IDFA Dagkrant #5 2017 by IDFA International Documentary Film Festival Amsterdam

nt vrij-, za- & zondagkra inclusief programma! 24/25/26 nov 2017

‘de roep om actie moet blijven hangen’ Mila Turajlic, regisseur The Other Side of Everything

Winnaars, winnaars, winnaars Deze krant staat in het teken van winnaars, zoals Mila Turajlic, regisseur van The Other Side of Everything. Zij is de eerste vrouwelijke regisseur sinds elf jaar die de IDFA Award for Best Feature-Length Documentary won. Pernille Rose Grønkjaer deed dat in 2006 met The Monastery - Mr. Vig & the Nun. Ze ontmoette voor de Dagkrant de winnaars van de IDFA Award for Best Mid-Length Documentary The Dread, Martin Benchimol en Pablo Aparo. Lees verder interviews met de winnaars van alle awards op dit festival en een themastuk over feestelijke scènes in IDFAdocumentaires, die meer tonen dan feest alleen.

volg ons via #idfa2017

I DFA Com p et i t i on Program s 20 17

AMMODO Ã&#x2014; IDFA A M MOD O. ORG / I DFA

Feest Feesten op IDFA geeft altijd een dubbel gevoel. Want ja, er wordt gelachen, gedronken, geflirt en gedanst. Er is muziek, er wordt meegezongen, tot in de vroege uurtjes. Er worden liefdes gevonden, vriendschappen gesmeed. Maar toch. Eigenlijk is elke première van een documentaire op het festival een feestje. Zeker als die plaatsvindt in Tuschinski 1: kroonluchters, rood velours, goudgelakte grandeur. Applaus, dankwoorden en nog meer applaus. En dan win je ook nog een prijs 5, zoals alle geïnterviewden in deze krant. Natuurlijk reden voor feest. Maar toch. Maar toch. IDFA is jarig, dit jaar. Dertig jaar geleden opgericht, klein begonnen en uitgegroeid tot het grootste documentairefestival ter wereld. Voor de cinefiel was het jubileumprogramma The Visual Voice één groot feest, met documentairemeesters uit alle hoeken van de wereld in De Balie 20, waar het ooit allemaal begon – en waar zo veel gefeest is, tijdens al die jaren. En met Ally. Ally Derks, medeoprichter en tot vorig jaar directeur van het festival. Het warme, moverende, goedlachse en geliefde 19 middelpunt van wat gedurende die twee weken voelt als een wereld op zich. Wat de reden is dat zo veel bezoekers terug blijven komen. Om dat feestje mee te vieren. Maar toch. Het applaus voor de filmmaker komt na die documentaire over de oorlog in Syrië. Tijdens het feestje, diep in de nacht, draaien nog beelden door het hoofd van hulpbehoevende kinderen 9 / 11 / 15, moeilijke families 9 / 16, levensgevaarlijke landen 16, een wereld die ten onder gaat 16. Natuurlijk zijn er elk jaar ook documentaires waaruit je met een glimlach naar buiten stapt 6 / 16 – maar dat is niet wat overheerst. Wat overheerst, is dat de wereld vol is met mensen die niets te vieren hebben. Of van wie de feesten vooral pijnlijk en ongemakkelijk zijn 12. Het mooie is, dat natuurlijk élk feest danst op de rand van de vulkaan, als je je ogen niet sluit voor de werkelijkheid. Het verschil op IDFA is, dat dat laatste hier onmogelijk is. En daar wordt het feest niet minder van, integendeel – ook daarom komen bezoekers elk jaar terug en heeft het festival zo kunnen groeien. Er schuilt troost in het gezamenlijk besef van de ellende in de wereld en het tóch samen feesten. En samen niet in de vulkaan vallen. Juist dán kun je vooruitgang, als die er is, herkennen, in perspectief plaatsen en vieren. Zoals dat dit jaar acht van de zeventien prijzen die IDFA vergeeft (de Publieksprijs niet meegerekend) naar vrouwen zijn gegaan – inclusief, voor het eerst sinds 2006, de prijs voor beste lange documentaire 1 / 6.

Inhoudsopgave 5

Een impressie van de Awards-ceremonie en de laatste nieuwtjes van en over het festival.

Winnaars onder elkaar: Mila Turajlic (IDFA Award for Best Feature-Length Documentary) spreekt met Martin Benchimol en Pablo Aparo (IDFA Award for Best Mid-Length Documentary): “Tot mijn 27ste had ik geen idee dat het raar was dat een deur in mijn huis permanent gesloten was.”

6/7

19 11

12/13

Ook-winnaars Denise Kelm Soares over I Am, Pieter van Huystee over Leonard Retel Helmrichs The Long Season en Maasja Ooms over Alicia.

Van “alle goeds” en “tijd voor haarzelf” tot “achterover leunen” en “nieuwe avonturen”: IDFA-makers spreken hun wensen uit aan het adres van “hogepriesteres van de documentaire” Ally Derks.

20/21

Een overzicht in beelden van de wervelende jubileumeditie van IDFA.

12/13

Achter de vrolijke vlaggetjes, knallende kurken en schallende toeters van feestscènes in IDFA-documentaires schuilt vaak een wrange werkelijkheid.

16/17

Een hele spread winnaars! Ieva Ozolina (Solving My Mother), Marcin Sauter (Zhalanash - Empty Shore), Hendrick Dusollier (Last Days in Shibati), Hogir Hirori en Shinwar Kamal (The Deminer), Trine Laier (Cosmic Top Secret), Lauren McCarthy (Lauren) en Erik Holmström en Fredrik Wenzel (As We’re Told).

Winnaars Shamira Raphaëla over Lenno & the Angelfish, Astrid Bussink over L I S T E N en Klaudiusz Chrostowski over Call Me Tony.

Bekroond documentairetalent Simon Lereng Wilmont volgde de tienjarige Oleg en zijn oma in de van bommen vergeven grensstreek van Oekraïne.

coverfoto: Joke Schut

CAFE DE JAREN THE BEATING HEART OF IDFA OPEN ALL HOURS CAFÉ DE JAREN Nieuwe Doelenstraat 20

BELEEF

Rokin

IDFA VOLKS KRANT MET DE

PATHÉ DE MUNT Muntplein

Vijzelst raat

TUSCHINSKI

ein Rembrandtpl

CAFEDEJAREN.NL

volkskrant.nl/idfa

Volle schermen Het lijken gescheiden werelden, maar sommige videoclips kun je wel degelijk bekijken als documentaires (en vice versa). Fullscreen (dat videoclips vertoont op groot scherm) werkt samen met IDFA voor een speciale documentairesessie, aan elkaar gepraat door muziekschrijver Job de Wit en muziekmaker Lucky Fonz III. Op idfa.nl/nl/collectie/sets zie je zijn programma van vorig jaar. Zo 26 15:00 Brakke Grond Rode Zaal.

Publieke liefde

Kopposities zijn gewisseld, inhaalraces voltooid, tussentijdse leiders teruggevallen in het peloton en de finishlijn is in zicht: vrijdagavond 24 november wordt de winnaar van de VPRO IDFA Audience Award bekendgemaakt tijdens de uitzending van ‘Best of IDFA: Audience Award 2017’ om 22.45 uur op NPO2.

Publiek komt overdag “I’ll have what she’s having.” Bekend filmcitaat (extra punten voor de filmtitel) en in het algemeen goed advies: kies waarvan anderen reeds merkbaar genoten. Daarom worden zondag vier van de hoogst scorende films die meedingen naar de Audience Award achter elkaar vertoond. Zie voor de tussenstand idfa. nl/nl/info/audience-top-10. Zo 26 10:00-18:00 Melkweg Rabozaal.

Publiek komt ’s nachts 1 Met haar speelse humor won Trine Laier (links) de IDFA DocLab Award for Digital Storytelling en ze nam de prijs in stijl in ontvangst, samen met producent Lise Saxtrup 2 De Beeld en Geluid IDFA Award for Dutch Documentary ging naar The Long Season van Leonard Retel Helmrich. Omdat de regisseur herstellende is van een hartstilstand werd de prijs in ontvangst genomen door Syrisch kunstenaar Ramia Suleiman (links met award), die een deel van het camerawerk en de montage deed, en producent Pieter van Huystee. 3 Martin Benchimol (midden) and Pablo Aparo (rechts) nemen een selfie en de IDFA Award for Best Mid-Length Documentary in ontvangst voor The Dread. 4 Simon Lereng Wilmont won de IDFA Award for Best First Appearance voor The Distant Barking of Dogs. Links juryvoorzitter Sigrid Jonsson Dyekjaer. foto’s: Felix Kalkman

Dosky bekroond Queeste met De winnaar van misschien wel de hoofdprijs voor documentairemakers werd in oktober al bekendgemaakt: Reber Dosky mag € 50.000 van het Prins Bernhard Cultuurfonds opmaken aan zijn volgende filmproject. De prijs werd woensdag op IDFA uitgereikt aan de NederlandsKoerdische filmmaker, die andere jaren grote belangstelling oogstte met zijn films The Sniper of Kobani (2015) en Radio Kobani (2016). De prijs werd uitgereikt door collega-filmmaker Ester Gould, die vorig jaar het stipendium ontving. Het Cultuurfonds roemde de “subtiele en doordachte” wijze waarop Reber zijn films opbouwt: “Op onovertroffen wijze tonen zijn films – met schrijnende en soms gruwelijke beelden – de veerkrachtige mens, vol hoop en verlangen.” Reber Dosky (1975) kwam ruim twintig jaar geleden vanuit Koerdistan naar Nederland en studeerde in 2013 af van de Filmacademie.

Bijlmer vrijdag Een volle filmavond in het Bijlmer Parktheater op vrijdag. Met eten vanaf 18:30, waarna om 19:30 uur de Ouaga Girls van Theresa Traore Dahlberg worden opgeleid tot automonteur. Daarop volgt om 21:00 het panelgesprek ‘Een andere kijk op Afrika’, met een column van psycholoog, schrijver en spoken word-kunstenaar Beylula Yosef en als panelleden filosoof Grace Ndjako en schrijvers Alphons Muambi en Kiza Magendane, onder leiding van Ama Koranteng Kumi. Om 22:00 uur zwoegt vervolgens een jonge Congolees in Makala van Emmanuel Gras voor een betere toekomst, waarna de filmavond wordt afgesloten met een korte borrel.

Cinema Ja Plezier! Ook CJP selecteerde zijn best-of uit het IDFA-programma, met onder meer The Last Honey Hunter en The Ugliest Car Car. Za 25 10:30 EYE Cinema 1.

slaperige dichter IDFA zoekt graag naar kruisbestuivingen met andere culturele evenementen en nodigde daarom Da Bounce Urban Film Festival (DBUFF) uit om de film Quest in te leiden. Het DBUFF is een vijfdaags filmfestival dat grotestadsonderwerpen centraal stelt. Het festival vond begin november plaats in Bijlmer Parktheater en Pathé Arena. Daar presenteerde IDFA dit jaar de film Maya Angelou: And Still I Rise, nu is de beurt aan DBUFF om naar de IDFA-zalen te komen. De film Quest, waarin een Afro-Amerikaanse familie wordt gevolgd tijdens Obama’s regeerperiode, zal door woordkunstenaar Sleepy the Poet worden ingeleid met een performance. Quest – Jonathan Olshefski. Za 25 21:00 Tuschinski 1.

Amsterdam Art Weekend in EYE Van donderdag 23 tot en met zondag 26 november vindt het Amsterdam Art Weekend plaats in EYE, een samenwerking van Amsterdam Art Weekend, IDFA, EYE en het Prins Claus Fonds. In EYE zijn drie filmprogramma’s te zien met werk van kunstenaars als Sebastián Díaz Morales, belit sağ, Yael Bartana en Jeroen Jongeleen. Maar er is meer, zoals de bijdrage van de Libanese Rabih Mroué (1967). Speciaal voor EYE treedt hij op met Sand in Eyes (24 november, 21:00). In deze multimediale theatrale lezing verkent Mroué de beeldpolitiek achter islamistische wervingsvideo’s aan de hand van materiaal dat de Duitse veiligheidsdienst wist te bemachtigen.

Franse dubbelslag TV5 Monde presenteert op vrijdag twee Franse documentaires uit het programma: Plot 35 17:30 en Faces Places (Visages villages) 19:30 Tuschinski 4.

Vice films

Nog meer publieksfavorieten, maar dan in de traditionele Docs Around the Clock. In een éénmalige nachtelijke marathon van negen tot negen. Ja, dat leest u goed: van 21:00 tot 9:00 uur! Vr 24 21:00 Tuschinski 2.

Frisse blik Zondag wordt tweemaal een IDFA Juniorprogramma vertoond met korte jeugddocumentaires. Met ’s ochtends voor jongeren vanaf 8 jaar onder meer My Happy Complicated Family (Mijn gelukkige ingewikkelde familie) van Tessa Pope en ’s middags voor jongeren vanaf 10 jaar onder meer de jonge jazzdrummer Kojo van Michael Fequiere. Zie idfa.nl/nl/info/idfa-junior. Zo 26 IDFA Junior Middag 13:30 EYE Cinema 1.

Unieke estafettefilm Als cadeau voor afzwaaiend festivaldirecteur Ally Derks maakten de documentairemeesters die deelnamen aan het jubileumprogramma The Visual Voice (onder wie Kossakovksy, Wiseman en Jain) een estafettefilm. Na een exclusieve vertoning voor Ally zelf, is het absoluut unieke, tien minuten durende samenwerkingsproject The Present nu ook te vinden via idfa.nl/nieuws.

Weekenduitjes Zes parels uit het programma, voor u opgedoken en extra opgepoetst met speciale presentatoren en nagesprekken, op de IDFA Weekender. Met bijvoorbeeld zaterdag In Praise of Nothing van Boris Mitic, begeleid door kunstkijkers Ko & Kho, en zondag Ramen Heads van Koki Shigeno, ingeleid door ramenchef én filmmaker Fow Pyng Hu. Zie idfa.nl/nl/info/idfa-weekender. Za 25 en zo 26 Brakke Grond Rode Zaal.

Nog meer Piripkura Er is een extra voorstelling ingelast van de bijzondere winnaar van de Amsterdam Human Rights Award Piripkura, over de laatste twee nomadisch levende vertegenwoordigers van de belaagde Piripkura-stam. Vr 24 19:30 Munt 11.

Nog meer nog meer

Drie keer kort, vrijdag op de VICE Night, met dronedoc Find Fix Finish, roots-animatie Five Years After the War en true-crime Strike Team. Afgesloten met een borrel.

Ook de telkens uitverkochte films The Final Year (over het laatste presidentsjaar van Obama) en So Help Me God (over de krachtige Brusselse onderzoeksrechter Anne Gruwez) krijgen vrijdag nog een extra voorstelling. Vr 24 So Help Me God

Vr 24 20:30 Brakke Grond Expo Zaal.

22:00 Munt 11; The Final Year 22:30 Tuschinski 1.

Jullie kennen elkaars film nog niet. Vertel. Mila Turajlic: “In mijn huis in Belgrado zijn in 1935 twee deuren op slot gegaan en nooit meer geopend. Uitleggen waarom betekent uitleggen hoe het communisme in Joegoslavië omver is geworpen en hoe wij in 2000 een revolutie hadden waar niemand iets vanaf weet. Mijn moeder is de hoofdpersoon van de documentaire. Zij was destijds activiste en is meegekomen naar Amsterdam. In Servië is zij gewend aan haar bekendheid, maar ook hier worden we voortdurend aangeklampt op straat.” Martin Benchimol: “Ik wil mijn moeder ook hier, dat lijkt me echt leuk!” MT: “Tijdens de Q&A werd haar gevraagd of ze vond dat haar dochter nu genoeg had gedaan voor haar land, maar het antwoord was duidelijk nee. Ik heb volgens haar een leuke film gemaakt, maar zou nog veel activistischer moeten zijn. Zo, dat is mijn verhaal. Nu mogen jullie.” MB: “Onze film gaat over thuisgenezers in een klein Argentijns dorp. De bewoners gebruiken geen medicijnen, maar een kikker om kiespijn te genezen en een touwtjestechniek waarmee

buikpijn kan worden opgelost. Er is ook een speciale ziekte genaamd Espanto, waarvoor geen behandeling bestaat. Alleen van een speciale genezer een dorp verderop.” MT: “Hoe vonden jullie die plek?” Pablo Aparo: “We hoorden over de genezer toen we onze eerste film maakten over mensen die aan een rivier daar in de buurt wonen. Ik had zelf een gekke uitslag en ben ook genezen door de aanraking met een kikker. Ik weet natuurlijk niet of dat is wat werkte, maar mijn uitslag was wel weg.” MT: “En laat jullie film zien of die genezing echt werkt?” PA: “We maakten een film over geloof en niet over wat waar is. Dat mag jij als kijker zelf beslissen.”

mensen geloven in hun genezing. Of de kijker het gelooft of niet is ieders eigen keuze.”

Hoe weet je wanneer je een verhaal te pakken hebt waarover je een lange documentaire wil en kan maken? MT: “Het klinkt misschien een beetje flauw, maar een film vindt míj. Plotseling laat een verhaal me niet meer los; ik kan er niet meer van slapen zolang ik er niet mee aan de slag ga. Het wonderlijke bij The Other Side of Everything was dat ik tot mijn 27ste geen idee had dat het raar was dat er een deur in mijn huis permanent gesloten was. Pas toen vrienden bij mij thuis kwamen en vroegen naar de rest van het appartement kreeg ik door dat hier een enorm verhaal in zat.”

Is jullie film een mockumentary? PA: “Dat wordt vaak gevraagd, maar het antwoord is nee. We hebben heus wel eens een scène opnieuw geschoten of een hoofdpersoon z’n verhaal opnieuw laten vertellen, maar het zijn allemaal echt hun verhalen.” MB: “Het maakt wat mij betreft ook niet uit of het echt is of niet. Deze film gaat over geloven; deze

En wanneer wisten jullie wie je hoofdpersoon moest zijn? MT: “Dat wist ik pas in de montage. Pas toen ik al mijn materiaal zag, besefte ik dat mijn moeder de protagonist was. Ik hou totaal niet van films over moeder-dochterrelaties, omdat het altijd een therapeutische sessie wordt. Maar gelukkig

IDFA Award for Best Feature-Len gth

Documentary: The Other Side of Everything IDFA Award for Best Mid-Length Documentary: The Dread

‘ De bioscoop is een ritueel geworden’ Een ontmoeting van winnaars. Regisseur Mila Turajlic won met The Other Side of Everything de prijs voor de beste lange documentaire; regisseurs Martin Benchimol en Pablo Aparo maakten met The Dread de beste documentaire tussen de 40 en 70 minuten.

hadden we geen onverwerkte trauma’s: in het eerste deel vraag ik mijn moeder naar haar politieke engagement en haar drang zich uit te spreken, zelfs als ze daarmee haar baan verliest. In het tweede deel gaat zij juist aan mij vragen of mijn generatie niet eens aan de beurt is om revolutie te voeren. De balans van de macht verschuift gedurende de film.” PA: “Wij dachten dat de genezer Jorge onze hoofdpersoon was, maar het bleek het dorp te zijn.” MB: “Het hele dorp is in de ban van het geloof en dat is ons onderwerp.”

En dan komt het moment dat je je film aan het publiek laat zien. Is dat moeilijk? PA: “We zijn in totaal vijf jaar bezig geweest met deze film en de vertoning maakt de cirkel rond. Bij de screening op IDFA zijn we naar binnen gesneakt om te voelen wat bezoekers ervan vonden.” MT: “Dat is belangrijk. Een film kijken is een

The Other Side of Everything

The Dread

foto: Joke Schut

Door: Veerle Corstens / fotografie: Joke Schut

gedeelde ervaring; het gaat niet alleen om het kijken, maar om het gevoel. Als je in de zaal bent, voel je de energie van het publiek.” PA: “Je kan voelen of mensen bewegen, hard of zacht ademen, van houding veranderen. Als iemand naar de wc gaat of op zijn telefoon kijkt, weet je genoeg.” MB: “Er zitten oncomfortabele momenten in onze film en dan voel je mensen hun adem inhouden. Op het moment dat onze hoofdpersoon Jorge voor het eerst in beeld kwam, was de hele zaal muisstil. Dat was gaaf.” PA: “Nu mensen video’s en films op alle mogelijke apparaten kunnen bekijken, is de bioscoop een ritueel geworden.” MT: “Ja, dat is echt precies het juiste woord, het is een ritueel. Mensen zitten samen in het donker en delen een ervaring.” PA: “Als mensen zelfs op een regenachtige zondag een film in de bioscoop komen kijken in plaats van thuis achter Netflix te zitten, dan moet dat wel vanwege die ervaring zijn.” MT: “Ik had een kleine bioscoop afgehuurd

in Belgrado, om de film als eerste te laten zien aan de vijftien mensen die in mijn film voorkomen. Ik had nog nooit een film gemaakt die zo over mijn eigen familie gaat en denk ook niet dat ik dat ooit nog zal doen. Ik vond het vooral moeilijk te accepteren dat je zoveel jaren geschiedenis in anderhalf uur film stopt. Ik was tien jaar geleden al begonnen met filmen, maar halverwege gestopt om een andere film te maken. Ik denk dat ik toen nog niet volwassen genoeg was.”

Met wat voor gevoel of gedachte hopen jullie dat het publiek naar buiten loopt? Diepe stilte. MT: “In de eindscène confronteert mijn moeder me: ze vindt dat het nu tijd is voor mijn generatie om zich uit te spreken en te vechten voor democratie. Ze kijkt recht in de camera; ik hoorde van bezoekers dat ze het gevoel hadden dat zij direct tegen hen sprak. Die roep om actie is wat ik wil dat blijft hangen.”

PA: “Gisteren sprak ik na de vertoning van onze film met iemand die uit een dorpje in Zuid-Spanje kwam en niet wist of ze moest lachen of niet, omdat ze zoveel herkende. Sommige karakters kunnen zo uit haar dorp komen. Dan werkt de film voor mij; als mensen niet weten of het nou grappig is of niet.” MB: “Ik hoop dat onze film mensen aan het denken zet over wat je gelooft of niet. Je moet altijd heroverwegen wat je denkt.” MT: “Altijd! Dat is het idee van kunst. Een verbreding van je blik bieden. Deuren openen in de hoofden van mensen.”

The Dread – Martin Benchimol, Pablo Aparo.

Za 25 11:00 Brakke Grond Rode Zaal; zo 26 11:45 Brakke Grond Expozaal.

The Other Side of Everything – Mila Turajlic.

Vr 24 17:00 Munt 11; zo 26 15:30 Munt 10.

WIN MEER, BELEEF MEER

De BankGiro Loterij is de loterij van winnen en beleven. En een documentaire bekijken is pas echt een belevenis! Daarom maakt u als deelnemer kans op vele prijzen en ontvangt u gratis een BankGiro Loterij VIP-KAART zolang u meespeelt. En daarmee kunt u nu gratis naar documentaires van het IDFA en andere filmfestivals. Ook meespelen? Ga naar www.bankgiroloterij.nl

23-10-17 13:31

ARRI IDFA Award for Best Student Documentary: Call Me Tony

IDFA Special Jury Award for Children’s Documentary: I Am

‘Ik zag in zijn ogen dat ‘ W aanzinnig er meer achter zat’ hoe serieus de kinderen het namen’

tegenkomt. Dat het eindigt op een bergtop in de wolken hadden we ook niet voorzien, maar ik vind het uiteindelijk een geweldige metafoor. Wat er voor ze ligt, kunnen Konrad en zijn vriend niet zien, maar ze genieten van het moment.” (SK) Call Me Tony – Klaudiusz Chrostowski. Vr 24 15:30 Munt 12.

IDFA Award for Best Children’s Documentary: Lenno & the Angelfish

‘Vaders en zonen en pijn in het hart’ In 2014 debuteerde Shamira Raphaëla met Deal with It. Een intiem portret van haar verslaafde vader en broer, waarin ondanks alles wat er misging in hun leven ook veel lol zit en de liefde voelbaar is.

foto: Joke Schut

Naast haar televisiewerk voor onder meer Expeditie Robinson en Spuiten en Slikken maakte Raphaëla voor Kids & Docs de korte documentaire Lenno & the Angelfish, over

de tienjarige Lenno, een jongen met gedragsproblemen die samenleeft met zijn vader en tweelingbroer. “Wel twee-eiig”, zegt Lenno in de film. “Soms wou ik dat we eeneiig waren.” “Ik had in mijn hoofd dat ik iets wilde maken over een jongen met gedragsproblemen”, vertelt Raphaëla. “Ik ben gaan scouten op scholen voor kinderen met omgangsstoornissen en Lenno stak ergens als eerste zijn hand op. Hij vond zichzelf speciaal en wie ben ik om daartegen in te gaan?” Lenno’s vader sloeg er vroeger meteen op, bekent hij aan zijn zonen, en hij wil dat zij die fout niet maken. Want daar komt veel ellende van. Dingen waar hij spijt van heeft, wat ongetwijfeld ook te maken heeft met de moeder die niet langer bij hen woont. Hoe lukte het Raphaëla om de vader over te halen en zo open te zijn? “Hij zag in mijn eerste film dat ik mijn eigen vader met veel liefde heb geportretteerd. Ik probeer bij het filmen altijd een grijs gebied op te zoeken waarin niet duidelijk is of iemand een good guy of een bad guy is. De openheid vond hij wel moeilijk. In één scène wordt hij door zijn zoon getatoeëerd en vertelt hij over de pijn in zijn hart. Voordat we die scène filmden, heb ik gezegd dat dit misschien het enige moment is waarop hij dit soort dingen tegen zijn zoon kan zeggen.” “Hij doet heel erg z’n best. Het huis is altijd schoon. Hij kookt altijd, terwijl hij niet echt kan koken. Hij geeft alles wat ‘ie in zich heeft maar helaas is dat niet genoeg en dat weet ‘ie. Maar het maakt de liefde tussen de vader en de jongens er niet minder op.” (RR) Lenno & the Angelfish – Shamira Raphaëla.

Za 25 10:30 Tuschinski 5.

foto: Joke Schut

“Ik herinner me dat sommige jongeren van verafgelegen plekken hierheen kwamen om de lessen te volgen,” vertelt de regisseur van Call Me Tony. “Het was een speciale plek, waar we op een andere manier werden behandeld dan we thuis en op school gewend waren.” Hij vertelt hoe hij een deelnemer hoopte te vinden die in dit acteerklasje een beetje uit de toon viel. “We interviewden cursisten en de meesten vertelden welke Poolse acteurs hun grootste voorbeelden waren. Konrad had het over de bodybuilders die hij bewonderde. Ik zag in zijn ogen dat daar meer achter zat.” Via bodybuilding en toneelspelen zoekt Konrad de erkenning van jury’s en publiek, maar eigenlijk hoopt hij dat zijn afwezige vader hem eindelijk eens ziet staan. Wanneer tegen het einde van de film een castingbureau hem vraagt een tape op te nemen, lijkt dat bijna te mooi om waar te zijn. Want wat is de opdracht? Richt je tot de camera alsof daar iemand staat die je in het verleden iets heeft aangedaan. Chrostowski verzekert ons dat het geen opzetje van de crew was. “Het lijkt inderdaad een onwaarschijnlijk toeval, maar zulke dingen gebeuren in documentaires!” “Toen we begonnen vond ik nog dat we moesten eindigen met een of ander succes, maar dat is hoe het in Hollywoodkomedies gaat. In het echte leven zijn er altijd meer vragen dan antwoorden. Succes is ook maar een momentopname; het is belangrijker om gelukkig te zijn met de dingen die je onderweg

foto: Bram Belloni

Als puber volgde Klaudiusz Chrostowski een acteerschool in het Poolse stadje Katowice, waar scholieren elk weekend les krijgen. Hij keerde er als filmmaker terug, op zoek naar een personage.

Kinderen die hun problemen niet kwijt kunnen bij ouders of vriendjes kunnen al sinds 1979 anoniem bellen naar de Nederlandse Kindertelefoon. Astrid Bussink (1974), ooit zelf zo’n kind, wilde er graag een film over maken. De vraag was alleen: hoe? Het mooiste aan het concept van de Kindertelefoon vindt Astrid Bussink (Giovanni en het waterballet, Achter de toren) het ongefilterde karakter van de persoonlijke verhalen: “De kinderen die bellen, worstelen met issues die ze echt alleen aan een vreemde durven te vertellen.” Hoewel de mensen achter de Kindertelefoon enthousiast waren over Bussinks filmplan en wilden meewerken, stuitte ze op veel praktische bezwaren. “Er waren zo veel dingen die niet konden. Volgens de wet mag je niet afluisteren, ik mocht dus niet meeluisteren naar werkelijke gesprekken – laat staan ze opnemen.” Wel sprak ze met vrijwilligers en bestudeerde ze documenten met thema’s waarover kinderen zoal belden. Daaruit destilleerde ze veel voorkomende issues als homoseksualiteit, eenzaamheid en scheidende ouders. “Via online oproepen en researchers vonden we kinderen die mee wilden doen in onze film. Ik legde hen een probleem voor dat dicht bij ze lag, waarmee ze Kindertelefoonvrijwilligers konden bellen.” Door situaties na te spelen omzeilde Bussink privacywetten. De vrijwilligers wisten op hun beurt nooit welk kind of welk probleem ze zouden tegenkomen en reageerden zoals ze normaal gesproken zouden doen. “Ik wilde de kinderen geen teksten in de mond leggen, alleen een thema. Daar kwamen verrassend authentieke gesprekken uit voort; waanzinnig hoe serieus die kinderen dat namen. Op een of andere manier voelde je dat het toch dicht bij ze lag. Een van de meisjes moest echt huilen tijdens een gesprek. Ik weet niet of dat was omdat haar eigen ouders ook in scheiding lagen, maar haar emoties waren echt.” Bij de ongeveer dertig gesprekken die werden opgenomen vroeg Bussink andere kinderen om filmpjes en foto’s te maken rondom dezelfde thema’s. “Dan vroeg ik: ‘Wat zou jij filmen als je eenzaam zou zijn en je ouders nauwelijks thuis zouden zijn?’ Zowel audio als video zijn gemaakt vanuit het perspectief van kinderen.” Alleen aan het begin en einde plaatste Bussink eigen, rustige, gestileerde beelden. “Luisteren naar een telefoongesprek vergt een eigen vorm van concentratie. Onze beginbeelden hebben weliswaar een link met de inhoud, maar zijn zo vervreemdend dat je extra goed gaat luisteren naar de gesprekken – en dat is precies de bedoeling.” (MN) L I S T E N – Astrid Bussink. Za 25 10:30 Tuschinski 5.

U heeft uw dromen gerealiseerd. Maar hoe kunt u deze delen? De juiste begeleiding geeft uw levenswerk door. Zo groeit ook een volgende generatie met uw vermogen mee. Laag op laag. Een leven lang.

IDFA laat de hele wereld zien

Het documentairefestival IDFA bouwt bruggen tussen werelden. Tussen actualiteiten en achtergronden. Tussen kunstenaars en kijkers. Tussen ideeĂŤn en kansen. IDFA brengt de wereld samen. Daarom steunt VSBfonds dit festival. Ook mooie plannen voor kunst en cultuur? Kijk op vsbfonds.nl

vsbfonds.nl

de bezoekers van het Over het IJ Festival, de ouderen van Zonaâ&#x20AC;&#x2122;s Kiosk, de studenten van de beurs, de vrijwilligers van de Voorleesexpress, de acteurs van Toneelvereniging NieuwLeven, de dansers van Venlo Danst, de vrouwen van het Tienermoederproject, de bezoekers van de Kunsthalkade, de leerlingen van PrinsHeerlijk, Het publiek van Holland Opera, de reizigers van Zeereis in het Scheepvaartmuseum, de zangers van Popkoor The Happening, de buurtgenoten de Vonk, de kinderen Hoedje van Papier, de gebruikers van Dorpshuis Schingen-Slapterp, de jonge talenten van het Grachtenfestival, de deelnemers aan de Lang Eettafel, de bewonderaars van de Hermitage, jongeren van het Young Art Festival, de kanshebbers op de Nationale Zorgvernieuwingsprijs, de bezoekers van Festival 5D , de muzikanten van de Koninklijke Harmonie Lottum, de scouts van

IDFA Special Jury Award for Student Documentary: I Am

‘Ze bleef het bord maar omhoog houden’ Het is één shot van twaalf minuten, toch blijf je gefascineerd kijken naar de kortfilm I Am. Want wie is dat meisje op het plein in Havana en wat staat er op het bord dat ze omhoog houdt?

foto’s: Felix Kalkman

Drie jaar geleden kwam Denise Soares studeren in Cuba. “Daar staat een van de beste filmscholen die er zijn.” Ze raakte gefascineerd door het land en wil er zo snel mogelijk weer naartoe. “De revolutie heeft zo veel facetten. Voor veel mensen had het slechte gevolgen, maar het heeft ook goede dingen gebracht, zoals dus de filmschool. Ik had altijd veel kritiek op Cuba, maar nu weet ik het niet meer.” Die ambivalentie werd haar echt duidelijk in de periode dat Fidel Castro overleed. In het land waren negen dagen van rouw afgekondigd, die gepaard gingen met massahysterische taferelen. “Mensen stonden in de rij om zijn as te zien. Terwijl er helemaal geen as was, zag ik toen ik eindelijk aan de beurt was.” Vlak na zijn dood was #iamfidel trending topic, vertelt Soares: “Zo veel mensen houden van hem. Dat is geen brainwashing of propaganda, het is oprecht. Ze weten niet beter, na zestig jaar.” Het verzet van de Cubanen maakte veel indruk op Soares. “Ze hebben genoeg van de revolutie, maar er is ook geen alternatief. Een heel lastige situatie.”

IDFA Special Jury Award for Dutch Documentary: Alicia

‘Als zij een gevaar is, moet er een hek omheen’

Op éénjarige leeftijd wordt Alicia door Jeugdzorg weggehaald bij haar moeder en in een pleeggezin geplaatst. Vier jaar later moet ze daar wegens omstandigheden weg en belandt ze in een tehuis, waar een nieuw pleeggezin voor haar wordt gezocht. Daar begint de film Alicia. “Toen ik eraan begon, verwachtte ik dat zij binnen een jaar naar een pleeggezin zou gaan”, zegt regisseur Maasja Ooms. Het liep anders: er kwam geen pleeggezin en de gaandeweg moeilijker gedrag vertonende Alicia kwam in steeds strengere tehuizen terecht. Ooms: “Terwijl Alicia langzaam afgleed, bleef ik ergens nog de hoop houden dat ze een pleeggezin voor haar zouden vinden. Pas vrij laat besefte ik dat de film niet zou gaan over Alicia die bij een pleeggezin terechtkomt, maar over wat het met je doet als er geen perspectief geboden kan worden.” Als kijker voel je de onmacht die ook de begeleiders van het meisje gevoeld moeten hebben: het gaat mis en niemand kan er iets

aan doen. “Je ziet iedereen ongelooflijk z’n best doen en meeleven”, zegt Ooms. “Maar ja, iedereen zit met protocollen en regels. Ze moeten haar veiligheid garanderen. Als zij een gevaar voor zichzelf of anderen is, moet er een hek omheen, hoe verschrikkelijk iedereen dat ook vindt.” De film volgt Alicia dicht op de huid. Dat heeft voor een groot deel te maken met de werkwijze van Ooms, die regie, camera en geluid zelf deed. “Ik vond het fijn om onderdeel te zijn van de groep. Dat kan het beste als je alleen bent. Daarnaast ben ik iemand die graag alles zelf doet, dat zit in mij. Je levert wel wat in, want als je moet letten op het geluid, heb je niet de volle aandacht bij het beeld. Maar dat kun je volgens mij wegstrepen tegen de meerwaarde van het feit dat ik er alleen was. Als het kader een beetje scheef is of het beeld onscherp, nou ja... De intimiteit die je genereert, voel je ook in een onscherp kader.” (SM) Alicia – Maasja Ooms.

Het land was bevangen door een sfeer van stilte en respect, vertelt Soares – mede doordat er negen dagen geen alcohol mocht worden verkocht, wat in Havana volgens de regisseur een tamelijk cruciale levensbehoefte is. Ze filmde in die bijzondere periode zo veel mogelijk, toen ze een meisje op een plein zag met een protestbord. “Ik begon met haar van voren te filmen, totdat ik merkte dat er heel veel camera’s om haar heen kwamen staan. Dus draaide ik de camera naar de andere kant.” Soares knipte het begin eraf en wist onmiddellijk dat het een korte film zou worden. “Ik wachtte tot ze het bord liet zakken, maar ze bleef het maar omhoog houden. Haar moeder stond ernaast. Ik weet niet wat hen bewoog om daar te gaan staan. IJdelheid? Overtuiging? Ja, het meisje is acht, ze is een marionet maar ze geniet er wel van.” Ze bracht de groeiende groep fotografen, selfie-makende toeristen en filmcamera’s in beeld. “Dat shot gaat over ons, filmmakers en journalisten”, verklaart Soares. “Ik heb zelf ook een aantal jaar gewerkt in de journalistiek en als voorlichter, dus ik weet uit eigen ervaring hoe beeldvorming werkt. Het is eigenlijk een spiegel die ik wil voorhouden: cameraploegen gaan altijd voor hetzelfde beeld.” (OvD) I Am – Denise Kelm Soares. Zo 26 16:00 Munt 13

Beeld en Geluid IDFA Award Dutch Documentary: The Long Season

‘We wilden positief handelen’

In The Long Season filmen regisseur Leonard Retel Helmrich en cameravrouw Ramia Suleiman het dagelijks leven in een Syrisch kamp in Libanon. Als Retel Helmrich wordt getroffen door een hartstilstand, maakt producent Pieter Huystee de film verder af. De winnaar in de competitie voor beste Nederlands documentaire heeft een bijzondere ontstaansgeschiedenis: als regisseur Leonard Retel Helmrich in Libanon wordt getroffen door een hartstilstand, komt de hele productie stil te liggen. Na een periode in coma verblijft de filmmaker nu in een Nederlands revalidatiecentrum. Retel Helmrich en zijn Syrische cameravrouw Ramia Suleiman verzamelden honderden uren beeldmateriaal over de inwoners van de Begaa-vallei: seizoenswerkers die jaarlijks vanuit Raqqa kwamen werken in de landbouw, maar vanwege de oorlog daar nu blijven. Retel Helmrich filmde hun gekibbel, verliefdheden en gezinsleven in zijn bijzondere single shot cinema-stijl: lange, soepel bewegende takes, die hij eerder toepaste in zijn eveneens op IDFA gelauwerde documentairetrilogie De stand van de zon (2001), Stand van de maan

(2004) en Stand van de sterren (2010). Toen het noodlot toesloeg, waren de opnames al afgerond en had driekwart van het materiaal een ruwe selectie doorstaan. De eerste weken ging alle aandacht uiteraard uit naar de gezondheid van de regisseur en de logistieke rompslomp rond zijn repatriëring. Na anderhalve maand kwam de vraag: wat gebeurt er met de film? “We wilden actie ondernemen, positief handelen”, zegt Huystee. “We hebben een klein groepje om ons heen verzameld, met onder meer Adriek (van Nieuwenhuizen, red.) en Martijn (te Pas, red.) van IDFA die hielpen om kritisch mee te kijken naar het materiaal. Zij kennen Leonard heel goed.” Het maakproces ging in nauwe samenwerking met cameravrouw Suleiman: “Zij verzorgde duiding bij de beelden, de onderlinge verschillen tussen en nuances van de vrouwen in het kamp.” Vorige week nog filmde ze opnieuw in Libanon. Huystee denkt al aan een vervolg: nu Raqqa weer veilig is verklaard, hoopt hij de kampbewoners te kunnen volgen bij hun terugkeer. (OvD) The Long Season – Leonard Retel Helmrich.

Za 25 19:15 Munt 11; zo 26 13:45 Ketelhuis Zaal 1.

T r a n e n m e t t u i t e n b ov e n je verjaardagstaart den! dat moet gevierd wor en g rti de ar ja t r di dt IDFA wor ten en partijen op. Maa es fe ge di no de n ike mma du iten of Zelfs in het filmprogra de eitjes, geslachte ge er ld hi sc be e, gn pa am t alleen. of daar nu flessen ch ne toont meer dan fees cè ts es fe ke el , en m ko speeches aan te pas p Door: Maricke Nieuwd

Pasen | Solving My Mother

Gouden bruiloft | Impreza – The Celebration

De paasviering in deze film is een van de ongemakkelijkste ever. Want hoe houd je het een beetje gezellig als de familieverhoudingen volslagen verknipt zijn? De ene zoon is geëmigreerd om zijn passief-agressieve moeder te ontvluchten, de ander heeft haar aangegeven bij de politie wegens emotionele chantage. Haar eigen vader weigert ondertussen bij haar aan tafel te komen zitten. Hij wenst geen woord meer met haar te wisselen. Het vrolijke beschilderen van de eieren schiet erbij in, terwijl verwijten over en weer over de miniatuurtafel vliegen. Het mantra ‘laten we dit niet op deze heilige dag bespreken’ werkt dan al lang niet meer.

Een in Duitsland wonende regisseur keert terug naar haar familie in Polen voor een gouden bruiloft. In de dagen voorafgaand aan het grote feest, worden voorbereidingen getroffen en praat men elkaar bij. Haar aanvankelijke gevoel van thuiskomen vervliegt razendsnel wanneer ze ontdekt dat haar familie tijdens haar afwezigheid politiek gezien een ferme ruk naar rechts heeft gemaakt. Zij verwijten háár ondertussen fake nieuws tot zich te nemen – dus wat weet zij nou helemaal?! De regisseur realiseert zich al snel dat het groots opgezette familiefeest niet zal kunnen verbergen dat er flinke barsten zijn ontstaan in de onderlinge verhoudingen.

Verjaardag | Over the Limit Wekenlang wordt Rita, een twintigjarig Russisch turntalent, knetterhard gedrild door haar coaches. Familie lijkt ver weg, net als een gedroomde dag van ontspanning of een vriendelijk woord van de oppercoach. Tussen het op de band lopen en het voor de duizendste keer dezelfde routine oefenen door, blijft de hoop aanwezig dat ze nu eens níet wordt uitgekafferd. Ze hunkert naar huis. Slechts héél even gaat haar wens in vervulling, wanneer ze in haar ouderlijk huis, in aanwezigheid van familie en vriendinnen, de kaarsjes uitblaast die op haar verjaardagstaart staan. Maar echt feestelijk wordt het nooit. Want de training van de volgende dag hangt als een zwaard van Damocles boven haar hoofd.

Huwelijk | House in the Fields In een afgelegen Marokkaans bergdorp heeft iedereen z’n mooiste kleren aangetrokken voor de bruiloft van een van de twee zussen die in deze film geportretteerd worden. Het meisje kent haar bruidegom nauwelijks. Ze zit prachtig gekleed en opgemaakt op de mooiste stoel te wachten tot ze met haar kersverse echtgenoot weg zal rijden op diens paard. Maar terwijl iedereen feestviert, kijkt zij wat angstig uit haar ogen. Een schaap wordt geslacht, het hele dorp trekt eropuit en overal klinkt muziek. In haar ogen staan ondertussen vragen geschreven. Hoe zal het leven eruitzien buiten haar ouderlijk huis? Wat zal de toekomst als getrouwde vrouw haar brengen?

Feestelijke herdenking | The Red Soul Wie niet beter wist, zou denken dat de Sovjet-Russische politicus Jozef Stalin een niet ter discussie staande volksheld was. Op zijn sterfdag lopen vele Russen anno nu plechtig met vlaggen, bloemen en foto’s door de straten om hem te herdenken. Waar Russen in de jaren tachtig weinig positief dachten over hun voormalig heerser, schijnt het vandaag de helft van de bevolking te zijn die met weemoed aan Stalins tijdperk terugdenkt. Merkwaardig, want onder diens totalitaire bewind verdwenen miljoenen inwoners van de Sovjet-Unie in afgelegen werkkampen.

Prijsuitreiking | Mr. Gay Syria Het winnen van deze Mister Gay-verkiezing is een eer. Je krijgt applaus, een kroontje op je hoofd en een glittertrofee in handen geduwd. Maar voor de deelnemers aan deze bijzondere misterverkiezing betekent een zege heel veel méér dan een moment in de schijnwerpers. Allemaal ontvluchtten ze hun geboorteland Syrië, om daarna in Turkije vast te lopen. Alweer een maatschappij waar hun geaardheid bepaald niet door iedereen geaccepteerd wordt. Wie deze verkiezing wint maakt kans op een visum naar de Mr Gay World-verkiezing in Malta, waar asiel kan worden aangevraagd en in de verte een toekomst in Europa lonkt.

Verjaardag 2 | Muhi – Generally Temporary Tegen de tijd dat de Palestijnse Muhi zijn zevende verjaardag bereikt, heeft deze al jaren in een Israëlisch ziekenhuis verblijvende jongen wel door dat zijn leven erg ingewikkeld is. Hij moet vanwege een auto-immuunziekte altijd in de buurt van complexe zorg blijven. Zijn ouders, die in Gaza wonen, kunnen hem door de strenge checkpoints amper komen bezoeken. Iedereen in het ziekenhuis is lief voor hem, er is taart en er worden vrolijke liedjes gezongen. Maar dat zal nooit ouders en een veilig eigen nest kunnen vervangen. Waar hij op z’n vijfde verjaardag nog vrolijk kaarsjes uitblies, huilt hij op zijn zevende tranen met tuiten boven zijn taart. (MN)

House in the Fields – Tala Hadid. Vr 24 16:00 Pod ium Mozaïek. Impreza – The Celebratio n – Alexandra Wesolowsk i. Za 25 15:30 Munt 12. Mr. Gay Syria – Ayse Top rak. Vr 24 22:15 Tuschi nski 4; zo 26 12:30 Tuschi Muhi – Generally Tempor nski 5. ary – Rina Castelnuovo-H ollander en Tamir Elte Over the Limit – Marta rman. Vr 24 15:15 Tuschi Prus. Zo 26 10:00 Brakke nski 4. Grond Expozaal. The Red Soul – Jessica Gorter. Za 25 19:00 Ket elhuis Zaal 1. Solving My Mother – Iev a Ozolina. Vr 24 19:00

Tuschinski 6; za 25 16:3 0 Tuschinski 4.

Beeld: Instant Dreams

NTR op IDFA Instant Dreams – Willem Baptist The Greenaway Alphabet – Saskia Boddeke Living on Soul – Jeff Broadway, Cory Bailey Andy’s Promise – Nathalie Crum Nettiquette – Mea Dols de Jong

NTR Avond van de Wolf | di 21 november | Tuschinski 2 Het Uur van de Wolf presenteert drie kunstdocumentaires, zo eigenzinnig en divers als de rubriek zelf, met nagesprekken o.l.v. Co de Kloet ntr.nl/hetuurvandewolf

IDFA Award for Best First Appearance: The Distant Barking of Dogs

‘Soms wilde ik stoppen om hem een knuffel te geven’ Een korte vliegtrip, een paar uur met de auto en je staat aan het front. Verrassend hoe makkelijk je vanuit Denemarken in de gevechtslinie van Oost-Oekraïne belandt, zegt filmmaker Simon Lereng Wilmont. Na twee films in het Kids & Docsprogramma maakte hij met The Distant Barking of Dogs zijn eerste lange film “voor grote mensen”. Opnieuw spelen jonge kinderen de hoofdrol: de tienjarige Oleg en zijn neefje Yarik. “Ik ben gefascineerd door die leeftijd: het moment waarop je de blik naar buiten richt en de wereld om je heen ziet; het besef dat een zomer niet eeuwig duurt.” In zijn eerdere films volgde Wilmont kinderen in een veilige omgeving die na een ingrijpende ervaring hun balans zoeken; nu zocht hij naar het omgekeerde: “Ik wilde weten hoe een kind in een chaotische omgeving veiligheid vindt.” Die chaos leek Wilmont in Oekraïne ruimschoots voorradig.

Doodsbang Boven het huis van Oleg en zijn oma op het Oekraïense platteland dreunen elke avond de vliegtuigbommen. In de vele

foto: Joke Schut

In de grensstreek van Oekraïne knallen voortdurend bommen in de verte. Deense filmmaker Simon Lereng Wilmont volgde de tienjarige Oleg en zijn oma in hun omgang met altijd aanwezige angst.

close-ups kruipt de toeschouwer bijna ín Oleg, wiens grote ogen altijd alert blijven op de volgende ontploffing. Het illustreert de onomkeerbare impact van oorlog op een kind – maar liet de maker zelf ook niet onberoerd: “Ik was doodsbang in het begin”, zegt Wilmont. “Behalve de luchtaanvallen zijn er ook mijnen die overal kunnen liggen. Sterker nog: bij de begraafplaats waar Oleg regelmatig komt, is gisteren nog iemand omgekomen toen hij op een mijn stapte.” De camera volgt Oleg onnadrukkelijk tijdens kindergesprekken, schieten met de katapult en stoere praatjes van buurjongen Kolshta. “Ik probeerde het leuk en cool te maken dat ik erbij was”, verklaart Wilmont zijn

onzichtbaarheid. “En soms deed ik een spelletje: wie het langst de camera negeert.” Zoals dat verrassend vaak gaat bij filmopnames, duurde het niet lang voordat Oleg de camera vergat. “Ik kon vlak bij hem staan en dan keek hij dwars door me heen.” Olegs oma vertolkt de volwassen perceptie van oorlog in voice-over. “Ik wilde die beleving op twee niveaus laten zien: terwijl Oleg spelenderwijs van alles leert binnen de oorlogssituatie, vertelt oma hoe zij de ontwikkelingen ervaart.”

Knuffel Op de intieme momenten waarin Oleg onder zijn kussen kruipt van angst, vond Wilmont het soms

moeilijk te blijven filmen. “Dan wilde ik liever stoppen om hem een knuffel te geven.” De blaffende honden in de titel verwijzen naar een citaat van Shakespeare – ‘Cry havoc and let slip the dogs of war’ – maar vooral naar honden in de verte die weliswaar angst aanjagen, maar niet dichterbij komen. Vooralsnog. “Wist je dat het leger honden heeft die zijn getraind op het herkennen van bommen?” zegt Wilmont. “Ze horen het ontstekingsmechanisme en kunnen dan waarschuwen voor een luchtaanval.” De filmmaker had zich voorgenomen de familie te blijven volgen, hoe gevaarlijk de situatie ook zou worden. Hij merkte dat oorlog went, ook bij hem: “Na de laatste draaidag hebben we buiten een feestmaal gegeten, dat was geweldig! Pas later besefte ik dat er de hele avond beschietingen waren geweest.” (OvD) The Distant Barking of Dogs – Simon

Lereng Wilmont. Za 25 10:15 Tuschinski 4; zo 26 16:15 Tuschinski 3.

Kojo – Michael Fequiere. Za 25 18:00 Tuschinski 5; zo 26 13:30 EYE Cinema 1.

Jan klinkhamer

www.studioklinkhamer.com; a The Graphic Story production, thegraphicstory.com.

KOJ O

IDFA DocLab Award for Immersive Non-Fiction: Lauren

‘Ik slaap als zij slapen’ Nu het ‘internet van dingen’ een vlucht neemt en onze huizen gevuld raken met apparaten die altijd online – en dus kwetsbaar – zijn, voelt kunstenaar Lauren McCarthy de noodzaak om hierbij vragen te stellen. Niet per se bloedserieus, zegt ze – het kan ook speels. “Al die apparaten die we in ons huis uitnodigen waar we ons zo comfortabel bij voelen: ik ging me afvragen of de rol van mensen daarin gaat veranderen. Of een moeder straks nog aan het ontbijt zit met haar kind, als apparaten het ontbijt precies op tijd op tafel zetten?”

U biedt uzelf aan als een menselijke Alexa, het smarthome-systeem van Amazon. Hoe reageren mensen op die performance in hun eigen huis? foto: Felix Kalkman

“Het varieert. Het is niet iets waarop mensen zich kunnen voorbereiden. Sommigen mensen ontdekken dat ze het ongemakkelijk vinden als iemand de hele tijd op ze let. Wat apparaten trouwens ook doen. Maar meestal levert het vreemde van de situatie een nieuwe intimiteit op.”

Waar is men naar op zoek? “Sommige mensen willen het gewoon ervaren. Anderen

overwegen een echte Alexa te kopen en willen het uitproberen. Sommigen hebben specifieke wensen. Willen dat ik een verhaaltje voor het slapen voorlees.”

U bent dan een heel dure persoonlijk assistent? “Ik krijg er geen geld voor. Het is puur een performance. En nogal een intense. Ik doe het 24 uur per dag, variërend van een paar dagen tot een week. Ik slaap als zij slapen.”

U hebt nogal wat projecten op uw naam. Wat is de gemene deler? “Het gaat me niet echt om de technologie. Ik ben gefascineerd door hoe we ons tot elkaar verhouden, dat is wat al mijn projecten verbindt. Toch moeten we kritische vragen blijven stellen over het groeiende gebruik van technologie in ons dagelijks leven. Over apparaten die steeds meer zaken beheersen, over veranderende patronen van sociale interactie. Gelukkig leveren mijn performances een flinke dosis optimisme op, want de interactie die daar ontstaat is heel bijzonder.” (RR) Lauren – Lauren McCarthy. Vr 24 & za 25 9:00-23:00 en zo 26

9:00-18:00 Brakke Grond Exhibition.

IDFA Special Jury Award for First Appearance: Solving my Mother

IDFA Special Jury Award for Feature-Length Documentary: The Deminer

‘Hij belde ’s nachts op met regieaanwijzingen’

‘het leek alsof hij de mijnen rook’

pliceerder lag. “Tot op de dag van vandaag voel ik de ene dag met Raitas mee en de andere dag met zijn moeder. In ieder geval heb ik na de twee jaar van opnames een hernieuwd respect voor mijn eigen moeder. Opvoeden is waanzinnig moeilijk.” Dat alle betrokken familieleden die in de film verschijnen hoogopgeleid zijn intrigeerde de Letse filmmaakster enorm: “Hun knappe koppen hielpen hen niet. Ze waren totaal niet in staat om over emoties te praten. Of ze ooit nog dichter bij elkaar zullen komen? Ik heb er een hard hoofd in. Er is te veel gebeurd.” (MN)

Solving My Mother - Ieva Ozolina.

Vr 24 19:00 Tuschinski 6; za 25 16:30 Tuschinski 4.

De Koerdische filmmaker Hogir Hirori volgt in The Deminer de lokale beroemdheid Kolonel Fakhir in het Koerdische deel van Irak. “Toen ik me bij hem meldde, zei hij dat er al een filmmaker bezig was. Dat bleek Shinwar Kamal.” De onbevreesde kolonel heeft de taak op zich genomen om met zakmes en kniptang bermbommen en boobytraps te ontmantelen in door IS getroffen gebied. Zijn motto: ‘Als het misgaat, sterf alleen ik; als het goed gaat, red ik honderden mensen.’ Fakhir begon daarmee onder Saddam Hoessein, totdat hij in 2008 een been verloor. Na de inval van IS, in augustus 2014, pakte hij de draad weer op, met beenprothese. ‘Fakhir is terug, nu zijn we veilig’, kopten de kranten. Zijn werkzaamheden liet hij uit voorzorg filmen door collega’s. “Hij wilde voorkomen dat er klachten kwamen; de Arabieren wilden eigenlijk niet dat een Koerd zulk werk deed.” De Amerikanen noemden hem Crazy Fakhir en waren dolblij dat hij in vijf minuten mijnen ruimde waar hun bomb squad vier uur over deed. “In de openingsscène volgen we Fakhir door een mijnenveld. We moesten precies in zijn voetstappen lopen”, zegt Hirori. “Hij was zó handig in het opsporen, het leek of hij de mijnen róók.” Het regisseursduo was daarom niet eens erg bang. “Pas als je weer thuis bent, denk je: wat is dit voor ongelofelijk stom project? Maar Fakhir was zo ervaren, dat je je oprecht veilig voelde. Als hij het écht niet

Shinwar Kamal (links) en Hogir Hirori, foto: Joke Schut

De sociaal onhandige Raitas kwam regelmatig op bezoek met medeneming van z’n vuile overhemden en ging dan aan tafel zitten wachten terwijl z’n was draaide. Hij at een reep chocola die hij niet deelde en gaf Ozolina’s gezin ondertussen rekenopgaven. Ieva Ozolina, lachend: “Ik verzamel interessante figuren.” Het idee voor een film over deze vriendelijke maar vreemde snuiter – ‘een man zonder masker’ - was er niet direct. Pas toen Raitas op Facebook een post plaatste waarin hij zijn moeder de schuld gaf van z’n stotteren, begon er bij Ozolina iets te broeien. “Het raakte een snaar omdat ook ik een gecompliceerde relatie met mijn moeder heb.” Raitas ging ermee akkoord dat ze hem begon te filmen terwijl hij in therapie ging om over zijn moeder te praten. En daar bleef het niet bij. “Hij raakte in zekere zin verslaafd aan de camera. Begon me midden in de nacht op te bellen met regieaanwijzingen. Hij gebruikte de opnames om te ventileren hoe slecht zijn moeder hem had behandeld en hoe zielig hij daarom was.” Aanvankelijk was Ozolina op zijn hand omdat ze zo veel tijd met hem doorbracht. Toch was ze niet van plan partij te kiezen in haar film. Toen ze ook de moeder leerde kennen realiseerde ze zich dat deze zaak veel gecom-

In de thriller The Deminer volgen de Koerdische filmmakers Hogir Hirori en Shinwar Kamal de heldhaftige kolonel Fakhir door een woud van tikkende boobytraps en bermbommen.

foto: Bram Belloni

‘Wie heb je nú weer naar binnen gesleept!?’ Dat was de in Ieva Ozolina’s ogen weinig verrassende reactie van haar kinderen toen ze Raitas thuis uitnodigde. De wiskundige werd de protagonist in haar film over gemankeerde familieverhoudingen.

vertrouwde, mochten we niet mee.” Dat is het geval bij wat Fakhirs laatste optreden blijkt te zijn. Terwijl Kamal buiten staat te filmen, ruimt de kolonel in een huis IS-boobytraps op. Dan volgt de fatale explosie. “Ik heb nog steeds nachtmerries en voel me misselijk als ik daaraan denk”, vertelt Kamal. Hij bekeek het eindresultaat pas afgelopen week. “In Koerdistan is niet zo veel psychologische nazorg, dus ik moet gewoon sterk zijn.” (OvD)

The Deminer – Hogir Hirori, Shinwar Kamal. Vr

24 22:15 Munt 10; za 25 20:30 EYE Cinema 1.

IDFA Special Jury Award for Mid-Length Documentary: Last Days in Shibati

IDFA Award for Best Short Documentary: Zhalanash – Empty Shore

‘ik had geen idee wat mensen tegen me zeiden’

‘tolstoj’s roman‘

foto: Joke Schut

Waar zich ooit een van de tien grootste meren ter wereld uitstrekte, ligt nu een dorre, vergiftigde woestijn. Marcin Sauter filmde drie jaar lang de mensen die in dit geruïneerde ecosysteem moeizaam hun dagelijks bestaan voortzetten.

In Last Days in Shibati portretteert Hendrick Dusollier een laatste oude wijk in het centrum van miljoenenstad Chongqing. Zonder vooropgezet plan begon hij te filmen wat in rap tempo vernietigd wordt. “Ik zag in 2006 foto’s van Chongqing met oude boerderijen, ingesloten door torenflats”, vertelt regisseur Hendrick Dusollier. “Dat wilde ik filmen.” Maar toen hij jaren later in Chongqing arriveerde, vond hij daar al niets meer van terug. “Die stad is razendsnel geëxplodeerd.” Wel stuitte hij op Shibati, de enige overgebleven oude centrumwijk. “Ik ben meteen, zonder plan, dagenlang gaan filmen. Maar omdat ik geen tolk had, had ik geen idee wat mensen tegen me zeiden.” Dusollier bezocht de locatie binnen één jaar drie keer tien dagen. Soms met, meestal zonder tolken – die moeilijk te vinden waren. Dusollier besloot maar gewoon te blijven filmen. “Eigenlijk begreep ik pas wat iedereen tegen me gezegd had tijdens de montage, toen we een vertaler hadden.” Toch kwam hij met handen en voeten een heel eind. “Het jongetje en de oude dame begrepen veel en de dame voelde

feilloos aan dat ik haar verdwijnende wereld wilde vereeuwigen. Ik antwoordde hen in Frans. Klinkt vreemd, maar het werkte. Als je zelf niet communiceert, stoppen mensen met praten.” De flats die sommige oud-inwoners van Shibati aan het einde van de documentaire betrekken zijn minstens een uur verwijderd van hun oude stek. “Of ze er blij mee zijn? Ik weet het niet. Er waren in Shibati geen toiletten, het was altijd nat en overal had je ratten en vuilnis. Volgens een restauranteigenaar waren mensen blij met hun comfortabele nieuwe woning met elektriciteit, maar beseften ze niet wat ze kwijtraakten: gemeenschapszin. In die appartementen sluit je de deur en ben je alleen met de tv. Precies waarom ik deze film wilde maken.” Als Dusollier binnenkort terugkeert naar Chongqing, wil hij het oude vrouwtje weer ontmoeten. Maar hij heeft geen adres. “Ik bekijk alle rushes die ik maakte toen ze me meenam naar een van die vijftig torenflats. Hopelijk kan ik zo de weg terugvinden.” (MN)

Zhalanash - Empty Shore – Marcin Sauter. Last Days in Shibati – Hendrick Dusollier.

Za 25 19:15 Podium Mozaïek.

IDFA Special Jury Award for Short Documentary: As We’re Told

IDFA DocLab Award for Digital Storytelling: Cosmic Top Secret

‘Papier past in dit verhaal’ ‘kinderfilm‘

In As We’re Told vertellen Erik Holmström en Fredrik Wenzel het verhaal van de meest inefficiënte instantie van het land: het Zweedse arbeidsbureau. Met kartonnen poppen.

foto: Joke Schut

Shinwar Kamal (links) en Hogir Hirori, foto: Joke Schut

“De Aralwoestijn laat goed zien hoe catastrofaal het kan uitpakken als we slecht omgaan met onze leefomgeving”, vertelt Sauter. “Ik ben gefascineerd door het einde van de wereld – wat gaat er met ons en onze wereld gebeuren? Ik ben daar bezorgd over, vooral vanwege de toekomst van mijn dochter.” Zijn pessimistische visie goot hij in een bijzonder poëtische vorm: Zhalanash – Empty Shore is een aaneenschakeling van schitterende opnamen van dit apocalyptische landschap en zijn taaie bewoners. “Bij het maken van deze film had ik de romans van Tolstoj in gedachten. Ik wilde laten zien dat ondanks het verdwijnen van de zee het leven van de bewoners doorgaat.” Een man op een motor brengt water dwars door de woestijn; een verpleegster verzorgt bewoners die aan vage kwalen lijden; een kameel zwerft over de vlakte; kinderen spelen in het spookachtig stille dorp. “We hebben nog meer mensen gevolgd, maar in de montage gekozen voor die personages die het karakter van de plek het beste vertegenwoordigden.” Beelden van water vormen de kop en staart van de film. Aan het einde tonen archiefbeelden van vissers op het meer uit de eerste helft van de twintigste eeuw wat hier ooit was, terwijl de documentaire begint met opnamen van een varend bootje. “Dat is gefilmd op het laatste waterbekken dat nog over is. Ze laten zien hoe het zou kunnen zijn. Dit is het beeld dat nog altijd voortleeft in de herinnering van mensen die er wonen. Zelfs aan de kinderen wordt het doorgegeven, via de verhalen van de ouderen.” (SK)

Zes jaar geleden begon Trine Laier aan Cosmic Top Secret: ze wist dat er een goed verhaal school in haar vaders werk als geheim agent tijdens de Koude Oorlog. “En ik voelde dat het speelbaar was” – dus werd het een game. Laier speelde als kind al veel spelletjes; in dit geval liet ze zich inspireren door een poppentheater met papieren poppen. De personages in Cosmic Top Secret zijn dus van papier. “Papier past in dit verhaal, omdat het zowel sterk als fragiel is. En we konden er veel kanten mee op. Als hoofdpersoon T. door het bos rent, wordt ze een rollend propje papier en als ze verdrietig is, valt het papier in stukjes uiteen. Zo toon je de emoties in het verhaal.” Dat verhaal over een Deense spion in de Koude Oorlog ontvouwt zich als je als speler puzzels oplost, met oud-collega’s van T.’s vader praat en steeds verder komt in het spel. Volgens Laier zijn er niet zo gek veel games die een bete-

kenisvol en genuanceerd verhaal vertellen, maar is het een medium waarin dat op zich prima kan. “Een typische game-activiteit, vliegen, kon bijvoorbeeld heel goed verbeeld worden met een papieren vliegtuig. Zo bleven we in het thema van de oorlog én bij het papier. Met dat papieren vliegtuig moet je vervolgens militaire missies fotograferen in Polen.” Tijdens IDFA ziet Laier voor het eerst hoe spelers op haar game reageren. “Mensen gaan praten over hun vader of grootvader die in een oorlog zat, over familiegeheimen of over eigen relaties.” Laier hoopt dat de gamers lekker meegaan op de ontdekkingstocht, zoals zij op ontdekkingstocht ging naar het verhaal van haar vader. Maar verwacht geen zware kost: de game moest van Laier vooral ook vermakelijk zijn en het spel zit vol humor. (VC) Cosmic Top Secret – Trine Laier. Vr 24 & za 25 9:00-23:00 en

zo 26 9:00-18:00 Brakke Grond Exhibition.

Regisseur Frederik Wenzel is altijd al geïnteresseerd geweest in de ideologie van arbeid. “Hoe kan het dat we steeds efficiënter worden en toch steeds meer zijn gaan werken? Zou het niet andersom moeten zijn?” Het arbeidsbureau gaat over het creëren van meer banen, terwijl je volgens Wenzel juist minder banen zou willen. De film vertelt over de levens van mensen die werken bij het arbeidsbureau en de overheidsregels moeten toepassen. “De kosten van dit arbeidsbureau zijn drie keer hoger dan die van de gehele politie”, herhaalt Wenzel twee keer met luide stem. “En toch vindt negen van de tien werkzoekenden er geen baan. Deze organisatie is er niet om mensen aan het werk te helpen, maar om een ideologie in stand te houden.” En dan de poppen. Daarmee konden ze op een grappige manier het onderwerp aanvallen, vindt Wenzel. En tegelijkertijd konden ze de mensen bij het arbeidsbureau anonimiseren. “Het is bijna een klassieke documentaire geworden, met naamplaatjes en talking heads, en toch heeft het door die poppen iets weg van een kinderfilm.” En de film laat ook subtiel zien wie er de baas is – of in elk geval wie niet. Want zoals de medewerkers van het arbeidsbureau van de politiek van alles moeten, wórden de poppen bewogen, door vijf poppenspelers. Wenzel hoopt met deze film een discussie aan te zwengelen. “De discussie over de verslechterende situatie van werklozen en de toenemende noodzaak van radicale verandering, zoals bijvoorbeeld een basisinkomen.” (VC) As We’re Told – Erik Homström en Fredrik Wenzel.

Reber Dosky

Reber Dosky ontvangt dit jaar het Documentaire Stipendium van het Prins Bernhard Cultuurfonds. ‘Hij laat in zijn films kleine verhalen van menselijke verhoudingen zien en plaatst die in een brede, maatschappelijke context’. Het Documentaire Stipendium wordt uitgereikt tijdens het IDFA. www.cultuurfonds.nl

PBC05 adv reberdosky IDFA 245x172,5 def v1.indd 1

Foto: © Bram Belloni - 31pictures - Dutch Imagery

wint

Documentaire Stipendium Prins Bernhard Cultuurfonds

20-10-17 12:05

Beste wensen voor Ally In 1988 was Ally Derks medeoprichter van IDFA. Tot vorig jaar was ze ook festivaldirecteur – dit jaar neemt ze officieel afscheid. Als cadeau kreeg ze het jubileumprogramma The Visual Voice aangeboden, waarin gerenommeerde regisseurs hun favoriete documentaire kozen en toelichtten. Wij vroegen aan de filmmakers die dit jaar films op IDFA hebben welke wens ze de afzwaaiende Ally willen meegeven.

Giovanni Totaro – Happy Winter

Justine Cappelle – Maregrave

“Blijf van je nieuwe avontuur genieten.”

“Wensen zijn voorbodes van iemands werkelijke capaciteiten.”

traditie. Ik wou dat ik net zo veel mensen kende als zij. En bij een volgende gelegenheid weet ik wat ik moet zeggen als ik haar ontmoet: ‘Ik zie je morgen, God willing!’”

begrepen. Ik weet dat mijn leven als documentairemaker er heel anders uit had gezien als Family niet op IDFA was vertoond. Dus ik wil Ally mijn diepste dankbaarheid betuigen voor het zien van en geloven in films waar niemand anders in gelooft. En te zien wanneer er iets nieuws en bijzonders op haar weg komt. Dat is een zeldzame gave en kunst kan niet zonder.”

Grzegorz Szczepaniak – The Ugliest Car

Daisy Asquith – Queerama “Ik wens haar, en elke documentairemaker die ermee stopt, vrede en rust en ik hoop dat ze de verleiding kunnen weerstaan om toch nog een verhaal te vertellen.”

Gabriel Tejedor – Mayskaya Street “Ik wens dat je altijd je ogen openhoudt voor de mensheid.”

“Het beste, denk ik. Wat kun je nog meer wensen dan dat IDFA het belangrijkste documentairefestival ter wereld is geworden? Misschien meer kracht voor wat nog gaat komen.”

Derks Fonds in haar geest, zoals het Hubert Bals Fonds.”

Nina Landau – Lon “Pensioen is het begin van een tijd waarin je lekker achterover kunt leunen en advies kunt geven aan anderen, zelfs als je zelf nooit advies hebt opgevolgd in je leven. Gefeliciteerd.”

Mikala Krogh – A Year of Hope “Tijd voor haarzelf.”

Carina Molier – Back to the Taj Mahal Hotel “Ze heeft al haar weg gevonden naar Berlijn. Moge haar nieuwe vrijheid haar en anderen inspireren.”

Stian Indrevoll – Moldovan Miracle Michael Fequiere – Kojo “Ik vind het heel treurig te horen dat ze weggaat. Ik wens haar het beste. En ik hoop dat ze doorgaat met geweldig zijn en dat ze naar New York City komt! Brooklyn, welteverstaan.”

“Ze heeft het grootste en belangrijkste documentaire filmfestival ter wereld gemaakt. Dat is wel een erfenis te noemen. Ik wens haar alle geluk met de nieuwe uitdagingen in haar leven.”

Kate Novack – The Gospel According to André “Ik hoop dat ze het meemaakt dat documentairemakers kunnen leven van het inspirerende, onafhankelijke werk dat ze maken – en dat ze dan weet welke rol ze heeft gespeeld bij het bewerkstelligen ervan.”

Rina CastelnuovoHollander – Muhi Generally Temporary “Pensioen bestaat niet voor mensen van Ally’s kaliber! Zoals Derk Sauer zei: IDFA zonder Ally is bijna ondenkbaar.”

Ruth Kaaserer – Gwendolyn “Ik hoop dat ze tijd kan vinden voor haarzelf en blijft houden van documentaire films.”

Agustina Comedi – Silence Is a Falling Body

Lukas Kokes – Nothing Like Before

Pirjo Honkasalo – Atman “Be wild and free, plant a tree.”

“Alle goeds!”

Egil Håskjold Larsen – 69 Minutes of 86 Days “Het moet heel moeilijk zijn om te stoppen na dertig jaar bouwen aan zoiets ongelofelijks als IDFA. Maar een verandering is een nieuw begin.”

Ainara Vera – See You Tomorrow, God Willing! “We hebben elkaar gedurende een korte periode regelmatig gezien. En elke keer gaf ze me een hand en zei ze weer: Ally Derks, aangenaam. Het werd zo’n beetje een lieve

Phie Ambo – ...When You Look Away “Mijn eerste documentaire, Family, maakte ik met Sami Saif. Hij ging in Denemarken in première en de film kreeg vreselijke recensies, nauwelijks bezoekers in de bioscoop en het enige Deense documentairefestival destijds was niet geïnteresseerd. Maar toen veranderde iets. Ally accepteerde de film op IDFA en de vertoningen in Amsterdam zaten allemaal bomvol, het publiek vond de film geweldig en ze begrepen hem. Dat was een enorme opluchting, want het is extreem frustrerend om iets te maken dat niet wordt bekeken of

“Ik wens haar nieuwe avonturen. Wat ze met IDFA heeft gedaan is fantastisch. Ik weet zeker dat alles wat ze verder gaat doen van essentieel belang zal zijn.”

Victor Vroegindeweij – The Last Fight “Ik hoop dat haar onschatbare kennis en netwerk uitputtend gebruikt zullen worden, niet alleen door IDFA maar door de hele documentairegemeenschap. Hopelijk komt er een Ally

João Queiroga – Our Skin “Dank je dat je de Hogepriesteres van de Documentaire was en een Koninkrijk hebt gecreëerd voor ons allemaal!”

Jason Hanasik – How to Make a Pearl “Alles. Ik wens Ally Derks alles. Ze heeft zo veel gegeven aan de wereld en ik hoop dat ze het tienvoudige terugkrijgt van de zegeningen die ze de filmende gemeenschap heeft gegeven.”

Finlay Pretsell, David Millar en Mart Smeets na de vertoning van Time Trail, over Millars laatste seizoen als profwielrenner

Mahdi Fleifel (links) vertelt aan Orwa Nyrabia over zijn cameraverslaving die leidde tot A World Not Ours

D.A. Pennebaker en Chris Hegedus in EYE voor de vertoning van Depeche Mode 101, met in het midden IDFA programmeur Joost Damen

D.A. Pennebaker en The Yes Men zijn te gast tijdens een debat over de documentaire in het post truth-tijdperk. Moderatoren Yoeri Albrecht, Dana Linssen en Baram Sadeghi, vragen via een seance hulp van Oscar Schindler

De drie regisseurs van Silvana, het portret van de Zweedse hiphopÂ artiest: Olivia Kastebring, Christina Tsiobanelis en Mika Gustafson Preparty van de IDFA Awards Ceremony in de Stadsschouwburg

Bezoekers gaan CarrĂŠ binnen voor Jane, over de baanbrekende Jane Goodall en haar veldonderzoek naar chimpansees.

Meer dan tienduizend scholieren bezochten tijdens deze editie de schoolvoorstellingen

Girma Bèyènè and Akale Wubé in de Melkweg na de vertoning van Ethiopiques - Revolt of the Soul

Moderator en hoofdredacteur van tijdschrift Film Comment Nicolas Rapold in gesprek met cameraman Arseni Khachaturan van City of the Sun.

Het Berlijnse electro-duo Hyenaz treedt op in de Melkweg na de vertoning van Queercore: How To Punk a Revolution

Openingsavond van DocLabs Uncharted Rituals met links vooraan May Abdalla van het Britse duo Anagram Een bezoeker met haar hoofd in een andere dimensie tijdens Doclabs Uncharted Rituals

De grote zaal van Tuschinski, volgens hoofdgast Jonathan Harris de mooiste zaal waar hij ooit had gesproken, stroomt vol voor de vertoning van Golden Dawn Girls

Partners of IDFA th Premium Premium Partner Partner of of the the 30 30th International International Documentary Documentary Film Film Festival Festival Amsterdam Amsterdam

Main Main Partners Partners

Partners Partners

IDFA IDFA is is subsidized subsidized and and funded funded by by

IDFAcademy IDFAcademy is is supported supported by by

IDFA IDFA Forum Forum is is supported supported by by

IDFAcademy IDFAcademy & & NPO NPO fund fund Workshop Workshop / / Kids & & Docs Docs Workshop Workshop is Kids is supported supported by by

IDFA IDFA DocLab DocLab is is supported by supported by Diversion, Diversion, Flemish Flemish Arts Arts Centre Centre De De Brakke Brakke Grond, Grond, ARTE, ARTE, National National Film Film Board Board of of Canada, Canada, Flanders Flanders Audiovisual Audiovisual Fund, Fund, Sound Sound and and Vision, Vision, Sonos Sonos

Club Club IDFA IDFA

ABN ABN AMRO AMRO Bank Bank NV, NV, Being Being There, There, Brand Brand New New Telly Telly Industries, De Industries, De Breij Breij Evers Evers Boon, Boon, Houthoff Houthoff Buruma, Buruma, JBR, JBR, Jean Mineur Mineur Mediavision, Mediavision, Le Le Poole Poole Bekema, Bekema, M.N. M.N. Léons Léons Jean BV, Rabobank Amsterdam, Uitgeverij Nieuw Amsterdam, BV, Rabobank Amsterdam, Uitgeverij Nieuw Amsterdam, Rotaform, Rotaform, Van Van Tunen Tunen + + Partners, Partners, Vrij Vrij Nederland Nederland

Donations Donations to to IDFA IDFA

AVROTROS, AVROTROS, BNNVARA, BNNVARA, Embassy Embassy of of Canada, Canada, Embassy Embassy of of Sweden, Embassy Embassy of Sweden, of the the United United States States of of America, America, EO, EO, EYE EYE International, Goethe-Institut, Goethe-Institut, HUMAN, HUMAN, Institut Institut Français Français International, des des Pays-Bas, Pays-Bas, KRO-NCRV, KRO-NCRV, LaScam, LaScam, NPO NPO Sales, Sales, OUTtv OUTtv In In cooperation cooperation with with NPO NPO (Dutch (Dutch Public Public Broadcasting) Broadcasting) IDFA will IDFA will broadcast broadcast 4 4 new new Dutch Dutch documentaries documentaries on on TV TV during the the festival. festival. during

Suppliers Suppliers

Abel, Abel, Alvero, Alvero, Arti Arti and and Amicitiae, Amicitiae, Art Art Support Support BV BV TheaterTheaterproductiebureau, productiebureau, Bijlmer Bijlmer Parktheater, Parktheater, Booking.com, Booking.com,

HOOFD-/ Program HOOFD-/ Program Guide Guide EINDREDACTIE NL EINDREDACTIE NL Nicole Nicole Santé Santé KEES driessen driessen KEES INTERNATIONAL INTERNATIONAL EDITION EDITION Nick Cunningham Cunningham Nick Mark Mark Baker Baker Melanie Goodfellow Goodfellow Melanie Geoff Geoffrey rey Macnab Macnab REDACTIE REDACTIE NL NL Veerle Corstens Corstens Veerle Olga Olga van van Ditzhuijzen Ditzhuijzen Sasja Koetsier Koetsier Sasja Maricke Maricke Nieuwdorp Nieuwdorp Ronald Rovers Rovers Ronald

FOTOGRAFIE FOTOGRAFIE Felix Kalkman Kalkman Felix Bram Bram Belloni Belloni Nichon Glerum Glerum Nichon Ruud Ruud Jonkers Jonkers Corinne de de Korver Korver Corinne Joke Joke Schut Schut INTERNET INTERNET Sietse Meijer Meijer Sietse (eindredactie (eindredactie NL) NL) Laurel Avery Avery Laurel (eindredactie (eindredactie ENG) ENG) IDFA IDFA REPORTS REPORTS Resi Lankester Lankester Resi Anke Anke Teunissen Teunissen Ruben Hamelink Hamelink Ruben Michiel Michiel Landeweerd Landeweerd Ard van van der der Veldt Veldt Ard Erik Erik Vermunt Vermunt

IDFA IDFA Bertha Bertha Fund Fund is is supported supported by by

Amsterdam Amsterdam Human Human Rights Rights Award Award is is supported supported by by Café Café de de Jaren, Jaren, Compagnietheater, Compagnietheater, De De Balie, Balie, De De Kleine Kleine Komedie, DeLaMar Komedie, DeLaMar Theater, Theater, Event Event Engineers, Engineers, EYE EYE Film Film Instituut, FestivalTickets, FestivalTickets, Fiona Fiona Online, Online, Haghefilm Haghefilm Digitaal, Digitaal, Instituut, Hampshire Hotel Hotel Prinsengracht, Prinsengracht, Hapeco, Hapeco, Het Het Ketelhuis, Ketelhuis, Hampshire IndyVideo, IndyVideo, Koninklijk Koninklijk Theater Theater Carré, Carré, Le Le Club Club Accor Accor Hotels, Hotels, Lichtwerk, Lichtwerk, MacBike, MacBike, Mausolos, Mausolos, Mazda, Mazda, Melkweg, Melkweg, Momkai, Momkai, NH Hotel Group, Oberon, Podium Mozaïek, Rex InternaNH Hotel Group, Oberon, Podium Mozaïek, Rex International, Stadsschouwburg Stadsschouwburg Amsterdam, Amsterdam, The The Albus Albus -- Design Design tional, Hotel Amsterdam Amsterdam Center, Center, The The Screening Screening Factory, Factory, TolhuisTolhuisHotel tuin, tuin, VBVB VBVB Cultuurautomatisering, Cultuurautomatisering, Volkshotel, Volkshotel, Zuiderkerk Zuiderkerk

Festival Festival Campain Campain KesselsKramer KesselsKramer

Distribution Distribution Festival Festival Trailer Trailer Jean Jean Mineur Mineur Mediavision Mediavision

IDFA IDFA would would like like to to thank thank all all (Special) Friends (Special) Friends of of the the festival. festival.

VORMGEVING VORMGEVING Sjoukje van van Gool Gool Sjoukje Gerald Gerald Zevenboom Zevenboom

PRODUCTIE PRODUCTIE Cathalijne de de Wilde Cathalijne Wilde Silvie Silvie van van Oost Oost

ILLUSTRATIE ILLUSTRATIE BAFA (Bas (Bas van van der BAFA der Schot Schot en en Farhad Farhad Foroutanian) Foroutanian)

IDFA IDFA Frederiksplein Frederiksplein 52 52 1017 1017 XN XN Amsterdam Amsterdam info@idfa.nl info@idfa.nl www.idfa.nl www.idfa.nl

Stijn Stijn Schenk Schenk Jordi Jordi Peters Peters Anne Stalinski Stalinski Anne Emma Emma Ringelding Ringelding Melissa Brouwer Brouwer Melissa Jan Jan Klinkhamer Klinkhamer

3 3

RECHT verbeeld in

KRITERION In samenwerking met

ACQUISITIE ACQUISITIE Daily Productions Productions Daily DRUK DRUK Rodi Rodi Media Media

17/11

Eye in the Sky

15/12 12/1

Fuoccamare

A Civil Action (35mm)

FILMTHEATER KRITERION 18

WOENSDAG VRIJDAG 24 NOVEMBER 15 NOVEMBER

PROGRAM FRIDAY 24 NOVEMBER DE MUNT

g 0

12:15

Taste of Cement

Compilation program put up by main partner VPRO. For tickets see www.vpro.nl/ evenementen.

João Moreira Salles Masters, 127’

17:00

18:00

Pueblo Textil Ouaga Girls

Theresa Traore Dahlberg Best of Fests, 83’

20:30

Nokia Mobile – We Were Connecting People Arto Koskinen Panorama, 92’

The Jewish Underground

A Skin so Soft

15:15

Denis Côté

Muhi – Generally 15:30

Masters, 94’

Temporary The Family Rina Castelnuovo-

Rok Bicek Tamir Elterman Hollander,

Demons in Paradise

Panorama, 77’

The Stranger

Best of Fests, 71’

Eric Caravaca

Best of Fests, 67’ 18:15

TV5MONDE, the FrenchDead Donkeys speaking television Fear Nocultural Hyenas channel,Demmer with documentaries Joakim subtitled Dutch. Best of Festsin , 80’

18:45

Cocaine Prison

Shevaun Mizrahi Best of Fests, 82’

20:45

The Holy Mountain

21:00 Best of Fests, 94’

Alejandro Jodorowsky

Docs Around the Clock

21:00

TV5MONDE Dag: Faces Places

Distant Constellation Kristoffer Borgli

DEDE MUNT MUNT1312

Jonathan Harris’ Top 10, 114’

A documentary marathon featuring the highest rated films for the IDFA Audience Award. Until 9am, with breakfast for the diehards.

Stian Indrevoll Panorama, 82’

12:15

Taste of Cement

12:00

Panorama, 88’

Extra screening of a festival hit. Check www.idfa.nl

EYE TUSCHINSKI CINEMA

4 2

11:00

In the Intense Now João Moreira Salles

João Moreira Salles Masters, 127’

15:00

17:30

Denis JessicaCôté Beshir

14:00

Our Skin

Pueblo Textil

Best of Fests, 83’

19:45

Barbara Kopple

A Murder in Mansfield Masters, 84’ 20:30

Nokia Mobile – We Were Connecting People Arto Koskinen Panorama, 92’

Agustina Comedi Masters, The Visual Voice, 108’ Panorama, 75’

Yony Leyser

Music Documentary, 83’

Best of Fests, 89’

15:15

Spielberg This Is Everything: Susan Lacy Gigi Gorgeous

17:15 Mendoza Rubén

Best Fests, 90’ TheofVenerable W.