigaruqletetlakbak
31Yibaxaw!ifieddeyanbulleinti,kuraanittetetugussa haytehtetqanxissa
32Yibaxaw!atuyoolihsugtehtancaxaay,ludditte garuqluksugeenimkee,"Yitukteenasinnigabatane waytek,nummaakatuyoogaruqtammadudda"inte
33Yibaxaw!atudummuhinnaltan:"Nanudahabsilsilat kohabnamfan,sokkarkeealmondkohnasmitemfanah, garqiinocab."
34Iskaadu,"Anuyiabbakeeyiinahtaama mahabbaala"inte.
35Yibaxaw!atuabeesaceltaah,usukdaqaarakgudet sugewaqdi,qasbokenyubleeh,"Mischiefupon mischief,keekeeniklafetlenum,nammayinkihken miraacisamfaxximta"iyye.
36Abeesadalcuk,"Atuisimanoinkihtakmehtanilliiy, wadarkeeilli,kenabbobtiikeekenxaleenahgacissetto hinnayhinna?"
37suula,"Balle"iyye.Abeesakaakiyyem,"Anuinnih lakalatunekumanumkinnitomyotcelta."
38Yibaxaw!Anumeqemaaqotkoooskomeeh,atu kaadukafingaqammotyoomataskamta.
39Yibaxaw!Anusokkarleleekohecee.maqubkee meqesarobba,keeatuleeyohmaacintoqeelakaaqube gid.
40Yibaxaw!Anukoobarseh,koobarseh,atuyohuqrah araccotteh,yooqellisseh.
41Yibaxaw!Anumeqebarsiyyatkoobaaheeh,xer cedarinnahkooaydakaakanise;keeatuyooxambaqteh.
42Yibaxaw!tohyiqaagoluksugte,atuyooxissehtan qarwa,anuinniqaduwwihaddatqammaalam,atukaadu ardiaddatqammaxxagnumihinnalyohtekke;takkay immayYalliyohracmattaah,kucogdahyoocatteh.
43Yibaxaw!Anumeqemkohqaagitaah,atuumaane keenaqabuyohacwaabteeh,awayintiitakokqanxisam faxaah,kuutahmaaqokohabamfaxaah,arrabakok irgiqeeh,gilekkokmoyyakokqanxisamfaxa.keeku qaxuumaanehabtootahkohgacsa.'
44KaaduNadantamayabisiqammiHayqarakyoobbeh iyyeh:Yaqammi!isiixxigalyollihab,yizambiyohcab, yiinnalzambiabemmiyyaay,kunnahcabsuabtam miyyaay?
45Yoooggol,Yaqammiy!Awayanukuqaril taamiteyyo,kufarasbicseyyo,kulaahihqaysofiyyeyyo, kuilliqanxiseyyo,anuumanumkinniyomkeeatu qadliinokinnito:anuumanumkinniyomkeeatuqafuuta lito'
46HayqarkaakIyyeyibaxaw!atuleekxaqutcaxâbaxa sinnicaxakinnimkeetetabbatetgaruqfaxaksugeeh, "Geeriaracyoobey,caxâbaxaaceeweek,yoogaruq" iyye
47Tetabbobti,"Atuleehxaquttaniih,caxâbaxa mataallaay,gersiaracalgactaway,caxâbaxamannal bahtaah?"
48Yibaxaw!qawiidoolinnakuraanihfurraynuktayseh
49Yibaxaw!osondalcukiyyen,"illikenqaanekoo biyaakewaytuhillidacris"Keesuulaiyyem,"Illicanak qaysoyiintihmeqeh"
50Yibaxaw!osonsuulabarittôbuxagexaksugeenim keeusukkaawisaanambartamduudaksugeeh,"A,B inxic"iyyenUsukiyyem,"Illiikeereytayibaadon addat"iyye
51Yibaxaw!osondanantarbeezaldaffeysenkeeusuk radeeh,qaanetisihkorkorsimamqemmiseehinkinum iyyem,"usukisihkorkorsimay,tohkayginokinniimih taagah,usugmamilaagima"iyye
52Yibaxaw!tamamaxcodiggowteh:"Atulabawka xaltek,isibaxakaahsec,awkaxaltek,isinaqoosakaah sec."
53Yibaxaw!meqemabanummeqemangoorowele;kee umamabanumumamangoorowele,kahkinnimYalli numuhtaamahcaddolgacsa.
54Yibaxaw!Tamaxcoocaakmuxximacakoh axceyyooh?Yalliqeltuttanimyaaxigeh,cuumiikee sirritteyaaxigeh.
55Kaaduusugkohgacseleeh,yookeekoofanatcokmi abeleeh,kusacarahelletaninnalkohgacsele.
56NadanwooyabisiqammiHaiqârlihyaabewaqdi, usuksissikukduddubeeh,qanxaffeluksuge.
57Kaadugabakaakduddubeeh,ibaabikaak,ibaabikee xaqutkaakqanxixxeh,bagukaakqanxixxeh,ulqitte kaakfixixxeh,usukrabeeh,rabe.
58Kaakellecabofinqaksugteeh,usugjahannamfan gexe.Isitoobokoytahboodocottanumaddatradele;kee oflodaffeysenumkeenityabbixe
59Tahtekkemkee(maca)nanugeynemHaiqâr,kee Yallihgaltoummanway.Aamiin,keesalaama. 60taaydaadiyallihcatotgabakaleh,usukfayyaiyyay! Amiin,Amiin,Amiin.