IDFA themakrant 2015-4 Grenzen by IDFA International Documentary Film Festival Amsterdam

grenzen nr 4 thema

altijd actueel: idfa.nl/festivalnieuws & de idfa-app

MET PROGRAMMA VAN

WO 25 & DO 26 NOV

Filmmakers aan de grens Vluchten voor grenzen Ethische grenzen: kan/mag/moet dat nou?

Mediafonds stimuleert

BELEEF

IDFA VOLKS KRANT MET DE

volkskrant.nl/idfa

Ninnoc van Niki Padidar Mogelijk gemaakt door het Mediafonds, net als 20 andere Nederlandse documentaires op IDFA 2015

www.mediafonds.nl/idfa

grenzen Het einde van de geschiedenis. Dat proclameerde de Amerikaanse denker Francis Fukuyama na de Val van de Muur in 1989. De liberale democratie en het kapitalisme zouden na de ineenstorting van de communistische Internationale de wereld gestaag verenigen. Het is anders gelopen: overal ter wereld worden momenteel grenzen verstevigd en muren opgetrokken. De globalisering heeft geleid tot een angstig teruggrijpen op nationale identiteiten. Kijk naar de grens tussen Amerika en Mexico. De grenzen van de Europese Unie. De grenzen in Israël/Palestina. Je zou er moedeloos van worden. Ondertussen verdampen juist de grenzen van privacy en blijven voldoende Grenzen aan de groei (de manende titel van het klimaatrapport van de Club van Rome uit 1972) nog altijd uit. En

nog altijd wordt de wereld kleiner. Wapens, vluchtelingen, ideologieën en conflicten verspreiden zich over de aarde. Zodat Aleppo en Kiev onderdeel worden van hetzelfde verhaal. En wij gedwongen worden te bepalen welke landen we veilig vinden en welke niet. Waar willen we heen? Waar willen we wonen? En waar willen we nooit heen gestuurd worden? Vier uw intuïties bot op de IDFA Krant-kleurplaat en zie welk wereldbeeld dat oplevert. Maar laten we een stap terug nemen. We moeten niet vergeten dat alle grenzen – geografische, culturele en morele – terug te voeren zijn op beslissingen van personen. Een kunstenaar tart die maatschappelijke waarheden per definitie, wat hem overal ter wereld in de problemen kan brengen – en zeker

in Noord-Korea en China. Als we in een documentaire iemand zien die het lukt zich aan schijnbaar onwrikbare grenzen te ontworstelen, worden wij ook zelf optimistischer – zie de hoge score in de Publieksprijs van Sonita, over een Afghaanse vluchtelinge die ontsnapte aan uithuwelijking en nu, met grote innerlijke kracht, in Teheran strijdt voor een carrière als rapper. Hopelijk schenkt ons dat moed. De moed om net als Hannah Arendt nooit te zwichten voor de meerderheid als de rechten van een minderheid in het geding zijn. De moed onze eigen grenzen, van gezondheid en dood, met waardigheid onder ogen te zien. En de moed om net als de Irakees en Iraniër in My Enemy My Brother zelfs onze grootste vijanden, uiteindelijk, te vergeven.

Inhoudsopgave 6/7 De één is een buitenstaander die

inzicht biedt in de oorlog in Syrië door afstand te houden. De ander verslaat een oorlog in eigen land en duikt er juist middenin. Melissa Langer, regisseur van My Aleppo, en Alisa Kovalenko, de Oekraïense maker van Alisa in Warland, blijken desondanks veel in elkaar te herkennen. ‘Het zijn beide ontzettend pijnlijke ervaringen.’

Nadat bij regisseur Meral Uslu borstkanker is geconstateerd, filmt ze in eerste instantie alleen voor zichzelf. Maar na een confrontatie met de tumor in haar geamputeerde borst verandert dat. ‘Als patiënt én filmmaker kan ik iets maken wat niet iedereen kan.’

12/13 Grenzen heb je in soorten en

maten. Niet alleen nationale, ook virtuele, culturele en morele. Ze bevinden zich tussen landen en in mensen. De IDFA Krant verzamelde grensgevallen van het festival, met als leidende vraag: kan / mag / moet dat nou?

6/7

12/13

16/17 Om de een of andere

11 De 19-jarige Sonita Alizadeh is de

belichaming van girl power. De Afghaanse zou uitgehuwelijkt worden, maar wist dat te vermijden – met hulp van de Iraanse regisseur Rokhsareh Ghaem Maghami, die de documentaire Sonita maakte. ‘Deze film heeft mijn leven veranderd.’

Het is al moeilijk genoeg een NoordKoreaan uit zijn land te halen, maar nooit haal je zijn land uit de Noord-Koreaan. De gevluchte kunstenaar Sun Mu mist zijn familie en vrienden, maar weet wel zijn door propaganda gevormde sensibiliteit als een boemerang tegen de dictatuur te gebruiken.

16/17

sympathieke reden houden volwassenen opeens van kleurplaten. Maar laten we het dan ook goed doen: de IDFA Krant biedt u de hele wereld op een presenteerblaadje. Nu alleen nog inkleuren: welke grenzen wilt u wel / niet / ooit / nooit overschrijden?

Op de cover

Sonita Alizadeh, protagonist uit Rokhsareh Ghaem Maghami’s publieksfavoriet Sonita

Ontdek nieuwe documentaires. ALLEEN OP

PROBEER 1 MAAND GRATIS NETFLIX ad Documentaires Q4_Idfa Special.indd 1

15/10/15 15:46

Grenzeloos conflict Midden-Oosten-correspondent Nicole le Fever en Emmy Award-winnende regisseur Mani Yssir Benchelah praten over filmen in vluchtelingenkampen, naar aanleiding van de film This is Exile: Diaries of Child Refugees, dat gaat over kinderen in Libanon die het geweld in buurland Syrië ontvlucht zijn. This is Exile: Diaries of Child Refugees - Mani Yssir Benchelah. 25 november 14:30 uur Tuschinski 2

Grenzeloze dictator Hoe is het om een documentaire te maken in een land met een totalitair regime? Regisseur Vitaly Mansky weet er alles van; hij filmde in Under the Sun een jonge meisje in Noord-Korea, dat wordt klaargestoomd om deel te worden van een perfecte samenleving. Hij praat na met de Nederlandse filmmaker Pieter Fleury, die in hetzelfde land filmde en daar in 2004 de documentaire Noord-Korea, een dag uit het leven maakte. Under the Sun - Vitaly Mansky. 25 november 17:15 uur Tuschinski 2

Grenzeloos man Ze doet het overal goed, de inspirerende hoofdrolspeelster Sonita uit de gelijknamige documentaire over haar strijd om te ontsnappen aan de conventies van geloof en familie, en een carrière als rapper te beginnen. Bij het grote publiek staat het verhaal stevig op een eerste plaats en ook bij de jongeren die massaal de middagvoorstelling in Munt 11 bezochten, kreeg de film de handen op elkaar. foto: Bram Belloni

Grenzeloos groen Donderdag 26 november is het Green Screen Day in de Brakke Grond. Met vijf films over het milieu, waarvan vier worden ingeleid door Els Rientjes van Green Film Making en één - This Changes Everything - door een vertegenwoordiger van de Rijksoverheid, die praat over de Green Deal-aanpak. In plaats van naar deze film, kun je op dezelfde tijd in een andere zaal naar een lezing van Thomas Rau, een van Nederlands belangrijkste duurzaamheidsdenkers en oprichter van het circulaire economieplatform Turntoo, onder de titel ‘Ons zijn is tijdelijk, de gevolgen zijn permanent’.

Grenzeloos rijk Oxfam Novib selecteerde drie films uit het IDFA-programma en op woensdag 25 november is dat Requiem for the American Dream, waarin de Amerikaanse denker Noam Chomsky uitlegt hoe superrijkdom het idee van de Amerikaanse droom vernietigd heeft. Na afloop is er een discussie over het onderwerp. Requiem for the American Dream

Grenzeloos bekeken

– Peter Hutchison, Kelly Nyks, Jared P. Scott. Wo 25

Hoe is het om dag en nacht bekeken en becommentarieerd te worden? En hoelang houd je dat vol? Tim den Besten en Nicolaas Veul gingen het experiment aan, in het inmiddels al veel besproken Super Stream Me. Op donderdag 26 november sluiten zij het niet helemaal gelukte, maar daarom des te interessantere project feestelijk af in een DocLab Live-evenement. Vanaf 20:00 uur in de

19:00 uur Tuschinski 1.

Brakke Grond Rode Zaal.

14:15 uur Brakke Grond Expozaal

Grenzeloze muziek Atze de Vries, redacteur van VPRO 3voor12 en winnaar van de Pop Media Prijs 2015 doet een inleiding en nagesprek bij Janis: Little Girl blue, over de ook al op 27-jarige leeftijd gestorven blueszangeres. VPRO Extra: Janis: Little Girl Blue 25 november 20:00 uur Tuschinski 4

Grenzeloos arm

Vanaf 11:45 uur in de Brakke Grond Expozaal -

Op zondag 29 november wordt bekendgemaakt wie de BankGiro Loterij IDFA Audience Award (€ 5.000) heeft gewonnen en de IDFA Music Audience Award (€ 2.500), de muziekdocumentaire met de hoogste publiekswaardering. De Award Ceremony vindt

Er wordt goed verdiend aan armoede. Dat is de premisse in Michael Mattheson Millers Poverty, Inc. Daar is natuurlijk van alles over te zeggen, en dat doet onderzoeksjournalist Linda Polman (auteur van De Crisiskaravaan) voor vertoning van deze film, een project van de Amerikaanse organisatie PovertyCure, opgericht door de regisseur, die eerder in een zesdelige serie dvd’s betoogde waarom het huidige systeem van ontwikkelingshulp volgens hem op de schop moet.

plaats vanaf 21:00 uur in de Melkweg Rabozaal.

IDFA in De Balie: Poverty, Inc. 25 november

de lezing vindt plaats in de Rode Zaal.

Winnaarsparade Warm je handen maar vast op, want woensdagavond treedt een hele stoet winnaars aan tijdens de Ceremony Award. Anders dan vorig jaar zijn er geen nominaties, maar worden direct de awards bekendgemaakt. De acht IDFA-competities kennen elk twee prijzen: voor de beste film en

In Don Juan onderwerpt de moeder van de 22-jarige Oleg hem aan onconventionele behandelingen, omdat hij niet voldoet aan haar manbeeld. Regisseur Jerzy Sladkowski mocht met zijn camera overal komen, waarmee hij vragen oproept over de scheidslijn tussen introvert en autistisch. De filmmaker spreekt na afloop met Vrij Nederland-hoofdredacteur Frits van Exter over zijn absurdistisch portret. Don Juan - Jerzy Sladkowski. 25 november

een speciale juryprijs - behalve de Kids & Docs- en D ocU-competities, waar één hoofdprijs wordt toegekend. In totaal zijn er liefst zestien prijzen te verdelen. Naast de IDFA-awards worden ook de Oxfam Global Justice Award en de EDA Award voor Best Female-Directed Documentary vergeven.

18:30 uur De Balie - Grote Zaal

Kunstweekend op IDFA Tijdens het Amsterdam Art Weekend zijn er drie speciale IDFA-vertoningen in EYE, geselecteerd door programmeur Joost Daamen en Bart Rutteren, hoofd collecties van het Stedelijk Museum. Het zijn films van residents van de Rijksacademie en van kunstenaars uit de stallen van Amsterdamse galeries. Met vrijdag, zaterdag en zondag verschillende programma’s,

Grenzeloze geldstromen Prof. dr. Henk Overbeek (internationale betrekkingen, Vrije Universiteit) praat, naar aanleiding van The Siren of Faso Fani (over het failliet van een fabriek in Burkina Faso door privatisering) over geldstromen en de ontwikkelingshulpeconomie. IDFA in De Balie:

elke keer tussen 14 en 16 uur. Vrijdag is het thema ‘Neo(n) Realism’, met werken van onder anderen Jean-Baptiste Maitre en Hannah Perry. Zaterdag een ‘Reality Check’, met filmpjes van onder anderen Feiko Beckers en Barbara Visser. Op zondag wordt werk gedraaid van kunstenaars als Saskia Olde Wolbers en Rory Pilgrim, onder de noemer ‘Omnipresent Past’.

Informele winnaar Frank Moens, programmeur van het Belgische Docville, maakte maandag de winnaar bekend van de tweede informele (en geldloze) Programmer’s Award, die vorig jaar voor het eerst op IDFA werd uitgereikt aan de Nederlandse documentaire Ne me quitte pas van Niels van Koevorden en Sabine Lubbe Bakker. Ruim twintig internationale programmeurs van festivals kozen dit jaar voor Mr. Gaga van Tomer Heymann en Sonita van Rokhsareh Ghaem Maghami.

The Siren of Faso Fani 25 november 21:30 uur De Balie - Grote Zaal

Grenzeloos podium Geen Vrienden Salon De laatste Vrienden Salon op woensdag 25 november gaat niet door. De bijeenkomst, waarbij Hanneke Groenteman in de Tuschinski VIP Lounge in gesprek zou gaan met filmmakers voor een publiek van Vrienden van IDFA, is afgelast omdat er te weinig aanmeldingen waren.

Verleg je grenzen in Podium Mozaïek, waar in het kader van IDFA vijf dagen lang films, gesprekken en performances te zien en beluisteren zijn. Woensdag worden de dansfilms Mr. Gaga en Rough Stage vertoond en donderdag kun je vanaf 14:00 uur wat leren van sterke vrouwen en een dapper jongetje in achtereenvolgens Sonita, Patience, Patience You’ ll Go to Paradise!, The Mute’s House, Driving with Selvi en Motley’s Law.

‘Nadat ik er voor het eerst was geweest, was ik voorgoed veranderd’, vertelt Kovalenko. ‘Het is moeilijk uit te leggen, maar de manier waarop je denkt en voelt verandert. De mensen daar worden je tweede familie.’ Het leidt in Alisa in Warland tot spanningen tussen haar en haar Franse vriend, die niet begrijpt waarom ze zich zo door het conflict laat meeslepen. ‘Zelf ben ik toeschouwer en het gezin dat ik film is zowel insider als buitenstaander’, reageert Langer. ‘My Aleppo gaat deels over hun gevoel van hulpeloosheid, doordat ze zijn afgesneden van de oorlog die hen zo bezighoudt. Jij bent juist heel erg deel van de strijd. Ik denk dat beide ontzettend pijnlijke ervaringen zijn. Je vaderland achterlaten en van een afstand toezien hoe het verwoest wordt, creëert een verlangen en nostalgie die je waarschijnlijk niet op dezelfde manier ervaart wanneer je er middenin zit. Dan ben je er tenminste bij.’ Kovalenko: ‘Ik heb mezelf ook wel afgevraagd hoe het geweest zou zijn als het níet

mijn eigen land was, als ik bijvoorbeeld een film over Syrië zou maken. Zou ik dan die grens overgaan van filmmaker naar deelnemer? Want dat is de belangrijkste kwestie in mijn film. Ik vond dat ik iets belangrijks moest doen. Omdat het mijn eigen land is, werd het op een bepaald moment heel emotioneel en kon ik niet langer alleen maar filmmaker zijn. Daarom ben ik benieuwd hoe het voor jou was om als buitenstaander bij zo’n verhaal betrokken te raken.’ Melissa Langer leerde Ibrahim, de vader van het gezin, kennen via een familielid dat in Syrië woonde. ‘Nadat de burgeroorlog uitbrak, bleven we in contact en volgden we zijn vluchtgeschiedenis vanuit Syrië naar Zuid-Afrika. Oorspronkelijk zou de film gaan over die vlucht: het zou de vorm krijgen van een brief van de ouders aan hun kinderen over wat Aleppo ooit was – omdat zo veel belangrijke historische plekken, eigenlijk de hele oude binnenstad, door de oorlog is verwoest. Maar terwijl ik aan het filmen was zaten Ibrahim en zijn vrouw Lama voort-

Filmmakers Alisa Kovalenko (links) en Melissa Langer over filmen in en over oorlogssituaties.

‘ Ik vond dat ik iets belangrijks moest doen’ Hoe ver ga je als filmmaker in oorlogssituaties? Ben je bereid je privéleven op te offeren? Het Syrische gezin in My Aleppo vond een veilig heenkomen in Zuid-Afrika, maar moest toezien hoe hun thuisstad door oorlog werd verwoest. Terwijl de Oekraïense Alisa Kovalenko tijdens de Krim-crisis juist afreisde naar het front – tot onvrede van haar geliefde.

durend op internet, waar ze via YouTube bijhielden wat er gebeurde: welke buurt er bij het laatste bombardement geraakt was enzovoorts. Ik raakte gefascineerd hoe dat kleine laptopscherm functioneerde als venster naar hun land en de mensen die ze hadden achtergelaten.’ Langer vervolgt: ‘Ik denk dat mijn positie ten opzichte van het onderwerp in de film weerspiegeld wordt, doordat ik vaak op afstand sta van Ibrahim en Lama.’ Langer gebruikte langere takes en wijde kaders die ook de toeschouwer de gelegenheid geven om te observeren. ‘Ik wil het drama er niet in wrijven. De blik in de ogen van Ibrahim vertelt meer dan de beelden van verwoesting die hij op zijn computerscherm ziet. Maar ook al houd ik meer afstand tot mijn onderwerp dan Alisa, voor mij voelt de film toch persoonlijk omdat ik geef om deze familie en kan meevoelen met hun pijn.’ Hoewel de conflicten zeer verschillend zijn, riep de Majdan-euforie ook de hoopvolle stemming aan het begin van de Arabische

Lente in herinnering. Kovalenko: ‘Er was inderdaad een enorm enthousiasme: we gaan ons land veranderen, er komt democratie, het komt helemaal in orde... Alles was simpel: je had mensen die voor en mensen die tegen Majdan waren – binnen de Majdan-beweging was er eenheid. Nu ontstaan weer verschillende kampen. Bijvoorbeeld de mensen die corruptie willen bestrijden met gematigd beleid en degenen die vinden dat er van democratie geen sprake kan zijn als we niet radicaal afrekenen met de oligarchen. Het is wel verdrietig om op Facebook te zien hoe weldenkende vrienden tegenover elkaar komen te staan omdat de één radicaal is en de ander meer tolerant. Ik hoop dat er genoeg intelligente mensen zijn om de gekte van onze samenleving te dempen.’ Langer vraagt Kovalenko of ze denkt dat Alisa in Warland ook door een buitenstaander gemaakt had kunnen worden. ‘Mijn film gaat natuurlijk heel erg over mijn beleving en die zal voor iemand van buiten Oekraïne niet hetzelfde zijn’, antwoord Kovalenko. ‘Een

buitenstaander heeft een ander gezichtspunt en misschien zie je dingen dan juist beter, omdat je niet die muur van emoties hebt. In de straten van Donetsk filmde ik bijvoorbeeld mensen die de Majdan-revolutie haatten. Ze waren heel agressief. Ik kon dat bijna niet filmen. Zou jij daar staan, dan zou je van al die emoties niet zo’n last hebben. Mensen reageren ook opener op je als je zelf geen partij bent in het conflict. Daarnaast was het gevaarlijk voor me: ik deed me voor als correspondent voor Russia Today, anders had ik er überhaupt niet kunnen filmen.’ Ook voor Ibrahim en Lama was de afstand tot het conflict niet alleen een nadeel. ‘Ik heb vooraf veel met hen gepraat over hun vluchtervaring’, vertelt Langer. ‘Op basis daarvan hebben we samen de vertelstem geschreven. In Zuid-Afrika hadden ze de ruimte en relatieve rust om daarover na te denken en mij toe te laten in hun ervaringen. Als ze er nog middenin hadden gezeten was dat nooit gebeurd. Sommige meer poëtische reflecties op hun ervaringen zouden er dan niet zo

My Aleppo

Alisa in Warland

door Sasja Koetsier, foto: Felix Kalkman

expressief uitgekomen zijn. Niet dat het voor hen nu voorbij is. Het is nog steeds elke dag moeilijk en de emoties zijn nog altijd rauw, maar het feit dat we er samen voor konden gaan zitten om dit op te schrijven was erg belangrijk voor de toon van de film.’ Momenteel is Langer bezig met een plan voor een nieuwe film, waarvoor Ibrahim als producent zal optreden. ‘Hij is erg geïnteresseerd in wat er op dit moment gebeurt in dorpjes in de Turkse grensregio. Ibrahim en Lama zijn heel politiek betrokken. Daar iets mee doen is de beste manier om dat knagende gevoel van machteloosheid te verdrijven.’

Alisa in Warland – Liubov Durakova, Alisa Kovalenko. Wo 25 Tuschinski 3 22:00; vr 27 17:30 Tuschinski 4; za 28 12:15 Tuschinski 4. My Aleppo – Melissa Langer. Wo 25 14:30 Tuschinski 2; zo 29 14:00 Podium Mozaïek.

Zeewier eten uit de Noordzee? Kleding van Nederlandse hennep? Tuin bemesten met Fosvaatje? De overheid stimuleert duurzame initiatieven met Green Deals. Nieuwsgierig? Kijk op www.greendeals.nl

88496_adv_245x172,5mm_V2.indd 1

23-10-15 15:52

Dankzij onze donateurs, konden we IDFA ondersteunen!

Word ook donateur en lever een bijdrage aan de filmfestivals van morgen. Ga naar www.cultuurfonds.nl en ontdek de vele vormen van geven aan cultuur, natuur en wetenschap.

‘ Ik ben de grote afwezige’ adat bij regisseur Meral Uslu borstkanker was geconstateerd, richtte ze zich in eerste instantie N op overleven. Haar opnames waren alleen voor haarzelf bestemd. De confrontatie met de tumor in haar geamputeerde borst bleek het omslagpunt.

foto: Bram Belloni

Meral Uslu: ‘Toen de patholoog in het laboratorium mijn geamputeerde borst uit zo’n Tupperwarebakje haalde en me de tumor liet zien, keek ik de kanker opeens recht in de ogen. Tot die tijd had ik, zoals wel vaker, alleen voor mezelf gefilmd. Ik was vooral die kanker en chemo aan het overleven. Maar toen mijn vaste editor die laboratoriumbeelden zag, spoorde ze me aan er toch een film van te maken. Ik zie mezelf niet als egofilmer en vond het eigenlijk geen onderwerp. Maar als patiënt én filmmaker kan ik iets maken wat niet iedereen kan.’ ‘In het begin filmde ik clandestien, maar al snel kregen voorlichters van de twee ziekenhuizen er lucht van. Ik beloofde dat er geen andere patiënten in beeld zouden komen en dat alle behandelaars de film mochten zien voordat hij op slot ging. Ik had hen, in overleg natuurlijk, opgenomen tijdens gesprekken, met een handcameraatje en mijn elleboog als statief. Ze zullen zich niet helemaal gerealiseerd hebben dat ze zelf de hele tijd in beeld waren. Ik filmde mezelf namelijk niet. Ik ben de grote afwezige, hoewel je mijn stem wel hoort. Zitten zij in die camera te knikken en mij gerust te stellen, terwijl ik een monoloog houd. Soms waren dat gesprekken van een uur, dan vergeet je de aanwezigheid van een camera wel. Uiteindelijk vonden alle behandelaars de film een fantastische eyeopener; ze staan er nauwelijks bij stil wat hun behandeling doet met een patiënt, omdat ze die de hele dag zien komen en gaan. In de film zie je bij mij bijvoorbeeld het effect van een hormoonkuur.’

KORT

‘Door het perspectief van de film identificeer je je als kijker met mij, via de camera. Die wordt zo dus de patiënt. In mijn dertig jaar als cameravrouw en filmmaker heb ik nog nooit zo letterlijk vanuit mijn eigen perspectief gefilmd. Qua vorm is deze film uniek.’ ‘Vooral de montage vond ik heftig, omdat ik bepaalde scènes er echt niet in wilde hebben. Want: te open, te privé of te ranzig. Die heeft mijn editor toch erdoor gedrukt. Ik kon soms niet alles meer overzien en ben op haar smaak gaan varen. Dat is denk ik de redding van de film geweest. Als ik het helemaal zelf had gedaan was hij saaier geworden – meer gecensureerd vooral.’ ‘Ik zou iedere kankerpatiënt op het hart willen drukken om diagnosegesprekken en behandelplannen op te nemen. Soms keek ik thuis bepaalde opnames een paar keer terug omdat ik niet alles had begrepen wat er was gezegd. Het gaat soms totaal langs je heen; je bent patiënt en alle informatie is beladen met emoties. Het zijn gesprekken over leven en dood.’ ‘Tot twee jaar geleden dacht ik dat het leven oneindig was; ik had een hele toekomst voor ogen. Dat ben ik wel kwijt, want ik ben nog altijd in behandeling. Ik ben nu hartstikke blij dat ik een jaar vooruit kan kijken. Dat is al genoeg.’ (MN)

My Cancer – Meral Uslu. Wo 25 19:00 Ketelhuis Zaal 1; do 26 11:45 Tuschinski 2; vr 27 18:30 Munt 4.

Grensoverstijgend

Martin Ginestie

beloof de waarheid te spreken. … … mis het om tien te zijn. … kijk naar porno. … herinner me het leven voor mobiele telefoons. … voorspel dat er slechte dingen zullen gebeuren.

In Defense of the Rocket – Martin Ginestie. Do 26 18:15 uur EYE Cinema 2; vr 27 20:15 Melkweg Rabozaal.

In de Iran-Irakoorlog vecht Zahed aan Iraanse, Najah aan Iraakse kant. Als Zahed wordt opgedragen om achtergebleven Irakezen te doden, spaart hij één van hen. Vijfentwintig jaar later komen de twee elkaar toevallig tegen in een Canadees traumacentrum. In deze wonderbaarlijke geschiedenis is het dit keer Najah die het leven van Zahed redt. (OvD) My Enemy, My Brother – Ann Shin. Wo 25 18:15 Munt 10; za 28 21:30 Tuschinski 3.

Stichting Dioraphte steunt projecten van hoge kwaliteit op het gebied van kunst en cultuur met een landelijk of internationaal bereik. Steun IDFA ook. Als bezoeker, als vriend of als dikke vriend.

Ook IDFA mag rekenen op onze steun om de creatieve documentaire bereikbaar te maken voor een breed publiek. Niet straks maar nu. Omdat cultuur rijkdom is die je met elkaar deelt.

Het IDFA laat de hele wereld zien

Het documentairefestival IDFA bouwt bruggen tussen werelden. Tussen actualiteiten en achtergronden. Tussen kunstenaars en kijkers. Tussen ideeĂŤn en kansen. IDFA brengt de wereld samen. Daarom steunt VSBfonds dit festival. Ook mooie plannen voor kunst en cultuur? Kijk op vsbfonds.nl

vsbfonds.nl

de bezoekers van het Over het IJ Festival, de ouderen van Zonaâ&#x20AC;&#x2122;s Kiosk, de studenten van de beurs, de vrijwilligers van de Voorleesexpress, de acteurs van Toneelvereniging NieuwLeven, de dansers van Venlo Danst, de vrouwen van het Tienermoederproject, de bezoekers van de Kunsthalkade, de leerlingen van PrinsHeerlijk, Het publiek van Holland Opera, de reizigers van Zeereis in het Scheepvaartmuseum, de zangers van Popkoor The Happening, de buurtgenoten de Vonk, de kinderen Hoedje van Papier, de gebruikers van Dorpshuis Schingen-Slapterp, de jonge talenten van het Grachtenfestival, de deelnemers aan de Lang Eettafel, de bewonderaars van de Hermitage, jongeren van het Young Art Festival, de kanshebbers op de Nationale Zorgvernieuwingsprijs, de bezoekers van Festival 5D , de muzikanten van de Koninklijke Harmonie Lottum, de scouts van Scout-

‘ Deze film heeft mijn leven veranderd’ De 19-jarige Afghaanse Sonita Alizadeh is een mooi voorbeeld van girl power. Ze was voorbestemd uitgehuwelijkt te worden, maar wist haar leven een andere wending te geven. Met enige hulp van de Iraanse regisseur Rokhsareh Ghaem Maghami, die over haar de documentaire Sonita maakte.

ik ga weer

meisjes te veranderen. Ik voer actie om een eind te maken aan kindhuwelijken.’ Voor de kijker is het moeilijk begrip op te brengen voor Sonita’s moeder, die haar kind vooral als handelswaar lijkt te zien. Zeker als ze met een ander de prijs van haar dochter bespreekt: voor zo’n mooi meisje moet je toch wel negenduizend dollar kunnen krijgen? Maar Sonita zegt dat ze haar moeder wel begrijpt: ‘Ze houdt van mij, maar ze was gedwongen haar ogen te sluiten voor die liefde. Door traditie en door armoede. Ze zag geen andere uitweg. Maar toen ze mijn videoclip zag, besefte ze hoe ik mij voelde toen ze mij zei dat ze mij moest verkopen. En dat ik het recht heb mijn eigen toekomst te bepalen. Het was voor mijn moeder heel moeilijk om voor mij te kiezen in plaats van voor de traditie. Maar nu is ze mijn grootste fan.’ (SM)

foto: Bram Belloni

In de film is te zien hoe Sonita als illegale vluchteling in Teheran woont. Ze probeert een carrière als rapper op gang te brengen – niet eenvoudig in Iran, waar het voor vrouwen verboden is solo te zingen. Op een dag wordt ze opgehaald door haar moeder, die enige jaren daarvoor was teruggekeerd naar Afghanistan: Sonita moet worden uitgehuwelijkt. Het geld dat de 16-jarige oplevert als bruid, heeft moeder nodig voor het huwelijk van Sonita’s broer. Regisseur Maghami besluit in te grijpen en met duizenden dollars in elk geval uitstel te kopen – wat uiteindelijk tot afstel leidt. Ook helpt ze het meisje met het maken van een videoclip bij een rapnummer, waarin Sonita fel protesteert tegen gedwongen kindhuwelijken. ‘Als ze dat niet had gedaan, zou ik nu in Iran of Afghanistan zitten, zonder dromen, zonder hoop, misschien met een paar kinderen’, vertelt Sonita in Amsterdam. ‘Deze film heeft mijn leven veranderd. En nu wil ik me inzetten om de levens van andere

Sonita – Rokhsareh Ghaem Maghami. Wo 25 21:30 Tolhuistuin; do 26 14:00 Podium Mozaïek; zo 29 10:30 Munt 10.

verliefdodo?p een jo

D e bezoeker – ma 23 nov, 13:32, Pathé de Munt

Queer Day: Oriented Tim (55) uit Amsterdam, documentairemaker Henk (53) uit Amsterdam, filmmaker en dramaturg.

Hoe is het als Arabier om homoseksueel te zijn in Israël? In Oriented volgt de camera het reilen en zeilen van drie Palestijnse vrienden in Tel Aviv. Het is de openingsfilm van Queer Day, een programma met films met een aan de LGBT-gemeenschap gerelateerd onderwerp. Henk en Tim nemen graag een dag vrij om Queer Day bij te wonen. Henk: ‘Het is een goed programma dit jaar.’ Tim: ‘Ik vind het heel leuk dat IDFA ook dit jaar weer aandacht besteedt aan dit soort films, daar kom ik ook op af. Ik was er vorig jaar voor

het eerst en dacht: ik ga weer.’ En de film? Tim: ‘Het gaat over Arabische homo’s die worstelen met hun seksualiteit, tegenover hun ouders, maar ook door überhaupt Arabisch te zijn in een Joodse Staat.’ Henk: ‘Mag ik verliefd worden op een Israëlische Jood? Dat soort dilemma’s.’ Tim: ‘Het was een mooi thema, maar matig gemaakt. Henk: ‘De uitgangspunten waren in ieder geval interessant.’ Tim: ‘Maar wij kijken natuurlijk beroepsmatig naar deze films.’ (OL) Oriented – Jake Witzenfeld. Do 26 15:30 Tuschinski 4; vr 27 15:45 Munt 13; zo 29 16:00 Brakke Grond Expozaal.

Draait er nog wat leuks?

Geen bommen maar biertje In plaats van een vakantie aan de Kroatische kust, reist de 12-jarige Vladimir in de zomer van 1992 met zijn moeder en broer naar Kopenhagen. Na de zoveelste bommenregen heeft Vladimir zich met het plan verzoend, ‘alles beter dan een schuilkelder in Sarajevo’, en hij droomt van boottochtjes op het Skagerrak. Als een Rode-Kruismedewerker vertelt dat hij zelfs op een boot komt te wónen, kan hij zijn geluk niet op. Het tot ‘Flotel Europa’ omgedoopte cruiseschip dient als noodopvang voor zo’n tweeduizend Bosnische vluchtelingen en vormt twee jaar lang Vladimirs thuisbasis. Vijfentwintig jaar later heeft filmmaker Vladimir dit bijzondere decor van zijn puberteit levendig kunnen reconstrueren dankzij de vele videoboodschappen die de bootbewoners naar huis

stuurden. De fascinerende VHS-beelden tonen het dagelijks leven aan boord: van op z’n Balkans muziek maken in de veel te krappe scheepshutten tot kattenkwaad uithalen in het doolhof van gangen. In voice-over vertelt Vladimir wat onzichtbaar blijft in de vrolijke filmpjes: het verdriet bij slecht nieuws van thuis, de permanente onzekerheid, de verveling, de ruzies, de stress, de balorige vlucht in drank en drugs. Tegelijk is dit de periode waarin Vladimir zijn eerste biertje drinkt en hopeloze liefdesperikelen beleeft. Wanneer mag hij van boord om aan zijn eigen leven te beginnen? (OvD) Flotel Europa – Vladimir Tomic. Wo 25 11:00 Munt 11; do 26 22:15 Tuschinski 5.

Grensgevallen Grenzen heb je in soorten en maten: landsgrenzen – natuurlijke, dan wel administratieve; virtuele grenzen; taalgrenzen; of juist ethische en morele grenzen. Een greep uit grensgevallen in het IDFA-programma. door Maricke Nieuwdorp

Begrensd Er is geen discussie over mogelijk, de grenzen in Walls zijn keihard: door mensen opgetrokken muren, van steen, staal of rollen prikkeldraad. In dit geval te vinden tussen Amerika en Mexico, tussen Zuid-Afrika en Zimbabwe en tussen Spanje en Marokko. De film toont het bestaan van groepen aan weerszijden. Steevast probeert de ene partij de toegang te ontzeggen aan de andere, die er op zijn beurt alles aan doet om aan de ene kant te geraken. Geen hek zo hoog, breed of gevaarlijk of men springt, klimt of kruipt eroverheen en eronderdoor. Zelfs de indrukwekkendste muren blijken nauwelijks bestand tegen honger en wanhoop. Soms zijn de belangen troebel: in Spanje mogen goedkope Marokkaanse arbeiders bijvoorbeeld voor een grijpstuiver hun lichamen kapot komen werken als pakezels – zolang ze daarna maar weer vertrekken. Veel Amerikanen zien Mexicanen liever gaan dan komen, maar maken ondertussen dankbaar gebruik van goedkope illegale arbeid. Er is nóg een reden dat er van alles door de grenzen glipt: de vraag naar drugs. Mexicaanse drugsbendes varen er wel bij. Cartel Land en Kingdom of Shadows richten zich op die machtige, levensgevaarlijke kartels rondom de grensstreek. De ‘War on Drugs’ ten spijt komen dagelijks verboden middelen Amerika binnen. De voornaamste slachtoffers rondom de muur zijn de drugsezels; armlastige illegalen die met een drugspakketje de grens over worden gestuurd. Daar wacht hen de Amerikaanse douane of lokale burgers die eigenhandig een legertje gevormd hebben om de drugsellende buiten de deur te houden. Nier verrassend: het is dweilen met de kraan open.

Grenzeloos De wieg van de in Chechen geportretteerde huursoldaat Roeslan stond in Tsjetsjenië. Maar in 2014 staat Roeslan in Kiev, tijdens de Oekraïense protesten op het Onafhankelijkheidsplein, vol vuur het Oekraïense volkslied mee te zingen. Niet iedereen begrijpt overigens wat de strijdlustige Tsjetsjeen hier komt doen. Zelf weet hij het heel goed: hij strijdt overal tegen Rusland en met name het Kremlin. Desnoods, zo drukt hij de filmmaker op het hart, trekt hij naar Alaska – mocht Poetin daar ooit een bedreiging vormen. Tragisch genoeg komt hij daardoor wel steeds verder van zijn eigen land en geliefden te staan: zijn vrouw en twee kinderen vluchtten al jaren geleden naar Frankrijk en Roeslan heeft zijn inmiddels volwassen dochter zelfs nog nooit gezien. Grenzen zijn voor hem geen issue: ‘Mijn enige probleem is dat ik altijd in een oorlog wil zijn.’ In The Sniper of Kobani ontmoeten we een andere soldaat: de Koerdische sluipschutter Haron. Hij probeert in de Syrische stad Kobani zijn medeburgers te verdedigen tegen de terreur van IS. De grens tussen ‘werk’ en privé is in deze oorlogssituatie troebel. Met zijn scherpschuttersgeweer over de schouder stapt hij een kapperszaak binnen, waar geen hond opkijkt van zijn indrukwekkende wapen. Zelfs een klein jochie niet. In oorlogstijd worden de grenzen van wat normaal is ver opgerekt. Maar wanneer de kapper vraagt tegen wie hij strijdt, zegt Haron niets. Wie met een scherp mes geschoren wordt, houdt zich stil. Je weet in zo’n grenzeloze oorlogssituatie nooit zeker wie je vijanden zijn.

Grensverleggend In Oriented blijkt dat er zelfs in de meest wanhopige grensconflicten mensen zijn die elkaar weten te vinden – ondanks muren en verschillen in religie en achtergrond. Deze hecht bevriende groep Palestijnse homoseksuele jongemannen die in het Israëlische Tel Aviv wonen, ondernemen dappere pogingen om, samen met joodse gelijkgestemden, de letterlijke en figuurlijke muur tussen Israël en Palestina af te breken. Ze vinden elkaar als open-minded minderheid: tenslotte is uit de kast komen overal lastig. Ze strijden op ludieke wijze tegen vooroordelen en maken samen videoclips. Ondertussen kruist het grote conflict onvermijdelijk hun levens en ontstaat er enige verwijdering. Toch zijn de heren (en enkele dames) uit deze film een lichtpuntje in de eindeloos lijkende strijd. In A Sinner in Mecca blijkt filmmaker Parvez Sharma ook al zo’n moedige, grensverleggende man. Hij filmt zijn persoonlijke zoektocht: kan een homoseksueel een goed moslim zijn? Hij besluit aan zijn religieuze plicht te voldoen en reist af naar het voor moslims heilige Mekka in Saoedi-Arabië, waar op homoseksualiteit de doodstraf staat. Hij neemt zo een levensgroot risico om met zichzelf en zijn geloof in het reine te komen. Ook al zo dapper: hij filmt zijn spirituele tocht op de plek waar camera’s verboden zijn. Hij toont zo een onvergelijkbare, bizarre plek, waar Amerikaanse Starbucks-afhaalkoffie tot de mogelijkheden behoort; ook kapitalisme kent geen grenzen. Wat blijft aan het einde van de rit, is een groot respect voor deze moedige man die ver buiten de hokjes durft te denken.

Grensoverschrijdend Als shockdoc scoort Chemsex hoog in de categorie ‘moet dat nou?’. Diverse mannen uit de Londense gayscene laten zich open en bloot filmen terwijl zij de nieuwste sekstrend bezigen: chemseks. Het zijn vluchtige afspraken en seksfeesten met drugs als belangrijk en zeer verslavend element. Een speciale, mobiele applicatie linkt alle geïnteresseerden. Het schokkendste beeld: een man die van achter geneukt wordt en ondertussen – high as a kite – alvast door zijn contactenlijst scrolt, op zoek naar een volgende afspraak. Jaw-dropping. Achter deze ronduit onthutsende beelden schuilt, zo maakt de film duidelijk, werkelijk serieuze problematiek. Psychische problemen en verslavingen zijn in deze kringen aan de orde van de dag en hiv lijkt weer voet aan de grond te krijgen. Programmamakers Tim den Besten en Nicolaas Veul zitten met hun ‘altijd online’-project Super Stream Me zo ongeveer tussen grensverleggend en grensoverschrijdend in. Niet zozeer omdat Tims blote piemel, zijn wc-bezoek of drugsgebruik nou zo schokkend zijn, maar omdat de heren hun eígen grens de vijf dagen dat het project duurde vele malen overschreden. Want: hoe ziet je leven eruit als je dag en nacht gefilmd wordt, al dat materiaal online staat en iedereen daarop kan reageren? Het duo worstelt met zaken als schaamte, gebrek aan privacy en zelfcensuur, die ronduit ongezond uitpakken. De conclusie: het totaal weglaten van alle – persoonlijke – grenzen is ook geen optie.

Walls – Pablo Iraburu, Migueltxo Molina. Wo 25 17:15 Tuschinski 5; vr 27 12:45 Munt 11. Cartel Land – Matthew Heineman. Wo 25 13:45 Tuschinski 1; do 26 15:00 Munt 11; za 28 22:45 Munt 11. Kingdom of Shadows – Bernardo Ruiz. Wo 25 19:15 Munt 13; vr 27 13:30 Munt 10; zo 29 10:30 Tuschinski 5.

The Sniper of Kobani – Reber Dosky. Do 26 11:15 Tuschinski 3; vr 27 21:00 Brakke Grond Expozaal; vr 27 21:30 Munt 10; za 28 19:00 EYE Cinema 2. Chechen – Beata Bubenets. Do 26 13:30 Tuschinski 4; za 28 17:30 Tuschinski 3. Oriented – Jake Witzenfeld. Do 26 15:30 Tuschinski 4; vr 27 15:45 Munt 13; zo 29 16:00 Brakke Grond Expozaal. A Sinner in Mecca – Parvez Sharma. Wo 25 14:15 Munt 10; vr 27 16:30 Tuschinski 2. Chemsex – William Fairman, Max Gogarty. Wo 25 22:30 Munt 10; do 26 20:30 Munt 12; vr 27 18:45 Brakke Grond Expozaal. Super Stream Me – Tim den Besten, Nicolaas Veul. Do 26 20:00 Brakke Grond Rode Zaal.

NL_265x185_Islande(2)_Sestava 1 10/28/15 3:20 PM Stránka 1

Documentaires van wereldformaat met Nederlandse ondertiteling

´FAUT PAS RÊVER´ - zaterdag 28 november om 18:30 Beleef de TV5MONDE-dag op IDFA

DE NEDERLANDSE DOCUMENTAIREFILM 1965-1990 Bert Hogenkamp schetst de ontwikkeling van een filmgenre in het televisietijdperk

verkrijgbaar in de IDFA-shop (Pathé De Munt)

www.tv5monde.nl

‘ Noord-Korea was ook het land van zijn familie en vrienden’

vluchtelingen

Documentairemaker Adam Sjöberg vertelt over de beklemmende sfeer: ‘Het blijft lang onduidelijk of de expositie doorgaat – zodat de uitkomst bij de kijker aan zal komen als een mokerslag.’ Toch vindt hij het wonderlijk hoe in zo’n metropool als Beijing censuur kan worden opgelegd: ‘Mu heeft al een grote invloed op de Chinese kunstwereld. Er waren zo veel mensen die wisten van de expositie. Dan is het voor mensen uit het Westen onbegrijpelijk dat de Chinese overheid zich ermee bemoeit.’ Sjöberg vertelt hoe Mu zich heeft kunnen losweken van zijn verleden: ‘Cultuur wordt in Noord-Korea van bovenaf gedirigeerd. Kunst is geen individuele expressie maar een propagandamachine, die mensen injecteert met bombastische taferelen. Daarom was zijn grootste uitdaging om een half leven aan indoctrinatie ongedaan te maken. Terwijl in Noord-Korea iedereen het grote doel dient, de erecultus van de leider, gebruikt Mu diezelfde esthetiek om te reflecteren op de dictatuur, maar dan door te schilderen vanuit zijn hart.’ Het leidt tot eenvoudig te begrijpen schouwspelen. Volgens Sjöberg is het schilderen ook een manier om interne twisten op te lossen: ‘Mu is continu in gevecht met twee werelden. Hij wil eigenlijk een vrij mens zijn, zonder zijn familie in gevaar te brengen.’ En dat gevaar blijkt reëel: ‘Mensen vragen me continu of ik bang ben voor de Chinese geheime dienst. Maar ik maak me meer zorgen over de curator en die andere Chinese kunstenaar die – hoewel ze niets illegaals hebben gedaan – wel bij de voorstelling

betrokken waren. Net als Sun Mu, die zijn gezicht continu bedekt, moeten ze voorzichtig blijven bij wat ze zeggen.’ Sjöberg vertelt over gevluchte Noord-Koreanen: ‘Het is een onomkeerbaar proces en de meeste vluchtelingen laten familie achter.’ Toch verlangen sommigen naar hun geboorteland, net als Sun Mu: ‘Noord-Korea was ook het land van zijn familie, het land dat hem de bossen gaf waar hij speelde met vrienden die hij nooit meer zal zien.’ Die naïviteit komt terug in Mu’s schilderwerk: ‘Zijn kunst is gevaarlijk vanwege de onschuldige taferelen. Dat maakt het zo krachtig en dat is de reden dat de Chinese en Noord-Koreaanse overheden hem haten. Chinese burgers kunnen een afbeelding van Noord- en Zuid-Koreaanse kinderen die elkaars handen vasthouden goed begrijpen. En twintig jaar geleden verschilde China niet wezenlijk van Noord-Korea in zijn huidige situatie.’ Ook de samenwerking tussen een Amerikaan en Noord-Koreaan kan denkbeelden in China en Noord-Korea veranderen: ‘Ik hoop dat als mensen mijn documentaire zien, ze begrijpen hoe het is om te vluchten. En dat ze zien dat wij ondanks onze culturele verschillen goed kunnen samenwerken. Het zou een krachtig statement zijn als Noord-Koreanen de film zouden zien en erachter komen dat niet alle Amerikanen zo duivels zijn als in Pyongyang wordt beweerd.’ (OL) I Am Sun Mu – Adam Sjöberg. Vr 27 20:45 Munt 11; zo 29 14:00 Tuschinski 4.

Aart Taminiau (www.aarttaminiau.com) i.s.m. Schenk Amsterdam en DrawingTheTimes.com, online platform voor journalistieke beeldverhalen.

foto: Corinne de Korver

In de jaren negentig vluchtte Sun Mu (een pseudoniem) uit Noord-Korea. In Zuid-Korea groeide hij uit tot bewierookt kunstenaar, die in zijn ongekunstelde schilderijen het noordelijke regime bekritiseert. In I Am Sun Mu volgt regisseur Adam Sjöberg hem in de aanloop naar een grote expositie in Beijing. Zal de Chinese overheid, trouw bondgenoot van Noord-Korea, hem dwarsbomen?

Vita activa, the Spirit of Hannah Arendt van Ada Ushpiz, over de twintigste-eeuwse Joodse denker over totalitaire systemen. Do 26 14:00 Tuschinski 2; zo 29 11:00 Tuschinski 6. 15

Kleur je wereld ... maar wel binnen de lijntjes. In een tijdperk waarin grenzen zich scherp aftekenen en oorlogsdreiging ook terrassen bereikt, trekken mensen zich graag terug in de overzichtelijke wereld van kleurplaten. Een kleurplaat van de wereld, dat is het antwoord van de IDFA Krant op deze trend. Pak uw kleurpotlodendoos-voorvolwassenen erbij en help orde scheppen in de chaos van staatsburgers, migranten, vluchtelingen, repatrianten en grensoverstijgende liefde.

Legenda wil ik op vakantie wil ik een half jaar blijven wil ik wonen wil ik nooit naar terug wil ik ooit naar terug wil ik weg durf ik niet heen twijfelgeval woont iemand van wie ik hou

Colofon FESTIVAL INFORMATION

Partners of IDFA

Main partners of the 28th International Documentary Film Festival Amsterdam

BDDA

Partners

NEXT STOP: ROTTERDAM

IDFA is subsidized and funded by

The festival program is supported by

IDFA-Mediafonds Workshop is supported by

IDFA Forum is supported by

IDFA Bertha Fund is supported by

INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM

Club IDFA

ABN AMRO Bank NV, Cardano, De Breij Evers Boon, De Nederlandsche Bank, Houthoff Buruma, JBR, Jean Mineur Mediavision, M.N. Léons BV, Rabobank Amsterdam, Rotaform, Van Caem Klerks Group BV, Weekbladpers Media

Donations to IDFA

AVROTROS, BNNVARA, De Gijselaar Hintzen Fonds, Embassy of Israel, EYE International, Embassy of the United States of America, Goethe-Institut, HUMAN, IKON, Institut Français des Pays-Bas, Kattendijke/Drucker Stichting, KRO-NCRV, NPO Sales, OUTtv, P.W. Janssen’s Friesche Stichting, Stichting Elise Mathilde Fonds, Stichting VEVAM Fonds, Stichting Zabawas

Suppliers

3PO, Arti and Amicitiae, Art Support BV Theaterproductiebureau, Bijlmer Parktheater, Brasserie Harkema, Café de Jaren, Citroën, Compagnietheater, De Balie, De Kleine Komedie, DeLaMar Theater, Event Engineers, EYE Film Instituut, FestivalTickets, Haghefilm Digitaal, Het Ketelhuis, Het Internationaal Danstheater, IndyVideo, Lichtwerk, MacBike, Melkweg, MeneM Systemen, NH Hotel Group, Podium Mozaïek, Rex International, The Screening Factory, Stedelijk Museum Amsterdam, Tolhuistuin, VBVB Cultuurautomatisering, Videodock, Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond

Festival Trailer

Cape Rock, Jean Mineur Mediavision

IDFA would like to thank all friends of the festival.

Program Guide HOOFD-/ EINDREDACTIE NL Nicole Santé KEES driessen

INTERNATIONAL EDITION Nick Cunningham Mark Baker Melanie Goodfellow Geoffrey Macnab REDACTIE NL Olga van Ditzhuijzen Omar Larabi Sasja Koetsier Maricke Nieuwdorp Sietse Meijer

FOTOGRAFIE Felix Kalkman Bram Belloni Nichon Glerum Ruud Jonkers Corinne de Korver Michiel Landeweerd INTERNET Tisha Eetgerink (eindredactie NL) Sjaan de Bruin (eindredactie ENG) IDFA REPORTS Charlie Dronkers Resi Lankester Anke Teunissen

VORMGEVING Sjoukje van Gool Laurenz van Gaalen Gerald Zevenboom ILLUSTRATIE BAFA (Bas van der Schot en Farhad Foroutanian) Drawing the Times (Stijn Schenk, Mara Joustra, Merel Barends, Gijs Kast, Aart Taminiau) ACQUISITIE Daily Productions DRUK Rodi Media

PRODUCTIE Cathalijne de Wilde IDFA Frederiksplein 52 1017 XN Amsterdam info@idfa.nl www.idfa.nl

27 JANUARY 7 FEBRUARY 2016

Festival Venues

8 3

Take Buiksloterweg ferry

Festival Venues Cinemas/Theatres 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Pathé de Munt – Vijzelstraat 15

Pathé Tuschinski – Reguliersbreestraat 26 EYE – Ijpromenade 1

De Brakke Grond – Nes 45

Melkweg – Lijnbaansgracht 234a Kleine Komedie – Amstel 56-58

Stedelijk Museum – Museumplein 10 Het Ketelhuis – Pazzanistraat 4

De Balie – Kleine-Gartmanplantsoen 10

Podium Mozaïek – Bos en Lommerweg 191

Bijlmer Parktheater – Anton de Komplein 240 Tolhuistuin – IJpromenade 2

DeLaMar Theater – Marnixstraat 402

Industry Venues

Café de Jaren – Nieuwe Doelenstraat 20-22

Festival Cafe & Restaurant/Guests Meet Guests

24 16

Hotel NH Carlton – Vijzelstraat 4, 1st Floor

Compagnietheater – Kloveniersburgwal 50

Industry Office/Guest Services/Guest Box Office

IDFA Forum/IDFAcademy 17

Docs for Sale 18

6 1

Calf & Bloom – Singel 461

IDFA Forum Kick-Off Drinks

25 15

Arti et Amicitiae – Rokin 112

Brasserie Harkema – Nes 67 IDFA Forum Lunches

S luizer – Utrechtsestraat 45 Filmmakers Dinners

21 20

NFA – Markenplein 1

IDFA Film Academy Day

Melkweg – Lijnbaansgracht 234a Awards Ceremony

IDFA Office – Frederiksplein 52

Hotels 24 25

Hotel NH City Centre – Spuistraat 288-292 Hotel NH Carlton – Vijzelstraat 4

11 7

Festivalcafé de Jaren All IDFA guests are invited to meet and exchange ideas at the daily Guests Meet Guests cocktail hour November 19 – 26 | 18:00 – 19:30 hours C afé open 09:00 – 01:00; Friday & Saturday until 02:00 R estaurant open 17:30 – 22:30 (1st floor) IDFA daily special €12.50

International Documentary Film Festival Amsterdam

Program TUSCHINSKI TUSCHINSKI 1 1

Wednesday 25 November

TUSCHINSKI TUSCHINSKI 2 2

TUSCHINSKI TUSCHINSKI 3 3

TUSCHINSKI TUSCHINSKI 4 4

TUSCHINSKI TUSCHINSKI 5 5

TUSCHINSKI TUSCHINSKI 66

DE MUNT DE MUNT 4

DE MUNT DE MUNT 5

DE MUNT DE MUNT 9

DE MUNT DE MUNT 10 10

DE MUNT DE MUNT 11

DE MUNT DE MUNT 12 12

DE MUNT DE MUNT 13 13

9:00 9:00

10:00 10:00

10:30 10:30

Snow Snow Monkey Monkey George George Gittoes Gittoes

11:00 11:00

Feature-Length Feature-Length Competition Competition , 150’ , 150’

Flotel Flotel Europa Europa

11:00 11:00

11:30 11:30

Hassen Hassen Ferhani Ferhani

Pankaj Pankaj JoharJohar

JeanJean Counet Counet

Roundabout Roundabout in My in My Head Head 12:00 12:00

12:00 12:00

Welcome Welcome Home Home

Cecilia Cecilia

First Appearance First Appearance Competition Competition , 100’ , 100’

FransFrans Bromet Bromet

12:00 12:00

Panorama Panorama , 49’ , 49’

Saeed Saeed Taji Farouky, Taji Farouky, MikeMike McEvoy McEvoy Best ofBest Fests of, 82’ Fests, 82’

Kristina Kristina Goolsby, Goolsby, Ashley Ashley York York Best ofBest Fests of, 90’ Fests, 90’

13:00 13:00

Women Women in Sink in Sink Best ofBest Fests of, 37’ Fests, 37’

Cartel Cartel Land Land

14:00 14:00

Matthew Matthew Heineman Heineman

14:00 14:00Best ofBest Fests, of Benjamin Fests, Benjamin

Adam Adam Benzine Benzine

A Walnut A Walnut TreeTree

, 98’ , 98’ BarberBarber Program Program

My My Aleppo Aleppo & This & This Is Exile: Is Exile: Diaries Diaries of of Child Child Refugees Refugees withwith Extended Extended Q&A Q&A

15:00 15:00

First Appearance First Appearance Competition Competition , 81’ , 81’

HotHot Sugar’s Sugar’s ColdCold World World

Children’s Children’s documentaries: documentaries: Adam Adam Bhala Bhala Lough Lough Suburban Suburban King/Top-girl, King/Top-girl, Home HomeMusicMusic Documentary Documentary , 85’ , 85’ SweetSweet Home, Home, I’ll FlyI’llHigher Fly Higher and and Into Darkness, Into Darkness, 135’ 135’

Folowed Folowed by anbyin-depth an in-depth converconversation sation between between former former Middle Middle East East correspondent correspondent Nicole Nicole le le FeverFever and director and director ManiMani YassirYassir 16:00 16:00 Benchelah. Benchelah.

16:15 16:00 16:0016:15

DutchDutch Competition Competition , 55’ , 55’

15:00 15:00

Maysoon Maysoon El-Massry El-Massry

LiveLive from from NewNew York! York! Bao Nguyen Bao Nguyen

17:00 17:00

17:15 17:15

Under Under the the SunSun withwith Extended Extended Q&A Q&A

Under Under the the SunSun Vitaly Vitaly Mansky Mansky

Walls Walls

Fredrik Fredrik Gertten, Gertten, Magnus Magnus Gertten Gertten

Panorama Panorama , 83’ , 83’

Becoming Becoming Zlatan Zlatan

Followed Followed by anbyin-depth an in-depth conversation conversation between between director director18:00 18:00 VitalyVitaly Mansky Mansky and filmmaker and filmmaker Coming Coming of Age of Age PieterPieter Fleury. Fleury. Teboho Teboho Edkins Edkins

18:00 18:00

17:30 17:30

18:15 18:15

CallCall Me Me Marianna Marianna

Student Student Competition Competition , 63’ , 63’

Karolina Karolina Bielawska Bielawska

18:15 18:15

Driving Driving withwith SelviSelvi My My Enemy, Enemy, My My Brother Brother ElisaElisa Paloschi Paloschi Best ofBest Fests, of IDFA Fests,DOC IDFAUDOC U , 54’ , 54’ Competition Competition

Best ofBest Fests of, 17’ Fests, 17’

17:30 17:30

Afghanistan Afghanistan Night Night Stories Stories Alka Alka Sadat Sadat

18:15 18:15

Concerto Concerto - A Beethoven A Beethoven Journey Journey

Panorama , 60’ , 60’ 18:00 18:00Panorama

Phil Grabsky Phil Grabsky

MusicMusic Documentary Documentary , 90’ , 90’

Atlan Atlan

Panorama Panorama , 62’ , 62’

19:45 19:45

20:00 20:00

Kurt Kurt Langbein Langbein

20:15 20:15

DéjàDéjà vu vu

Jon Bang Jon Bang Carlsen Carlsen

VPRO VPRO Extra: Extra: Janis: Janis: Panorama, Panorama, Benjamin Benjamin BarberBarber Program Program , 94’ , 94’ Little Little GirlGirl BlueBlue

10 Billion 10 Billion - What’s - What’s on Your on Your Plate? Plate? Valentin Valentin Thurn Thurn

20:15 20:15

LyariLyari Notes Notes

Apostolos Apostolos Karakasis Karakasis

Panorama Panorama , 80’ , 80’

Maheen Maheen Zia, Miriam Zia, Miriam Chandy Chandy Menacherry Menacherry

Next Next Stop: Stop: Utopia Utopia

Panorama Panorama , 102’ , 102’

Feature-Length Feature-Length Competition Competition , 91’ , 91’

Don’t Don’t Blink: Blink: RobertRobert Frank,Frank 7’ , 7’

20:30 20:30

I AmI Am Dublin Dublin

David David Aronowitsch, Aronowitsch, Ahmed Ahmed Abdullahi, Abdullahi, Sharmarke Sharmarke Binyusuf, Binyusuf, AnnaAnna Persson Persson

AmyAmy BergBerg

Best ofBest Fests of, 75’ Fests, 75’

MusicMusic Documentary, Documentary, Masters Masters , 104’ , 104’

21:30 21:30

Panorama Panorama , 73’ , 73’

Robert Robert FrankFrank

20:00 20:00

Janis: Janis: Little Little GirlGirl BlueBlue

21:00 21:00

Bernardo Bernardo Ruiz Ruiz

I Remember I Remember

WithWith an introduction an introduction and and extended extended Q&A.Q&A. Moderator Moderator Atze Atze de Vrieze de Vrieze (VPRO (VPRO 3voor12). 3voor12).

Masters Masters , 85’ , 85’

19:00 19:0019:15 19:15 Kingdom Kingdom of Shadows of Shadows

19:30 19:30

19:45 19:45

Land Land Grabbing Grabbing

Best ofBest Fests of, 75’ Fests, 75’

withwith the directors. the directors.

Student Student Competition, Competition, IDFA IDFA , 31’ , 31’ DOC UDOC Competition U Competition

Moein Moein Karimoddini Karimoddini

PeterPeter Hutchison, Hutchison, KellyKelly Nyks,Nyks, JaredJared P. Scott P. Scott

20:00 20:00Screening Screening followed followed by a talk by a talk

17:00 17:00

Mid-Length Mid-Length Competition, Competition, , 56’ , 56’ Benjamin Benjamin BarberBarber Program Program

Tamar Tamar Kay Kay

Ann Ann ShinShin

Best ofBest Fests of, 75’ Fests, 75’

Oxfam Novib Novib Selection: Selection: 19:00 19:00Oxfam Requiem Requiem for the for the American American Dream Dream

Kati Kati Juurus Juurus

DOCDOC U U TheThe Mute’s Mute’s House House

Best ofBest Fests of, 92’ Fests, 92’

Panorama , 80’ , 80’ 16:00 16:00Panorama

For For Kibera! Kibera!

17:15 17:15

NiceNice People People

Masters Masters , 106’ , 106’

19:00 19:00

Student Student Competition Competition , 27’ , 27’

Juliana Juliana Gabriela Gabriela Gomez Gomez Castañeda Castañeda

MusicMusic Documentary Documentary , 80’ , 80’

Anders Anders Helgeson, Helgeson, KarinKarin af Klintberg af Klintberg

Georg Georg Misch Misch

Jessica Jessica Edwards Edwards

17:45 17:45

Masters Masters , 110’ , 110’

Wastecooking Wastecooking - Make - Make Food, Food, NotNot Waste Waste

16:00 16:00

Iceberg Iceberg

Mavis! Mavis!

PabloPablo Iraburu, Iraburu, Migueltxo Migueltxo Molina Molina

15:30 15:30

16:15 16:15

Sounds Sounds Real, 52’ Real, 52’

17:15 17:15

Student Student Competition Competition , 47’ , 47’

Best ofBest Fests, of Benjamin Fests, Benjamin , 87’ , 87’ BarberBarber Program Program

Sergey Sergey Debizhev Debizhev

Mid-Length Mid-Length Competition Competition , 40’ , 40’

FelixFelix Röben, Röben, Ajay Ajay Koli Koli

15:00 15:00

Hao Hao ZhouZhou

Best ofBest Fests of, 89’ Fests, 89’

Russian Russian Dream Dream

Ruslan Ruslan Fedotow, Fedotow, Alexandra Alexandra KulakKulak

CoalCoal India India

15:00 15:00

Avi Lewis Avi Lewis

Sounds Sounds Real, 26’ Real, 26’

Salamanca Salamanca

Best ofBest Fests of, 90’ Fests, 90’

Best ofBest Fests of, 79’ Fests, 79’

15:15 15:15

Victor Victor Semeniuk Semeniuk

Student Student Competition Competition , 20’ , 20’

Francesca Francesca Scalisi, Scalisi, MarkMark Olexa Ole

TheThe Chinese Chinese Mayor Mayor

Habitat Habitat

Moriom Moriom

14:00 14:00Panorama Panorama , 12’ , 12’

Parvez Parvez Sharma Sharma

ThisThis Changes Changes Everything Everything

16:00 16:00

AidaAida

13:45 13:45

First Appearance First Appearance Competition Competition , 110’ , 110’

TheThe World World According According 14:15 14:15 to Monsieur to Monsieur Khiar Khiar A Sinner A Sinner in Mecca in Mecca SjorsSjors Swierstra Swierstra

Errol Morris Errol Morris Retrospective, Retrospective, Sounds Sounds Real, 95’ Real, 95’

13:00 13:00

13:15 13:15

Strung Strung OutOut NiritNirit Aharoni Aharoni

Best ofBest Fests of, 27’ Fests, 27’

14:45 14:45

KidsKids & Docs & Docs Competition Competition 3 3

Best ofBest Fests of, 73’ Fests, 73’

Joshua Joshua Seftel Seftel

ErrolErrol Morris Morris

Best ofBest Fests of, 40’ Fests, 40’

Ammar Ammar Aziz Aziz

14:30 14:30

13:45 13:45

TheThe FogFog of Srebrenica of Srebrenica

Samir Mehanovic Mehanovic 12:00 12:00Samir Mid-Length Mid-Length Competition Competition , 60’ , 60’

13:00 13:00

Evangelia Evangelia Kranioti Kranioti

TheThe Many Many SadSad Fates Fates of Mr. of Mr. Toledano Toledano

Claude Claude Lanzmann: Lanzmann: Spectres Spectres of the of the Shoah Shoah TheThe FogFog of War of War

13:45 13:45

Mid-Length Mid-Length Competition Competition , 52’ , 52’

Panorama Panorama , 70’ , 70’

Exotica, Exotica, Erotica, Erotica, Etc.Etc.

13:15 13:15

Iris Zaki Iris Zaki

Mattia Mattia Epifani Epifani

Roshmia Roshmia

Salim Salim Abu Abu JabalJabal

Panorama Panorama , 12’ , 12’

Spring Spring NotNot to to According According to Protocol to Protocol Tell Tell Come ThisThis YearYear Anne-Marieke Anne-Marieke Graafmans Graafmans Come

Tig Tig

11:00 11:0011:15 11:15 TheThe Successor Successor

11:30 11:30

Best ofBest Fests of, 71’ Fests, 71’

Calling Calling Ukraine Ukraine

Panorama Panorama , 85’ , 85’

12:30 12:30

Masters Masters , 90’ , 90’

Vladimir Vladimir Tomic Tomic

Crocodile Crocodile Gennadiy Gennadiy

Don’t Don’t Blink: Blink: Robert Robert Frank Frank

20:00 20:00

20:30 20:30

LauraLaura IsraelIsrael

Don’t Don’t Blink: Blink: RobertRobert Frank,Frank 82’ , 82’

BestBest of Enemies of Enemies Morgan Morgan Neville, Neville, Robert Robert Gordon Gordon

21:00 21:0021:15 21:15 In California In California

Masters Masters , 88’ , 88’

21:30 21:30

Charles Charles Redon Redon

Thank Thank YouYou for Playing for Playing

SteveSteve Hoover Hoover

22:00 22:00

Best ofBest Fests of, 96’ Fests, 96’

22:00 22:00

Alisa Alisa in Warland in Warland 22:30 22:30

Maiko Maiko - Dancing - Dancing Child Child Åse Svenheim Åse Svenheim Drivenes Drivenes

Liubov Liubov Durakova, Durakova, AlisaAlisa Kovalenko Kovalenko

First Appearance First Appearance Competition Competition , 90’ , 90’

Motley’s Motley’s LawLaw

Victor Victor Alexis Alexis Guerrero Guerrero

22:45 22:45

Pelota Pelota II II

Panorama Panorama , 70’ , 70’

23:00 23:00

TheThe Load Load

Jørgen Jørgen Leth,Leth, OlatzOlatz González González Abrisketa Abrisketa

Student Student Competition Competition , 25’ , 25’

22:30 22:30

UgisUgis Olte Olte

Ben van Ben Lieshout van Lieshout

Nicole Nicole Nielsen Nielsen Horanyi Horanyi

Double Double Aliens Aliens

Sketches Sketches of Siberia of Siberia

Mid-Length Mid-Length Competition Competition , 56’ , 56’

Paradocs Paradocs , 73’ , 73’

Panorama Panorama , 85’ , 85’

First Appearance First Appearance Competition Competition , 78’ , 78’

David David Osit,Osit, Malika Malika Zouhali-Worrall Zouhali-Worrall

22:00 22:00

Best ofBest Fests of, 80’ Fests, 80’

22:30 22:30

Chemsex Chemsex

OldOld Wives Wives

William William Fairman, Fairman, MaxMax Gogarty Gogarty

Galina Galina Krasnoborova Krasnoborova Panorama Panorama , 26’ , 26’

Panorama Panorama , 80’ , 80’

23:00 23:00

Grumant: Grumant: Island Island of Communism of Communism

Masters Masters , 71’ , 71’

Ivan Ivan S. Tverdovskiy S. Tverdovskiy

Mid-Length Mid-Length Competition Competition , 54’ , 54’

24:00 24:00

1:001:00

TUSCHINSKI 2 EYE TUSCHINSKI 3 DE MUNTTUSCHINSKI 13DE MUNT113EYE CINEMA EYE 1 CINEMA 1 CINEMA EYE 2 CINEMA

12 9:00

WOENSDAG WOENSDAG2525NOVEMBER NOVEMBER

9:00 9:00