

ArisitɛsikaLɛtɛrɛ
Masacɛsɔnnaojaabilimaaniay’aɲiningako:‘Mɔgɔjumanlokaɲikakɛkakuntigiyakɛ?’Ay’a jaabiko:‘Kamɔgɔyɛrɛtangasurafɛndimaanik’ayɛrɛminɛakaɲɛnamayafanbala,katilenninya bonyakatɛmɛfɛɛnbɛɛkananikateriwsɔrɔoɲɔgɔnnamɔgɔwfɛ.SabuAlafanayetilenninyakanu! Arisitɛsikalɛtɛrɛ8:12-13kɔnɔ
Masacɛy’ayirakoasɔnnaomaaniay’afɔdɔwɛrɛyeko:‘Masayakɔrɔyemunloye?’Ani,ay’a jaabiko:‘Kayɛrɛmarakaɲɛanikanafolowalatɔgɔbalafilikataganegegwansanwwalanege gwansanwfɛ,oloyemarakɛcogoɲumanyen’iy’okoolajɛkaɲɛ.Sabuawmakobɛfɛnofɛnna,o bɛɛyeawtaye,Alamakotɛora,abɛɲumanyakɛawyeIkamiiriyawkakɛin’afɔcɛɛ,ikanafɛn camannegedon,nkaminwkakankakɛkuntigiyaye,odɔrɔnlonege!Arisitɛsikalɛtɛrɛ8:15-16 kɔnɔ.
Adugusagwɛ,olabɛnkelenlokɛraanitumaminnamasacɛyesababusɔrɔkaɲiningalikɛcɛɛwye, minwtoraɲiningalinatakama,ay’ufɔlɔɲiningako:Gofɛrɛnɛmansifajumanlokabonnitɔɔwbɛɛ ye?Ay’ajaabiko:‘KayɛrɛmaraanikatokamɔgɔwlafiliSabumɔgɔbɛɛbɛnimiiriyadɔyeAbe sekakɛkocɛɛwfanbabedumuniniminfɛnwaniɲɛnagwɛkowlofɛanimasacɛwbemarawni tɔgɔbasɔrɔlifɛNkaakaɲiankakoobɛɛkɛk’adamakɛɲɛArisitɛsikalɛtɛrɛ8:26-27kɔnɔ
Masacɛyecɛɛbisimilaniɲumanyayeaniay’aɲinimɔgɔwɛrɛfɛak’oɲiningalijaabi,abesek’a yɛrɛtangacogodinɔgɔyanidiyanyeɲɛnamayama?Ay’ajaabiko:‘N’atunb’ahakilitoalatuma bɛɛkoaleloyemasayabadɔkuntigiyeanikoaleloyejamabadɔkakuntigiye,anikoahakiliman kankajɔrɔkoowɛrɛwla,nka,akaɲikatok’amiiritumabɛɛcogominnaabesek’ukaɲɛtaga sabati.AkakankaAladelifanawalisabaarasikanatoyen.’Arisitɛsikalɛtɛrɛ9:17-18kɔnɔ.
‘Mɔgɔbesek’ayɛrɛtangawasomacogodi?’Ay’ajaabiko:‘N’abekelenyamaraanin’ab’a hakilitoalatumabɛɛkoaleyemɔgɔyeminbemɔgɔwmara.Alabɛyɛrɛbonyabagawhalaki,ka mɔgɔmajigininwnimɔgɔmajigininwkɔrɔta!Arisitɛsikalɛtɛrɛ9:45-46kɔnɔ
Masacɛkonincɛfanayekumaɲumanfɔ,k’aɲiningako:«Ankakankajɔnlesigikakɛ gɔfɛrɛnamanye?»Ay’ajaabiko:‘Mɔgɔminwbɛɛbekojugukɔniya,aniubeiyɛrɛkakɛwalew ladegi,olubetilenninyakɛwalisaukatɔgɔɲumansɔrɔtumabɛɛ.Ako:‘Sabuibeminkɛra,oyenin ye,Masacɛsetigi,aniAlaloyetilenninyamasafuguladiima’Arisitɛsikalɛtɛrɛ10:7-8kɔnɔ
Masacɛyewagatidɔkɛk’ocɛɛtandoaniay’aɲiningalabannako:“Masayamaralila,mɔgɔbese kaminkɛkatɛmɛfɛɛnbɛɛkan?”Ay’ajaabiko:‘Kojamanadenwkasigihɛɛrɛlatumabɛɛ,aniko kititigɛlawkakankatigɛjoonanikɛlɛwbeyen.’Arisitɛsikalɛtɛrɛ10:23-24kɔnɔ.
Tawurata
Sabunek’alɔn,jankoabɛnaafɔatadenw,aniatasomɔgɔwye,kooyeMatigiAlatasiratagama, katerenninyanicansiratagama;niokɛra,MatigiAlatunkakumaminfɔIburahimatakora,abɛna okɛakan.»Zɛnɛzi18:19
Kafaraokan,ikakankacɛsetigiwfanaɲanawolomajamabɛɛcɛra,minwbɛsiranAlaɲa,minw yekankelentigiwye,minwbɛnatabayakɔninya.Olugulekakɛmɔgɔwaakelenkuntigiwye,ani mɔgɔkɛmɛkuntigiw,mɔgɔbiloorukuntigiw,animɔgɔtanwkuntigiw,okakankajamanadenwkiti
MatigiAlayesiyamintaAlaye,osiyataɲana;akamɔgɔminwɲanawolomak’akɛayɛrɛtayeZaburuw33:12
wagatibɛɛ,okakankananikobawbɛɛyeifɛ,nkakomisɛnninwbɛɛkakankakititigɛƐkizɔdi 18:21-22
Ikanafaninyakumafɔ,ikanaiborodonmɔgɔjugurakakɛseereterenbariwyeIkanatugujamakɔ kakojugukɛ;ikanakumakora,minbɛmɔgɔcamankɔ,kakititiɲɛ,ikanafantanjateatakitira.Ni awbɛawtadɛsɛbagatɔtakititigɛra,awmankankaotakitiyɛlɛmaIyɛrɛmabɔfaninyakoma; mɔgɔjarakibari,animɔgɔterennin,ikanaofaga,sabunetɛnamɔgɔjugujatemɔgɔjuguye.»Ɛkizɔdi 23:1-3,6-7kɔnɔ.
Niawbɛkititigɛ,awkanaterenbariyasikɛ,awkanadɛsɛbagatɔɲakɔrɔta,awkanafangatigibonya, nkaawkakankaawmɔgɔɲɔgɔntakititigɛkakaɲaniterenninyayeAwkanaterenbariyasikɛkiti ra,walamasumanikɛcogora,walamasumanikɛcogora,walamasumanikɛcogora.Levitiki19:15,35 kɔnɔ.
Awyecɛhakiritigiwɲanawolomaawtagbawcɛra,minwyehakiritigiwye,animɔgɔminwtɔgɔ bɔra,nebɛnaolugusigiawkunnaOwagatira,nek’afɔawtakititigɛbagawyeko:«Awyeaw balemawtakowlamɛn,kakititigɛkakaɲaniobalemawye,walamalonanminwbɛotajamanara. Niawbɛkititigɛ,awkanamɔgɔbɔmɔgɔra;nkaawbɛnamɔgɔfitiniwnimɔgɔbawlamɛn;awkana siranmɔgɔɲa;sabukominkagbɛlɛnawma,awyeolasenema,nebɛnaolamɛn»Deteronɔmu 1:13,16-17kɔnɔ.
Ayiwa,sisan,awIzirayɛlimɔgɔw,nebɛawkaransariyawniciminwna,awyeolamɛn,jankoawye osiratagama,jankoMatigiAla,awbɛmawtaAlakajamanamindiawma,awyedonojamanara k’akɛawtayeDeteronɔmu4:12
Abɛferitaw,animusocɛsaninwtakititigɛ,kalonanwkanu,kadomuninifaniwdioma Deteronɔmu10:18
MatigiAla,awtaAlabɛnaduguminwbɛɛdiawma,awyekititigɛbagawniɲamɔgɔdɔwsigio duguwbɛɛra,gbawbɛɛra,jankooluguyemɔgɔwtakititigɛkakaɲanicanye.Ikanakitiyɛlɛma;i kanamɔgɔbɔmɔgɔra,ikanabonyafɛnmina,sabuborofɛnbɛhakiritigiɲafiyen,kamɔgɔterenninw takumacɛnDeteronɔmu16:18-19
Niananasigimasayaratumaminna,Levitasarakalasebagawtakitabuminmaraninbɛatamasaya ra,akakankaninkitabudɔsɛbɛk’ablaayɛrɛkɔrɔ,k’akaranasibɛɛra,jankoayeMatigiAla ɲasirandegi,kaatacifɔninwbɛɛsiratagama.akanaayɛrɛbonyakatɛmɛabalemawkan,walamaa kanaosariyawbla,jankoaleniatadurujawyesijansɔrɔatamasayaraIzirayɛlimɔgɔwcɛra» Deteronɔmu17:18-20.
«Awkanalonanw,walamaferitawtakiticɛn;kanafiriyamusokafanitak’akɛikajuruye: Deteronɔmu24:17
Nikɛrɛdɔnanamɔgɔdɔwcɛ,niotagaranioyekititigɛyɔrɔra,kititigɛbagawyeokititigɛ;niokɛra, obɛnamɔgɔterenninjatemɔgɔterenninwye,kamɔgɔjugujarakiDeteronɔmu25:19
Mɔgɔminbɛlonanw,aniferitaw,animusocɛsaninwtakititigɛ,Alayeotigidanga.»Mɔgɔw bɛɛk’afɔko:«Amina!»Deteronɔmu27:19
MatigiAlayesiyamintaAlaye,osiyataɲana;akamɔgɔminwɲanawolomak’akɛayɛrɛtayeZaburuw33:12
Tariku
Obɛɛn’ata,MatigiAlakakititigɛlawsigiIzirayɛlimɔgɔwkan,minwkaobɔsikabɔota benkannikɛbagawboroKititigɛlaw2:16
NejusubɛIzirayɛlijamanaɲamɔgɔminwfɛ,olugukaoyɛrɛdikanajamacɛranioyɛrɛdiyanyaye AwyebarakalaMatigiAlaye.»Kititigɛlaw5:9.
DawudasigiramasayaraIzirayɛlijamanabɛɛkunna;okɔ,Dawudatunbɛcanniterenninyakɛata mɔgɔwbɛɛye.2Samuyɛli8:15
IzirayɛlitaAlako:«Izirayɛlitafarakurunk’afɔneyeko:«Mɔgɔminbɛkuntigiyakɛmɔgɔwkunna, otigikakankakɛmɔgɔterenninye,kakuntigiyakɛniAlaɲasiranye.»Abɛnakɛikosɔgɔmada yeelen,niterebɔra,sɔgɔmadafɛ,sankabatɛyɔrɔminna;in’afɔbinjuguminbɛbɔdugukolora, sanjikɔ,abɛmanamanacogominna.2Samuyɛli23:3-4.
Ayiwa,sisanMatigiAla,netaAla,elelekaitajɔncɛsigimasayaranefacɛDawudanɔra,k’asɔrɔ neyedenmisɛnleye,netɛbɔcogolɔn,netɛdoncogolɔn.Ora,hakiritigiyadiitajɔncɛma,jankone yesekaitamɔgɔwmara,kakoɲumannikojugulɔnkabɔɲɔgɔnnaAyiwa,Sulemanikaodaari minkɛ,odiyaraMatigiAlaye.Alak’ajaabiko:«Ikaninledaari,imasijandaari;imanaforodaari iyɛrɛye,imaijuguwnindaari;nkaikafaamuriledaariiyɛrɛye,jankokacanlɔn;«Aflɛ,ika kumaminfɔ,nekaolekɛ,kahakiritigiyanijusukunfaamuridiima;Mɔgɔsimadelikakɛele ɲɔgɔnyekaɲa,mɔgɔsitenabɔikɔfana.1Masacɛw3:7-12
Masacɛkakitiminlatigɛ,Izirayɛlimɔgɔwbɛɛkaokomɛn;otunbɛsiranmasacɛɲa,sabuok’aye koAlakahakiritigiyadiamajankoabɛsekakititigɛ.1Masacɛw3:28
N’ibetagamaneɲakɔrɔin’afɔibɛmacɛDawudatunb’akɛcogominna,nijusukuntilennin nitilenninyaye,kanetacifɔninwbɛɛkɛ,kanetasariyawninetakolatigɛninwlabato,otumana,ne bɛnaitamasayasigiIzirayɛlimɔgɔwkunnafɔabada,in’afɔnetunkalayirimintaDawudaye. Izirayɛlitamasasiginankunna.1Masacɛw9:4-5.
Eletajamanaɲamɔgɔwtaɲana,sabuolugubɛlɔiɲakɔrɔtumabɛɛ,kaitahakiritigiyakumawlamɛn. MatigiAla,itaAlabaraka,sabuikodiyaraaye,kaisigimasayaraIzirayɛlijamanakuntigiyara, sabuMatigiAla,Izirayɛlimɔgɔwkakanuyawagatibɛɛ,olekosɔnakaisigimasayara,jankoiye canniterenninyakɛ.1Masacɛw10:8-9.
Yerobohamutunyekɛrɛkɛcɛfarileye,minkɛSulemanik’ayekokanbelentunbɛbaarakɛkoɲuman minkɛ,ak’asigiYusufutasomɔgɔwtabaarawbɛɛkunna.1Masacɛw11:28.
Akɛraten,DawudakamasayakɛIzirayɛlijamanabɛɛlajɛnninkunna,aniatunbɛatamɔgɔwbɛɛ siratagamanicanniterenninyaye1TilewKibaru18:14
MatigiAlakasariyaminwfɔMusayeIzirayɛlimɔgɔwye,niikaosiratagama,niikaosiratagama, otumaibɛnaɲaawjakanatigɛ,awjakanatigɛ1TilewKibaru22:13
Niakanetakumawninetakolatigɛninwsiratagamatumabɛɛ,in’afɔak’akɛcogominnabi,ne bɛnaatamasayasabatiwagatibɛɛ1TilewKibaru28:7
MatigiAlayesiyamintaAlaye,osiyataɲana;akamɔgɔminwɲanawolomak’akɛayɛrɛtayeZaburuw33:12
DawudadencɛSulemanik’atamasayasabatikosɛbɛ,sabuMatigiAla,ataAlatunbɛniaye,k’a bonyakosɛbɛ.2TilewKibaru1:11.
Hakiritigiyanilɔnniyadinema,jankoneyesekaninmɔgɔwɲamɔgɔwɲa,sabujɔnlebɛsekaita jamacamanbaninɲamɔgɔwɲa?»AlakaSulemanijaabiko:«Oletunbɛijusukunnaminkɛ,ima naforo,walamanaforo,walamabonya,walamaijuguwsidaari,walamasijan;nkaikahakiritigiya nilɔnniyadaariiyɛrɛye,jankoiyesekanetamɔgɔwɲamɔgɔwɲa,nekaisigimasayaramin kunna.Masacɛminwnanaiɲa,animinwbɛnanaikɔ,olugusimaoɲɔgɔnsɔrɔ,nebɛnanaforobadi ima»2TilewKibaru1:10-12
Sulemanik’alatigɛkooyesodɔlɔMatigiAlatɔgɔra,kamasasodɔlɔatamasayaraHuramuk’a fɔtuunko:«MatigiAla,IzirayɛlitaAlaminkasankolonidugukolodan,Alabaraka,aleminka dencɛhakiritigidimasacɛDawudama,minbɛhakirisɔrɔ,anikofaamuri,minbɛsekasolɔMatigi Alaye,kamasasolɔayɛrɛye2TilewKibaru2:1,12
«Elekɔni,niisɔnnakatagamaneɲakɔrɔ,in’afɔibɛmacɛDawudak’akɛcogominna,kaneta cifɔninwninetakolatigɛninwbɛɛkɛ,kanetacifɔninwbɛɛkɛ,kanetakolatigɛninwbɛɛkɛ,obɛna kɛin’afɔibɛmacɛDawudak’akɛcogominna.Niokɛra,nebɛnaitamasayasabati,in’afɔnetun kajɛnɲɔgɔnyamindonniifacɛDawudaye,k’afɔayekocɛdentɛnadɛsɛIzirayɛlikuntigiyara2 TilewKibaru7:17-18
MatigiAla,itaAlabaraka,sabuadiyaraiyek’isigimasayara,kaikɛMatigiAla,itaAlata masacɛye,sabuitaAlakaIzirayɛlimɔgɔwkanu,kaosabatiwagatibɛɛ.2TilewKibaru9:8.
Ak’afɔkititigɛbagawyeko:«Awyeawyɛrɛkɔrɔsiawtakokɛtawra,sabuawtɛkititigɛ adamadenwlekosɔn,awbɛkititigɛMatigiAlalekosɔn,sabuawbɛkititigɛraniawyeOkosɔn sisan,MatigiAlaɲasiranyeawkan;awyeawyɛrɛkɔrɔsi,k’asiratagama,sabuterenbariyatɛ MatigiAla,antaAlafɛ,mɔgɔtɛmɔgɔbɔmɔgɔra,mɔgɔtɛsɔnkabonyamina.2TilewKibaru19:67
AwyeninAlatabatosotabaaratoyi;atoYahudiyawtajamanatiginiYahudiyawtacɛkɔrɔbawye ninAlatabatosolɔanɔraƐsidirasi6:7
Ayiwa,Ɛsidarasitunk’alatigɛkaMatigiAlatasariyakaran,k’asiratagama,anikaIzirayɛlimɔgɔw karanatacifɔninwniatasariyawra.Ɛsidirasi7:10
Ayiwa,eleƐsidarasi,kakaɲaniitaAlatahakiritigiyaye,minkahakiritigiyadiima,iyejamana ɲamɔgɔwnikititigɛbagawsigi,jankoEfiratibaterebenyanfanmɔgɔwbɛɛyekititigɛ,minwbɛɛbɛi taAlatasariyawlɔnMinwmaolɔn,awyeolugulekaran»NimɔgɔomɔgɔmaitaAlatasariya, animasacɛtasariyasiratagama,kitibɛbenotigikanjoonajoona,akɛrasayaleye,walamakagbɛn katagajamanawɛrɛra,walamakaaborofɛnwbɔsiara,walamakaablakasora.»Ɛsidirasi7:25-26
NetunkaZeruzalɛmudugukuntigiyadinebalemacɛHananima,aniHananiyamintunye Zeruzalɛmumasasokuntigiye,sabualetunyemɔgɔkankelentigiye;Neemi7:21
Ayiwa,YahudiyacɛMaridoseletunyemasacɛSɛrisɛsikɔfɛ,aleletunyemɔgɔbayeYahudiyawcɛ ra;Ɛsitɛri10:31
Anyekititigɛanyɛrɛye:anyeminkaɲi,ank’olɔnanyɛrɛcɛraZɔbu34:4
MatigiAlayesiyamintaAlaye,osiyataɲana;akamɔgɔminwɲanawolomak’akɛayɛrɛtayeZaburuw33:12
Zaburuw
NkaMatigiAlabɛtowagatibɛɛ,ak’atamasasiginanlɔkititigɛrikama.Abɛnadunuɲamɔgɔwta kititigɛcankan,kamɔgɔwtakititigɛcankanZaburuw9:7-8
Terenninyanicanlekadiaye,dugukolofaninloMatigiAlataɲumanyaraZaburuw33:5
MatigiAlayesiyamintaAlaye,osiyataɲana;akamɔgɔminwɲanawolomak’akɛayɛrɛtaye. Zaburuw33:12
SabucanlekadiMatigiAlaye,atɛbanatamɔgɔsaninmanwna;omaraninlowagatibɛɛ,nka mɔgɔjugutadurujabɛnahalakiMɔgɔterennindabɛhakiritigiyakumafɔ,anɛnkunbɛcanlefɔ Zaburuw37:28,30
E,Ala,itakolatigɛninwlasemasacɛma,kaitaterenninyayiramasacɛdencɛra.Abɛnaawta mɔgɔwtakititigɛcankan,kaawtaɲanibagatɔwtakititigɛcankan.Abɛnajamanafagantanwta kititigɛ,kadɛsɛbagatɔwdenwkisi,kamɔgɔtɔɲɔbagawkariZaburuw72:1-2,4
Awyedɛsɛbagatɔw,aniferitawlafasa,kaɲanibagatɔwnifagantanwtakititigɛAwyefagantanwni fagantanwbɔsi,kaobɔsikabɔmɔgɔjuguwboro.Zaburuw82:3-4.
Itamasasiginansigiyɔrɔyeterenninyanicanleye,ɲumanyanicanlebɛiɲafɛZaburuw89:14
Nkacanbɛnasekɔkanaterenninyalekan,mɔgɔminwjusukungbɛninlo,obɛɛbɛnatuguakɔ Zaburuw94:15
Sankabawnidibibalek’alamini,terenninyanicanleyeatamasasiginansigiyɔrɔyeZaburuw97:2
Tiɲɛlekadimasacɛtabarakaye;elebɛcansigi,kacanniterenninyakɛYakubatamɔgɔwye Zaburuw99:4.
Mɔgɔtɔɲɔninwbɛɛ,MatigiAlabɛterenninyanicanlekitioɲaZaburuw103:6
Minwbɛcansiratagama,minwbɛterenninyasiratagamatumabɛɛ,olugutaɲanaZaburuw106:3
Aborotakɛwalewyecanye,anicanlo;atacifɔninwbɛɛyecanye.Zaburuw111:7.
Nekacansiraleɲanawoloma,nekaitakolatigɛninwblaneɲakɔrɔ.Nekaranhakiritigiyani lɔnniyara,sabunelaraitakumawra.Nekarira,nebɛnaadafa,konebɛnaitakolatigɛninwsira tagamaNekacanniterenninyalekɛ,ikananetonetɔɔrɔbagawboroZaburuw119:30,66,106,121
YakubataAlayemɔgɔmindɛmɛbagaye,minjigibɛMatigiAla,ataAlakan,minkasankoloni dugukolonikɔgɔjiniokɔnɔfɛnwbɛɛdan,minbɛcanmaratumabɛɛ,minbɛmɔgɔtɔɲɔninwtakiti tigɛ,minbɛdomunidikɔngɔtɔwma,otigitaɲana.MatigiAlabɛkasodenwbɔkasora,Zaburuw 146:5-7
MatigiAlayesiyamintaAlaye,osiyataɲana;akamɔgɔminwɲanawolomak’akɛayɛrɛtayeZaburuw33:12
MasacɛSulemanikaTalenw
IzirayɛlimasacɛDawudadencɛSulemanitatalenw;Kahakiritigiyaniladirilɔn;kafaamuyali kumawfaamu;Oyehakiritigiyaniterenninya,aniterenninya,aniterenninyakaransɔrɔ;Ibɛhakiri dimɔgɔkolonwma,kalɔnniyanihakiridikanbelenma.Talenw1:1-4.
SabuMatigiAlalebɛhakiritigiyadi,lɔnniyanifaamuribɛbɔadalera.Abɛhakiritigiyaɲuman maramɔgɔterenninwye,abɛkɛmɔgɔterennintakɛrɛkɛminanye.Abɛcansiratagama,abɛata mɔgɔsaninmanwtasiramaraNiokɛra,ibɛnaterenninyanicanniterenninyafaamu;ɔnhɔn, siraɲumanbɛɛ.Talenw2:6-9.
MatigiAlaɲasiranyekojugukɔninyaye,yɛrɛbonyaniyɛrɛbonya,anisirajugu,anikumakolon,ne bɛokɔninya.Ladirikanwlebɛnelefɛ,hakiritigiyaɲumanlebɛnelefɛ;Fangabɛnera.Nele sababuramasacɛwbɛsigimasayara,kuntigiwbɛterenninyalatigɛNelesababura,kuntigiwbɛ fangasɔrɔ,animɔgɔbaw,anidunuɲakititigɛbagawbɛɛ.Talenw8:13-16
Sɛgɛsɛgɛrikɛbagalebɛnakuntigiyatakuntigiyara,nkasalibagatɔwbɛnakunkoɲaTalenw12:24
Alatakitilebɛmasacɛdara,adatɛcɛnkakititigɛKojugukɛlikaharamuyamasacɛwye,sabu masayabɛsabatiterenninyalesababura.Kumaterenninlekadimasacɛwye;Niminbɛcanfɔ,o tigilekadioye.Talenw16:10,12-13
Mɔgɔmintɛdimijoona,okafisanicɛfariwye;minb’ayɛrɛmara,otigikabonniduguminabaga yeTalenw16:32
Mɔgɔjugubɛbonyafɛnminaadisirajankokacansirawyɛlɛma.Talenw17:23.
Kasɔnmɔgɔjuguma,kamɔgɔterenninkunnakitira,omanɲi.Talenw18:5.
Masacɛminsigininbɛkititigɛyɔrɔra,obɛkojugubɛɛjanjanniaɲaleye.Talenw20:8.
Masacɛhakirimanbɛmɔgɔjuguwjanjan,kawotorolaokanTalenw20:26
Hinanikankelentigiyalebɛmasacɛtanga,hinalebɛatamasasiginansabatiTalenw20:28
Katerenninyaniterenninyakɛ,olekadiMatigiAlayekatɛmɛsarakakan.Mɔgɔjuguwtasonyari bɛnaohalaki;sabuobannakacankɛTalenw21:3,7
Katerenninyakɛ,olebɛmɔgɔterenninwnisɔndiya,nkakojugukɛbagawbɛnacɛnrilelaseoluguma. Talenw21:15
OfɛnwfanayehakiritigiwtaleyeKamɔgɔwbonyakitira,omanɲiMɔgɔminb’afɔmɔgɔjugu mako:«Eleterenninlo;jamanawbɛnaadanga,siyawbɛnaakɔninya,nkaminwb’akɔrɔfɔ,obɛna diyabɔ,dugawuɲumanbɛnaosɔrɔ.Talenw24:23-25
Mɔgɔmintɛsek’ayɛrɛmina,otigibɛin’afɔdugumincɛnna,dugulamininintɛminna.Talenw 25:28.
MatigiAlayesiyamintaAlaye,osiyataɲana;akamɔgɔminwɲanawolomak’akɛayɛrɛtayeZaburuw33:12
Mɔgɔjuguwtɛcanfaamu,nkaminwbɛMatigiAlatajɛnɲɔgɔnyaɲini,olugubɛfɛnbɛɛfaamu Talenw28:5.
Ikojarabɛkasi,aniwarababɛkasi;KuntigijugufanabɛfagantanwkunnaocogoleraTalenw 28:15
Nimɔgɔterenninwbɛkuntigiyara,jamanamɔgɔwbɛɲagari,nkanimɔgɔjuguwbɛkuntigiyara, mɔgɔwbɛŋuna.Talenw29:28.
Masacɛbɛjamanasabaticanlesababura,nkamɔgɔminbɛninsɔndiyamina,otigibɛjamanahalaki. Talenw29:4
Nikuntigikafaninyakumawlamɛn,atabaaradenwbɛɛyemɔgɔjuguwleye.Talenw29:12.
Masacɛminbɛdɛsɛbagatɔwtakititigɛnikankelentigiyaye,masayabɛsabatiwagatibɛɛ.Talenw 29:14
Mɔgɔcamanbɛkuntigiwtanɛɛmaɲinina;nkabɛɛkelenkelentakitibɛbɔMatigiAlalera.Talenw 29:26
E,Lemuwɛli,duvɛnminmankankakɛmasacɛwye;animinnifɛnfarimanwyekuntigiwye,jankoo kanaminnikɛ,kaɲinasariyakɔ,kamɔgɔtɔɔrɔninwtakitiyɛlɛma.Talenw31:4-5.
Mɔgɔminwbɛɛkakankahalaki,idadayɛlɛbobowyeolugutakoraIdadayɛlɛ,kakititigɛni terenninyaye,kaɲanibagatɔwnifagantanwtakititigɛ.Talenw31:8-9.
Kafaraokan,nek’ayekokititigɛyɔrɔminbɛdugukolokan,komɔgɔjuguwlebɛyi;terenninyatun bɛyɔrɔminna,terenbariyatunbɛoyɔrɔlera.Nek’afɔneyɛrɛkɔnɔko:«Alalebɛnamɔgɔterennin nimɔgɔjugutakititigɛ,sabukobɛɛniwagatilatigɛninloWaajulikɛla3:16-17
Niik’ayejamanadɔrakoobɛfagantanwtɔɲɔra,kacanniterenninyacɛn,okanaikabakoya;mɔgɔ dɔwkakankabonyakatɛmɛokanWaajulikɛla5:8
Nimɔgɔomɔgɔbɛciwsiratagama,otigitɛnakojugusisɔrɔ,hakiritigijusukunbɛwagatiniata kɛwagatilɔn.Sabuwagatinikitibɛkobɛɛra,olekosɔnadamadentatɔɔrɔkabonakan. Waajulikɛla8:5-6.
Kiraw
Awyeawyɛrɛdegekakoɲumankɛ;awyekitiɲini,awyemɔgɔtɔɲɔninwdɛmɛ,awyeferitawta kititigɛ,awyemusocɛsaninwtakititigɛ.Ezayi1:17.
Sabudencɛwororaanye,dencɛdiraanma,kuntigiyabɛnakɛakamankunkan,atɔgɔbɛnaweleko kabako,Ladibaga,AlaSebɛɛtigi,Fabanbari,HɛraMatigi.Atafangabɛnabonya,hɛratɛnaban, Dawudatamasasiginankan,aniatamasaya,k’asabaticanniterenninyasababura,k’atabirafɔ wagatibɛɛ.FangatigiAlatakisɛyalebɛnaokɛ.Ezayi9:6-7.
MatigiAlayesiyamintaAlaye,osiyataɲana;akamɔgɔminwɲanawolomak’akɛayɛrɛtayeZaburuw33:12
Mɔgɔminwbɛsariyaterenbariwsigi,bɔnɔbɛnaolugusɔrɔ;kadɛsɛbagatɔwlabɔkitira,kaneta jamanafagantanwtajobɔsiora,jankomusocɛsaninwyekɛotaborofɛnwye,kaferitawborofɛnw sonya!Ezayi10:1-22
AbɛnasigiakannikankelentigiyayeDawudatafanibonkɔnɔ,kakititigɛ,kacanɲini,ka terenninyaɲinijoonajoonaEzayi16:5
«Aflɛ,masacɛdɔbɛnasigiyakɛterenninyara,kuntigiwbɛnasiginicanye.Ezayi32:11.
MatigiAlako:«Awyecansiratagama,katerenninyasiratagama,sabunetakisiriwagatiseradɔɔni, netaterenninyabɛnayirakɛnɛkanEzayi56:11
Ikakankakariko:‹MatigiAlaɲanamanlo;Siyawbɛnabarakasɔrɔabarakara,kaoyɛrɛbonyaa barakaraZeremi4:22
«Nkamɔgɔminb’afɛk’ayɛrɛbonya,otigiyewasoninkolera,sabuakanefaamu,kanelɔn,ko neleyeMatigiAlaye,minbɛkoɲumankɛdugukolokan,animinbɛterenninyakɛ,animintunbɛ terenninyakɛradugukolokan;Zeremi9:24kɔnɔ.
E,Dawudatasomɔgɔw,MatigiAlakoten;Sɔgɔma,awyekititigɛ,kamɔgɔtɔɲɔninwkisikabɔo tɔɲɔbagawboro,jankonetajusugbankananafagaikotasuma,mɔgɔtɛnasek’afagaawta kɛwalejuguwkosɔn.Zeremi21:12kɔnɔ.
MatigiAlakoten;Awyekititigɛ,katerenninyaniterenninyakɛ,kamɔgɔminaninwbɔsikabɔ tɔɲɔbagawboro,awkanalonanw,aniferitaw,animusocɛsaninwtɔɔrɔ,awkanamɔgɔjarakibari faganinyɔrɔraZeremi22:3
«Aflɛ,londɔbɛnase,MatigiAlakoten,nebɛnamɔgɔterennindɔbɔDawudatadurujara,masacɛ minbɛnasigimasayara,kakoɲumanwɲa,kacanniterenninyakɛdugukolokanZeremi23:5
Owagatira,aniowagatira,nebɛnayiriboroterennindɔkɛDawudatadurujawye;abɛnacanni terenninyakɛjamanakɔnɔZeremi33:15kɔnɔ
Mɔgɔminmatɔnɔbɔwarira,minmatɔnɔsɔrɔ,mink’ayɛrɛmabɔterenbariyara,otigibɛcanle tigɛmɔgɔnimɔgɔcɛ,kanetakolatigɛninwtagama,kanetakolatigɛninwsiratagama,kacankɛ;a terenninlo,sigiyat’ara,abɛnakisi,DunuɲatigiAlakoten.Ezekiyɛli18:8-9.
DunuɲatigiAlako:DunuɲatigiAlakoten,awIzirayɛlikuntigiw,awyefariyakowniborofɛnwlabla, kacanniterenninyakɛ,awyeawtasarakabɔnetamɔgɔwraEzekiyɛli45:9
Okosɔn,masacɛ,iyesɔnnetaladirima,iyeitajurumunwbɔitaterenninyara,kaita terenbariyakowyafaima,kamakarifagantanwna;niobɛsekakɛitahɛrawagatijanyaye«Sisan, neNebukadinɛsari,nebɛsankolomasacɛtando,k’abonya,k’abonya,sabuatakɛwalewbɛɛyecan ye,atasirawbɛɛterenninloDaniyɛli4:27,37kɔnɔ
Okɔ,masacɛDariyusikasɛbɛdɔkɛk’acisiyawbɛɛma,anisiyawbɛɛ,anikanwbɛɛmɔgɔw, dunuɲayɔrɔbɛɛra;HɛrayecayaawfɛNeb’afɔawyekonetajamanayɔrɔbɛɛra,mɔgɔbɛɛka kankasiranDaniyɛlitaAlaɲa,kasiranaɲa,sabuAlaɲanamanlo,asabatininlowagatibɛɛ.Alele
MatigiAlayesiyamintaAlaye,osiyataɲana;akamɔgɔminwɲanawolomak’akɛayɛrɛtayeZaburuw33:12
kaDaniyɛlikisikabɔjarawboro,katagamasiyɛnwnikabakowkɛsankolora,anidugukolokan Daniyɛli6:25-27
Okosɔn,awyesekɔawtaAlama,awyehinaniterenninyasiratagama,kaawtaAlamakɔnɔ wagatibɛɛ.Oze12:6.
Awyekojugukɔninya,kakoɲumankanu,kacansigidugudondara,jankoMatigiAla,Fangatigi AlabɛnamakariYusufutamɔgɔtɔwra.Nkacankawoyoikoji,terenninyayewoyoikobajiba. Amɔsi5:15,24kɔnɔ
FangatigiAlako:«Awyekititigɛkaɲa,kakoɲumankɛawbalemawye,kamakarioraawsikana kojugukɛabalemakamaajusukunna.Zakari7:9-10kɔnɔ.
Awkakankaninkowlekɛ;Awbɛɛyecanfɔawɲɔgɔnye;awyecannihɛrakititigɛawtaduguw ra:Awsikanakojugukɛamɔgɔɲɔgɔnnaawjusukunna;awkanafaninyakarikanu,sabuokowbɛɛ bɛnekɔninya,MatigiAlakotenZakari8:16-17kɔnɔ
KibaruDumanw
Yezuy'afɔuyeko:«Awk'atodenmisɛnwkananefɛ,awkanaubali,barisankolomasayayeolu bɔɲɔgɔnwtaye.»Matiyo19:14.
«Ayiwa,jɔnlebɛnakɛbaaradenkantigimanhakirimanye,minmatigicɛbɛnaablaatabaaradenw kunna,jankoayedomunidiomaawagatira?Canra,neb’afɔawyekoakuntigibɛnaasigia borofɛnwbɛɛkunna.Matiyu24:45,47kɔnɔ.
Amatigicɛkoamako:‹Aɲana,baaradenɲuman,kankelentigi,ikɛrakankelentigiyefɛnfitinina,ne bɛnafɛncamansigiikunna.Amatigicɛkoamako:«Oɲana,baaradenɲuman,kankelentigi.ikɛra kantigiyefɛnfitinina,nebɛnafɛncamansigiikunMatiyu25:21,23kɔnɔ
Yesukaowelek’afɔoyeko:«Awk’alɔnkominwbɛjatesiyawɛrɛmɔgɔwkuntigiwye,olugubɛ osiyawmarajagboyaraOtamɔgɔbawfanabɛkuntigiyakɛokanNkaomankankakɛawcɛra, nkaminb’afɛkakɛmɔgɔbayeawcɛra,otigikakankakɛawtabaaradenye.SabuMinkɛra Adamadenye*,aleyɛrɛmanajankomɔgɔwyebaarakɛaye,nkaananakanabaarakɛmɔgɔwye, anikaayɛrɛnindikakɛmɔgɔcamankunmabɔsaraye»Mariki10:42-45kɔnɔ
Awkanakoyetadɔrɔnkititigɛ,awyekititigɛkakaɲaniterenninyaye»Yalaantasariyabɛseka mɔgɔdɔjarakik’asɔrɔanmaatigilamɛnk’atakominkɛ,anmaolɔnwa?»Zan7:24,51kɔnɔ.
SagadɛndɛlawkaLɛtɛrɛw
Ayiwa,nimɔgɔminbɛmɔgɔtɔɲɔ,otigiyejijakamɔgɔwladi.minbɛkuntigiyara,otigiyejija;ni mɔgɔminbɛhina,otigiyeokɛninisɔndiyayeƆrɔmukaw12:8
Mɔgɔbɛɛkakankayɛrɛmajigifagamawye.Sabufangasitɛyi,niAlamabɔora.Ayiwa,nimɔgɔ omɔgɔbɛfangatigiwsɔsɔ,otigibɛAlatakolatigɛninwsɔsɔraSabumɔgɔminwbɛkoɲumankɛ, olugumankankasirankuntigiwɲa;Ora,yalaitɛnasiranfangaɲawa?iyekoɲumankɛ,niokɛra, obɛnaitando,sabualeleyeAlatabaaradenye,minbɛitaɲumanyakamaNkaniikakojugukɛ,i
MatigiAlayesiyamintaAlaye,osiyataɲana;akamɔgɔminwɲanawolomak’akɛayɛrɛtayeZaburuw33:12
yesiran;sabuatɛkɛrɛkɛmurutagbansan,sabuayeAlatabaaradenleye,jankokakojugukɛbagaw hakɛbɔara.Ɔrɔmukaw13:1-4.
Matigikosɔn,awyeawyɛrɛmajigiadamadenwtakuntigiwye;Awyeocijamanatigiwfɛ,in’afɔ Alakaociminwyekakojugukɛbagawɲangi,kakoɲumankɛbagawtando.1Piyɛri2:13-14kalan.
Apokirifuw
MatigiAlakaPɛrɛsikawtamasacɛSirusitahakirilawuri,k’afɔatajamanabɛɛra,k’asɛbɛko: ‹PɛrɛsikawtamasacɛSirusiko:‹Awyeninkumawfɔ;IzirayɛlitaMatigiAla,MatigiAlabalekane kɛdunuɲabɛɛtamasacɛye,kanecikoneyesodɔlɔaleyeZeruzalɛmu,Zudejamanara1Ɛsidirasi 2:2-4
Ay'afɔfanakoSisinɛsi,minyeSiriniFenisimarakuntigiye,aniSatarabuzan,n'uka baarakɛɲɔgɔnw,animinwtunsigininbeSiriniFenisimarakuntigiwfɛ,uk'ujantoukanauyɛrɛdon oyɔrɔkoola,nkaukaZorobabɛli,Matigikabaaradenyɔrɔ,aniZudemarakuntigi,aniYahutuwka soodiinanmɔgɔkɔrɔwtoyen1Ɛsirasi6:27
SabuƐsidarasitunbɛsekosɛbɛkosɛbɛ,fɔatuntɛMatigiAlatasariyawniatakolatigɛninwsitoyi, nkaatunbɛIzirayɛlimɔgɔwbɛɛkaranatakolatigɛninwniatakolatigɛninwna.1Ɛsidirasi8:7.
SiyawbɛɛbɛnaMatigiAlatandoocogora,atamɔgɔwbɛnaAlatando,MatigiAlabɛnaatamɔgɔw kɔrɔta;minwbɛɛbɛMatigiAlakanunicanniterenninyaye,olugubɛɛbɛnaɲagari,sabuobɛhina anbalemawraTobi14:7
Okɔ,nekɛrajamanacaamankuntigiyeanineyefangasɔrɔdiɲɛbɛɛkan,n’man’yɛrɛkɔrɔtanin’ kakuntigiyaye,nkan’tunben’yɛrɛminɛtumabɛɛnitilenninyanidususumanyecɛwFɛɛnminw faralaƐsitɛri13:2kan.
Ayiwa,masacɛw,awyelamɛnnikɛ,kafaamurikɛ!awyekaran,awminwyedunuɲadanwta kititigɛbagawye.Siyawkuntigiw,awyetoromalɔ,awyeawyɛrɛbonyasiyacamankosɔn!Sabu MatigiAlalekasebagayadiawma,anikuntigiyalebɔraAlafɛ,alelebɛnaawtakɛwalewkɔrɔbɔ, kaawtakolatigɛninwsɛgɛsɛgɛ.Sulemanikahakilitigiya6:1-3.
OkosɔnhakiritigiyanegebɛnanimasayayeAyiwa,masasiginanw,animasaberewlekadiawye, awjamanawtamasacɛw,awyehakiritigiyabonya,jankoawyemasayakɛwagatibɛɛ.Sulemanika hakilitigiya6:20-21
Ninaforoyefɛnyeminkakankaɲininindunuɲara;Hakiritigiyaminbɛsekafɛnbɛɛkɛ,munleka bonnihakiritigiyaye?Nihakiribɛbaarakɛ;Mɔgɔnunubɛɛcɛma,jɔnleyebaarakɛlaŋanayeka tɛmɛalekan?»Nitilenninyakadimɔgɔye,akabaarayeɲumanyaye,bariabemɔgɔwkalanuka yɛrɛminɛ,aniukatilenninyaaniukafangasɔrɔSulemanikahakilitigiya8:5-7
Mɔgɔminbɛtɔɔrɔra,iyeotigibɔsikabɔtɔɲɔribagaboro;Niikasigikitira,ikanaifarifaga. Waajulikɛla4:9
Mɔgɔbɛnabaarakɛbagahakiritigiborotando,jamanakuntigihakiritigitakumakosɔn.Waajulikɛla 9:17
MatigiAlayesiyamintaAlaye,osiyataɲana;akamɔgɔminwɲanawolomak’akɛayɛrɛtayeZaburuw33:12
Kititigɛbagahakiritigibɛnaatamɔgɔwkaran;mɔgɔhakirimantafangafanalabɛnninlokaɲaIn’a fɔayɛrɛyejamanakititigɛbagayecogominna,atajamanaɲamɔgɔwfanabɛten;Duguɲamɔgɔ fanayemɔgɔsuguyaminye,dugumɔgɔwbɛɛyeoɲɔgɔnleye»Masacɛhakirintanbɛatamɔgɔw halaki;Nkafaamanwtahakiritigiyalekosɔn,dugubɛnasigiWaajulikɛla10:1-3
MatigiAlaɲasiranlebɛkuntigiyasɔrɔ,nkakuntigiyaniyɛrɛbonyabɛbɔnɛaraMɔgɔbaw,ani kititigɛbagaw,anikuntigiwbɛnabonyasɔrɔ;obɛɛn’ata,mɔgɔsitɛoraminkabonniMatigiAla ɲasiranbagaye.Waajulikɛla10:21,24.
Sabudugukolokansiyawbɛɛtaranwagatiminna,akakuntigidɔsigisiyawbɛɛkunna;nka IzirayɛlimɔgɔwleyeMatigiAlatayɔrɔye:Waajulikɛla17:17
MinwbɛsiranMatigiAlaɲa,olugubɛcansɔrɔ,katerenninyamanamanaikoyeelen.Waajulikɛla 32:16
Ak’atakumawdiama,kasediama,jankoayeYakubataciwkaran,kaIzirayɛlimɔgɔwkaranata sariyawra.Waajulikɛla45:17.
Dawudatunbemakarimɔgɔwlaminkɛ,ayemasayasigilansɔrɔfɔɔabada1Makabew2:57
Ola,jamayeSimɔnkakɛwaliwdɔnkilila,aniatunb’amiirikoabenanɔɔrɔminlaseakasiyama, oy’akɛukakuntigiyeanisarakalasebagawkuntigibaye,bariatunyeninkoowbɛɛkɛ,aniatunbe tilenninyanilimaniyaminmaraakasiyaye,aniokosɔnatunb’afɛcogobɛɛlak’akajamana kɔrɔta1Makabew14:35
MatigiAlayesiyamintaAlaye,osiyataɲana;akamɔgɔminwɲanawolomak’akɛayɛrɛtayeZaburuw33:12