SOCIOLINGÜÍSTICA. TEMA 1. PAU

AS FUNCIÓNS SOCIAIS DA LINGUA. CONFLITO E DIGLOSIA. ESTEREOTIPOS E PREXUÍZOS LINGÜÍSTICOS: A SÚA REPERCUSIÓN NOS USOS. 1. FUNCIÓNS SOCIAIS DA LINGUA 1.1. INTRODUCIÓN 1.2. FUNCIONALIDADE 1.3. FUNCIÓNS 1.3.1. IDENTIDADE 1.3.2. FAMILIAR 1.3.3. LABORAL 1.3.4. LOCAL 1.3.5. INSTITUCIONAL 1.3.6. CULTURAL 1.3.7. INTERNACIONAL 2. BILINGÜISMO E DIGLOSIA 2.1. DEFINICIÓN 2.2. CONFLITO LINGÜÍSTICO 2.3. CONSECUENCIAS DO CONFLITO (DIGLOSIA) 2.4. PREXUIZOS SOCIAIS 1. FUNCIÓNS SOCIAIS DA LÍNGUA 1.1. INTRODUCIÓN: As linguas son vehículos de comunicación, mais non están distribuídosuniformemente en todas as funcións da sociedade. Por exemplo, o galego ten función identidade,a función mínima, mais carece de función internacional, que é a función máxima que pode posuírunha lingua.

1.2. FUNCIONALIDADE: De todas as linguas do Estado español, o galego é a única que mantivo unhavixencia maioritaria no seu territorio ata comezos do século XXI. Mais, a pesar destes esforzos

1

PAU. Sociolingüística. Tema 1

aprol da normalización lingüística o uso do galego está en claro retroceso entre as xeracións máisnovas, sobre todo nos ámbitos urbanos.

1.3. FUNCIÓNS 1.3.1. IDENTIDADE: A lingua é o elemento fundamental da articulación do pensamento e dá identidade como membro dunha comunidade. Na última década, o galego deixa de ser a lingua materna maioritaria, producíndose un proceso desgaleguizador da mocidade.

1.3.2. FAMILIAR: A lingua do ámbito interpersoal máis elemental, servindo para formar lingüisticamente ós individuos máis novos. Dependendo do hábitat e da clase social, percíbese en maior ou menor medida a perda da transmisión xeracional da lingua propia.

1.3.3. LABORAL: Maniféstase nas relacións lingüísticas entre individuos no ámbito do traballo. Hoxe por hoxe, o galego é máis común nos traballadores dedicados á agricultura, á pesca ou á industria; e é minoritario no sector servizos e entre os profesionais liberais.

1.3.4. LOCAL: A lingua como vehículo de comunicación entre persoas do mesmo contorno cotián. A presenza do galego está estreitamente relacionada co tipo de hábitat: reflíctese un predominio do galego no rural e en vilas de menos de 10 000 habitantes. Nesta función é na que inflúen con maior forza as condutas diglósicas, deixando o galego para relacións informais.

1.3.5. INSTITUCIONAL: Relacións lingüísticas entre o individuo e os estamentos administrativos. O galego é a lingua dos órganos administrativos e tamén é na que se expresa o poder político. No sistema educativo a súa presenza medrou moito, porén o castelán segue a ser maioritario. O sistema de xustiza presenta unha galeguización moi escasa, ó igual que nos medios de comunicación, o galego aínda é minoritario.

1.3.6. CULTURAL: Esta función é na que expresamos conceptos e mensaxes da vida cultural. Un dos maiores logros acadados para a normalización lingüística é que o galego non serve só para expresar a cultura popular, senón tamén para expresarnos no eido da cultura formalizada.

1.3.7. INTERNACIONAL.

2

PAU. Sociolingüística. Tema 1

É a que habilita os individuos para a comunicación con outros de linguas orixinais diferentes. Na actualidade esta función realízaa o inglés, e no noso caso tamén o castelán. Porén a lingua galega ten gran importancia para a comunicación no ámbito da lusofonía.

2. BILINGÜISMO E DIGLOSIA 2.1. DEFINICIÓN: A diglosia prodúcese cando nunha comunidade existe unha variante dunha lingua A, no noso caso é o castelán, que se opón a un conxunto de variantes dunha lingua B, o galego. A lingua A relaciónase coas funcións superiores, considerada de máis prestixio, e a B coas función lingüísticas inferiores, empregándoa nas relacións cotiás e informais.

2.2. CONFLITO LINGÜÍSTICO: Cando dúas linguas coexisten nun contexto de desequilibrio estamos ante unha situación de conflito lingüístico. Esta tensión lingüística é un proceso transitorio e dinámico que determinará a supervivencia dun dos códigos lingüísticos. A situación ten dúas saídas: o uniformismo lingüístico ou glotofaxia que consiste na substitución lingüística da lingua desprestixiada; ou o ecoloxismo lingüístico que defende a propia lingua da comunidade, para isto é preciso un proceso de normalización lingüística.

2.3. CONSECUENCIAS DO CONFLITO (DIGLOSIA): Como consecuencia da convivencia danse interferencias coas que o castelán contamina todos os niveis da lingua poñendo en perigo a integridade do galego. Como consecuencias máis visibles da diglosia temos a restrición dos usos do galego por presión do castelán, cun emprego minoritario nas funcións cultas. Prodúcese entón o asentamento de prexuízos lingüísticos, creando unha identificación do galego coa falta de cultura e co atraso e do castelán co progreso, modernización e modernidade.Estes prexuízos dan lugar ao autoodio, un sentimento de minusvalorización por parte dos galegos cara a súa propia lingua.

2.4. PREXUIZOS SOCIAIS: Os prexuízos máis salientables son a suposta falta de utilidade do galego, o galegocomo sinal de descortesía cara os foráneos, o galego como marca de pobrezas e atraso, o galegocomo marca ideolóxica, a caracterización pexorativa do galego normativo como artificial… Estesprexuízos son xerados e potenciados dende os ámbitos do poder na procura da uniformidadelingüística. É moi importante por ao descuberto estes prexuízos para combatelos e evitar que se continúen transmitindo. ( 700 palabras)

3

PAU. Sociolingüística. Tema 1