Welsh - The Book of Genesis

Genesis

PENNOD1

1YnydechreuadcreoddDuwynefa'rddaear.

2A'rddaearoeddhebffurf,acynwag;athywyllwchoedd arwynebydyfnder.AcYsbrydDuwaymsymudoddar wynebydyfroedd

3ADuwaddywedodd,Byddedgoleuni:agoleuniafu

4ADUWaweloddygoleuni,maidaoedd:aDuwa rannoddygoleunioddiwrthytywyllwch.

5ADuwaalwoddygoleuniynDdydd,a'rtywyllwcha alwoddefeynNosA'rhwyra'rboreoeddydyddcyntaf

6AdywedoddDUW,Byddedffurfafenyngnghanoly dyfroedd,abyddediddirannu'rdyfroeddoddiwrthy dyfroedd.

7ADUWawnaethyffurfafen,acarannoddydyfroedd oedddanyffurfafenoddiwrthydyfroedduwchlawy ffurfafen:acfellyybu.

8ADuwaalwoddyffurfafenynNefoeddA’rhwyra’r boreoeddyrailddydd

9ADUWaddywedodd,Cesglerydyfroedddanynefi'r unlle,acymddangosedysychdir:acfellyybu

10ADuwaalwoddysychdirynDdaear;achasgliady dyfroeddaalwoddefeForoedd:aDuwaweloddmaida oedd

11ADuwaddywedodd,Dygedyddaearlaswellt,y llysieuynyndwynhad,a'rprenffrwythyndwynffrwyth wrtheirywogaeth,yrhwnymaeeihadynddoeihun,ary ddaear:acfellyybu

12A'rddaearadduglaswellt,allysieuynyndwynhad wrtheirywogaeth,a'rprenyndwynffrwyth,yrhwnoedd eihadynddoeihun,wrtheirywogaeth:aDuwawelodd maidaoedd.

13A'rhwyra'rboreoeddytrydydddydd

14ADuwaddywedodd,Byddedgoleuadauynffurfafeny nef,iwahanuydyddoddiwrthynos;abyddedhwyntyn arwyddion,acamdymhorau,acamddyddiau,a blynyddoedd:

15Abyddedhwyntynoleuadauynffurfafenynef,iroddi goleuniaryddaear:acfellyybu

16ADuwawnaethddauoleunimawr;ygoleunimwyafi lywodraethuydydd,a'rgoleulleiafilywodraethuynos: efeawnaethyserhefyd

17ADuwa'ugosododdhwyntynffurfafenynef,iroddi goleuniaryddaear,

18Acilywodraethuarydydd,acarynos,aciwahanu'r goleunioddiwrthytywyllwch:agweloddDuwmaida oedd

19A'rhwyra'rboreoeddypedwerydddydd

20ADuwaddywedodd,Dygedydyfroeddallanyn helaethycreadursymudolymaeganddofywyd,ac ehediaidaehedantuwchyddaeararffurfafenagoredynef

21ADuwagreoddforfilodmawrion,aphobcreadurbyw aymsymud,ydyfroeddaddugydyfroeddynhelaeth,wrth eurhywogaeth,aphobehediaidasgellogwrtheirywogaeth: aDUWaweloddmaidaoedd.

22ADuwa'ubendithioddhwynt,ganddywedyd, Ffrwythwch,acamlhewch,allanwchydyfroeddyny moroedd,acamlhaedadararyddaear.

23A'rhwyra'rboreoeddypumeddydd

24AdywedoddDUW,Dygedyddaearycreadurbyw wrtheirywogaeth,anifeiliaid,acymlusgiaid,abwystfilod yddaearwrtheurhywogaeth:abufelly.

25ADUWawnaethfwystfilyddaearwrtheirywogaeth, acanifeiliaidwrtheurhywogaeth,aphobpethaymlusgo aryddaearwrtheirywogaeth:agweloddDUWmaida oedd

26AdywedoddDUW,Gwnawnddynareindelw,ynôl eindelw:abyddediddyntarglwyddiaethuarbysgodymôr, acarehediaidyrawyr,acaryranifeiliaid,acaryrholl ddaear,acarbobymlusgiadaymlusgoaryddaear

27FellyDuwagreoddddynareiddelweihun,arddelw Duwycreoddefeef;ynwrywacynfenywycreoddefe hwynt

28ADUWa’ubendithioddhwynt,aDUWaddywedodd wrthynt,Ffrwythwch,acamlhewch,acadnewyddwchy ddaear,adarostyngwchhi:acarglwyddiaethwcharbysgod ymôr,acarehediaidyrawyr,acarbobpethbywa ymsymudantaryddaear

29ADuwaddywedodd,Wele,miaroddaisichwibob llysieuynyndwynhad,yrhwnsyddarwynebyrholl ddaear,aphobcoeden,ynyrhwnymaeffrwythprenyn dwynhad;ichwiybyddynymborth.

30Acihollfwystfilodyddaear,acihollehediaidyrawyr, acibobpethaymlusgoaryddaear,ynyrhwnymae bywyd,miaroddaisbobllysieuyngwyrddynymborth:ac fellyybu.

31ADuwaweloddbobpethawnaethaiefe,acwele,da iawnydoeddA'rhwyra'rboreoeddychwecheddydd

PENNOD2

1Felhynygorffennwydynefoedda'rddaear,a'uholllu 2AcaryseithfeddyddyterfynoddDuweiwaithyrhwna wnaethaiefe;acefeaorffwysoddaryseithfeddyddoddi wrtheihollwaithyrhwnawnaethaiefe.

3ADUWafendithioddyseithfeddydd,aca'i sancteiddioddef:oherwyddeifodefwedigorffwysoddi wrtheihollwaith,yrhwnagreoddacawnaethDuw

4Dymagenedlaethau'rnefoedda'rddaearpangrewyd hwynt,ynydyddygwnaethyrARGLWYDDDduwy ddaeara'rnefoedd,

5Ahollblanhigynymaeso'rblaenynyddaear,aholl lysiau'rmaescyneidyfiant:canysnidoeddyr ARGLWYDDDDUWwediperiiddilawioaryddaear,ac nidoedddynidrinyddaear

6Eithrniwlagyfododdoddiaryddaear,acaddyfrhaodd hollwynebyddaear

7A'rARGLWYDDDDUWalunioddddynolwchy ddaear,acaanadloddi'wffroenauanadleinioes;adyna aethynenaidbyw

8A'rARGLWYDDDDUWablannoddarddtua'rdwyrain ynEden;acynoydodesygwralunioddefe.

9AgwnaethyrARGLWYDDDDUWo'rddaeardyfupob coedendymunoli'rgolwg,adaynfwyd;prenybywyd hefydyngnghanolyrardd,aphrengwybodaethdaadrwg.

10AcafonaaethoEdeniddyfrhau'rardd;acoddiynoy rhanwyd,acaaethynbedwarpen

11EnwycyntafywPison:honnosyddynamgylchuholl wladHafila,lleymaeaur;

12Acaurywladhonnosydddda:ynoymaebdeliuma'r maenonycs.

13AcenwyrailafonywGihon:honnosyddynamgylchu hollwladEthiopia.

14AcenwydrydeddafonywHidecel:honnosyddyn mynedi'rdwyrainiAsyria.A'rbedwareddafonyw Ewffrates.

15CymeroddyrARGLWYDDDduwydyna'iroiyng ngarddEden,i'wthrina'ichadw

16AgorchmynnoddyrARGLWYDDDDUWi'rdyn,gan ddywedyd,Obobpreno'rarddyceifwyta'nrhydd: 17Eithrobrengwybodaethdaadrwg,nafwytewchohoni: canysynydyddybwyttâechohoni,ynddiauybyddifarw 18AdywedoddyrARGLWYDDDDUW,Niddabody dynynunig;Gwnafefynhelpcwrddiddo.

19Aco'rddaearllunioddyrARGLWYDDDDUWholl fwystfilodymaes,aholladaryrawyr;aca'udugatAdda, iweledbethaalwaiefehwynt:aphabethbynnagaalwai Addaarbobcreadurbyw,hwnnwoeddeienw

20AcAddaaroddesenwauibobanifail,aciehediaidyr awyr,acihollfwystfilodymaes;ondiAddanichafwyd cynnorthwyyncyfarfodiddo

21A’rARGLWYDDDDUWabaroddidrwmgwsg syrthioarAdda,acefeahunodd:acefeagymerthuno’i asennauef,acagaeoddycnawdyneile;

22A'rasenagymeroddyrARGLWYDDDDUWoŵr,efe awnaethefeynwraig,aca'idugatygŵr.

23AcAddaaddywedodd,Hwnynawrywasgwrno'm hesgyrn,achnawdo'mcnawd:gelwirhiGwraig,amei chymrydoDdyn.

24Amhynnygwraadawoeidada'ifam,acalynowrthei wraig:ahwyafyddantuncnawd

25Abuontilldauynnoethion,ygŵra'iwraig,acnidoedd arnyntgywilydd

PENNOD3

1Yroeddysarffynfwycynnilnagunrhywfwystfilo'r maesawnaethyrARGLWYDDDduw.Acefea ddywedoddwrthywraig,Ie,addywedoddDuw,Ni fwytewchobobprenynyrardd?

2A'rwraigaddywedoddwrthysarff,Niagawnfwytao ffrwythcoedyrardd:

3Ondoffrwythyprensyddyngnghanolyrardd,Duwa ddywedodd,Nafwytewchohono,acnachyffyrddwchag ef,rhagichwifarw

4A'rsarffaddywedoddwrthywraig,Nichewchfeirwyn ddiau.

5CanysDuwaŵyr,ynydyddybwytewchohoni,yr agorireichllygaid,achwiafyddwchfelduwiau,yn gwyboddaadrwg

6Aphanweloddywraigfodyprenynddaynfwyd,a'i fodynddymunoli'rllygaid,achoedeni'wchwenychui wneudunynddoeth,hiagymeroddo'iffrwyth,aca fwytaodd,acaroddoddhefydi'wgŵrgydahi;acefea fwytaodd

7Allygaidyddauaagorwyd,ahwyawybuanteubodyn noethion;ahwyawnasantddailffigysynghyd,aca wnaethantiddynteuhunainffedogau.

8AhwyaglywsantlaisyrARGLWYDDDDUWyn rhodioynyrarddynoerniydydd:acAddaa'iwraiga ymguddioddoŵyddyrARGLWYDDDDUW,ymysg coedyrardd

9A'rARGLWYDDDDUWaalwoddarAdda,aca ddywedoddwrtho,Paleyrwytti?

10Acefeaddywedodd,Miaglywaisdylaisdiynyrardd, acaofnais,amfymodynnoethni;achuddiaisfyhun.

11Acefeaddywedodd,Pwyafynegodditidyfodyn noethni?Afwyteaisttio'rpren,yrhwnygorchmynnaisiti beidiobwyta?

12A'rgŵraddywedodd,Ywraigaroddaistifodgydâmi, hiaroddoddimio'rpren,amiafwyteais

13AdywedoddyrARGLWYDDDDUWwrthywraig, Bethywhynawnaethostti?A’rwraigaddywedodd,Y sarffa’mtwyllodd,abwyteais

14DywedoddyrARGLWYDDDduwwrthysarff,"Am itiwneudhyn,yrwytynfelltithiogoruwchyrholl anifeiliaid,acynfwynahollfwystfilodymaes;ardyfol yrâi,allwchafwytyhollddyddiaudyeinioes: 15Arhoddafelyniaethrhyngottia'rwraig,arhwngdyhad dia'ihadhi;byddyncleisiodyben,athia'isawdlef

16Wrthywraigydywedodd,Miaamlhafynddirfawrdy ofida'thfeichiogrwydd;mewntristwchydygedblant;a'th ddymuniadfyddatdyŵr,acefealywodraethaarnat

17AcwrthAddaydywedoddefe,Amitiwrandoarlais dywraig,abwytao'rpren,o'rhwnygorchmynnaisiti,gan ddywedyd,Nafwyteiohono:melltigedigywyddaearerdy fwyndi;mewntristwchybwyteiohonohollddyddiaudy einioes;

18Drainhefydacysgalladdwgiti;abwytallysieuyny maes;

19Yngchwysdywynebybwyteifara,nesdychwelydi'r llawr;canysohonoycymerwyddi:canysllwchydwyt,ac atlwchydychweli.

20AcAddaaalwoddenweiwraigEfa;ameibodynfami bawbbyw

21IAddahefydaci'wwraigygwnaethyrARGLWYDD DDUWgotiauogrwyn,aca'ugwisgoddhwynt

22AdywedoddyrARGLWYDDDDUW,Wele,ygŵra aethmegisunohonomni,iwyboddaadrwg:acynawr, rhagiddoestyneilaw,achymerydhefydobrenybywyd, abwyta,abywbyth

23AmhynnyyrARGLWYDDDDUWa'ihanfonoddef allanoarddEden,idrinytiro'rlleycymerwydef

24Fellyefeayrroddallanydyn;acaosododdi'rdwyrain oarddEdenCherubims,achleddyffflamllydyntroibob ffordd,igadwfforddprenybywyd

PENNOD4

1AcAddaaadnabuEfaeiwraig;ahiafeichiogodd,aca esgoroddarCain,acaddywedodd,Cefaisŵrganyr ARGLWYDD

2AhidrachefnaesgoroddareifrawdAbelYroeddAbel yngeidwaddefaid,ondCainyndaliwrtir.

3AcymhenamserdaethCainoffrwythytirynoffrwmi'r ARGLWYDD

4AcAbelhefydaddugoflaenffrwytheibraidd,aco'iwêr YroeddganyrARGLWYDDbarchiAbelaci'woffrwm: 5OndnidoeddparchiCainaci'woffrwm.AdigioddCain ynddirfawr,a'iwyneprydasyrthiodd 6AdywedoddyrARGLWYDDwrthCain,Pahamydigi? aphahamysyrthiodddywyneb?

7Osdaygwnei,oni'thdderbynir?acosnawneiyndda,y maepechodyngorweddwrthydrws.Acatattiybyddoei ddymuniadef,athialywodraethiarno

8ACainaymddiddanoddagAbeleifrawd:aphan oeddynthwyynymaes,CainagyfododdynerbynAbelei frawd,aca’illaddoddef

9AdywedoddyrARGLWYDDwrthCain,Paleymae Abeldyfrawd?Acefeaddywedodd,Niwn:Aiceidwadfy mrawdydwyffi?

10Acefeaddywedodd,Bethawnaethostti?llefgwaeddy frawdsyddynllefainarnafo'rddaear

11Acynawrmelltigedigwyttioddiaryddaear,yrhona agoroddeisafnidderbyngwaeddyfrawdo'thlaw; 12Pandriniychytir,nirydditieichadernid;ffoa chrwydrynafyddiynyddaear

13AdywedoddCainwrthyrARGLWYDD,Ymaefy nghosbynfwynagygallafeidwyn

14Wele,tiayrraistfiallanheddywoddiarwyneby ddaear;acoddiwrthdywynebdiycuddirfi;abyddafyn ffoacyncrwydroynyddaear;aphobuna'mcaffoi,a'm lladd

15AdywedoddyrARGLWYDDwrtho,Amhynnypwy bynnagaladdoCain,addialarnoseithwaithAgosododd yrARGLWYDDnodarCain,rhaginebddodohydiddo eiladd.

16ACainaaethallanoŵyddyrARGLWYDD,aca drigoddyngngwladNod,i'rdwyrainoEden

17ACainaadnabueiwraig;ahiafeichiogodd,acaesgor arEnoch:acefeaadeiladoddddinas,acaalwoddenwy ddinas,wrthenweifab,Enoch

18AciEnochyganwydIrad:acIradagenhedlodd Mehujael:aMehujaelagenhedloddMethusael:a MethusaelagenhedloddLamech

19ALamechagymmerthiddoddwywraig:Adaoeddenw ynaill,acenwyllallSila

20AcAdaaesgoroddarJabal:efeoedddadyrhaioeddyn trigomewnpebyll,a'rrhaioeddganddyntanifeiliaid.

21Acenweifrawdef[oedd]Jubal:efeoedddadpawbo'r rhaioeddyntrinydelyna'rorgan

22ASilahefydaesgoroddarTubalcain,dysgawdwrpob crefftwrmewnpresahaearn:achwaerTubalcainoedd Naama

23ALamechaddywedoddwrtheiwragedd,AdahaSillah, Gwrandewcharfyllais;chwiwrageddLamech, gwrandewcharfylleferydd:canyslladdaisŵri’mbriw,a llanci’mniwed.

24OsseithwaithydialirCain,ynwirLamechseithwaitha thrigain.

25AcAddaaadnabueiwraigdrachefn;ahiaesgoroddar fab,acaalwoddeienwefSeth:CanysDuw,meddhi,a osododdimihadarallynlleAbel,yrhwnaladdoddCain 26AciSeth,iddoefhefydyganwydmab;acefeaalwodd eienwefEnos:ynagwŷraddechreuasantalwarenwyr ARGLWYDD

PENNOD5

1DymalyfrcenedlaethauAddaYnydyddycreoddDuw ddyn,mewncyffelybiaethDuwygwnaethefeef; 2Gwrywabenywa'ucreodd;aca'ubendithioddhwynt,ac aalwoddeuhenwhwyntAdda,ynydyddycrewydhwynt

3AcAddaafufywgantadegarhugainoflynyddoedd,ac agenhedloddfabyneiluneihun,wrtheiddelw;agalwei enwefSeth:

4AdyddiauAddawediiddogenhedluSethoeddwythgan mlynedd:acefeagenhedloddfeibionamerched.

5AhollddyddiauAdda,oeddnawcanttridego flynyddoedd:acefeafufarw

6ASethafufywamgantaphumpoflynyddoedd,aca genhedloddEnos:

7ASethafufywwediiddogenhedluEnos,wythganta saithoflynyddoedd,acagenhedloddfeibionamerched:

8AhollddyddiauSethoeddnawcantadeuddego flynyddoedd:acefeafufarw.

9AcEnosafufywnawdegathrigainoflynyddoedd,aca genhedloddCainan:

10AcEnosafufywwediiddogenhedluCainan,wyth gantaphymthegoflynyddoedd,acagenhedloddfeibiona merched:

11AhollddyddiauEnosoeddnawcantaphumpo flynyddoedd:acefeafufarw

12ACainanafufywddengmlyneddathrigain,aca genhedloddMahalaleel:

13WedigeniMahalaleel,buCainanfywamwythganta deugainoflynyddoedd,achafoddfeibionamerchederaill 14AhollddyddiauCainanoeddnawcantadengmlynedd: acefeafufarw

15BuMahalaleelfywamdrigainaphumpoflynyddoedd, acagenhedloddIared:

16WedigeniJared,buMahalaleelfywamwythganttri degoflynyddoedd,achafoddfeibionamerchederaill

17AhollddyddiauMahalaleeloeddwythgantnawdega phumpoflynyddoedd:acefeafufarw

18BuJaredfywamgantchwedegadwyoflynyddoedd, acefeagenhedloddEnoch.

19AJaredafufywwediiddogenhedluEnochwythgan mlynedd,acagenhedloddfeibionamerched:

20AhollddyddiauJaredoeddnawcantchwedegadwyo flynyddoedd:acefeafufarw

21AcEnochafufywbummlyneddathrigain,aca genhedloddMethwsela:

22AcEnocharodioddgydâDuw,wediiddogenhedlu Methwsela,drichanmlynedd,acagenhedloddfeibiona merched:

23AhollddyddiauEnochoedddrichantchwedega phumpoflynyddoedd

24AcEnocharodioddgydâDuw:acnidoeddefe;canys Duwa'icymerthef

25BuMethwselafywamgantwythdegasaitho flynyddoedd,acagenhedloddLamech

26AMethwselaafufywwediiddogenhedluLamech, saithgantwythdegadwyoflynyddoedd,acagenhedlodd feibionamerched:

27AhollddyddiauMethwselaoeddnawcanttrigainanaw oflynyddoedd:acefeafufarw

28ALamechafufywamgantwythdegadwyo flynyddoedd,acagenhedloddfab

29AcefeaalwoddeienwefNoa,ganddywedyd,Hwna'n cysuraniynghylcheingwaithallafureindwylo,oachosy tirafelltithiasaiyrARGLWYDD

30ALamechafufywwediiddogenhedluNoabumcant nawdegaphummlynedd,acagenhedloddfeibiona merched:

31AhollddyddiauLamechoeddsaithgantsaithdega saithoflynyddoedd:acefeafufarw.

32MabpumcanmlwyddoeddNoahefyd:aNoaa genhedloddSem,Cham,aJaffeth.

PENNOD6

1Aphanddechreuoddgwŷramlhauarwynebyddaear,a merchedgaeleugeniiddynt, 2YgweloddmeibionDuwFercheddynionmaiteg oeddynt;achymerasantiddyntwrageddo'rrhaiolla ddewisasant

3AdywedoddyrARGLWYDD,Nidbobamserybyddfy ysbrydynymrysonâdyn,ameifodhefydyngnawd:eto byddeiddyddiauyngantacugainoflynyddoedd

4Yroeddcewriaryddaearynydyddiauhynny;achefyd wedihyny,panddaethmeibionDuwimewnatferched dynion,ahwyynesgorarblant,hwyaaethantynwŷr cedyrn,yrhaioeddyntgynt,ynwŷrofri.

5AgweloddDUWfoddrygionidynynfawraryddaear, acnadoeddpobdychymygmeddyliaueigalononddrwg ynwastadol.

6AcedifarhauawnaethyrARGLWYDDefeawnaethŵr aryddaear,aca’igofidioddefwrtheigalon

7AdywedoddyrARGLWYDD,Distrywiafydynagreais oddiarwynebyddaear;ynddynacanifail,a'rymlusgiad, acehediaidyrawyr;canysymaeynedifarimieu gwneuthurhwynt.

8OndcafoddNoarasyngngolwgyrARGLWYDD 9DymagenedlaethauNoa:Noaoeddddyncyfiawna pherffaithyneigenedlaethau,aNoaarodioddgydaDuw. 10ANoaagenhedlodddrimab,Sem,Ham,aJaffeth 11YroeddyddaearhefydynllygrediggerbronDuw,a llanwydyddaearodrais.

12ADuwaedrychoddaryddaear,acwele,llygredig ydoedd;canysyroeddpobcnawdwedillygrueifforddar yddaear.

13ADuwaddywedoddwrthNoa,Daethdiweddpob cnawdgerfymroni;canysllanwydyddaearâthrais trwyddynt;acwele,mia'udifethafhwyntâ'rddaear.

14Gwnaitiarchobrengopher;ystafelloeddawnaynyr arch,agosodhioddimewnacoddiallanâphig 15Adyma'rffasiwnygwneihiohoni:Hydyrarchfydd drichancufydd,eilledynddegcufyddadeugain,a'i huchderynddegcufyddarhugain

16Ffenestrawneii'rarch,acmewncufyddygorffennant hiuwchben;adrwsyrarchaosodiyneiystlys;gyda hanesionis,ail,athrydyddygwneihi.

17Acwele,myfi,myfi,syddyndwyndilywoddyfroedd aryddaear,iddifethapobcnawd,yrhwnymaeanadl einioes,odditanynef;aphobpethsyddynyddaearafydd marw.

18Ondâthiysicrhaffynghyfamod;athiaddeuii'rarch, ti,a'thfeibion,a'thwraig,agwragedddyfeibiongydathi

19Acobobpethbywobobcnawd,dauobobrhywa ddygii'rarch,i'wcadwynfywgydâthi;gwrywabenyw fyddant.

20Oehediaidwrtheurhywogaeth,acoanifeiliaidwrtheu rhywogaeth,ohollymlusgiaidyddaearwrtheirywogaeth, dauobobrhywaddawatatti,i'wcadwynfyw.

21Achymeritiobobymborthafwyteir,achasglattat;a byddynfwyditi,aciddynthwy

22FelhynygwnaethNoa;ynôlyrhynollaorchmynnodd Duwiddo,fellyygwnaethefe.

PENNOD7

1AdywedoddyrARGLWYDDwrthNoa,Tyreddia'th holldŷi'rarch;canystiawelaisyngyfiawngerfymroni ynygenhedlaethhon.

2Obobbwystfilglânagymmeriitibobsaith,ygwrywa'i fenyw:acoanifeiliaidglânoddau,ygwrywa'ifenyw

3Oehediaidyrawyrbobsaith,ygwrywa'rbenyw;igadw hadynfywarwynebyrhollddaear

4Canysetosaithniwrnod,arhoddafiddilawioaryddaear ddeugainniwrnodadeugainnos;aphobsylweddbywa wneuthumaddinistriafoddiarwynebyddaear

5ANoaawnaethynôlyrhynollaorchmynnoddyr ARGLWYDDiddo

6MabchwechanmlwyddoeddNoapanoeddydilywo ddyfroeddaryddaear.

7ANoaaaethimewn,a'ifeibion,a'iwraig,agwrageddei feibiongydagef,i'rarch,oherwydddyfroeddydilyw

8Ofwystfilodglân,acoanifeiliaidnidydyntlân,aco ehediaid,acobobpethsy'nymlusgoaryddaear, 9AethdauadauimewnatNoai'rarch,ygwrywa'rfenyw, felygorchmynnoddDuwiNoa.

10Acwedisaithniwrnod,dyfroeddydilywoeddary ddaear

11YnychwechanfedflwyddynofywydNoa,ynyrailfis, yraildyddarbymthego'rmis,ydyddhwnnwydrylliwyd hollffynhonnau'rdyfndermawr,affenestri'rnefoedda agorwyd.

12Aglawafuaryddaearddeugainniwrnodadeugainnos 13YnyrundyddyraethNoa,aSem,aCham,aJaffeth, meibionNoa,agwraigNoa,athairgwraigeifeibionef gydahwynt,i'rarch;

14Hwythau,aphobanifailwrtheirywogaeth,a'rholl anifeiliaidwrtheurhywogaeth,aphobymlusgiada ymlusgoaryddaearwrtheirywogaeth,aphobehediad wrtheirywogaeth,pobaderynobobrhyw

15AhwyaaethantimewnatNoai'rarch,ynddauadauo bobcnawd,ynyrhwnymaeanadleinioes

16A'rrhaioeddynmynedimewn,aaethantynwrywac ynfenywobobcnawd,felygorchmynnoddDuwiddo:a'r ARGLWYDDa'icaeoddefimewn

17A'rdilywoeddddeugainniwrnodaryddaear;a'r dyfroeddagynyddasant,acaddygasantyrarch,aca ddyrchafoddgoruwchyddaear

18A'rdyfroeddaorchfygasant,acagynyddasantyn ddirfawraryddaear;a'rarchaaetharwynebydyfroedd

19A'rdyfroeddadrechasantynddirfawraryddaear;a'r hollfryniauuchel,yrhaioedddanyrhollnefoedd,a orchuddiwyd.

20Pymthegcufydduwchbenytrechoddydyfroedd;a'r mynyddoeddaorchuddiwyd

21Abufarwpobcnawdaymlusgoaryddaear,oehediaid, acoanifeiliaid,acoanifeiliaid,acobobymlusgiada ymlusgoaryddaear,aphobdyn.

22Bufarwpawbyroeddanadleinioesyneuffroenau,o bawboeddynysychdir

23Aphobsylweddbywaddifethwydyrhwnoeddar wynebyddaear,ynddyn,acynanifail,acynymlusgiaid, acynehediaidynef;ahwyaddinistriwydoddiaryddaear:

aNoaynunigaarhosoddynfyw,a’rrhaioeddgydagefyn yrarch.

24A'rdyfroeddadrechasantaryddaeargantadeugaino ddyddiau.

PENNOD8

1CofioddDuwNoa,aphobpethbyw,a'rhollanifeiliaid oeddgydagefynyrarch;

2Caewydffynhonnau'rdyfnderaffenestri'rnef,a'rglaw o'rnefaatelir;

3A'rdyfroeddaddychwelasantoddiaryddaearyn wastadol:acwedidiweddycanniwrnodadeugaina deugainaleihaoddydyfroedd

4A'rarchaorffwysoddynyseithfedmis,aryraildyddar bymthego'rmis,arfynyddoeddArarat.

5A'rdyfroeddaddisgynasantynwastadolhydydegfed mis:ynydegfedmis,arydyddcyntafo'rmis,ygwelwyd pennau'rmynyddoedd.

6AcymmhendeugainniwrnodyragoroddNoaffenestryr archawnaethaiefe:

7Acefeaanfonoddgigfran,yrhonaaethynôlacymlaen, nessychuydyfroeddoddiaryddaear

8Anfonoddhefydgolomenoddiwrtho,iedrycha leihawydydyfroeddoddiarwynebyddaear;

9Ondnichafoddygolomenorffwysfaiwadneithroed,a hiaddychweloddatoi'rarch,canysydyfroeddoeddar wynebyrhollddaear:ynaefeaestynnoddeilaw,aca'i cymerthhi,aca'itynnoddhiimewnatoi'rarch

10Acefeaarhosoddetosaithniwrnoderaill;athrachefn efeaanfonoddygolomeno'rarch;

11A'rgolomenaddaethimewnattoynyrhwyr;acwele, yneigenauhiyroedddeilenolewyddenwedieithynnu ymaith:fellyNoaawybuddarfodi’rdyfroedddorrioddiar yddaear

12Acefeaarhosoddetosaithniwrnoderaill;aca anfonoddallanygolomen;yrhwnniddychweloddatoef mwyach

13Acynychwechanfedflwyddyna'rcyntaf,ynymis cyntaf,arydyddcyntafo'rmis,ydyfroeddasychasant oddiaryddaear:aNoaasymudoddorchuddyrarch,aca edrychodd,acwelewynebyddaearynsych

14Acynyrailfis,aryseithfeddyddarhugaino'rmis,y sychoddyddaear

15AllefaroddDuwwrthNoa,ganddywedyd, 16Dosallano'rarch,ti,a'thwraig,a'thfeibion,agwragedd dyfeibiongydâthi

17Dwgallangydathibobpethbywsyddgydâthi,obob cnawd,oehediaid,acoanifeiliaid,acobobymlusgiada ymlusgoaryddaear;felymagontynhelaetharyddaear, acybyddontffrwythlon,acyramlhantaryddaear

18ANoaaaethallan,a'ifeibion,a'iwraig,agwrageddei feibiongydagef:

19Pobbwystfil,pobymlusgiad,aphobehediad,apha bethbynnagaymlusgoaryddaear,wrtheurhywogaeth,a aethantallano'rarch

20ANoaaadeiladoddallori'rARGLWYDD;aca gymeroddobobanifailglân,acobobehediaidglân,aca offrymoddboethoffrymauaryrallor

21A'rARGLWYDDaarogloddaroglperaidd;a dywedoddyrARGLWYDDyneigalon,Nifelltithiafytir etoermwyndyn;canysdrwgo'iieuenctydymae

dychymygcalondyn;acnithrawafetobobpethbyw,fely gwneuthum.

22Trapery'rddaear,niphallaamserhadachynhaeaf,ac oerniagwres,ahafagaeaf,adyddanos.

PENNOD9

1ADUWafendithioddNoaa'ifeibion,acaddywedodd wrthynt,Ffrwythwch,acamlhewch,acadnewyddwchy ddaear

2Abyddeddyofndia'thofnarhollfwystfilodyddaear, acarhollehediaidyrawyr,aryrhynollaymsymudantar yddaear,acarhollbysgodymôr;yndylawdiymaentyn caeleurhoi

3Pobpethbywiolfyddoynymborthichwi;fely llysieuyngwyrddyrhoddaisichwibobpeth.

4Eithrcnawda'ieinioes,sefeiwaed,nifwytêwch

5A'thwaedynddiauo'cheinioesafynnaf;arlawpob anifailygofynnafhi,acarlawdyn;arlawbrawdpobdyn ygofynnaffywyddyn

6Yrhwnadywalltowaeddyn,trwyddynytywelltirei waedef:canysarddelwDuwygwnaethefeddyn.

7Achwi,byddwchffrwythlon,acamlhewch;dygwch allanynhelaetharyddaear,acamlhewchynddi

8ADuwalefaroddwrthNoa,acwrtheifeibiongydagef, ganddywedyd,

9Amyfi,welefiynsefydlufynghyfamodâchwi,acâ'ch hadareichôl;

10Acâphobcreadurbywsyddgydâchwi,oehediaid,ac oanifeiliaid,acohollfwystfilodyddaearsyddgydâchwi; obawba'raeloallano'rarch,ihollfwystfilodyddaear.

11Agwnaffynghyfamodâchwi;acnithorrirymaithbob cnawdmwyachganddyfroedddilyw;acnibydddilyw mwyachiddifethayddaear.

12AdywedoddDuw,Dymaarwyddycyfamodyrydwyf fiyneiwneuthurrhyngoffiachwi,aphobcreadurbyw syddgydâchwi,drosgenedlaethautragwyddol:

13Gosodaffymwaynycwmwl,abyddynarwydd cyfamodrhyngofa'rddaear

14Aphanddygwyfgwmwlaryddaear,ybwaaweliryny cwmwl:

15Achofiaffynghyfamod,yrhwnsyddrhyngoffiachwi, aphobcreadurbywobobcnawd;acniddawydyfroedd mwyachynddilywiddifethapobcnawd

16A'rbwafyddynycwmwl;acedrychafarno,felycofiaf ycyfamodtragwyddolrhwngDuwaphobcreadurbywo bobcnawdsyddaryddaear

17ADuwaddywedoddwrthNoa,Dymaarwyddy cyfamod,yrhwnagadarnheaisrhyngoffiaphobcnawd syddaryddaear

18AmeibionNoa,yrhwnaaethallano'rarch,oeddSem, aCham,aJaffeth:aChamywtadCanaan.

19DymadrimabNoa:acohonynthwyytaenwydyrholl ddaear

20ANoaaddechreuoddfodynamaethwr,acablannodd winllan:

21Acefeayfoddo'rgwin,acafeddwodd;a dadorchuddiwydefofewneibabell

22ACham,tadCanaan,aganfunoethnieidad,aca fynegoddi'wddaufrawdoddiallan.

23ASemaJaffethagymmerasantwisg,aca'igosodasant areudwyysgwydd,acaaethantyneuhôl,aca

orchuddiasantnoethnieutad;a'uhwynebauoeddyneuhôl, acniwelsantnoethnieutad.

24ANoaaddeffrôddo'iwin,acawybubethawnaetheiei fabieuangafiddo.

25Acefeaddywedodd,MelltigedigfyddoCanaan;gwas gweisionfyddefei'wfrodyr

26Acefeaddywedodd,BendigedigfyddoARGLWYDD DDUWSem;aChanaanfyddwasiddo.

27DuwahelaethaJapheth,acefeadrigymmhebyllSem; aChanaanfyddwasiddo

28Wedi'rdilyw,buNoafywamdrichantahannero flynyddoedd

29AhollddyddiauNoaoeddnawcantadeugaino flynyddoedd:acefeafufarw

PENNOD10

1AdymagenedlaethaumeibionNoa,Sem,Ham,aJaffeth: aciddynthwyyroeddmeibionaanwydwedi'rdilyw.

2MeibionJaffeth;Gomer,aMagog,aMadai,aJafan,a Thubal,aMesech,aTiras

3AmeibionGomer;Ascenas,aRiffath,aTogarma.

4AmeibionJafan;Eliseus,aTharsis,Kittim,aDodanim 5WrthyrhaihynyrymrannoddynysoeddyCenhedloedd yneutiroedd;pobunynôleidafod,ynôleuteuluoedd,yn eucenhedloedd

6AmeibionHam;Cws,aMisraim,aPhut,aChanaan 7AmeibionCus;Seba,aHafila,aSabta,aRaama,a Sabtecha:ameibionRaama;Sheba,aDedan

8AChusagenhedloddNimrod:efeaddechreuoddfodyn unnertholynyddaear.

9HeliwrcryfoeddefegerbronyrARGLWYDD:am hynnyydywedir,FelNimrodyrheliwrcadarngerbronyr ARGLWYDD.

10AdechreuadeifrenhiniaethefoeddBabel,acErech,ac Accad,aCalneh,yngngwladSinar

11O'rwladhonnoyraethallanAssur,acaadeiladodd Ninefe,adinasRehoboth,aCala, 12AResenrhwngNinefeaCalah:dinasfawrywhonno

13AMisraimagenhedloddLudim,acAnamim,a Lehabim,aNafftuhim, 14APhatrusim,aChasluhim,(obaraiydaethPhilistim,) aChaphtorim.

15ACanaanagenhedloddSidoneigyntafanedig,aHeth, 16A'rJebusiad,a'rAmoriad,a'rGirgasiad, 17A'rHefiad,a'rArciad,a'rSiniad, 18A'rArvadiad,a'rSemariaid,a'rHamathiad:acwedi hynnyyrymledoddtylwythyCanaaneaid.

19AtherfynyCanaaneaid[oedd]oSidon,felydaethosti Gerar,hydGasa;felyrelych,iSodom,aGomorra,ac Adma,aSeboim,hydLasa

20DymafeibionHam,ynleuteuluoedd,ynleu hieithoedd,yneugwledydd,acyneucenhedloedd 21ISemhefyd,tadhollfeibionHeber,brawdJaffethyr hynaf,sefiddoefblant

22MeibionSem;Elam,acAssur,acArffaxad,aLud,ac Aram.

23AmeibionAram;Us,aHul,aGether,aMash 24AcArphaxadagenhedloddSalah;aSalahagenhedlodd Eber.

25AciEberyganwyddaufab:enwunoeddPeleg;canys yneiddyddiauefyrhannwydyddaear;acenweifrawd oeddJoctan

26AJoctanagenhedloddAlmodad,aSeleff,a Hasarmafeth,aJera, 27AHadoram,acUsal,aDicla, 28AcObal,acAbimael,aSeba, 29Offirhefyd,aHafila,aJobab:yrhaihynolloedd feibionIoctan

30A'utrigfahwyntoeddoMesa,felyrelochiSephar, mynyddoduydwyrain

31DymafeibionSem,ynôleuteuluoedd,ynôleu hieithoedd,yneugwledydd,ynôleucenhedloedd.

32DymadeuluoeddmeibionNoa,ynôleucenedlaethau, yneucenhedloedd:acwrthyrhaihynyrhannwydy cenhedloeddynyddaeararôlydilyw.

PENNOD11

1A'rhollddaearoeddouniaith,acounymadrodd

2Acfelyroeddyntynymdaitho'rdwyrain,hwyagawsant wastadeddyngngwladSinar;acynoytrigasant.

3Ahwyaddywedasantwrtheigilydd,Ewchi,gwnawn briddfeini,allosgwnhwyntynllwyrYroeddganddynt fricsigarreg,allysnafeddoeddganddyntargyfermarwor.

4Ahwyaddywedasant,Ewchi,adeiladwniniddinasa thŵr,ygalleibenyncyrraeddi'rnef;agwnainienw, rhaginiwasgaruarwynebyrhollddaear.

5AdaethyrARGLWYDDiwaerediweledyddinasa'r tŵr,yrhwnaadeiladoddmeibiondynion

6AdywedoddyrARGLWYDD,Wele,unyw'rbobl,acun iaithsyddganddyntoll;ahynydechreuanteiwneuthur:ac ynawrniatelirdimoddiwrthynt,yrhynaddychmygasant eiwneuthur.

7Dosat,awniwaered,agwaradwyddireuhiaithyno,fel naddeallontymadroddeigilydd

8FellygwasgaroddyrARGLWYDDhwyntoddiynoar wynebyrhollddaear:ahwyaadawsantadeiladuyddinas

9AmhynnyygelwireihenwBabel;oherwydd gwaradwyddoddyrARGLWYDDynoiaithyrhollddaear: acoddiynoygwasgaroddyrARGLWYDDhwyntar wynebyrhollddaear

10DymagenedlaethauSem:MabcanmlwyddoeddSem, acagenhedloddArffacsadddwyflyneddarôlydilyw

11ASemafufywwediiddogenhedluArphacsadbum canmlynedd,acagenhedloddfeibionamerched.

12BuArffacsadfywbummlyneddarddegarhugain,aca genhedloddSalah:

13AcArphacsadafufywwediiddogenhedluSalah bedwarcantathairoflynyddoedd,acagenhedloddfeibion amerched

14ASalahafufywddengmlyneddarhugain,aca genhedloddHeber: 15AbuSalahfywwediiddogenhedluHeber,bedwarcant athairoflynyddoedd,acagenhedloddfeibionamerched 16AcHeberafufywbedairblyneddarddegarhugain,ac agenhedloddPeleg:

17AcHeberafufywwediiddogenhedluPeleg,bedwar canttridegoflynyddoedd,acagenhedloddfeibiona merched.

18APelegafufywddengmlyneddarhugain,aca genhedloddReu:

19APelegafufywwediiddogenhedluReu,ddauganta nawoflynyddoedd,acagenhedloddfeibionamerched.

20AReuafufywddwyflyneddarddegarhugain,aca genhedloddSerug:

21AReuafufywwediiddogenhedluSerug,ddauganta saithoflynyddoedd,acagenhedloddfeibionamerched

22ASerugafufywddengmlyneddarhugain,aca genhedloddNachor:

23ASerugafufywwediiddogenhedluNachorddaucan mlynedd,acagenhedloddfeibionamerched

24ANachorafufywnawmlyneddarhugain,aca genhedloddTera:

25ANachorafufywwediiddogenhedluTeraganta phedairarbymthegoflynyddoedd,acagenhedloddfeibion amerched

26Terahefydafufywddengmlyneddathrigain,aca genhedloddAbram,Nachor,aHaran

27AdymagenedlaethauTera:TeraagenhedloddAbram, Nachor,aHaran;aHaranagenhedloddLot.

28AHaranafufarwoflaenTeraeidad,yngngwladeieni, ynUryCaldeaid

29AcAbramaNachoragymmerthiddyntwragedd:enw gwraigAbramoeddSarai;acenwgwraigNachor,Milca, merchHaran,tadMilca,acIsca

30EithrSaraioeddddiffrwyth;nidoeddganddiblentyn.

31ATeraagymmerthAbrameifabef,aLotmabHaran mabeifabef,aSaraieiferch-yng-nghyfraith,gwraigeifab Abram;ahwyaaethantallangydahwyntoUryCaldeaid, ifynediwladCanaan;ahwyaddaethantiHaran,aca drigasantyno

32AdyddiauTerahoeddddaugantaphumpo flynyddoedd:aTerahafufarwynHaran

PENNOD12

1YroeddyrARGLWYDDwedidweudwrthAbram, “Dosallano'thwlad,acoddiwrthdydeulu,acodŷdydad, iwladaddangosafiti

2Gwnafhefydohonotgenedlfawr,abendithiafdi,a gwnafdyenwynfawr;abyddiynfendith:

3Abendithiafyrhaia'thfendithio,amelltithio'rhwna'th felltithiodi:acynottiybendithirholldeuluoeddyddaear

4FellyAbramaaethymaith,megisyllefarasaiyr ARGLWYDDwrtho;aLotaaethgydagef:acAbram oeddfabpummlwyddathrigainpanaethefeoHaran

5AcAbramagymmerthSaraieiwraig,aLotmabeifrawd, a'uholleiddohwyntagasglasent,a'reneidiauagawsantyn Haran;ahwyaaethantallanifynediwladCanaan;aci wladCanaanydaethant

6AcAbramadramwyoddtrwyywladileSichem,hyd wastadeddMorehA'rCanaaneaidoeddyprydhwnnwyn ywlad.

7A’rARGLWYDDaymddangosoddiAbram,aca ddywedodd,I’thddisgynyddiondiyrhoddafywladhon: acefeaadeiladoddynoallori’rARGLWYDD,yrhwna ymddangosoddiddo

8Acefeaaethoddiynoifynyddo'rdwyrainiBethel,aca osododdeibabell,aBethelo'rgorllewin,aHaio'rdwyrain: acefeaadeiladoddynoallori'rARGLWYDD,aca alwoddarenwyrARGLWYDD.

9AcAbramaymdeithiodd,ganfynedrhagddoynllonydd tua'rdeau

10Abunewynynywlad:acAbramaaethiwaeredi'r Aipht,iarosyno;canysynewynoeddenbydynywlad.

11Aphannesaoddefei'rAipht,efeaddywedoddwrth Saraieiwraig,Weleynawr,miawnmaigwraigdêgi edrycharnat:

12AmhynnypanweloyrAiphtiaiddi,hwyaddywedant, Eiwraigefywhon:ahwya'mlladdanti,ondhwya'th achubantynfyw.

13Dywed,atolwg,fychwaerwytti:felybyddoynddai mierdyfwyndi;abywfyddfyenaido'thachosdi

14AphanddaethAbrami'rAipht,ygweloddyrEifftiaidy wraig,eibodhiyndegiawn

15AthywysogionPharoa’igwelsanthi,aca’i cymeradwyasanthigerbronPharo:a’rwraigagymerwydi dŷPharo

16AcefeaerfynioddynddaarAbramereimwynhi:ac yroeddganddoddefaid,acychen,acasynnod,agweision, amorynion,aasynnod,achamelod

17AphlâumawrionawnaethyrARGLWYDDoPharoa'i dŷ,oachosSaraigwraigAbram

18APharoaalwoddarAbram,acaddywedodd,Bethyw hynawnaethostimi?pahamnaddywedaistwrthyfmaidy wraigoeddhi?

19Pahamydywedaist,Fychwaerywhi?fellymia gymeraswnhiynwraigimi:ynawrganhynnyweledy wraig,cymerhi,adosymaith

20APharoaorchmynnoddi'wwŷramdanoef:ahwya'i gollyngasantefymaith,a'iwraig,a'rhynolloeddeiddoef.

PENNOD13

1AcAbramaaethifynyo'rAipht,efe,a'iwraig,a'rhyn olloeddganddo,aLotgydagef,i'rdeau

2AcAbramoeddgyfoethogiawnoanifeiliaid,oarian,ac aur

3AcefeaaethareideithiauoduydeauhydBethel,hydy lleybueibabellynydechreu,rhwngBethelaHai;

4Ileyrallor,yrhonawnaethaiefeynoarycyntaf:acyno ygalwoddAbramarenwyrARGLWYDD

5ALothefyd,yrhwnoeddynmynedgydagAbram,oedd ganddoddefaid,agwartheg,aphebyll

6A'rwladnialloddeudwynhwynt,idrigoynghyd:canys mawroeddeusylwedd,felnaallentdrigoynghyd.

7AbuymrysonrhwngbugeiliaidanifeiliaidAbram,a bugeiliaidanifeiliaidLot:a'rCanaaneaida'rPheresiada drigasantyprydhynnyynywlad.

8AcAbramaddywedoddwrthLot,Nafyddedymryson, attolwg,rhyngoffiathi,arhwngfymugeiliaida'th fugeiliaid;canysbrodyrydym

9Onidywyrhollwlado'thflaendi?gwahandyhun, atolwg,oddiwrthyf:oscymeriyllawaswy,ynamiaafi'r dde;neuosciliai'rllawddeau,ynamiaafi'raswy.

10AchododdLoteilygaid,acaedrychoddarholl wastadeddyrIorddonen,eibodwedieidyfrhauynddaym mhobman,cyni'rARGLWYDDddinistrioSodoma Gomorra,felgarddyrARGLWYDD,felgwladyrAifft, felydaethostiSoar.

11YnaLotaddewisoddiddohollwastadeddyrIorddonen; aLotaymdeithioddi’rdwyrain:ahwyaymwahanasanty nailloddiwrthyllall.

12AbramadrigoddyngngwladCanaan,aLotadrigodd ynninasoeddygwastadedd,acaosododdeibabelltua Sodom

13OndyroeddgwŷrSodomynddrwgacynbechaduriaid gerbronyrARGLWYDDynddirfawr.

14AdywedoddyrARGLWYDDwrthAbram,wediiLot wahanuoddiwrtho,Cyfodynawrdylygaid,acedrycho'r lleyrwytti,tua'rgogledd,a'rde,athua'rdwyrain,a'r gorllewin

15Yrhollwladyrwytyneigweled,itiyrhoddafhi,ac i'thhadyndragywydd

16Gwnafhefyddyhaddifelllwchyddaear:felosgall dynrifollwchyddaear,ynahefyddyhaddiarifo.

17Cyfod,rhodiatrwyywladareihyd,acareilled;canys mia'irhoddafiti

18YnaAbramasymudoddeibabell,acaddaethaca drigoddyngngwastadeddMamre,yrhwnsyddynHebron, acaadeiladoddynoallori'rARGLWYDD

PENNOD14

1AcynnyddiauAmraphelbreninSinar,Ariochbrenin Elasar,CedorlaomerbreninElam,aThidalbreniny cenhedloedd;

2BodyrhaihynynrhyfelaâBerabreninSodom,acâ BirsabreninGomorra,SinabbreninAdma,aSemeber breninSeboim,abreninBela,hwnnwywSoar

3DaethyrhainigydynghydynnyffrynSidim,sefymôr heli

4DeuddengmlyneddygwasanaethasantCedorlaomer,ac ynydrydeddflwyddynarddegygwrthryfelasant.

5Acynybedwareddflwyddynarddegydaeth Cedorlaomer,a'rbrenhinoeddyrhaioeddgydagef,aca drawasantyReffaimiaidynAsterothCarnaim,a'r SusimiaidynHam,a'rEmimiaidynSafeCiriathaim, 6A'rHoriaidyneumynydd-oeddSeir,hydElparan,yr hwnsyddwrthyranialwch.

7Ahwyaddychwelasant,acaddaethantiEnmispat, honnoywCades,acadrawasanthollwladyrAmaleciaid, ahefydyrAmoriaid,yrhaioeddyntrigoynHasesontamar.

8YnabreninSodom,abreninGomorra,abreninAdma,a breninSeboim,abreninBela(sefSoar;)aymladdasantâ hwyntynnyffrynSidim;

9AChedorlaomerbreninElam,acâThidalbreniny cenhedloedd,acAmraphelbreninSinar,acAriochbrenin Elasar;pedwarbreningydaphump.

10AdyffrynSidimoeddlawnolysnafeddau;a brenhinoeddSodomaGomorraaffoesant,acasyrthiasant yno;a'rrhaioeddarôlaffoesanti'rmynydd

11AhwyagymerasantholleiddoSodomaGomorra,a'u hollfwyd,acaaethantymaith 12AchymerasantLot,mabbrawdAbram,yrhwnoeddyn trigoynSodom,a'ieiddo,acaaethantymaith

13Adaethunaddiangasai,acafynegoddiAbramyr Hebraeg;canysefeadrigoddyngngwastadeddMamreyr Amoriad,brawdEscol,abrawdAner:a’rrhaihynoedd gydffederalagAbram.

14AphanglybuAbramfodeifrawdwedieigaethiwo,efe aarfogoddeiweisionhyfforddedig,wedieugeniyneidŷ eihun,drichantadeunaw,aca'uhymlidioddhwynthyd Dan

15Acefeaymrannoddyneuherbynhwynt,efea'iweision, liwnos,aca'utrawoddhwynt,aca'uherlidioddhwynthyd Hoba,yrhwnsyddaryllawaswyiDamascus 16Acefeaddugynôlyrholleiddo,achefydaddug drachefneifrawdLot,a'ieiddo,a'rgwrageddhefyd,a'r bobl

17AbreninSodomaaethallani'wgyfarfodef,wediei ddychweliadoladdCedorlaomer,a'rbrenhinoeddyrhai oeddgydagef,iddyffrynSafeh,yrhwnywglynybrenin 18AMelchisedecbreninSalemaddugfaraagwin:acefe oeddoffeiriadyDuwgoruchaf

19Acefea’ibendithioddef,acaddywedodd,Bendigedig fyddoAbramo’rDuwgoruchaf,perchennognefadaear: 20AbendigedigfyddoyDuwgoruchaf,yrhwnaroddodd dyelynionyndylawdiAcefearoddesiddoddegwmo'r cwbl.

21AbreninSodomaddywedoddwrthAbram,Dyroimiy personau,achymerynwyddauitidyhun

22DywedoddAbramhefydwrthfreninSodom,Dyrchafaf fyllawatyrARGLWYDD,yDuwgoruchaf,perchennog nefadaear,

23Nachymerafoedauhydesgid,acnachymerafddima'r syddeiddotti,rhagdywedyd,MiawneuthumAbramyn gyfoethog

24Arbedynunigyrhynafwyttâoddyllanciau,arhany gwŷraaethantgydâmi,Aner,Escol,aMamre;gadewch iddyntgymrydeucyfran

PENNOD15

1ArôlypethauhynydaethgairyrARGLWYDDat Abrammewngweledigaeth,ganddywedyd,Nacofna, Abram:myfiywdydarian,a’thwobrfawriawn

2AcAbramaddywedodd,ArglwyddDDUW,betha roddaistimi,ganfymodynmynedynddi-blant,a goruchwyliwrfynhŷywyrElieserhwnoDdamascus?

3AcAbramaddywedodd,Wele,niroddaistimihad:ac wele,unaanwydynfynhŷ,ywfyetifedd

4Acwele,gairyrARGLWYDDaddaethato,gan ddywedyd,Nidhwnfydddyetifedd;ondyrhwnaddaw allano'thgoluddiondyhun,fydddyetifedd

5Acefea'idugefallan,acaddywedodd,Edrychynawr tua'rnef,amynegai'rser,osgellieurhifohwynt:acefea ddywedoddwrtho,Fellyybydddyhaddi

6AcefeagredoddynyrARGLWYDD;acefea'i cyfrifoddyngyfiawnder.

7Acefeaddywedoddwrtho,MyfiywyrARGLWYDD a'thddugdiallanoUryCaldeaid,iroddiitiywladhon i'whetifeddu

8Acefeaddywedodd,ArglwyddDDUW,trwybabethy gwnyretifeddafhi?

9Acefeaddywedoddwrtho,Cymerimiheffer3blwydd oed,abwchgafrtairblwyddoed,ahwrddtairblwyddoed, adurtur,acholomenieuanc

10Acefeagymeroddatoyrhaihynoll,aca’urhannodd hwyntynycanol,acaosododdbobdarnwrtheigilydd: ondyradarnirannoddefe.

11Aphanddisgynnoddyrehediaidarycelaneddau, Abrama'ugyrroddhwyntymaith

12Aphanoeddyrhaularfachlud,trwmgwsgasyrthiodd arAbram;acwele,arswydodywyllwchmawrasyrthiodd arno

13AcefeaddywedoddwrthAbram,Gwybyddynddiauy bydddyhaddiynddieithrmewngwladnideiddotti,aca'i gwasanaethahwynt;ahwya'ucystuddiantbedwarcan mlynedd;

14A'rgenedlhonnohefyd,yrhaiawasanaethant,afarnaf: acwedihynnyydeuantallanâsylweddmawr

15Athiatdydadaumewnheddwch;tiaarglwydmewn henaintda.

16Eithrynybedwareddgenhedlaethydeuantyma drachefn:canysanwireddyrAmoriaidnidywetolawn

17Aphanfachludoddyrhaul,ahiyndywyllwch,wele ffwrnaismygu,alampynllosgirhwngydarnauhynny

18YnydyddhwnnwygwnaethyrARGLWYDD gyfamodagAbram,ganddywedyd,I'thddisgynyddiondiy rhoddaisywladhon,oafonyrAiffthydyrafonfawr,sef afonEwffrates:

19YCeniaid,a'rCenesiaid,a'rCadmoniaid, 20A'rHethiaid,a'rPheresiaid,a'rReffaimiaid, 21A'rAmoriaid,a'rCanaaneaid,a'rGirgasiaid,a'r Jebusiaid

PENNOD16

1AcniesgoroddSaraigwraigAbramiddoblant:acyr oeddiddilawforwynoEifftiwr,a'ihenwHagar.

2AdywedoddSaraiwrthAbram,Weleynawr,yr ARGLWYDDa'mrhwystroddrhagesgor:dosimewnat fymorwyn;feallaiycaffiblantganddihi.AcAbrama wrandawoddarlaisSarai

3ASaraigwraigAbramagymmerthHagareimorwynyr Aipht,wediiAbramdrigoamddengmlyneddyngngwlad Canaan,aca'irhoddeshii'wgwrAbramynwraigiddo

4AcefeaaethimewnatHagar,ahiafeichiogodd:aphan weloddhifeichiogi,eimeistresaddirmygoddyneigolwg.

5ASaraiaddywedoddwrthAbram,Fynghamafyddo arnat:rhoddaisfymorwynyndyfynwes;aphanweloddei bodwedibeichiogi,miaddirmygwydyneigolwghi:yr ARGLWYDDsyddynbarnurhyngoffiathi

6OndAbramaddywedoddwrthSarai,Weledyforwynyn dylaw;gwnaiddifelymynnidi.AphanfuSaraiyngaled arni,hiaffoddoddiwrtheihwyneb

7AcangelyrARGLWYDDa’icafoddhiwrthffynnon ddŵrynyranialwch,wrthyffynnonynyfforddiSur.

8Acefeaddywedodd,Hagar,morwynSarai,obaley daethostti?acibaleyreidi?Ahiaddywedodd,Ffoaf oddiwrthwynebfymeistresSarai.

9AcangelyrARGLWYDDaddywedoddwrthi,Dychwel atdyfeistres,acymostwngdaneidwylohi.

10AcangelyrARGLWYDDaddywedoddwrthi, Amlheafdyhaddiynddirfawr,felna'irhiferynaml

11AcangelyrARGLWYDDaddywedoddwrthi,Weleti ynfeichiog,acynesgorarfab,acaelwiIsmael;ami'r ARGLWYDDglyweddygystudd

12Agwrgwylltfyddefe;eilawfyddynerbynpobdyn,a llawpawbyneierbyn;acefeadrigyngngŵyddeiholl frodyr

13AhiaalwoddenwyrArglwyddyrhwnalefaroddwrthi, TiDDUWa’mgwêli:canyshiaddywedodd,Aydwyffi ymahefydyngofaluamyrhwnsyddynfyngweld?

14AmhynnyygalwydypydewBeerlahairoi;wele,ymae rhwngCadesaBered

15AHagaraesgoroddarfabiAbram:acAbramaalwodd enweifabef,yrhwnaesgoroddHagar,Ismael. 16MabpedwarugainachweblwyddoeddAbram,pan esgoroddHagarIsmaeliAbram.

PENNOD17

1AphanoeddAbramynnawdeganawmlwyddoed,yr ArglwyddaymddangosoddiAbram,acaddywedodd wrtho,MyfiywyrHollalluogDDUW;rhodiagerfymron, abyddberffaith

2Agwnaffynghyfamodrhyngofathi,aca'thamlhafyn ddirfawr.

3AcAbramasyrthioddareiwyneb:aDUWa ymddiddanoddagef,ganddywedyd, 4Amdanaffi,welefynghyfamodâthi,athiafyddiyndad cenhedloeddlawer

5AcnielwirdyenwdimwyachynAbram,ondAbraham fydddyenw;canystadcenhedloeddlawerawneuthumiti. 6Agwnafdiyndraffrwythlon,agwnafgenhedloeddo honot,abrenhinoeddaddeuantallanohonot

7Asicrhaffynghyfamodrhyngoffiathi,a'th ddisgynyddionardyôldiyneucenedlaethau,yngyfamod tragwyddol,ifodynDduwiti,aci'thhadardyôl

8Arhoddafiti,aci'thhadardyôl,ywladyrwytyn ddieithrynynddi,hollwladCanaan,ynfeddiant tragywyddol;abyddafynDduwiddynt

9ADuwaddywedoddwrthAbraham,Tiageidganhynny fynghyfamod,ti,a’thhadardyôlyneucenedlaethau

10Hwnywfynghyfamod,yrhwnagedwch,rhyngoffia chwi,a'thhadardyôl;Enwaedirpobplentynyneichplith.

11Achwiaenwaedwchgnawdeichblaengroen;abyddyn arwyddo'rcyfamodrhyngoffiachwithau

12A'rhwnafyddowythniwrnodoed,aenwaediryneich mysg,pobmabyneichcenedlaethau,yrhwnaenirynytŷ, neuabryniragariangannebdieithr,yrhwnnidywo'ch had.

13Yrhwnaeniryndydŷdi,a'rhwnabrynirâ'tharian, syddraididdogaeleienwaedu:a'mcyfamodifyddyneich cnawdyngyfamodtragywyddol.

14A'rbachgengwrywdienwaededig,yrhwnnidenwaedir arnognawdeiflaen-groen,yrenaidhwnnwadorrirymaith oddiwrtheibobl;efeadorroddfynghyfamod.

15ADuwaddywedoddwrthAbraham,AmSaraidy wraig,ni'thalwdiSarai,eithrSarafyddeihenwhi

16Amia'ibendithiafhi,acaroddafitihefydfabohoni:ie, bendithiafhi,ahiafyddfamcenhedloedd;brenhinoedd pobloeddfyddohonihi.

17YnaAbrahamasyrthioddareiwyneb,acachwarddodd, acaddywedoddyneigalon,Aenirbachgeni'rhwnsydd fabcanmlwydd?acaesgorarSara,yrhonsyddnawdeg oed?

18AcAbrahamaddywedoddwrthDduw,Onabyddai bywIsmaelgerdyfrondi!

19AdywedoddDUW,Saradywraigaesgorarfabiti;a thiaalweienwefIsaac:amiasicrhaffynghyfamodagef yngyfamodtragwyddol,acâ’ihadareiôlef.

20AcamIsmael,mia’thglywais:Wele,mia’ibendithiais ef,aca’igwnafynffrwythlon,aca’iamlhafefynddirfawr; deuddegtywysogagenhedlodd,agwnafefyngenedlfawr.

21OndcadarnhaffynghyfamodagIsaac,yrhwnaddyg Saraitiyramsergosodedighwnynyflwyddynnesaf

22Acefeabeidioddâsiaradagef,aDuwaaethifyny oddiwrthAbraham.

23AcAbrahamagymmerthIsmaeleifabef,a'rrhaiolla anesidyneidŷef,a'rrhaiollabrynasidâ'iarianef,pob gwrywoblithgwŷrtŷAbraham;acaenwaedasantgnawd eublaengroenyrundydd,felydywedasaiDuwwrtho

24AcAbrahamoeddfabpedwardeganawoed,pan enwaedwydarnoyngnghnawdeiflaengroen.

25AcIsmaeleifabefoeddfabtairarddegoed,pan enwaedwydefyngnghnawdeiflaengroen

26YnyrundyddyrenwaedwydAbraham,acIsmaelei fab

27Ahollwŷreidŷef,wedieugeniynytŷ,acabrynwyd agarianganydieithr,aenwaedwydgydagef

PENNOD18

1A'rARGLWYDDaymddangosoddiddoyng ngwastadeddMamre:acefeaeisteddoddwrthddrwsy babellyngngwresydydd;

2Acefeagododdeilygaidacaedrychodd,acwele,tri gŵrasafasantyneiymyl:aphanweloddhwynt,efea redoddi’wcyfarfodhwyntoddiwrthddrwsybabell,aca ymgrymoddtua’rllawr,

3Acaddywedodd,FyArglwydd,oscefaisynawrffafryn dyolwg,nacâheibio,atolwg,oddiwrthdywas:

4Dygwch,atolwg,ychydigoddwfr,agolchwcheichtraed, agorffwyswchdanypren.

5Amiagymerafdamaidofara,acagysurwcheich calonnau;wedihynnyyrewchheibio:canysfellyy daethochateichgwas.Ahwyaddywedasant,Gwnafelly, felydywedaist

6AcAbrahamafrysioddi'rbabellatSara,acaddywedodd, Paratoaarfyrderdrimesurofwydmân,tylinoef,agwna deisennauaryraelwyd

7AcAbrahamaredoddatygenfaint,acagymeroddlo tynerada,aca'irhoddesillanc;abrysioddi'wwisgo.

8Acefeagymmerthymenyn,allaeth,a'rlloawisgoddefe, aca'igosododdo'ublaenhwynt;acefeasafoddyneu hymyldanypren,ahwyafwytasant.

9Ahwyaddywedasantwrtho,PaleymaeSaradywraig? Acefeaddywedodd,Wele,ynybabell

10Acefeaddywedodd,Ynddiauydychwelafatattiynôl amsereinioes;acwele,SaradywraigagaifffabASara a’iclywoddynnrwsybabell,yrhwnoeddytuôliddo 11YroeddAbrahamaSaraynhen,acwediheneiddio'n dda;apheidioddabodgydaSarahynoldullgwragedd 12AmhynnySaraachwarddoddynddieihun,gan ddywedyd,Wediimiheneiddio,agaffibleser,a'm harglwyddynhenhefyd?

13AdywedoddyrARGLWYDDwrthAbraham,Pahamy chwarddoddSara,ganddywedyd,Aesgorarfeichnïaeth blentynhen?

14Aoesdimynrhygaledi'rARGLWYDD?Aryramser penodedigdychwelafatatti,ynôlamsereinioes,abydd mabiSara

15YnaygwadoddSara,ganddywedyd,Nichwarddais; canysyroeddarniofnAcefeaddywedodd,Nage;ond chwarddaist

16A'rgwŷragyfodasantoddiyno,acaedrychasanttua Sodom:acAbrahamaaethgydâhwynti'wdwynhwyntar yffordd

17AdywedoddyrARGLWYDD,Aguddiafoddiwrth Abrahamypethyrwyfyneiwneud; 18GanweledydawAbrahamynddiauyngenedlfawra nerthol,acybendithirhollgenhedloeddyddaearynddoef?

19Canysmyfia'ihadwaenef,ygorchmynnoddefei'w feibion,aci'wdeuluareiôlef,ahwyagadwantfforddyr ARGLWYDD,iwneuthurcyfiawnderabarn;felydwgyr ARGLWYDDarAbrahamyrhynalefaroddamdano.

20AdywedoddyrARGLWYDD,AmfodgwaeddSodom aGomorraynfawr,acamfodeupechodynddrwgiawn; 21Afiwaeredynawr,acedrychawnaethantyngyfan gwblynôlyllefain,yrhwnaddaethataf;aconide,mia wn.

22A'rgwŷradroesanteuhwynebauoddiyno,acaaethant iSodom:ondAbrahamasafoddetogerbronyr ARGLWYDD.

23AcAbrahamanesaodd,acaddywedodd,Addifethidi hefydycyfiawngydâ'rdrygionus?

24Osbydddegadeugainogyfiawnionofewnyddinas:a ddinistriidihefyd,acnidarbedilei'rhannercantorai cyfiawnsyddynddi?

25Pellfyddooddiwrthitiwneuthurfelhyn,iladdy cyfiawngydâ'rdrygionus:aci'rcyfiawnfodfelyr annuwiol,yrhaisyddbelloddiwrthyt:oniwnaBarnwryr hollddaearuniawn?

26AdywedoddyrARGLWYDD,OscafynSodomddega deugainyngyfiawnofewnyddinas,ynamiaarbedafyr hollleereumwynhwynt.

27AcAbrahamaatteboddacaddywedodd,Weleynawr, miagymmeraisarnaflefaruwrthyrArglwydd,yrhwnnid ydwyfondllwchalludw.

28Osbydddiffygo'rdegdegadeugaincyfiawn:a ddinistriiyrhollddinasoherwydddiffygpump?Acefea ddywedodd,Oscafynobumpadeugain,niddinistriafhi.

29Acefealefaroddwrthodrachefn,acaddywedodd, EfallaiyceirynoddeugainAcefeaddywedodd,Niwnaf ermwyndeugain.

30Acefeaddywedoddwrtho,OnaddigiayrArglwydd,a mialefaraf:OsceirynoddegarhugainAcefea ddywedodd,Niwnaf,oscafynoddegarhugain.

31Acefeaddywedodd,Weleynawr,miagym∣merais arnafilefaruwrthyrArglwydd:Dichonyceirugainyno Acefeaddywedodd,Niddinistriafhiermwynugain.

32Acefeaddywedodd,Onaddigia'rArglwydd,amia lefarafettoondhonunwaith:DichonyceirdegynoAcefe addywedodd,Niddinistriafhiermwyndeg.

33A’rARGLWYDDaaethymaith,cyngyntedagy gadawsaiefeymddiddanagAbraham:acAbrahama ddychweloddi’wle.

PENNOD19

1AdaethdauangeliSodomgyda'rhwyr;aLota eisteddoddymmhorthSodom:aLota’igweloddhwynta gyfododdi’wcyfarfodhwynt;acefeaymgrymoddâ'i wynebtua'rllawr;

2Acefeaddywedodd,Weleynawr,fyarglwyddi,trowch imewn,attolwg,idŷeichgwas,acaroswcharhydynos,a golchwcheichtraed,achwiagyfodwchynfore,acaewch areichffyrddAhwyaddywedasant,Nage;ondbyddwn ynarosynystryddrwy'rnos.

3Acefeabwysoddarnyntynddirfawr;ahwyadroesanti mewnato,acaaethantimewni'wdŷ;acefeawnaeth wleddiddynt,acabobifaracroyw,acafwytasant 4Ondcyngorwedd,gwŷryddinas,gwŷrSodom,a amgylchasantytŷ,ynhenacifanc,yrhollboblobobcwr: 5AhwyaalwasantarLot,acaddywedasantwrtho,Paley maeygwŷraddaethantimewnatatheno?dwghwynt allanatomni,felyradwaenomhwynt.

6ALotaaethallanwrthydrwsatynt,acagaeoddydrws areiôlef,

7Acaddywedodd,Atolwg,frodyr,nawnewchmor ddrygionus

8Weleynawr,ymaegennyfddwyferch,yrhainid adnabuantŵr;gadimi,atolwg,eudwynhwyntallan attoch,agwnewchiddyntfelybyddodayneichgolwg: ynunigi'rrhaihynnawnewchddim;canysfellyy daethantdangysgodfynen

9Ahwyaddywedasant,SafynolAhwyaddywedasant drachefn,Ycymrawdhwnaddaethiaros,acafyddraid iddofodynfarnwr:ynawrniawnawnniynwaetharnatti, nagâhwyntAhwyabwysasantyndrwmarygŵr,sef Lot,acanesasantidorri’rdrws.

10Ondygwŷraestynnoddeullaw,acadynnoddLoti'rtŷ atynt,acagaeasantydrws

11Ahwyadrawsantygwŷroeddwrthddrwsytŷâ dallineb,bychanamawr:felyblinosanthwyeuhunaini gaelydrws

12A'rgwŷraddywedasantwrthLot,Aoesgennyttiyma ddimamgen?mab-yng-nghyfraith,a’thfeibion,a’th ferched,aphabethbynnagsyddgennytynyddinas,dyg hwyntallano’rllehwn:

13Canysniaddinistriwnyllehwn,amfodeugwaedd hwyntynfawroflaenwynebyrARGLWYDD;a'r ARGLWYDDa'nhanfonoddnii'wdifetha.

14ALotaaethallan,acalefaroddwrtheifeibion-yngnghyfraith,yrhaiabriodasanteiferched,acaddywedodd, Codwch,ewchallano'rllehwn;oherwyddbyddyr ARGLWYDDyndinistrio'rddinashonOndyroeddyn ymddangosfelunyngwatwarwrtheifeibionyng nghyfraith.

15Aphangyfododdybore,ynayrangylionafrysiasant Lot,ganddywedyd,Cyfod,cymerdywraig,a'thddwy ferch,yrhaisyddyma;rhagdyddifethaynanwireddy ddinas

16Athrayroeddefeynoedi,ygwŷraymaflasantynei lawef,acynllaweiwraig,acynllaweiddwyferch;yr ARGLWYDDyndrugarogwrtho:ahwya’idygasantef allan,aca’igosodasantefytuallani’rddinas.

17Acwediiddynteudwynhwyntallan,efeaddywedodd, Diancamdyeinioes;nacedrycho'thôl,acnacarosynyr hollwastadedd;dianci'rmynydd,rhagitiddifetha

18AdywedoddLotwrthynt,O,nidfelly,fyArglwydd: 19Weleynawr,dywasagafoddrasyndyolwg,athia fawrheaistdydrugaredd,yrhwnaddangosaistimiwrth achubfyeinioes;acniallafddianci'rmynydd,rhagiryw ddrwgfynghymeryd,amarw 20Weleynawr,yddinashonsyddagosiffoiiddi,acun fechanywhi:O,gadimiddiancyno,(onidbychanywhi?) abywfyddofyenaid

21Acefeaddywedoddwrtho,Wele,miadderbyniaisdi amypethhwnhefyd,naddymchwelafyddinashon,amyr hwnaddywedasoch

22Brysia,diancyno;canysniallaffiwneuthurdimnesdy ddyfodyno.AmhynnygalwydenwyddinasSoar. 23CododdyrhaularyddaearpanaethLotimewniSoar 24YnaglawioddyrARGLWYDDarSodomacar GomorrafrwmstanathânoddiwrthyrARGLWYDDo'r nef;

25Acefeaddymchweloddydinasoeddhynny,a'rholl wastadedd,aholldrigolionydinasoedd,a'rhynoeddyn tyfuaryddaear

26Ondedrychoddeiwraigynôlo'rtuôliddo,ahiaaeth yngolofnhalen

27AcAbrahamagyfododdynforei'rlleysafaiefe gerbronyrARGLWYDD:

28AcefeaedrychoddtuaSodomaGomorra,acarholl wladygwastadedd,acaedrychodd,acwele,mwgywlada aethifynyfelmwgffwrn.

29AphanddifethoddDuwddinasoeddygwastadedd, DuwagofioddAbraham,acaanfonoddLotoganoly dymchweliad,panddymchweloddefeydinasoeddyrhai yroeddLotyntrigoynddynt

30ALotaaethifynyoSoar,acadrigoddynymynydd, a'iddwyferchgydagef;canysefeaofnodddrigoynSoar: acefeadrigoddmewnogof,efea’iddwyferch

31Adywedoddyrhynafwrthyrieuangaf,Eintadnisydd hen,acnidoesgŵrynyddaeariddyfodimewnatomyn ôldefodyrhollddaear:

32Deuwch,gwnawni'ntadyfedgwin,agorweddwngyd agef,felycadwomhadeintad.

33Ahwyabaroddi'wtadyfedgwinynosonhonno:a'r cyntaf-anedigaaethimewn,acaorweddoddgydâ'ithad; acniwybuefepabrydygorweddoddhi,naphabrydy cyfododdhi

34Athrannoethycyntaf-anedigaddywedoddwrthyr ieuangaf,Wele,miaorweddaisddoegydafynhad: gwnawniddoyfedgwinynoshonhefyd;adosimewn,a gorweddgydagef,felycadwomhadeintad

35Ahwyabaroddi'wtadyfedgwinynosonhonnohefyd: a'rieuangafagyfododd,acaorweddoddgydagef;acni wybuefepabrydygorweddoddhi,naphabrydy cyfododdhi.

36FellyyroedddwyferchLotynfeichiogo'utad

37A'rcyntafanedigaesgoroddarfab,acaalwoddeienw efMoab:hwnnwywtadyMoabiaidhydydyddhwn.

38A'rieuangafhefydaesgoroddarfab,acaalwoddei enwefBenammi:hwnnwywtadmeibionAmmonhydy dyddhwn.

PENNOD20

1AcAbrahamadeithioddoddiynoiwladydeau,aca drigoddrhwngCadesaSur,acaymdeithioddynGerar

2AcAbrahamaddywedoddamSaraeiwraig,Fychwaer ywhi:acAbimelechbreninGeraraanfonodd,aca gymmerthSara

3OndDuwaddaethatAbimelechmewnbreuddwydliw nos,acaddywedoddwrtho,Wele,dynmarwwytti,amy wraigagymmeraist;canysgwraiggwrywhi.

4EithrAbimelechniddaethaiynagosatihi:acefea ddywedodd,Arglwydd,aladdidihefydgenedlgyfiawn?

5Oniddywedoddefewrthyf,Fychwaerywhi?ahithau, hithaueihunaddywedodd,Fymrawdywefe:ynuniondeb fynghalon,adiniweidrwyddfynwyloygwneuthumhyn

6ADuwaddywedoddwrthomewnbreuddwyd,Ie,mia wnmaiynuniondebdygalonygwnaethosthyn;canysmi a’thataliaisdihefydrhagpechui’mherbyn:amhynnyni adewaisitigyffwrddâhi.

7Ynawrganhynnyadferwchygŵreiwraig;canys proffwydywefe,acefeaweddïatrosot,athiafyddbyw: aconiadferihi,gwybyddybyddifarwynddiau,ti,a phawbsyddeiddotti.

8AmhynnyAbimelechagyfododdynfore,acaalwoddar eihollweision,acafynegasantyrhollbethauhynyneu clustiau:a’rgwŷraofnasantynddirfawr

9YnaAbimelechaalwoddarAbraham,acaddywedodd wrtho,Bethawnaethostini?aphabethadroseddaisiti, felydygaistarnaffiacarfynheyrnasbechodmawr? gwnaethostimiweithredoeddniddylideugwneuthur

10AcAbimelechaddywedoddwrthAbraham,Betha welaistti,tiawnaethostypethhyn?

11AcAbrahamaddywedodd,Amimifeddwl,Ynddiau nidywofnDuwynyllehwn;ahwya'mlladdantermwyn fyngwraig

12Acetoynwirhiywfychwaer;hiywmerchfynhad, ondnidmerchfymam;ahiaddaethynwraigimi.

13AphanbaroddDuwimigrwydroodŷfynhad,mia ddywedaiswrthi,Dymadygaredigrwyddyrhwnawnai mi;ymmhobmanydeuwn,dywedamdanaffi,Fymrawd ywefe

14AcAbimelechagymmerthddefaid,acychen,a gweision,agweision,aca'urhoddesiAbraham,aca adferoddiddoSaraeiwraig

15AcAbimelechaddywedodd,Wele,fynhiro'thflaendi: trigolleymynno.

16AcwrthSaraydywedoddefe,Wele,miaroddaisi'th frawdfiloddarnauarian:weleefeitiynorchuddllygaid,i bawbsyddgydâthi,acâphawbarall:felhynyceryddwyd hi

17FellyAbrahamaweddioddarDduw:aDUWa iachaoddAbimelech,a'iwraig,a'iweision;ahwya esgorasantarblant

18CanysyrARGLWYDDagaeasaihollgrothautŷ Abimelech,oachosSaragwraigAbraham.

PENNOD21

1YmweloddyrARGLWYDDâSarafelydywedodd,a gwnaethyrARGLWYDDiSarafelyllefarodd

2CanysSaraafeichiogodd,acaesgorarfabiAbrahamyn eihenaint,aryramsergosodedigyrhwnalefarasaiDuw wrtho.

3AcAbrahamaalwoddenweifabaanesididdo,yrhwna esgoroddSaraiddo,Isaac

4AcAbrahamaenwaedoddareifabIsaac,ynwyth niwrnodoed,felygorchmynnoddDuwiddo.

5AcAbrahamoeddfabcanmlwydd,pananwydiddoef Isaaceifab

6AdywedoddSara,Duwawnaethimichwerthin,fely byddoibawbaglywantchwerthingydâmi

7Ahiaddywedodd,PwyaddywedasaiwrthAbraham,y rhoddasaiSarasugniblant?canysmyfiaanwydiddofab yneihenaint

8Athyfoddybachgen,acaddiddyfnwyd:acAbrahama wnaethwylfawrydyddydiddyfnwydIsaac

9ASaraaganfumabHagaryrAipht,yrhwnaanesidhii Abraham,yngwatwar.

10AmhynnyydywedoddhiwrthAbraham,Bwrwallany gaethforeshona'imab:canysmabygaethferchhonni byddefeynetifeddgyda'mmabi,sefagIsaac.

11A'rpethafuddrwgiawnyngngolwgAbraham,oachos eifab

12ADuwaddywedoddwrthAbraham,Nafyddedblinyn dyolwgoherwyddyllanc,acoachosdygaethwas;ynyr hynolladdywedoddSarawrthit,gwrandewchareillaishi; canysynIsaacygelwirdyhaddi

13Achefydofabygaethferchygwnafgenedl,ammaidy haddiywefe.

14AcAbrahamagyfododdynfore,acagymmerthfara,a ffiolddu373?r,aca'irhoddesiHagar,ganeiddodiarei hysgwydd,a'rbachgen,aca'ihanfonoddhiymaith:ahia aeth,acagrwydroddynanialwchBeerseba

15A'rdu373?rawariwydynybotel,ahiafwrioddy bachgendanuno'rllwyni.

16Ahiaaeth,acaeisteddoddhiilawryneierbynefgryn bellteriffwrdd,felergydbwa:canyshiaddywedodd,Na welaffarwolaethybachgen.Ahiaeisteddoddgyferbynag ef,acaddyrchafoddeillef,acawylodd

17ADUWaglybulefyllanc;acangelDuwaalwoddar Hagaro'rnef,acaddywedoddwrthi,Bethaddawiti, Hagar?paidagofni;canysDuwaglywoddlefyllanclley mae

18Cyfod,codyllencyn,adalefyndylaw;canysgwnafef yngenedlfawr

19ADuwaagoroddeillygaidhi,acaganfuffynnono ddwfr;ahiaaeth,acalanwoddybotelâdwfr,aca roddoddddiodi’rllanc

20ADuwoeddgydâ'rllanc;acefeadyfodd,acadrigodd ynyranialwch,acaaethynsaethwr.

21AcefeadrigoddynanialwchParan:a'ifamagymmerth iddowraigowladyrAipht

22A'ramserhwnnwalefaroddAbimelech,aPhichol tywysogeiluef,agAbraham,ganddywedyd,Duwsydd gydâthiynyrhynollyrwytyneiwneuthur

23YnawrganhynnytyngaimiymaiDduwnawneidiyn gelwyddâmi,nacâ'mmab,nacâmabfymab:ondynôly caredigrwyddawneuthumiti,tiawnaimi,aci'rwlady buostynarosynddi.

24AcAbrahamaddywedodd,Miadyngaf

25AcAbrahamageryddoddAbimelechoachosffynnono ddwfr,yrhonaddygasaigweisionAbimelechymaith.

26AcAbimelechaddywedodd,Niwyddwnpwyawnaeth ypethhyn:acnifynegaistimi,acnichlywaisiddim ohono,ondheddiw

27AcAbrahamagymmerthddefaidacychen,aca'u rhoddesiAbimelech;agwnaethyddauohonyntgyfamod

28AcAbrahamaosododdsaithoŵynbenywo'rpraidd iddynteuhunain

29AcAbimelechaddywedoddwrthAbraham,Bethywy saithoenbenywhynaosodaisttieuhunain?

30Acefeaddywedodd,Canysysaithoenbenywhyna gymerio'mllawi,felybyddontdystiolaethimi,maimyfi agloddiaisypydewhwn

31AmhynnyefeaalwoddyllehwnnwBeer-seba; oherwyddynoytyngasanthwyilldau.

32FelhynygwnaethantgyfamodynBeerseba:yna Abimelechagyfododd,aPhicholpennaetheilu,aca ddychwelasantiwladyPhilistiaid

33AcAbrahamablannoddllwynynBeerseba,aca alwoddynoarenwyrARGLWYDD,yDuwtragwyddol.

34AcAbrahamaarhosoddlaweroddyddiauyngngwlady Philistiaid

PENNOD22

1Acwediypethauhyn,DuwademtioddAbraham,aca ddywedoddwrtho,Abraham:acefeaddywedodd,Wele, dymafi.

2Acefeaddywedodd,Cymerynawrdyfab,dyunigfab Isaac,yrhwnwytyneigaru,adosiwladMoriah;ac offrymaefynoynboethoffrwmaruno'rmynyddoedda ddywedafwrthyt

3AcAbrahamagyfododdynfore,acagyfrwyoddeiasyn, acagymerthddauo'ilanciaugydagef,acIsaaceifab,aca holltoddyprenynboethoffrwm,acagyfododd,acaaeth i'rlleafynegasaiDuwiddo

4YnaytrydydddyddydyrchafoddAbrahameilygaid,ac aganfuylleohirbell

5AcAbrahamaddywedoddwrtheilanciau,Arhoswch chwiymagydâ'rasyn;amyfia'rllancaafdrawacaddolaf, acaddeuafdrachefnatoch

6AcAbrahamagymmerthgoedypoethoffrwm,aca'i gosododdarIsaaceifab;acefeagymeroddytânyneilaw, achyllell;acaaethantilldauynghyd

7AcIsaacalefaroddwrthAbrahameidad,aca ddywedodd,Fynhad:acefeaddywedodd,Dymafi,fy mabAcefeaddywedodd,Weleytâna’rpren:ondpaley maeoenypoethoffrwm?

8AcAbrahamaddywedodd,Fymab,Duwaddarparo iddoeihunoenynboethoffrwm:fellyhwyaaethantilldau ynghyd

9Ahwyaddaethanti'rlleafynegasaiDuwiddo;ac Abrahamaadeiladoddynoallor,acaosododdypren mewntrefn,acarwymoddeifabIsaac,aca'igosododdar yrallorarypren.

10AcAbrahamaestynnoddeilaw,acagymmerthy gyllelliladdeifab

11AcangelyrArglwyddaalwoddarnoo'rnef,aca ddywedodd,Abraham,Abraham:acefeaddywedodd, Dymafi

12Acefeaddywedodd,Naosoddylawarybachgen,ac nawnaddimiddo:canysynawrmiawnfodarnatofni Duw,gannaattaliaistdyfab,dyunigfab,oddiwrthyf.

13AcAbrahamaddyrchafoddeilygaid,acaedrychodd, acwelehwrddo'rtuôliddowedieiddalmewndrysniwrth eigyrn:acAbrahamaaeth,acagymeroddyrhwrdd,aca'i hoffrymoddefynboethoffrwmynlleeifab.

14AcAbrahamaalwoddenwyllehwnnwARGLWYDDIireh:felydywedirhydheddiw,Ymmynyddyr ARGLWYDDygwelir

15AcangelyrARGLWYDDaalwoddarAbrahamyrail waitho'rnef,

16Acaddywedodd,Trwoffyhunytyngais,meddyr ARGLWYDD,amitiwneuthurypethhyn,acnaddaliaist dyfab,dyunigfab:

17Felybendithiafditrwyfendith,acwrthamlhauyr amlhafdyhadfelsêrynefoedd,acfelytywodsyddarlan ymôr;a'thhadafeddiannantbortheielynion;

18Acyndyhaddiybendithirhollgenhedloeddyddaear; amitiwrandoarfyllais.

19FellyAbrahamaddychweloddateilanciau,ahwya gyfodasant,acaaethantynghydiBeerseba;acAbrahama drigoddynBeerseba.

20AcwediypethauhynymynegwydiAbraham,gan ddywedyd,Wele,Milca,hihefydaesgoroddarblanti'th frawdNachor;

21Huseigyntafanedig,aBuseifrawd,aChemueltad Aram,

22AChesed,aHaso,aPhildas,aIdlaff,aBethuel 23ABethuelagenhedloddRebeca:yrwythhynMilcaa ddugiNachorbrawdAbraham.

24A'iordderchwraig,a'ihenwReumah,hihefyda esgoroddarTeba,aGaham,aThahas,aMaacha

PENNOD23

1MabcantasaitharhugainoeddSara;

2ASaraafufarwynCiriatharba;yrunywHebronyng ngwladCanaan:acAbrahamaddaethialaruamSara,aci wyloamdani.

3AcAbrahamagyfododdoddigerbroneifeirw,aca lefaroddwrthfeibionHeth,ganddywedyd,

4Dieithrydwyffi,aymdeithyddgydâchwi:rhoddwchi mifeddiantogladdedigaethgydachwi,felycladdwyffy marwallano'mgolwg

5AmeibionHethaattebasantiAbraham,ganddywedyd wrtho,

6Gwrandoni,fyarglwydd:tywysognertholwytynein plith:ynnewisiadeinbeddaucladddyfeirw;nicheilneb ohonomeifeddrododdiwrthyt,ondigladdudyfeirw 7AcAbrahamagyfododd,acaymgrymmoddibobly wlad,sefifeibionHeth.

8Acefeaymddiddanoddâhwynt,ganddywedyd,Os mynwchfodimigladdufymarwallano’mgolwg; gwrandewcharnaf,acymbiliwchâmiarEffronmabSohar, 9FelyrhoddoefeimiogofMachpelah,yrhonsydd ganddo,yrhonsyddynniweddeifaes;canyscymainto arianagsyddwerth,efea'irhyddimiynfeddianto gladdfayneichplith

10AcEphronadrigoddymhlithmeibionHeth:acEphron yrHethiadaateboddAbrahamyngnghynulleidfameibion Heth,sefyrhaiolloeddynmynedimewnymmhorthei ddinas,ganddywedyd, 11Na,fyarglwydd,gwrandofi:ymaesyrwyfyneiroddi iti,a'rogofsyddynddo,yrydwyfyneiroddiiti;yng ngŵyddmeibionfymhoblyrwyfyneiroddiiti:cladddy feirw.

12AcAbrahamaymgrymmoddoflaenpoblywlad 13AcefealefaroddwrthEphronyngnghynulleidfapobly wlad,ganddywedyd,Ondosrhoddwchhi,atolwg, gwrandofi:rhoddafitiarianamymaes;cymerfi,a chladdufymarwyno.

14AcEphronaatteboddiAbraham,ganddywedydwrtho, 15Fyarglwydd,gwrandofi:ywladsyddwerthpedwar cansicloarian;bethywhwnnwrhyngoffiathithau?cladd fellydyfeirw

16AcAbrahamawrandawoddarEphron;acAbrahama bwysoddiEphronyrarian,yrhwnaenwasaiefeyng nghynulleidfameibionHeth,bedwarcansicloarian, gyda’rmarsiandwr.

17AmaesEphron,yrhwn[oedd]ymMachpelah,yrhwn [oedd]oflaenMamre,ymaes,a'rogofoeddynddo,a'rholl goed[oedd]ynymaes,yrhai[oedd]ynyrhollderfynauo amgylch,asicrhawyd.

18IAbrahamynfeddiantyngngŵyddmeibionHeth,o flaenpawboeddynmynedimewnymmhortheiddinas

19Acwedihyn,AbrahamagladdoddSaraeiwraig,yn ogofmaesMachpela,oflaenMamre:hwnnwywHebron, yngngwladCanaan.

20A'rmaes,a'rogofsyddynddo,asicrhawydiAbraham, ynfeddiantogladdedigaethifeibionHeth

PENNOD24

1AcAbrahamoeddhen,acwedimyndynddamewn oedran:a'rARGLWYDDafendithioddAbrahamymmhob peth

2AcAbrahamaddywedoddwrtheiwashynafo’idŷ,yr hwnoeddynllywodraethuyrhynolloeddganddo,Gosod, atolwg,dylawdanfynghlun:

3Agwnafitidyngui'rARGLWYDD,Duwynefoedd,a Duw'rddaear,nachymerdiwraigi'mmaboferchedy Canaaneaid,yrhaiyrwyfyntrigoyneuplith:

4Onddosi'mgwlad,acatfynghenedl,achymerwraigi'm mabIsaac

5A'rgwasaddywedoddwrtho,Dichonnafyddywraigyn ewyllysiofynilynii'rwladhon:aoesraidimiddwyndy fabdrachefni'rwlado'rlleydaethost?

6AcAbrahamaddywedoddwrtho,Gwyliwchnaddygidi fymabynodrachefn.

7ARGLWYDDDDUWynefoedd,yrhwna’mcymerodd odŷfynhad,acowladfynghenedl,acalefaroddwrthyf, acadyngoddimi,ganddywedyd,I’thddisgynyddiondiy rhoddafywladhon;efeaanfoneiangelo'thflaendi,athi agymeriwraigi'mmaboddiyno

8Aconibyddywraigynewyllysgari'thganlyn,yna byddi'ngliroddiwrthfyllwhwn:ynunignaddodfymab ynodrachefn

9A'rgwasaosododdeilawdangluneifeistrAbraham,ac adyngoddiddoamypethhwnnw

10A'rgwasagymmerthddegogamelodeifeistr,acaaeth ymaith;canysholleiddoeifeistroeddyneilawef:acefea gyfododd,acaaethiMesopotamia,iddinasNachor 11Acefeawnaethi'wgamelodbenlinioytuallani'r ddinas,wrthffynnonoddwfr,gyda'rhwyr,sefyramseryr elogwrageddallanidynnudwfr

12Acefeaddywedodd,OARGLWYDDDDUWfy meistrAbraham,atolwg,anfonatafynfuaniawnheddiw,a gwnagaredigrwyddi'mmeistrAbraham

13Welefiynsefyllymawrthypydewdwfr;amerched gwŷryddinasyndyfodallanidynnudwfr:

14A'rllancesydywedafwrthi,Gollwngdysoser,atolwg, felyryfwyf;ahiaddywed,Yf,amiaroddafddiodhefyd i’thgamelod:byddedyrhonaosodaisti’thwasIsaac;a thrwyhynnyycafwyboddyfodwedigwneud caredigrwyddi'mmeistr.

15Abu,cyndarfodiddolefaru,weleRebecayndyfod allan,yrhonaanesidiBethuel,mabMilca,gwraigNachor, brawdAbraham,a'istôrareihysgwydd

16A'rllancesoedddegiawniedrycharni,ynforwyn,ac nidoeddnebyneihadnabod:ahiaaethiwaeredi'rpydew, acalanwoddeistôr,acaddaethifyny 17A'rgwasaredoddi'wchyfar∣fodhi,acaddywedodd, Gadimi,atolwg,yfedychydigoddwfro'thsoser.

18Ahiaddywedodd,Yf,f'arglwydd:ahiafrysiodd,aca ollyngoddeistôrareillaw,acaroddesiddoddiod

19Acwediiddiorffenrhoidiodiddo,hiaddywedodd, Tynnafddu373?ri'thgamelodhefyd,nesiddyntorffen yfed

20Ahiafrysiodd,acawagioddeistwri'rcafn,aca redodddrachefni'rpydewidynnudwfr,acadynnoddam eihollgamelod

21A'rgŵroeddynrhyfedduo'iphlaidhi,addalioddei heddwch,iwybodaoeddyrARGLWYDDwedillwyddo aipeidio

22Acfelydarfui'rcamelodyfed,ygŵragymmerth glustdlwsaurobwyshannersicl,adwyfreichledamei dwylooddegsiclobwysoaur;

23Acaddywedodd,Merchpwywytti?mynegaimi, atolwg:aoeslleynnhŷdydadiniletyaynddo?

24Ahiaddywedoddwrtho,MerchBethuelmabMilca ydwyffi,yrhonaymddûghiiNachor.

25Dywedoddhithauhefydwrtho,Ymaegennymniwellt adigonoproflenni,alleiletyaynddo

26A'rgŵraymgrymoddeiben,acaaddoloddyr ARGLWYDD

27Acefeaddywedodd,BendigedigfyddoARGLWYDD DDUWfymeistrAbraham,yrhwnniadawoddfymeistr ynamddifado’idrugaredda’iwirionedd:aminnauary ffordd,yrARGLWYDDa’mharwainidŷbrodyrfymeistr.

28A'rllancesaredodd,acafynegoddiddyntodŷeimam ypethauhyn

29ARebecaoeddbrawd,a'ienwLaban:aLabanaredodd allanatygŵr,i'rpydew.

30Aphanweloddefeyglustdlwsa'rbreichledauam ddwylaweichwaer,aphanglybuefeeiriauRebecaei chwaeref,ganddywedyd,Felhynyllefaroddygŵrwrthyf; iddoddyfodatydyn;acweleefeynsefyllwrthycamelod wrthyffynnon.

31Acefeaddywedodd,Tyredimewn,tifendigedigyr ARGLWYDD;pahamyrwytynsefyllytuallan?canys myfiabaratoaisytŷ,allei’rcamelod.

32A'rgŵraddaethi'rtŷ:acefeawregysoddeigamelod, acaroddeswelltaphriddi'rcamelod,adwfriolchiei draedef,athraedygwŷroeddgydâgef.

33Acyroeddymborthwedieiosodgereifronefi'w fwyta:ondefeaddywedodd,Nifwytâffi,hydoni fynegwyffyngham.Acefeaddywedodd,Llefaraymlaen.

34Acefeaddywedodd,GwasAbrahamydwyffi

35A'rARGLWYDDafendithioddfymeistrynfawr;ac efeafawrhaodd:acefearoddoddiddoddiadelloedd,a gwartheg,acarian,acaur,agweision,amorynion,a chamelod,acasynnod

36ASaragwraigfymeistraesgoroddarfabi'mmeistr panoeddhiynhen:aciddoefyrhoddoddefeyrhynoll oeddganddo

37A'mmeistrawnaethimidyngu,ganddywedyd,Na chymmerwraigi'mmaboferchedyCanaaneaid,yrhwnyr wyfyntrigoyneithir:

38Ondtydiaâiidŷfynhad,acatfynghenedl,achymer wraigi'mmab.

39Adywedaiswrthfymeistr,Rhagi'rwraigbeidioâ'm canlyn

40Acefeaddywedoddwrthyf,ByddyrARGLWYDD,yr hwnyrwyfyncerddedgereifron,ynanfoneiangelgyda thi,acynllwyddodyffordd;achymerwraigi'mmabo'm teulu,acodŷfynhad

41Ynabyddi'ngliroddiwrthhynfyllw,panddelychatfy nghenedl;acosnaroddantuniti,byddiyngliroddiwrth fyllw

42Amiaddeuthumheddiwatyffynnon,acaddywedais, OARGLWYDDDDUWfymeistrAbraham,osllwydda ynawrfyfforddyrwyfynmyndiddi:

43Welefiynsefyllwrthypydewdwfr;aphanddelo'r wyryfallanidynnudwfr,aminnau'ndywedydwrthi,Dyro imi,atolwg,ychydigoddwfro'thsoseri'wyfed;

44Ahiaddywedoddwrthyf,Yfdi,amiadynnafhefyd amdygamelod:byddedywraigaosododdyr ARGLWYDDifabfymeistr

45Achynimiddarfodimilefaruynfynghalon,wele Rebecayndyfodallan,a'istôrareihysgwydd;ahiaaethi waeredi’rpydew,acadynnoddddwfr:adywedaiswrthi, Gadimiyfed,atolwg

46Ahiafrysiodd,acaollyngoddeistŵroddiarei hysgwydd,acaddywedodd,Yf,amiaroddafddiodhefyd i’thgamelod:fellymiayfais,ahiawnaethi’rcamelod yfedhefyd.

47Amiaofynaisiddi,acaddywedais,Merchpwywytti? Ahiaddywedodd,MerchBethuel,mabNachor,yrhwna ymddûgMilcaiddo:arhoddaisyglustdlwsareihwyneb, a’rbreichledauameidwylo

48Ymgrymaishefydfymhen,acaddoli'rARGLWYDD,a bendithioARGLWYDDDduwfymeistrAbraham,yrhwn a'mharweinioddaryfforddgywirigymrydmerchbrawd fymeistri'wfab

49Acynawr,osgwnewchyngaredigacynwirwrthfy meistr,mynegwchimi:aconide,mynegwchimi;fely trowyfi'rllawddeau,neui'raswy

50YnaLabanaBethuelaattebasantacaddywedasant, OddiwrthyrArglwyddydawypeth:niallwnni ddywedyddrwgnadawrthyt

51WeleRebecao'thflaendi,cymerhi,ados,abyddedhi ynwraigifabdyfeistr,felyllefaroddyrARGLWYDD

52AphanglybugwasAbrahameugeiriauhwynt,efea addoloddyrArglwydd,ganymgrymmui'rddaear

53A'rgwasaddugallandlysauarian,athlysauaur,a dillad,aca'urhoddesiRebeca:efearoddoddhefydbethau gwerthfawri'wbrawdaci'wmam.

54Ahwyafwytasantacayfasant,efea'rgwŷroeddgyd âgef,acaarosasantarhydynos;ahwyagodasantynfore, acefeaddywedodd,Anfonfiymaithatfymeistr

55A’ibrawda’imamaddywedasant,Arhosedyllances gydâniychydigddyddiau,o’rdeglleiaf;gwedihynnyhia â

56Acefeaddywedoddwrthynt,Narwystrafi,ganfodyr ARGLWYDDwedillwyddofyffordd;anfonfiymaithfel yrawnatfymeistr

57Ahwyaddywedasant,Niaalwnaryllances,aca ymofynwnwrtheigenauhi.

58AhwyaalwasantarRebeca,acaddywedasantwrthi,A âidigydâ’rgŵrhwn?Ahiaddywedodd,Miaaf.

59AhwyaanfonasantymaithRebecaeuchwaer,a'inyrs, agwasAbraham,a'iwŷr

60AhwyafendithiasantRebeca,acaddywedasantwrthi, Tydiyweinchwaerni,byddynfamifiloeddofyrddiynau, abyddedi'thhadfeddiannuporthyrhaia'ucasânt

61ARebecahagyfododd,a'ihu∣nain,acafarchogasant arycamelod,acaganlynasantygŵr:a'rgwasagymmerth Rebeca,acaaethymaith

62AcIsaacaddaethofforddffynnonLahairoi;canysyr oeddefeyntrigoynywladddeheuol.

63AcIsaacaaethallanifyfyrioynymaeso’rhwyr:ac efeaddyrchafoddeilygaid,acaganfu,acweleycamelod yndyfod.

64ARebecaagyfododdeillygaid,aphanweloddhiIsaac, hiaoleuoddoddiarycamel

65Canyshiaddywedoddwrthygwas,Paŵrywhwn syddynrhodioynymaesi’ncyfarfodni?A’rgwasa ddywedasai,Fymeistrywefe:amhynnyhiagymmerth wahanlen,aca’igorchuddioddeihun.

66A'rgwasafynegoddiIsaacyrhollbethauawnaethai efe

67AcIsaaca'idughiibabellSaraeifam,acagymmerth Rebeca,ahiaaethynwraigiddo;acefea'icaroddhi:ac Isaacagafoddgysurwedimarweifam

PENNOD25

1YnaAbrahamdrachefnagymmerthwraig,a'ihenw Cetura

2AhiaesgoroddiddoSimran,aIocsan,aMedan,a Midian,acIsbac,aSua

3AJocsanagenhedloddSeba,aDedanAmeibionDedan oeddAssurim,aLetusim,aLeummim.

4AmeibionMidian;Effa,acEffer,aHanoch,acAbida,ac EldaahYrhaihynolloeddfeibionCetura

5AcAbrahamaroddesyrhynolloeddganddoiIsaac.

6Ondifeibionygordderchwragedd,yrhaioeddgan Abraham,yrhoddesAbrahamroddion,aca'uhanfonodd hwyntymaithoddiwrtheifabIsaac,traoeddefeynbyw, tua'rdwyrain,iwladydwyrain

7AdymaddyddiaublynyddoeddeinioesAbraham,yrhai ybuefefyw,cantathrigainaphymthegoflynyddoedd.

8YnaAbrahamaroddesifynuyryspryd,acafufarw mewnhenaintda,ynhenŵr,acynllawnoflynyddoedd; acagasglwydateibobl.

9A'ifeibionIsaacacIsmaela'icladdasantefynogof Machpelah,ymmaesEphronmabSoharyrHethiad,yr hwnsyddoflaenMamre; 10YmaesabrynoddAbrahamofeibionHeth:ynoy claddwydAbraham,aSaraeiwraig

11AcwedimarwAbraham,Duwafendithioddeifab Isaac;acIsaacadrigoddwrthffynnonLahairoi 12AdymagenedlaethauIsmaelmabAbraham,yrhwna esgoroddHagaryrEifftes,morwynSara,iAbraham: 13AdymaenwaumeibionIsmael,wrtheuhenwau,ynôl eucenedlaethau:cyntaf-anedigIsmael,Nebajoth;aCedar, acAdbeel,aMibsam, 14Misma,aDuma,aMassa,

15Hadar,aThema,Jetur,Naffis,aChedema: 16DymafeibionIsmael,adymaeuhenwau,wrtheu trefydd,acwrtheucestyll;deuddegtywysogynôleu cenhedloedd.

17AdymaflynyddoeddeinioesIsmael,saithmlyneddar bymthegarhugain:acefearoddoddifynyyrysbryd,aca fufarw;acagasglwydateibobl

18AhwyadrigasantoHafilahydSur,yrhon[sydd]o flaenyrAipht,felyrelochiAsyria:acefeafufarwyng ngŵyddeihollfrodyr

19AdymagenedlaethauIsaac,mabAbraham:Abrahama genhedloddIsaac

20MabdeugainoedoeddIsaacpangymeroddRebeca ferchBethuelySyriadoPadanaramynwraigiLabany Syriad

21AcIsaacaymbilioddâ'rARGLWYDDdroseiwraig, ameibodhiynddiffrwyth:a'rARGLWYDDa ymwrthododdagef,aRebecaeiwraigafeichiogodd 22A'rplantaymrysonasanto'imewnhi;ahiaddywedodd, Osfellyymae,pahamyrydwyffelhyn?Ahiaaethi ymofynâ'rARGLWYDD

23AdywedoddyrARGLWYDDwrthihi,Dwygenedl syddyndygroth,adwyweddoboblawahaniroddiwrth dyymysgaroedd;abyddynaillboblyngryfachna'rbobl eraill;a'rhynafawasanaethayrieuangaf.

24Aphangyflawnoddeidyddiauhi,weleefeilliaidynei chroth

25A'rcyntafaddaethallanyngoch,areihydfeldilledyn blewog;ahwyaalwasanteienwefEsau

26Acwedihynnyeifrawdaddaethallan,a'ilawa ymafloddynsawdlEsau;agalwydeienwefJacob:ac Isaacoeddfabtriugainoedpanymddughiiddynt

27A'rbechgynagynyddasant:acEsauoeddheliwr cyfrwys,gŵrymaes;aJacoboeddŵrgwastad,yntrigo mewnpebyll

28AcIsaacahoffoddEsau,amiddofwytao'ihelfa:ond RebecaahoffoddJacob.

29AJacobagigioddgrochan:acEsauaddaetho'rmaes, acefeaoeddynllesg

30AdywedoddEsauwrthIacob,porthafi,atolwg,â'r crochancochhwnnw;canysllesgydwyffi:amhynnyy galwydeienwEdom

31AdywedoddIacob,Gwerthimiheddiwdyenedigaethfraint

32AcEsauaddywedodd,Welefiarfinmarw:aphalesa wnayrenedigaeth-frainthonimi?

33AdywedoddIacob,Tyngwchimiheddiw;acefea dyngoddiddo:acefeawerthoddeienedigaeth-frainti Jacob

34YnaIacobaroddoddiEsaufara,achawlffacbys;acefe afwytaoddacayfodd,acagyfododd,acaaethymaith:fel hynydirmygoddEsaueienedigaeth-fraint.

PENNOD26

1Abunewynynywlad,heblawynewyncyntafafuyn nyddiauAbraham.AcIsaacaaethatAbimelechbreniny PhilistiaidiGerar

2A'rARGLWYDDaymddangosoddiddo,aca ddywedodd,Naddosiwaeredi'rAifft;trigoynywlada ddywedafwrthyt:

3Arhosaynywladhon,amiafyddafgydathi,aca'th fendithiaf;canysiti,aci'thhad,yrhoddafyrhollwledydd hyn,acagyflawnafyllwadyngaisiAbrahamdydad; 4Agwnafi'thhadamlhaufelsêrynef,arhoddafi'thhad yrhollwledyddhyn;acyndyhaddiybendithirholl genhedloeddyddaear;

5AmiAbrahamwrandoarfyllais,achadwfy ngorchymyn,fyngorchmynion,fyneddfau,a'mcyfreithiau.

6AcIsaacadrigoddynGerar:

7Agwŷrylleaofynasantiddoameiwraig;acefea ddywedodd,Fychwaerywhi:canysefeaofnodd ddywedyd,Fyngwraigywhi;rhagiwŷryllefylladdiam Rebeca,meddaief;ameibodyndegiedrycharni.

8Acwediiddofodynoamsermaith,Abimelechbreniny Philistiaidaedrychoddaryffenest,acaganfu,acwele IsaacynchwaraegydaRebecaeiwraig.

9AcAbimelechaalwoddarIsaac,acaddywedodd,Wele, ynddiau,dywraigywhi:aphafoddydywedaist,Fy chwaerywhi?AcIsaacaddywedoddwrtho,Amimi ddywedyd,Rhagimifarwdrosti

10AcAbimelechaddywedodd,Bethywhynawnaethosti ni?gallasaiuno'rboblorweddynysgafngyda'thwraig,a thiaddylasitddwyneuogrwyddarnomni

11AcAbimelechaorchmynnoddeihollbobl,gan ddywedyd,Ynebagyffyrddoâ'rgŵrhwn,neuâ'iwraig,a rodderifarwolaethynddiau

12YnaIsaacahauoddynywladhonno,acadderbyniodd yflwyddynhonnoganwaith,abendithioddyr ARGLWYDDef

13A'rgŵrafawrhaodd,acaaethyneiflaen,aca gynyddoddnesdodynfawriawn:

14Canysyroeddganddofeddiantoddefaid,ameddiannau gyr,athyrfafawroweision:a’rPhilistiaidagenfigenasant wrtho.

15Canysyrhollffynhonnauagloddiasaigweisioneidad efynnyddiauAbrahameidad,yPhilistiaida'ucauasant hwynt,aca'ullanwasantâphridd.

16AcAbimelechaddywedoddwrthIsaac,Dosoddi wrthymni;canyscryfacholawerwyttinani

17AcIsaacaaethoddiyno,acaosododdeibabellyn nyffrynGerar,acadrigoddyno

18AcIsaacagloddiodddrachefnypydewaudwfr,yrhaia gloddiasantynnyddiauAbrahameidad;canysyPhilistiaid a’urhwystrasanthwyntwedimarwAbraham:acefea alwoddeuhenwauhwyntwrthyrenwauygalwasaieidad hwyntarnynt.

19AgweisionIsaacagloddasantynydyffryn,aca gawsantynobydewoddwfrffynnon.

20AbugeiliaidGeraraymrysonasantâbugeiliaidIsaac, ganddywedyd,Ydwfrsyddeiddomni:acefeaalwodd enwyffynnonEsec;amiddyntymrysonagef

21Cloddiasanthefydbydewarall,acymrysonamhwnnw hefyd:acefeaalwoddeienwSitna

22Acefeasymudoddoddiyno,acagloddioddbydew arall;acamhynnynidymrysonasant:acefeaalwoddei henwRehoboth;acefeaddywedodd,Canysyr

ARGLWYDDawnaethleiniynawr,abyddwn ffrwythlonynywlad

23AcefeaaethifynyoddiynoiBeerseba

24A'rARGLWYDDaymddangosoddiddoynosonhonno, acaddywedodd,MyfiywDUWAbrahamdydaddi:nac

ofna,canysyrwyffigydathi,aca'thfendithiaf,acaamlha dyhadermwynfyngwasAbraham.

25Acefeaadeiladoddynoallor,acaalwoddarenwyr ARGLWYDD,acaosododdeibabellyno:agweision Isaacagloddasantynobydew.

26YnaAbimelechaaethatooGerar,acAhussathuno'i gyfeillion,aPhicholpennaetheifyddin

27AcIsaacaddywedoddwrthynt,Pahamyrydychyn dyfodataffi,ganeichbodynfynghasáu,acwedifyanfon oddiwrthych?

28Ahwyaddywedasant,Niawelsomynsicrfodyr ARGLWYDDgydathi:adywedasom,Byddedynawrllw rhyngomni,rhyngomniathi,agwnanigyfamodâthi; 29Nawnaniwedini,megisnachyffyrddasomâthi,ac megisnawnaethomitiddimonddaioni,acy'thanfonasom ymaithmewntangnefedd:bendithyrArglwyddwytynawr.

30Acefeawnaethiddyntwledd,ahwyafwytasantaca yfasant

31Ahwyagodasantynfore,acadyngasanti’wgilydd:ac Isaaca’uhanfonoddhwyntymaith,ahwyaaethantoddi wrthoefmewnheddwch

32A'rdyddhwnnwydaethgweisionIsaac,aca fynegasantiddoamypydewyrhwnagloddiasant,aca ddywedasantwrtho,Niagawsomddwfr

33Acefea'igalwoddhiSeba:amhynnyenwyddinasyw Beer-sebahydydyddhwn

34MabdeugainoedoeddEsaupangymeroddynwraig JudithferchBeeriyrHethiad,aBasematmerchElonyr Hethiad

35YrhaioeddynofidmeddwliIsaacaciRebeca PENNOD27

1Abu,wediiIsaacheneiddio,a'ilygaidynbylu,felna welai,efeaalwoddarEsaueifabhynaf,acaddywedodd wrtho,Fymab:acefeaddywedoddwrtho,Wele,dymafi 2Acefeaddywedodd,Weleynawr,yrwyfynhen,niwn iddyddfymarwolaeth:

3Ynawrganhynnycymmer,atolwg,dyarfau,dygrynfa a'thfwa,adosallani'rmaes,achymerimibethohela;

4Agwnaimiymborthblasus,yrhaiagaraf,adwgataffi, felybwytawyf;fely'thfendithiofyenaidcynmarw 5ARebecaaglybupanlefaroddIsaacwrthEsaueifab.Ac Esauaaethi’rmaesihelacigcarw,aci’wddwyn 6ARebecaalefaroddwrtheimabJacob,ganddywedyd, Wele,miaglywaisdydadynllefaruwrthEsaudyfrawd, ganddywedyd,

7Dwgimigigcarw,agwnaimiymborthblasus,fely bwytawyf,abendithiafdigerbronyrARGLWYDDcynfy marw

8Ynawrganhynny,fymab,gwrandoarfyllaisynôlyr hynyrwyfyneiorchymyniti.

9Dosynawratypraidd,adygimioddiynoddaublentyn dao'rgeifr;agwnafhwyntynymborthblasusi'thdad, megisymaeefeyneigaru:

10Adwgefatdydad,felybwyttaoefe,acy'thfendithio cyneifarwolaeth.

11AdywedoddJacobwrthRebecaeifam,Wele,gŵr blewogywEsaufymrawd,aminnauynŵrllyfn: 12Dichonyteimlafynhadfi,acedrychafiddofeltwyllwr; adygaffelltitharnaf,acnidbendith

13A’ifamaddywedoddwrtho,Arnoffiybyddody felltith,fymab:ynuniggwrandoarfyllais,adosa’mhôl hwynt

14Acefeaaeth,aca’idygodd,aca’udugateifam:a’i famawnaethymborthsawrus,megisyrhoffaieidad.

15ARebecaagymeroddynddaddilladoEsaueimab hynaf,yrhaioeddgydahiynytŷ,aca'ugosododdar Jacobeimabieuangaf:

16Ahiaroddesgrwynmeibionygeiframeiddwylo,ac arlyfneiwddfef:

17Ahiaroddesybwydblasus,a'rbara,yrhaiabaratoesai hi,ynllaweimabJacob

18Acefeaddaethateidad,acaddywedodd,Fynhad:ac efeaddywedodd,Dymafi;pwywytti,fymab?

19AdywedoddIacobwrtheidad,MyfiywEsaudy gyntafanedig;Gwneuthumfelydywedaistwrthyf:cyfod, atolwg,eisteddabwytao'mhela,fely'mbendithiody enaid

20AcIsaacaddywedoddwrtheifab,Pafoddycawsosthi morgyflym,fymab?Dywedoddyntau,"Ami'r ARGLWYDDdyDduwddodagefataffi"

21AcIsaacaddywedoddwrthIacob,Tyredynnes, attolwg,i'mteimlodi,fymab,paunaiEsaufyddiimiai peidio

22AJacobanesaoddatIsaaceidad;acefea'iteimloddef, acaddywedodd,LlaisJacobyw'rllais,onddwyloEsau yw'rdwylo

23Acniweloddefeef,amfodeiddwyloynflewog,fel dwyloeifrawdEsau:fellyefea'ibendithioddef

24Acefeaddywedodd,AitiywfymabEsau?Acefea ddywedodd,Myfiyw.

25Acefeaddywedodd,Dwgefynagosataffi,amia fwytafohelfafymab,fely'thfendithiofyenaidAcefea’i dugefynagosato,acafwytaodd:acefeaddugiddowin, acefeayfodd

26AdywedoddeidadIsaacwrtho,Tyredynawr,a chusanafi,fymab.

27Acefeanesaodd,aca'icusanoddef:acefeaaroglodd arogleiwisgef,aca'ibendithioddef,acaddywedodd, Wele,aroglfymabsyddfelaroglymaesafendithioddyr ARGLWYDD

28AmhynnyyrhyddDuwitiowlithynef,abrasdery ddaear,adigoneddoŷdagwin:

29Byddedpobloeddyndywasanaethu,achenhedloeddyn ymgrymuiti:byddarglwyddardyfrodyr,acymgrymu meibiondyfamiti:melltigedigfyddopobuna'thfelltithio, abendigedigfyddoyrhwna'thfendithio

30AchyngyntedagydarfuiIsaacfendithioIacob,a IacobetoynbrinwedimynedallanoŵyddIsaaceidad, efeaddaethEsaueifrawdimewno'ihela

31Acefeawnaethhefydymborthsawrus,aca'idugatei dad,acaddywedoddwrtheidad,Cyfodedfynhad,a bwytaedohelfaeifab,fely'mbendithiodyenaid

32AcIsaaceidadaddywedoddwrtho,Pwywytti?Acefe addywedodd,Dyfabydwyffi,dygyntafanedigEsau

33AcIsaacagrynoddynddirfawr,acaddywedodd,Pwy? paleymaeyrhwnagymmeroddgigcarw,aca'idugimi, amiafwyteaiso'rcwblcyndyddyfod,aca'ibendithiaisef? ie,acefeafendithir

34AphanglybuEsaueiriaueidad,efealefoddâgwaedd fawrachwerwdrosben,acaddywedoddwrtheidad, Bendithiafi,myfihefyd,Ofynhad

35Acefeaddywedodd,Dyfrawdaddaethyngynnil,aca dynoddymaithdyfendith.

36Acefeaddywedodd,OnidcyfiawnywyrenwJacob? canysefea’mdisodloddyddwywaithhyn:efeadynnodd ymaithfyngenedigaeth-fraint;acwele,ynawrefea dynoddymaithfymendithAcefeaddywedodd,Oni chedwaistfendithimi?

37AcIsaacaatteboddacaddywedoddwrthEsau,Wele, mia'igwneuthumefynarglwydditi,a'ihollfrodyra roddaisiddoynweision;acŷdagwinycynhaliaisef:a phabethawnafynawriti,fymab?

38AcEsauaddywedoddwrtheidad,Aiunfendithsydd gennytti,fynhad?bendithiafi,seffihefyd,Ofynhad.Ac Esauaddyrchafoddeilef,acawylodd

39AcIsaaceidadaatteboddacaddywedoddwrtho,Wele, dydrigfanfyddbrasderyddaear,agwlithynefoddiuchod; 40Athrwydygleddyfybyddibyw,acawasanaethidy frawd;aphanfyddogennytyrarglwyddiaeth,ytorieiiau efoddiamdywddf.

41AcEsauagasaoddJacoboherwyddyfenditha'rhwn a'ibendithioddeidadef:acEsauaddywedoddyneigalon, Ymaedyddiaugalaruamfynhadynagos;ynaylladdaffy mrawdJacob

42A'rgeiriauhynamEsaueimabhynafafynegwydi Rebeca:ahiaanfonodd,acaalwoddarIacobeimab ieuangaf,acaddywedoddwrtho,Wele,ymaedyfrawd Esau,yngyssurâthi,ynbwriadudyladddi

43Ynawrganhynny,fymab,gwrandoarfyllais;a chyfod,ffoatLabanfymrawdiHaran;

44Acarosgydagefychydigddyddiau,nestroilliddy frawdymaith;

45Hydonithrolliddyfrawdoddiwrthyt,aciddoanghofio yrhynawnaethostiddo:ynamia'thanfonaf,aca'th gyrchafoddiyno:pahamy'mhamddifadwnhefydo'rddau ohonochmewnundydd?

46ARebecahaddywedoddwrthIsaac,Yrydwyfwedi blinofyeinioesoherwyddmerchedHeth:oscymmer JacobwraigoferchedHeth,megisyrhaihyn[sydd]o ferchedywlad,paddaioniawnafyeinioesimi?

PENNOD28

1AcIsaacaalwoddarIacob,aca’ibendithioddef,aca’i gorchmynnoddef,acaddywedoddwrtho,Nachymmer wraigoferchedCanaan

2Cyfod,dosiPadanaram,idŷBethueltaddyfam;a chymeritiwraigoddiynooferchedLabanbrawddyfam 3ADuwHoll-alluoga'thfendithia,aca'thwnaffrwythlon, aca'thamlhâa,felybyddochluobobl;

4AdyroitifendithAbraham,iti,aci'thhadgydâthi;fel yretifeddechywladyrwyttiynddieithrynynddi,yrhona roddoddDuwiAbraham.

5AcIsaacaanfonoddymaithJacob:acefeaaethi Padanaram,atLaban,mabBethuelySyriad,brawdRebeca, mamJacobacEsau

6PanweloddEsauddarfodiIsaacfendithioIacob,a'i anfonefymaithiPadanaram,igymmerydgwraigiddo oddiyno;a'ifod,wrtheifendithio,ynrhoddiiddo orchymyn,ganddywedyd,Nachymerwraigoferched Canaan;

7AJacobaufuddhaoddi'wdada'ifam,acaaethi Padanaram;

8AgweloddEsaunadoeddmerchedCanaanynfodlonag Isaaceidad;

9YnaEsauaaethatIsmael,acagymerthatygwragedd oeddganddoefMahalathmerchIsmaelmabAbraham, chwaerNebajoth,ynwraigiddo.

10AJacobaaethallanoBeerseba,acaaethtuaHaran 11Acefeaoleuoddarrywle,acaarosoddynoarhydy nos,oherwyddmachludhaul;acefeagymmerthogerrigy llehwnnw,aca'ugosododdynobenyddioniddo,aca orweddoddynyllehwnnwigysgu

12Acefeafreuddwydiodd,acweleysgolwedieigosodar yddaear,a’iphenyncyrraeddi’rnef:acweleangylion Duwynesgynacyndisgynarni.

13AcweleyrARGLWYDDynsefylluwcheiben,aca ddywedodd,MyfiywARGLWYDDDDUWAbrahamdy dad,aDuwIsaac:ywladyrwytyngorweddarni,itiy rhoddafhi,aci'thhad;

14Abydddyhadfelllwchyddaear,athialedi'r gorllewin,aci'rdwyrain,aci'rgogledd,aci'rdeau:acynot ti,acyndyddisgynyddion,bendithirholldeuluoeddy ddaear

15Acwele,yrydwyffigydathi,aca'thgeidwynyrholl leoeddyrelych,aca'thdwgdrachefni'rwladhon;canysni adawafdi,hydoniwnelwyfyrhynaddywedaiswrthyt

16AJacobaddeffrôddo'igwsg,acefeaddywedodd,Diau fodyrARGLWYDDynyllehwn;acniwyddwni

17Acefeaofnodd,acaddywedodd,Morofnadwyywy llehwn!nidywhwnarallondtŷDduw,ahwnywporthy nefoedd

18AJacobagyfododdynfore,acagymmeroddymaena osodasaiefeynobenyddion,aca'igosododdyngolofn,ac adywalltoddolewareiphen

19AcefeaalwoddenwyllehwnnwBethel:ondLusa elwidenwyddinashonnoarycyntaf.

20AcaddunedoddJacobadduned,ganddywedyd,Os byddDuwgydami,acosceidwfiynyfforddhonyrelwyf, acaryddimifarai'wfwyta,agwisgi'wgwisgo, 21Felydelwyfdrachefnidŷfynhadmewnheddwch;yna byddyrARGLWYDDynDduwimi:

22A'rmaenhwn,yrhwnaosodaisyngolofn,fydddŷ Duw:aco'rhynollaroddechimi,miaroddafynddiauy ddegfediti

PENNOD29

1YnaJacobaaethareidaith,acaddaethiwladpobly dwyrain

2Acefeaedrychodd,acawelebydewynymaes,acwele, tridiadelloddefaidyngorweddwrtheiymyl;canyso'r pydewhwnnwydyfrasantypraidd:amaenmawroeddar enauypydew

3Acynoycasglwydyrhollddiadelloedd:ahwya dreigloddymaenoddiarenau'rpydew,acaddyfrasanty defaid,acaroddasantymaendrachefnarenauypydewyn eileef

4AdywedoddJacobwrthynt,Fymrodyr,obaleyrydych? Ahwyaddywedasant,OHaranydymni.

5Acefeaddywedoddwrthynt,Aydychynadnabod LabanmabNachor?Ahwyaddywedasant,Nia'i hadwaenomef.

6Acefeaddywedoddwrthynt,Aywefeyniach?Ahwya ddywedasant,Ymaeefeyniach:acweleRaheleiferchyn dyfodgyda’rdefaid

7Acefeaddywedodd,Wele,ymaehietoynuchelddydd, acnidywhiynamserigasgluyranifeiliaidynghyd: dyfrhewchydefaid,acewchi'wporthi

8Ahwyaddywedasant,Niallwnni,hydonichasgleryr hollddiadelloedd,athreiglo'rmaenoddiarenau'rpydew; ynarydynni'ndyfrio'rdefaid

9Athrayroeddefeetoynymddiddanâhwynt,Rahela ddaethâdefaideithad:canyshioeddyneucadwhwynt

10AphanweloddJacobRachelmerchLabanbrawdei fam,adefaidLabanbrawdeifam,Jacobanesaodd,aca dreigloddymaenoddiarenauypydew,acaddyfrhaodd braiddLabanbrawdeifam

11AJacobagusanoddRahel,acaddyrchafoddeilef,aca wylodd

12AJacobafynegoddiRachelmaibrawdeithadoeddefe, acmaimabRebecaydoedd:ahiaredoddacafynegodd i'wthad

13AphanglybuLabanyrhanesamJacobmabeichwaer, efearedoddi'wgyfarfodef,aca'icofleidioddef,aca'i cusanoddef,aca'idugi'wdŷAcefeafynegoddiLaban yrhollbethauhyn

14ALabanaddywedoddwrtho,Ynddiaufyasgwrna'm cnawdwyttiAcefeaarhosoddgydagefymhenmis

15ALabanaddywedoddwrthIacob,Ammaifymrawd ydwyt,addylettifellyfyngwasanaethuiynddim?dywed wrthyf,bethfydddygyflog?

16AdwyferchoeddiLaban:enwyrhynafoeddLea,ac enwyrieuangafRahel.

17Leaoedddynerllygad;ondyroeddRachelynbrydferth acynddaeiffafr

18AJacobahoffoddRachel;acaddywedodd,Amsaith mlyneddygwasanaethafdiamRaheldyferchieuangaf

19ALabanaddywedodd,Gwellywimieirhoddihiiti, nagimieirhoddihiiŵrarall:arosgydâmi.

20AJacobawasanaethoddamRahelsaithmlynedd;ac nidoeddyntynymddangosiddoondychydigddyddiau,am ycariadoeddganddotuagati.

21AdywedoddJacobwrthLaban,Dyroimifyngwraig, canyscyflawnwydfynyddiau,felyrelwyfimewnati

22ALabanagynulloddhollwŷrylle,acawnaethwledd.

23A'rhwyr,efeagymmerthLeaeiferch,aca'idughiatto; acefeaaethimewnati

24ALabanaroddoddi'wferchLeaSilpaeiforwynyn forwyn

25A'rboreu,weleLea[oedd]:acefeaddywedoddwrth Laban,Bethywhynawnaethostimi?onidamRachely gwasanaethaisgydathi?pahamganhynnyytwyllaistfi?

26ALabanaddywedodd,Niraidfellyyneingwladni,i roddiyrieuangafoflaenyrhynaf.

27Cyflawnaeihwythnoshi,arhoddwnitihonhefyd,yny gwasanaethawasanaethigydamietosaithmlyneddarall

28AJacobawnaethfelly,acagyflawnoddeihwythnoshi: acefearoddeshefydiddoRaheleiferchefynwraig

29ALabanaroddoddeilawforwyniRaheleiferch,Bilha, ynforwyniddi

30AcefeaaethimewnhefydatRahel,acefeahoffodd hefydRahelynfwynaLea,acawasanaethoddgydagef etosaithmlyneddarall

31AphanweloddyrARGLWYDDfodLeayngas,efea agoroddeichrothhi:ondRaheloeddddiffrwyth.

32ALeaafeichiogodd,acaesgorarfab,ahiaalwoddei enwefReuben:canyshiaddywedodd,Ynddiauyr Arglwyddaedrychoddarfynghystudd;ynawrganhynny ybyddfyngŵrynfyngharui

33Ahiafeichiogodddrachefn,acaesgoroddarfab;aca ddywedodd,Ami’rARGLWYDDglywedfynghasáu,efe aroddoddimiymabhwnhefyd:ahiaalwoddeienwef Simeon

34Ahiafeichiogodddrachefn,acaesgoroddarfab;aca ddywedodd,Yrawrhonycysylltirfyngŵrâmi,oherwydd imieniiddodrimab:amhynnyygalwydeienwLefi.

35Ahiafeichiogoddeilwaith,acaesgorarfab:ahia ddywedodd,YnawrymoliannafyrARGLWYDD:am hynnyhiaalwoddeienwefJwda;adwynchwith.

PENNOD30

1AphanweloddRahelnadesgoroddhiiJacobblant, Rahelagenfigennoddwrtheichwaer;acaddywedodd wrthJacob,Dyroimiblant,neufelarallbyddaffarw.

2AdicllonJacobaenynnoddynerbynRahel:acefea ddywedodd,AydwyffiynlleDuw,yrhwnaataliodd rhagotffrwythygroth?

3Ahiaddywedodd,WelefymorwynBilha,dosimewn atihi;ahiaesgorarfyngliniau,felycaffwyfhefydblant ganddihi.

4AhiaroddoddiddoBilhaeimorwynynwraig:aJacoba aethimewnati

5ABilhaafeichiogodd,acaesgorarfab.

6ARaheladdywedodd,DUWa'mbarnodd,aca wrandawoddhefydarfyllais,acaroddoddimifab:am hynnyhiaalwoddeienwefDan.

7ABilhamorwynRahelafeichiogoddeilwaith,aca esgoroddarailfabiJacob

8ARaheladdywedodd,Mewnymrysonaumawryr ymwrolaisâ'mchwaer,acygor∣theddais:ahiaalwodd eienwefNafftali

9PanweloddLeaeibodwedirhoi'rgorauieni,hia gymeroddSilpaeimorwyn,acaroddoddhiJacobyn wraig

10AmorwynSilpaLeaaesgoroddarfabiJacob.

11ALeaaddywedodd,Byddinyndyfod:ahiaalwoddei enwefGad

12AmorwynSilpaLeaaesgoroddarailfabiJacob.

13ALeaaddywedodd,Dedwyddydwyffi,canysy mercheda'mgelwiriynfendigedig:ahiaalwoddeienw efAser.

14AReubenaaethynnyddiauycynhaeafgwenith,aca gafoddfandragorauynymaes,aca'udugateifamLea YnaRacheladdywedoddwrthLea,Dyroimi,atolwg,o fandragoraudyfab

15Ahiaddywedoddwrthi,Aimaterbychanywiti gymrydfyngŵr?acagymeridihefydfandragoraufymab? ARaheladdywedodd,Amhynnyygorweddefegydathi henoamfandragoraudyfab

16AJacobaddaetho'rmaesynyrhwyr,aLeaaaethallan i'wgyfarfodef,acaddywedodd,Ymaeynrhaiditi ddyfodimewnataffi;canysynddiaumia'thgyflogaisdiâ mandragoraufymab.Acefeaorweddoddgydahiynoson honno

17ADUWawrandawoddarLea,ahiafeichiogodd,aca esgoroddarypumedmabiJacob.

18ALeaaddywedodd,Duwaroddesimifynghyflog,am imiroddifymorwyni'mgŵr:ahiaalwoddeienwef Issachar.

19ALeaafeichiogoddeilwaith,acaesgoroddary chwechedmabiJacob

20ALeaaddywedodd,Duwa'mcynysgaeddoddâ gwaddolda;ynawrfyngŵradriggydami,amimieni iddochwechofeibion:ahiaalwoddeienwefSabulon

21Acwedihynnyhiaesgoroddarferch,acaalwoddhi Dina

22ADuwagofioddRahel,aDuwawrandawoddarni,ac aagoroddeichroth

23Ahiafeichiogodd,acaesgoroddarfab;aca ddywedodd,Duwadynoddymaithfyngwaradwydd: 24AhiaalwoddeienwefIoseph;acaddywedodd,Bydd yrARGLWYDDynychwaneguimifabarall

25Abu,wedigeniRahelIoseph,felydywedoddJacob wrthLaban,Gollwngfiymaith,felyrelwyfi'mllefyhun, aci'mgwlad

26Dyroimifyngwragedda'mplant,ermwynyrhaiy gwasanaethaisdi,agollwngfi:canystiawyddostfy ngwasanaethyrhwnawneuthumiti

27ALabanaddywedoddwrtho,Atolwg,oscefaisffafryn dyolwg,aros:canystrwybrofiadydysgaismaierdyfwyn diybendithioddyrARGLWYDDfi

28Acefeaddywedodd,Penodimidygyflog,amia'i rhoddaf

29Acefeaddywedoddwrtho,Tiawyddostpafoddy gwasanaethaisdi,aphafoddyroedddyanifeiliaidgydâ mi

30Canysychydigoeddgennytticynimiddyfod,acymae ynawrwedicynydduidyrfa;a’rARGLWYDDa’th fendithiodderfynyfodiad:acynawrpabrydydarparaf hefydargyferfynhŷfyhun?

31Acefeaddywedodd,Betharoddafiti?Adywedodd Jacob,Narodddiddimimi:osgwneiypethhynimi,mia borthafeto,acagadwafdybraidd

32Tramwyaftrwydyhollbraiddheddiw,gandynnuoddi ynoyrhollwarthegbrithamannog,a'rhollanifeiliaid brownymhlithydefaid,a'rbritha'rbrithymhlithygeifr: aco'rcyfrywybyddfynghyflog.

33Fellyyratebafynghyfiawndertrosoffiynyramsera ddaw,panddêlyndâlimioflaendywyneb:pobunni byddobrithabrithymmysggeifr,abrownymysgydefaid, agyfrifirwedieiddwyngydami

34ALabanaddywedodd,Wele,miafyddaiefeynôldy airdi

35Acefeasymudoddydwthwnhwnnwygeifrmodrwyog a'rbrycheuyn,a'rholleifrhia'rbritha'rbrycheuyn,aphob una'ra'roeddarhywwenynddo,a'rholllwydbrown ymhlithydefaid,aca'urhoddesynllaweifeibion

36AcefeaosododddaithtridiaurhyngddoefaJacob:a JacobaborthoddyrhanaralloddefaidLaban

37AJacobagymmerthiddowialenauoboplysgwyrddlas, aco'rgollen,achoedencastan;acadynnoddleiniau gwynionynddynt,acawnaethi'rgwynymddangosyny gwiail

38Acefeaosododdygwiailaysoddefeoflaenypraidd ynycafnau,ynycafnaudwfr,panddelaiypraiddiyfed, felybeichiogentpanddeuentiyfed

39A'rpraiddafeichiogasantoflaenygwiail,aca ddygasantallananifeiliaidwedieubritho,eubrithoa'u brith

40AJacobawahanoddyrŵyn,acaosododdwynebau'r praiddtua'rbrith-groes,a'rholllwydwynynddiadellLaban; acefearoddeseibraiddeihuno'rneilltu,acniroddes hwyntatanifeiliaidLaban

41Aphanfeichiogoddyranifeiliaidcryfaf,gosododd Jacobygwiailoflaenllygaidygwarthegynycwteri,er mwynbeichiogiymhlithygwiail

42Ondpanoeddyanifeiliaidynwan,niroddoddefe hwyntimewn:fellyygwannafoeddeiddoLaban,a'r cryfafeiddoJacob.

43A'rgŵragynyddoddynddirfawr,acyroeddganddo laweroanifeiliaid,amorynion,agweision,achamelod,ac asynnod.

PENNOD31

1AcefeaglywoddeiriaumeibionLaban,ganddywedyd, Iacobadynoddymaithyrhynolloeddeiddoeintadni;ac o'rhynoeddeiddoeintadniycafoddefeyrhollogoniant hwn

2AJacobaedrychoddarwynebLaban,acwele,nidoedd tuagatoefmegiso'rblaen.

3AdywedoddyrARGLWYDDwrthJacob,Dychweli wladdydadau,acatdygenedl;amiafyddafgydathi

4AJacobaanfonodd,acaalwoddRahelaLeai'rmaesat eibraidd,

5Acaddywedoddwrthynt,Yrwyfyngweledwynebeich tad,nadywtuagataffimegiso'rblaen;ondymaeDuwfy nhadwedibodgydami

6Achwiawyddochmaiâ'mhollalluygwasanaethais eichtadchwi.

7A'chtada'mtwyllodd,acanewidioddfynghyflog ddengwaith;ondgoddefoddDuwiddobeidioâgwneud niwedimi.

8Pedywedasaiefefelhyn,Ybrycheuynfydddygyflog; ynayrhollanifeiliaidaesgorasantarfriw:acosdywedai efefelhyn,Yrhiniogfydddydâl;ynanoetha'rholl warthegynfrith

9FelhynydynnoddDuwanifeiliaideichtad,aca'u rhoddesimi.

10A'ramserybeichiogoddyranifeiliaid,miagodaisfy llygaid,acawelaismewnbreuddwyd,acweleyrhyrddod yrhaioeddynllamuaryranifeiliaid,ynfrith,ynfrith,ac ynfrith

11AcangelDuwalefaroddwrthyfmewnbreuddwyd,gan ddywedyd,Iacob:Adywedais,Dymafi

12Acefeaddywedodd,Cyfodynawrdylygaid,agwêl, yrhollhyrddodsyddynllamuaryranifeiliaid,wedieu britho,a'ubritho:canysmiawelaisyrhynollawnaLaban iti

13MyfiywDuwBethel,lleyreneiniaistygolofn,alleyr addunedaistimi:cyfodynawr,dosallano'rwladhon,a dychweliwladdygenedl

14ARahelaLeaaattebasantacaddywedasantwrtho,A oesetogyfranneuetifeddiaethiniynnhŷeintad?

15Onichyfrifirniganddoefynddieithriaid?canysefea'n gwerthodd,acaysoddhefydeinharianniynllwyr.

16CanysyrholloludagymmeroddDuwoddiwrtheintad ni,hwnnwsyddeiddomni,aceiddoeinplant:ynawrgan hynny,yrhynaddywedoddDuwwrthyt,gwna

17YnaJacobagyfododd,acaosododdeifeibiona'i wrageddargamelod;

18Acefeaddugymaitheihollanifeiliaid,a'iholleiddo, yrhynagafoddefe,yrhaio'ietifeddiaethagawsaiefeyn Padanaram,ifynedatIsaaceidadiwladCanaan.

19ALabanaaethigneifioeiddefaid:aRahela ladrataasaiydelwau[oedd]eiddoeithad

20AJacobadynnoddymaithynddiarwybodiLabany Syriad,amnafynegoddiddoeifodynffoi

21Fellyefeaffoddâ'rhynolloeddganddo;acefea gyfododd,acaaethdrosyrafon,acaosododdeiwyneb tuamynyddGilead

22AmynegwydiLabanytrydydddydd,fodJacobwedi ffoi

23Acefeagymertheifrodyrgydagef,acaerlidioddarei ôlefdaithsaithniwrnod;ahwya'igoddiweddasantefym mynyddGilead

24ADuwaddaethatLabanySyriadmewnbreuddwyd liwnos,acaddywedoddwrtho,Gwêlnaddywediwrth Jacobnadanadrwg

25YnaLabanaoddiweddoddJacobAJacobaosodasaiei babellynymynydd:aLabana’ifrodyrawersyllasantym mynyddGilead

26ALabanaddywedoddwrthIacob,Bethawnaethostti,i ddwynymaithynddiarwybodimi,acaddygaistymaithfy merched,felcaethionagymerwydâ'rcleddyf?

27Amhynnyyffoaistymaithynddirgel,acylladrataist oddiwrthyf;aconifynegaistimi,fely’thanfonaswndi ymaithâllawenydd,acâchaniadau,âthabar,acâthelyn?

28Aconiadewaistimigusanufymeibiona'mmerched? gwnaethostynawrynffôlwrthwneudhynny.

29Ymaeynfyllawiwneudniwediti:ondDuwdydada lefaroddwrthyfddoe,ganddywedyd,Gwêlnaddywedo wrthJacobnadanadrwg.

30Acynawr,erybyddaiarnatfynedymaith,gandyfod ynhiraethuynddirfawramdŷdydad,etopahamy lladrataistfyduwiaui?

31AJacobaatteboddacaddywedoddwrthLaban,Am fodarnafofn:canysdywedais,Dichonycymerididrwy rymdyferchedoddiwrthyf.

32Gydaphwybynnagyceididydduwiau,nafydded byw:gerbroneinbrodyrniaddirnadpabethsyddgydâ mi,achymerefattat.OherwyddniwyddaiJacobmai Raheloeddwedieudwyn

33ALabanaaethibabellIacob,acibabellLea,aci babellyddwyforwyn;ondnichafoddefehwyntYnaefea aethallanobabellLea,acaaethimewnibabellRahel

34ARahelagymmerasaiydelwau,aca'urhoddasaiyng nghwrsycamel,acaeisteddasaiarnynt.ALabana chwilioddyrhollbabell,ondnichafoddhwynt

35Ahiaddywedoddwrtheithad,Naflinedfyarglwydd naallafgodio'thflaendi;canysarnaffiymaearfer gwrageddAcefeachwiliodd,ondnichafoddhydi'r delwau.

36AJacobaddigiodd,acaymddang-osoddâLaban:a JacobaatteboddacaddywedoddwrthLaban,Bethywfy nghamwedd?bethywfymhechod,dyfodmorboetherlid arfyôl?

37Trachwiliaistfyholleiddo,bethagefaistohollbethau dydŷ?gosodefymagerbronfymrodyra'thfrodyrdi,fel ybarnontrhyngomnieindau

38Yrugainmlyneddhynybûmgydathi;nifwriodddy famogiaida'thgeifreucywion,ahyrddoddybraiddni fwyteais

39Yrhynarwygwydoanifeiliaidniddygaisatatti;Mi gesi'rgolledo;o'mllawiygofynnaist,paunbynnagai lladrataynydydd,ailladrataliwnos

40Felhynyroeddwn;ynydyddysychdera'mhysodd,a'r rhewynos;a'mcwsgagilioddoddiwrthfyllygaid

41Felhynybûmugainmlyneddyndydŷ;Pedairblynedd arddegawasanaethaisitiamdyddwyferch,achwe blyneddamdyanifeiliaid:anewidiaistfynghyflog ddengwaith

42OnibuasaifodDuwfynhad,DuwAbraham,acofn Isaac,gydâmi,ynddiauydanfonaistfiymaithynawryn wagDuwaweloddfynghystuddallafurfynwylo,aca’th geryddodddiddoe.

43ALabanaatteboddacaddywedoddwrthIacob,Y merchedhynydyntfymerchedi,a'rmeibionhynydyntfy mhlanti,a'ranifeiliaidhyn[ydynt]fyanifeiliaidi,a'rhyn ollawelisyddeiddoffi:aphabethawnafheddiwi'r merchedhyn,neui'wplantaanesant?

44Ynawrganhynnytyred,gwnawngyfamod,myfia thithau;abyddedyndystrhyngoffiathi

45AJacobagymmerthfaen,aca'igosododdyngolofn

46AdywedoddIacobwrtheifrodyr,Cesglwchgerrig;a hwyagymerasantgerrig,acawnaethantgarn:ahwya fwytasantynoarypentan

47ALabana'igalwoddhiJegarsahadutha:ondIacoba'i galwoddefGaleed

48ALabanaddywedodd,Ymaeygarnhonyndyst rhyngoffiathiheddyw.Amhynnyygalwydeihenw Galeed;

49AMispa;oherwydddywedodd,"Gwylia'r ARGLWYDDrhyngoffiathi,panfyddwnynabsennol oddiwrtheingilydd"

50Oscystuddierfymerchedi,neuoscymeriwragedd eraillheblawfymerchedi,nidoesnebgydani;wele,y maeDuwyndystrhyngoffiathithau

51ALabanaddywedoddwrthIacob,Weleygarnhon,ac weleygolofnhon,yrhonadaflaisrhyngoffiathithau;

52Byddedygarnhonyndystiolaeth,a'rgolofnhonyn dystiolaeth,nadaftrosygarnhoniti,acnadafdrosygarn hona'rgolofnhonimi,erniwed.

53DuwAbraham,aDuwNachor,Duweutad,syddyn barnurhyngomni.AJacobadyngoddiofneidadIsaac.

54YnaIacobaoffrymoddabertharymynydd,aca alwoddareifrodyrifwytabara:ahwyafwytasantfara,ac aarhosasantdrosnosynymynydd

55Acynfore,Labanagyfododd,acagusanoddeifeibion a'iferched,aca'ubendithioddhwynt:aLabanaaeth,aca ddychweloddi'wle

PENNOD32

1AJacobaaethareiffordd,acangylionDuwagyfarfuag ef

2AphanweloddJacobhwynt,efeaddywedodd,Dymalu Duw:acefeaalwoddenwyllehwnnwMahanaim

3AJacobaanfonoddgenhadauo'iflaenefatEsauei frawdiwladSeir,gwladEdom.

4Acefeaorchmynnoddiddynt,ganddywedyd,Felhyny dywedwchwrthfyarglwyddEsau;Felhynydyweddy wasJacob,MiaarhosaisgydaLaban,acaarhosaisyno hydynawr

5Acymaegennyfychen,acasynnod,praidd,agweision, agweision:amiaanfonaisifynegii'mharglwydd,fely caffwyfrasyndyolwg

6A'rcenhadauaddychwelasantatIacob,ganddywedyd, NiaddaethomatdyfrawdEsau,achefydymaeefeyn dyfodi'thgyfarfoddi,aphedwarcantowŷrgydagef

7YnaJacobaofnoddacaofidioddynddirfawr:acefea rannoddybobloeddgydâgef,a'rpraidd,a'rdefaid,a'r camelod,ynddwyfintai;

8Acaddywedodd,OsdawEsauatynaillfintai,a'itharo hi,ynayfintaiarallaadawiraddihanga

9AdywedoddJacob,ODDUWfynhadAbraham,aDUW fynhadIsaac,yrArglwyddyrhwnaddywedoddwrthyf, Dychwelatdywlad,acatdygenedl,agwnafynddaâthi 10Nidwyfdeilwngo'rlleiafo'rholldrugareddau,aco'r hollwirionedd,yrhwnaddangosaisti'thwas;canysâ'm ffonyraethaisdrosyrIorddonenhon;acynawryrwyfyn dodynddaufand

11Gwaredfi,atolwg,olawfymrawd,olawEsau:canys yrwyfyneiofnief,rhagiddoddyfodatharofi,a'rfam gydâ'rplant

12Adywedaist,Gwnafynddiauitiddaioni,agwnafdy hadfeltywodymôr,yrhwnni'sgellireirifoynaml

13Acefealetyoddynoynoshonno;achymeroddo'rhyn addaethaii'wlawanrhegi'wfrawdEsau; 14Daugantofychod,acugainofychod,dauganto ddefaid,acugainohyrddod, 15Degarhugainogamelodllaetha'uhebol,deugaino wartheg,adegbustach,ugainasynhi,adegebolion

16Acefea'urhoddoddhwyntynllaweiweision,bobgyrr areibeneihun;acaddywedoddwrtheiweision,Ewch drosoddo'mblaeni,agosodwchwaglerhwnggyrragyrr

17Acefeaorchmynnoddi'rblaenaf,ganddywedyd,Pan gyfar∣fyddoEsaufymrawdâthi,acygofynoiti,gan ddywedyd,Pwywytti?acibaleyrwytynmyned?a phwyywyrhaihyngerdyfrondi?

18Ynaydywedi,EiddodywasJacobydynt;anrhegyw hwnaanfonwydatfyarglwyddEsau:acwelehefydefear einhôlni

19Acfellyygorchmynnoddefei'rail,a'rtrydydd,aci bawboeddyncanlynygyrrau,ganddywedyd,Felhyny dywedwchwrthEsau,panddelochohydiddo

20Adywedwchhefyd,Wele,dywasJacobo'nhôlni. Canysefeaddywedodd,Dyhuddafefâ’ranrhegsyddyn mynedo’mblaeni,acwedihynnymiawelafeiwynebef; efallaiybyddynfynerbyn.

21Fellyyranrhegaaethdrosoddo'iflaenef:acyntaua lettyoddynosonhonnoynyfintai

22Acefeagyfododdynosonhonno,acagymeroddei ddwywraig,a'iddwywraig,a'iunmabarddeg,acaaeth drosrydJabboc

23Acefea'ucymmerthhwynt,aca'uhanfonoddhwynt drosynant,acaanfonodddrosoddyrhynoeddganddo

24AIacobaadawydynunig;acynoybudynynymaflyd ynddohyddoriadydydd.

25Aphanweloddnadoeddefeyndrechnahi,efea gyffyrddoddâphanteiglun;acyroeddpantmorddwyd Jacoballanogymal,felyroeddefeynymaflydynddo

26Acefeaddywedodd,Gollwngfi,canysymaeydydd yntorri.Acefeaddywedodd,Niollyngafdi,onibaiitify mendithio

27Acefeaddywedoddwrtho,Bethywdyenw?Acefea ddywedodd,Jacob.

28Acefeaddywedodd,NielwirdyenwmwyachJacob, ondIsrael:canysfeltywysogybuostnerthgydaDuw,acâ dynion,acaorchfygaist

29AJacobaofynoddiddo,acaddywedodd,Mynegaimi, atolwg,dyenw.Acefeaddywedodd,Pahamyrwyttiyn gofynfyenwi?Acefea'ibendithioddefyno

30AJacobaalwoddenwyllePeniel:canysgwelaisDduw wynebynwyneb,achadwedigywfyeinioes.

31AcfelyroeddefeynmynedtrosBenuelyrhaula gyfododdarno,acefeaatalioddareiglun

32AmhynnymeibionIsraelnifwytânto'rŵanyrhona greodd,yrhonsyddarbantyglun,hydydyddhwn:canys efeagyffyrddoddâphantclunIacob,ynygŵynagreodd

PENNOD33

1AJacobaddyrchafoddeilygaid,acaedrychodd,acwele Esauyndyfod,achydagefbedwarcantowŷrAcefea rannoddymeibioniLea,aciRahel,aci’rddwy lawforwyn.

2Acefearoddesymoryniona'uplantynflaenaf,aLeaa'i meibionarôl,aRahelaIosephareuhôl

3Acefeadramwyoddo'ublaenhwynt,acaymgrymodd i'rllawrseithwaith,hydoniddaethefeateifrawd

4AcEsauaredoddi'wgyfarfodef,aca'icofleidioddef,ac asyrthioddareiwddfef,aca'icusanoddef:ahwya wylasant

5Acefeaddyrchafoddeilygaid,acaganfuygwragedda'r plant;acaddywedodd,Pwyywyrhaisyddgydathi?Ac efeaddywedodd,YplantaroddesDuwynrasoli’thwas 6Ynaymorwynionanesasant,hwya'uplant,aca ymgrymasant.

7ALeahefydanesaodda'imeibion,acaymgrymmasant: acwedihynnyydaethIosephaRahel,acaymgrymasant

8Acefeaddywedodd,Bethywystyryrhollgyrrhwna gyfarfûmâmi?Acefeaddywedodd,Yrhaihynsyddi gaelgrasyngngolwgfyarglwydd

9AcEsauaddywedodd,Ymaegennyfddigon,fymrawd; cadwyrhynsyddgennytitidyhun

10AdywedoddIacob,Nage,attolwg,oscefaisynawrras yndyolwg,ynaderbynfyanrhego'mllaw:canysam hynnymiawelaisdywyneb,felpegwelaiswynebDuw,a thia'mbodlonasant

11Cymer,attolwg,fymendithaddygiriti;amiDduw ymdrinynrasolâmi,acamfodgennyfddigonAcefea’i hanogodd,acefea’icymerth

12Acefeaddywedodd,Cymmerwneintaith,acawn,ami aafo'thflaendi

13Acefeaddywedoddwrtho,Fyarglwyddaŵyrfody plantosynaddfwyn,a’rpraidda’rgenfaintynieuancgyda mi:acosgwŷra’ugorchfygahwyntrywddydd,yrholl braiddafyddfarw.

14Byddedi'mharglwydd,atolwg,fyneddrosoddoflaenei was:amiaarweiniafymlaenynesmwyth,felybyddoyr

anifeiliaidsyddynmynedo'mblaeni,a'rplant,yngoddef, hydoniddelwyfatfyarglwyddiSeir.

15AcEsauaddywedodd,Gadawafynawrgydâthiraio'r boblsyddgydâmi.Acefeaddywedodd,Bethsyddei angen?gadewchimigaelgrasyngngolwgfyarglwydd.

16FellyEsauaddychweloddydwthwnhwnnwarei fforddiSeir

17AJacobadeithioddiSuccoth,acaadeiladoddiddodŷ, acawnaethfythaui'wanifeiliaid:amhynnyygelwirenw ylleSuccoth

18AJacobaddaethiSalem,dinasSichem,yrhon[sydd] yngngwladCanaan,panddaethefeoPadanaram;aca osododdeibabelloflaenyddinas.

19Acefeabrynoddlainofaes,lleytaenasaiefeeibabell, trwylawmeibionHamor,tadSichem,amgantoddarnau arian.

20Acefeagyfododdynoallor,aca'igalwoddEleloheIsrael

PENNOD34

1ADinamerchLea,yrhonaymddûghiiJacob,aaeth allaniweledmerchedywlad

2AphanweloddSichemmabHamoryrHefiad,tywysogy wlad,hi,efea'icymerth,acaorweddoddgydâhi,aca'i halogodd

3A'ienaidefalynoddwrthDinamerchJacob,acefea garoddyllances,acalefaroddyngaredigwrthyllances.

4SichemhefydalefaroddwrthHamoreidad,gan ddywedyd,Cymerimiyllanceshonynwraig

5AJacobaglybuddarfodiddohalogiDinaeiferch:yn awreifeibionef[oedd]gydâ'ianifeiliaidynymaes:a Iacobaddalioddeiheddwchhydoniddelo

6AHamortadSichemaaethallanatJacobiymddiddan agef

7AmeibionIacobaddaethanto'rmaespanglywsant:a'r gwŷraflinasant,acalidiasantynddirfawr,amiddo wneuthurffolinebynIsraelmewngorweddgydamerch Iacob;pabethnaddylideiwneuthur

8AHamoraymddiddanoddâhwynt,ganddywedyd,Y maeenaidfymabSichemynhiraethuameichmerch: rhoddwchefynwraigiddi

9Agwnewchbriodasauâni,arhoddwcheichmerchedini, achymerwcheinmerchedniichwi

10Achwiadrigogydâni:a'rwladfyddo'chblaenchwi; preswyliwchamasnachwchynddi,amynwchfeddiannau ynddi

11ASichemaddywedoddwrtheithad,acwrtheibrodyr, Caffwyfrasyneichgolwg,a'rhynaddywedwchwrthyfa roddaf

12Naofynimibythgymmaintowaddolarhodd,amia roddaffelydywedwchwrthyf:ondrhoddwchimiy llancesynwraig

13AmeibionJacobaatebasantSichemaHamoreidadef yndwyllodrus,acaddywedasant,amiddohalogiDinaeu chwaerhwynt:

14Ahwyaddywedasantwrthynt,Niallwnniwneuthury pethhyn,iroddieinchwaeri'rundienwaededig;canysbu hynnyynwaradwyddini:

15Ondynhynycydsyniwnâchwi:Osbyddochfel ninnau,enwaedirarbobgwrywohonoch;

16Ynayrhoddwneinmerchedniichwi,anynia gymerwneichmerchedchwiini,aniadrigwngydâchwi, acafyddwnynunbobl

17Eithroniwrandewcharnomni,i'chenwaedu;ynania gymerwneinmerch,acaawn.

18A'ugeiriauhwyntafoddlonoddHamor,aSichemmab Hamor

19A'rllancnidoedoddwneuthurypeth,oherwyddyr oeddefeynymhyfryduymmerchIacob:acyroeddefeyn fwyanrhydeddusnaholldŷeidad

20AHamoraSichemeifabaddaethantatbortheudinas, acaymddiddanasantâgwŷreudinas,ganddywedyd, 21Ygwŷrhynsyddheddycholgydâni;amhynnybydded iddyntdrigoynywlad,amasnachuynddi;amywlad, wele,ymaeynddigonmawriddynt;cymerwneumerched hwyntiniynwrageddos,arhoddwniddynteinmerchedni. 22Ynhynynunigycydsyniantygwŷrâniidrigogydâ ni,ifodynunbobl,osenwaedirpobgwrywyneinplithni, felymaenthwywedieuhenwaedu.

23Onideiddomnieuhanifeiliaidhwynt,a'usylwedd,a phobanifailohono?ynunigcydsyniwnâhwynt,ahwya drigantgydani.

24AcarHamor,acarSichemeifabef,ygwrandawodd pawba'raaethallanobortheiddinas;aphobgwrywa enwaedwyd,pawba'ra'raaethallanobortheiddinas.

25A'rtrydydddydd,wediiddyntflino,dauofeibionIacob, SimeonaLefi,brodyrDina,agymmerasantbobunei gleddyf,acaddaethantaryddinasynhy,acaladdasantyr hollwrywiaid

26AhwyaladdasantHamoraSichemeifabâminy cleddyf,acagymerasantDinaodŷSichem,acaaethant allan

27MeibionIacobaddaethantarylladdedigion,aca yspeilasantyddinas,amhalogieuchwaerhwynt.

28Cymerasanteudefaid,a'ugwartheg,a'uhasynnod,a'r hynoeddynyddinas,a'rhynoeddynymaes, 29A'uhollgyfoethhwynt,a'uhollraibychain,a'u gwrageddagaethgludasant,acaysbeiliasantyrhynoll oeddynytŷ

30AdywedoddJacobwrthSimeonaLefi,Chwia'm trallodasochiberiimidrewiymhlithtrigolionywlad,ym mysgyCanaaneaid,a'rPheresiaid:aminnauynbrino rifedi,hwyaymgasglanti'mherbyn,aca'mlladdant;ami addifethir,mia'mtŷ

31Ahwyaddywedasant,Awneloefeâ'nchwaernimegis âphutteiniwr?

PENNOD35

1ADUWaddywedoddwrthJacob,Cyfod,dosifynyi Bethel,athrigyno:agwnaynoalloriDDUW,yrhona ymddangosodditipanffoaistoddiwrthwynebEsaudy frawd

2YnaJacobaddywedoddwrtheidylwyth,acwrthbawb oeddgydagef,Bwriwchymaithyduwiaudieithrsyddyn eichplith,abyddwchlân,anewidiwcheichdillad 3Achyfodwn,acawnifynuiBethel;agwnafynoallori Dduw,yrhwna’mhateboddynnyddfynghyfyngder,aca fugydamiynyfforddyreuthum

4ArhoddasantiIacobyrholldduwiaudieithryrhai[oedd] yneullawhwynt,a'uhollglust-dlysauyrhaioeddyneu

clustiau;aJacoba'ucuddiodddanydderwenoeddwrth Sichem.

5Ahwyaymdeithiasant:adychrynDuwoeddary dinasoeddoeddo'uhamgylchhwynt,acniderlidiasantar ôlmeibionJacob.

6FellyJacobaddaethiLus,yrhonsyddyngngwlad Canaan,honnoywBethel,efea'rhollbobloeddgydagef 7Acefeaadeiladoddynoallor,acaalwoddylleElbethel: oherwyddynoyrymddangosoddDuwiddo,panoeddefe ynffoioddiwrthwynebeifrawd

8OndbufarwDeborahnyrsRebeca,achladdwydhiodan Betheldandderwen:agalwydhiAllonbacuth

9ADUWaymddangosodddrachefniJacob,panddaeth efeoPadanaram,aca'ibendithioddef

10ADUWaddywedoddwrtho,Jacobywdyenw:nielwir dyenwmwyachJacob,ondIsraelfydddyenw:acefea alwoddeienwefIsrael

11ADUWaddywedoddwrtho,MyfiywDuwHollalluog:ffrwythlonacamlha;cenedlachwmnio genhedloeddfyddohonotti,abrenhinoeddaddawallan o'thlwynau;

12A'rwladaroddaisiAbrahamacIsaac,itia'irhoddafhi, aci'thhadardyôldiyrhoddafywlad

13ADuwaaethifynyoddiwrthoefynylleyroeddefe ynymddiddanagef.

14AJacobaosododdgolofnynylleyrymddiddanasaiefe agef,sefcolofnofaen:acefeadywalltoddarniddiodoffrwm,acadywalltoddolewarni.

15AJacobaalwoddenwylleyllefaroddDuwagef, Bethel

16AchychwynnasantoBethel;acnidoeddondychydigo fforddiddyfodiEffrath:aRachelalafuriodd,ahithauafu lafurcaled

17Aphanoeddhimewnllafurcaled,yfydwraiga ddywedoddwrthi,Nacofna;tiageiymabhwnhefyd 18Abu,felyroeddeihenaidhiynymadael,(canysbu farw)hiaalwoddeienwefBenoni:ondeidada'igalwodd efBenjamin

19ARahelafufarw,acagladdwydynyfforddiEphrath, honnoywBethlehem.

20AJacobaosododdgolofnareibedd:honnoywcolofn beddRahelhydydyddhwn

21YnaIsraelaaeth,acaledoddeibabellytuhwntidwr Edar

22AphanoeddIsraelyntrigoynywladhonno,Reubena aeth,acaorweddoddgydaBilhagordderchwraigeidad:ac IsraelaglybuhynnyAdeuddegofeibionJacoboedd: 23MeibionLea;Reuben,cyntafanedigJacob,aSimeon,a Lefi,aJwda,acIssachar,aSabulon: 24MeibionRahel;Joseff,aBenjamin: 25AmeibionBilha,llawforwynRahel;Dan,aNafftali: 26AmeibionSilpa,llawforwynLea;Gad,acAser:dyma feibionJacob,yrhaiaanwydiddoynPadanaram

27AJacobaddaethatIsaaceidad,iMamre,iddinasArba, honnoywHebron,lleyroeddAbrahamacIsaacynaros 28AdyddiauIsaacoeddgantaphedwarugaino flynyddoedd.

29AcIsaacaroddesifynuyrysbryd,acafufarw,aca gynullwydateibobl,ynhen,acyngyflawnoddyddiau:a'i feibionEsauaJacoba'icladdasantef.

PENNOD36

1DymagenedlaethauEsau,yrhwnywEdom 2EsauagymmertheiwrageddoferchedCanaan;Ada merchElonyrHethiad,acAholibamamerchAnamerch SibeonyrHefiad;

3ABasematmerchIsmael,chwaerNebajoth 4AcAdaaymddûgiEsauEliphas;aBasemathaesgorodd arReuel;

5AcAholibamaaesgoroddarIeus,aJaalam,aChora: dymafeibionEsau,yrhaiaanesididdoyngngwlad Canaan

6AcEsauagymertheiwragedd,a'ifeibion,a'iferched,a hollwŷreidŷ,a'ianifeiliaid,a'ihollanifeiliaid,a'iholl eiddo,yrhaiagafoddefeyngngwladCanaan;acaaethi'r wladoddiwrthwynebeifrawdJacob.

7Canysmwyoeddeucyfoethhwyntnagygallentdrigo ynghyd;acniallaiywladyrhonyroeddyntynddieithriaid eidwynoherwyddeuhanifeiliaid.

8FelhynytrigoddEsauymmynyddSeir:EsauywEdom 9AdymagenedlaethauEsautadyrEdomiaidymmynydd Seir:

10DymaenwaumeibionEsau;EliffasmabAdagwraig Esau,ReuelmabBasemathgwraigEsau

11AmeibionEliphasoeddTeman,Omar,Seffo,aGatam, aCenas

12ATimnaoeddordderchwraigiEliphasmabEsau;ahia esgoroddiEliffasAmalec:dymafeibionAdagwraigEsau. 13AdymafeibionReuel;Nahath,aSera,Samma,aMissa: dymafeibionBasemathgwraigEsau

14AdymafeibionAholibama,merchAnamerchSibeon, gwraigEsau:ahiaesgoroddiEsauIeus,aJaalam,aChora 15DymaddugiaidofeibionEsau:meibionEliffasmab cyntafanedigEsau;dugTeman,dugOmar,dugSeffo,dug Cenas,

16DugCora,dugGatam,adugAmalec:dymaydugiaida ddaethantoEliffas,yngngwladEdom;dymafeibionAda. 17AdymafeibionReuelmabEsau;dugNahath,dugSera, dugSamma,dugMissa:dymaydugiaidaddaethoReuel, yngngwladEdom;dymafeibionBasemathgwraigEsau. 18AdymafeibionAholibamagwraigEsau;dugJeus,dug Jaalam,dugCora:dymaydugiaidaddaethoAholibama merchAna,gwraigEsau.

19DymafeibionEsau,yrhwnywEdom,adymaeu dugiaid

20DymafeibionSeiryrHoriad,yrhaioeddyntrigoyny wlad;Lotan,aSobal,aSibeon,acAna, 21Disonhefyd,acEser,aDisan:dymaddugiaidyr Horiaid,meibionSeir,yngngwladEdom

22AmeibionLotanoeddHoriaHemam;achwaerLotan oeddTimna

23AmeibionSobaloeddyrhaihyn;Alfan,aManaath,ac Ebal,Seffo,acOnam

24AdymafeibionSibeon;Aja,acAna:hwnoeddyrAna agafoddymulodynyranialwch,wrthfwydoasynnod Sibeoneidad

25AmeibionAnaoeddyrhaihyn;Dison,acAholibama merchAna

26AdymafeibionDison;Hemdan,acEsban,acIthran,a Cheran.

27DymafeibionEser;Bilhan,aSaafan,acAcan 28DymafeibionDisan;Uz,acAran

29DymaddugiaidyrHoriaid;dugLotan,dugShobal,dug Sibeon,dugAna, 30DugDison,dugEser,dugDisan:dymaydugiaida ddaethoHori,ymhlitheudugiaidyngngwladSeir.

31Adyma'rbrenhinoeddadeyrnasoddynnhirEdom,cyn teyrnasuarfeibionIsrael

32ABelamabBeoradeyrnasoddynEdom:acenwei ddinasefoeddDinhabah.

33ABelaafufarw,aJobabmabSeraoBosraa deyrnasoddyneileef

34AbufarwJobab,aHusamowladTemaniadeyrnasodd yneileef

35AHusamafufarw,aHadadmabBedad,yrhwna drawoddMidianymmaesMoab,adeyrnasoddyneileef: acenweiddinasefoeddAfith

36AbufarwHadad,aSamlaoMasrecahadeyrnasoddyn eileef

37AbuSamlafarw,aSauloRehobothwrthyrafona deyrnasoddyneileef.

38AbuSaulfarw,aBaalhananmabAchboradeyrnasodd yneileef

39ABaalhananmabAchborafufarw,aHadara deyrnasoddyneileef:acenweiddinasefoeddPau;ac enweiwraigefoeddMehetabel,merchMatred,merch Mesahab.

40AdymaenwauydugiaidyrhaiaddaethantoEsau,yn ôleuteuluoedd,wrtheuhenwau;dugTimnah,dugAlfa, dugJetheth, 41DugAholibamah,dugEla,dugPinon, 42DugCenas,dugTeman,dugMibzar, 43DugMagdiel,dugIram:dymaddugiaidEdom,ynôleu preswylfeyddynnhireumeddiant:Esauywefe,tadyr Edomiaid

PENNOD37

1AJacobadrigoddynywladyrhonyroeddeidadefyn ddieithr,yngngwladCanaan

2DymagenedlaethauJacobYroeddJoseff,acyntauyn ddwyarbymthegoed,ynporthi'rpraiddgyda'ifrodyr;a’r llancoeddgydameibionBilha,achydameibionSilpa, gwrageddeidad:aJoseffaddugateidadeudrwgadrodd hwynt.

3YroeddIsraelyncaruJoseffynfwyna'ihollfeibion,am eifodynfabeihenaint;

4Aphanweloddeifrodyrfodeutadyneigaruefynfwy na'ihollfrodyr,hwya'icasasantef,acniallentlefaruyn heddycholwrtho.

5AIosephafreuddwydioddfreuddwyd,acefea'i mynegoddi'wfrodyr:ahwya'icasasantefettoynfwy

6Acefeaddywedoddwrthynt,Gwrandewch,atolwg,y freuddwydhonafreuddwydiais:

7Canysweleniynrhwymoysgubauynymaes,acwele, fyysgubiagyfododd,acasafoddhefydynuniawn;ac weleeichysgubauchwiynsefylloamgylch,acyn gwneuthurufudd-dodi'mysgubi

8A'ifrodyraddywedasantwrtho,Adeyrnasidiynwir arnomni?neuynwirafyddgennytarglwyddiaetharnom ni?Ahwya'icasasantefynfwy-fwyameifreuddwydion, acameieiriau.

9Acefeafreuddwydioddfreuddwydarall,aca’i mynegoddi’wfrodyr,acaddywedodd,Wele,

breuddwydiaismwybreuddwyd;acwele,yrhaula'rlleuad, a'runserenarddeg,awnaethantufudd-dodimi.

10Acefea’imynegoddi’wdad,aci’wfrodyr:a’idada’i ceryddoddef,acaddywedoddwrtho,Bethywy freuddwydhonafreuddwydiaistti?Addeuaffia'thfam a'thfrodyrynwiriymgrymuitii'rddaear?

11A'ifrodyragenfigenasantwrtho;ondsylwoddeidadar ydywediad.

12A'ifrodyraaethantiborthipraiddeutadiSichem

13AdywedoddIsraelwrthIoseph,Onidywdyfrodyryn porthiypraiddynSichem?tyred,amia'thanfonafdiatynt Acefeaddywedoddwrtho,Dymafi

14Acefeaddywedoddwrtho,Dos,atolwg,edrycha fyddoynddai'thfrodyr,acynddai'rpraidd;adodgairi mietoFellyanfonoddefoddyffrynHebron,adaethi Sichem.

15Arhywŵra’icafoddef,acweleefeyncrwydroyny maes:a’rgŵraofynnoddiddo,ganddywedyd,Bethyrwyt tiyneigeisio?

16Acefeaddywedodd,Yrwyfynceisiofymrodyr: mynegaimi,atolwg,paleybuontynporthieupraidd

17A'rgŵraddywedodd,Hwyaymadawsantohyn;canys clywaishwyntyndywedyd,AwnatDothanAJoseffa aetharôleifrodyr,aca’ucafoddhwyntynDothan

18Aphanwelsantefohirbell,cyniddoddyfodynagos atynt,hwyagynllwynasantyneierbyni'wladdef

19Ahwyaddywedasantwrtheigilydd,Wele,y breuddwydiwrhwnsyddyndyfod.

20Deuwchynawrganhynny,lladdwnef,abwriwnefi rywbydew,adywedwn,Rhywfwystfildrwga'iysoddef:a niawelwnbethaddawo'ifreuddwydionef.

21AReubenaglybu,aca'igwaredoddefo'udwylohwynt; acaddywedodd,Naladdwnef

22AReubenaddywedoddwrthynt,Nathywalltwchwaed, eithrbwriwchefi'rpydewhwnsyddynyranialwch,acna roddwchlawarno;felygwaredaiefeefo'udwylaw,i'w roddii'wdaddrachefn.

23AphanddaethIosephateifrodyr,tynasantIosepho'i wisg,eiwisgoliwiaulaweroeddarno;

24Ahwya'idaliasantef,aca'ibwriasantefibydew:a'r pydewoeddwag,nidoedddwfrynddo

25Ahwyaeisteddasantifwytabara:ahwyagodasanteu llygaidacaedrychasant,acwelefintaioIsmaeliaidyn dyfodoGilead,a'ucamelodyndwynperaroglau,abalm,a myrr,ynmynedi'wdwyniwaeredi'rAifft

26AdywedoddIudawrtheifrodyr,Palesâdsyddinios lladdwneinbrawd,achuddioeiwaedef?

27Deuwch,agwerthwnefi'rIsmaeliaid,acnafyddedein llawniarno;canysefeyweinbrawda'ncnawdniA'i frodyroeddfodlon

28AethmasnachwyrMidianheibio;ahwyadynnasant,ac agodasantJoseffo’rpydew,acawerthasantJoseffi’r Ismaeliaiderugaindarnoarian:ahwyaddygasantJoseff i’rAifft

29AReubenaddychweloddi'rpydew;acwele,nidoedd Josephynypydew;acefearwygoddeiddillad

30Acefeaddychweloddateifrodyr,acaddywedodd, Nidywybachgen;amyfi,ibaleyraf?

31AhwyagymerasantwisgIoseph,acaladdasantfynn o'rgeifr,acawlychasantyfôtynygwaed;

32Ahwyaanfonasantywisgolaweroliwiau,aca'i dygasanthiateutad;acaddywedodd,Hynagawsom: gwybyddynawrpaunaiwisgdyfabainaddo

33Acefea’ihadnabu,acaddywedodd,Côtfymabywhi; bwystfildrwga'idifaodd;Hebosnaconibai,maeJoseff ynrhentudarnau

34AJacobarwygoddeiddillad,acaroddessachliainam eilwynau,acaalaroddameifabddyddiaulawer.

35A'ihollfeibiona'ihollferchedagyfodasanti'wgysuro ef;ondgwrthododdgaeleigysuro;acefeaddywedodd, Canysmiaâfiwaeredi’rbeddatfymabdanalarFelhyn yrwyloddeidaddrosto

36A'rMidianiaida'igwerthasantefi'rAiphtiPotiffar, swyddogoPharo,athywysogygwarchodlu

PENNOD38

1A'ramserhwnnwJwdaaaethiwaeredoddiwrthei frodyr,acadroddatAdulamiad,a'ienwHira.

2AJwdaaganfuynoferchirywGanaaneaid,a'ihenw Sua;acefea'icymerthhi,acaaethimewnati

3Ahiafeichiogodd,acaesgoroddarfab;acefeaalwodd eienwefEr

4Ahiafeichiogodddrachefn,acaesgoroddarfab;ahia alwoddeienwefOnan.

5Ahidrachefnafeichiogodd,acaesgoroddarfab;aca alwoddeienwefSela:acyroeddefeynChesib,pan ymddughiiddo.

6AJwdaagymmerthwraigiEreigyntafanedig,a'ihenw Tamar

7AcEr,cyntafanedigJwda,oeddddrwgyngngolwgyr ARGLWYDD;alladdoddyrARGLWYDDef 8AIudaaddywedoddwrthOnan,Dosimewnatwraigdy frawd,aphriodahi,achyfodhadi'thfrawd.

9AcOnanawybunafuasaiyrhâdyneiddoef;aphan aethefeimewnatwraigeifrawd,efea'itywalltoddarlawr, rhagrhoddihadi'wfrawd.

10A'rpethawnaethefeaddigioddyrARGLWYDD:am hynnyefea'illaddoddefhefyd

11YnaydywedoddJwdawrthTamareiferch-yngnghyfraith,Arhoswchynweddwynnhŷdydad,hydoni thyfaoSelafymab:canysefeaddywedodd,Rhagiddo farwhefyd,felygwnaetheifrodyr.ATamaraaethaca drigoddynnhŷeithad

12AcymhenamserbufarwmerchSuagwraigJwda;a Jwdaagafoddgysur,acaaethifynyateigneifwyri Timnath,efea’igyfaillHirayrAdulamiad

13AmynegwydiTamar,ganddywedyd,Weledydadyng-nghyfraithynmynedifynyiTimnathigneifioei ddefaid

14Ahiaroddeseigwisggweddwoddiarni,aca'i gorchuddioddâgorchudd,aca'ihamwisgoddeihun,aca eisteddoddmewnlleagored,yrhwnsyddaryfforddi Timnath;canysgweloddfodSelawedityfu,acniroddwyd hiynwraigiddo

15PanweloddJwdahi,efeadybioddeibodhiynbutain; ameibodwedigorchuddioeihwyneb.

16Acefeadroddatihiarfinyffordd,acaddywedodd, Dosatat,atolwg,gadimiddyfodimewnatat;(canysni wyddaimaieiferch-yng-nghyfraithoeddhi.)Ahia ddywedodd,Betharoddaistimi,felydeloimewnataffi?

17Acefeaddywedodd,Miaanfonafitifyno'rpraiddA hiaddywedodd,Aroddwchimiaddewid,hydoni anfonechef?

18Acefeaddywedodd,Paaddewidaroddafiti?Ahia ddywedodd,Dyarwydd,a’thfreichledau,a’thwialensydd yndylawAcefea'irhoddesiddi,acaddaethimewnati,a hiafeichiogoddganddoef

19Ahiagyfododd,acaaethymmaith,acaosododdwrth eigwisgohonihi,acawisgoddddilladeigweddwdod 20AJwdaaanfonoddymynntrwylaweigyfaillyr Adulamiad,idderbyneiaddewidefolawywraig:ondni chafoddefehi

21Ynaefeaofynnoddiwŷryllehwnnw,ganddywedyd, Paleymaeybutain,yrhonoeddynamlwgarfinyffordd? Ahwyaddywedasant,Nidoeddputainynyllehwn

22AcefeaddychweloddatIuda,acaddywedodd,Niallaf fieichaelhi;achefydgwŷrylleaddywedasant,nadoedd putainynyllehwn

23AIudaaddywedodd,Cymerhiiddi,rhagini gywilyddio:wele,myfiaanfonaisymynnhwn,acni chawsochhi

24Acynghylchtrimiswedihynny,ymynegwydiIuda, ganddywedyd,Tamardyferch-yng-nghyfraitha chwaraeoddybutain;ahefydwelehiynfeichiogtrwy butain.AJwdaaddywedodd,Dygwchhiallan,allosgerhi. 25Panddygwydhiallan,hiaanfonoddateithad-yngnghyfraith,ganddywedyd,Ganygŵryrhwn[yw]fy mhlentynhwn:ahiaddywedodd,Gwranda,atolwg,pwy ywyrhaihyn,yrarwydd,a’rbreichledau,a’rwialen 26AIudaagydnabuhwynt,acaddywedodd,Cyfiawnach afuhinamyfi;amnaroddaishiiSelafymab.Acnid adnabuefehimwyach

27Acynamsereillafurhi,weleefeilliaidyneichroth 28Aphanaethhi,estynnoddynailleilaw:a'rfydwraiga gymerthacarwymoddareilawefedauysgarlad,gan ddywedyd,Hwnaddaethallangyntaf

29Abu,felyroeddefeyntynueilawyneihôl,weleei frawdyndyfodallan:ahiaddywedodd,Pafoddytorraist allan?byddedytoriadhwnarnat:amhynnyygalwydei enwefPhares.

30Acwedihynnyydaetheifrawdallan,yrhwnoeddâ'r edauysgarladameilaw:agalwydeienwefZara

PENNOD39

1AIosephaddygwydiwaeredi'rAipht;aPotiffar, swyddogiPharo,captenygwarchodlu,Eifftiwr,a’i prynoddefoddwylo’rIsmaeliaid,yrhaia’idygasantefi waeredyno

2YroeddyrARGLWYDDgydaJoseff,acyroeddyn ddynllewyrchus;acyroeddefeynnhŷeifeistryrAipht

3AgweloddeifeistrfodyrARGLWYDDgydagef,abod yrARGLWYDDwedigwneudi'rcyfanawnaethefe lwyddoyneilaw

4AIosephagafoddrasyneiolwg,acefea'i gwasanaethoddef:acefea'igwnaethefynoruchwyliwrar eidŷ,a'rhynolloeddeiddoefearoddesyneilaw.

5Aco'ramserygwnaethefeefynarolygwryneidŷ,acar yrhynolloeddganddo,bendithioddyrARGLWYDDdŷ yrEifftiwrermwynJoseff;abendithyrARGLWYDD oeddaryrhynolloeddganddoynytŷ,acynymaes

6AcefeaadawoddyrhynolloeddganddoynllawIoseph; acniwyddaiddimoeddganddo,ondybaraafwytasaiefe. YroeddJoseffynddynda,acynddaeiffafr

7Acwediypethauhyn,gwraigeifeistradynnoddei llygaidarIoseph;ahiaddywedodd,Gorweddgydami.

8Ondefeawrthododd,acaddywedoddwrthwraigei feistr,Wele,nidywfymeistryngwybodbethsyddgydâ miynytŷ,acefearoddoddyrhynollsyddganddoi'm llaw;

9Nidoesynytŷhwnmwynami;acnichadwoddefe ddimynôloddiwrthyffiondtydi,amdyfodynwraig iddo:pafoddganhynnyygallafwneuthurydrygioni mawrhwn,aphechuynerbynDuw?

10Abu,felyroeddhiynllefaruwrthIosephoddyddi ddydd,niwrandawoddefearni,iorweddyneihymyl,neu ifodgydâhi.

11Abutua'ramserhwn,iIosephaaethi'rtŷiwneuthurei fusnes;acnidoeddnebowyrytŷynooddifewn

12Ahia'idalioddefwrtheiwisgef,ganddywedyd, Gorweddgydami:acefeaadawoddeiwisgyneillawhi, acaffodd,aca'icymeroddefallan

13Aphanweloddhiddarfodiddoefadaeleiwisgefynei llawhi,acaffoddallan,

14Ahiaalwoddatwŷreithŷ,acalefaroddwrthynt,gan ddywedyd,Gwelwch,Hebraegaddugimewnatomnii’n gwatwar;daethimewnatafiorweddgydami,allefaisâ llefuchel:

15Aphanglybuefefyllefain,allefain,efeaadawoddei wisggydâmi,acaffodd,aca'ityngaisefallan

16Ahiaosododdeiwisgefyneihymyl,hydoniddaeth eiarglwyddadref.

17Ahialefaroddwrthoynôlygeiriauhyn,gan ddywedyd,YgwasHebreaidd,yrhwnaddygaistatomni, addaethimewnataffii’mgwatwar:

18Abu,felydyrchafaisfyllef,acyllefais,efeaadawodd eiwisggydâmi,acaffoddallan

19Aphanglybueifeistreiriaueiwraig,yrhaialefarodd hiwrtho,ganddywedyd,Arôlhynygwnaethdywasimi; felyrenynnoddeiddigofaint

20AmeistrIosepha'icymmerthef,aca'irhoddesyny carchar,lleyroeddcarcharorionybreninynrhwym:acyr oeddefeynoynycarchar

21OndyrARGLWYDDoeddgydaJoseff,agwneudiddo drugaredd,arhoiffafriddoyngngolwgceidwadycarchar

22AcheidwadycarchararoddoddilawIosephyrholl garcharorionoeddynycarchar;aphabethbynnaga wnaentyno,efeoeddysawla'igwnelai

23Nidedrychoddceidwadycarcharatddimoedddanei law;amfodyrARGLWYDDgydagef,a'rhynawnaeth, yrARGLWYDDabaroddiddolwyddo

PENNOD40

1Acarôlypethauhyn,bwtlerbreninyrAiffta'ibobydda droseddoddeuharglwyddbreninyrAifft

2APharoaddigioynerbyndauo'iswyddogion,ynerbyn penaethiaidybwtleriaid,acynerbynpenaethiaidy pobyddion

3Acefea'urhoddeshwyntynward,ynnhŷpennaethy gwarchodlu,i'rcarchar,ylleyroeddJoseffynrhwym.

4AphennaethygwarchodluaorchmynnoddIosephhwynt, acefea'ugwasanaethoddhwynt:ahwyabarhasantdymor ynyward

5Ahwyafreuddwydiasantfreuddwydilldau,pobunei freuddwydmewnunnoson,pobunynôldehongliadei freuddwyd,ybwtleraphobyddbreninyrAifft,yrhaioedd ynrhwymynycarchar

6AIosephaddaethimewnatyntynyboreu,aca edrychoddarnynt,acwelehwyntyndrist

7AcefeaofynnoddiswyddogionPharoyrhaioeddgyd agefynwardtŷeiarglwydd,ganddywedyd,Pahamyr edrychwchmordristheddiw?

8Ahwyaddywedasantwrtho,Niafreuddwydiasom freuddwyd,acnidoesi'wddeonglAJoseffaddywedodd wrthynt,OnidiDduwyperthyndehongliadau?dywedwch wrthyf,atolwg.

9A'rpen-bwlyddafynegoddeifreuddwydiIoseph,aca ddywedoddwrtho,Ynfymreuddwyd,welewinwydden o'mblaeni;

10Acynywinwyddenyroeddtaircainc:acyroeddfelpe bai'nblaguro,a'iblodauhiasaethodd;adaetheichlystyrau orawnwinaeddfed:

11AchwpanPharooeddynfyllaw:amiagymmeraisy grawnwin,aca'ipwysaishwyntyngnghwpanPharo,ami aroddaisycwpanynllawPharo.

12AJoseffaddywedoddwrtho,Dymaeidehongliad:Y taircaincsydddridiau:

13ErhynnyofewntridiauydyrchafaPharodyben,aca'th ddychweli'thle:athiaroddergwpanPharoyneilawef, ynymoddcyntafpanoedditynfwtleriddo

14Ondmeddwlamdanafpanfyddoynddaarnat,agwna garedigrwyddâmi,adywedamdanafwrthPharo,adwgfi allano'rtŷhwn:

15Canysynwiry'mlladratawydowladyrHebreaid:ac ymahefydniwneuthumddimi'mrhoddiynydaeargell 16Panweloddypen-pobyddfodydehongliadyndda,efe addywedoddwrthIoseph,Yroeddwninnauhefydynfy mreuddwyd,acwele,tairbasgedaidgwynionoeddgennyf arfymhen

17AcynygawelluchafyroeddobobmathobobiiPharo; a'radara'ubwytasanto'rfasgedarfymhen

18AJoseffaatteboddacaddywedodd,Dymaei dehongliadhi:Ytairbasgedsydddridiau.

19ErhynnyofewntridiauydyrchafaPharodybenoddi wrthit,aca'thgrogiarbren;a'radarafwytydygnawdoddi arnat.

20A'rtrydydddydd,[sefpenblwyddPharo],efeawnaeth wleddi'whollweision:acefeaddyrchafoddbenybwtler pennafa'rpen-pobyddymhlitheiweision

21Acefeaadferoddypriffwtleri'wfwtleriaethdrachefn; acefearoddoddycwpanynllawPharo:

22Eithrefeagrogoddypen-pobydd:felydehonglasai Iosephiddynt

23Erhynnynichofioddypen-bwliwrJoseff,eithr anghofioddef

PENNOD41

1Acymmhendwyflyneddlawn,ybreuddwydioddPharo: acweleefeynsefyllwrthyrafon.

2Acwele,o'rafonsaithowartheghoffachalon,yndyfod ifynyo'rafon;acaymborthasantmewngweirglodd

3Acwele,saithowarthegerailladdaethantifynyareu hôlhwynto'rafon,ynglafacyngor-fain;acasafoddwrth ygwarthegarallarfinyrafon

4A'rdrwg-ffafriola'rgor-fuddafwytaoddysaitho wartheghoffusathew.FellydeffroddPharo.

5Acefeahunodd,acafreuddwydioddyrailwaith:ac wele,saithdywysenŷdyndyfodifynyaruncoesyn,yn rhempada.

6Acwele,saithoglustiautenau,acwedieuchwythugan wyntydwyrain,yncodiareuhôlhwynt

7A'rsaithglustdenauaysoddysaithglustlaesallawnA Pharoaddeffrôdd,acwelefreuddwydydoedd

8A'rboreua'iysprydagythryblwyd;acefeaanfonoddac aalwoddamhollswynwyryrAifft,a’ihollddoethion:a Pharoafynegoddiddynteifreuddwyd;ondnidoeddneba fedraieudehongliiPharo.

9Ynayllefaroddypen-bwtlerwrthPharo,ganddywedyd, Yrwyffiyncofiofymeiauheddiw:

10YroeddPharowedidigiowrtheiweision,aca'm rhoddesiyngngofaltywysogtŷ'rgwarchodlu,mia'rpenpobydd

11Aniafreuddwydiasomfreuddwydmewnunnos,myfi acyntau;breuddwydiasombobunynôldehongliadei freuddwyd

12Acyroeddynogydanillanc,Hebrëwr,gwasibennaeth ygwarchodlu;aniafynegasomiddo,acefeaddeongloddi nieinbreuddwydion;ibobunynôleifreuddwyda ddehonglodd.

13Acfelydeongloddefeini,fellyybu;fiaadferoddi'm swydd,acefea'icrogodd

14YnaPharoaanfonodd,acaalwoddIoseph,ahwya'i dygasantefarfrysallano'rdaeargell:acefeaeillioeihun, acanewidioddeiddillad,acaddaethimewnatPharo

15AdywedoddPharowrthIoseph,Breuddwydiais freuddwyd,acnidoesneba'ideongl:amiaglywaisyn dywedydamdanat,ygelliddeallbreuddwydi'wdehongli

16AIosephaatteboddiPharo,ganddywedyd,Nidyw ynoffi:DuwaryddattebheddwchiPharo

17AdywedoddPharowrthIoseph,Ynfymreuddwyd, welefiynsefyllarlanyrafon:

18Acwele,o'rafonsaithowartheg,tewionachalon,yn dyfodifynyo'rafon;abuontynymborthimewndôl: 19Acwele,saithowarthegerailladdaethantifynyareu hôlhwynt,tlawdagwaeliawneuffafra'ucigheblawero fraster,yrhainiwelaiserioedynhollwladyrAiffterdrwg

20A'rbuchodcochiona'rdrwg-ffafriolafwytasantysaith buwchdewioncyntaf:

21Acwedieubwytahwyntifynu,niwyddidmaihwya'i bwyttasant;ondyroeddyntohydynwaeleuffafr,felary dechreuFellydeffrais

22Acmiawelaisynfymreuddwyd,acwele,saitho glustiauyncyfodiynungoes,ynllawnacyndda.

23Acwele,saithoglustiau,wedigwywo,yndenau,ac wedieuchwythuganwyntydwyrain,yncodiareuhôl hwynt:

24A'rclustiauteneuonaysoddysaithglustdda:amia ddywedaishynwrthyswynwyr;ondnidoeddnebaallaiei ddatganimi

25AdywedoddIosephwrthPharo,BreuddwydPharosydd un:DuwafynegoddiPharoyrhynymaeefeamei wneuthur

26Ysaithowarthegda,saithmlyneddydynt;a’rsaith glustddaydyntsaithmlynedd:ybreuddwydsyddun.

27A'rsaithowarthegtenauaffiaiddaddaethantifynuar euhôlhwynt,saithmlyneddydynt;a'rsaithglustwagwedi euchwythuganwyntydwyrain,fyddsaithmlyneddo newyn

28Dyma'rpethaleferaisiwrthPharo:YrhynsyddDuw ameiwneudymaeefeyneiddangosiPharo.

29Welesaithmlyneddoddigoneddmawryndyfodtrwy hollwladyrAifft:

30Achyfodareuhôlhwyntsaithmlyneddonewyn;a'r hollddigoneddaanghofiryngngwladyrAifft;a'rnewyna ddifaywlad;

31A'rdigoneddnidadwaenirynywladoachosynewyn hwnnwaganlyn;canysbliniawnfydd

32AcamhynnyydyblwydybreuddwydiPharo ddwywaith;ymaehynyamfodypethwedieisefydlugan Dduw,aDuwynfuana'idygoddiben

33YnawrganhynnyedrychedPharoarŵrcalladoeth,a gosodedefdroswladyrAipht

34GwnaPharohyn,agosodedswyddogionarywlad,a chymerydybumedranowladyrAifftynysaithmlynedd helaeth

35Abyddediddyntgasgluhollymborthyblynyddoeddda hynnysyddiddod,agosodŷddanlawPharo,achadw ymborthynydinasoedd

36A'rbwydhwnnwfyddynystôri'rwlad,erbynysaith mlyneddonewyn,yrhaiafyddantyngngwladyrAipht; felnaddifethirywladtrwynewyn

37AdaoeddypethyngngolwgPharo,acyngngolwgei hollweision.

38AdywedoddPharowrtheiweision,Agawnniycyfryw unagywhwn,gŵryrhwnymaeYsprydDuwynddo?

39AdywedoddPharowrthIoseph,CanysDuwafynegodd itihynoll,nidoesnebmorsynhwyroladoethâthithau: 40Tiafyddiarfynhŷ,acynôldyairdiyllywodraethirfy hollbobl:ynunigynyrorsedd-faingcybyddafynfwyna thi

41AdywedoddPharowrthIoseph,Wele,gosodaisdiar hollwladyrAipht.

42APharoadynnoddeifodrwyoddiareilaw,aca'i gosododdarlawIoseph,aca'igwisgoddmewngwisgoedd oliainmain,acaosododdgadwynaurameiwddf;

43Acefeabaroddiddofarchogaethynyrailgerbydyr hwnoeddganddo;ahwyalefasanto’iflaenef,Crymwch yglin:acefea’igwnaethefynllywodraethwrarhollwlad yrAifft

44AdywedoddPharowrthIoseph,MyfiywPharo,ac hebottinichodednebeilawna'idroedynhollwladyr Aipht

45APharoaalwoddenwIosephSaphnath-paaneah;aca'i rhoddesynwraigiddoAsenathmerchPotifferaoffeiriad OnAJoseffaaethallandroshollwladyrAifft

46MabdengmlwyddarhugainoeddIosephpansafodd efeoflaenPharobreninyrAiphtAJoseffaaethallano ŵyddPharo,acaaethtrwyhollwladyrAifft

47Acynysaithmlyneddhelaethydugyddaearallano ddyrnaid

48Acefeagasgloddhollymborthysaithmlynedd,yrhai [oedd]yngngwladyrAipht,acaosododdymborthyny dinasoedd:bwydymaes,yrhwn[oedd]oamgylchpob dinas,aosododdefeifynyynddo

49AIosephagasgloddŷdfeltywodymôr,yndramawr, hydoniddarfuiddorifedi;canysyroeddhebrifedi.

50AciIosephyganwyddaufabcyndyfodblynyddoeddy newyn,yrhaiaymddygoddAsenathmerchPotiffera offeiriadOniddo.

51AIosephaalwoddenwycyntafanedigManasse:Canys Duw,meddefe,abaroddimianghofiofyholllafur,aholl dŷfynhad.

52AcenwyrailaalwoddefeEphraim:canysDuwa baroddimifodynffrwythlonyngngwladfynghystudd

53A'rsaithmlyneddohelaethrwydd,yrhaioeddynnhir yrAipht,aderfynasant

54A'rsaithmlyneddobrinderaddechreuasantddyfod,fel ydywedasaiIoseph:a'rnewynoeddymmhobgwlad;ond ynhollwladyrAiphtyroeddbara

55AphannewynoddhollwladyrAipht,yboblalefasant arPharoamfara:aPharoaddywedoddwrthyrholl Eifftiaid,EwchatIoseph;yrhynymaeefeyneiddywedyd wrthych,gwnewch.

56A'rnewynafuarhollwynebyddaear:aIosepha agoroddyrhollystordai,acawerthoddi'rAiphtiaid;a'r newynagynyddoddynnhiryrAipht.

57A'rhollwledyddaddaethanti'rAiphtatIosephibrynu ŷd;amfodynewynmorddolurusymmhobgwlad

PENNOD42

1PanweloddJacobfodŷdynyrAifft,Jacobaddywedodd wrtheifeibion,Pahamyrydychynedrychareichgilydd?

2Acefeaddywedodd,Wele,miaglywaisfodŷdynyr Aipht:ewchiwaeredyno,aphrynwchinioddiyno;fely byddombyw,acnabyddomfeirw

3AdegbrawdIosephaaethantiwaeredibrynuŷdynyr Aipht.

4OndBenjamin,brawdIoseph,nidanfonoddJacobgydâ'i frodyr;canysefeaddywedodd,Rhagiddrygioni ddigwyddiddo.

5AmeibionIsraeladdaethantibrynuŷdymhlithyrhaia ddaethent:canysynewynoeddyngngwladCanaan

6AIosephoeddrhaglawarywlad,a'rhwnoeddyn gwerthuihollboblywlad:abrodyrIosephaddaethant,ac aymgrymasanto'iflaenefâ'uhwynebautua'rddaear

7AIosephaganfueifrodyr,acefea'uhadnabuhwynt, ondawnaetheihunynddieithriddynt,acalefaroddyn fraswrthynt;acefeaddywedoddwrthynt,Obaley daethoch?Ahwyaddywedasant,OwladCanaanibrynu bwyd

8AIosephaadnabueifrodyr,ondnidadwaenentef.

9AIosephagofioddybreuddwydionafreuddwydioddefe ohonynt,acaddywedoddwrthynt,Ysbiwyrydych;i welednoethniywladyrydychwedidyfod

10Ahwyaddywedasantwrtho,Na,fyarglwydd,ondi brynubwydydaethdyweision

11Meibionundynydymnioll;dyniongwirydym,nid ysbiwyrdyweision

12Acefeaddywedoddwrthynt,Nage,ondiwelednoethni ywladyrydychwedidyfod.

13Ahwyaddywedasant,Deuddegofrodyrywdyweision, meibionungŵryngngwladCanaan;acweleyrieuengaf heddywgyda'ntadni,acunnidyw.

14AJoseffaddywedoddwrthynt,Dyna’rhynaddywedais wrthych,ganddywedyd,Ysbiwyrydych

15Felhynyprofirchwi:TrwyeinioesPharonidewch allanohynallan,oniddeloeichbrawdieuangafyma.

16Anfonunohonoch,arhoddedefynoleichbrawd,a chwiagedwidyngngharchar,felyprofireichgeiriau,a oesdimgwirioneddynoch:neufelaralltrwyeinioesPharo, ysbiwyrydych

17Acefea'urhoddoddhwyntollynghydynyward dridiau.

18AIosephaddywedoddwrthyntytrydydddydd,Gwna hyn,abywfyddwch;oherwyddofnafDduw: 19Osgwŷrcywirydych,rhwymiruno'chbrodyrynnhŷ eichcarchar:ewchchwi,dygwchŷdinewyneichtai 20Onddygwcheichbrawdieuangafataffi;fellyy gwireddireichgeiriau,acnibyddwchfeirwAcfellyy gwnaethant

21Ahwyaddywedasantwrtheigilydd,Yrydymynwir euogameinbrawd,orangweledingeienaidef,pan erfynioddefearnom,acniwrandawsem;amhynnyydaeth ytrallodhwnarnom.

22AReubenaatteboddiddynt,ganddywedyd,Nilefarais wrthych,ganddywedyd,Naphechwchynerbynybachgen; acniwrandawsoch?ganhyny,welehefydeiwaedefyn ofynol

23AcniwyddentfodIosephyneudeallhwynt;canys trwyddeonglyddyllefaroddefewrthynt.

24Acefeadroddoddiwrthynt,acawylodd;aca ddychweloddatyntdrachefn,acaymddiddanoddâhwynt, acagymeroddSimeonoddiarnynt,aca’irhwymoddefo flaeneullygaidhwynt

25YnaygorchmynnoddIosephlanweusachauhwyntag ŷd,arhoddiarianpobunyneisach,arhoddiiddyntfwyd argyferyffordd:acfelhynygwnaethefeiddynt

26Ahwyalwythasantyrŷdareuhasynnod,acaaethant oddiyno.

27Acfelyragoroddunohonynteisachiroddieiasynyn broffwydoliaethynydafarn,efeayspeilioddeiarian; canyswele,ynngenaueisachyrydoedd.

28Acefeaddywedoddwrtheifrodyr,Fyarianaadferwyd; acwele,ymaehiynfysachi:a'ucalona'ucolloddhwynt, ahwyaofnasant,ganddywedydwrtheigilydd,Bethyw hynawnaethDuwini?

29AhwyaddaethantatJacobeutadiwladCanaan,aca fynegasantiddoyrhynolladdarfuiddynt;yndweud, 30Ygŵr,yrhwnywarglwyddywlad,alefaroddynfras wrthym,aca’ncymerthniynysbiwyrywlad

31Adywedasomwrtho,Dynioncywirydymni;nid ysbiwyrydymni:

32Deuddegofrodyrydymni,meibioneintad;nidoesun, a'rieuengafywheddiwgyda'ntadyngngwladCanaan

33A'rgŵr,arglwyddywlad,addywedoddwrthym,Wrth hynycafwybodeichbodynddynioncywir;gadewchun o'chbrodyrymagydami,achymerwchfwydinewyneich teuluoedd,acewchymaith:

34Adygwcheichbrawdieuangafataffi:ynaycafwybod nadysbiwyrydych,ondeichbodynddynioncywir:felly ygwaredafchwieichbrawd,achwiafasnachwchyny wlad.

35Acfelyroeddyntyngwacáueusachau,wele,sypyn arianpobunoeddyneisachef:ahwyilldaua'utadyn gweledysypynnauarian,hwyaofnasant.

36AJacobeutadaddywedoddwrthynt,Myfiabrofasoch chwio’mplant:Iosephnidyw,aSimeonnidyw,achwia

gymerwchBenjaminymaith:ypethauhynollsyddi’m herbyn.

37AReubenalefaroddwrtheidad,ganddywedyd,Lladd fynaufab,oniddygafefatatti:rhoddwchefynfyllaw,a dygafefatattidrachefn.

38Acefeaddywedodd,Fymabnidâiwaeredgydâchwi; canyseifrawdafufarw,acefeaadawydynunig:os digwydddrygioniiddoaryfforddyrydychynmynediddi, ynadygwchfyngwalltllwydilawrgandristwchi’rbedd

PENNOD43

1A'rnewynafuynywlad.

2Abu,wediiddyntfwytayrŷdaddygasanto'rAipht,eu tadaddywedoddwrthynt,Ewchdrachefn,prynwchini ychydigoymborth.

3AJwdaalefaroddwrtho,ganddywedyd,Ygŵra wrthdystioddwrthymni,ganddywedyd,Nichewchweled fywyneb,onibyddoeichbrawdgydâchwi.

4Osanfonieinbrawdgydani,niaawnilawracabrynwn itiymborth:

5Eithronidanfonidief,nidawniwaered:canysygŵra ddywedoddwrthym,Nichewchweledfywynebi,oni byddoeichbrawdgydâchwi

6AdywedoddIsrael,Pahamybuochmorddrwgâmi,fel ymynegasochi'rgŵraoeddbrawdichwieto?

7Ahwyaddywedasant,Ygŵraofynnoddiniyngaeth ameincyflwrni,acameinperthnasau,ganddywedyd,A yweichtadetoynfyw?aoesichwifrawdarall?a dywedasomwrthoynôltenorygeiriauhyn:aallemni wybodynddiauydywedaiefe,Dygwcheichbrawdilawr?

8AJwdaaddywedoddwrthIsraeleidad,Anfonyllanc gydâmi,aniagyfodwnacaawn;felybyddombyw,ac nabyddomfeirw,nyni,athithau,a'nrhaibychainhefyd.

9Byddafynfeichiaudrosto;o’mllawiygofynnaistef:oni ddofagefatatti,a’iosodo’thflaendi,ynabyddedimi ddwynybaiambyth.

10Canysonibuasaiiniymdroi,diauynawrnia ddychwelasomyrailwaithhon

11A'utadIsraeladdywedoddwrthynt,Osfellyymaeyn rhaidynawr,gwnewchhyn;cymerwcho'rffrwythaugorau ynywladyneichllestri,adygwchilawranrhegi'rdyn, ychydigofalm,acychydigofêl,peraroglau,amyrr,cnau, acalmonau:

12Achymerariandwblyndylaw;a'rarianaddygwyd drachefnyngngenaudysachau,dygwchefdrachefnyn eichllaw;efallaimaiamryfuseddydoedd:

13Cymerhefyddyfrawd,achyfod,dosdrachefnatydyn: 14ADuwHoll-alluogaroddoichwidrugareddoflaeny gŵr,felyranfonoefeymaitheichbrawdarall,aBenjamin Osbyddafmewnprofedigaetho'mplant,yrwyfyn brofedigaethus.

15A'rgwŷragymmerasantyranrheghonno,ahwya gymmerasantariandwblyneullawhwynt,aBenjamin;ac agyfododd,acaaethiwaeredi’rAifft,acasafodd gerbronJoseff

16AphanweloddIosephgydâhwynt,efeaddywedodd wrthlywodraethwreidŷ,Dygwchygwŷrhynadref,a lladdwch,apharatowch;canysygwŷrhynaginiawgyda miganoldydd.

17A'rgŵrawnaethmegisygor∣chymmynasaiIoseph; a’rgŵraddugygwŷridŷJoseff

18A'rgwŷraofnasant,ameudwynidŷIoseph;ahwya ddywedasant,Oherwyddyrarianaddychwelwydynein sachauytrocyntafydygwydniimewn;iddogeisio achlysuri'nherbyn,asyrthioarnom,a'ncymrydyn gaethweision,a'nhasynnod.

19AhwyanesaasantatoruchwyliwrtŷIoseph,aca ymddiddanasantagefwrthddrwsytŷ, 20Acaddywedodd,Osyr,niaddaethomynwiriwaered ytrocyntafibrynubwyd:

21Aphanddaethomi'rdafarn,niaagorasomeinsachau, acwele,arianpawboeddyngngenaueisach,einharianni ynllawnbwys:anynia'idygasomdrachefnyneinllaw

22Acarianaralladdygasomiwaeredyneindwyloi brynubwyd:niallwnniddweudpwyaroddeseinharian yneinsachau

23Acefeaddywedodd,Tangnefeddichwi,nacofna:eich Duwchwi,aDuweichtad,aroddesichwidrysoryneich sachau:myfiagefaiseicharianAcefeaddugSimeon allanatynt.

24A'rgŵraddugygwŷridŷIoseph,acaroddesiddynt ddwfr,acaolchasanteutraed;acefearoddeseuhasynnod ynbrofedig.

25ApharatoesantyranrhegerbynIosephaddaethganol dydd:canysynoyclywsantfwytabara

26AphanddaethIosephadref,hwyaddygasantiddoyr anrhegoeddyneullawhwynti'rtŷ,acaymgrymasant iddoi'rddaear

27Acefeaofynnoddiddyntameulles,acaddywedodd, Ayweichtadyndda,yrhenŵrydywedasochamdano? Ydyeeto'nfyw?

28Ahwyaattebasant,Ymaedywaseintadnimewn iechydda,ymaeetoynfywAhwyaymgrymasantilawr, acawnaethantufudd-dod

29Acefeaddyrchafoddeilygaid,acaganfueifrawd Benjamin,mabeifam,acaddywedodd,Aihwnyweich brawdieuangaf,amyrhwnydywedasochwrthyf?Acefea ddywedodd,Duwafyddodrugarogwrthyt,fymab.

30AIosephafrysiodd;canysyroeddeiymysgaroeddef yndyheuameifrawd:acefeageisioddleiwylo;acefea aethimewni'wystafell,acawyloddyno.

31Acefeaolchoddeiwyneb,acaaethallan,aca attalioddeihun,acaddywedodd,Gosodarfara

32Ahwyaosodasantiddoefeihun,aciddyntareu pennaueuhunain,aci'rEifftiaid,yrhaiafwytasentgydag ef,areupennaueuhunain:amnaallaiyrEifftiaidfwyta baragydâ'rHebreaid;canysffiaiddganyrEifftiaidyw hynny

33Ahwyaeisteddasantgereifronef,ycyntafanedigyn ôleienedigaeth-fraint,a'rieuengafynôleiieuenctid:a'r gwŷraryfeddasanteigilydd

34Acefeagymmerthacaanfonoddgybydd-dodiddynto'i flaenef:ondbuwleddBenjaminbumgwaithcymmainta'r eiddohwyntAhwyayfasant,acafulawenganddynt gydagef

PENNOD44

1Acefeaorchmynnoddioruchwyliwreidŷ,gan ddywedyd,Llanwsachauygwŷrâbwyd,cymaintaga allont,arhoddwcharianpobunyngngenaueisach.

2Adodfynghwpan,ycwpanarian,yngngenausachyr ieuengaf,a'iarianŷd.Acefeawnaethynôlygaira lefarasaiJoseff

3Cyngyntedagyroeddyboreynysgafn,ydyniona anfonwydiffwrdd,hwya'uhasynnod.

4Acwediiddyntfynedallano'rddinas,achebfodetto ymhell,dywedoddIosephwrtheioruchwyliwr,Cyfod, canlynarolygwŷr;aphanoddiweddochhwynt,dywed wrthynt,Pahamytalasochddrwgamdda?

5Oniddyma'rhwnymaef'arglwyddynyfedynddo,acyn yrhwnymaeefeyndwyfoli?gwnaethochddrwgwrth wneuthurfelly

6Acefea'ugoddiweddoddhwynt,acalefaroddwrthyntyr ungeiriauhyn

7Ahwyaddywedasantwrtho,Pahamydywedfy arglwyddygeiriauhyn?NaatoDuwi'thweisionwneuthur felhyn:

8Wele,yrarian,yrhwnagawsomyngngenaueinsachau, niaddygasomatatdrachefnowladCanaan:pafoddgan hynnyylladrataemarianneuaurodŷdyarglwydd?

9Gydaphwybynnago'thweisionybyddomarw,aninnau hefydyngaethioni'mharglwydd.

10Acefeaddywedodd,Ynawrhefydbyddedynôleich geiriau:yrhwnyceiref,fyddwasimi;abyddwchddi-fai

11Ynacymerasantbobuneisachilawrarfyrder,ac agoroddbobuneisach

12Acefeachwiliodd,acaddechreuoddwrthyrhynaf,ac aadawoddwrthyrieuengaf:a’rcwpanagafwydynsach Benjamin 13Ynahwyarwygasanteudillad,acalwythasantbobun eiasyn,acaddychwelasanti'rddinas.

14AIudaa'ifrodyraddaethantidŷIoseph;canysefeoedd ynoeto:ahwyasyrthiasantgereifronefarlawr

15AIosephaddywedoddwrthynt,Paweithredywhona wnaethochchwi?oniellwchchwifodyfathddynagaallaf fiynsicroddwyfoli?

16AIudaaddywedodd,Bethaddywedwnwrthfy arglwydd?bethalefarwn?neupafoddyreglurwnein hunain?Duwagafoddallananwiredddyweision:wele nyniynweisioni’mharglwydd,nyni,acyntauhefydy cafwydycwpantrwyddo

17Acefeaddywedodd,NaatoDuwimiwneuthurfelly: ondygŵrycafwydycwpanyneilaw,efeafyddwasimi; a'chcyfodwchmewnheddwchateichtad

18YnaJwdaanesaoddato,acaddywedodd,Of'arglwydd, byddedi'thwas,atolwg,lefarugairyngnghlywfy arglwydd,acnaladddyddigynerbyndywas:canysmegis Pharoydwyt.

19Fyarglwyddaymofynnoddâ'iweision,ganddywedyd, Aoesgennychchwidad,aibrawd?

20Adywedasomwrthfyarglwydd,Ymaegennymnidad, henŵr,aphlentyneihenaint,unbach;a'ifrawdsyddwedi marw,acefeynunigsyddarôlo'ifam,a'idadyneigaru

21Adywedaistwrthdyweision,Dygwchefiwaeredataf fi,felygosodwyffyllygaidarno

22Adywedasomwrthfyarglwydd,Niddichonyllanc adaeleidad:canyspegadawsaiefeeidad,eidadafuasai farw

23Adywedaistwrthdyweision,Oniddaweichbrawd ieuangafiwaeredgydâchwi,nichewchweledfywyneb mwyach

24Aphanddaethomifynuatdywasfynhad,nia fynegasomiddoeiriaufyarglwydd.

25A'ntadniaddywedodd,Dosdrachefn,aphrynini ychydigoymborth.

26Adywedasom,Niaallwnfynediwaered:osbyddein brawdieuangafgydâni,ynayrawniwaered:canysnia allwnweledwynebygŵr,onibyddoeinbrawdieuangaf gydâni.

27Adywedodddywasfynhadwrthym,Chwiawyddoch ddarfodi'mgwraigesgorarddaufab:

28A'runaaethallanoddiwrthyf,acaddywedais,Yn ddiauefearwygwydynddarnau;acniwelaisefershynny: 29Acoscymerwchhwnhefydoddiwrthyf,adrygioniyn eiddioddef,dygwchfyngwalltllwydilawrynofidusi'r bedd

30Ynawrganhynnypanddofatdywasfynhad,a'rllanc hebfodgydani;gweledfodeieinioeswedieirwymoi fynyynmywydyllanc;

31Panweloefenadywyllancgydâni,efeafyddfarw: a'thweisionaddygantilawrflewllwyddywaseintadni ynofidusi'rbedd

32Canysdywasaaethynfeichiaudrosyllanci'mtad, ganddywedyd,Oniddygafefatatti,ynaydygafybaiar fynhadyndragywydd

33Ynawrganhynny,atolwg,gadi'thwasarosynlley llancynwasi'mharglwydd;agollwngyllancifynygyda'i frodyr

34Canyspafoddyrafifynuatfynhad,acnibyddyllanc gydâmi?rhagimiweldydrwgaddawarfynhad

PENNOD45

1YnaJoseffniallaiymatalrhagyrhaiolloeddynsefyll yneiymyl;acefealefodd,Paribobunfynedallanoddi wrthyfAcnisafainebgydagef,trayroeddJoseffynei wneuthureihunynhysbysi’wfrodyr

2Acefeawyloddynuchel:a’rAiphtiaidadŷPharoa glywsant

3AIosephaddywedoddwrtheifrodyr,Iosephydwyffi;a ywfynhadetoynfyw?Acniallaieifrodyreiateb;canys cythryblwydhwyntyneibresenoldebef

4AIosephaddywedoddwrtheifrodyr,Deuwchynnes ataffi,atolwg.Ahwyanesaasant.Acefeaddywedodd, MyfiywJoseffeichbrawd,yrhwnawerthasochi’rAifft

5Ynawrganhynnynaflinoarnocheichhunain,fely gwerthasochfiyma:canysDuwa'mhanfonoddo'chblaen chwiigadwbywyd

6Canysyddwyflyneddhynybunewynynywlad:acetto pummlyneddsydd,ynyrhainibyddonachlustiantna chynhaeaf

7ADuwa'mhanfonoddo'chblaenchwi,i'chcadwchwi ynoesoesoeddaryddaear,aciachubeicheinioestrwy ymwaredmawr

8Fellyynawrnidtydia'mhanfonoddiyma,ondDuw:ac efea'mgwnaethiyndadiPharo,acynarglwyddareiholl dŷ,acynllywodraethwrtrwyhollwladyrAipht

9Brysiwch,adosifynuatfynhad,adywedwrtho,Fel hynydyweddyfabIoseph,Duwa'mgwnaethiyn arglwyddaryrhollAipht:tyrediwaeredataffi,nacoedi 10AthiadrigynnhirGosen,athiafyddiagosataffi,ti, a'thblant,aphlantdyblant,a'thbraidd,a'thwartheg,a'r hynollsyddgennyt:

11Acynomia'thfeithrinaf;canysetoymaepummlynedd onewyn;rhagiti,a'thdeulu,a'rhynollsyddgennyt, ddyfodidlodi

12Acweleeichllygaidchwiyngweled,allygaidfy mrawdBenjamin,maifyngenauisyddynllefaruwrthych. 13Amynegwchi'mtadfyhollogoniantynyrAipht,ac amyrhynollawelsoch;abrysiwch,adygwchfynhadi lawryma.

14AcefeasyrthioddarwddfeifrawdBenjamin,aca wylodd;aBenjaminawyloddareiwddfef

15Acefeagusanoddeihollfrodyr,acawyloddarnynt:ac wedihynnyeifrodyraymddiddanasantagef

16AchlywydeihenwogrwyddynnhŷPharo,yndywedyd, BrodyrIosephaddaethant:adayrhyngoddboddiPharo, a'iweision

17APharoaddywedoddwrthIoseph,Dywedwrthdy frodyr,Gwnahyn;Llwythwcheichanifeiliaid,acewch, ewchâchiiwladCanaan;

18Achymerwcheichtada'chtylwythau,adeuwchataffi: amiaroddafichwiddaionigwladyrAipht,achwia fwytewchfrasterywlad

19Ynawrygorchymynwyditi,hynyrydychynei wneuthur;cymerwchchwigerbydauowladyrAiffti'ch plantos,aci'chgwragedd,adwgeichtad,adeuwch

20Nachymerhefydsylwo'theiddo;canyseiddottiyw daionihollwladyrAifft

21AmeibionIsraelawnaethantfelly:aIosepharoddes iddyntgerbydau,ynôlgorchymynPharo,acaroddes iddyntddarpariaethargyferyffordd

22Rhoesibobunohonyntwisgoedd;ondiBenjaminy rhoddoddefedrichantoddarnauarian,aphumgwisgo ddillad

23Acateidadyranfonoddefefelhyn;degasynyn llwythogobethaudayrAifft,adegasynhiynllwythogo ŷd,abara,achigi'wdadaryffordd

24Fellyefeaanfonoddeifrodyrymaith,ahwyaaethant: acefeaddywedoddwrthynt,Edrychwchnasyrthiwch allanaryffordd

25Ahwyaaethantifynyo'rAipht,acaddaethantiwlad CanaanatJacobeutad,

26Acafynegoddiddo,ganddywedyd,Iosephettoynfyw, acefesyddlywodraethwrarhollwladyrAiphtAchalon Jacobalewodd,canysnichredoddefehwynt.

27AhwyafynegasantiddoholleiriauIoseph,yrhaia ddywedasaiefewrthynt:aphanweloddefeycerbydaua anfonasaiIosephi'wgludo,aadfywioddysbrydJacobeu tadhwynt:

28AdywedoddIsrael,Digonyw;YmaeJosefffymabeto ynfyw:afi'wweldcynmarw

PENNOD46

1AchymeroddIsraeleidaithâ'rhynolloeddeiddoef,ac addaethiBeerseba,acaoffrymoddebyrthiDduweidad Isaac

2ADUWalefaroddwrthIsraelyngngweledigaethauy nos,acaddywedodd,Iacob,Iacob.Acefeaddywedodd, Dymafi

3Acefeaddywedodd,MyfiywDUW,DUWdydad:nac ofnafynediwaeredi’rAipht;canysgwnafdiynoyn genedlfawr:

4Afiwaeredgydâthii'rAipht;amyfihefyda’thddygaf diifynydrachefn:aIosepharyddeilawardylygaid.

5AJacobagyfododdoBeerseba:ameibionIsraela ddygasantIacobeutad,a’urhaibach,a’ugwragedd,yny cerbydauaanfonasaiPharoi’wgludoef.

6Cymerasanthefydeuhanifeiliaid,a'uheiddo,yrhaia gawsantyngngwladCanaan,acaddaethanti'rAifft,Jacob, a'ihollhadgydagef:

7Eifeibionef,ameibioneifeibiongydagef,eiferched,a merchedeifeibion,a'ihollddisgynyddionaddugefe gydagefi'rAifft

8AdymaenwaumeibionIsrael,yrhaiaddaethanti'r Aipht,Jacoba'ifeibion:Reuben,cyntafanedigJacob. 9AmeibionReuben;Hanoch,aPhallu,aHesron,a Charmi

10AmeibionSimeon;Jemuel,aJamin,acOhad,aJacin,a Sohar,aSaulmabgwraigoGanaaneaidd

11AmeibionLefi;Gerson,Cohath,aMerari 12AmeibionIuda;Er,acOnan,aSela,aPhares,aSera: ondbufarwEracOnanyngngwladCanaanAmeibion PharesoeddHesronaHamul

13AmeibionIssachar;Tola,aPhufah,aJob,aSimron. 14AmeibionSabulon;Sered,acElon,aJahleel 15DymafeibionLea,yrhonaymddughiiJacobyn Padanaram,gyda'iferchDina:holleneidiaueifeibionefa'i ferchedoedddriarddegarhugain

16AmeibionGad;Siffion,aHaggi,Suni,acEsbon,Eri, acArodi,acAreli.

17AmeibionAser;Jimna,acIsua,acIsui,aBereia,aSera euchwaerhwynt:ameibionBereia;Heber,aMalchiel 18DymafeibionSilpa,yrhonaroddesLabaniLeaei ferch,a'rrhaihynaymddughiiJacob,sefunarbymthego eneidiau

19MeibionRahelgwraigJacob;Joseph,aBenjamin. 20AciIosephyngngwladyrAiphtyganwydManasseac Effraim,yrhaiaymddygoddAsenathmerchPotiffera offeiriadOniddo.

21AmeibionBenjaminoeddBelah,aBecher,acAsbel, Gera,aNaaman,Ehi,aRos,Muppim,aHuppim,acArd 22DymafeibionRahel,yrhaiaanesidiJacob:yrholl eneidiauoeddbedwararddeg

23AmeibionDan;Hushim

24AmeibionNafftali;Jahseel,aGuni,aJeser,aSillem. 25DymafeibionBilha,yrhonaroddesLabaniRahelei ferch,ahiaesgoroddyrhaihyniJacob:saithoeddyrholl eneidiau.

26YrholleneidiauaddaethantgydaIacobi'rAipht,yrhai addaethanto'ilwynauef,heblawgwrageddmeibionJacob, yrholleneidiauoedddrigainachwech;

27AmeibionIoseph,yrhaiaanesididdoefynyrAipht, oeddddauenaid:holleneidiautŷIacob,yrhaiaddaethant i'rAipht,oeddddegathrigain.

28AcefeaanfonoddIudao'iflaenefatIoseph,igyfeirio eiwynebatGosen;ahwyaddaethantiwladGosen 29AIosephabaratôddeigerbyd,acaaethifynui gyfarfodIsraeleidad,iGosen,acaymgyflwynoddiddo; acefeasyrthioddareiwddf,acawyloddareiwddf ychydigamser

30AcIsraeladdywedoddwrthIoseph,Ynawrbyddfarwi mi,erimiweleddywyneb,amdyfodetoynfyw.

31AdywedoddIosephwrtheifrodyr,acwrthdŷeidad, Miaafifynu,acafynegafiPharo,acaddywedafwrtho,

Fymrodyr,athŷfynhad,yrhai[oedd]yngngwladCanaan, addaethantataffi;

32Abugeiliaidywygwŷr,canysbueumasnachiborthi anifeiliaid;ahwyaddygasanteupraidd,a'ugyr,a'rhynoll oeddganddynt.

33Abydd,panalwoPharoarnat,acydywedo,Bethyw eichgalwedigaeth?

34Felydywedwch,Bumasnachdyweisionamanifeiliaid o'nhieuenctidhydynawr,nyni,a'ntadauhefyd:fely preswyliochynnhirGosen;canysffiaiddganyrEifftiaid ywpobbugail

PENNOD47

1YnaydaethJoseffacafynegoddiPharo,aca ddywedodd,Fynhada'mbrodyr,a'udefaid,a'ugwartheg, a'rhynollsyddganddynt,addaethantowladCanaan;ac wele,ymaentynnhirGosen

2Acefeagymmerthraio'ifrodyr,sefpumpowŷr,aca'u cyflwynoddiPharo

3APharoaddywedoddwrtheifrodyr,Bethyweich galwedigaeth?AdywedasantwrthPharo,Bugeiliaidywdy weision,nynia'ntadauhefyd

4DywedasanthefydwrthPharo,Canysiarosynywlady daethom;canysnidoesgandyweisionborfai'wpraidd; canysynewynaddwysyngngwladCanaan:ynawrgan hynny,atolwg,byddedi’thweisiondrigoyngngwlad Gosen.

5AllefaroddPharowrthIoseph,ganddywedyd,Dydad a'thfrodyraddaethantatat:

6GwladyrAiphtsyddo'thflaendi;ynygoreuo'rwlad gwnai'thdada'thfrodyrdrigo;yngngwladGosentrigant: acosgwyddostamwŷroweithgarwchyneuplithhwynt, gwnahwyntynllywodraethwyrarfyanifeiliaid.

7AIosephaddugJacobeidadimewn,aca'igosododdef oflaenPharo:aJacobafendithioddPharo

8APharoaddywedoddwrthJacob,Pamorhenwytti?

9AdywedoddJacobwrthPharo,Dyddiaublynyddoeddfy mhererindodsyddgantadengmlyneddarhugain:ychydig adrwgafudyddiaublynyddoeddfymywyd,acni chyrhaeddasantddyddiaublynyddoeddeinioesfynhadau, ynnyddiaueupererindod

10AJacobafendithioddPharo,acaaethallanoflaen Pharo

11AIosephaosododdeidada'ifrodyr,acaroddesiddynt feddiantyngngwladyrAipht,ynygoreuo'rwlad,yng ngwladRameses,felygorchmynasaiPharo

12AIosephafaethoddeidad,a'ifrodyr,aholldylwythei dad,âbara,ynôleuteuluoedd

13Acnidoeddbaraynyrhollwlad;oherwyddynewyna fu'nenbyd,nesiwladyrAifftagwladCanaanigyd lewyguoherwyddynewyn.

14AIosephagasgloddyrhollarianagawsidynnhiryr Aipht,acyngngwladCanaan,amyrŷdabrynasant:a IosephaddugyrarianidŷPharo

15AphanfethoddarianyngngwladyrAipht,acyng ngwladCanaan,yrhollEifftiaidaddaethantatIoseph,aca ddywedasant,Dyroinifara:canyspahamybyddwnfeirw yndyŵydddi?canysymaeyrarianynmethu

16AdywedoddIoseph,Rhoddwcheichanifeiliaid;a rhoddafichwiameichanifeiliaid,osbyddarianynmethu

17AhwyaddygasanteuhanifeiliaidatIoseph:aIosepha roddesiddyntfarayngyfnewidamfeirch,acamydefaid, acamygwartheg,acamyrasynnod:acefea'uporthodd hwyntâbaraameuhollanifeiliaid,amyflwyddynhonno. 18Panderfynoddyflwyddynhonno,hwyaddaethantatto yrailflwyddyn,acaddywedasantwrtho,Niaguddiwn rhagfyarglwydd,pafoddygwariwydeinharianni;ymae ganfyarglwyddhefydeingyrroeddowartheg;nidoesar ôlyngngolwgfyarglwydd,ondeincyrff,a'ntiroedd: 19Pahamybyddwnfeirwoflaendylygaid,nynia'ngwlad? prynwchnia’ngwladynfara,anynia’ngwladafyddwn weisioniPharo:arhoddwchinihad,felybyddomfyw,ac nabyddomfeirw,felnabyddoywladynanghyfannedd. 20AIosephabrynoddhollwladyrAiphtiPharo;canysyr Eifftiaidawerthasantbobuneifaes,oblegidynewynafu arnynt:fellyywladaaethyneiddoPharo.

21Acamybobl,efea'usymudoddhwyntiddinasoeddo'r naillgwriderfynauyrAiphthydypenaralliddi

22Ynunigwladyroffeiriaidniphrynoddefe;canysyr offeiriaidaroddasaiiddyntranganPharo,acafwytasanty rhanaroddoddPharoiddynt:amhynnyniwerthasanteu tiroedd.

23YnaIosephaddywedoddwrthybobl,Wele,mia'ch prynaischwiheddiw,a'chgwladiPharo:wele,dymahadi chwi,achwiaheuwchywlad.

24AbyddedichwiroddiybumedraniPharo,aphedair rhanfyddichwi,ynhadymaes,acynfwydichwi,acyn fwydi'chteuluoedd,acynfwydi'chrhaibach.

25Ahwyaddywedasant,Tiaarbedaisteinheinioes: caffomrasyngngolwgfyarglwydd,anyniafyddwn weisionPharo.

26AIosepha'igwnaethhiynddeddfhydydyddhwnar wladyrAipht,iPharogaelybumedran;oddieithrgwlad yroffeiriaidynunig,yrhonniddaethyneiddoPharo.

27AcIsraeladrigoddynnhiryrAipht,yngngwladGosen; acyroeddganddyntfeddiannauynddo,acagynyddasant, acaamlhasantynddirfawr.

28AJacobafufywyngngwladyrAiphtddwyflyneddar bymtheg:aholloedranJacoboeddgantasaithmlynedda deugain.

29AnesaoddyramserybyddaiiIsraelfarw:acefea alwoddareifabIoseph,acaddywedoddwrtho,Oscefais ynawrrasyndyolwg,gosod,atolwg,dylawdanfy nghlun,agwnayngaredigachywirâmi;paidâ'mcladdu, atolwg,ynyrAifft:

30Ondmiaorweddafgyda'mtadau,athia'mdygafallan o'rAipht,aca'mcladdafyneucladduhwyntAcefea ddywedodd,Gwnaffelydywedaist.

31Acefeaddywedodd,TyngwchimiAcefeadyngodd iddoAcIsraelaymgrymoddarbenygwely

PENNOD48

1AcarôlypethauhynydywedoddunwrthIoseph,Wele, ymaedydadynglaf:acefeagymeroddgydagefeiddau fab,ManasseacEffraim

2AmynegodduniJacob,acaddywedodd,Weledyfab Iosephyndyfodattat:acIsraelaymgadarnhaodd,aca eisteddoddarygwely

3AdywedoddJacobwrthJoseff,DuwHollalluoga ymddangosoddimiynLusyngngwladCanaan,aca'm bendithiodd,

4Acaddywedoddwrthyf,Wele,mia'thwnafyn ffrwythlon,aca'thamlhaf,agwnafohonotdyrfaobobl;ac aryddywladhoni'thddisgynyddionardyôlynfeddiant tragwyddol.

5Acynawrdyddaufab,EphraimaManasse,yrhaia anwyditiyngngwladyrAiphtcynimiddyfodatati'r Aipht,eiddoffi;felReubenaSimeon,byddanteiddoffi

6A'thddisgynfa,yrhwnagenhedl-iaistareuhôlhwynt, fyddeiddotti,acaelwirynôlenweubrodyryneu hetifeddiaethhwynt

7Acamdanaffi,panddeuthumoPadan,Rahelafufarw o'mrhaniyngngwladCanaanaryffordd,acnidoeddond ychydigfforddiddyfodhydEphrath:achleddaishiynoyn fforddEphrath;yrunpethywBethlehem

8AcIsraelaedrychoddfeibionIoseph,acaddywedodd, Pwyywyrhaihyn?

9AdywedoddIosephwrtheidad,Fymeibioniydynt,y rhaiaroddesDuwimiynyllehwnAcefeaddywedodd, Dwghwynt,atolwg,ataffi,amia’ubendithiafhwynt.

10YroeddllygaidIsraelynwan,felnawelaiAcefea'u dughwyntynagosato;acefea'ucusanoddhwynt,aca'u cofleidioddhwynt.

11AdywedoddIsraelwrthIoseph,Nifeddyliaisweleddy wynebdi:acwele,Duwaddangosoddimihefyddyhaddi

12AIosepha'udughwyntallanorhwngeiliniau,acefea ymgrymoddâ'iwynebi'rddaear

13AIosepha'ucymmerthhwyntilldau,Ephraimynei lawddeautuallawaswyIsrael,aManasseyneilawaswy tuallawddeauIsrael,aca'idughwyntynagosato

14AcIsraelaestynnoddeilawddeau,aca'igosododdar benEphraim,yrhwnoeddieuangaf,a'ilawaswyarben Manasse,yntywyseiddwyloyngraff;canysManasse oeddycyntafanedig

15AcefeafendithioddJoseff,acaddywedodd,ODduw, yrhwnyrhodioddfynhadauAbrahamacIsaaco’iflaen,y Duwa’mporthoddarhydfyoeshydydyddhwn, 16YrAngela'mgwaredoddrhagpobdrwg,bendithiayr hogiau;abyddedfyenwiyncaeleienwiarnynt,acenwfy nhadauAbrahamacIsaac;athyfantyndyrfaarganoly ddaear.

17AphanweloddIosephosodeidadeilawddehauarben Ephraim,efea'idigiodd:acefeaddalioddifynulawei dad,i'wsymudobenEphraimhydbenManasse.

18AIosephaddywedoddwrtheidad,Nidfelly,fynhad: canyshwnywycyntafanedig;gosoddyddeheulawarei benef.

19A'idadawrthododd,acaddywedodd,Miawn,fymab, mia'igwn:efehefydaddawynbobl,acefehefydafydd fawr:ondynwir,eifrawdieuangafafyddfwynagefe,a'i hadefaddawynlliawsogenhedloedd

20Acefea’ubendithioddhwyntydyddhwnnw,gan ddywedyd,YnottiybendithiaIsrael,ganddywedyd, DUWa’thwnadifelEphraim,acfelManasse:acefea osododdEphraimoflaenManasse

21AdywedoddIsraelwrthIoseph,Welefiynmarw:ond Duwafyddgydâchwi,aca'chdwgdrachefniwladeich tadau.

22Rhoddaishefyditiunrhanuwchlawdyfrodyr,yrhona gymeraisolawyrAmoriadâ'mcleddyfacâ'mbwa

PENNOD49

1AJacobaalwoddareifeibion,acaddywedodd, Ymgesglwch,felymynegwyfichwiyrhynaddigwyddi chwiynydyddiaudiwethaf.

2Ymgesglwch,agwrandewch,feibionIacob;a gwrandewcharIsraeleichtad

3Reuben,tiywfynghyntaf-anedig,fynerth,adechreuad fynerth,ardderchowgrwyddurddas,acardderchowgrwydd gallu

4Ansefydlogfeldwfr,niragori;amitifynedifynyi welydydad;ynahalogaistdi:efeaaethifynyi'mgwely 5SimeonaLefisyddfrodyr;offercreulondebsyddyneu preswylfod

6Fyenaid,naddosi'wdirgel;wrtheucynulliad,fy anrhydedd,nafyddodi:canysyneudicterhwyaladdasant ddyn,acyneuhunanewyllysycloddiasantfur

7Melltigedigfyddoeudig,canystanbaidoedd;a’u digofainthwynt,canyscreulonfu:rhannafhwyntynJacob, agwasgarafhwyntynIsrael

8Jwda,tiywyrhwnafoliannantdyfrodyr:dylawfydd yngngwddfdyelynion;plantdydadaymgrymanto'th flaen

9Jwdasyddffonllew:o'rysglyfaeth,fymab,tiaaethi fyny:efeaymgrymodd,efeablygoddfelllew,acfelllew hen;pwya'ideffroef?

10NichiliydeyrnwialenoJwda,narhoddwrdeddfoddi rhwngeidraed,hydoniddeloSeilo;aciddoefybydd cynulliadybobl

11Ynrhwymoeiebolwrthywinwydden,aceboleiasyn wrthywinwyddenddewisol;golchoddeiddilladmewn gwin,a'iddilladyngngwaedgrawnwin:

12Byddeilygaidyngochganwin,a'iddanneddynwyn ganlaeth.

13Sabulonadrigwrthhafanymôr;acefeafyddynhafan ilongau;a'iderfynfyddhydSidon

14AsyncryfywIssacharyngorweddrhwngdaufaich:

15Acefeaweloddfodgorffwystrayndda,a'rwladyn hyfryd;acaymgrymoddi'wysgwydd,acaaethynwasi deyrnged.

16Danafarneibobl,felunolwythauIsrael

17Danynsarffaryffordd,ynwiberaryllwybr,yncnoi sodlau'rmeirch,felysyrtheimarchogyneiôl.

18Disgwyliaiswrthdyiachawdwriaeth,OARGLWYDD 19Gad,byddina'igorchfygaef:ondefeaorchfygao'r diwedd.

20OAserybyddoeifarayndew,acefearyddddannedd brenhinol.

21Nafftalisyddewigwedieigollwngynrhydd:efearydd eiriauda

22CangenffrwythlonywJoseff,cangenffrwythlonwrth bydew;ymaeeiganghennauynrhedegdrosywal: 23Ysaethyddiona'igalarasantefynddirfawr,aca saethasantato,aca'icasasantef:

24Ondeifwaaarhosoddmewnnerth,abreichiauei ddwyloagryfhawydtrwyddwylocadarnDDUWJacob;(o hynyallanymaeybugail,maenIsrael:)

25EttotrwyDduwdydad,yrhwna'thgynnorthwya;a chanyrHollalluog,yrhwna'thfendithiaâbendithiony nefoedduchod,bendithionydyfndersyddodditano, bendithionybronnau,a'rgroth:

26Bendithiondydadadrechasantuwchlawbendithionfy hynafiaid,hydeithafybryniautragywyddol:byddantar benIoseph,acargoronpenyrhwnaymwahanwydoddi wrtheifrodyr.

27Benjaminawnagigfranfelblaidd:ynyboreefeaysa yrysglyfaeth,a'rnosyrhannaefeyrysbail 28YrhaihynollywdeuddegllwythIsrael:ahynywyr hynalefaroddeutadhwynt,aca’ubendithioddhwynt; pobunynoleifendithefea'ubendithioddhwynt

29Acefeaorchmynnoddiddynt,acaddywedoddwrthynt, Myfiagesgliratfymhobl:claddfigydâ'mtadauynyr ogofsyddymmaesEffronyrHethiad, 30YnyrogofsyddymmaesMachpela,yrhonsyddo flaenMamre,yngngwladCanaan,yrhonabrynodd AbrahamâmaesEphronyrHethiad,ynfeddianto gladdedigaeth.

31YnoycladdasantAbrahamaSaraeiwraig;ynoy claddasantIsaacaRebecaeiwraig;acynoycladdaisLea 32Yroeddprynedigaethymaesa'rogofsyddynddooddi wrthfeibionHeth

33AcwedidarfodiIacoborchymyni'wfeibion,efea gasgloddeidraedi'rgwely,acaroddesifynuyrysbryd,ac agynulloddateibobl

PENNOD50

1AIosephasyrthioddarwynebeidad,acawyloddarno, aca'icusanoddef.

2AIosephaorchmynnoddi'wweisionymeddygon,i eneinioeidad:a'rmeddygonaeneinioddIsrael

3Adeugainniwrnodagyflawnwydiddoef;canysfellyy cyflawnirdyddiauyrhaiaeneiniwyd:a’rEifftiaida alarasantamdanoddegathrigainoddyddiau

4Aphanaethdyddiaueialarefheibio,Iosephalefarodd wrthdŷPharo,ganddywedyd,Oscefaisynawrrasyneich golwg,llefara,atolwg,yngnghlustiauPharo,gan ddywedyd, 5Fynhadawnaethimidyngu,ganddywedyd,Welefiyn marw:ynfymeddyrhwnagloddiaisimiyngngwlad Canaan,ynoy'mcladdei.Ynawrganhynnygadimifyned ifyny,atolwg,achladdufynhad,amiaddeuafdrachefn 6AdywedoddPharo,Dosifynu,achladdudydad,fely tyngoddefeiti.

7AJoseffaaethifynyigladdueidad:achydagefyraeth hollweisionPharo,henuriaideidŷ,ahollhenuriaidgwlad yrAipht, 8AholldŷIoseph,a'ifrodyr,athŷeidad:ynunigeurhai bychain,a'upraidd,a'ugwartheg,aadawsantynnhir Gosen

9Acherbydauagwŷrmeirchaaethantifynugydagef:ac yroeddynfintaifawriawn

10AhwyaddaethantilawrdyrnuAtad,yrhwnsyddytu hwnti'rIorddonen,acynoygalarasantalarnadfawra dirfawr:acefeaalaroddameidadsaithniwrnod

11Aphanweloddtrigolionywlad,yCanaaneaid,ygalar ynllawrAtad,hwyaddywedasant,Galarmawrywhwni'r Eifftiaid:amhynnyygalwydeihenwAbel-misraim,yr hwnsyddytuhwnti'rIorddonen

12A'ifeibionawnaethantiddofelygorchmynnoddefe iddynt:

13Canyseifeibiona'idygasantefiwladCanaan,aca'i claddasantefynogofmaesMachpela,yrhonabrynodd

Abrahamâ'rmaesynfeddiantogladdfaiEphronyr Hethiad,oflaenMamre.

14AIosephaddychweloddi'rAipht,efe,a'ifrodyr,a'r rhaiolla'raaethantifynugydagefigladdueidad,wedi iddogladdueidad.

15AphanweloddbrodyrIosephfodeutadwedimarw, hwyaddywedasant,FeddichonfodJoseffyneincasáuni, acynddiauytaliniyrhollddrwgawnaethomiddo.

16AhwyaanfonasantgennadatIoseph,ganddywedyd, Dydadaorchmynnoddcynmarw,ganddywedyd, 17FellyydywediwrthIoseph,Maddeu,attolwgitiynawr, gamwedddyfrodyr,a'upechodhwynt;canysdrwga wnaethantiti:acynawr,attolwg,maddauitigamwedd gweisionDuwdydadAJoseffawyloddpanlefarasant wrtho

18A'ifrodyrhefydaaethant,acasyrthiasantilawroflaen eiwyneb;ahwyaddywedasant,Weleniynweisioniti 19AIosephaddywedoddwrthynt,Nacofnwch:canysa ydwyffiynlleDuw?

20Ondchwiafeddyliasochddrwgi'mherbyn;ondymae Duwyneiolyguiddaioni,iddwyniben,felymae heddyw,iachubpobllawerynfyw.

21Ynawrganhynnynacofnwch:mia'chmeithrinafchwi, a'chrhaibychainAcefea'ucysuroddhwynt,acalefarodd yngaredigwrthynt.

22AIosephadrigoddynyrAipht,efe,athŷeidad:a Iosephafufywddengmlyneddadeugain

23AIosephaganfufeibionEphraimo'rdrydedd genhedlaeth:meibionMachirmabManassehefyda ddygwydifynyarliniauIoseph

24AdywedoddIosephwrtheifrodyr,Yrydwyffiyn marw:aDuwaymweledynddiauâchwi,aca'chdwg allano'rwladhoni'rwladadyngoddefeiAbraham,iIsaac, aciIacob.

25AIosephagymmerthlwofeibionIsrael,ganddywedyd, Duwaymweledynddiauâchwi,achwiaddygwchifynu fyesgyrnoddiyma.

26AIosephafufarw,ynfabdengmlwyddachant:ahwy a'ipêr-eneinioddef,acaroddwydmewnarchynyrAipht