IDFA themakrant 2015-1: Familie by IDFA International Documentary Film Festival Amsterdam

nr 1 thema

altijd actueel: idfa.nl/festivalnieuws & de idfa-app

Tom Fassaert en Ester Gould over family affairs Een circus in je achtertuin Familieportretten onder de loep

MET PROGRAMMA VAN

DO 19 & VR 20 NOV

BELEEF

IDFA VOLKS KRANT MET DE

Van oktober – mei toeren hoogtepunten van het Movies that Matter Festival langs 16 filmtheaters door het hele land. Bij iedere vertoning een inleiding of nagesprek met gasten uit binnen- of buitenland.

www.moviesthatmatter.nl

MTM 15-27 Adv IDFA programmagids_OnTour.indd 1

02-11-15 16:25

CONIJN FILM PRESENTEERT IN SAMENWERKING MET KRO-NCRV IN CO-PRODUCTIE MET CLIN D’OEIL FILMS EN DANISH DOCUMENTARY

19 NOVEMBER IN DE BIOSCOOP

volkskrant.nl/idfa

EEN DOCUMENTAIRE VAN

TOM FASSAERT

A FAMILY AFFAIR

WAT IS WAAR?

WWW.AFAMILYAFFAIR.NL

Een warm en veilig vangnet of een basis voor levenslange trauma’s? Niemand vraagt om familie, maar iedereen moet er iets mee: ervan af komen of juist terugvinden, leren kennen of negeren, koesteren of haten, beschuldigen of vergeven. In sommige culturen vormt familie de belangrijkste en invloedrijkste sociale context in je leven, waar persoonlijke liefde en overtuigingen voor moeten wijken. In andere culturen wordt familie beschouwd als een onvermijdelijke en onaangename verplichting, die je zo ver mogelijk naar de marges van je bestaan schuift. Familie is hoe dan ook een onuitputtelijke bron van inspiratie en frustratie. Voor schrijvers, schilders, musici en filmmakers. Op IDFA alleen al worden meer dan zeventig documentaires vertoond die op een of andere wijze over familie gaan. Films die altijd prikkelen, omdat ze herkenning of juist verbazing oproepen – want iedereen heeft immers familie (gehad). Ze gaan over nabije familie die je bij nader onderzoek slechter blijkt te kennen dan je denkt of over verre familie die zich ineens onontkoombaar aan je opdringt. Over omstandigheden en plekken in den vreemde waarbij je alleen maar blij kunt zijn dat je je familie om je heen hebt. Over familiebedrijven waarvan de diepgewortelde tradities een struikelblok vormen voor de noodzakelijke flexibiliteit in veranderende tijden . Over beroemde familieleden die een stempel drukken op een samenleving, maar ook op hun naasten en dier nazaten. Of over intieme familieverhoudingen die op de proef worden gesteld of juist versterkt door fysieke beperkingen. Voor wie een snelle dwarsdoorsnede van familiefilms op IDFA wil zien hebben we een aantal documentaires op een rij gezet, met steeds iemand anders in de hoofdrol: de succesvolle overgrootvader, de politieke grootvader, de manipulatieve oma, de hulpbehoevende of juist afwezige moeder, de zwijgzame vader, de schizofrene oom, de geëmigreerde tante en degene die dit alles vastlegt, de familiechroniqueur. Kronieken van die ongrijpbare en onbegrijpelijke bloed(ver)banden, waar we deel van uitmaken, of we nu willen of niet.

Inhoudsopgave 6/7

12/13

‘Het plan was dat het over mijn familie zou gaan – niet over mij.’ Maar dat zit er niet in als je je eigen familie filmt, weten filmmakers Tom Fassaert en Ester Gould inmiddels.

Wat doet openbaren en o nthullen van hun eigen familiegeschiedenissen met de filmmakers zelf? IDFA doet een rondje schoorsteenmantel.

‘Het was één groot, gelukzalig, knus en ontroerend circusverhaal. Daar zit natuurlijk geen film in.’ Gelukkig voor regisseur Paula Gomes trad voor haar onderwerp Jonas de puberteit in.

6/7

12/13

Ammar Aziz portretteert in A Walnut Tree een oude Afghaanse schoolmeester in een vluchtelingenkamp in Pakistan. ‘Het lijkt net alsof ze niets minder dan vee zijn.’

Een primeur: in deze IDFA Krant de eerste filmstrip, over Nice People.

In Carolina’s World komt Mariana Viñoles scène voor scène dichterbij de binnenwereld van een twintiger met downsyndroom.

De IDFA stamboom van hoofdgast Amerikaanse documentairemeester Errol Morris met zijn voor- en nazaten.

15 15

Op de cover

Paula Gomes, regisseur van Jonas and the Backyard Circus. Zie pagina 9.

Ontdek nieuwe documentaires. ALLEEN OP

PROBEER 1 MAAND GRATIS NETFLIX ad Documentaires Q4_Idfa Special.indd 1

15/10/15 15:46

Smeets meets Leth Mag ik dat vragen? Ja, ik mag dat vragen. Na afloop van Pelota II van de Deense meester Jørgen Leth, over Baskisch handbal, bespreekt sportcommentator Mart Smeets met hem de modernisering van de sport. Do 19 november 17:30 Tuschinski 2.

Opening alom Openingsfilm gemist? Geen zorgen, Tom Fassaerts A Family Affair draait vanaf 19 november landelijk in de bioscopen – zie de filmladders. Maar IDFA biedt natuurlijk altijd net iets meer: donderdag bespreekt Fassaert zijn intieme familieportret met filmtheoreticus Bill Nichols. Do 19 november 19:45 uur Tuschinski 2.

Oud Hollandsch

Een van IDFA’s speciale gasten, de Amerikaanse visionair Benjamin Barber (midden), viert samen met presentator Chris Kijne de opening van de 28ste editie van IDFA, die hem later dit festival over serieuzer zaken spreekt (zie hieronder). foto Bram Belloni

Tom Tom! Tom Fassaert was op de openingsavond van IDFA een dubbele winnaar. Niet alleen mocht zijn intense documentaire A Family Affair het grootste documentairefestival ter wereld openen, hij werd ter plaatse ook nog verblijd met het Cultuurfonds Documentaire Stipendium van het Prins Bernhard Cultuurfonds, vanwege zijn ‘bijzondere verhalen … in een stilistisch krachtige en geheel eigen filmtaal’. Het stipendium, dat is ingesteld door een anonieme maar daarom niet minder welkome mecenas, behelst een geldbedrag van € 50.000 voor het produceren van een nieuwe documentaire.

Benjamin Barber praat na

Gelardeerd met fragmenten wordt het eerste exemplaar van Bert Hogenkamps boek De Nederlandse documentairefilm 1965-1990: de ontwikkeling van een filmgenre in het televisietijdperk uitgereikt aan filmmaker Frans Bromet. Daarna worden twee korte films vertoond, The Girl Chewing Gum (1976) van John Smith en Do You Get It No.4 (1978) van Louis van Gasteren. Net als in het bijbehorende programma dat mediahistoricus Hogenkamp voor IDFA samenstelde, ‘Docs 65-90 and their Shadows’, is dat een combinatie van een Nederlandse documentaire met een buitenlandse tegenvoeter uit hetzelfde tijdperk. Do 19 november 16:00 uur, EYE Cinema 1.

Meesterlijk I Documentairemaker Suzanne Raes (Boudewijn de Groot – Come Closer) houdt van research. Haar documentaireplannen lezen daardoor als uitgewerkte scenario’s. In haar Masterclass vertelt Raes over de vruchtbare spanning tussen planning vooraf en de chaotische werkelijkheid. Do 19 november 10:30 uur, Tuschinski 2.

Meesterlijk II

The Dybbuk: A Tale of Wandering Souls

Among the Believers

Vanaf donderdag staat Benjamin Barber drie dagen in het middelpunt van de belangstelling. De Amerikaanse politicoloog en publicist, bekend van boeken over de staat van onze democratie als Jihad vs. McWorld en If Mayors Rule the World, selecteerde voor IDFA films die reflecteren op zijn werk. Donderdag, vrijdag en zaterdag is Barber aanwezig na afloop van de vertoningen in de Kleine Komedie, voor uitgebreide nagesprekken met regisseurs en andere gasten, onder leiding van presentator Chris Kijne. De eerste film is The Dybbuk: A Tale of Wandering Souls over een pelgrimstocht in het Oekraïense Oeman, gevolgd door A Syrian Love Story, over een gezin uit Syrië dat hun land ontvluchtte, en Among the

Checks and Balances

Believers, waarin de Rode Moskee-beweging in Pakistan wordt belicht. Vrijdag praat Benjamin Barber met de makers van Welcome to Leith, dat volgt hoe een white supremacist een gemeenschap voor neonazi’s wil opzetten op het Amerikaanse platteland, met de regisseur van Cartel Land, over de drugsoorlog op de grens van Mexico en Ame rika, en met de hoofdredacteur van El Watan, het onafhankelijke Algerijnse dagblad dat onderwerp is van de film Checks and Balances. De vertoningen in de Kleine Komedie zijn donderdag om 10:30 uur, 13:15 uur en 16:00 uur en vrijdag om 10:15 uur, 13:00 uur en 21:00 uur. Zie het programma (op z’n kop) op pagina’s 20 en 21.

Hoofdgast Errol Morris, Amerikaans meester en Oscar-winnaar, bespreekt een dag later met filmwetenschapper Bill Nichols zijn IDFA-programma: een retrospectief van Morris’ eigen films plus zijn tien favoriete documentaires van anderen. Vr 20 november 13:00 uur, Tuschinski 1.

DocLab Live Filmfestivals veranderen films in live evenementen: plekken voor ontmoetingen, Q&A’s en naborrels. IDFA’s digitale ontdekkingsplatform DocLab voert dit een stap verder. In DocLab Live: Performing Reality spelen de grensverleggende kunstenaars Bianca Giaever, Ant Hampton en Anagram met de digitale grenzen van werkelijkheid en publiek. Vr 20 november 20:00 uur, Brakke Grond.

Directeur wordt ridder Franse honneur voor Ally Derks: aan het einde van de openingsceremonie werd de oprichter en directeur van IDFA door Laurent Pic, Franse ambassadeur in Nederland, benoemd tot Chevalier dans

l’Ordre des Arts et Lettres, een onderscheiding voor mensen die een bijzondere bijdrage hebben geleverd op artistiek en cultureel gebied. Zoals de Fransen zeggen: ‘ally hop!’

Gratis rondkijken Gratis toegankelijk, onbetaalbaar spannend: de DocLab-expositie Seamless Reality. We kunnen er van alles over zeggen (bijvoorbeeld over de virtual reality-brillen), maar wip gewoon even binnen en aanschouw (en ervaar!) zelf nu al de toekomst van de documentaire. Do 19 t/m zo 29 nov 9:00-23:00 uur,

Vroege winnaar Over een tijdje zult u Theater of the Crowd kunnen zien, een essay over de vluchtelingencrisis in Europa geënt op een Griekse tragedie. Het realiseringsplan voor die documentaire kreeg namelijk op de openingsavond van IDFA de Mediafondsprijs Documentaire

uitgereikt, ter waarde van € 125.000, als beste deelnemer aan de IDFA Mediafonds Workshop. ‘Actueel en tijdloos’, roemde de jury het plan van winnaar Thomas Vroege, dat zich volgens hen ‘ver van de gebaande paden’ begeeft.

Brakke Grond Witte Zaal.

Nachtdansen De centrale ontmoetingsplek van IDFA is Café de Jaren, waar in het weekeinde bovendien kan worden nagedanst. Dance Night, vr 20 november 22:00 uur Café de Jaren.

Ester Gould: ‘Zeg, ben jij eigenlijk in therapie

gegaan?’ Tom Fassaert: ‘Zes maanden geleden voor het eerst!

Het was heel raar. Normaal ga je naar een therapeut met een persoonlijk probleem; ik ging omdat ik er niet meer uitkwam met mijn film. En jij?’ Gould: ‘Ik ben ooit voor een paar sessies geweest, maar dat was ver voor de film. Die wilde ik overigens toen al maken en ik heb er destijds ook met de therapeut over gesproken.’ Een film maken wordt vaak vergeleken met een geboorte. Een persoonlijke film maken is misschien wel de zwaarste bevalling. Ruim vijf jaar werkten ze aan hun documentaires. En dat ging niemand in de koude kleren zitten. Fassaert: ‘Omdat alle familieproblematiek zo gevoelig ligt, was het lastig werken. De camera moet draaien als het pijnlijk wordt, want de ongemakkelijke momenten zijn essentieel om te begrijpen wat er aan de hand is. Maar wat héb ik vaak met kromme tenen staan filmen!’ Gould: ‘Ik was helemaal niet van plan het verhaal van mijn zus te vertellen. Het moest een ‘veilige’

film worden over narcisme, de eigenschap waarom ik mijn zus Rowan als kind zo bewonderde. Het persoonlijke is er langzaam in gekropen, met veel weerzin van mijn kant overigens. Uiteindelijk heb ik gefilmd op plekken waar mijn zus of ik geleefd hebben, met allemaal mensen die me op een of andere manier deden denken aan Rowan in een bepaalde periode.’ Fassaert: ‘Heb je voor die vorm gekozen omdat je die filmisch interessant vond, of omdat je dacht dat het zo hanteerbaar zou blijven en je een zekere professionele afstand kon houden?’ Gould: ‘Ik wilde inderdaad niet dat het te dichtbij zou komen, maar uiteindelijk is dat niet de belangrijkste reden voor de vormkeuze. Ik wilde een verhaal vertellen als een parabel, Elckerlijc-achtig. De kijker moet het beleven zoals ik mijn zus heb beleefd – tot op zekere hoogte. Ik wilde geen familieleden interviewen of archiefmateriaal gebruiken, want dan zou het een portret worden van mijn zus. Het is tegelijkertijd een héél persoonlijke en een helemaal niet persoonlijke film geworden.’ Fassaert: ‘Het plan was dat het over mijn familie zou gaan – niet over mij. Maar godverdomme,

dan gebeuren er dingen voor de camera en word je met huid en haar je eigen film in getrokken. Mijn oma’s bekentenis en de daaropvolgende verwikkelingen vonden plaats terwijl ik filmde. Dat ik onderdeel van de documentaire werd, heb ik moeten accepteren. De Engel van Doel (Fassaerts eerste film over de verdwijning van een Belgisch dorpje, red.), dát is de maker die ik dacht te zijn. Niet iemand van de egodocumentaires. Het woord alleen al! Gadverdamme! Toch kan ik persoonlijke documentaires van anderen waarderen. Alan Berliner, Ross McElwee, sommige Nederlandse filmmakers die het hebben gedaan: het kan fantastisch zijn. Ik zag het mezelf gewoon nooit doen. Zelf wilde ik slechts ontwikkelingen observeren. Naïef natuurlijk, denken dat je tussen familie zo’n beetje de fly on the wall kan blijven. Tot je ontdekt dat je camera überhaupt een nieuwe realiteit creëert. Het blijkt een katalysator voor gebeurtenissen.’ Omdat de maker zo betrokken is bij het onderwerp, is de blik van de buitenstaander even onontbeerlijk als ongewenst.

Tom Fassaert (A Family Affair) en Ester Gould (A Strange Love Affair with Ego) over persoonlijke familiefilms

‘ Ik heb met kromme tenen staan filmen’ Tom Fassaert achterhaalde, met zijn camera als koevoet, heftige familiegeheimen. Esther Gould liet zich inspireren door haar zelfverzekerde zus die uiteindelijk een einde aan haar leven zou maken. Voor beide makers geldt: het werd hun meest persoonlijke film tot nu toe. Een soms lastige zaak voor henzelf én voor hun familie.

Fassaert: ’Zo’n persoonlijke film wekt best

argwaan bij de fondsen, als je een plan indient. Men begrijpt dat het van belang is voor de maker, maar subsidiegevers vragen zich tegelijkertijd af of het van universele waarde is.’ Gould: ‘Da’s zelfs voor de maker lastig, juist omdat je er zo dicht op zit. Je moet als maker koppig zijn, maar ook kunnen luisteren naar feedback. Ik ben me er sterk van bewust dat je persoonlijke blinde vlekken hebt. Tegelijkertijd dacht ik dat de film ruk zou worden als ik iedereen eraan zou laten rommelen. Gelukkig trof ik een aantal mensen van wie ik dacht: die snappen de film, daar ga ik op varen.’ Families die onderwerp zijn van een documentaire waarin de filmmaker persoonlijk wordt en intieme zaken blootlegt, zijn niet allemaal even gelukkig met het proces of het eindproduct zelf. Gould: ‘Voor mijn ouders was het heftig. Twee weken geleden zagen ze de film voor het eerst. Hoewel ze ervan wisten, heb ik ze

A Strange Love Affair with Ego

A Family Affair

foto: Felix Kalkman

door Maricke Nieuwdorp

er al die tijd opzettelijk zo’n beetje buiten gehouden. Ik begrijp heel goed dat het hen overviel. Ze worden, vermoed ik, verscheurd tussen gevoelens van trots en “moet dit nou out in the open…?” Mijn moeder ervaart het een beetje als privacyschending en dat snap ik wel. Hoewel ik niet denk dat de halve wereld straks van die film weet. Ik loop nu rond met een soort van “sorry, volgens mij waait het best snel over”-gevoel. Mijn ouders komen helemaal niet in de film voor, er is maar één foto van mijn zus te zien en het gaat niet letterlijk over Rowan, maar voor familie is dat natuurlijk anders; veel elementen zijn extreem herkenbaar omdat ze haar kenden. De Vimeo-link gaat inmiddels de hele familie door en men is in rep en roer. Ook al probeert de film geen waarachtig portret van Rowan te zijn: het is allemaal vanuit mijn perspectief. Voor mij klopt het, al heb ik dingen weggelaten die dramaturgisch niet handig uitkwamen. Maar voor mijn familie doet elk detail er natuurlijk wel toe, dus ik denk dat de onrust nog maanden gaat duren.

Nee, ik heb geen zin in kerst dit jaar, haha! Ik zou het liefst met iedereen apart om tafel gaan zitten om alles uit te leggen, maar ik kom helaas tijd tekort… Heb jij trouwens het gevoel dat jij jouw familie belast?’ Fassaert: ‘Mijn verhaal is anders omdat mijn familie er bewust in zit. Maar omdat het proces jaren duurde, dacht iedereen dat het een soort hobbyproject werd; die film zou er vast nooit komen. Ergens fijn, omdat ik zonder veel aandacht mijn ding kon blijven doen. Hoewel ik mijn oma, die mijn camera vooral als bewondering interpreteerde, steeds moest blijven uitleggen dat ik haar filmde vanwege die onbespreekbare familierelaties, niet vanwege haar mode of mooie verhalen.’ Gould: ‘Hoe kreeg je haar aan de praat?’ Fassaert: ‘Ik heb haar veel ruimte gegeven in het begin, maar ze kwam nooit uit haar comfort zone. Ik moest daar doorheen breken; met pijn en moeite en met de camera als koevoet.’ Gould: ‘Als een soort Frans Bromet!’ Fassaert: ‘Inderdaad, of een Willibrord Frequin. Zo zag ik mezelf helemaal niet; ik zag

steeds materiaal terug waarbij ik dacht: wat een slapjanus daar achter die camera, toon een beetje ballen zeg! Die vrouw domineerde en regisseerde te lang mijn film.’ Gould: ‘Wel interessant hoor. Dat lijkt mij juist het spannende aan jouw documentaire.’ Fassaert: ‘Ik heb zo vaak gedacht: wég met die camera. Tegelijkertijd wist de filmmaker in mij dat het hier juist om ging. Ik heb letterlijk ruzie gemaakt met mijn oma met de camera erbij.’ Gould: ‘Bij een goede film moet je af en toe een beetje te ver gaan.’

A Family Affair – Tom Fassaert. Do 19 19:45 Tuschinski 2; za 21 10:30 Brakke Grond Expozaal; zo 22 21:45 Munt 9; do 26 17:30 EYE Cinema 1; vr 27 17:15 EYE Cinema 1; za 28 19:00 Ketelhuis Zaal 1. A Strange Love Affair with Ego – Ester Gould. Za 21 20:30 Munt 11; zo 22 15:00 Munt 9; ma 23 19:15 Brakke Grond Expozaal; di 24 21:15 Ketelhuis Zaal 1; do 26 20:00 Tuschinski 4.

Dankzij onze donateurs, konden we IDFA ondersteunen!

Word ook donateur en lever een bijdrage aan de filmfestivals van morgen. Ga naar www.cultuurfonds.nl en ontdek de vele vormen van geven aan cultuur, natuur en wetenschap.

‘ Ik zag het circus uit mijn slaapkamerraam’

Paula Gomes (l) en Jonas, foto: Bram Belloni

Paula Gomes wilde als kind mee met het circus. Ze ziet haar droom terug in de dertienjarige Jonas, die directeur is van het circus in zijn achtertuin. Maar ook bij Jonas breekt het moment aan om afscheid te nemen van zijn kindertijd. In de landelijke regio’s van Brazilië zijn traditionele, rondtrekkende circussen nog altijd populair. Zelfs met de concurrentie van televisie en computer blijft het circus een hoogtepunt, ook voor regisseur Paula Gomes. ‘Ik groeide op in een buitenwijk van de grote stad Salvador. Daar was niet zo bijster veel te doen. Dus toen op een dag een circustent verscheen op het plein, sprong ik een gat in de lucht.’ Volgens Gomes bestaat de grote kracht van het circus uit de herkenbare nummers en traditionele stijl. ‘Het is vertrouwd en sluit meer aan bij de dorpscultuur bij ons in Noord-Brazilië dan bijvoorbeeld schreeuwerige tv-shows uit Sao Paolo.’ Als klein meisje ging Gomes elk dag naar de voorstelling, ‘ik kon de circustent zien vanuit mijn slaapkamerraam’. Tot die dag dat ze ruw wakker wordt uit haar droom: ‘Op een ochtend schoof ik de gordijnen open en... het plein was leeg. Weg! Het circus was vertrokken. En ik had zo graag met ze mee gewild. Nu moest ik wel blijven.’ Het gevoel dat haar toen overviel herkent ze nu als het einde van haar jeugd. Het circusthema is altijd gebleven, zegt Gomes: ze maakte bijvoorbeeld al een korte fictiefilm over een clown. Vanwege haar uitgebreide research naar rondreizende circussen vraagt de Braziliaanse overheid of Gomes wil helpen om beleidsregels op te stellen voor deze groep. We zitten dus aan tafel met een officiële circusambtenaar. Belangrijker is dat Gomes tijdens die research bevriend raakt met de ouders van Jonas, die dan vier is. Om hun zoon een goede toekomst te bieden besluiten zijn vader en moeder om uit het circusleven te stappen. Ze verhuizen naar een klein

dorpje, ver weg van het circus. Jonas weigert zich aan te passen aan de nieuwe situatie en bouwt zijn eigen circus in de achtertuin. Met vriendjes en buurtkinderen geven ze voorstellingen met clowns, acrobatiek en jongleren. Zijn moeder is er niet blij mee: het was nu juist de bedoeling dat hij zich op school zou concentreren. Maar Jonas belt zelfverzekerd de regisseur: ‘Ik heb hier nog een circus voor je!’ Meteen wist Gomes dat ze een film te pakken had. Twee jaar lang filmden Gomes en producent Haroldo Borges het veranderende leven van de tiener, wachtend op dat naderende einde van zijn kindertijd. ‘We begonnen met draaien en dachten, het noodzakelijke conflict dient zich vanzelf wel aan. Maar nee hoor: het was één groot, gelukzalig, knus en ontroerend circusverhaal. Daar zit natuurlijk geen film in.’ Gelukkig kwam er onverbiddelijk een einde aan de zomervakantie, en daarmee aan Jonas’ circusseizoen. Eenmaal terug op school komen de twijfels en toekomstzorgen. Inmiddels is Jonas vijftien. Afgelopen zomer moest de buurt het al zonder circus stellen en ook werkte hij niet meer mee in het circus van zijn oom. Jonas heeft inderdaad een nieuwe droom: hij wordt filmacteur en speelt al in een jeugd theatergroep in de stad. ‘Ook als volwassene moet je de dromen uit je jeugd vasthouden’, zegt Gomes, ‘dat wilde ik uitdragen.’ (OvD)

Jonas and the Backyard Circus – Paula Gomes. Do 19 20:45 Munt 12; vr 20 16:00 Munt 9; ma 23 11:45 Tuschinski 4; vr 27 15:30 Tuschinski 4; zo 29 10:30 Tuschinski 2.

KORT

Eventjes stil

Pablo Iraburu

...beloof dat ik altijd verliefd zal blijven op de werkelijkheid en haar trouw zal blijven. ...mis zware camera’s, camera’s die eruitzien als metalen gereedschap, niet plastic speelgoed. ...bekijk mijn drie dochters elke ochtend voordat ze wakker worden. ...herinner me dat er nog geen internet was en je moest reizen voor echte research. ...voorspel dat het publiek veeleisender wordt en om echte verhalen zal vragen. Walls – Pablo Iraburu en Migueltxo Molina. Do 19 18:30 Munt 12; ma 23 15:45 Tuschinski 4; wo 25 17:15 Tuschinski 5; vr 27 12:45 Munt 11.

Familiekiekjes op z’n negentiende-eeuws: dat is stilzitten geblazen. Om te voorkomen dat kinderen tijdens de lange sluitertijd oplossen in fotografische mist, worden ze gerustgesteld door hun moeders, die zelf met een kleed aan het oog worden onttrokken. Een fluisterende ode aan het ambacht van de fotograaf én de onzichtbare ouder. (SK) Still Holding Still – Sarah Vanagt. Vr 20 15:30 Tuschinski 5; zo 22 15:00 Tuschinski 5; di 24 19:45 Tuschinski 5; vr 27 22:00 Tuschinski 5.

HIVOS GEEFT

filmmakers

WERELDWIJD EEN STEM www.hivos.nl

HI-15-35 IDFA Advertentie 245x172,5-DEF.indd 1

NTR op IDFA De Garage 2.0 Vleesverlangen Jheronimus Bosch – Geraakt door de duivel Inside the Chinese Closet Boudewijn de Groot - Kom nader Mijn Kanker De jongensdroom - Theo Jansen De wereld volgens Monsieur Khiar Janis - Little Girl Blue Mavis! Fassbinder Ingrid Bergman – In Her Own Words ntr.nl/hetuurvandewolf

14/10/15 14:27

‘ Ik wilde niet de zoveelste gehandicaptenfilm maken’ Een gesprek aan de keukentafel, uitgesponnen over bijna drie jaar: dat is de simpele opzet van Carolina’s World. Scène voor scène brengt de film ons dichterbij de binnenwereld van Carolina, een twintiger met downsyndroom. Hoe lang kende u Carolina al?

‘Twee jaar eerder filmde ik een tangoklasje van mensen met downsyndroom. Daar was Caro al snel als hoofdpersonage komen bovendrijven. Ik was alleen niet tevreden met het soort film dat ik aan het maken was. Ik had prachtig beeldmateriaal, maar ik kon mijn eigen gezichtspunt niet kwijt. En dan wordt het gewoon de zoveelste gehandicaptenfilm. Dat wilde ik niet. Ik wilde samen met Carolina iets maken dat intiemer was en dieper ging.’ Koos u daarom voor zo’n sobere en directe stijl?

‘Ja. In deze radicale vorm had ik nog niet eerder gewerkt, maar ik had in mijn films wel gemerkt dat ik in interviews op mijn best was. In Carolina’s World is de setting statisch, wat de kijker in het begin misschien een ongemakkelijk gevoel geeft. Je weet niet wie Caro is, wie ik ben en wat er gaat gebeuren. Maar ik denk dat mensen zich vrij snel bij haar op hun gemak zullen voelen,

kracuhtwigene v ro

t metratnueitnen

als ze ontdekken dat je met haar kunt lachen. Ik wilde dat de kijker niet alleen maar toeschouwer zou zijn. Omdat ze recht tegenover je zit, ben je gedwongen naar haar te luisteren en je te verplaatsen in haar wereld.’ Aan het einde gebeuren de belangrijkste dingen juist buiten beeld: een bekentenis van uzelf en een herinnering van Caro’s moeder.

‘Mijn eigen familieverhaal had ik min of meer met opzet tot het einde bewaard, maar ik had geen plan wanneer of hoe ik het zou vertellen. Toen kwam op de laatste draaidag Caro’s familiegeschiedenis boven water en dat was het aanknopingspunt dat ik zocht. Tijdens diezelfde shoot werd ook de moeder heel openhartig. Dat was echt een geschenk.’ (SK) Carolina’s World – Mariana Viñoles. Do 19 20:00 Munt 9; za 21 11:00 Tuschinski 5; zo 22 20:30 Munt 13; di 24 22:15 Tuschinski 4; za 28 11:30 Tuschinski 3.

D e bezoeker – wo 18 november, 13:28 uur, Munt 9

Beyond My Grandfather Allende Twee IDFA–bezoekers zagen hoe de kleindochter van president Salvador Allende 42 jaar na zijn dood haar familieleden over haar opa ondervraagt en op een

foto: Nichon Glerum

muur van stilte stuit.

Yvonne Liw-On (49, werkzoekend componist/songwriter): ‘Hoewel de kleindochter af en toe over de grenzen van haar familie ging, is de film uiteindelijk juist erg liefdevol. Het werd vooral duidelijk hoe krachtig de vrouwen in die familie zijn. Dat grootmoeder het moeilijk vond erover te praten, leek me overigens heel begrijpelijk; soms is het nodig om de deur dicht te doen en jezelf te beschermen. Sommige dingen zijn tussen jou en god.’ Barbara Kohnstamm (69, psychotherapeut): ‘Tranen met tuiten heb ik gehuild! Niet uit

verdriet, maar omdat ik zo ontroerd was. Ik ben familietherapeut en was diep onder de indruk van het geschenk dat de maakster haar familie gegeven heeft met deze film. Maar ze zal moeite hebben gehad om die stilte te doorbreken; het is nu eenmaal niet makkelijk om pijnlijke zaken uit het verleden te bespreken. Stilte is ook een vorm van zelfbescherming. Wat ook uit de film blijkt is hoezeer het privéverdriet en het politieke verdriet aan elkaar raken. Heel bijzonder.’ (MN)

Beyond My Grandfather Allende – Marcia Tambutti Allende. Vr 20 14:45 Brakke Grond Expozaal; ma 23 12:30 Tuschinski 5; wo 25 17:00 Brakke Grond Expozaal; za 28 14:45 Munt 12.

Draait er nog wat leuks?

Meer gezelligheid in je gezicht Een stukje power, dat is wat Gert Kooijman mist bij een van zijn oudere autoverkopers. En een jongere verkoper kan wat hem betreft wel iets meer ‘gezelligheid in zijn gezicht’ gebruiken. De Kooijman Autogroep moet met de tijd mee om te overleven in de economische recessie. Het familiebedrijf uit Vianen staat met één been in het verleden, terwijl het andere aarzelend de toekomst in stapt. Er is een moderne, jonge secretaresse die zelfverzekerd het Nieuwe Werken ‘vol passie omarmt’, maar er zijn ook nog de oudere mannen die in de rookruimte als vanouds een pin-upkalender ophangen. In het droogkomische en zo nu en dan ontroerende Garage 2.0 zien we hoe de werknemers

een schop onder de kont krijgen, met agressieve workshops en functioneringsgesprekken die er niet om liegen. Tegelijkertijd wordt duidelijk dat het juist de vriendelijke, persoonlijke benadering is die het bedrijf bijzonder maakt. Voor de liefhebbers zijn er fraaie beelden van mooie, glimmende nieuwe wagens én van auto’s die in de prak zijn gereden. (SM)

Garage 2.0 – Catherine van Campen. Do 19 20:00 Munt 11; ma 23 10:45 Munt 09; di 24 19:00 Ketelhuis Zaal 1; vr 27 12:00 Munt 09; za 28 20:30 Tuschinski 2.

HET ZIT IN DE Een goed verhaal? Dat zit in de familie. Richt de camera op verwanten en vraag erop los. Maar wat doet dat openbaren en onthullen van hun eigen familiegeschiedenissen met de filmmakers zelf? IDFA doet een rondje schoorsteenmantel. OLGA VAN DITZHUIJZEN

OVERGROOTVADER

OPA

OMA

Dat is gauw klaar: de familiegeschiedenis van Ross McElwee is al verfilmd. Tenminste, dat vermoedt zijn familie. In de Hollywoodklassieker Bright Leaf (1950) wordt het succesvolle tabaksimperium van de hoofdpersoon te gronde gericht door een kwaaie grootindustrieel – precies zoals gebeurde bij de McElwees in North-Carolina! In zijn geboorteplaats gaat Ross op zoek naar tastbare herinneringen aan dat familieverleden. Daar blijkt alleen dat de rol van filmster Gary Cooper niet helemáál is gemodelleerd naar zijn overgrootvader. Tegelijk worstelt de filmmaker met de feitelijke erfenis: de McElwees zijn medeverantwoordelijk voor een wereldwijde verslaving aan Amerikaanse sigaretten, waaraan ook familieleden en vrienden van Ross bezweken. Diens familietrots wankelt, totdat hij uit familiefilmpjes opmaakt dat hij gelukkig ook nog andere hobby’s deelt met zijn voorouders: filmen.

De opa van Marcia Allende is wél een volksheld, al werd daardoor haar hele familie verbannen. Ze blijven trots op ‘Chico’, zoals de Chileense oud-president Salvador Allende liefkozend wordt genoemd. Toch sluimeren er trauma’s en verwijten – ook verbonden met de doodgezwegen zelfmoord van tante Beatriz, drie jaar na de militaire coup die haar vader in 1973 fataal werd. Marcia gebruikt de camera als breekijzer en weet te ontfutselen dat Allende een notoire vreemdganger was en nauwelijks tijd had voor zijn gezin. Helaas overlijdt de belangrijkste bron – oma – waarna Marcia met opgespoorde familiekiekjes (het privéarchief van de Allendes werd vernietigd bij de coup) een nieuw fotoalbum creëert, waaromheen ze haar ontroerde familie verenigt. Dat happy end knaagt: is dit het hele verhaal of ontdekte Marcia ook nog geheimen die het beeld van de grote Salvador Allende te veel zouden bezoedelen? Groot voordeel van je eigen familie filmen: je bent de baas over het resultaat.

De maker van A Family Affair heeft echter pech: zijn pathetisch manipulerende oma is de échte baas van zijn film. De 95-jarige Marianne was fotomodel en droomde zich een jetsetbestaan waarin geen kinderen pasten – die mochten in het weeshuis haar carrière afwachten. Inmiddels woont de door haar uiterlijk geobsedeerde dame in Zuid-Afrika, zo ver mogelijk van haar volwassen nazaten die desondanks wanhopig van haar blijven houden. Kleinzoon Tom wil er het fijne van weten en stort zich met draaiende camera in haar fantasiewereld. Met spectaculaire vastberadenheid weet Marianne haar levenskeuzes te verantwoorden en vragen over ‘die familieaffaire’ af te wijzen. Als de gebruikelijke overtuigingskracht niet helpt om haar nieuwsgierige kleinzoon af te leiden, moet ze haar grootste verleidingstechnieken aanspreken. En dat werkt: zowel de kijker als de filmmaker blijven in ontreddering achter.

Bright Leaves (2003)

Beyond My Grandfather Allende

Beyond My Grandfather Allende – Marcia Tambutti Allende. Vr 20 14:45 Brakke Grond Expozaal; ma 23 12:30 Tuschinski 5; wo 25 17:00 Brakke Grond Expozaal; za 28 14:45 Munt 12. Bright Leaves – Ross McElwee. Wo 25 19:15, EYE Cinema 2. A Family Affair – Tom Fassaert. Do 19 19:45 Tuschinski 2; za 21 10:30 Brakke Grond Expozaal; zo 22 21:45 Munt 9; do 26 17:30 EYE Cinema 1; vr 27 17:15 EYE Cinema 1; za 28 19:00 Ketelhuis Zaal 1.

A Family Affair

No Home Movie – Chantal Akerman. Vr 20 11:30 Tuschinski 2; za 21 13:15 Tuschinski 4; di 24 12:00 Munt 10; zo 29 13:45 Tuschinski 6.

Strung Out - Nirit Aharoni. Zo 22 19:30 Tuschinski 3; di 24 12:15, EYE Cinema 2; wo 25 13:15 Munt 12; do 26 11:45 Munt 12; za 28 17:30 Munt 9.

On Football – Sergio Oksman. Do 19 10:15 Tuschinski 6; za 21 20:45 Tuschinski 6; vr 27 19:45 Tuschinski 5; za 28 16:45 EYE Cinema 2.

A Tale of Love, Madness and Death – Mijael Bustos Gutiérrez. Vr 20 17:45 Tuschinski 5; di 24 22:30 Munt 9; vr 27 18:30 Munt 12; zo 29 14:15 Munt 12.

The Rate’s Cut – Paco Nicolàs. Vr 20 15:30 Tuschinski 5, zo 22 15:00 Tuschinski 5; di 24 19:45 Tuschinski 5; vr 27 22:00 Tuschinski 5.

Welcome Home – Frans Bromet. Ma 23 19:30 EYE Cinema 1, wo 25 12:00 Tuschinski 2; do 26 15:45 Munt 13, vr 27-11 19:00 Ketelhuis Zaal 1, zo 29, 16:15 Munt 12.

familie TANTE

BEJAARDE MOEDER

BIOLOGISCHE MOEDER

Documentairemaker Frans Bromet weet als geen ander aan mensen uitspraken te ontlokken. Dit keer richt hij zijn lens op zijn eigen, joodse familie, die verdeeld is door een hardnekkige vete. Terwijl hij met zijn neven in Israël langzaam de oorzaak van het familieconflict en het leven van zijn geëmigreerde, net overleden tante reconstrueert, merkt de filmmaker dat zijn gebrouilleerde familieleden veel weg hebben van de strijdende partijen in het land. Als een klein misverstand al leidt tot een slepend familieconflict, wat moeten we dan met de grote problemen in het Midden-Oosten? Bromet staat kritisch tegenover de Israëlische politiek, maar betrapt zich erop dat hij een ‘gevoel van thuiskomen’ ervaart in het ‘heilige land’. Net als de bloedband die familie is?

Chantal Akerman leek verslingerd aan haar moeder, die ze in interviews bestempelde als ‘brandpunt van mijn oeuvre’ en van wie ze in 2014 de laatste dagen vastlegde. Vanaf een afstand observeert de camera de rondscharrelende oudere vrouw in haar appartement, dat ze nauwelijks meer uit komt. Aan de keukentafel halen de twee herinneringen op, of ze babbelen via Skype. Langzaam maar zeker worden voor moeder eten en wakker blijven problematisch. Deze onnadrukkelijke scènes en dialogen worden afgewisseld met tergend lange opnames van desolate landschappen met stormwinden: natuurgeweld dat net zo onafwendbaar is als de naderende dood? Om je moeder langzaam te zien aftakelen is een aangrijpend proces, dat voor de regisseur extra zwaar geweest moet zijn: een jaar later maakte ze zelf een eind aan haar leven.

In de achterbuurten van Tel Aviv is de dood allesbehalve een esthetisch verstilde storm. In smerige stegen bezwijken verslaafde prostituees als geknakte twijgjes. Het zal je moeder maar zijn – en dat is het geval bij de regisseur. De geadopteerde Nirit duikt in de wereld van straathoeren om een beeld te krijgen van het leven dat haar biologische moeder leidde. Net als haar moeder waren de meeste vrouwen in hun jeugd slachtoffer van misbruik. De korrelige zwart-witbeelden benadrukken hun levenshel, waar het dagelijks bestaan wordt getekend door zelfdestructie. Waardigheid is hier een abstract begrip, dat Nirit toch weet op te roepen in de openhartige gesprekken met de dames. De regisseur zelf vormt misschien wel het enige lichtpuntje in deze film: als een wonder bracht die allerdiepste hel een getalenteerde filmmaker voort.

VADER

OOM

Ook Sergio kent zijn vader niet goed: ze hebben elkaar twintig jaar niet gezien nadat pa het gezin verliet. Tijdens het WK in Brazilië zoekt de filmmaker zijn vader op in diens geboortestad São Paulo, waar ze zoals het mannen betaamt zwijgend de wedstrijden volgen. Incidenteel worden oude familiefilmpjes becommentarieerd, maar beider opluchting is voelbaar als het weer over voetbal gaat. Intussen verglijden de dagen, samen met de Braziliaanse kansen op de wereldtitel. Gefilmd vanaf de achterbank rijden Sergio en pa door de eeuwig muisgrijze stad, op weg naar een plek om voetbal te kijken. Hun blikken strak op de weg, alleen onderbroken voor het aansteken van een sigaret. Zonder allerlei getuigenissen, zonder derdegraadsverhoor, zonder reconstructies berust de maker bij zijn hervonden contact. Is er nog tijd voor een nieuwe start?

Kleinzoon Mijael observeert de relatie tussen zijn opa en zijn bij opa inwonende schizofrene oom Carlos. Die laatste brengt zijn dagen vooral door met kettingroken: overal in huis liggen lege sigarettenpakjes. Ondertussen wordt bij oma longkanker geconstateerd. Om de rookwolken te ontduiken logeert ze tijdelijk bij een dochter, zodat opa vanaf dat moment pendelt tussen thuis en logeeradres. Hij maakt spaghetti voor Carlos, die niets weet van oma’s ziekte en vrolijk doorrookt. Zonder dat opa veel zegt, is zijn dilemma voelbaar – net als de band met zowel zijn echtgenote als zijn oudste zoon. Kleinzoon Mijael illustreert dat met een moment waarop Carlos en opa vrolijk uitbarsten in ‘We all live in a yellow submarine’. Als bij oma de fatale diagnose wordt gesteld, rijst de vraag wat er met Carlos moet gebeuren. Die trekt, totaal onverwachts, zijn eigen conclusie.

Welcome Home

On Football

No Home Movie

Strung Out

A Tale of Madness

DE FAMILIECHRONIQUEUR The Rate’s Cut

Hoe lastig het is om je eigen familie goed – maar ook smaakvol, maar ook eerlijk, maar ook mooi, maar ook rauw – in beeld te brengen, wordt duidelijk in deze korte film. De Spaanse huisvader Rate heeft een nieuwe VHS-camera, maar nog geen onderwerp. Totdat bij zijn zus leverkanker wordt geconstateerd: een verhaal! Rond het ziekbed van de aftakelende zus zien we the making of van een familiefilm: Rate dirigeert bezoekers zijn beeldkader in en uit, souffleert hen afscheidszinnen en controleert de lichtval. Kijk aan, zo werkt dat dus.

IDFA_2015_mag_245x175_01.pdf

10-11-15

17:18

CMY

Altijd de beste documentaires

DE NEDERLANDSE DOCUMENTAIREFILM 1965-1990 Bert Hogenkamp schetst de ontwikkeling van een filmgenre in het televisietijdperk

verkrijgbaar in de IDFA-shop (PathĂŠ De Munt)

‘ Ze worden vernederd door de Verenigde Naties’

vluchtelingen

De 27-jarige Pakistaanse Ammar Aziz debuteert met A Walnut Tree, een portret van Shumal Kahn, een ontheemde schoolmeester die met zijn familie in een stoffig vluchtelingenkamp in Pakistan woont. Hij leeft ver van zijn geboortegronden – de door oorlog verscheurde Tirah-vallei in Afghanistan. Uit zijn gedichten, waarin het dal wordt bewierookt, ontstaat het beeld van een paradijs. In een Amsterdams café vertelt de jeugdige Aziz, die op zijn achttiende werd toegelaten tot de prestigieuze kunstacademie van Lahore, over zijn hoofdpersoon: ‘Kahn, die liefkozend baba wordt genoemd, staat metafoor voor de Pashtun-gemeenschap in ballingschap. Tegelijkertijd symboliseert hij de globale vluchtelingenproblematiek.’ De situatie in het tentenkamp wordt door Aziz beschreven als een hel: ‘Baba doet verwoede pogingen een menswaardig bestaan te leiden, maar je bent pas vrij als je terug kan naar waar je vandaan komt. Daarnaast worden de vluchtelingen ontmoedigd doordat ze voortdurend op een vernederende manier worden herinnerd aan de hulp van de Verenigde Naties. Op tenten en zakken meel staat steevast een levensgroot logo vermeld, alsof de westerlingen zeggen: “Wij zijn de meester en jij eet ons voedsel.” Het lijkt net alsof ze niets minder dan vee zijn, met alleen maar fysieke behoeftes.’ Tegen die naargeestige achtergrond draagt Kahn gedichten voor waarin hij beeldend de Taliban bekritiseert en melancholische odes

brengt aan de rotsachtige bergen en groene vlaktes uit zijn geboortedorp. Telkens staat het verlangen naar een voorgoed verdwenen wereld centraal. Aziz heeft zelf een parallelle geschiedenis: ‘Mijn islamitische grootouders moesten na de deling van Brits-Indië ineens verhuizen naar Pakistan.’ De broederschap die hij hierdoor voelt met India is nooit verdwenen: ‘De eerste keer dat ik het land bezocht, barstte ik in tranen uit.’ Het is exemplarisch voor Aziz’ gedrevenheid. Hij bekommert zich als activist-filmmaker niet uitsluitend om vluchtelingen. Religieuze minderheden, rechten van arbeiders en seculiere bewegingen zijn voor hem net zo relevant. Net als de islamisering die in Pakistan tot gevolg heeft dat cultuur vergaat: ‘Toen ik jong was, kwam ik in aanraking met muziek, waardoor ik een nieuwe wereld ontdekte. Nu artistieke vrijheid geleidelijk verdwijnt, vrees ik dat jongeren een cultuurloos bestaan tegemoet gaan.’ Het is onderdeel van de paradox in A Walnut Tree: in de relatieve vrijheid van het tentenkamp kan Kahn gedichten voordragen. Een praktijk waarvoor hij in het door hem omschreven Afghaanse paradijs – nu Talibangebied – zou worden gestraft. (OL) A Walnut Tree – Ammar Aziz. Za 21 20:45 Munt 4; di 24 18:15 Munt 9; wo 25 14:00 Tuschinski 3; vr 27 15:00 Tuschinski 5; za 28 18:30 Munt 13. Door Gijs Kast (gijskast.com) i.s.m. Schenk Amsterdam en DrawingTheTimes.com, het online platform voor journalistieke beeldverhalen.

foto: Bram Belloni

Ammar Aziz portretteert een oude Afghaanse schoolmeester in een vluchtelingenkamp in Pakistan. ‘Hij symboliseert de globale vluchtelingenproblematiek.’

Nice people van Anders Helgeson en Karin af Klintberg, over Somaliërs die in Zweden een bandyteam vormen. Do 19 17:15 Tuschinski 5; za 21 17:15 EYE Cinema 1; zo 22 14:15 Munt 13. 15

Zeewier eten uit de Noordzee? Kleding van Nederlandse hennep? Tuin bemesten met Fosvaatje? De overheid stimuleert duurzame initiatieven met Green Deals. Nieuwsgierig? Kijk op www.greendeals.nl

88496_adv_245x172,5mm_V2.indd 1

Het IDFA laat de hele wereld zien

23-10-15 15:52

Het documentairefestival IDFA bouwt bruggen tussen werelden. Tussen actualiteiten en achtergronden. Tussen kunstenaars en kijkers. Tussen ideeĂŤn en kansen. IDFA brengt de wereld samen. Daarom steunt VSBfonds dit festival. Ook mooie plannen voor kunst en cultuur? Kijk op vsbfonds.nl

vsbfonds.nl

de bezoekers van het Over het IJ Festival, de ouderen van Zonaâ&#x20AC;&#x2122;s Kiosk, de studenten van de beurs, de vrijwilligers van de Voorleesexpress, de acteurs van Toneelvereniging NieuwLeven, de dansers van Venlo Danst, de vrouwen van het Tienermoederproject, de bezoekers van de Kunsthalkade, de leerlingen van PrinsHeerlijk, Het publiek van Holland Opera, de reizigers van Zeereis in het Scheepvaartmuseum, de zangers van Popkoor The Happening, de buurtgenoten de Vonk, de kinderen Hoedje van Papier, de gebruikers van Dorpshuis Schingen-Slapterp, de jonge talenten van het Grachtenfestival, de deelnemers aan de Lang Eettafel, de bewonderaars van de Hermitage, jongeren van het Young Art Festival, de kanshebbers op de Nationale Zorgvernieuwingsprijs, de bezoekers van Festival 5D , de muzikanten van de Koninklijke Harmonie Lottum, de scouts van Scout-

DE STAMBOOM VAN ERROL MORRIS Dziga Vertov Man With a Movie Camera (1929)

Luis Buñuel Land Without Bread (1933)

John Huston Let There Be Light (1946)

Albert Maysles In Transit (2015)

Chris Marker One Day in the Life of Andrei Arsenevich (1999)

Frederick Wiseman In Jackson Heights (2015)

ERROL MORRIS op IDFA draait:

The Thin Blue Line (1988)

Nick Broomfield Tales of the Grim Sleeper (2014)

Fast, Cheap & Out of Control (1997)

Mr. Death: The Rise and Fall of Fred A. Leuchter, Jr. (1999)

Roman Bondarchuck Ukrainian Sheriffs (2015)

Werner Herzog Fata Morgana (1971)

Errol Morris is de maker van klassiek geworden documentaires als The Fog of War en The Thin Blue Line. Zijn oeuvre omvat films die uiteenlopen van absurde komedie tot politiethriller, maar die altijd herkenbaar zijn aan het veelvuldig gebruik van aan speelfilms ontheemde stijlelementen. Toch staat ook Errol Morris niet op zichzelf. Voor IDFA stelde hij een top 10 samen waarin hij een paar van zijn geestelijke voorzaten opnam: oerdocumentairemaker Dziga Vertov, surrealist Luis Buñuel en Morris’ leermeester en inspirator Werner Herzog; maar ook pioniers van de Direct Cinema Albert Maysles en Frederick Wiseman. En de lijn zet zich voort: zo ontwaarde de redactie van de IDFA Krant Morris’ onmiskenbare invloed in een aantal films uit het programma van dit jaar. Portretten van mensen die lijden aan grootheidswaan of andere vormen van zelfmisleiding, films die de waarheid bewust in het midden laten liggen, reconstructies van historische gebeurtenissen of gerechtelijke dwalingen, of stijlkenmerken waarin wij de Morris-touch menen te herkennen. Samen vormen ze een fictief IDFAmiliealbum van de meester. 2 (SK & OL)

The Fog of War (2003)

Michael Beach Nichols en Christopher K. Walker Welcome to Leith (2015)

Robert Frank meerdere films

Tabloid (2010)

Patrick Reed en Michelle Shephard Guantanamo’s Child: Omar Khadr (2015)

The Unknown Known (2013)

Vladi Antonevicz Credit for Murder (2015)

Mor Loushy Censored Voices (2015)

Stanley Nelson The Black Panthers: Vanguard of the Revolution (2015)

Marc Silver 3,5 Minutes, Ten Bullets (2015)

Steve Hoover Crocodile Gennadiy (2015)

Francesca Scalisi en Mark Olexa Moriom (2015)

Brian Hill The Confessions of Thomas Quick (2015)

Chad Gracia The Russian Woodpecker (2015)

Ester Gould A Strange Love Affair with Ego (2015)

Program TUSCHINSKI TUSCHINSKI 1 1

Thursday 19 November

TUSCHINSKI TUSCHINSKI 2 2

TUSCHINSKI TUSCHINSKI 3 3

TUSCHINSKI TUSCHINSKI 4 4

TUSCHINSKI TUSCHINSKI 5 5

TUSCHINSKI TUSCHINSKI 66

DE MUNT DE MUNT 4

DE MUNT DE MUNT 5

DE MUNT DE MUNT 9

DE MUNT DE MUNT 10 10

DE MUNT DE MUNT 11

DE MUNT DE MUNT 12 12

DE MUNT DE MUNT 13 13

9:00 9:00

10:00 10:00

Compilation Compilation program program put up putbyup by 10:30 mainmain partner partner VPRO. VPRO. For tickets For tickets10:30 see www.vpro.nl/evenementen. see www.vpro.nl/evenementen. Masterclass Masterclass

Eduardo Eduardo Coutinho Coutinho

VPRO Preview Preview 10:00 10:00VPRO

LastLast Conversations Conversations Masters Masters , 87’ , 87’

10:00 10:00

TheThe Black Black Panthers: Panthers: Vanguard Vanguard of the of the Revolution Revolution

TheThe Unknown Unknown Known Known ErrolErrol Morris Morris

Masters Masters , 114’ , 114’

UsingUsing examples examples fromfrom her her work,work, director director Suzanne Suzanne RaesRaes talkstalks about about the art theofart knowing of knowing everything, everything, and then and then forgetting forgetting as much as much as you ascan. you can.

DutchDutch Competition Competition , 85’ , 85’

Jean-Gabriel Jean-Gabriel Périot Périot

Best ofBest Fests of, 76’ Fests, 76’

TheThe Emperor’s Emperor’s Naked Naked Army Army Marches Marches On On

Best ofBest Fests of, 89’ Fests, 89’

Werner Werner Herzog Herzog

Masters Masters , 188’ , 188’

16:00 16:00 Industry Industry Screening Screening

16:00 16:00

17:30 17:30

Alisa Alisa in Warland in Warland

Adam Adam Curtis Curtis

Followed Followed by anbyin-depth an in-depth conversation conversation between between sports sports commentator commentator MartMart Smeets Smeets and and director director Jørgen Jørgen Leth.Leth.

19:00 19:00

Masters Masters , 71’ , 71’

Best ofBest Fests of, 92’ Fests, 92’

Best ofBest Fests of, 89’ Fests, 89’

19:00 19:00

Best ofBest Fests of, 77’ Fests, 77’

A Family A Family Affair Affair

21:00 21:00

Feature-Length, Feature-Length, DutchDutch & & , 110’ , 110’ DOC UDOC Competition U Competition

Pere Pere JoanJoan Ventura Ventura

10:00

stry Screening

d According ur Khiar 11:00 tra

on, 55’

eam

iaoyu Qin

Competition, 96’

15:00

arland

kova, nko

19:00

10:00

The Pearl Button 10:00 10:00VPRO Preview The Pearl Button

12:00 Pieter van Huystee Pieter van Huystee

12:00 12:00

12:00

Dutch Competition, 83’Dutch Competition, 83’ Coming of Age Coming of Age

Teboho Edkins Teboho Edkins

12:30 Student Competition , 63’ Student Competition, 12:30 63’

13:00 13:00

10:00

Last Conversations

The Black Panthers:

12:00 Industry Screening

Best ofBest Fests of, 71’ Fests, 71’

21:00 21:00

22:00 22:00

Oriented 22:00 22:00Oriented

22:15 22:15

Jake Jake Witzenfeld Witzenfeld

Salero Salero

MikeMike Plunkett Plunkett

Panorama Panorama , 80’ , 80’

22:45 22:45

Kingdom Kingdom of Shadows of Shadows Panorama Panorama , 73’ , 73’

Catherine van Campen Dutch 12:30 Competition, 85’

14:00 14:00

Panorama, 80’

23:00 23:00

16:00

Dutch spoken.

Mid-Length Competition Mid-Length , 50’ Competition, 50’

Pelota II with Extended Q&A

Followed by an in-depth Hot Sugar’s Cold HotWorld Sugar’s Cold Worldconversation 18:15 18:15 between sports 18:00 18:00 Adam Bhala Lough Adam Bhala Lough Mart Smeets and Fassbindercommentator Fassbinder Music Documentary, 85’ Music Documentary, 85’ director Jørgen Leth. Annekatrin Hendel Annekatrin Hendel

19:00 19:00

Panorama Pelota II , 92’

Jørgen Leth, Olatz González Abrisketa