izen zientifikoa: hymenoptera egilea: Edurne
AURKIBIDEA Ezaugarri orokorrak: 1- NUTRIZIOA: 1.1- Digestio-prozesua 1.2- Arnasketa 1.3- Zirkulazio-aparatua 1.4- Iraizketa 2-HARREMANA: 2.1- Estimulu-errezeptoreak 2.2- Nerbio-sistema 2.3- Sistema endrokinoa 2.4- Lokomozio-aparatua 3- UGALKETA: 3.1- Ugalketa eta bizi zikloa 3.2- Sexu bidezko ugalketa 3.3- Ernalketa 3.4- Enbrioi-garapena 3.5- Enbrioi-aldiaren osteko garapena.
1- Neurria: 1mm-tik 5cm-ra.
2- Fisikoa: 7 begi, toraxean sei hanka , abdomenean ile txikiak.
3- Nolakoak: formizidoen familiako intsektuak, zomorroak jaten dituzte, lurraren azpian bizi dira. Inurriak oso langileak dira.
• Inurriek, kanpoko digestioa egiten dute. Digestio – hodia ahoan hasten da, aho-apendizeak dituzte. Gero, heste gorrian sartzen dira, papoan elikagaiak listuarekin nahastu eta ondoren arandoian birrindu.Hestean mantenugaiak xurgatzen dira eta bukatzeko, hodiaren bukaeran uzkia dago.
• Inurriek, trankeen bidez arnasten dute.
• Trankeak hodi adarkatuak dira. Hodiak espekulu izeneko zuloen bidez irekitzen dira kanpora.
• Trakeak gero eta txikiago edukitzen, oxigenoa zelula guztietara zuzuenean iristen da.
ZIRKULAZIO-APARATUA • Inurriek, zirkulazio – aparatu irekia dute. Haien hodiak zirkuito itxiak eratzen ez dutelako.
• Inurriak, malpighiren hodixkak erabiltzen dituzte iraizketa egiteko. Hauek, hodi mehe-meheak dira, alde bat itxita eta bestea irekia. Gorputzaren barnetik hondakin-substantziak isurtzen dituzte
• • • •
Argia: begiekin Soinua: antenekin Jateko eta babesteko: pintzekin Ukipena: ileak
• Inurriak gongoil-sistema dute,gongoiletan neuronak daude ,handienak buruan,horrela garuna sortzen dute.
• Inurriek, feromonei esker bereizten dituzte gizarteko banako motak. Batetik, eta bestetik, haien bidez koordinatzen eta erregulatzen baitituzte banako mota bakoitzak.
Inurriek, exoeskeletoa dute. Hau, kampoaldetik dago, eta lokomozio aparatuaren funtzioak betetzen ditu. Exoeskeltoa ez da hazten, orduan inurriek mudaz aldatzen dira.Hau bizitzan zenbait aldiz egiten dute.
Inurriak, sexu bidezko ugalketa dute. Arrautzak jarri ahal duen inurri bakarra erregina da. Larbak eta pupalak nagusienak izaten dira izan aurretik. Inurriak larbak direnean ez dute ezertarako balio, ez dutelako besorik nahiz hankarik mugitzen.
•
Inurriek sexu bidezko ugalketa dute. Arra eta emea aritzen dira. Baina inurri erregina asexuala da, bera bakarrik aritzen delako. Inurri erreginak arrautzak jartzen ditu, besteek ez. Inurri batzuk hermafroditak izan ahal dira. Inurriek ez dute dimorfismo sexuala , arrak eta emeak kampotik ez direlako bereizten.
Inurriek kanpo ernalketa dute. Emeak obuloak askatzen ditu eta segituan arrak espermatozoideak.
inurri erregina
larba
pixka bat handitzean
linurria ateratzean ernalketa
•
Inurriak obiparoak dira; hau da, amaren gorputzetik kampo egoten dira: arrautzetan. Arrautzan beharrezkoak duten elikagaiak bertan dituzte. Inurriek gordekinez elikatzen dira. Enbrioi-garapena bukatzean eklosioa gertatzen da; hau da, arrautza apurtzen denean da.
•
Inurriek zeharkako garapena dute. Lehenengo larbak direlako eta gero inurriak. Inurriek metamorfosi komplexua dute.