Вайгахьду«Ахикарандийцарехь»адаманойланана, хьекъаланауггареаширачухьостанехцхьаъ. ЦуьнанӀаткъамбанйишюдуккхаанехан дийцаршкахула,шайнаюкъахьКъуръана,Шираа, Керлаабарташадолуш.
ГерманерчуТревесехькарийначумозаикехь дуьненанхьекъалчашнаюкъахьгойтушдара Ахикаранваст.Кхузахьдуцуьнанбес-бесаратуьйра.
Идийцаряздинахандийнадийцаредешхилла.
ӀилманчашаэххараохьадиллинаизаХьалхара бӀешарахьгергахь,уьшгӀалатхиларгайтича,500 ш.оь.,арамейнпапирусехь,Элефантинан ӀиндагӀашнаюкъахь,хьалхарадийцаргучудаьлча.
Дийцар,гушма-хиллара,исбаьхьаллинлитература ю,историяц.Ма-даррааьлча,ешархочунйишю «Ӏаьрбийнбуьйсанаш»тӀетохаранагӀонаштӀехьИза говзаяздинаду,гӀуллакхаха,интригеха,готтачу кӀелхьардовлархадуьзнадолчудийцаро тӀаьххьарчуннатӀетидамбохуьйтуФантазин паргӀатояздархочунуггареадезахӀумаду
Йозадиъдекъедекъало:(1)Дийцар;2)Хьехар (КицанийнинзарерогӀалла);3)Мисараранекъ;4) «Дустарш»ядустарш(цуьнцачекхдоккхуАхикара шенгалваьллачувешинкӀентандешар)
ДЕКЪАР1
АшшурансийлахьчувезиранАхикаран60зудаю, аммацуьнанкхолламбукӀантцахиларЦунделацо шенвешинкӀанттӀеоьцуЦоизахьекъалаха,хаарех авуьзнавуьзнаву,бепигаха,хихасов
1Саннахириб-паччахьанвезирволчуХьайкъараха, хьекъалечуХьайкъаранйишинкӀантахНаданаха лаьцнадийцар
2Ашшур-паччахьана,Нинев-гӀалинапаччахь СархьадуманкӀантСанхӀариб-паччахьанзаманахь ХьайкъарцӀейолухьекъалестагвара.
3Цуьнандикаа,бахама,дуккхаабахамабара, говзаа,хьекъалеа,философавараиза,хааршцаа, ойланашцаа,Ӏедалцаа,шовзткъазудааялийна, хӀораннаагӀалайинацо.
4Аммацуьнанберцахилира.оцузударех,цуьнан верасхилатарлушболу.
5ЦубахьаницачӀогӀагӀайгӀаневараиза,цхьана дийнахьседарчийа,Ӏилманчаша,бозбунчашасхьа агулбина,шенхьала,берцахилархадийцирацо.
6Царацуьнгаэлира:«ВахаагӀой,деланашнасагӀа даккха,цаьргадехарде,нагахьсаннацарахьайна кӀантлойла».
7Царашегама-аллараадина,цӀушнасагӀанаша даьхна,дехаршадеш,дехаршадеш,дехаршдирацо. 8ЦараЦуннацхьадошцаделира.ГӀайгӀанеа, гӀайгӀанеаволуш,дӀавахараиза.
9Юхаавирзина,Веза-ВоккхачуДеледехардирацо, дагчохьдоггахдехардира:„ХӀайВеза-ВоккхаДела, стигалша,латтаакхоьллинарг,массоахӀума кхоьллинарг!
10АсдоьхуХьоьга,сунакӀантлохьа,сандогхьаста, санбӀаьргашдӀаакъевлина,содӀавоьллина».
11ТӀаккхацуьнгацхьаазхезира:«Уггареахьалха, цӀушнатӀеатевжаш,царнасагӀанашдохушхиларна, дерригадахарехьдоьзалховоцушвуьсурвухьо.
12АммахьайнйишинкӀантНадансхьааэций, хьайнкӀантхилийта,хьайнговзаллаа,говзаллаа Ӏамаецунна,хьовелча,цохьодӀавоьллина».
13ЦултӀаьхьаЯкъубашенйишинжимакӀантНадан дӀавигира.ЦоизаялхзудчуьнгадӀавелира,цараиза хьакхаалуш,кхиорхьама.
14Цараизакхиийрадикачукхачанцаа,хазаӀаморца а,шовданандухарцаа,можаа,цӀенабасахь бедаршцаИзашовданангӀанташтӀеохьахиира 15Надана,воккхаахилла,лекхакедрсанна,хьалаа гӀаьттина,лелашхилча,цоцуннаӀамийнахаза гӀиллакхаша,йозаа,Ӏилмаа,философиа 16Дуккхааденошдаьлча,СанхӀариб-паччахьо Хьайкъарехьаьжира,изачӀогӀавоккхахиллахилар гича,цоцуьнгаэлира 17«ХӀайсансийлахьдоттагӀ,говза,тешаме, хьекъале,губернатор,сансекретарь,санвезир,сан канцлера,директора;Баккъаллаа,хьочӀогӀавоккха хилла,шерашкахьозавеллавуХьокхудуьненчуьра дӀаваларгергахирду»
18ХьоьлтӀаьхьасангӀуллакхехьметтигхьаннахир юдийцахьа»Хьайкъарацуьнгаэлира:«ХӀай,сан эла,хьанкортагуттарабехийла!Цигахьсанйишин кӀантНаданву,Ассайнбалабина
19Асизакхиийна,Сайнхьекъала,хааршаӀамийна цунна»
20Паччахьоцуьнгаэлира:«ХӀайкъáр!Сунахьалха схьавалавеиза,соьгаизаган,нагахьсаннаизасуна хьакъкарахь,хьайнметтадӀахӀоттавеизаТӀаккха дӀагӀурвухьо,садаӀаа,хьайндисинадахармерзачу садаӀарехьдӀадахьаа»
21ТӀаккхаХьайкъара,вахана,шенйишинкӀант НаданнадӀавелира.Ткъацосийдира,цуннаницкъа, сийалаьара.
22Цоцуьнгаахьаьжна,цунахвоккхавеш,цунах воккхавеш,Хьайкъареэлира:«ХӀарахьанкӀантвуй, хӀайХьайкъар?Далаларвойлаиза.Ахьсунаа,сан денаСархьадумнаагӀуллакхма-дарра,хьанхӀокху кӀантаасунагӀуллакхдийрду,сандекхарша,сан хьашташа,сангӀуллакхакхочушде,асцуьнансий дана,хьандуьхьаизаницкъболушхилийтаа».
23Хьайкъара,паччахьнахьалхаохьаатаьӀна, цуьнгаэлира:«Дийнахуьлдахьанкорта,санэла паччахь!Асдоьхухьоьга,санкӀантанаНаданна собарехилар,цуьнангӀалаташнагечдар,цохьуна хьакъма-хилларагӀуллакхдар».
24ТӀаккхапаччахьочӀагӀойира,шаизашен
25ЦоНадансхьаийцира.йишинкӀантцуьнца цхьаьнааволуш,изацхьаначоьнначохьохьаа хиъна,дийнахьа,бусаахьехамашбешвараиза, бепига,хиасовхьекъалцаа,хаарцаакхачош хиллалц.
ДЕКЪАР2
Ширачузаманахьхилла"МискачуРичардан альманах".Ахчанах,зударех,духарх,гӀуллакхех, доттагӀехлаьцнаадамийнлеларанлийрдоцу хьехамаш.Къаьсттинасамукъанекицанашду12-гӀа, 17-гӀа,23-гӀа,37-гӀа,45-гӀа,47-гӀааяташкахь,63-гӀа аятдустатаханлерачуцхьайолчуцинизмца.
1Ишттахьехнацоцунна:«ХӀайсанкӀант!сан къамелхезаш,санхьехамашкхочушбеш,асбохург дагахьлаттаде.
2ХӀайсанкӀант!нагахьсаннахьунацхьадош хезахь,хьайндагчохьдӀамадовзийтаиза,кхечунна мадовзийтаиза,цунахдийнакӀораахилла,хьан моттабагош,хьандегӀехьлазамцахилийта,хьуна сийсазаллахирю,ДаллахьалхаюьхьӀаьржахӀоттаа, стаг
3ХӀайсанкӀант!Нагахьсаннахьайнацхьахаам хезнехь,изамабаржабеХьайнацхьахӀумагинехь, мадийца»
4ХӀайсанкӀант!ладогӀархочуннахьайнговзалла аттахилийта,жопдаласихмало
5ХӀайсанкӀант!ХьайнацхьахӀумахезча,иза къайламадаккха
6ХӀайсанкӀант!дӀакъевлинаузелмадӀамаяккха, дӀаамайихкина,дӀаамайихкинайолуузел 7ХӀайсанкӀант!Арахьарахазалламаеза,хӀунда аьлчаизадӀайолу,дӀайолу,аммасийлахь дагалецамашгуттареннаалаьттарбу
8ХӀайсанкӀант!СонтачузудчошенкъамелцаӀеха малойлахьо,уггареадекъазачуӀожаллеххьоца вала,цохьолорахлацалц
9ХӀайсанкӀант!шенсинцадегазаа,сонтаайолу, духарцаа,даьттанцаахьийзашйолузудамаеза МаржаяӀ-кххьан,нагахьсаннаахьцуннахьайниг делча,яхьайнкарахьдергцуьнгадӀаделча,цохьо къиношлетошхилча,ДелаоьгӀазвахийтахьуна.
10ХӀайсанкӀант!миндаландиттахтерамахила, хӀундааьлчацомассоадитташнахьалхагӀашдо, массоадитташнатӀаьхьаяастоьмашабо,амма массоадитташнахьалхаяастоьмашабо,массоа дитташнатӀаьхьагӀашадо.
11ХӀайсанкӀант!ХьайнкортаохьаатаӀийна,аз кӀадде,оьздахила,нийсачуновкъахулалела,сонтаа махила.Ткъахьайназмаайде,хьовелавелча, хӀундааьлча,нагахьсанначӀогӀачуозацацӀадина хиллехь,вирохӀорадийнахьдуккхаацӀеношдийр дара;ткъанагахьсаннаницкъацалелошхиллехь, эмкалийнбелшашкӀелхьарадӀадоккхушхирдацара. 12ХӀайкӀант!хьекъалечустагацацхьаьнатӀулгаш дӀадахардикаду,къинхетамеволчустагацачагӀар маларал.
13ХӀай,санкӀант!ХьайнчагӀардикачунехан кешнаштӀеохьадожа,цахуучу,сийсазчухалкъаца цхьаьнамамала
14ХӀай,санкӀант!Делахкхоьрушболчухьекъалечу
улломагӀо,хьоцунахтерацахилийта,цуьнан некъашӀамадайта.
15ХӀай,санкӀант!хьайнанакъостядоттагӀхилча, изазер,цултӀаьхьанакъоста,доттагӀахилийта;зер доцушизамахаставе;Хьекъалдоцчуьнцахьайн къамелматалхаде.
16ХӀай,санкӀант!мачахьайнкогатӀехьйисча, цуьнцадӀаалела,хьайнкӀантанаа,хьайнцӀийнан наханаа,хьайнберашнаанекъбе,хьайнкема хӀордатӀехулаа,цуьнантулгӀенашнатӀехулаа дӀадахале,хичуадоьжна,цуьнанницкъцакхачале кӀелхьараваьлла.
17ХӀайсанкӀант!нагахьсаннахьалдолчустага саьрмикйиъча,цараолу:«Изацуьнанхьекъалцаду», ткъанагахьсаннакъечустагаизайиъча,халкъоолу: «Цуьнанмацаллаю»
18ХӀай,санкӀант!Хьанденнадолчукхачанаха, хьанбахамахатоамхуьлуиза,нехандолчухаца хьоьжуш
19ХӀай,санкӀант!Сонтачуьнцалулахоамахила, цуьнцаяахӀумаамаяа,лулахочуннатӀехӀоьттинчу баланахсамукъаамадаккхаХьайнмостагӀчо хьайназуламдахь,къинхетамбецуьнца 20ХӀайсанкӀант!Делахкхоьрушволустагцунах кхера,цуьнансийде
21ХӀайсанкӀант!жехӀилстагохьавоьжна, галволушву,ткъахьекъалдолустаг,шагалвалахьа, меттахцаволу,охьавоьжчаа,сиххагӀотту,цомгуш велахь,шендахарандоладанйишйолушвуТкъа жехӀалчу,Ӏовдалчустагахдергаьлча,цуьнан цамгарнамолхадац
22ХӀай,санкӀант!нагахьсаннахьайллахараволу стагхьайнатӀевеънехь,цуннадуьхьалагӀой, дӀахӀоьттича,нагахьцуьнанхьунабекхамбанйиш яцахь,цуьнанДалацуннабекхамбийрбухьуна 23ХӀай,санкӀант!ХьайнкӀантанаеттархкъинхетам мабе,хӀундааьлчахьанкӀантанаеттарбешана кхачасаннаду,ахчананбагадӀадихкинасаннаду, хьайбанашдӀадихкинасаннаду,неӀдӀакъовлар саннаду.
24ХӀай,санкӀант!хьайнкӀантзуламехларве,цунна гӀиллакхашӀамаде,цохьунадуьхьалаваьлла, халкъанаюкъахьхьосийсазвеш,ахьхьайнкорта урамашкахьа,гуламашкахьакхозуш,цуьнан зуламечугӀуллакхийнвоннатаӀзарданле.
25ХӀай,санкӀант!Хьайнахьалхарачкъордолу томмастуа,кӀорнешйолуйоккхавирасхьаэца,
26ХӀай,санкӀант!хьандена-наннанеӀалтма
ден-ненансийдешволчошенденоша,шендахара дехдийрду,массоадиканиггурдуцунна»."
27ХӀайсанкӀант!герздоцушновкъамалела, хӀундааьлчахьунацахаьа,мостагӀхьайнамаца дуьхьалкхета,цуннакийчахилахьо.
28ХӀай,санкӀант!Ӏаьржачу,гӀашдоцчудиттахтера махила,гӀаша,гаьннашадӀаделлачудиттахтера хила;ХӀундааьлчаязудаа,яберашадоцустаг, гӀашдоцу,стомбоцудиттсанна,дуьненахь юьхьӀаьржахӀуттуша,цаьргацавезашаву.
29ХӀай,санкӀант!некъанйистехьдолустомлуш долудиттсаннахила,цуьнанстоьмашмассоа тӀехволучобууш,яьссачуаренанакхарой цуьнанӀиндагӀехьсадоӀуш,цуьнангӀашдууш.
30ХӀайсанкӀант!шеннекъаха,цуьнаннакъостеха галдаьллахӀораауьстагӀбарзанадаархуьлу.
31ХӀайсанкӀант!«Санэласонтаву,сохьекъале ву»маала,жехӀалаллина,сонталлинакъамелма дийца,цохьосийсазцавархьама.
32ХӀай,санкӀант!Шайгашайнэлаша:«ДӀадовла тхунатӀера»бохучулайхмахилахьо,царашайга «ТӀевола,тхунатӀевола»бохучулайххила
33ХӀай,санкӀант!хьайнлайшеннакъостанахьалха махьаста,хӀундааьлчахьунацахаьа,эххарахьуна уггареамехалахирдуцарехмуьлхаргду
34ХӀайсанкӀант!хьокхоьллинчухьайнДелахма кхера‚Изахьохвистцахуьлуш
35ХӀай,санкӀант!хьайнкъамелхазахилийта,хьайн моттмерзахилийта;Хьайннакъостанахьайнког баккхаамало,цокхечухенахьхьанкийракогца баккхархьама»
36ХӀай,санкӀант!нагахьсаннаахьхьекъалечу стаганахьекъаледоштоьхча,изацуьнанкийрахь лечкъашхирду,сирлаэхьхетарсанна;Аммаахь жехӀалчуннашедтоьхча,изакхетарвац,хезашавац 37ХӀайсанкӀант!нагахьахьхьайнхьашташна хьекъалестагвахийтахь,цуннадукхаомрамаде, хӀундааьлчацохьангӀуллакххьайнама-луъудийр ду,ткъаахьсонтастагвахийтахь,цуннаомрамаде, хьайнадӀаагӀой,хьайнгӀуллакхде,нагахьсанна ахьомрадича,цохьуналуургдийрдац»Царахьо гӀуллакхнавахийтахь,сихлоикхочушдан.
38ХӀайсанкӀант!ХьайлницкъболчустеганмостагӀ махилийта,хӀундааьлчацохьанбарамдӀааоьцур бу,хьунатӀерачӀираоьцурю.
39ХӀай,санкӀант!ХьайнкӀанта,хьайнялхоахьайн бахамцаьргадӀабалале,зерашдехьа,царауьшдӀаца дахийтархьама.хӀундааьлча,дуьззинакуьгдолчух хьекъалеолу,изаӀовдала,жехӀалавелахьа,ткъа даьссакуьгдолчухкъен,жехӀалолу,иза хьекъалчийнэлавелахьа.
40ХӀайсанкӀант!Асколоцинтйиъна,алоэдӀаа йиъна,къеллаа,шораллаасаннамерзахӀумаца карийнасуна.
41ХӀайсанкӀант!хьайнкӀантанаӀамадеэкономиа, мацаллаа,цошенхӀусамехьдикаболхбан.
42ХӀайсанкӀант!цахуучуннахьекъалечунехан моттмаӀамабе,изацуннахалахирду.
43ХӀайсанкӀант!ХьайнхьалхьайндоттагӀчуьнга
44ХӀайсанкӀант!бӀаьргийнбӀаьрзехилархаладу
новкъадӀадоьдунекъ.
45ХӀай,санкӀант!стагкогацагалваларгӀоледу, шенматтацангалваларал.
46ХӀайсанкӀант!уллохьволудоттагӀтоьлу,генахь волутоьллачувешел.
47ХӀайсанкӀант!хазалладӀайолу,аммаӀамор лаьтта,дуьнелахло,эрнахуьлу,аммадикацӀеяэрна цахуьлу,ялахло.
48ХӀайсанкӀант!садаӀардоцустаг,цуьнанӀожалла дикаярацуьнандахарел;Велхараназилланийн гӀовгӀанеладикаду.ХӀундааьлчагӀайгӀаа,белхара, Делахкхоьрушхилча,эшарийна,самукъадаларана гӀовгӀаналагӀоледу.
49ХӀайсанбер!хьанкарахьйолубекъанакӀело гӀолею,лулахочункхабичохьйолчугазалела; ХьунауллорауьстагӀдикаду,генарчустунал.Хьан карахьйолугӀаргӀулигӀолею,нисъеллачуэзар
цхьанакилабахамал,асбохургдешина,детина; ХӀундааьлчадешиа,детиалаьттахьхьулдинаа, гушадацТкъаишершабазарашкахьлаьтта,иза гушю,изалелошволчуннахазаллааю
50ХӀайсанкӀант!жимаирсдикаду дӀасадаржийначуирсал
51ХӀай,санкӀант!веллачумискачулдийнажӀаьла тоьлу
52ХӀай,санкӀант!нийсолелошволумискастаг дикавукъиношнавеллачухьалдолчустагал
53ХӀай,санкӀант!хьайндагчохьдошлаттаде,хьуна изадукхахирду,хьайндоттагӀчункъайле гучуяккхархларлолахь
54ХӀайсанкӀант!Хьайнбагарацхьаадошма арадала,хьайндагцамаслаӀатдаллалцдовдеш болчунаханаюкъахьмалатта,хӀундааьлчавон дашахдовхуьлу,довдолчухтӀомхуьлу,тӀамахдов хуьлу,ткъахьотоьшалладандекхареву.Амма цигарадӀааведда,садаӀагӀо».
55ХӀай,санкӀант!хьайлницкъболчустагана дуьхьалмалатта,аммасобаредога,собарехилара, нийсалеларахилийта,хӀундааьлчацунахдика хӀумадац.
56ХӀайсанкӀант!ХьайнхьалхарадоттагӀцавеза, хӀундааьлчашолгӀаниглаьттарвац.
57ХӀайсанкӀант!шенбаланехьволчукъечуннатӀе агӀой,Султаннахьалхацунахлаьцнадийца,лоьман багараизакӀелхьарваккхархьамахьайнгӀуллакхде.
60ХӀайсанкӀант!Хьайнахьекъалехилалаахь, хьайнмоттхарцдергдийцаа,хьайнкуьгкъоладана, хьайнбӀаьргашвочухӀуманехьажархаларбе ТӀаккхахьоххьекъалеэрду».
61ХӀайсанкӀант!ХьекъалдолчустагахьунаӀаса етта,ткъасонтачомерзамолхамахьакха.Хьайн къоналлехьгӀийлахила,къанвелчахьансийхирду.
62ХӀайсанкӀант!Цхьанаастаганадуьхьалома йийрюцуьнанницкъболчухенахь,яхи хьаладолучухенахьхинаадуьхьаломае.
63ХӀайсанкӀант!Зудчунтойнехьсихмало,хӀунда аьлчаизадиканислахь,цоэрду:„Санэла,суна рицкълохьа“;нагахьсаннаизавоннислахь,цомах хадорбуцуьнанбахьанамилахилла.
64ХӀайсанкӀант!шендухарцаговзаверг,шен къамелехьцхьатерраву;Ткъашендухарцаледара куц-кепдолушвергашенкъамелехьцхьатерраву.
65ХӀайсанкӀант!нагахьсаннаайхьакъоладина делахь,СултаннадӀахаийта,цунахдакъаалоцунна, хьоцуьнгаракӀелхьарвоккхурву,хӀундааьлча,иза цадахь,мерзадог-ойлаловрюахь
66ХӀайсанкӀант!шенкуьгдуьзнаа,дуьзнаа долчуьнцадоттагӀаллааде,шенкуьгдӀакъевлинаа, мецааволчуьнцадоттагӀалламаде 67Паччахьа,цуьнанэскаракхерамехилайиш йоцушдиъхӀумаду:везирозуламдара,вонӀедала, лаамгалбаккхара,куьйгалхочуннатӀехьзуламдара; КъайладаккхайишйоцудиъхӀумаду:хьекъалеверг а,сонтаверга,хьалдолушверга,къенверга»
ДЕКЪАР3
ПачхьалкхангӀуллакхашкахьжигарадакъалацарх пенсевоьдуАхикарШенбахамшенямартчувешин кӀантедӀалоцоКхузахьдуьйцуинзаредийцар, баркалладоцчухьарамлонашлелочустага фальсификатормухахуьлубохучухлаьцнаАхикар дӀатарванхьекъалепитанабахьанадолуш,изавен кхелйоХетарехь,Ахикаранчаккхе 1ИшттаэлираХьайкъара,шенйишинкӀантана Наданнаиомранаша,кицанашадиначекхдаьлча, шауьшдерригеалардийрдуаьллахетарацунна, цуьнанметтанашашенакӀадвалара,лерамзахилар а,беламехиларагойтушдуйлацахаьарацунна.
2ЦултӀаьхьаХьайкъара,шенцӀахьхиънаӀаш,шен дерригеабахама,лайша,зударийа,говраша, даьхниа,кхиндолушендолахьа,гулдинарга НаданедӀаделира.Ткъаомрадарана,цамагорана ницкъНадананкарахьбисира.
3ХьайкъаршенцӀахьсадоӀушхиънаӀашвара,кесткестапаччахьнахьалхаавахана,цӀавоьрзура. 4Наданахиъча,омрадарана,магорананицкъшен карахьхиларх,Хьайкъарандаржлерамзаадина, цунахбеламеаволуш,изагучуваьлча,цуннабехк баккхаволавелира:«СанденвашаХьайкъаршен дотахьву.ХӀинцахӀуммаацахаьацунна». 5Изалайшнаа,зударшнааеттаволавелира,говраш а,эмкалшайохкаайоьхкина,шенденвешин ХьайкъарандерригеадолахьдолчухӀуманах харжашешвараиза
6Хьайкъаршенялхойха,шенцӀийнахакъахетам цахиларгича,хьалаагӀаьттина,изашенцӀера дӀаваьккхира,паччахьешенбахама,рицкъа дӀасадаржийнааьлла,хаамбахийтирацо.
7Паччахьо,хьалаагӀаьттина,Надансхьаа кхайкхина,элирацуьнга:«ХӀайкъармогуш-маьрша волуш,цхьаммоашенбахамнаа,цуьнандоьзалнаа, цуьнанбахамнаатӀехьолалладийрдац».
8НадананкуьгшенденвешинХьайкъарнатӀераа, цуьнанмассоабахамнатӀераадӀадаьккхира,оцу юкъаннаизачуацавелира,яараацавелира,цуьнга саламацаделира.
9ЦултӀаьхьаХьайкъардохковаьлла,шенйишин кӀантацаНаданцабинчукъинхьегамна,изакхиндӀа ачӀогӀагӀайгӀаневара.
10НадананжимахволувашавараБенузарданцӀе йолуш,цунделаХӀайкъараизаНадананметташена тӀеаэцна,кхиийна,сийдешвараизаШенберрига бахамЯкъубанкарадӀаабелла,изашенцӀийнан хьаькамхӀоттийра.
11Хилларгхиъча,НаданхьагӀа,хьагӀалаьцна, шегахеттаршдешмелволчуннааьрзнашдан
санвашасолгӀолехеташвара,амманагахьсанна ЛекхачуДаласунаницкъбелахь,асцуннатӀевен бохамбийрбу»
12ТӀаккхаНаданойлаешвара,шашенагалдаккха муьлхатӀулгхӀоттобезабохучухлаьцнаЦхьахан яьлча,Надана,шенкоьртехьдӀаадерзийна,кехат яздира,ПерсинпаччахьволчуХьекъалечуШахӀан кӀантеАкише
13«Маршоа,могашаллаа,ницкъа,сийахуьлда хьунаАшшурана,Ниневинапаччахьволчу Саннахирибаа,цуьнанвезираа,цуьнанписараа Хьайкъараа,сийлахьпаччахь!Сунаа,хьунаа юккъехьахчахуьлийла»
14ХӀаракехатхьайгакхаьчча,нагахьсаннахьо сиххаНисринанаренгаа,Ашшур-махкаа,НиневигӀалаадӀавахча,АсхьунапаччахьалладӀалурду, тӀомабоцуш,тӀомацабеш»
15КхинцхьакехатаяздирацоХьайкъаранцӀарах Мисар-мехканпаччахьволчупирӀуне.Хьунаа, сунааюкъахьбартхуьлийла,нуьцкъалапаччахь!
16Нагахьсанна,хӀаракехатхьайгакхаьчча,хьо хьалаагӀаьттина,Ашшур-махкаа,Ниневи-махкаа Нисринанаренгавахча,АсхьунапаччахьалладӀалур ду,тӀомабоцуш,тӀомабоцуш».
17НаданйозацуьнанденвешинХьайкъаран йозанахтерадара.
18ЦултӀаьхьа,шикехатдӀаахьарчийна,шенден вешинХьайкъаранмухӀарцамухӀархьаькхирацо. уьшхӀеттеапаччахьанцӀачохьбара.
19ТӀаккха,дӀаавахана,паччахьерашенденвешин Хьайкъареаишттакехатяздирацо:«Маршоа,
канцлеранХьайкъаран.
20ХӀайХьайкъар,хӀаракехатхьайгакхаьчча, хьайцамелболутӀемалойсхьаагулбина,уьш духарцаа,терахьцаакхачамболлушхилийта,
пхоьалгӀачудийнахьНисринанаренгахьсуна тӀебалабеуьш.
21СоцигахьхьайнатӀевогӀушгича,соьцатӀомбан дагахьволумостагӀсанна,сихонцаэскарсуна дуьхьалдаккха.Мисар-мехканпаччахьанпирӀунан векалшбусоьца,вайнэскармелчӀогӀадугана,вайх кхоьруша,хӀундааьлчауьшвайнмостагӀийбу, царнавайцадеза».
22ТӀаккхацокехатнамухӀаратоьхна,паччахьан цхьанаялхочуьнгахулаХьайкъаредӀадахьийтира. Цояздинаважакехатсхьааэцна,паччахьнахьалха дӀасадаржийра,цуннахьалхадӀаадешна,мухӀар гайтирацо.
23Паччахь,цукехаттӀехьдергхезча,чӀогӀа цецваьлла,чӀогӀаоьгӀазвахана,элира:«Ассайн хьекъалаллагайтина!асхӀундинаХьайкъарна,цо санмостагӀашнаикехаташяздина?ХӀарадуй-тесан цуьнгарабекхам,Асцуннадинчудиканашна?»
24Наданцуьнгаэлира:«ХьогӀайгӀанемахилалахь, паччахь!яоьгӀазлоамае,аммаНисринанаренга гӀурдувай,итуьйрабакъдуядацхьажа»
25ПхоьалгӀачудийнахьНадан,хьалаагӀаьттина, паччахьа,эскархойа,везирасхьааэцна,яьссачу аренга,НисринанаренгадӀавахараПаччахь дӀахьаьжча,гираизаХьайкъара,эскара дӀахӀоттийра
26Паччахьцигахьхиларгича,Хьайкъара,тӀеа вахана,эскарнабилгалойира,тӀамехьсанна,дӀаа гӀой,кехаттӀехьма-аллара,паччахьнадуьхьалтӀом бан,шенацахууш,НаданахӀунординацуьнан 27ХьайкъарангӀуллакхгича,паччахьсингаттамехь а,кхерамехьа,инзареаваьлла,чӀогӀаоьгӀазвахара иза
28Наданацуьнгаэлира:«Гойхьуна,санэлапаччахь! хӀундинаоцудекъазачо?аммаоьгӀазмагӀо, гӀайгӀанеа,лазамеамахила,хьайнцӀаагӀой,хьайн паччахьанӀарштӀеохьахаа,асХьайкъардӀаа вихкина,зӀенашцадӀаавоккхуш,хьунатӀевоккхур ву,хьанмостагӀхьайнатӀерадӀавоккхурву, къинхьегамацабеш»
29ХьайкъарнаоьгӀазавахана,паччахьшен паччахьанӀаршеюхавирзира.НаданХьайкъарволчу авахана,цуьнгаэлира:«ВӀаллахӀ,хӀайсанденваша! ПаччахьчӀогӀахазахеттавухьох,цобаркаллабоху хьуна,ахьхьайнатӀедиллинаргкхочушдарна.
30ХӀинцацосохьоволчувахийтина,салтийшайн декхаршкадӀаабахийтина,тӀехьакуьйгашдӀаа дихкина,когашдӀаадихкина,цуннатӀеагӀой, пирӀунанвекалшнахӀарагана,паччахьнаацарнаа, церанпаччахьнаакхоьруш».
31ТӀаккхаХьайкъаражопделира:«Хезашхилар–изамуьтӀахьхиларду».ЦусохьтахьалаагӀаьттина, ӀийсанкуьйгашдӀаадихкина,когашдӀабихкинера.
32Надан,изааэцна,паччахьволчувахара. Хьайкъарпаччахьнахьалхаваьлча,лаьттахьцунна хьалхаохьатаьӀна,паччахьнаницкъа,даимадахара лаьарацо.
33ТӀаккхапаччахьоэлира:«ХӀайХьайкъар,сан секретарь,сангӀуллакхийнхьаькам,санканцлер,сан
пачхьалкханхьаькам,дийцахьасуна,асхьунахӀун вондина,ахьсунаоцуирчачугӀуллакхцаялярна». 34ТӀаккхаӀийсагагайтираЯхӀусанамухӀаратоьхна,
цхьадошаланицкъцакхаьчнацуьнан;аммакорта лаьттаагӀордӀаакхозуш,телхинаӀашвараиза.
35ИхӀумагича,паччахьнаихӀумашегарахиларх тешна,цусохьтахьалаагӀаьттина,омрадирацаьрга, Хьайкъаравийна,гӀалинаарахьцуьнангайтоха аьлла.
36ТӀаккхаНаданамохьтуьйхира:«ХӀайХьайкъар, хӀайӀаьржаюьхь!хӀунпайдабухьуна,паччахьнаи гӀуллакхдарехьхьанойлаярцаа,хьанницкъаха?»
37Ишттадуьйцудийцархочо.ТкъашаьлтананцӀе АбуСамикъхилла.Паччахьоцуьнгаэлира:«ХӀай шаьлтаниг!хьалаагӀаьттина,дӀагӀо,цуьнанцӀийнан неӀарехьХьайкъарангайдӀаадаьккхина,цуьнан кортацуьнандегӀахбӀедолгенахьдӀакхосса».
38ТӀаккхаХьайкъара,паччахьнахьалхаголаштӀеа хиъна,элира:«Санэлапаччахь,гуттареннаа вехийла!Нагахьсаннахьунасовенлаахь,хьанлаам кхочушхуьлийла;Сунахаьа,собехкевац,амма зуламхочошензуламехжопдаладеза;Делахьа,сан элапаччахь!Асдоьхухьоьгаа,хьандоттагӀаллеа, сандакъасанлайшкадӀадалабакъолохьа шаьлтанчана,царасодӀавоьллина,хьанлайхьан сагӀахилийта»
39Паччахьо,хьалаагӀаьттина,шаьлталелочуьнга омрадира,шеналуъургдеаьлла
40Цооцусохьташенялхошкаомрадира,Хьайкъар а,шаьлталелошвергасхьааэций,цуьнцаӀовдал дӀагӀо,изавен
41Шавендагахьвуйлабилггалхиъча,Хьайкъар шензудчуьнгастагвахийтира,цуьнгаэлира:«Араа яьлла,сунадуьхьалвала,хьайцаэзаржимайоӀа хилийта,царнаморсадухаршадухийташовданан, совалалехьалхацарасохбелхархилийта
42Шаьлталелочуннаа,цуьнанялхойнаастоьла кечдеЦарамалархьама,дуккхаачагӀархьакха» 43ЦошенатӀедиллинаргкхочушдирацоТкъаиза чӀогӀахьекъалеа,хьекъалеа,хьекъалеаяра.Ткъацо цхьаьнатоьхнадерригеахилатарлушдолугӀиллакх а,Ӏилмаа.
44Паччахьанэскара,шаьлтанчаасхьакхаьчча, стоьлатӀехьчагӀара,мерзакхачанашакарийра, ткъауьшбууша,молушабуьйлабелира,шаьш сакъоьрушхиллалц.
45ТӀаккхаХӀайкъарашаьлтанча,тобаннаюкъара дӀаавигина,элира:«ХӀайАбуСамикъ,хьунаца хаьа,СеннахирибандаСархьадумпаччахьохьовен дагахьхилча,асхьодӀаавигина,цхьанаметтехь дӀалачкъийна1990шокхаччалц.паччахьаноьгӀазло дӀаяьлла,цохьоьгадехна?
46АсхьошенатӀевигча,хьохвоккхавешвараиза. 47Сунахаьа,паччахьсохдохкоаваьлла,соверна
48ХӀундааьлчасобехкевац,ахьсоцуьнанцӀачохь
динахилара.паччахьдохковервусоверна;Ткъа хӀинцасанцӀийнанбешахьподвалю,изацхьаннаа цахаьа
49Санзудчуннахууш,цучуьрадӀалачкъавехьасо. Ткъасанцхьалайвунабахтехь,венхьакъволу.
50Арааваьккхина,санбедарштӀеаюьйхина, ялхошка,сакъоьрушхилча,изавеномраде».Царна хуурдацшаьшвуьйшвергмилаву.
51ЦуьнанкортацуьнандегӀанабӀедолгенахьдӀаа кхоьссина,санлайшкадӀало,цараиза дӀадоьллийтархьама».Соьцайоккхахазнагулйина хирюахьа.
52ТӀаккхашаьлтанхочоХьайкъарашена тӀедиллинаргкхочушдира,паччахьнатӀеавахана, цуьнгаэлира:«Хьанкортагуттареннаадийна хуьлда!»
53ТӀаккхаХьайкъаранзудчохӀоракӀиранах къайлахчуметтехьцуннатоъалдергохьадоккхура цунна,шенабенцхьаннаацахаьараиза.
54ТкъаидийцардӀасадаржийра,карладаьккхира, массоаметтехьдаьржира,хьекъалчаХьайкъар вийна,веллахилархлаьцна,цугӀалиндерригеа адамашцуннадоьлхушдара 55Уьшбелхара,элира:«МаржаяӀ!хьандешарнаа, хьаноьздангаллинаа!МагӀайгӀанедухьоха,хьан хаарха!Хьосаннакхинмичахькарорву?Ткъа мичахьхирвухьохтерахьекъале,Ӏилмадолуш, урхалладанговзастаг,хьанметтигдӀалаца?»
56АммапаччахьХьайкъарнатобадешвара,цуьнан тобадароцуннацхьаапайдацабира
57ТӀаккхацоНадансхьаакхайкхина,цуьнгаэлира: «ДӀаагӀой,хьайндоттагӀийхьайцадӀааэций,хьайн денвешинХьайкъарнабелхара,белхараде, Ӏадатехьма-хиллара,цуьнандагалоцуш,белхарабе»
58Аммасонта,цахууш,догондаволуНаданшен денвешинцӀавахча,изавелхаацавоьлхуш, гӀайгӀанеаволуш,догдоцунахгулбина,яаа,молуш аволавелира
59Хьайкъаранялхойа,ялхойасхьаалаьцна,уьш дӀаабихкина,хьийзош,лазамехьаькхнаНадан волавелира
60ШенкӀантсаннакхиийначушенденвешин зудчунсийцадеш,изашецакъиношлетийталаьара цунна.
61АммаХьайкъаркъайлахчуметтехадийнавара, цуннахезирашенлайша,шенлулахойабелхар,цо хастамбираЛекхачуДалла,Къинхетамеволчунна, баркаллааолуш,цодаимаадоӀанашдора,Везачу Далладехаршдора.
62Шаьлтанчакест-кестаХьайкъарволчувогӀура, изакъайлахчуметтигехьволчухенахь,Хьайкъара, тӀеавогӀий,дехаршдорацуьнга.Цодогхьастадора цунна,изакӀелхьарваккхардоьхура.
63КхечупачхьалкхашкахьхьекъалчаХьайкъар вийнааьлла,хаамкхаьчча,массоапаччахьаш гӀайгӀанехилира,Сеннахириб-паччахьлерамза хилира,царахӀетал-металшкъастошволчу Хьайкъарахдоглозушхилла.
ДЕКЪАР4
«СфинксанхӀетал-металш»Ахикарахбаккъаллаа хилларг.Цуьнанюхадерзар.
1Мисаранпаччахьо,Хьайкъарвийнахиларх тешначултӀаьхьа,цусохьтахьалаагӀаьттина, Сеннахириб-паччахьекехатяздирацо,цутӀехь цуннадагадоуьйтуш:«Охахьуналуушдолумашара, могашаллаа,ницкъа,сийа.Санхьомеваша, паччахьСанхриб.
2Суналаьарастигалнаа,лаьттанааюкъахьгӀалаян, ахьсунахьайгарахьекъале,хьекъалестагваийта, изасунаян,санмассоахаттаршнажоьпашдала,сан ницкъхилийтакхаашарахьАшшур-махкараясакха, таможниадӀаяла».
3ЦултӀаьхьа,кехатнатӀемухӀаратоьхна, СаннахрибедӀадахьийтирацо.
4Цо,схьааэцна,дешна,шенвезиршкаа,шен пачхьалкханэлашкаадӀаделира,уьшцецбевлла,эхь хеташбара,изачӀогӀаоьгӀазвахана,шамухадан дезацахууш,цецваьллавараиза
5ТӀаккхабаккхийнаха,Ӏилманчаша,хьекъалчаша, философаша,бозбунчаша,седарчийа,шайн махкахьмелвергасхьаагулвина,цаьргаикехатдӀа адешна,элирацо:„ШуххьанналаьаМисаран паччахьволчупирӀуннатӀеагӀой,цуьнанхаттаршна жоьпашло?»
6Царацуьнгаэлира:„ХӀай,тханэла,паччахь! хаийлахьуна,хьанпачхьалкхехьихаттаршдевзаш цхьаавац,хьанвезира,секретарьавоцург 7ТкъатханцугӀуллакханговзаллаяц,цуьнан йишинкӀантНаданвоцург,хӀундааьлчацоӀамийна цуннашендерригеахьекъалаллаа,Ӏамора,хаарша Хьайгакхайкхаиза,хӀарахалаузелдӀаайихкина, дӀаяккхамегардуцо»
8ТӀаккхапаччахьо,Надансхьаакхайкхина,цуьнга элира:«ХӀокхукехатехьажа,цутӀехьхӀундукхета» Наданаизадешча,цоэлира:«ХӀайсанэла!хьан ницкъкхочурбустигалнаа,лаьттанааюкъахьгӀала ян?»
9Наданкъамелхезча,паччахь,чӀогӀагӀайгӀанеа ваьлла,шенпаччахьанӀарштӀераохьаавоьссина, ХьайкъарнатӀехьвелхаавелира.
10Цобохура:„ХӀайсангӀайгӀа!ХӀайХьайкъар, къайленаша,хӀетал-металшахуушверг!маржаяӀкхсохьуна,хӀайХьайкъар!ХӀайсанмехкан хьехамчаа,санпаччахьаллинкуьйгалхоа,Хьосанна мичахькарорвусуна?ХӀайХьайкъар,хӀайсан мехканустаз,хьоьгамичавервусо?МаржаяӀ-кхсо хьуна!АсхьомухахӀаллаквина!ткъаӀилмадоцчу, диндоцчу,къонахаллайоцчуӀовдалчу,жехӀалчу кӀентанкъамелеладугӀураас.
11АхӀ!июхаАхсайна!хьанлурвухьосунацкъа бен,яХьайкъардийнавуаьлла,хаамбан?Ассайн ахпачхьалкхдӀалурярацунна».
12МичарадусунахӀара?Ахь,Хьайкъар!Хьоьга хьоьжуша,хьоьгахазахетарцаадуьзна хилийтархьама,цкъахьогандагахьварасо.
13АхӀ!ХӀайсангӀайгӀахьунамассоазаманахь! ХӀайХьайкъар,асмухавийнахьо!ХьангӀуллакхехь соцависира,гӀуллакхчекхдаллалц»
14Паччахьдийнахьа,бусаавоьлхушӀара.ХӀинца паччахьаноьгӀазлоа,ХьайкъарнацуьнангӀайгӀаа гича,цуьнандогцуьнгахьакӀедахилира,,цунна уллоавахана,элирацоцуьнга:
15«ХӀайсанэла!Хьайнялхошкасанкортабаккха аьлла,омрадехьа».ТӀаккхапаччахьоэлирацуьнга: «МаржаяӀ,АбуСамикъ,хӀунбехкбухьан?».
16Ткъашаьлтанхочоцуьнгаэлира:«ХӀай,санэла! ШенхӀусамдасаьллачуннадуьхьаллелашволу хӀоралайвенву,ткъаасхьаномраннадуьхьал дина».
17ТӀаккхапаччахьоцуьнгаэлира.МаржаяӀ-кх хьан,хӀайАбуСамикъ,саномраннадуьхьалхӀун динаахьа?
18Ткъатурхочоцуьнгаэлира:«Санэла!ахьсоьга омрадираХьайкъарвен,ткъасунахаьарахьоцунах тобадийрдуйла,цунназуламдинахилар,асиза цхьанаметтехькъайлаваьккхира,цуьнанцхьалай вийраас,хӀинцаизамаьршавуцистерна,ахьсоьга омрадахь,асизахьунатӀевуьгурву»
19ПаччахьоцуьнгаэлираМаржаяӀ-кххьо,хӀай АбуСамикъ!ахьсохкхаьрдашву,сохьанэлаву»
20Ткъашаьлтанхочоцуьнгаэлира:«ХӀан-хӀа,сан эла,хьанкоьртансавен!Хьайкъармаьршаа,дийна аву»
21Идешнашхезча,паччахьо,шенкортахьаьвзира, хазахетарнагӀелвелла,Хьайкъарсхьавалавеаьлла, омрадирацо
22Цошаьлталелочуьнгаэлира:„ХӀайтешамеялхо! нагахьсаннахьанкъамелбакъделахь,асхьо хьалдолушдийрдара,хьансиймассоахьан доттагӀашнатӀехулалакхадоккхурдара»
23Ткъашаьлтанча,самукъадаьлладӀавоьдура, ХьайкъаранцӀакхаччалцЦуннакъайлахчу меттиганнеӀсхьаайиллина,охьаавоьссина,Далла хастамбеш,Цуннахастамбеш,хиънаӀашХьайкъар карийрацунна
24Цомохьтуьйхирацуьнга:«ХӀайХьайкъар,ас уггареадоккхахазахетара,ирса,хазахетара дохьу!»
25Хьайкъарацуьнгахаьттира:«ХӀункхаъбухӀай АбуСамикъ?»ЦоцуьнгадийцирапирӀунахдерг, юьххьерадуьйначаккхенгакхаччалц.ТӀаккхаиза, схьааэцна,паччахьволчувахара.
26ПаччахьнацуьнгадӀахьаьжча,цуннагираиза къенехьхилара,цуьнанмесашакхаройнсаннаеха хилара,цуьнанмекхашаьрзунанмекхашсанна дахделлахилара,цуьнандегӀлаьттахбоьхахилара. юьхьтӀерабосхийцабелла,дӀабаьлла,хӀинцаялта саннабара.
27Изагича,паччахьо,гӀайгӀанеаваьлла,сихха хьалаагӀаьттина,изамараавоьллина,цуннамараа воьллина,велхаавоьлхуш,элира:«ХастамбуДалла! ХьоСунатӀеюхавалийнаргхьанву».
28ТӀаккхацодогхьастадора,цуьнандогхьастадора. ЦошенбедардӀааяьккхина,шаьлтанчанатӀеа
юьйхина,цуьнахчӀогӀакъинхетамабина,цунна дуккхаадаьхниаделира,ХьайкъарсадаӀаавира. 29ТӀаккхаХьайкъарапаччахьеэлира:«Санэла паччахь,гуттареннаавехийла!Уьшхуьлийла
аэгна,соохьакхоьссира.
30Делахьа,хӀайсанВезаЭла!Сохьунахьалха гучуваьлладела,хьайнатӀехьницкъбархдогма лойла!Паччахьоцуьнгаэлира:«Декъалахуьлда Дела,хьохкъинхетамбина,хьуназуламдинахилар ахиъна,хьокӀелхьараваьккхина,хьовийначуьра кӀелхьарваьккхинаволу».
31Делахьа,йовхачулийчаагӀой,хьайнкортаа баьккхина,мекхашахедаде,хьайнбедаршхийца, шовзткъадийнахьсамукъадаккха,хьайнадиканиг дана,хьайнхьала,юьхь-сибататодайтархьама хьунатӀеюхавантарло»
32ТӀаккхапаччахьо,шендезадухардӀаадаьккхина, ХьайкъарнатӀеадуьйхира,ХьайкъарДаллахастама бина,паччахьнаохьатаьӀира,тӀаккхашенхӀусаме дӀавахара,ирсеаволуш,Веза-ВоккхачуДалла хастамабеш
33ЦуьнцацхьаьнасамукъадаьллабарацуьнанцӀахь болунаха,цуьнандоттагӀийа,изадийнавуаьлла хезнарша ДЕКЪАР5
«Хетал-металийн»элпАхикарнагойтуАьрзунаш тӀехькӀентийДуьххьара"кема"леларМисаре дӀавахараАхикар,хьекъалестагхилароазабаре дог-ойлайо(27-гӀааят)
1ПаччахьошенатӀедиллинаргкхочушадина, шовзткъадийнахьсадаӀаӀийраЯкъуба
2ТӀаккха,шенуггареахазадухарадуьйхина, говрахьхаьхкина,паччахьволчувахараиза,шен лайшцуннатӀехьаа,хьалхааболуш,самукъадаьлла а,самукъадаьллаа
3ХургхӀундухиъча,цуьнанйишинкӀантНадан кхеравелла,кхеравелира,шахӀундандезацахууш 4Изагича,паччахьнауллоавахана,цуьнгасалам делираХьайкъара,тӀаккхапаччахьошенаулло охьахаийра.
ХӀайсанхьомеХьайкъар!Хьажал,хьовийна аьллахезча,Мисар-мехканпаччахьотхуна даийтинчукехаташ».
5ЦаратхунаоьгӀазлоайина,тхохтоламбаьккхира, ткъавайнмахкарадуккхаахалкъашМисар-махка дӀадахана,Мисар-мехканпаччахьовайгараяьхначу ясакхехкхоьруш.
6ТӀаккхаХьайкъар,кехатсхьааэцна,дешна, кхийтирацуьнанчулацамах.
7ТӀаккхацопаччахьеэлира.ОьгӀазмагӀохьа,сан
8Хьайкъараикъамелхезча,паччахьначӀогӀа хазахийтира,цуьнандогшорделира,цоцуьнах къинхетамбира
9Хьайкъарапаччахьеэлира:«Шовзткъадехан лохьасуна,хӀарахаттартидамеаоьцуш,иза дӀанисдан».Паччахьомагийраиза.
10ХьайкъаршенхӀусамеавахана,цоомрадира таллархошка,шенашижимааьрзулацааьлла,цара уьшсхьаалаьцна,шенатӀедалийра,ткъацоомра дира,шенахӀораммоашишшааьрзуеттааьлла.ши эзардолехаайолуш,дечиг-пхьаршсхьаабалийна, йоккхашияьшкаяномрадирацо,цараишттадира. 11ТӀаккхажимашикӀантсхьааэцна,хӀорадийнахь сагӀинаӀахаршадохуш,аьрзунаша,кӀентийабууш, кӀентийаьрзунашнабукътӀехахкаборацо.аьрзунех лаьцна,хӀорадийнахьжим-жимахьалаалелхаш,итт долгенахь,уьшмарзбелла,дешнахиллалц;стигала кхаччалцхьалабевлирауьшкӀентийбукътӀехь хилар.ТӀаккхацоуьшшенатӀеозийра.
12Шенлаамкхочушхиллагича,Хьайкъара кӀенташкаомрадира,шаьшстигалахьаладаьхча, мохьбеттааьлла
13Тхоьгапоппара,тӀулгасхьабахьа,пирӀунпаччахьнагӀапйийрюоха,хӀундааьлчатхоледара ду»
14ХьайкъарцкъаацахиллауьшӀамоша,уьш Ӏамоша,уьшуггареалакхарчутӀегӀанекхаччалц
15ТӀаккха,уьшдӀаатесна,паччахьволчуавахана, цуьнгаэлира:«Санэла!хьанлаамцаболх чекхбаьллаХьалагӀаттасоьца,асхьунатамашийна хӀумагайтархьама»
16Паччахь,хьалаагӀаьттина,Хьайкъарца охьахиира,шуьйрачуметтеавахана,аьрзунаша, кӀентийасхьабаийтанахбахийтира,ткъаХьайкъара уьшдӀаадихкина,хӀаваэхьдӀахецна,ерригаканаш дӀасаалестош,царамохьбеттара:цоцарнахьехна хиллаТӀаккхауьшшенатӀеаозийна,шайн-шайн меттадӀахӀиттийрацо
17Паччахьа,цуьнцахилларшачӀогӀацецбевлла, паччахьоХьайкъаранбӀаьргашнаюккъехуламараа воьллина,элирацуьнга:«МаршадӀагӀо,сан хьомениг!ХӀайсанпаччахьаллиндозалла!Мисармахка,пирӀунанхаттаршнажоьпашло,Лекхачу ДеланницкъацацуннатӀехьтоламбаккха».
18ЮхаӀодикаайина,шенэскара,эскара,кегий наха,аьрзунашасхьааэцна,Мисар-махка дӀавахараиза.дӀакхаьчча,паччахьанмахкахьа дӀавирзираиза.
19Мисар-махкахь,Сан-ХерибапирӀунцакъамелдан а,цуьнанхаттаршнажоьпашдалаашенкъайлахчу кхеташонанстагвахийтинахилархиъча,цараихаам пирӀунедӀакхачийра.Цошенкъайлахчухьехамчийн тобабахийтира,изашенахьалхавала.
20ПаччахьашнатӀеавеана,пирӀуннахьалха охьатаьӀираиза.
21Цоцуьнгаэлира:„ХӀайсанэла,паччахь! СанхӀриба-паччахьохьоьгамаьршаа,ницкъацаа, сийлаллицаамаршалладохьоьга.
гӀаладӀахӀотторюас.
24Делахьа,санэлапаччахь!кхаашарахьМисарахь лушйолчуясакхехлаьцнаахьцутӀехьаьлларг–хӀинцапачхьалкханстабилаллалуьранийсою, нагахьсаннахьотоламбаккхахь,санкуьгхьунажоп далаговзадацахь,санэлопаччахьохьунадӀахьажор дуахьхьахийнайолуясакх.
25Нагахьсаннаасхьанхеттаршнажоьпашделлехь, ахьхьахийнаргсанэлаволчупаччахье дӀакхачордухьуна».
26Идешнашхезча,пирӀунцецвелира,цуьнанмотт маьршахиларха,цуьнанхазакъамелаха.
27ПирӀуноэлирацуьнга:«Стаг!ХьанцӀехӀуню?» Цожопделира:«ХьанялхоАбикъамву,ткъасо Саннахриб-паччахьанпхьагалехю».
28ПирӀуноцуьнгаэлира:«Хьаллакхарасийлахь стагвацарахьанэла,соьгажопдалаа,соьцакъамел данажимапхьидяийтина?»
29Хьайкъарацуьнгаэлира:«ХӀайсанэлапаччахь! ЛекхачуДелелаьасунахьандагахьдергкхочушдар, хӀундааьлчаДелагӀийлачаьрцаву,ницкъболунах юьхьӀаьржахӀоттархьама»
30ТӀаккхапирӀуноомрадира,АбикъамнахӀусам кечъе,цуннаяахӀумаа,малара,мелоьшургало аьлла
31Кходедаьлча,пирӀун,морсаа,цӀенабедарша юьйхина,шенпаччахьанӀаршеохьахиира,ткъа цуьнанпачхьалкханмассоахьаькамаша,куьйгаш дӀасаалестош,когашвовшашнатӀеатийсина, кортошохьаатаӀийна,лаьтташбара
32АбикъамсхьавалийтанахбахийтирапирӀуно
33ПирӀунохаьттирацуьнга:«Абикъам!Сан пачхьалкхансийлахьнаххьанахтерабууьш?»
34Хьайкъарацуьнгаэлира:«ХӀайсангергараэла,со Бел-цӀулсаннаву,хьанпачхьалкхансийлахьнах цуьнанялхойхтерабу»
35Ӏийсасэлирацуьнга:„ДӀагӀо,кханакхуза юхавола“.Хьайкъар,пирӀуношенама-аллара, дӀавахара.
36ШолгӀачудийнахьХьайкъар,пирӀуннатӀеа вахана,паччахьнахьалхадӀахӀоьттира.ПирӀунна тӀехьцӀенбасахьдухардара,ткъахьаькамашна кӀайндухардара.
37ПирӀунохаьттирацуьнга:«ХӀайАбикъам!Сан пачхьалкхансийлахьнаххьанахтерабууьш?»
38Абикъамацуьнгаэлира:«ХӀайсанэла!Хьомалх
22ТкъаЦосоваийтина,шенлайхцхьаъаволуш, хьанхаттаршнажоьпашдалархьамаа,хьандерриге алаамкхочушбархьамаа».ХӀундааьлчаахьасан
40ПирӀуноцуьнгахаьттира:«Абикъам!Санэлий, хьанахтерабууьш?»
41Абикъамацуьнгаэлира:«ХӀайсанэла!хьобутт саннаву,хьансийлахьнахпланеташа,седарчийа саннабу».ПирӀуноцуьнгаэлира:«ДӀагӀо,кхана кхузахьхирвухьо».
42ТӀаккхапирӀуношенялхошнаомрадира,тайптайпанабеснашдолудухаршлеладеаьлла,ткъа пирӀуно,цӀенбархатандухарадуьйхина,шен паччахьанӀарштӀеохьаахиъна,омрадирацаьрга, Абикъамсхьавалавеаьлла.Чуавахана,цунна хьалхаохьатаьӀираиза.
43Цоэлира:«ХӀайАбикъам!Санэскаршхьанах терадууьш?»Цоэлира:«ХӀайсанэла!хьоапрель буттсаннаву,хьанэскаршцуьнанзезагашсаннаду».
44Ихезча,паччахьочӀогӀахазахетта,цоэлира: «ХӀайАбикъам!ДуьххьараахьасоБелцӀейолчу цӀуцадуьстира,ткъасанхьаькамашцуьнанялхошца буьстира.
45ШолгӀааАхьсомалхацадуьстира,ткъасан хьаькамашмаьлханзӀаьнаршцабуьстира
46КхозлагӀааАхьсобаттацадуьстира,ткъасан сийлахьнахпланеташцаа,седарчашцаабуьстира Ахь
47КхоалгӀааАхьсоапрельбеттанцадуьстира,ткъа санэлийцуьнанзезагашцадуьстираАммахӀинца, хӀайАбикъам!Хьанэла,Саннахриб-паччахь, дийцахьасоьга,изахьанахтераву?»Цуьнанэлий, хьанахтерабууьш?»
48Хьайкъара,чӀогӀамохьтуьйхира,элира:«Санэла паччахьа,хьохьайнӀарштӀехьхиънаӀашахьахор генахуьлдасуна»АммахьалагӀатта,санэла паччахьхьанахтеравуа,цуьнанэлийахьанахтера буасадӀахаийта»
49ПирӀунцецваьккхирацуьнанмоттмаьрша хиларнаа,цомайрражоьпашдаларнааТӀаккха пирӀуно,шенпаччахьанӀарштӀерахьалаагӀаьттина, ХьайкъарнахьалхадӀахӀоьттира,цуьнгаэлира: «Дийцахьасуна,хьанэлапаччахьхьанахтеравуа, цуьнанхьаькамаша,уьшхьаьнцатерабуасуна хаийта»
50Хьайкъарацуьнгаэлира:«Санэлавустигалан Дела,Цуьнансийлахьнахбуткъеса,ткъеса,Цунна луъучухенахьмоххьоькху,догӀадогӀу».
51ТкъаЦоомрадоткъес,ткъаизасерлоайо,догӀа адогӀу,Цомалхлаттабо,ткъацошенсерлоцало, ткъабутта,седарчийагоацабо.
52ЦоомрадодогӀанандарц,изадогӀу,догӀаадогӀу, цоапрельбутткогашабохий,цуьнанзезагаша, цӀеношахӀаллакдо».
53Идешнашхезча,пирӀуночӀогӀацецваьлла,чӀогӀа оьгӀазвахана,элирацуьнга:«ХӀай,стаг!Бакъдерг дийцахьасуна,хьобаккъаллаамилавухаийтасуна».
54Цобакъдергдийцирацуьнга.Совуписар ХӀайкъар,Сеннахирибпаччахьанкъайлахчу кхеташонехуггареавоккха,соцуьнанвезира, цуьнанпачхьалкханхьаькама,цуьнанканцлераву.
55Цоцуьнгаэлира:«Ахьбакъдергэлира.Амма тхунахезираХьайкъарахлаьцна,СанхӀариб-
паччахьоизавийнааьлла,аммахьодийнаа,могуша волчухтераду».
56ХӀайкъарацуьнгаэлира:«ХӀаъ,ишттадара,амма хастамбукъайлахдергхуушволчуДалла,хӀунда аьлчасанэлапаччахьосовеномрадира,ткъаиза тийширахьарамчунехандашах,аммаВезачуЭло кӀелхьарваьккхираСо,декъалавуЦуьнгатешнарг». 57ТӀаккхапирӀуноэлираХьайкъаре:«Ваха,кхана кхузахьдӀаагӀой,сунацкъаасанхьаькамашкараа, санпачхьалкхераа,санмахкараахезнадоцудош алахьасуна».
ДЕКЪАР6
ХӀиллакхиамехуьлу.АхикарапирӀунанхӀора хаттарнажопло.АьрзунаштӀехьболукӀентий дийнанкулминацию.ШирачуЙозанаштӀехьоццул наггахьбенцакарошдолухьекъал34-45-гӀачу стихашкахьгучудолу.
1Хьайкъара,шенхӀусамеавахана,кехатяздира: 2Ашшур-мехканпаччахьволчуСанхӀрибахНиневгӀалааМисар-мехканпаччахьнапирӀуннаелира
3«Маршохуьлдахьуна,санваша!ЦутӀехьоха хьунахаийтадезашдергду,вешинашенвешина оьшушхилар,вовшашнапаччахьашхилар,ткъасан сатийсамбухьоьгара,ахьсунаиссбӀеталантдеши лурду,хӀундааьлча,сунаизаоьшукхачанан цхьаболчусалташна,асцарнаахчадайархьама» Жиммаханяьлча,асдӀахьажордухьунаиза»
4ТӀаккха,икехат,схьаахьарчийна,шолгӀачу дийнахьпирӀунедӀаделира
5Изагича,цецваьллачустагаэлира:«Баккъаллаа, сунацкъаацахезнацхьаьнггераишттамотт буьйцуш»
6ТӀаккхаХьайкъарацуьнгаэлира:«Бакъдергаьлча, хӀарасанэлапаччахьнахьалхадекхардухьан»
7ФирӀавнакъобалдираиза,цоэлира:«ХӀайкъáр,хьо саннабершбупаччахьашнагӀуллакхдешхьанал берш
8Декъалахуьлдахьохьекъалцакхачамболлушвина волу,хьохьекъалцаа,хаарцаахазвинаволчуДалла 9ХӀинца,хӀайХьайкъар,тхунахьоьгаралуушдерг дуьсушду,ахьстигалнаа,лаьттанааюкъахьгӀап саннадӀахӀоттор».
10ТӀаккхаХьайкъараэлира:«Хезашхилар–иза муьтӀахьхиларду».Хьанлаамцаа,хьанлаамцааАс хьунагӀапйийрю.Амма,санэла,астхуналайма, тӀулга,поппара,белхалойакечбо,хьунама-луъу гӀишлошъярхойабусан».
11Паччахьоцуннадерригакечдина,уьшшуьйрачу
12ТӀаккхаХьайкъара,яьшканашчуьрааьрзунашара
13ТӀаккхакӀенташамаьхьарийдеттара:„Дахча дахьа,поппарсхьабала,паччахьангӀапдӀахӀотторю вай,хӀундааьлчатхоцхьаахӀумадоцушлаьтташ ду“.
14Нахцецбевллаа,цецбевллаабара.Паччахьа, цуьнанхьаькамашацецбевллабара.
15Хьайкъара,цуьнанялхойабелхалошнаетта буьйлабелира,паччахьанэскаршкамохьбеттара, цаьргаэлира:«Говзачубелхалошналуург схьадаийта,царнабалханановкъарломае».
16Паччахьоцуьнгаэлира:«Хьогалваьлла.хьанйиш юцугеналехӀуммаадахьар?»
17Хьайкъарацуьнгаэлира:«ХӀайсанэла!хӀаваэхь гӀаламухайийрювай?Санэлапаччахькхузахь хиллехьара,цхьанадийнахьмасехгӀалайийряра цо».
18ПирӀуноэлирацуьнга:«Хьайкар,хьайнхӀусаме дӀаагӀой,садаӀа,хӀундааьлчавайгӀапярдитина, кханасоволчувола».
19ТӀаккхаХьайкъаршенхӀусамеавахана,шолгӀачу дийнахьпирӀуннахьалхахӀоьттираизаПирӀуно хаьттира:«ХӀайкъáр,хӀункхаъбухьанэланговрах лаьцна?ХӀундааьлчаАшшур-махкахьа,Ниневехьа цомохьтуьйхича,вайнговрашнацуьнаназхезча, царашайнкӀорнешкхуссу»
20Икъамелхезча,Хьайкъара,вахана,цицигсхьаа эцна,изадӀаадихкина,чӀогӀаеттаволавелира, мисархошнаизахеззалц,ткъацара,дӀаабахана, паччахьедӀадийцираиза
21ХьайкъарсхьавалийтанахбахийтирапирӀуно, цуьнгаэлира:«ХӀайкъар,хӀундаеттаахьа,хӀунда еттаахьаиӀовдалэкха?»
22Хьайкъарацуьнгаэлира:«Санэлапаччахь!
Баккъаллаа,цосунаирчагӀуллакхдина,хӀараеттар а,еттарахьакъдуцунна,хӀундааьлчасанэлаволчу Сеннахириба-паччахьосунадикакхокхаеллахилла, цуьнанчӀогӀабакъдолуаздара,дийнана,бусаа сахьташдевзаш
23ТкъацубусахьалаагӀаьттина,кортаабаьккхина, дӀаяхарацициг,ткъаигӀуллакхбахьанадолушас лелийнацуннахӀарадӀовш»
24ПирӀуноэлирацуьнга:«ХӀайкъар,сунагушду, хьокъанлушхилара,хьайнмахкахьхилара,хӀунда аьлчаМисарнаа,Ниневинааюкъахьшовзткъеялх парасангю,ткъаизахӀокхубусадӀааяхана,муха дӀаяьккхинахьанкхокхананкортаабаьккхина, юхавола?»
25Хьайкъарацуьнгаэлира:«ХӀайсанэла!МисаргӀалинаа,Нинев-гӀалинааюкъахьоццулгенахь хилча,хьанговрашнамухахезашхирдара,санэлан паччахьанговромохьахьоькхуш,шайнкӀорнеш дӀакхуссучухенахь?»ТкъаговраназМисар-махка мухакхочурдара?»
26Изахезча,пирӀуннахиираХьайкъарашен хаттаршнажопделлахилар.
27ТӀаккхапирӀуноэлира:«ХӀайкъáр,хӀордангӀум тӀерасанканашданлаьасуна».
28Хьайкъарацуьнгаэлира:«ХӀайсанэлапаччахь, омрадехьацаьрга,хазничуьрасунацхьааса схьаяийта,асцунахтераасаян»
29ТӀаккхаХьайкъар,цӀеннатӀехьаавахана,хӀордан
хиллалц.
30Хьайкъараэлира:«Хьайнялхошкаомраде,хӀара кӀанашсхьаэца,хьайналуъучухенахьасхьуна цунахтерагӀуданашдийрду».
31ПирӀуноэлира:«ХӀайкъáр,тханкхузахьмерза тӀулгбу,изабоьхнабу,ахьизатегалаьасуна».
32ТӀаккхаХьайкъарацуьнгахьаьжча,кхинцхьа тӀулгкарийрацунна.
33ЦопирӀунеэлира:«ХӀай,санэла!Сохийрастаг ву,ткъасанцхьаагӀирсбацтегаш.
34Аммасуналаьа,ахьхьайнтешамечумачашеш болчунахеомрадайта,оцутӀулгахдӀаьвше хӀуманашдӀааяьхна,асимерзатӀулгтега»
35ТӀаккхапирӀуна,цуьнанмассоахьаькамаша белабелира.Цоэлира:«Декъалахуьлдахьунаи хьекъала,хааршаделлачуВеза-ВоккхачуДалла» 36ХьайкъарашенатӀехьтоламбаьккхинахилара гина,цошенажоьпашделча,цусохьтадог иракарахӀоьттирацо,кхаашарахьшенаясакхсхьаа гулйина,Хьайкъаресхьадаийтааьлла
37ЦошенбедаршдӀааяьхна,Хьайкъарнаа,цуьнан тӀемалошнаа,цуьнанялхошнаатӀеюьйхира,некъан харжашдӀаеллацунна 38Цоцуьнгаэлира:«МаршадӀагӀо,хӀайцуьнан эланницкъа,цуьнанлоьрийндозаллаа!Султанех цхьаавуйхьосанна?Санмаршаллалохьанэла волчуСанхӀариб-паччахье,дийцахьацуьнга,оха цуннасовгӀаташмухадаийтина,хӀундааьлча паччахьашкӀезигдолчуннарезахуьлу»
39ТӀаккхаХьайкъара,хьалаагӀаьттина,пирӀун паччахьанкуьйгашахьаькхна,цуннахьалхалаттаа хьаькхна,цуннаницкъа,хаддазаметтига,шен хазничохьалссамхиларадехна,элирацуьнга: «ХӀайсанэла!Асхьоьгадоьху,вайнмахкахойхцхьа аМисар-махкахьмависар»
40ПирӀуно,хьалаагӀаьттина,Мисаран урамашкахуладӀакхайкхийра,Ашур-махкараа, НиневераацхьаахалкъМисар-махкахьцадисина, ХьайкъарцадӀадахадезааьлла.
41ТӀаккхаХьайкъар,пирӀун-паччахьцаӀодикаа йина,Ашур-махкаа,Нинев-гӀалаалеха новкъавелира.Цуьнанцхьаццахазнаша,дуккхаа бахамашабара.
42ХьайкъарвогӀушвуаьллахаамкхаьчча, СанхӀариб-паччахьцуннадуьхьалаваьлла,чӀогӀа хазахетта,изамараавоьллина,мараавоьллина, элирацуьнга:«МаршавогӀийлахьоцӀа!санваша Хьайкъар,санпаччахьаллинницкъа,сан пачхьалкхандозаллаа.
43Санахпачхьалкха,санбахамахьайналаахьа,
44ТӀаккхаХьайкъарацуьнгаэлира:«ХӀайсанэла
45ТӀаккхаСанхӀриба-паччахьоэлира:«Сийлахьву хьан,санхьомеХьайкъар!АсАбуСамикан шаьлтананстанцилакхарайийрюсанмассоа КъайлахчуКхеташонела,сануггареаезачеха».
46ТӀаккхапаччахьохоьттура,мухахиллахьан пирӀунцахьодуьххьарасхьавеъчахьана,изашена уллорадӀаваххалц,цуьнанмассоахаттаршна жоьпашмухаделира,цуьнгараяла,хийцамаша мухаоьцураахьадухарха,совгӀатехалаьцна.
47СанхӀариб-паччахьо,чӀогӀахазахетта,Хьайкъаре элира:«Хьайналуургсхьаэцаоцуялах,хӀундааьлча изадерригеахьанкарахьду».
48Хьайкъармид:«Паччахьдаимавехийла!Суна хӀуммаацалаьа,санэлапаччахьанкхерамазаллаа, цуьнансийлаллахаддазахиларабен.
49ХӀайсанэла!бахамцаа,цуьнахтерадолчуха хӀунданмегарду?Амманагахьсаннаахьсох къинхетамбанлаахь,санйишинкӀантНадандӀало суна,цосунадинаргбекхамбана,цуьнанцӀийа дайа,собехкецахилийта».
50Саннахриба-паччахьоэлира:«Схьаэцаиза,ас хьайнадӀалурвуиза»Хьайкъара,шенйишинкӀант Надансхьааэцна,цуьнанкуьйгашаьчканзӀенашца дӀаадихкина,шенхӀусамедӀаавигина,когашнатӀе ондаӀуьргадихкина,чӀогӀаузелцадӀавихкира,ткъа изаишттадӀавихкирабоданечучоьне,дӀавоьдучу меттигнауллохь,шенатӀехьгӀаролхохӀоттийра Небу-Хал,хӀорадийнахьшенацхьабепига,жимма хиалуш
ДЕКЪАР7
ШенвешинкӀентийндешарчекхдоккхушдолу АхикарандустаршТохардешдолутерахилар АхикаркӀантанасуртдиллархойнцӀерашйоху КхузахьчекхдолуАхикарандийцар
1Хьайкъарчуаволуш,арааволуш,шенйишин кӀантанаНаданнабехкбоккхурацо,хьекъалечу дешнашцаолурацуьнга:
2«ХӀайНадан,санкӀант!Асдерригеадикаа,дикаа динахьуна,ахьсунаирчаа,вона,стагверцааял йира.
3«ХӀайсанкӀант!кицанашкахьаьлладу:«Лергаца лацадугӀушверг,шенмертӀерахьацарцаладугӀур ву».
4Наданахаьттира:«ХьосунаоьгӀазваханахӀунда ву?»
5Хьайкъарацуьнгаэлира:«Асхьокхиийна,хьо Ӏамийна,сийа,лерамабина,хьосийлахьавина, уггареадикачутайпанцахьокхиийна,санметтахьо охьахаийна,хьосанверасхилийтадуьненахь,Ахьсо вийна,санхӀаллакьхиларцабекхамбира.
6АммаВезачуЭланахаьара,суназуламдинахилар, цунделаЦосокӀелхьарваьккхираахьсуна хӀоттийначусурсатех,хӀундааьлчаВезачуЭлодог доьхначуннадарбадо,хьагӀйолчуннаа,кура болчарнаановкъарлойо.
7ХӀайсанкӀант!ЦӀестантӀетоьхча,изаӀуьрг доккхушдолуӀаьржасанна,хьохиллаСуна.
8ХӀайсанкӀант!хьосаннавумаддеранорамаш дуушхиллачугазелах,цосотаханатӀетоьхна,кхана санорамашкахьлечкъашхирбууьш»
9ХӀайсанкӀант!Ӏаьнаншелонанхенахьшен
цуннатӀедоьттирацо.
10ХӀайсанкӀант!хьохилласуна,тӀулгсхьааэцна, стигалакхоьссиначустагасанна,цуьнцашенДалла тӀулгтоха.ТкъаитӀулгцакхетта,кхоччушлекхаа цакхочура,аммаизабехкана,къинанабахьана хилладӀахӀоьттира.
11ХӀайсанкӀант!нагахьсаннаахьсолоруша, лерамбешахиллехь,сандешнашкалаадоьгӀна хиллехь,хьосанверасхирвара,санпачхьалкхашна тӀехьпаччахьалладешхирварахьо.
12ХӀай,санкӀант!хьунахаалахь,нагахьсанна жӀаьлиняхьакхинцӀогаиттдолдехаделахь,иза говранмахнагергакхочурдоцийла,изашовдасанна делахьа.
13ХӀайсанкӀант!Сунамоьттура,совелча,хьосан верасхирву;ХьайнхьагӀа,оьздангаллаабахьана долушсовендагахьварахьо»АммаВезачуЭлосо хьанхӀилланехкӀелхьарваьккхира
14ХӀай,санкӀант!ХьоСунахьаьжкӀаштӀехь дӀахӀоттийналозунгсаннавара,ткъагӀургӀезана еъча,илозунгдӀахӀоттийнакарийра»ЦӀоькъало лорахэлира:«АхьхӀундокхузахь?»Саидлорах: «АскхузахьДеледоӀадо»
15Цуаьрзунохаьттира:«ХӀунюахьлаьцнадечиг?»
–элиралорах:«ИзаламаздечухенахьастӀетевжаш долукъонадиттду»
16Ларкоэлира:«ТкъахьанбагахьдергхӀунду?» СайнаулломелбогӀучумецачуннаа,къечуннааас дӀакхоьхьушдолубепига,кхачаабуиза»
17«ХӀинцахьалхааваьлла,яахӀумаяамегардуй сан,хӀундааьлчасомацаллаю?»Ткъалорахцуьнга элира:«Схьавола»ТкъалартӀевеара,цунна,яа хӀумахилийта
18Аммалорах,хьалааиккхина,цӀоькъаломангай схьалецира
19Ткъалоьрожопделиралорах:«Нагахьсанна хӀарахьанбепигмецачунаханаделахь,Далакъобал цадохьансагӀанаша,хьандикагӀуллакхаша».
20Нагахьсаннахьанмарханаша,ахьдешдолу доӀанашаишттаделахь,Далахьанмарханаша,хьан доӀанашакъобалдийрдац,ткъаДалахьунадина диканигкхочушдийрдац».
21ХӀайсанкӀант!хьохилласуналом,вирца доттагӀаллалелийна,ткъавирцхьанаханналоьмна хьалхалелашхилла;ЦхьанадийнахьвиртӀеа иккхина,цхьогалдиира.
22ХӀайсанкӀант!ХьоСунаялтанаюккъеражӀаьла саннахилла,хӀундааьлчацоцхьанаахӀуманнадика
23ХӀайсанкӀант!Хьосаннавараиттгаялта
24ХӀайсанкӀант!хьосунахилла,сеткичу кхоьссинапхьагалсанна,цуьнаншакӀелхьараца ялалуш,аммацопхьагалшкакхайкхира,шеца цхьаьнасеткичукхоссааьлла.
25ХӀай,санкӀант!ХьоСуна,шелвелла,пхьеранцӀа чудахана,йовхахила,жӀаьласаннахилла.
26Йовхаяьлча,изацарнатӀехьийзайолаелира,ткъа цараиза,арааяьккхина,еттара,изаца Ӏоттаяйтархьама.
27ХӀайсанкӀант!хьосунахилла,дикачунахаца йовхачуванничуяханахьакхарчийсанна,йовхачу ванничуьраараяьлча,цуннабоьхаӀуьрггича,охьаа йоьссина,цучохьхьийзаш.
28ХӀай,санкӀант!ХьосунасагӀадоккхушшен накъосташцацхьаьнакхетта,шакӀелхьараяккха ницкъцакхаьчначужӀаьлахтерахилла.
29ХӀайсанкӀант!шенталлархкхачацалушдолу жӀаьламухашнакхачахуьлу
30ХӀайсанкӀант!къахьоьгуша,латталелоша, комаьршаа,хӀилланеадолукуьгшенбелштӀера дӀадоккхурду
31ХӀайсанкӀант!СерлоцагушдолубӀаьрг, цхьогалша,схьаалоций,схьадоккхурду
32ХӀайсанкӀант!Хьосунахилла,царагаьннаш дохушдолудиттсанна,цоэлирацаьрга:«Сохцхьа хӀумашункарахьцахиллехьара,баккъаллаа,шун ницкъкхочурбацарасохадо»
33ХӀайсанкӀант!хьосаннаву,царашегааьллачу цицигах:«Къулацардита,охахьунадешинсинтара дина,шекарцаа,миндаланхьаьжкӀашцаакхаллалц»
34Цоэлира:«Сайндена,ненанаговзаллайиццало суна»
35ХӀай,санкӀант!хьосаннахилла,хинйистехь лаьттачугаьннаштӀехьлелачулаьхьахтера,ткъа барзоуьшгича,элира:«ЗуламантӀехьзуламду, цаьршинналазуламхочонисдойлаишиъ»
36ТӀаккхалаьхьобарзоэлира:«Ахьхьайндахарехь диънаӀахарша,гезарийа,уьстагӀийашайндайшка а,дайшкааюхадерзордуйахь,яцадерзорду?»
37Барзоэлира:«ХӀан-хӀа»ТӀаккхалаьхьоэлира цуьнга:«Сунахетарехь,хьотхунаюкъахьуггареа вонигву».
38ХӀайсанкӀант!Асдикачукхачанцакхабахьо, ткъаахьСунаекъабепигцакхачийра.
39ХӀайсанкӀант!Асшекарцахиделирахьунада. малара,дикасиропамолуш,ахьсунагӀучуьрахи цаделира».
40ХӀайсанкӀант!АсхьоӀамийна,хьокхиийна,ткъа АхьСунакъайлаваламеттигаяьккхина,Со къайлаваьккхира.
41ХӀайсанкӀант!АсхьоуггареадикачуагӀор кхиийна,лекхакедрсанна,Ӏамийнахьо.АхьсодӀаса аерзийна,дӀааерзийна.
42ХӀайсанкӀант!сансатийсамбараХьоьга,ахь суначӀагӀйинагӀалайийрюаьлла,цучохьсан мостагӀехсокъайлавала,ткъахьосуналаьттан кӀоргенехьдӀавоьллинаргсаннахилира.Амма ВезачуЭлосохкъахеташ,хьанхӀилланех кӀелхьарваьккхирасо.
43ХӀайсанкӀант!Суналаьарахьунадиканиг,ткъа
44ШенденвешинХьайкъараикъамелхезча, Наданаэлира:«ХӀайсанденваша!Хьайнахуушмахилларалеладехьасоьца,санкъиношнагечдехьа суна,хӀундааьлчамилавусосаннакъинош летийнарг,яхьосаннагечдешвергмилаву?»
45ТӀеэцахьасо,хӀайсанденваша!ХӀинцахьан цӀахьгӀуллакхдийрдуас,хьанговрашлелорю, хьандаьхнийнхьацардӀадоккхурду,хьануьстагӀий дажорду,хӀундааьлчасовонву,ткъахьонийсаву.
46Хьайкъарацуьнгаэлира:«ХӀайсанкӀант!Хьо саннавухийистехьстомбоцушдисинадитт,ткъа цуьнандасизахадолуушхилча,цоэлирацуьнга: «СокхечуметтедӀавахийта,нагахьсаннаасстомца баккхахь,охьадаккхасо».
47Ткъацуьнандасэлира:«Ахьхинауллохьхилчаа, стоьмашцабаьхчаа,кхечуметтехьхилчаа, стоьмашмухалурбуахьа?»
48ХӀайсанкӀант!аьрзунанкъаналлагӀолею цхьогаланкъоналла
49ХӀайсанкӀант!царабарзеэлира:«УьстагӀашна генавала,церанлаьттанохьуназецадайтархьама» Барзоэлира:«СанбӀаьргашнадикадууьстагӀийн шурех»
50ХӀайсанкӀант!цараборзшколедӀаяхийтира, цуннаешаӀамаяйтархьама,царацуьнгаэлира:«А,Б ала»Цоэлира:«СангоргаличохьӀахара,Ӏахара» 51ХӀайсанкӀант!царавирстоьлатӀеохьаа йиллина,изаохьайоьжна,лаьттахьдӀасалела волавелира,цхьаммоэлира:«ДӀасалела,хӀунда аьлчаизацуьнанӀаламду,изахийцалурдац»
52ХӀайсанкӀант!алартӀечӀагӀдинаду:«Нагахь саннаахькӀантхилча,хьайнкӀанталацуьнах, нагахьсаннаахькӀанткхиахь,хьайнлайалацуьнах»
53ХӀайсанкӀант!диканигдешволчуннадиканиг дуьхьалкхетарду;Вонигдешволчуннавонигхирду, хӀундааьлчаВезачуЭлостаганабекхамбо,цо динчугӀуллакханбарамехьаьжжина.
54ХӀайсанкӀант!ХӀокхудешнелкхинхӀунэрдара асхьоьга?»ХӀундааьлчаВезачуЭланакъайлахдерг хаьа,Цуннакъайленаша,къайленашахаьа.
55Цохьунабекхамбийрбу,сунаа,хьунааюкъахь кхелйийрю,ахьдӀаяьккхинчуьнгахьаьжжина бекхамабийрбухьуна».
56ШенденвешинХьайкъараикъамелхезча,Надан цусохьтадӀаахьаькхна,дӀаьвшехьаьжкӀашсанна хилира.
57Цуьнанмеженашхьаьвзира,когаша,когаша, агӀоаекъаелира,кийраабекъабелла,кийра дӀасабевлира.
58ТӀаьххьарацуьнанхӀаллакьхилардара,ткъаиза жоьжахатевелира.ХӀундааьлчашенвешинаор даьккхинаргцучувужурву.ТкъалоьмашхӀиттош вергцулоьмашкахьлоцурву.
59ХӀарахилларга,тхунакарийнаргаду Хьайкъарантуьйранахлаьцна,Даллабухастам абаденналцАмин,саламахуьлда 60ХӀаралетописьчекхъяьллаДелангӀоьнца,лекха хуьлдаИза!Амин,Амин,Амин.