IDFA Dagkrant #4 2016 by IDFA International Documentary Film Festival Amsterdam

woens- & donderdagkrant 23/24 nov 2016 inclusief het programma

altijd actueel: idfa.nl/festivalnieuws & de idfa-app

Nanette Burstein, regisseur van Gringo: The Dangerous Life of John McAfee

‘McAfee onderschatte me’

Geweld en vrijheid

Vitaly Mansky (Rodnye (Close Relations)) en Peter Entell (Like Dew in the Sun) kijken vanuit twee gezichtspunten naar de gewelddadige geschiedenis van Oekraïne, een land klem tussen Rusland en Europa. En dat is goed, aldus Mansky: ‘Hoe meer invalshoeken, hoe meer volume een onderwerp krijgt.’

Blijven Sergei ondanks alles Loznitsa Migratie is een dit jaar terugkerend thema op IDFA. Maar er zijn ook documentaires over mensen die ondanks alles (oorlog, onzekerheid, onveiligheid, ongezondheid) blijven waar ze zich thuis voelen. Van Tsjernobyl tot Borneo: de blijvers.

Hij heeft een retrospectief op IDFA, selecteerde zijn Top10 van favoriete documentaires en gaf een Masterclass. De Oekraïense filmmaker Sergei Loznitsa (wiens meest recente documentaire Austerlitz ook hier te zien is) is dit jaar de Speciale Gast.

NTR op IDFA De Claim – zoektocht naar roofkunst uit WOII The Rolling Stones – Olé Olé Ole’! Maya Angelou – And Still I Rise Mapplethorpe – Look at the Pictures China’s van Goghs

NTR Avond van de Wolf | di. 22 november | Tuschinski 2 Het Uur van de Wolf presenteert drie kunstdocumentaires, zo eigenzinnig en divers als de rubriek zelf, met Q & A o.l.v. Co de Kloet ntr.nl/hetuurvandewolf

Migratie Als het in Nederland over migratie gaat, gaat het bijna altijd over mensen die komen. Zelden over mensen die vertrekken. En als het gaat over de mensen die komen, gaat het bijna altijd over hier. Zelden over daar. Migranten, in onze ogen, zijn mensen die hier arriveren. Niet mensen die daar vertrekken. En dus gaat het over woningnood, werkverdringing en culturele aanpassing en niet over oorlog, onderdrukking en uitzichtloosheid. En het onderliggende gevoel is dat migranten hier willen komen. Niet dat ze daar moeten vertrekken. Maar kijk dan naar de mensen die, volgens het gezond verstand, alle reden hebben te vertrekken maar toch blijven. Oorlog, ziekte, armoede en onveiligheid trotserend. Omdat je geboortegrond een deel van jezelf is. Omdat je daar een plek hebt in de samenleving. Omdat je daar weet wie je bent . Het gaat niet te ver om te zeggen dat ook degenen die wel vertrekken en vervolgens hier arriveren, met vaak maar een enkel koffertje aan meegenomen bezittingen, een deel van zichzelf voor altijd achterlaten – zoals hiernaast is te zien in BAFA’s raak getroffen illustratie. Ook Sergei Loznitsa, dit jaar de Speciale Gast van het festival, is een migrant. Geboren in wat nu Wit-Rusland is en wonend in Oekraïne (het land waarover ook ons Tweegesprek gaat ), is een deel van zijn identiteit achtergebleven in een land dat niet meer bestaat, de Sovjet-Unie. Veel van de films uit zijn retrospectief en de Top10 met zijn favorieten grijpen terug op die historische periode. In zijn nieuwste documentaire Austerlitz schuifelen toeristen, schijnbaar wezenloos, langs de gestolde geschiedenis van de Holocaust . Wie eenmaal migreert, blijft een migrant. En blijft ook zo gezien worden: het is geen toeval dat in New York, waar de leiders van Wall Street met rust werden gelaten na de economische wereldcrisis die ze in 2008 veroorzaakten, een kleine Chinese familiebank nu de duimschroeven wordt aangedraaid . Dan lonkt wellicht de ultieme migratie: een reis naar de sterren . Maar tot op zekere hoogte kan cinema tijden en plekken die we hebben verlaten, ook in leven houden en weer dichterbij halen. Zie hoe wijlen sovjetregisseur Dziga Vertov (1896-1954) in deze Dubbeldagkrant tot driemaal toe voorbijkomt, met films die nog altijd prikkelen, verwonderen en motiveren . Je zou bijna zeggen: alsof hij niet is weggeweest.

11 11

9/17

Inhoudsopgave 6/7

Vitaly Mansky probeert in Rodnye (Close Relations) net als Peter Entell in Like Dew in the Sun via zijn Oekraïense verwanten antwoord te vinden op de vraag waarom het land al eeuwenlang zo verdeeld is.

12/13

6/7

12/13

Zevenentwintig jaar nadat de destijds jonge Jens Soering werd veroordeeld voor moord op de ouders van zijn vriendin, probeert hij voor de camera van filmmakers Marcus Vetter en Karin Steinberger zijn onschuld te bewijzen: ‘De elite wilde de schone schijn ophouden.’

‘Efficiëncy is in de westerse wereld het mantra van managers’, zegt filmmaker Jérôme le Maire. Waar dat toe leidt, laat hij zien in zijn documentaire Burning Out, opgenomen in een Parijs ziekenhuis.

16/17

Het absurde verhaal van een Chinese familie, die een bank hebben opgericht die na de crisis als enige door de Amerikaanse justitie werd vervolgd. Regisseur Steve James: ‘Ze vechten met gratie en humor voor hun recht.’

Als je de media en sommige politici moet geloven is de halve wereld op weg naar ons westerse paradijs. Maar de meeste mensen blijven toch het liefst thuis. Ondanks tsunami’s, straling of andere (natuur)rampen.

Nanette Burstein over de onverkwikkelijke strijd die ze leverde voor een documentaire over de controversiële politicus John McAfee. De Japanse superster Yoshiki vertelt over hoe muziek en een film hemzelf en zijn fans kunnen redden. En een pagina Sergei Loznitsa, IDFA’s speciale gast.

Cover foto:Corinne de Korver

NPO_2doc_Radio_Kobani1104_245x172.pdf

04-11-16

11:04

dinsdag 29 november 22:55 uur

RADIO KOBANI HET VERHAAL VAN DE JONGE KOERDISCHE VERSLAGGEEFSTER DILOVAN

CMY

altijd de beste documentaires

BELEEF

IDFA VOLKS KRANT MET DE

volkskrant.nl/idfa

Prijzen en Bal

Woensdagavond 23 wordt vanaf 22 uur in de Amsterdamse Stadsschouwburg het eerste Documentairebal gehouden, waar tout documentairewereld zich verzamelt na afloop van de officiële prijsuitreiking (die begint om 20:30 uur) aan korte, lange en middellange, debuterende, studerende en nieuwe-mediale documentaires.

Lange dag kort

In Tuschinski 3 worden donderdag 24 de hele dag korte films vertoond, het formaat dat, in tegenstelling tot een cliché dat nog altijd opgeld doet, niet alleen een vingeroefening is voor wie een avondvullende documentaire wil maken, maar een kunstvorm op zich met eigen missers en meesters. Van Cubaanse kortjes om 10:15, via korte nieuwe-mediaproducties uit DocLab om 19:45, tot ‘Short in Japan’ om 22:00. (Zie pagina 9.)

foto: Joke Schut

Go slow met Honoré

Queens of Queer De zaal loopt uit na Who’s Gonna Love Me Now? Tussen de uitgelaten bezoekers zijn vrolijke mannen gestrooid in gekleurde bloesjes als spikkels op een kinderijsje: de mannen van Manoeuvre, het gay men’s choir van Amsterdam. Glazen wijn en bier worden in elkaars handen gedrukt. Vier drag queens in volle tooi – pruiken, haarlak, stiletto’s en tepelcovers – wiegen de trap op. In een hoekje worden programmeur Raul Niño Zambrano en Cleo, Oegandese trans-pionier uit The Pearl of Africa, geïnterviewd door OutTV. Na de eerste vier films van de

Queer Day is het tijd voor een borrel in de foyer van EYE. ‘Een statige, nieuwe locatie voor een dag die in de aandacht mag staan’, vindt Niño Zambrano. Bij de uitgebreide Q&A’s staan vaak zelfexpressie en jezelf kunnen zijn centraal. ‘Ik ben blij dat we daar in Nederland weinig problemen mee hebben’, zegt Lolo Benzina van draghouse The House of Hopelezz na afloop van Kiki. ‘Maar toen we net een taxi bestelden, moesten we toch vragen om een chauffeur die geen problemen heeft met het vervoeren van vier drag queens.’ (AL)

Maya Angelou: And Still I Rise

Koppen Machines wint Producentenprijs bij elkaar

Op donderdag 24 is Tuschinski 1, de mooiste bioscoopzaal van Nederlands, gereserveerd voor vijf portretdocumentaires met bijzondere inleiders. Zo verzorgt Barbara Visser, die volgend jaar ad interim het stokje overneemt van festivaldirecteur (en medeoprichter) Ally Derks, de inleiding bij The B-Side: Elsa Dorfman’s Portrait Photography om 11:00 uur en presenteert Kees van Kooten het Remco Campert-portret The Passing Years. Plus een gratis portretfilm voor Vrienden van IDFA: Maya Angelou: And Still I Rise, over dichter, schrijver en burgerrechtenactivist Maya Angelou, medestrijder van Martin Luther King Jr. en Malcolm X, wordt die dag exclusief vertoond voor Vrienden (wordt ook lid en u kunt er volgend jaar bij zijn), ingeleid door filmmaker, theatermaker, schrijver en verhalenverteller Neske Beks. 18:45 Tuschinski 1.

Zo’n dertig internationale programmeurs van onder meer Tribeca, KVIFF, MoMA, Encounters en Hot Docs, hebben tijdens hun jaarlijkse, informele brunch op IDFA de traditionele Programmer’s Award toegekend aan Rahul Jains Machines. Aangezien het reeds ‘de meest prestigieuze prijs van alle festivals in de geschiedenis van de mensheid is’ zou het, aldus Frank Moens van het Leuvense Docville-festival (die het gezelschap bijeen had geroepen), ‘overkill’ zijn er ook nog een geldprijs aan te verbinden.

Tolhuistuin tolt van woorden Samen met IDFA presenteert de Tolhuistuin in Amsterdam-Noord, naast het EYE Filmmuseum, bijzondere randprogrammeringen op do 24 t/m za 26. Met op donderdag het randprogramma ‘Woorden worden zinnen’, waarin woordkunstenaars verhalend reageren op de documentaires A Trip to the Country (19:00), over de botsing van traditie en moderniteit in Kameroen, en Voices (21:30), dat een nieuwe en innovatieve blik werpt op het donkere koloniale verleden van de Antillen op basis van het archief van Beeld en Geluid – om daarmee gaten op te vullen in het collectieve geheugen.

Carl Honoré, bestseller-auteur van In Praise of Slowness en voorganger in de slow-beweging in al haar verschijningsvormen (van Food via Sex tot Parenting), opent donderdag 24 om 16:00 in de Brakke Grond het programma The Quiet Eye met zijn keynote speech, waarin hij voorbeelden zal aanhalen uit de negen slow documentaries. De toegang is gratis, maar vereist wel een kaartje. Wilt u erbij zijn, dan moet u snel zijn.

Onbekend zaad

Oxfam Novib presenteert op IDFA de documentaire Seed: The Untold Story, over onze relaties met zaden en een megabedrijf als Monsanto. Na afloop wordt onder anderen gesproken met Sacha de Boer, die namens Oxfam Novib Zimbabwe heeft bezocht. Wo 23 19:30 Tuschinski 1.

Dan maar China

Met de verkiezing van de misogyne, sadistische en racistische klimaatontkenner Trump tot Amerikaans president, rust de verantwoordelijkheid voor enige internationale stabiliteit nog zwaarder op de schouders van China. Maar wat als het centraal geleide staatskapitalisme evengoed leidt tot barstende bubbles? Na de vertoning van Dream Empire bespreekt schrijver Hans Maarten van den Brink met regisseur David Borenstein de ontspoorde Chinese vastgoedsector, verantwoordelijk voor complete spooksteden, die de hele wereldeconomie zou kunnen meeslepen in zijn val. Wo 23 16:30 Tuschinski 1.

Groen zien op IDFA

Twee keer langer napraten bij twee documentaires over maatschappelijk groene onderwerpen. In ‘Green Screen’ draaien The Borneo Case, over de corruptie rond illegale houtkap, en Abandoned Land, over de bewoners die zijn teruggekeerd in het risicogebied rondom Fukushima. Om respectievelijk 17:00 en 19:30 in de Brakke Grond.

Erdoorheen praten

Nieuw dit jaar op IDFA: live simultaanvertaling, dus hardop, bij anderstalige (en Engels ondertitelde) jeugddocumentaires in het programma Kids & Docs, speciaal voor kinderen. Zoals wo 23 14:00 EYE Cinema 2.

DJ in De Jaren

De Jaren is het Festivalcafé van IDFA. Met wo 23 DJ-koppel Mr. & Mrs Koot (indie, eighties en funk) en do 24 DJ Tien Son (funk, Afrikaans en andere werelddelen), beide keren van 22:00 tot 1:00.

Peter Entell (links) en Vitaly Mansky

eter Entell werd geboren in de Verenigde Staten en woont en werkt al veertig jaar in Zwitserland. Dat een deel van zijn familiegeschiedenis zich in Oekraïne afspeelde, was iets waar hij nauwelijks bij had stilgestaan, totdat er een interne oorlog uitbrak naar aanleiding van de Russische bezetting van de Krim. ‘Het kwam door mijn cameraman’, vertelt Entell. ‘Die was net teruggekomen uit Oekraïne en was heel verbaasd te horen dat mijn vader daar geboren was, terwijl ik er nog nooit was geweest. Het was 2014, precies een eeuw nadat mijn joodse grootouders het land waren ontvlucht vanwege het geweld dat toen plaatsvond.’ Vitaly Mansky werd geboren in de stad Lviv, in het westen van Oekraïne, toen dat nog deel was van de Sovjet-Unie. Hij studeerde in Moskou en woonde en werkte lange tijd in Rusland; tegenwoordig is het Letse Riga zijn woonplaats. ‘Ik wil met Rodnye (Close Relations) de dialoog over Oekraïne uit het domein van de propaganda halen’, vertelt hij, ‘door te laten zien wat de politieke gebeurtenissen betekenen op een sociaal en emotioneel vlak.’ Mansky besloot dat niets hem dichter bij de waarheid zou brengen

dan het portretteren van zijn familie: “Ik zweer het op mijn kinderen” is in Rusland de ultieme waarheidsclaim. Deze film is mijn manier om te zeggen: “Ik zweer het op mijn familie”.’

Opera

Familie loopt ook als een rode draad door Like Dew in the Sun. Peter Entell vertrok naar Oekraïne met alleen de verbasterde naam van een dorpje en een oude familiefoto. ‘Maar die foto opende deuren. Zodra ik hem liet zien werd ik beschouwd als een ‘broeder’. Het gevoel van verwantschap is heel sterk.’ We zien in de film ook hoe van generatie op generatie verhalen worden doorgegeven, bijvoorbeeld via liederen die steevast worden aangeheven. ‘Als ik die liederen niet had, was de film er misschien niet gekomen’, zegt Entell. ‘Ik zie de film als een opera, in die zin dat in de liedteksten de diepste hartstochten worden verwoord. Tijdens de opnamen had ik geen idee waar de teksten over gingen, maar toen ik de vertalingen onder ogen kreeg, stond ik versteld: lied na lied werd het geweld bezongen. Die teksten beginnen vaak heel lieflijk, maar ontaarden steevast in gruwelijdheden.’ ‘Nee.’ Hoofdschuddend laat Mansky horen dat hij het met die observatie volstrekt oneens is.

‘Het geweld keert terug’

‘Het Leitmotiv van de Oekraïense cultuur is het bereiken van de vrijheid. Die moet telkens door strijd worden veroverd. Dat levert geweld op, maar geweld is geen doel. De Oekraïense vrijheidsdrang heeft een lange traditie, die je ook kunt terugvinden in de kunsten, bijvoorbeeld in de schilderijen van Ilja Repin.’

Propaganda

Toch laten Mansky’s gesprekken met zijn familieleden in verschillende delen van het land ook zien hoezeer hun denkbeelden beïnvloed worden door propagandistische informatie. ‘Natuurlijk, dat is absoluut waar. Ik ga daar met hen niet over in discussie, want ik wilde hen juist de ruimte geven hun eigen verhaal te doen. Er is grote verdeeldheid; dat is het probleem van de Oekraïense samenleving. Tijdens mijn reis heb ik gemerkt dat de mensen in Lviv vrij tolerant zijn, ook tegenover Russisch-sprekenden. In het oosten is goed te merken dat de publieke opinie sterk gemanipuleerd wordt.’ In Like Dew in the Sun staat die oostwesttegenstelling niet centraal. En hoewel de migratie van zijn joodse grootouders de aanleiding vormde voor zijn onderzoek, wilde

Rodnye (Close Relations)

door Sasja Koetsier

Like Dew in the Sun

foto: (links) Felix Kalkman, (rechts) Corinne de Korver

Vitaly Mansky bezoekt in Rodnye (Close Relations) zijn Oekraïense familieleden, de die conflictueuze toestand van het land perfect blijken te weerspiegelen. Peter Entell gaat In Like Dew in the Sun op zoek naar de sporen van zijn Oekraïense grootouders, van wie hij niet meer dan een vergeelde foto bezit. Beide makers proberen via hun verwanten antwoord te vinden op de vraag waarom het land al eeuwenlang zo verdeeld is.

Peter Entell er ook geen ‘joods verhaal’ van maken. Hij raakte pas echt gefascineerd door Oekraïne toen hij meer te weten kwam over de Tataren, die na de Russische annexatie van de Krim massaal het land ontvluchtten. ‘Als er in een conflict twee partijen zijn, wordt het al snel een vergelijking. Met drie wordt het verhaal veel complexer. In veel situaties staan joden en moslims tegenover elkaar, maar in dit geval delen ze een vergelijkbare geschiedenis.’ ‘Het gaat mij niet eens specifiek om Oekraïne’, vervolgt Entell, ‘maar om dit aspect van de menselijke natuur: onze onmacht om verschillen anders dan met geweld op te lossen. Wat me in Oekraïne opviel is dat het land is vergeven van de oorlogsmonumenten. En toch zegt een soldaat, als ik hem vraag waarom ze altijd maar aan het vechten zijn, dat de oorlog pas drie maanden geleden begon. Hegel zei het al: “Wat de geschiedenis ons leert, is dat we niet leren van de geschiedenis.” Er zijn mensen die nog steeds hoopvol zijn, maar als ik kijk naar de geschiedenis van de mensheid, zie ik geen netto vooruitgang. Er zijn momenten van vrede, maar het geweld keert cyclisch terug. Op dit moment

zijn extreemrechtse bewegingen overal in Europa in opkomst, en kijk eens naar de man die straks als president van de Verenigde Staten zijn hand op de nucleaire knop heeft.’ Ook voor Vitaly Mansky reikt de situatie in Oekraïne verder dan de landsgrenzen. ‘Rusland heeft zichzelf met deze oorlog alleen maar schade berokkend. Een beschaafde samenleving valt zijn buurland niet binnen. Zo’n actie creëert bovendien de noodzaak om ook in eigen land de vrijheid in te perken en de meningsvorming van burgers te controleren. Dat maakt het land nog minder geciviliseerd.’

Dezelfde zon

Op de vraag waarom Oekraïne zo’n gewelddadige geschiedenis heeft, krijgt Entell in zijn film van verschillende mensen verschillende antwoorden. ‘Een van hen zegt: “Na de oorlog werden de kinderen geboren met haat in hun hart.” Maar het mooiste antwoord dat ik kreeg zit aan het einde. “Op elk van ons schijnt dezelfde zon”, zegt een oude vrouw. Dan is er een lange stilte – ik ben dol op stiltes, stiltes zijn nooit leeg – en na een tijdje vervolgt ze: “Maar mensen willen altijd meer.” En dan kijkt ze omhoog naar de zon.

Is dat niet geweldig?’ Mansky beschouwt het meer analytisch: ‘Er zijn twee tegenpolen die aan Oekraïne trekken: Europa en het Russische rijk. Al eeuwenlang zit Oekraïne daartussen en dat is een permanent conflict. Ze moeten een keuze maken, maar worden daar tegelijk door verscheurd. Dat wil ik in Rodnye (Close Relations) laten zien.’ Entells observaties als buitenstaander en Mansky’s blik van binnenuit leveren aan beide hun eigen inzichten in het conflict; inzichten die elkaar soms tegenspreken en soms aanvullen. Mansky vindt dat daar ook de taak ligt van de documentairecinema: ‘Die moet onderwerpen zo veelzijdig mogelijk presenteren aan het publiek. Hoe meer invalshoeken er zijn, hoe meer volume een onderwerp krijgt.’

Like Dew in the Sun – Peter Entell. Do 24 18:00 Munt 9; vr 25 21:30 Tuschinski 5; za 26 12:30 EYE Cinema 1.

Rodnye (Close Relations) – Vitaly Mansky.

Do 24 17:15 Tuschinski 4; zo 27 12:15 Munt 12.

Stichting Dioraphte steunt projecten van hoge kwaliteit op het gebied van kunst en cultuur met een landelijk of internationaal bereik. Steun IDFA ook. Als bezoeker, als Vriend of als Dikke Vriend.

Ook IDFA mag rekenen op onze steun om de creatieve documentaire bereikbaar te maken voor een breed publiek. Niet straks maar nu. Omdat cultuur rijkdom is die je met elkaar deelt.

THE NETHERLANDS AUDIOVISUAL ARCHIVE

Beeld en Geluid IDFA Award for Dutch Documentary 2016

‘ Was het makkelijker een outsider te berechten?’

foto: Lisa Terry

In 1985 werden de ouders van studente Elizabeth bruut om het leven gebracht. Was haar vriendje Jens Soering de dader? Soering werd veroordeeld en zit inmiddels 27 jaar vast. In deze analytische documentaire van Marcus Vetter en Karin Steinberger probeert hij alsnog zijn onschuld te bewijzen. Jaren geleden hoorde Marcus Vetter via zijn coregisseur Karin Steinberger over Jens Soering. Deze beetje nerdy Duitse diplomatenzoon zou in 1985 de ouders van zijn vriendinnetje Elizabeth hebben vermoord – voor háár. Maar zijn aanvankelijke bekentenis nam hij later terug. Waarschijnlijk had de jonge Soering niets met de slachtpartij te maken. Marcus Vetter: ‘Jens dacht een goede reden te hebben voor zijn valse bekentenis. Hij wist dat zijn meisje seksueel misbruikt was door haar moeder en hij wilde voorkomen dat Elizabeth ter dood veroordeeld zou worden – mocht bewezen worden dat zij verantwoordelijk was. En Jens was natuurlijk jong en straalverliefd.’ In 2009 leek het erop dat Soering vanuit de gevangenis in Virginia overgedragen zou worden aan Duitsland, waar hij op vrije voeten zou komen. Maar dat ging niet door. Tijdens de opnames van zijn documentaire The Forecaster in 2013, besloot Vetter bij Soering langs te gaan. ‘Dat we opnameapparatuur bij ons hadden was achteraf een zegen.’ Het bleek de laatste kans om een ‘niveau 3-gevangene’ in Virginia met camera te spreken. Dat is sindsdien verboden. ‘Of dat met ons bezoek te maken heeft? Zeker weten zullen we het nooit, maar we hebben zo onze vermoedens.’ Dat filmmateriaal, waarin Soering zijn kant van het verhaal vertelt,

Hé gast!

vormt een van de vier pijlers van de film. ‘De tweede waren opnames van de rechtszaak. De echtgenote van de rechter had alles gefilmd en we mochten haar stapel VHS-banden gebruiken.’ Aan de hand van deze bronmaterialen begonnen de makers betrokkenen te interviewen, onder wie advocaten, (oud-)rechercheurs en bekenden van de veroordeelden. ‘Elizabeth zelf hebben we nooit kunnen interviewen. Ook zij zit vast in level 3 en bovendien wilde ze – zonder duidelijke opgaaf van redenen – uiteindelijk toch niet meewerken.’ Tot slot maakt Vetter gebruik van de vurige liefdesbrieven die Elizabeth en Jens medio jaren tachtig aan elkaar schreven. ‘Die brieven zijn fantastisch! Ze waren op een talige manier enorm met elkaar in competitie en hun liefdespad is in hun brieven prachtig te volgen. Ze bleven elkaar schrijven, tot lang nadat ze gearresteerd waren.’ Vetter vermoedt dat de veroordeling van Soering, die slechts op z’n aanvankelijke bekentenis en niet op feitelijke bewijzen gebaseerd was, voortkomt uit het feit dat slachtoffers en rechter uit dezelfde elitaire kringen van Bedford kwamen. ‘Iedereen in de rechtszaal kende elkaar. De rechter was zelfs bevriend geweest met de moeder van Elizabeth. Elizabeths verhaal dat haar moeder haar seksueel misbruikte, heeft ze moeten intrekken in ruil voor strafvermindering. Iets dat overigens nergens op papier staat en ook nooit is ingelost. Ik denk dat het verloop van de zaak veel te maken heeft met schaamte: de elite wil de schone schijn ophouden. Een moeder die incest pleegt met haar dochter?! Onmogelijk! Bedford moest brandschoon blijven; zelfs een rechter zou op een of andere manier besmet kunnen raken. Het intrigeerde me. Zouden ze liever een mogelijk onschuldige outsider berechten dan de lelijke waarheid aanschouwen?’ (MN) The Promise – Marcus Vetter en Karin Steinberger. Do 24 15:15 Munt 9; vr 25 13:45 Tuschinski 2.

KORT

Kirill op het dak

Elk jaar vraagt IDFA een regisseur een Top10 samen te stellen. Dit jaar verraste de in Wit-Rusland geboren, in Oekraïne wonende filmmaker Sergej Loznitsa met niet eerder in Nederland vertoonde films. We vroegen andere IDFA-regisseurs: Wat is jouw favoriete documentaire? Barak Heymann – Who’s Gonna Love Me Now?

‘Because of that War van Orna Ben-Dor Niv. Omdat het de eerste was die ik ooit zag. Ik was twaalf jaar oud en mijn grootvader nam me er mee naartoe.’

Carlo Guillermo Proto – Resurrecting Hassan

‘Dziga Vertovs Man With A Movie Camera. Geen andere filmmaker is ooit maar in de buurt gekomen van deze film en ik denk niet dat het ooit gaat gebeuren. Het herinnert ons er voortdurend aan dat documentaire meer kan dan alleen iets registreren. Het is een grenzeloos medium.’

Sabine Krayenbühl en Zeva Oelbaum – Letters from Baghdad

SK: ‘Ik heb er geen, maar ik houd van documentaires die experimenteren met de vorm zoals The Arbor van Clio Barnard en Stories We Tell van Sarah Polley.’

ZO: ‘Koyaanisqatsi van Godfrey Reggio. Een visueel betoverende film en de combinatie van geluid en beeld trekt me in een andere dimensie – zo simpel en sober.’

Nima Sarvestani – Prison Sisters

‘The Act of Killing van Joshua Oppenheimer. Deze film is uniek en vertelt niet alleen het verhaal over de moord op een miljoen dissidenten maar ook hoe mensen zich gedragen in een omgeving die wordt gedomineerd door ideologie en machtsstrijd.’

Pawel Lozinski – You Have No Idea How Much I Love You

‘Anything Can Happen van mijn vader Marcel Lozinski. Na 22 jaar ben ik nog steeds in tranen als ik ’m zie. Het werkt perfect: de universele vraagstukken zijn vandaag de dag voor mij zelfs nog dramatischer.’

De 19-jarige Kirill hangt graag een beetje rond. Maar dan op een levensgevaarlijke manier: met zijn vingertoppen aan de rand van een flatgebouw. De Spiderman van Rusland is zijn bijnaam – en met recht, bewijzen de spectaculaire selfies die Kirill maakt tijdens zijn roofing-expedities op de Stalin-suikertaarten van Moskou. Zijn vrienden vinden het spannend, maar maken zich ook zorgen. Moet Kirill niet serieus aan zijn toekomst gaan denken? (OvD) The Hanging (15’) – Geoffrey Feinberg. Wo 23 20:00 Munt 11; do 24 17:30 Tuschinski 3; za 26 14:45 Tuschinski 4.

Colofon FESTIVAL INFORMATION

Partners of IDFA Premium partner of the 29th International Documentary Film Festival Amsterdam

Main Partners

Partners

IDFA is subsidized and funded by

IDFA-Mediafonds Workshop is supported by

IDFA Forum is supported by

IDFA Bertha Fund is supported by

Club IDFA

ABN AMRO Bank NV, Being There, Brand New Telly, De Breij Evers Boon, Houthoff Buruma, JBR, Jean Mineur Mediavision, M.N. Léons BV, Rabobank Amsterdam, Rotaform, Weekbladpers Media

Donations to IDFA

AVROTROS, BNNVARA, EYE International, Embassy of Israel, Embassy of the United States of America, EO, GoetheInstitut, Happinez, HUMAN, Institut Français des Pays-Bas, KRO-NCRV, NPO Sales, OUTtv, Pauwhof-fonds, P.W. Janssen’s Friesche Stichting, Rabobank Amsterdam, Stichting Elise Mathilde Fonds, Stichting VEVAM Fonds

Suppliers

3PO, Arti and Amicitiae, Art Support BV Theaterproductiebureau, Bijlmer Parktheater, Booking.com, Café de Jaren, Citroën, Compagnietheater, De Balie, De Kleine Komedie, DeLaMar Theater, Event Engineers, EYE Film Instituut, FestivalTickets, Haghefilm Digitaal, Hampshire Hotel Prinsengracht, Het Ketelhuis, IndyVideo, Koninklijk Theater Carré, Le Club Accor Hotels, Lichtwerk, MacBike, Melkweg, MeneM Systemen, NH Hotel Group, Podium Mozaïek, Rex International, The Screening Factory, Sluizer Restaurants, Stadsschouwburg Amsterdam, Stedelijk Museum Amsterdam, Tolhuistuin, VBVB Cultuurautomatisering, Volkshotel, Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond, Zuiderkerk

Festival Trailer

Cape Rock, Jean Mineur Mediavision

IDFA would like to thank all friends of the festival. Program Guide HOOFD-/ EINDREDACTIE NL Nicole Santé KEES driessen

INTERNATIONAL EDITION Nick Cunningham Mark Baker Melanie Goodfellow Geoffrey Macnab REDACTIE NL Olga van Ditzhuijzen Hugo Emmerzael Sasja Koetsier Wendy Koops Maricke Nieuwdorp

FOTOGRAFIE Felix Kalkman Bram Belloni Nichon Glerum Ruud Jonkers Corinne de Korver Joke Schut

VORMGEVING Sjoukje van Gool Gerald Zevenboom

PRODUCTIE Cathalijne de Wilde Silvie van Oost

ILLUSTRATIE BAFA (Bas van der Schot en Farhad Foroutanian)

INTERNET Sietse Meijer (eindredactie NL) Sjaan de Bruin (eindredactie ENG)

Stijn Schenk, Mas Hab, Meerl Moonen, Emma Ringelding, Anne Staal

IDFA Frederiksplein 52 1017 XN Amsterdam info@idfa.nl www.idfa.nl

IDFA REPORTS Resi Lankester Anke Teunissen Ruben Hamelink Michiel Landeweerd Nicolien van Loon Ard van der Veldt

ACQUISITIE Daily Productions DRUK Rodi Media

Deadline for application MA programme 13 January 2017

Master of Film we are looking for artistic researchers The Master’s Degree Programme in Film at the Netherlands Film Academy offers a select group of no more than ten artistic researchers (filmmakers and visual, media or other artists) the opportunity for further personal and professional development within an investigate, highly

demanding and internationally oriented setting. The focus of the course is on artistic research in and through film, defined as an ongoing process in which artistic practice feeds the need for research, which in turn inspires artistic practice.

www.masteroffilm.nl

‘Justitie had geen zaak’ De enige Amerikaanse bank die na de kredietcrisis formeel in beschuldiging werd gesteld van hypotheekfraude, staat in Chinatown, New York. Documentairemaker Steve James volgde hoe de familie Sung vijf jaar lang de buitenproportionele aanklachten tegen hun bank Abacus bestreed.

De bezoeker – ma 21 13:58 Munt 10

Maya Angelou: And Still I Rise Peter van Bleijswijk (54, Naarden) en Marianne Maasland (58, Amsterdam). Ze was dichter, schrijver en burgerrechtenactivist en speelde een belangrijke rol in de Amerikaanse burgerrechtenbeweging. Peter en Marianne zijn zichtbaar onder de indruk van Maya Angelou, geportretteerd in de film waar ze net uitkomen. ‘Wat een ontzettend complete film’, vindt Peter. ‘Heel indrukkend wat ze heeft gedaan. Alle grote zwarte leiders heeft ze meegemaakt. Inclusief Bill Clinton.’ Geen zwarte leider toch? ‘Nee, ik bedoelde Malcolm X en Martin Luther King. Maar Clinton was de eerste president die haar liet speechen.’ ‘Knap dat ze zo positief was’, stemt Marianne in. ‘Als je

cliënt. ‘In Chinatown heerst een cash-economie’, verklaart James. ‘Er is weinig vertrouwen in instituties omdat die in China ook niet betrouwbaar zijn.’ De beschuldigingen lijken een vijf jaar durende rechtszaak niet waard. Of zoals Sungs advocaat zegt: je begint geen proces als iemand door rood loopt. Aanvankelijk vreesde James dat filmen in Chinatown lastig zou worden, maar dat bleek ongegrond. ‘Sungs vier dochters groeiden op in Connecticut en zijn heel Amerikaans. Ze hadden weinig schroom; ze wilden tonen hoe de zaak in elkaar zat en hoe het de familie emotioneel heeft aangegrepen.’ Het falende Amerikaanse rechtssysteem schokt James niet meer. ‘In New York komt 97 procent van de zaken niet voor, omdat beklaagden zich schuldig laten verklaren – ze hebben geen geld voor een rechtszaak. Ook de Sungs kregen zo’n schikkingsvoorstel, maar Abascus had dan schuld moeten bekennen, in tegenstelling tot de grote crisisveroorzakende banken. ‘Dat wilde de familie niet, want ze waren onschuldig. En ze konden zich een rechtszaak veroorloven. Zoals in de film wordt gezegd: je kunt je recht krijgen, zolang je er 10 miljoen dollar voor over hebt.’ (OvD)

Abacus: Small Enough to Jail – Steve James. Do 24 17:30 Munt 11; vr 25 20:30 Tuschinski 3; za 26 16:00 Tuschinski 6 Ook nog te zien:

The Ride of Their Lives (15’) – Steve James. Wo 23 21:45 EYE Cinema 2; do 24 15:30 Tuschinski 3; za 26 16:00 Munt 13.

f e i t i s Po

Ontzet completxend

kijkt naar de bagage die ze heeft, dan had ze ook polariserend kunnen zijn. Het is jammer dat ze dood is: haar vermogen te verbinden zouden we in deze politiek onrustige tijden goed kunnen gebruiken.’ ‘Het lijkt me geen toeval dat dit nu uitkomt’, knikt Peter, die zegt de film nog even te moeten verwerken. ‘Er zat zo veel nieuws voor me in.’ De twee scanden het programma op muziek en cultuur en kwamen hierop uit, want Maya Angelou zingt, schrijft en is actrice. Over haar stem is niet iedereen even enthousiast, maar Peter wel. ‘Het is net als bij Paul de Leeuw: als hij zingt, raakt het je gewoon.’ (WK)

foto: Corinne de Korver

foto: Bram Belloni

teve James’ (Hoop Dreams, Stevie) producent, bevriend met een dochter Sung, kwam met dit ontluisterende David-en-Goliath verhaal, dat buiten Chinatown de media niet haalde. ‘Ik vond het meteen interessant, helemaal nadat ik de familie had ontmoet. Ze zijn zo hecht en vechten met gratie en humor voor hun recht.’ Hun nachtmerrie begint als een medewerker van de Abacusbank fraude blijkt te hebben gepleegd. De directie gaat keurig tot actie over en meldt het aan de instanties, waarmee normaliter de kous af is. Toch gaat het OM over tot vervolging. Directieleden en werknemers worden met veel machtsvertoon in de boeien geslagen. Het OM in New York wilde per se een bank op de knieën krijgen, zegt James, omdat in de kredietcrisis geen enkele bank vervolgd is. Des te vreemder dat de media niet werden betrokken. ‘Justitie besefte vast dat het geen sterke zaak had. Onze interviews met de aanklager onderstreepten dat alleen maar.’ In totaal worden negen (!) twijfelachtige leningen onderzocht, omdat ze niet geborgd lijken door een op papier kredietwaardige

Maya Angelou: And Still I Rise – Bob Hercules, Rita Coburn Whack. Do 24 18:45 Tuschinski 1; vr 25 19:00 Podium Mozaïek

Draait er nog wat leuks?

In een zelfgebouwde raket omhoog Om maar meteen met de deur in huis te vallen: we gaan allemaal een keertje dood. Motivatie genoeg voor de Deen Peter Madsen om in die beperkte levensspanne zijn droom na te jagen: een bemande missie naar de ruimte. Niet in een officieel ruimteschip van miljarden dollars, maar in een zelfgebouwde raket. Zes jaar lang filmt regisseur Max Kestner hoe Peter met zijn vriend Kristian von Bengtson huis-tuin-en-keukenmiddelen inkoopt om een functionerende raket mee te bouwen. Een van de grote vragen die Amateurs in Space oproept is wat daarbij in godsnaam de essentiële functie van een haarföhn kan zijn.

Madsens fascinatie met het ruimtereisprogramma van de Verenigde Staten biedt Kestner de gelegenheid zijn opnames van de klussende amateurs af te wisselen met epische fragmenten van Neil Armstrong, NASA en Houston. Al is het niet alleen eer en glorie in Amateurs in Space. Naarmate hun project vordert, verloopt de samenwerking tussen Peter en Kristian steeds stroever. Kan Peter zijn droom zo nog wel vervullen? Terwijl hij zich in toenemende mate tegen Kristian afzet blijft de klok namelijk tikken… (HE) Amateurs in Space – Max Kestner. Do 24 11:00 Munt 11; vr 25 22:15 Tuschinski 4; za 26 19:00 Tuschinski 2

Ondanks alles blijven Soms merken mensen pas als ze weg zijn hoezeer de plek waar ze zijn geboren en getogen hen heeft gevormd. Ze kunnen elders niet aarden, begrijpen de regels niet of hebben domweg heimwee naar een wereld waarin niet steeds alles uitgelegd hoeft te worden, omdat iedereen er weet wie je bent, waar je vandaan komt en wat jouw rol in de samenleving is. Alle zekerheden vallen weg. Precies daarom willen mensen koste wat kost blijven op de plek die ze kennen. Voor hen vallen identiteit en geboortegrond samen, waardoor weggaan voelt alsof je een lichaamsdeel amputeert. En vertrekken dus geen optie is. Vijf films over protagonisten die boven alles willen blijven op hun geboortegrond. Een overzicht in citaten.

‘We leven allemaal onder één paraplu’ – The Opposition [Papoea-Nieuw-Guinea]

De aarde is de moeder, roept een van de leiders van de Paga Hill-gemeenschap, terwijl hij krachtig op de grond slaat. ‘We laten ons niet wegjagen, we zullen ons verzetten.’ Een Australisch bedrijf aast op hun kleine paradijs aan het strand, de ideale plek voor een luxe toeristenoord. Het enige parlementslid dat voor de oorspronkelijke bewoners opkwam, is naar ‘de tegenstander’ overgelopen en is er nu adviseur. De rechter heeft besloten dat de gemeenschap geen recht heeft op het gebied en daarmee is voor haar de kous af: ‘Er worden in Papoea-Nieuw-Guinea voortdurend mensen van hun land gestuurd’. Rechtvaardigheid is voor deze dame blijkbaar geen issue. Voor de gemeenschap, waarvan een deel al met geweld en bedreigingen is ontruimd, echter wel. Ze zijn arm, maar iedereen geeft wat ze kunnen missen om het vonnis aan te vechten. Samen zijn ze sterk en met zijn allen staan ze achter hun woordvoerder, Joe Moses, die als het gezicht van het verzet zijn leven niet zeker is maar doorzet. Iemand moet het doen. Het is één voor allen, allen voor één, een gevoel dat je verliest als je van je land wordt gestuurd en uit elkaar wordt gedreven. Hoe krachtig die eenheid is, blijkt als de politie Moses ‘s nachts komt arresteren. De gemeenschap verzet zich dapper: als je hem meeneemt, moet je mij ook arresteren. Identiteit, gemeenschap, de liefde voor de grond en strijden voor je bestaansrecht vallen hier samen.

‘Je kunt niet ontsnappen aan je lot, of aan jezelf’ – Alexei and the Spring [Tsjernobyl]

Na de ontploffing van de kerncentrale in Tsjernobyl weigerden zo’n zestig oudere mensen te evacueren. Voor geen goud verlaten ze hun primitieve maar idyllische dorpje. Volgens Alexei, die midden dertig is en daarmee de enige jongere in hun midden, is dat vanwege hun spirituele band met de minstens honderd jaar oude waterbron daar. Hoewel in de omgeving radioactiviteit wordt gemeten, bleef het water op miraculeuze wijze onbesmet. Hier leven mens, dier en natuur in een kalme symbiose. Daar blijven, staat ook voor het afwijzen van verandering en het moderne leven; er is bijvoorbeeld geen stromend water - de dorpelingen slepen met emmertjes water uit de bron. Alexei is gebleven, omdat hij het belangrijk vindt van nut te zijn voor de gemeenschap waarin hij is geboren. En dat is hij, als steun en toeverlaat van de inmiddels bejaarde dorpelingen. Als deze generatie uitsterft, sterft daarmee een hechte samenleving uit.

Tegenover de verhalen van migranten die ellende doorstaan om elders een nieuw en hopelijk beter bestaan op te bouwen, staan die van de mensen die het vertikken weg te gaan uit hun geliefde moederland. Zelfs niet als hun leven gevaar loopt. door Wendy Koops ‘De plek waar je dagelijkse routine zich afspeelt is de beste plek om te wonen’ – Abandoned Land [Japan]

Van degenen die hun dorp Tomioko verlieten na de kernramp van Fukushima, zijn er al driehonderd dood. Door de depressie en stress van ergens wonen waar ze niet thuishoren en niks te doen hebben, aldus de overtuiging van enkele inwoners die wel zijn teruggekeerd. Natuurlijk, er is het gevaar van straling. Maar woon je liever ergens waar je gelukkig bent en het leven zin heeft, of wil je wonen waar je je kapot verveelt? Voor hen is het antwoord simpel. Bedaard gaat een bejaard stel door met wat ze altijd deden: het verbouwen van groente. Zonder aarde en water kun je niet overleven en de grond is hier goed.

‘Ik voelde me altijd een half mens’ – Dil Leyla [Turkije]

De Koerdisch-Turkse Leyla is op haar vijfde door haar moeder naar Duitsland gestuurd, bij de liefdevolle zus van haar vermoorde vader. Haar hele leven heeft Leyla het gevoel gehad dat ze iets miste. Na veel piekeren besloot ze terug te gaan naar haar geboortestad Cizre, waar ze de jongste burgemeester van Turkije werd. Ze voelde verantwoordelijkheid voor haar volk en zat vol plannen de stad te verbeteren, met een modern slachthuis, schaduwrijke bomen en een Koerdische school. Maar de situatie waarin haar vader werd gedood, herhaalt zich. Altijd heeft ze zich afgevraagd waarom hij, hoewel hij een gezin had waarvoor hij moest zorgen, zo veel risico’s nam om het Koerdische volk te verdedigen. Nu de stad onder beleg ligt en er honderden mensen in haar dorp sneuvelen, staat ze voor precies dezelfde keuze: je volk vertegenwoordigen of vluchten. Hoe moeilijk ook: ze kiest voor het eerste.

‘Het oerwoud is een extensie van onszelf’ – The Borneo Case

Hoe diep ontworteld mensen kunnen raken als ze migreren, blijkt uit de pijn van Mutang Urud, die zich niet kan vinden in de anonimiteit van de stad. Voorbijgangers schijnen soms ‘Ga terug naar je land!’ tegen hem te roepen. Maar hij wil hier helemaal niet zijn, hij durft alleen niet terug. In het besneeuwde Montreal hoort hij voor het eerst weer het oerwoud, puur en alleen het geluid. De flauwe glimlach op zijn gezicht heeft iets tragisch. Hij verliet Borneo twintig jaar eerder, nadat hij was gemarteld en in eenzame opsluiting had gezeten. Zijn beste vriend was spoorloos verdwenen. Samen probeerden ze de wereld ervan te overtuigen dat het leefgebied van zijn volk behouden moest blijven. Daarmee tartte hij de belangen van hooggeplaatste figuren. Als er een grote dam wordt gebouwd en 50 duizend mensen moeten verhuizen, gaat Mutang terug om de cultuur en gebruiken vast te leggen. Het land is niet alleen het land, we hebben een spirituele verbinding met het woud, legt hij uit. ‘Het zit vol verhalen over onze gemeenschap.’ Geschokt ziet hij dat hele dorpen verdwenen zijn door de dam: er is een zee in het oerwoud gemaakt. Er gaat niets boven de grond van je voorouders, zegt iemand tegen hem. Mutang antwoordt: ‘Hoe kun je je voorbereiden op de toekomst als je je verleden niet kent?’

Abandoned Land – Gilles Laurent. Wo 23 19:30 Brakke Grond Expozaal.

Alexei and the Spring – Seiichi Motohashi.

Za 26 19:30 Brakke Grond Rode Zaal.

The Borneo Case – Erik Pauser, Dylan Williams.

Wo 23 17:00 Brakke Grond Expozaal; do 24 21:00 Munt 12; vr 25 14:00 Munt 10.

Dil Leyla – Asli Özarslan.

Wo 23 17:30 Podium Mozaïek; za 26 19:00 Tuschinski 5.

The Opposition – Hollie Fifer.

Wo 23 20:15 Munt 09; do 24 11:00 Tuschinski 4; zo 27 12:30 Munt 09.

IDFA laat de hele wereld zien

Het documentairefestival IDFA bouwt bruggen tussen werelden. Tussen actualiteiten en achtergronden. Tussen kunstenaars en kijkers. Tussen ideeĂŤn en kansen. IDFA brengt de wereld samen. Daarom steunt VSBfonds dit festival. Ook mooie plannen voor kunst en cultuur? Kijk op vsbfonds.nl

de bezoekers van het Over het IJ Festival, de ouderen van Zonaâ&#x20AC;&#x2122;s Kiosk, de studenten van de beurs, de vrijwilligers van de Voorleesexpress, de acteurs van Toneelvereniging NieuwLeven, de dansers van Venlo Danst, de vrouwen van het Tienermoederproject, de bezoekers van de Kunsthalkade, de leerlingen van PrinsHeerlijk, Het publiek van Holland Opera, de reizigers van Zeereis in het Scheepvaartmuseum, de zangers van Popkoor The Happening, de buurtgenoten de Vonk, de kinderen Hoedje van Papier, de gebruikers van Dorpshuis Schingen-Slapterp, de jonge talenten van het Grachtenfestival, de deelnemers aan de Lang Eettafel, de bewonderaars van de Hermitage, jongeren van het Young Art Festival, de kanshebbers op de Nationale Zorgvernieuwingsprijs, de bezoekers van Festival 5D , de muzikanten van de Koninklijke Harmonie Lottum, de scouts van

vsbfonds.nl

STILL UIT LUTWI

PARTNER IDFA

‘Efficiëntie is het mantra’ Jérôme le Maire: ‘Efficiency is overal in de westerse, kapitalistische wereld het mantra van managers. En dat is verschrikkelijk, omdat we zo het echte doel uit het oog verliezen: willen we geld verdienen of mensen beter maken?! Omdat er twee totaal tegenovergestelde prikkels worden meegegeven, worden werknemers ziek.’ Het thema greep de Belgische maker bij de strot na het lezen van Global Burn Out van Pascal Chabot. Le Maire trok enige tijd op met de Belgische filosoof, die volgens hem ‘onze maatschappij een spiegel voorhoudt’, spijkerde zo zijn kennis over het onderwerp bij en ontmoette via hem de mensen die hij jaren zou volgen: het personeel van het Parijse ziekenhuis. Zij bleken de perfecte ingang voor een verhaal over een burn-out-epidemie. ‘Ik wilde het proces laten zien, niet mensen die achteraf over hun klachten vertellen.’ Le Maire en zijn camera waren overal bij: tijdens operaties, lunchpauzes, vergaderingen; in de gangen, kantoren en bij de kluisjes – overal omringd door gestreste artsen, anesthesisten en verpleegkundigen die op hun tandvlees liepen. ‘Anderhalf jaar bezocht ik het ziekenhuis zonder camera, puur om alle processen te begrijpen en te bedenken hoe ik het verhaal kon vertellen.’ Hij interviewde een heleboel mensen, maar liep ook hele dagen mee met chirurgen, verplegers en

schoonmakers. ‘Ik had een geweldige positie als waarnemer, omdat ik dichtbij mocht komen. Dat moest ook wel, want ik filmde zelf en het geluid moest even goed worden als het beeld. Tegelijkertijd paste deze werkwijze naadloos bij de intimiteit van situaties, zoals de dans die chirurgen in de operatiezaal opvoeren rond hun patiënten.’ Le Maire was ervan door drongen dat hij niemands vertrouwen mocht schaden. ‘Daarom was ik heel geduldig. Je filmt niet alleen mensen aan het werk, maar ook mensen die lijden. Als het voor iemand geen goed moment was, deed ik een stap terug.’ Dat directie en management met al hun theorieën over efficiëntie en rendement er in Burning Out niet best af zouden komen, wist de filmmaker al van tevoren. ‘Ik was immers bij de mensen op de werkvloer.’ Maar tot z’n verbazing reageerde het management helemaal niet zo gepikeerd op het resultaat als hij had verwacht. ‘Ze waren vooral verrast dat er dingen onder hun neus gebeurden die ze totaal niet gezien hadden. Ja, ongelofelijk maar waar. Ze noemden het mijn artistieke visie en zeiden dat zij dingen toch anders zagen. Niet zo gek trouwens, want dit is nu eenmaal het systeem waarin ze moeten werken. Ze hebben eigenlijk geen mogelijkheid om werkelijk iets te veranderen.’ Volgens Le Maire staat het acute probleem in dit specifieke ziekenhuis symbool voor ziekenhuizen door heel Europa. ‘Sterker nog: ook andere beroepsgroepen krijgen ermee te maken, van de media tot de hotelbranche. Ik denk dat ons hele systeem een beetje ziek is.’ (MN) Burning Out – Jérôme le Maire. Wo 23 14:00 Tuschinski 6; do 24 10:45 Tuschinski 2; vr 25 17:30; Tuschinski 4.

A the Graphic story production. Artist: Mas Hab (Thegraphicstory.com)

foto: Felix Kalkman

Jérôme le Maire volgde gedurende langere tijd overwerkte medici en personeel door de krochten van het Saint-Louis-ziekenhuis in Parijs. ‘Het probleem van burn-out is in dit ziekenhuis acuut, maar in feite kom je deze epidemie in de hele westerse wereld tegen.’

A Quiet Place – Sjoerd Oostrik. Wo 23 10:00 Tuschinski 2; za 26 19:00 Ketelhuis Zaal 1.

‘McAfee onderschatte me’

foto: Corinne de Korver

Nanette Burstein maakte een onthullend portret van internetmiljonair John McAfee, die succesvol, doch hoogst omstreden is. ‘Hij is een larger than life figuur die rijk, machtig en beroemd is en met veel wegkomt. Voor mannen als McAfee gelden kennelijk andere regels dan voor de rest.’ Nanette Burstein: ‘John McAfee lijkt op Trump: een selfmade miljonair met macht die veroordelingen voor moord en seksueel geweld ontloopt.’ Figuren die op een of andere manier met de kop boven het maaiveld uitsteken intrigeren de filmmaakster. ‘Wat bepaalt hoe ze zijn geworden? Ik probeer hun gedrag te begrijpen, maar mijn films moeten ook iets universeels zeggen over de wereld waarin we leven. Een wereld waarin machtige, narcistische mannen niet bestraft worden voor kwalijke zaken.’ Burstein ontdekte al snel dat McAfee niet gecharmeerd was van een film over zijn levenswandel. ‘Ik heb ‘m gevraagd of hij geïnterviewd wilde worden, maar hij was van meet af aan ervan overtuigd dat ik een slecht beeld van hem zou neerzetten. Wat mijn opzet niet was; ik was toen alleen nog maar bezig met research.’ John McAfee bleek zichzelf steeds opnieuw uit te vinden. Hij was softwareondernemer, yogagoeroe en zelfs presidentskandidaat. Maar de succesvolle man is óók verdomd omstreden: in Belize, waar hij de rijke man uithing, bleek hij een seksueel roofdier en werd hij verdacht van moord.

McAfee ontdekte al snel dat Burstein mensen sprak die hem kenden uit die tijd. Hij werd woest en bombardeerde de maakster vervolgens met bedreigende mails – tot aan enkele weken terug nog. Dat was en is soms angstig, beaamt Burstein. Maar ze is niet de enige dappere dame. Ook een van de geïnterviewden, een jonge wetenschapper die in Belize voor McAfee werkte en seksueel door hem belaagd werd, durfde te spreken. ‘Allison was zo moedig. Ze wilde per se andere jonge vrouwen voor hem waarschuwen. Want hij is een manipulator en kan charmant zijn als hij dat wil. McAfee heeft haar online van allerlei leugens beschuldigd en hij verzint de meest gruwelijke verhalen over haar. Bovendien zei hij dat ze überhaupt niet knap genoeg is om vrijwillig seks mee te hebben.’ Mensen die met John McAfee’s zwarte kant in aanraking kwamen, stonden niet in de rij om voor Bursteins camera te verschijnen. Maar omdat ze vrouw was, durfden de vrouwen te spreken en zagen de geïnterviewde gangstertypes uit Belize haar niet als bedreiging. ‘Ook McAfee onderschatte me. Hij noemde me de hele tijd naïef – net zoals Trump dat doet bij interviews die hem onwelgevallig zijn. Dit soort mannen is ervan overtuigd dat vrouwen nooit zo slim kunnen zijn als zij. Juist daarom kon ik de hele tijd min of meer onder de radar werken.’ (MN)

Gringo: The Dangerous Life of John McAfee - Nanette Burstein. Wo 23 19:15 Munt 13; za 26 16:15 Brakke Grond Expozaal; zo 27 14:30 Ketelhuis Zaal 1; zo 27 16:15 Munt 10.

In de hoofdrol

‘Ik moet de droom laten uitkomen’

foto: Nichon Glerum

Net als regisseur Stephen Kijak voordat hij aan de film begon, heeft een groot deel van de westerse wereld geen idee wat X Japan is. In We Are X wordt de schaal van hun roem duidelijk: de extravagante rockband heeft een in Japan bijna religieuze status, met drummer Yoshiki als onbetwiste verlosser.

In de Royal Suite van het Amstel Hotel buitelen mensen over elkaar heen: een videoteam volgt het kortstondige verblijf van superster Yoshiki op de voet, een ander videoteam interviewt hem, make-up artists werken hem regelmatig bij met kwast en haarlak, terwijl een handjevol journalisten, begeleiders en fotografen rondloopt en een ober de koud geworden kroketjes vervangt door nieuwe. Yoshiki laat het zich allemaal aanleunen – hij is in de 34 jaar omspannende carrière van zijn band wel wat gewend. Voordat Yoshiki aan het woord komt, vertelt regisseur Kijak over de klik met zijn onderwerp, die op tien minuten afstand van zijn huis in LA bleek te wonen. ‘Muziek was de bindende factor. Het eerste album dat we allebei kochten was Love Gun van Kiss. Dan kan het niet meer misgaan!’ Yoshiki: ‘Jaren geleden benaderde mijn Amerikaanse agent me voor een documentaire over X Japan. Maar toen was het nog te pijnlijk. Nu besef ik dat ons verhaal mensen kan helpen. We hebben zo veel tragedies meegemaakt en toch volgehouden. Deze film kan mensen de moed geven door te gaan.’

Dat doorgaan doet Yoshiki ook op het podium, ondanks de fysieke pijn die in We Are X is te zien. Voor elk optreden worden spuiten in zijn polsen en schouders gezet om zijn lijden te verlichten. ‘De fysieke pijn is niets vergeleken bij de mentale. De muziek en mijn fans hebben me daarmee geholpen. Het minste wat ik voor hen kan doen is doorgaan. Bovendien is muziek maken voor mij als eten. Ik heb het nodig.’ Voor Yoshiki is muziek de enige manier om zijn gevoelens te uiten. ‘Mijn vader pleegde zelfmoord toen ik nog jong was. Ik was heel boos en verdrietig. Ik schreeuwde van binnen, maar kon het niet uiten – alleen door de muziek die ik speelde.’ Met de documentaire hoopt Yoshiki ook westerse erkenning te krijgen voor de band. ‘Het was de droom van onze bandleden Hide en Taiji – die allebei eveneens zelfmoord hebben gepleegd – om met X Japan overzees te gaan. Zolang ik leef zal ik proberen die droom uit te laten komen en hun erfgoed te verspreiden.’ (NS) We Are X – Stephen Kijak. Wo 23 18:00 EYE Cinema 1; do 24 19:45 Munt 11; zo 27 14:30 Munt 9.

‘ Propaganda evolueert, maar het doel blijft gelijk’ Sergei Loznitsa is dit jaar Speciale Gast. Dat betekent: een Top10 met documentairefavorieten, een eigen retrospectief (inclusief zijn nieuwste film Austerlitz) en afgelopen vrijdag een Masterclass. Dat werd meer een college kunstfilosofie dan een praktische handleiding ‘Zelf documentairegod worden’, maar toch vallen er enkele lessen uit te trekken.

1 foto: Joke Schut

Documentaires maakt Loznitsa niet. En wie eigenlijk wel?

Top10 Sergei Loznitsa: Lullaby

Vertov viert de Vrouw

Elk jaar kiest een gerenommeerd regisseur een Top10 favoriete documentaires aller tijden. Austerlitz-regisseur Sergei Loznitsa selecteerde tien oude, zeldzame maar tijdloze documentaires. De Dubbeldagkrant licht er één film uit. Lullaby is Dziga Vertovs feestelijke eerbetoon aan de sovjetvrouw. Dziga Vertov heeft zich met Man with a Movie Camera uit 1929 diep in de filmgeschiedenis genesteld. Deze radicaal gemonteerde film (met ongeveer even snelle cuts als een Michael Bay-film) werpt een poëtische blik op het leven in de Sovjet-Unie. Bovenal gaat Man with a Movie Camera over het proces van filmen, met de titulaire cameraman in de hoofdrol. Na deze mijlpaal (nog in 2014 door filmtijdschrift Sight & Sound verkozen tot Beste Documentaire Aller Tijden) verschoven de interesses van Vertov steeds meer richting de rol van de vrouw in de Sovjet-Unie. Deze verschuiving valt mede te verklaren door Elizaveta Svilova, Vertovs vrouw, die begon als editor van zijn films, maar gaandeweg meer inbreng kreeg in het creatieve proces. Voor Lullaby uit 1937 deelde het stel de regiestoel. In eerste instantie wilden ze afstappen van algemene observaties over de sovjetbevolking (die Vertovs eerdere films dicteerden) en individuele mensen, met voor- en achternaam, portretteren. Dankzij nieuwe opnametechnologie zouden echte vrouwen geïnterviewd kunnen worden – in

plaats van de sovjetvrouw in haar abstracte algemeenheid. Toch heeft slechts één zo’n interview Lullaby gehaald: een parachutespringer vertelt in extase over haar net gemaakte sprong. Voor de rest is Lullaby een typische Vertov-filmsymfonie geworden, met beelden van vrouwen uit de gehele Sovjet-Unie. We zien de Vrouw als moeder, docent, onderzoeker, arbeider, sporter en soldaat. Een mooi stukje sovjetpropaganda sluipt de film binnen via een slaaplied op de soundtrack, waarin de glorie van de Oktoberrevolutie wordt bezongen, twintig jaar eerder. Zo werd Lullaby Svilova’s en Vertovs feestelijke eerbetoon aan Moeder Rusland. Ondanks een cameo van Stalin zelf was de sovjetleider echter niet van de film gecharmeerd. Vertov kreeg hierna steeds minder kansen, terwijl Svilova juist een glanzende artistieke toekomst tegemoetging. De vrouw viert dus echt feest in Lullaby. (HE)

Lullaby – Dziga Vertov. Do 24 17:00 EYE Cinema 2.

Loznitsa maakt films, en film is kunst. ‘Kunst verhoudt zich tot de werkelijkheid: door het creëren van deze tweede laag zijn we in staat te reflecteren op het eerste niveau – het echte leven.’ Voor Loznitsa slaat de term ‘documentair’ dan ook uitsluitend op het verzamelen van ruw materiaal. ‘Dat doe ik zonder me actief met de situatie te bemoeien: ik stel niemand vragen en ik ensceneer niets. Wel maak ik, door strak te kadreren, het materiaal los van wat eromheen gebeurt. Daardoor komt de situatie vrij van zijn eerste, meest directe betekenis en kan ik de episode op een abstracte manier herscheppen.’

Filmen is het manipuleren van tijd, geluid en beeld. Daarmee geeft de maker betekenis aan het documentairemateriaal.

Loznitsa verduidelijkte het belang van tijd met een verwijzing naar Dziga Vertovs Entuziazm (1931), waarin korte shots van fabrieksarbeid een gevoel van vervoering opwekken. ‘Zou je die shots langer laten duren, dan draait de betekenis volledig om: dan tonen de repetitieve handelingen dat arbeid de mens kapotmaakt.’ Om de werking van geluid te onderstrepen, liet hij horen hoe hij het opgenomen geluid van Maidan had bewerkt om accenten te leggen bij wat je ziet. In diezelfde film (over de demonstraties in Kiev in 2013 en 2014) koos Loznitsa bewust voor panoramische shots, gemaakt met een statische camera. ‘Ik vroeg me af: wie is de hoofdpersoon? Het antwoord moest natuurlijk zijn: het volk. Wanneer je een bewegende camera op een massa mensen richt, wordt iedereen die meebeweegt met de camera automatisch een personage. Omdat ik de aandacht niet op individuen wilde vestigen, moest het beeld dus statisch zijn.’ En dat hij in Austerlitz (over toeristen in naziconcentratiekampen) geen kleur gebruikt, is meer dan een esthetische keuze. ‘Zwart-wit maakt alles grafischer, waardoor bouwwerken sterker naar voren komen. Het herinnert de kijker eraan dat over de lay-out en architectuur van de kampen zorgvuldig is nagedacht.’

Propaganda is overal

We moeten vooral niet denken dat propaganda iets van lang geleden en ver weg is, waarschuwt Loznitsa. ‘Propaganda evolueert, maar het doel blijft hetzelfde: mensen iets laten besluiten dat je eigen belang dient. Voorheen werd de kijker vrij rechtstreeks iets opgelegd, nu wordt het publiek meegenomen in een ervaring die hen naar een bepaalde keuze leidt’, concludeert de filmmaker. Goed blijven kijken dus. En dat is precies waartoe zijn eigen werk en de door hem gekozen top10-films uitnodigen. (SK) Austerlitz – Sergei Loznitsa. Vr 25 11:30

Tuschinski 2; za 26 19:15 Tuschinski 3.

Retrospectief (nog te zien)

The Old Jewish Cemetery (2015) – Sergei Loznitsa. Wo 23 10:00 Tuschinski 6.

Reflections. Director’s Cut (2014) –

Sergei Loznitsa. Wo 23 10:00 Tuschinski 6.

The Event (2015) – Sergei Loznitsa. Vr 25 10:15 Tuschinski 6.

Revue (2008) – Sergei Loznitsa. Za 26 10:00 Tuschinski 6.

Letter (2012) – Sergei Loznitsa.

Wo 23 10:00 Tuschinski 6.

Top10 (nog te zien)

Conscience (1989) – Vladimir Denisenko. Wo 23 11:30 EYE Cinema 2.

I dimenticati (1959) – Vittorio De Seta. Do 24 10:00. Tuschinksi 6.

A Little Monastery in Tuscany (1988) –

Otar Iosseliani. Do 24 10:00 Tuschinski 6.

Lullaby (1937) – Dziga Vertov.

Do 24 17:00 EYE Cinema 2.

13 Days. Industrial Party Process (1930) – Yakov Poselsky. Do 24 18:45 EYE Cinema 2.

Facing the Judgment of History (1965) – Fridrikh Ermler. Vr 25 11.15 EYE Cinema 2.

Tien jaar lang terug n

‘Beam me up Scotty’ is over nog eens tien jaar misschien veel meer dan een nostalgische vooruitblik uit een lang vervlogen sciencefictionserie. Tijdens de feestelijke live events van tien jaar DocLab in de Brakke Grond, die afgelopen donderdag op kleurrijke wijze werd geopend (6) werd driftig geëxperimenteerd met teleportatie (1, 4 en 7), terwijl elders bezoekers hun dromen konden laten inkleuren (3 en 5). Dromen die nu al virtuele en bij een volgend jubileum wellicht echte realiteit zijn. Foto’s: Nichon Glerum

g naar de toekomst

WIN MEER, BELEEF MEER

Bij de BankGiro Loterij wint u meer en beleeft u meer. Niet alleen maken we dagelijks een winnaar bekend van € 10.000 tot wel € 1 miljoen of een auto, ook krijgt iedere deelnemer de BankGiro Loterij VIP-KAART. Met deze kaart heeft u zolang u meespeelt gratis toegang tot 50 topmusea in Nederland en tot 50% korting op festivals, opera, theater en zelfs dierenparken. En het mooiste is dat VIP-KAARThouders gratis twee kaarten voor IDFA en andere filmfestivals kunnen reserveren. Meer weten? Kijk op www.bankgiroloterij.nl/vipkaart

Festival Venues

Festivalcafé de Jaren C afé open van 8:30 tot 1:00; vrijdag & zaterdag tot 02:00 R estaurant open van 17:30 tot 22:30 (1e etage) S pecial IDFA-dagschotel € 12,50 O p vertoon van een geldig ticket of een IDFA Voordeelpas krijg je een gratis glas huiswijn bij het hoofdgerecht In het festivalcafé is elke avond fijne muziek met DJ’s die alleen met echt authentiek vinyl draaien. Verzamelaars die de parels uit hun collectie laten horen. Muziek van vroeger en van nu. Om naar te luisteren, om bij te praten en zeker ook om op te dansen.

Festivallocaties

Café de Jaren – Nieuwe Doelenstraat 20 Festivalcafé & Restaurant, IDFA Dance Nights

Volkshotel – Wibautstraat 150 IDFA Dance Night: More Bounce X IDFA Pathé Tuschinksi – Reguliersbreestraat 26-34 Filmvertoningen Pathé de Munt – Vijzelstraat 15 Filmvertoningen, Centrale festivalkassa, IDFA Shop EYE – IJpromenade 1 Filmvertoningen, IDFA Junior Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond – Nes 45 IDFA DocLab, Filmvertoningen Melkweg – Lijnbaansgracht 234a Filmvertoningen, Concerten De Kleine Komedie – Amstel 56-58 Filmvertoningen Shifting Perspectives Koninklijk Theater Carré – Amstel 115-125 Speciale Filmvertoningen Stedelijk Museum – Museumplein 10 Werk van Johan Grimonprez Het Ketelhuis – Pazzanistraat 4 Filmvertoningen De Balie – Kleine-Gartmanplantsoen 10 Filmvertoningen Podium Mozaïek – Bos en Lommerweg 191 Filmvertoningen Bijlmer Parktheater – Anton de Komplein 240 Filmvertoningen Tolhuistuin – IJpromenade 2 Filmvertoningen DeLaMar Theater – Marnixstraat 402 The Best of IDFA

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 13

8 4

7 16

12 9

International Documentary Film Festival Amsterdam

Program TUSCHINSKI TUSCHINSKI 1 1

Wednesday 23 November

TUSCHINSKI TUSCHINSKI 2 2

TUSCHINSKI TUSCHINSKI 3 3

TUSCHINSKI TUSCHINSKI 4 4

TUSCHINSKI TUSCHINSKI 5 5

TUSCHINSKI TUSCHINSKI 66

DE MUNT DE MUNT 9

DE MUNT DE MUNT 10 10

DE MUNT DE MUNT 11

DE MUNT DE MUNT 12 12

DE MUNT DE MUNT 13 13

EYEEYE CINEMA CINEMA 1

PODIUM PODIUM MOZAÏEK MOZAÏEK

9:00 9:00

10:00 10:00

A Quiet A Quiet Place Place 10:30 10:30

DutchDutch Competition, Competition, 81’ 81’

TurnTurn Over Over the the Stones Stones Nir Dvortchin Nir Dvortchin

Raymond Raymond Depardon Depardon Masters Masters , 83’ , 83’

12:15 12:15

Student Student Competition, Competition, 29’ 29’

11:30 11:30

OlgaOlga Kravets Kravets

Tonislav Tonislav Hristov Hristov

It’s Getting It’s Getting Dark Dark

TheThe Good Good Postman Postman

Mid-Length Mid-Length Competition, Competition, 48’ 48’

Feature-Length Feature-Length Competition, Competition, 82’ 82’

SergeiSergei Loznitsa Loznitsa Retrospective Retrospective , 17’ , 17’

Ana Ana Endara Endara

Mid-Length Mid-Length Competition, Competition, 61’ 61’

MattMatt Tyrnauer Tyrnauer

13:45 13:45

withwith Extended Extended Q&AQ&A

First Appearance First Appearance Competition, Competition, 98’ 98’

Morgan Morgan Spurlock Spurlock

Mid-Length Mid-Length Competition, Competition, 56’ 56’

14:00 14:00

Jérôme Jérôme le Maire le Maire

16:00 16:00

16:30 16:30

and journalist and journalist HansHans Maarten Maarten van den van Brink den Brink and director and director DavidDavid Borenstein Borenstein about about the the Chinese Chinese real estate real estate boom. boom. See See pagepage 116 116

Singing Singing withwith Angry Angry BirdBird Hyewon Hyewon Jee Jee Panorama Panorama , 88’ , 88’

Jiu-liang Jiu-liang Wang Wang

19:15 19:15

Taggart Taggart Siegel, Siegel, Jon Betz Jon Betz

21:00 21:00

17:30 17:30

Laetitia Laetitia Schoofs Schoofs

PetraPetra Lataster-Czisch, Lataster-Czisch, PeterPeter Lataster Lataster

Fallen Fallen Flowers Flowers Thick Thick Leaves Leaves

MissMiss Kiet’s Kiet’s Children Children

Mid-Length Mid-Length Competition, Competition, 57’ 57’

22:30 22:30

Panorama Panorama , 14’ , 14’

Forever Forever PurePure

On the On the Bridge Bridge of of Death Death andand LifeLife Lola Lola Jia Liu Jia Liu

TheThe Return Return

Zahavi Zahavi Sanjavi Sanjavi

Mid-Length Mid-Length Competition, Competition, 54’ 54’

MayaMaya Zinshtein Zinshtein

90’ 90’ Dutch Dutch Competition, Competition,

AfterAfter the screening, the screening, Gerhard Gerhard Busch Busch (VPRO (VPRO Cinema) Cinema) discusses discus the making the making of the offilm the with film with

director CocoCoco Schrijber. Schrijber. 17:00 17:00director

17:15 17:15

TheThe Pearl Pearl of Africa of Africa

17:30 17:30

Zaatari Zaatari Djinn Djinn

Catherine Catherine van Campen van Campen DutchDutch Competition, Competition, 80’ 80’

Jonny Jonny von Wallström von Wallström

17:45 17:45

Panorama Panorama , 75’ , 75’

17:30 17:30

Dil Leyla Dil Leyla

Asli Özarslan Asli Özarslan

Shingal, Shingal, Where Where Are Are You?You?

Student Student Competition, Competition, 72’ 72’

Angelos Angelos RallisRallis Panorama Panorama , 103’ , 103’

18:00 18:00

Are Are X X 18:00 18:00We We

Stephen Stephen KijakKijak

MusicMusic Documentary Documentary , 93’ , 93’

Feature-Length Feature-Length Competition, Competition, 103’ 103’

19:15 19:15

Gringo: Gringo: TheThe Dangerous Dangerous LifeLife of John of John McAfee McAfee

Kesang Kesang Tseten Tseten Panorama Panorama , 84’ , 84’

Paradocs Paradocs , 7’ , 7’

TheThe Opposition Opposition

Samira Samira Elagoz Elagoz

Panorama Panorama , 76’ , 76’

Valeria Valeria BruniBruni Tedeschi, Tedeschi, YannYann Coridian Coridian

Panorama Panorama , 15’ , 15’

Dmitrii Dmitrii Kalashnikov Kalashnikov

Masters Masters , 98’ , 98’

20:00 20:00

20:15 20:15

TheThe Beast Beast Is Still Is Still Alive Alive

20:30 20:30

MinaMina Mileva, Mileva, Vesela Vesela Kazakova Kazakova

20:30 20:30

Peshmerga Peshmerga

Panorama Panorama , 90’ , 90’

Shot! Shot! TheThe PsychoPsychoSpiritual Spiritual Mantra Mantra of Rock of Ro

Bernard-Henri Bernard-Henri LévyLévy Best ofBest Fests of, 92’ Fests, 92’

First Appearance First Appearance Competition, Competition, 67’ 67’

Barnaby Barnaby Clay Clay

Documentary Documentary , 98’ , 98’ 21:00 21:00MusicMusic

21:30 21:30

Ashim Ashim Ahluwalia Ahluwalia

A Young A Young GirlGirl in in HerHer Nineties Nineties

Geoffrey Geoffrey Feinberg Feinberg

TheThe Road Road Movie Movie

Events Events in ain Cloud a Cloud Chamber Chamber

21:45 21:45

TheThe Hanging Hanging

Hollie Hollie FiferFifer

21:00 21:00

Nanette Nanette Burstein Burstein

20:00 20:00

20:15 20:15

19:00 19:00

19:15 19:15

Trembling Trembling Mountain Mountain

Life,Life, Animated Animated

Paradocs Paradocs , 20’ , 20’

21:45 21:45

Roger Roger RossRoss Williams Williams

Welcome Welcome Rikun Rikun Zhu Zhu

Best ofBest Fests of, 91’ Fests, 91’

22:15 22:15

Paradocs Paradocs , 63’ , 63’

Prison Prison Sisters Sisters

NimaNima Sarvestani Sarvestani Masters Masters , 90’ , 90’

Roger Roger RossRoss Williams Williams Panorama Panorama , 14’ , 14’

Best ofBest Fests of, 85’ Fests, 85’

TheThe Father, Father, the the SonSon andand the the HolyHoly Jihad Jihad

22:15 22:15

TheThe ManMan Without Without a Mask a Mask

Best ofBest Fests of, 85’ Fests, 85’

Panorama Panorama , 98’ , 98’

Feature-Length Feature-Length Competition, Competition, 71’ 71’

Feature-Length Feature-Length Competition, Competition, Dutch Dutch Assembling Assembling RealityReality , 115’ , 115’ Competition, Competition,

Maarit Maarit Suomi-Väänänen Suomi-Väänänen

Reber Reber Dosky Dosky

Coco Schrijber Schrijber 16:00 16:00Coco Feature-Length Feature-Length Competition, Competition,

Welcome Welcome to the to the Heavenly Heavenly Earth Earth

Neasa Neasa Ní Chianáin Ní Chianáin

Yezidi Yezidi GirlsGirls

22:00 22:00

VPRO VPRO Extra Extra HowHow to Meet to Meet a Mermaid a Mermaid

16:00 16:00

In Loco In Loco Parentis Parentis

21:15 21:15

Remo Remo Scherrer Scherrer Knutte Knutte Wester Wester

Fanny Fanny Tondre Tondre

17:30 17:30

Paradocs Paradocs , 65’ , 65’

21:15 21:15

15:30 15:30

Panorama Panorama , 80’ , 80’

Panorama Panorama , 55’ , 55’

Minispectacles Minispectacles Albuquerque Albuquerque Straight Straight

Marcela Marcela Zamora Zamora Chamorro Chamorro

15:00 15:00

OlgaOlga Delane Delane

17:00 17:00

19:45 19:45

TheThe Offended Offended

Whatever Whatever the the Weather Weather

22:00 22:00

Siberian Siberian LoveLove

Judith Judith de Leeuw de Leeuw

Best ofBest Fests of, 82’ Fests, 82’

Craigslist Craigslist Allstars Allstars

A Bastard A Bastard Child Child

Masters Masters , 91’ , 91’

KeithKeith Maitland Maitland

Panorama Panorama , 88’ , 88’

Panorama Panorama , 83’ , 83’

Student Student Competition, Competition, 11’ 11’

Rachel Rachel Grady, Grady, HeidiHeidi Ewing Ewing

Tower Tower

Bo Jiao Bo Jiao

19:45 19:45

14:00 14:00 15:00 15:00

Norman Norman Lear: Lear: JustJust Another Another Version Version of You of You

16:15 16:15

My My Father Father andand My My Mother Mother

Fests of, 94’ Fests, 94’ 20:00 20:00Best ofBest

First Appearance First Appearance Competition, Competition, 100’ 100’

15:15 15:15

First Appearance First Appearance Competition, Competition, 81’ 81’

DutchDutch Competition, Competition, 85’ 85’

19:30 19:30

Screening Screening followed followed by a talk by a talk withwith IsoldeIsolde Hallensleben, Hallensleben, SachaSacha de Boer de Boer and several and several guests guests at the attable. the table. See page See page 120 120

Masters Masters , 94’ , 94’

Jian Fan Jian Fan

Feature-Length Feature-Length Competition, Competition, 88’ 88’

MusicMusic Documentary Documentary , 96’ , 96’

Panorama Panorama , 70’ , 70’

CarloCarlo Guillermo Guillermo ProtoProto

Homo Homo Sapiens Sapiens

Plastic Plastic China China

18:30 18:30

Gogita’s Gogita’s NewNew LifeLife Levan Koguashvili Koguashvili Oxfam Oxfam Novib Novib Selection: Selection:Levan Feature-Length Feature-Length Competition, Competition, 72’ 72’ Seed: Seed: TheThe Untold Untold Story Story

Resurrecting Resurrecting Hassan Hassan

Nikolaus Nikolaus Geyrhalter Geyrhalter

18:45 18:45

19:00 19:00

Chairun Chairun NissaNissa

13:30 13:30

What What We We Have Have Made Made

17:30 17:30

18:00 18:00

Paul Paul Fegan Fegan

MusicMusic Documentary Documentary , 77’ , 77’

15:15 15:15

StillStill Tomorrow Tomorrow

Walking Walking in the in the Opposite Direction Direction 13:00 13:00Opposite MarcMarc Waltman Waltman

CutsCuts

14:30 14:30

Kaouther Kaouther Ben Hania Ben Hania Panorama Panorama , 94’ , 94’

Where Where You’re You’re Meant Meant to Be to Be

Masters Masters , 89’ , 89’

15:15 15:15

Best ofBest Fests of, 91’ Fests, 91’

Zaineb Zaineb Hates Hates the the Snow Snow

12:45 12:45

RatsRats

Feature-Length Feature-Length Competition, Competition, 85’ 85’

Deborah Deborah Esquenazi Esquenazi

16:45 16:45

12:00 12:00 13:00 13:00

Burning Burning OutOut

Southwest Southwest of Salem: of Salem: TheThe Story Story of the of the SanSan Antonio Antonio FourFour

Student Student Competition, Competition, 66’ 66’

Panorama Panorama , 56’ , 56’

13:15 13:15

IDFA Competition IDFA Competition for Kids for&Kids Docs&, 82’ Docs, 82’

LoveTrue LoveTrue

11:00 11:00

Aniela Aniela Astrid Astrid Gabryel Gabryel

Masters Masters , 114’ , 114’

13:15 13:15

IDFA Competition IDFA Competition for Kids for&Kids Docs&, 4’ Docs, 4’

When When WillWill ThisThis Wind Wind StopStop

Olivier Olivier Jourdain Jourdain

Masters Masters , 76’ , 76’

AlexAlex Gibney Gibney

AnnaAnna KochKoch

15:00 15:00

16:00 16:00

Followed Followed by anbyin-depth an in-depth

ZeroZero Days Days

TheThe B-Side: B-Side: ElsaElsa Dorfman’s Dorfman’s Portrait Portrait 11:45 11:45 Photography Photography Sacred Sacred Water Water ErrolErrol Morris Morris

Panorama Panorama , 17’ , 17’

1Minute 1Minute Nature Nature

Followed Followed by anbyin-depth an in-depth In cooperation In cooperation withwith The School The School conversation conversation between between host host of Life. of Life. Katinka Katinka BaehrBaehr and director and director Mohamed Mohamed Siam.Siam. See page See page 116 116

conversation between between writer writer 17:00 17:00conversation

12:00 12:00

Woman Woman andand the the Glacier Glacier Audrius Stonys Stonys Sealers Sealers – One – One LastLast Hunt HuntAudrius

WinWin by Fall by Fall

14:45 14:45

11:15 11:15

First Appearance First Appearance Competition, Competition, 82’ 82’

SergeiSergei Loznitsa Loznitsa Retrospective Retrospective , 20’ , 20’

Stefanie Stefanie Visjager, Visjager, Katinka Katinka Baehr Baehr

Fests of, 97’ Fests, 97’ 14:00 14:00Best ofBest

Whose Whose Country? Country?

11:00 11:00

Amazona Amazona

12:15 12:15

Trude Trude Berge Berge Ottersen, Ottersen, Gry Gry Elisabeth Elisabeth Mortensen Mortensen

TheThe Joy Joy of Sound of Sound

Student Student Competition, Competition, 53’ 53’

11:00 11:00

ClareClare Weiskopf Weiskopf

Sergei Sergei Loznitsa Loznitsa

13:00 13:00

Citizen Citizen Jane: Jane: Battle Battle for the for the CityCity

TheThe OldOld Jewish Jewish Cemetery Cemetery

Xavier Xavier Marrades Marrades

13:15 13:15

13:30 13:30

Sergei Sergei Loznitsa Loznitsa

10:00 10:00

Coco Coco Cabasa Cabasa

Best ofBest Fests of, 71’ Fests, 71’

Cucli Cucli

Best ofBest Fests of, 84’ Fests, 84’

13:00 13:00

withwith Extended Extended Q&AQ&A

KlaraKlara Til Til

First Appearance First Appearance Competition, Competition, 93’ 93’

Susanne Susanne Regina Regina Meures Meures

Dream Dream Empire Empire

10:00 10:00

Tamar Tamar Tal-Anati Tal-Anati

Shalom Shalom Italia Italia

Areum Areum

Raving Raving IranIran

15:00 15:00

10:00 10:00

Sergei Sergei Loznitsa Loznitsa , 21’ , 21’

Reflections. Reflections. Director’s Director’s CutCut

Areum Areum Parkkang Parkkang

11:00 11:00

11:00 11:0011:15 11:15 France France

12:00 12:00

1 0:00 1 0:00

Letter Letter

Sjoerd Sjoerd Oostrik Oostrik

A Greek A Greek Winter Winter

Panorama Panorama , 120’ , 120’

Ingeborg Ingeborg Jansen Jansen

DutchDutch Competition, Competition, 70’ 70’

SiteSite of Sites of Sites

23:00 23:00

22:00 22:00

Stéphane Stéphane Malterre Malterre

22:30 22:30

23:00 23:00

Natalia Natalia Cabral, Cabral, OriolOriol Estrada Estrada Mid-Length Mid-Length Competition, Competition, 61’ 61’

24:00 24:00

1:001:00

TUSCHINSKI 1 EYE TUSCHINSKI 2 EYE CINEMA EYE 1 CINEMA 1 CINEMA EYE 2 CINEMA

PODIUM MOZAÏEK

9:00

10:00

GROND BRAKKE BRAKKE GROND BRAKKE TUSCHINSKI 3 GROND TUSCHINSKI 4GROND MELKWEG TUSCHINSKIMELKWEG 5 KETELHUIS TUSCHINSKI 6 2BRAKKE KETELHUIS EXPOZAAL EXPOZAALRODE ZAAL RODE ZAAL RABOZAAL RABOZAAL

WOENSDAG WOENSDAG23 23NOVEMBER NOVEMBER

9:00 9:00

1 0:00

11:00

11:00 11:0011:15 France

Raymond Depardon Masters, 83’

12:00

12:00 12:00 12:45

13:00

11:30

Nir Dvortchin

11:30

Raving Iran

Walking in the Walking in the Opposite Opposite Direction 13:00 13:00Direction Marc Waltman Marc Waltman

Masters, 122’

16:00

17:00

18:00

14:00

Mid-Length Competition, 61’

14:00

Kids & Docs Kids & Docs Competition 2Competition 2

14:30 Children’s documentaries: Children’s documentaries:

Dream Empire After the screening, After Gerhard the screening, Gerhard 16:45 16:45 16:45 Extended Busch (VPROwith Cinema) Busch discusses (VPRO Q&A Cinema) discusses Nowhere Zaineb to Hide Nowhere Hates to theHide Snow 17:00 17:00 Followed by an in-depth the making of thethe filmmaking with of theZaradasht film with Ahmed Kaouther Zaradasht Ben Hania Ahmed The Borneo Case The Borneo Case between writer director Cococonversation Schrijber. director Coco Schrijber. 17:00 17:00 Feature-Length Competition, Panorama Feature-Length , 94’86’ Competition, 86’

18:00

We Are X 18:00 18:00

Stephen Kijak

19:15

19:15 19:15

All These Sleepless Gogita’s All These NewSleepless Life19:30 19:30 Koguashvili Nights LevanNights Oxfam Novib Selection: Abandoned Land Abandoned Land 19:45 Feature-Length Competition, Marczak 72’ with Extended with Q&A Extended Q&A Seed: The UntoldMichal StoryMarczak Michal Paradocs, 100’ Paradocs, 100’ The With Offended Taggart Siegel, Jon Betz With an introduction byanElsintroduction by Els

20:00 20:00 20:00Best of Fests, 94’

Screening followed by a talk 20:30 with Isolde Hallensleben, Shot! The Sacha PsychoShot! The de Boer andPsychoseveral Spiritual Mantra Spiritual Mantra of Rock guests at of theRock table. Barnaby Clay Barnaby See page 120 Clay

20:30

21:00

Music Documentary 21:00 21:00 , 98’Music Documentary, 98’

21:45