Tawid News Magasin - VOL. X NO. 36 NOV. 8-14, 2010

IN THE LAND OF GREEN, HARVEST COMES FROM THE SEA

MOOORA HOSTING FOR MORE INFO: VISIT OUR WEBSITE

www.mooora.com

Ta wid (T he Heritage) (The

NEWS

MAGASIN M A PA G TA L K A N PA N G NA M NA M A A N

P7.00 NOV. 8-14, 2010 VOL. X NO. 36 (ENTERED AS SECOND CLASS MAIL MATTER AT VIGAN POST OFFICE ON JULY 9, 2002)

PAGE 3

TA WID NEWS MA GASIN MAGASIN

can be accessed at www .ta widne wsma www.ta .tawidne widnewsma wsmagg .com www .jasper espejo .com www.jasper .jasperespejo espejo.com www .kamalig .b lo gspot.com www.kamalig .kamalig.b .blo logspot.com

Gun for hire nangpapatay nangabak a barangay captain ti Napo Barangay captain, natagtagainepna a nailungon STO. DOMINGO, Ilocos Sur - Babaen ti tagtagainep, nagballaag ni Patay nga adda dakes a mapasamak ni Barangay Captain elect ti Napo Benito Tolentino, Jr,. Ngem saan a namati daytoy ket biagna ti imbayadna iti dina panangiwayat iti panagannad.

Segun ken ni Joy Riego, asawa ni Tolentino, nadakamat kenkuana ti lakayna a natagtagainepna a sinurot a pinaltogan dagiti lallaki ket nakaluban iti lungon.

Kinuna ni Riego a nasapada a bimmangon idi Oktubre 5 ta agpailida ken ni Tolentino gapu ta adda asikasuen daytoy iti munisipio ket agrubrubbuatdan idi nasarita ti asawana ti dakes a tagtagainepna. “...Ti laeng nadakamatna, kinalubanda kano iti lungon ket adda lallaki a nangsurot a nangpaltog kenkuana,” kinuna ni Riego bayat ti interbio kenkuana ni Buddy Tambua ti DWRS a naipatangatang iti Barangay Commando Brigada a programa ni Romeo “Jun” Ramos.

Kabayatanna, naipilan ti kaso a murder maikontra ken Jesli Tugadi, 23, baro, tagaTayum, Abra mainaig iti pannakapapatay ni Tolentino.

Nailasin ni Riego ti suspek kadagiti naipakita kenkuana a retrato a maysa kadagiti nagkalubbon iti motorsiklo a nangisayangkat iti pammapatay.

Napaltogan ni Tolentino bayat ti panagdaliasat ti PANID 3

Cal. 45 naaramat iti pammapatay

HUSTISIA ITI HUES. Naipaskil iti sanguanan ti RTC Branch 20 ti Vigan City dagiti karatula a nangkondenar iti pannakapapatay ni Judge Reynaldo Lacasandile ken iti demanda a pannakaited iti hustisia kenkuana ken iti pamiliana.

Napapatay ni Judge Lacasandile iti Barangay Lacong, Tagudin, Ilocos Sur idi parbangon ti Oktubre 4 bayat ti panagurayna iti luganna nga agpa-Vigan. Awan pay ti inaresto dagiti autoridad a suspetsa iti pammapatay. (Salvador A. Espejo)

PRO1 special probe bodies vow to solve high-profile cases CAMP BGEN OSCAR M FLORENDO – The police regional office here has directed the special investigation task groups (SITGs) to dig deeper in their investigation to unearth more material evidence to bolster the cases against the suspects implicated in several killings in the region including the shooting to death of a judge

in Ilocos Sur. PRO1 Chief Supt. Orlando M. Mabutas stressed this during a conference held at the Masigasig Center here on October 29 and attended by the heads of the SITGs, PRO1 command group, chiefs of directorial staff, heads of concerned support units, and other key police officers.

During the conference which

Bagsakan, naipasdek iti Barangay Puro, Magsingal

BARANGAY BAGSAKAN. Kinartib da Magsingal Mayor Arlyn Favis, ken DA Regional Executive Director Atty.

Cipriano Santiago ti laso kas pannakailukat ti barangay bagsakan ti Poro, Magsingal, Ilocos Sur idi Nobiembre 4, 2010 idinto nga inasistiran ida da NFA Provincial Manager Fortunato Bulao, SPM Ronnie Rapanut ken Provincial Agriculturist Teofilo Quintal ken iti panangimatang ni Jose Manto, AMAS Chief ti DA ken dadduma pay a sangaili.

(Mancielito S. Tacadena/Dante Tacata) MAGSINGAL, Ilocos Sur Inyawat ti Department of Agriculture Regional Field Office I iti panangidaulo ni Regional Executive Director Atty. Cipriano Santiago ti proyekto ti ahensia a barangay bagsakan iti

Barangay Puro ditoy nga ili idi Nobiembre 4.

Inyawat ni Santiago ti P50,000 kas puonan, maysa a weighing scale ken 20 a plastic crates iti Rural Improvement Club (RIC) ti nadakamat a barangay a naituding a

mangtarawidwid iti nadakamat a proyekto.

Iti eksklusibo nga interbio ti Around Ilocandia Channel ken ni Santiago, dinawatna kadagiti mangimaton a saanda koma nga agpannuray laeng kadagiti produkto nga adda iti barangay no di ket isuda ti mangidanon kadagiti inaldaw-aldaw a kasapulan dagiti agindeg babaen ti panagangkatda met kadagiti produkto manipud iti sabali a barangay wenno iti sentro.

“Ti pannakapaadda ti food security ti barangay ti gagem ti proyekto, isu a masapul a dakayon ti manggatang iti produkto dagiti bumarangay kas iti natnateng manipud iti talon ken lames manipud iti baybay tapno dakayo ti mapan mangilako iti sentro. Iti panagawidyo, gatangenyo metten iti sentro dagiti masapul dagiti kabarangayanyo tapno dakayon ti gumatanganda,” indagadag ni Santiago.

Ti Barangay Bagsakan iti Puro ti maikatlon a proyekto Nga impasdek ti Departamento ti Agrikultura ditoy probinsia.

Immuna ditoy ti naipatakder iti PANID 6

he presided, Mabutas underscored the commitment of the PRO1 to solve these highprofile cases.

Mabutas urged the probe bodies: “Do backtracking so you can get more clues.

Coordinate with the local government officials for the possible raising of reward money for informants. Do not merely be investigators; be detectives!”

The SITGs, usually named after that of the victim, were formed to conduct in-depth

Barangay kagawad, dida kayat agtugaw barangay captain gapu iti death threat BACNOTAN, La Union Nasurok dua a lawas kalpasan ti pannakapapatay dagiti kandidato para barangay captain ti Barangay San Martin ditoy nga ili, awan ti mayat nga agtugaw kas dadaulo ti nasao a barangay.

Nagkitakit da Chinita Pascua ken ni Diory Licudan, dagiti dua a kagawad a nakagun-od iti umuna a dua a kangatuan a butos nga agtugaw a kas barangay chairman gapu iti naawatda a death threat nga isuda ti sumaruno a mapapatay no awatenda ti posision.

Ngem iti interbiona iti Bombo Radyo La Union, kinuna ni Provincial Election Supervisor Joel Gines a no agbakante ti puesto ti kina-

PANID 6

probe of cases involving government officials, media practitioners, foreign nationals, or other prominent individuals including the shoot-ing to death last October 4 of Vigan City Judge Reynaldo Lacasandile.

During the conference, the SITG heads presented briefings on the latest updates of their respective cases. Some probe bodies announced major breakthroughs in their investigation, while the others PAGE 3

STO. DOMINGO, Ilocos Sur - Sabali pay a pammapatay ti insayangkat dagiti armado a tattao a riding in tandem idi pasado alas 6 ti bigat ti Nobiembre 5, a nakagudasan ti nangabak a barangay captain ti Barangay Napo ditoy nga ili.

Iti pannakiuman ti media ken ni Police Chief Inspector Honesto Lazo, hepe ti polis ditoy, kinunana a sinurot dagiti suspek ni Barangay Captain elect Benito Tolentino, Jr., naasawaan, residente iti Barangay Napo, bayat ti panagdaliasatna iti national highway, kaduana ti asawana ken ti anakna ket pinaltoganda ti biktima iti awan matatao a lugar iti amianan ti TAD Marketing a sakup ti Barangay Baconero ditoy met laeng nga ili.

Nagsagrap ti biktima iti sugat iti ulo a gapuanan ti cal. 45 a dagus a nakatayanna.

Naammuan a saan a naan-ano ti asawana ken ti anakna malaksid ti kammuol iti muging ti ubing ken garumiad iti rupa ti ina gapu iti pannakatumba ti luganda kalpasan ti pammaltog.

(Addan suspek ti polis iti pannakapapatay ni Barangay Captain elect Benito Tolentino, Jr., daytoy ti kaudian a report manipud iti provincial police office.

Nailasin ni Joy Riego, asawa ti biktima, ni Jesli Tugadi a maysa kadagiti nagkalubbon iti motorsiklo a nangisayangkat iti pannakapapatay ni Tolentino.

Kanaig daytoy, naipilan ti kaso a murder maikontra ken ni Tugadi ken ti di pay nainaganan a kaduana.

Ni pay Tugadi ti kangrunaan a suspek iti pannakapapatay ti maysa a Singaporean national iti uneg PANID 3

P22-M, naiyalokar para mannalon ti tabako

TABAKO. Madama a sibsibugan ti maysa a mannalon dagiti mulana a tabako, kangrunaan a produkto ti Ilocos Sur. VIGAN CITY - Tapno matulongan dagiti mannalon iti daytoy a panagtatabako, nangiyalokar ti gobierno probinsial iti nasurok P20 milion a maipautang kadakuada.

Kinuna ni Savellano nga adu ti pakaiyalokaran ti pondo manipud iti RA 7171 ket dis-

karte dagiti mayor, probinsia ken distrito ti pakaipananna ngem iti biang ti gobierno probinsial, inlatangna ti P22 milion a maipautang kadagiti mannalon tapno adda aramatenda iti panagmulada iti tabako.

PANID 3

Tawid News-Magasin

2 TAWID NEWS MAGASIN SALVADOR A. ESPEJO - PUBLISHER EDITORIAL STAFF: JAIME M. AGPALO, JR., Editor; ROSE A. ESPEJO, Circulation Manager; DANNY ANTALAN, ROY ARAGON, MANCIELITO S. TACADENA, Contributing Writers; PRECY ULILA, Encoder; JULIE BETH BALITE, Lay-out Artist; JASPER. A. ESPEJO, Website Master.

The Tawid News Magasin with Editorial and Business Office at Rivero St., Cuta, Vigan, Ilocos Sur, is published weekly in English and Iluko and circulated in Ilocos Sur, Ilocos Norte, La Union, Pangasinan and the Cordillera Administrative Region and can also be accessed at www.tawidnewsmag.com.

Tawid News Magasin welcomes contributions for publication, including properly captioned photographs. Manuscripts submitted must be typewritten, double-spaced. The Editors reserve the right to reject or abridge articles submitted in keeping with editorial policy and space.

Except the editorial, the opinions expressed herein are those of the writers and contributors and do not necessarily reflect those of the publisher.

Send articles with stamped and self-addressed envelope to the Editor: Tawid News Magasin, Rivero St., Barangay 9, Vigan City, Ilocos Sur. EMail Address: tawidnews@Yahoo.com. For your advertising needs, call: Cellphone #09163002969 or 09228109420.

Member, Publishers Association of the Philippines, Inc. Member, Federation of Prov. Press Clubs of the Phil.

PAPI

FPPCP

ADVERTISEMENT RATES: 1 Whole Page, Back - P16,000; 1/2 page - P8,000; 1/4 page - P4,500; 1/8 page - P2,500; Full Page, Inside P12,000; Half Page, P6,000; 1/4 page - P3,500; 1/8 page - 2,500.

Minimum insertion - P500.00; COMMERCIAL RATES - P300/column inch (Rates applicable for one color and single issue only); LCR PUBLICATIONS - P2,500; 1 Year Subscription - P1,000.00 (local); $80 (abroad).

EDITORIAL Ti sabali a dios ni Filipino Naipanurok a mannugal ni Filipino. No ukagen ti pakasaritaan, addan dagiti sinurat a mangdakdakamat dagiti paglinglingayan ni Filipino a maibilang a sugal kas iti tadi ken loteria.

Kinapudnona, adda napalabsanmi iti napalabas a sinurat a nangabak iti dakkel ni Dr. Jose Rizal, ti nailian a bannuar a Filipino, iti loteria ket daytoy ti inaramatna a pinagbangon iti klinikana iti Dapitan a nagagasanna kadagiti agindeg sadiay.

Saan a nakaskasdaaw nga adda dagiti sumagmamano a tattao a nanggundaway iti daytoy a pagkapsutan wenno bisio ni Filipino ket naipasdek dagiti illegal a sugalan a kas iti hueteng, loteng, masiao, ken dadduma pay a numbers game. Uray ti gobierno, adda dagiti tartarawidwidanna a numbers game kas iti sweepstakes ken lotto.

Ngamin, iti pammati ni mannugal a Filipino, daytoy ti kadarasan a panguartaan wenno bumaknangan.

Nagbalin ti sugal a paset ti biag ni Filipino uray iti baet ti panangkontra ti simbaan iti amin a kita ti sugal a kunana a mangipapaay iti palso a namnama kadagiti agpuspusta nangruna dagiti marigrigat.

Itay nabiit, impeksa manen ti simbaan ti panangkondenarna iti pannakailasag ti sugal kadagiti tattao ken iti panamatida a mangabakda babaen ti bendision ti Namarsua.

Kinondenar ti CBCP-Episcopal Council ti isusuknal dagiti tattao iti simbaan tapno ikararagda iti panangabakda iti lotto.

Segun ken ni Bishop Deogracias Iñiguez, adda payen dagiti sumrek iti simbaan nga iggemda ti card a nakaipalaonan ti pinustaanda a numero sada iyapros-apros iti rebulto dagiti santo ta mamatida a babaen itoy, mapagasatanda a mangabak.

Kinuna ni Iñiguez a maikontra daytoy iti kinakristiano. Saan a maikanatad agsipud ta ni kristiano saan nga agpannuray iti sugal tapno bumaknang wenno dumur-as ti biagna. Iti pudpudno a kristiano, agsammaked iti bukodna a kabaelan ken ipundarna ti masakbayanna babaen ti panagsalukagna ken babaen ti pamendision ti Dios, saan a babaen iti abakenna iti sugal.

Kastan ti pannakairemrem dagiti Filipino iti sugal, uray payen ti Dios, kaptanda tapno laeng mangabakda. Ngem dida kadi maamiris a no patgan ti Dios ti kararagda, kasla met laengen ipamatmat ti Namarsua a supsuportaranna ti sugal ken sappuyotenna ti palso a namnama dagiti agpuspusta?

Nakaladladingit a kastoy ti nagbanagan dagiti kailian gapu laeng iti sugal. Nalawag a pammaneknek a gapu iti sugal bimmaban ti moralidad ni Filipino.

Kenkuana, nagbalinen a sabali a didiosen ti pirak, maikadua iti Namarsua kenkuana.

Ay-ay pay ni Filipino.#

WZRD Printing Press and Graphics Design

OFFSET, LETTERPRESS, RECEIPTS, RIZO TEL. NOS. 077-7425361 FAX: 742-5360 CELL . NOS. 0922-8452888/0927-5328888

Services Offered: PRINTING: Souvenir Programs, Invitations, Letterheads, Newspaper, Tarpauline, School and Office ID’s, Flyers, Diploma, Official Receipts, Digital Printing, Rizograph, Duplication, Bookbinding, Solicitation Envelops, Raffle Tickets, Certificates, Graphics Design & Lay-out For your printing needs, come visit us at: Candon City Mall (at the back of JOLLIBEE) Candon City, Ilocos Sur

MRS. NENITA A. DISU General Manager

12345678901234567890123456789012 12345678901234567890123456789012 12345678901234567890123456789012 12345678901234567890123456789012 ITI DUYOG TI SINGASING 12345678901234567890123456789012 12345678901234567890123456789012 JAIME M. AGPALO 12345678901234567890123456789012 Literatura Panagbaniaga (MAIKADUA A PASET) Kuna ti reperensiatayo: “Travel literature is defined as the narrative accounts written about an individual or group's encounter with another place…” Eksperiensa iti panagbaniaga.

Kunana pay: “These writings, also referred to as travelogues, recount in detail the writer's experiences and perceptions of that place.

Travel literature, however, should not be confused with travel guides, which provide readers with more pragmatic information about a specific place.”

Isu a nalawag a pagdiligen dagiti sinurat segun iti intension. Posible nga informative wenno descriptive dayta nga intension. No informative ti panggep, agsuratka ngarud iti travel guide. No descriptive met, daytoy intay sarsaritaen.

Nupay makuna a napaypayso nga eksperiensa ti sinurat, naisakab ditoy ti

porma ken annuroten kas maiyataday no ania a klase ken genre. Ken gagangay a ti naisalsalumina a makita iti dayta a lugar/luglugar ti kangrunaan a sakupen ti sinurat. Iparikna ti pitik dayta a lugar/luglugar.

Ipananam amin a kasapulan tapno agbalin a makaay-ayo ti sinurat.

Kas pagarigan iti panagbaniaga wenno panagpasiar ti maysa a ganggannaet iti sibubukel a probinsia ti Ilocos Sur, dagiti laeng lugar idiay ti masakupan dayta a sinurat ket no informative, dagiti laeng napipintas a banag ti maisurat.

Gagangay a masurat dagiti paset wenno lugar a yan dagiti napipintas a buya, natural man ken saan.

Ngem iti descriptive writing, saan a kastoy ti pannakaisuratna. Masapul a panunoten a nalaing ni mannurat no ania dayta a naisalsalumina a banag a masarakan iti maysa a lugar nga awan iti sabali a lugar ket dayta ti suratenna. Dayta a kinaisalsalumina ti iladawanna a pakaawisan ti imatang ti

agbasa. Dayta ti sentro ti sinurat. Dayta ti pangabil ti sinurat.

Kas pagarigan manen ditoy probinsiatayo nga Ilocos Sur, ania koma ti maisurat para iti descriptive literature, daydiay awan iti sabsabali a lugar nga adda iti probinsia?

Kas pagarigan maipapan iti lengguahe iti probinsia: addaan iti dua a klase ti pagsasao.

Adda ti Iluko dagiti taga-patad idinto a sabali ti Iluko dagiti taga-sang-at wenno iti kabambantayan. Agduma dagitoy.

Mabalin a dayta ti ikkanna iti preperensia.

Agduma ti patneng nga Iluko iti Cordilleran Iluko a pangawagtayo iti Iluko iti kabambantayan. Highland Iluko a kuna ni kalatakan a historian ken lingguista iti Siudad Dagiti Saleng, ni Dr. Morr Pungayan.

Kapadpad la unay ti Cordilleran Iluko wenno Iluko iti Cordillera ti Iluko dagiti upland town ti Ilocos Sur. Agsipud ta ti sinuratna ket maipanggep iti dua a klase ti Iluko, mabalin a dakamatenna

NOV. 8-14, 2010 ti agsabali a bengngat ti umuna a distrito ti probinsia iti maikadua a distrito.

Iti umuna a distrito, nabasa ken nalukneng ti panagbalikasda iti Iluko. Iti maikadua a distrito, nakamagmaga ken nakatangtangken ti bengngat.

Di kadi naisalsalumina daytoy nga eksperiensa ti sangsangaili a mangsurat ti travelogue ti probinsia?

Agtinnag a maysa a character story no daytoy ti nangisakaban. Masapul ngarud a masurot dagiti annuroten ti panagsurat iti character story tapno maragpat ti ngayedna.

Ti rigatna wenno alsemna a di maikideman, manmano dagiti kastoy a sinurat a rummuar iti Iluko. No adda man dagiti mannurat a makaisurat itoy a klase, saanna a maipidua.

Nalag-an wenno awan a pulos ti makuna a risiris itoy a klasipikasion.

No maipapan iti kababalin, ugali ken kapanunotan ti maysa a tao ti masurat, daydiay laeng ti inka insurat ta maysa la ngarud a character story daytoy.

Descriptive writing, sometimes called "showing writing" is writing that describes a particular person, place or event in great detail.

Descriptive writing uses a lot of flowery adjectives and adverbs to describe what is PANID 6

Barangay, SK elections, sagana ti Comelec nga ingget kusel Ni Tatang Lakay (MAUDI ITI DUA A PASET) Ibatadmi a saan a dagiti pammapatay nga insayangkat dagiti armado a tattao, dagiti pammutbuteng, panaggatang iti butos, panagkaradap iti butos ti namagbalin daytoy nga eleksion a nakiro.

Makunami pay a saan a dagiti lokal nga opisial ti Comelec ti pangidas-alanmi iti pammabalaw ken pammabasol gapu iti saan a nasayud a pannakaisayangkat ti eleksion. Dayawenmi ketdi ta naanus dagiti mangisursuro ta uray kasta unay ti kaadu ti trabahuenda iti kaaldawan ti panagbubutos, inaramidda ti amin a kabaelanda tapno nasayud ti panagpipili. Rumbeng pay ketdi koma a mabirngasanda iti Maestro Anus gapu ta agululimekda lattan iti kabassit ti honorariumda iti baet ti kadagsen ti annongenda ken iti pannakapabpabasolda a

nagliway iti trabahoda a di met isuda ti nagaramid.

Apay ngarud nga ingget kiro ti eleksion? No inaramid dagiti kapolisan ti pagrebbenganda, no inaramid dagiti mangisursuro ti naipabaklayda kadakuada nga annongen, apay a nakiro ti eleksion?

Ti sungbat, gayyem: kinainepisiente dagiti dadaulo daytoy nga ahensia a nakaipabaklayan ti pannakaisayangkat iti natalna, naurnos ken nadalus nga eleksion.

Ibinsabinsatayo dagiti kapaliiwantayo.

Idi pay la kalkalpas ti eleksion nasional, nagbalinen a napudot a tungtongan no matuloy a maangay ti barangay ken SK elections. Kinapudnona, adu dagiti saan a pabor a matuloy ti nasao nga eleksion agsipud iti kaasidegna iti nasional nga eleksion a naangay idi Mayo 10, 2010.

Malaksid dayta, dakkel ti

depisit ti budget da dinanon ni Presidente Benigno Aquino III nga immabut iti P165 bilion ket gapu iti daytoy indagadag ti sumagmamano a senador a maisanud ti eleksion iti 2011.

Nangipila pay ni Sen. Jose Zubiri iti gakat a maisanud ti eleksion iti October 2012 tapno makainut ti gobierno. Aganay a P4 bilion ti mapattapatta a mabusbos ti gobierno iti pannakaisayangkat ti eleksion.

Adu met nga agilinlinteg iti Kamara ti nangidagadag a maitantan ti eleksion gapu met iti kadakkel ti gatad a kasapulan iti sanguanan ti kakiddit ti pondo a dinanon ti kabarbaro nga administrasion ni Pres.

Aquino. Pabor idi damo ni Vice Pres. Jejomar Binay ken Senate President Juan Ponce Enrile a maisanud ti barangay ken SK elections.

Uray ni House Speaker Feliciano Belmonte kanunonganna idi damo ti pagtaktak-

deran da Binay ken Enrile ngem idi imbatad ti Presidente a maituloy ti eleksion, nagbaw-ing iti posision ket pimmabor a maituloy ti eleksion.

Kabayatan ti panagginginnuyod ti pabor ken kontra iti pannakaangay ti barangay ken SK elections, impatalged ti Comelec nga agsagsaganan nga isayangkatna ti eleksion iti Oktubre 25, 2010.

Daytoy ti masansan a sangkapatalged ti Comelec: nakasaganada uray ania ti agbalin a pangngeddeng ti Kongreso ken ti Presidente. Yan ti rigatna, intedda ti impression nga awan ti problema iti pannakaisayangkat ti eleksion iti baet ti pannagna ti tiempo bayat ti saan a panagsinnurot dagiti turayen no matuloy ti eleksion wenno saan.

“Itedyo iti kabiitan a panawen ti signal agsipud ta kabayatanna, agsagsaganaPANID 6

DIKET A MAIS, SAAN LAENG A PAMPASEKSI, PANG-SPORTS PAY Salaysay ni Christine Marie Verzosa Kalpasan ti panaggagapas ti pagay, maisagana a dagus dagiti talon ken bangkag.

Kamakamen ti dam-eg ti daga, iti lingo dagiti mannalon.

Panagmumula iti sabali manen a produkto a kas iti mais, nadumaduma a natnateng, bukakaw (tay sweet sorghum a mabalin a maus-us ti kayona a kasla unas), balatong, dungay ken dadduma pay.

Ngem ditoy Ilocos Sur, madlaw unay a bassit ti agmulmula iti puraw a mais wenno tay diket a mais. No adda man agmula, bassit laeng, para laeng iti bukod a kanen ti nagmula. Manmano dagiti para lako. Ad-adu ti maimula a hybrid wenno tay Bt corn a para lako. Dagiti sigud a mamulmulaan iti birhinia, bawang ken kapas, mamulaanen kadagiti mais a hybrid.

Kangrunaan a rason dagiti saanen a mangayat nga agmula iti birhinia ti kinangina ti magastos iti pagsungrod a

maigapu iti pannakaipariten ti agpukan iti kayo. Nalaglag-an nga adayo ti trabaho ti agmula iti mais ngem iti birhinia.

Apay a bassit ti agmulmula iti puraw wenno diket a mais idinto a nanginngina ti presiona ngem dagiti hybrid?

Mailako pay iti por piraso.

Wenno mailako a nalingta, santo met tunnuen dagiti gumatang sada ilako.

Sadiay Pangasinan, makita kadagiti igid ti kalsada dagiti malinglingta a diket wenno puraw a mais. Aglalo iti igid ti highway ti Binalonan. Naynay a dumagas dagiti lugan nangruna dagiti pampasahero a bus, trak ken dadduma a pribado a behikulo tapno aggatang iti mais dagiti drayber, biahero wenno pasahero.

Kadawyanen nga adu dagiti tindero nga umuli kadagiti pampasahero a bus nga aglako iti tinuno wenno nailingta a mais. Uray kadagiti sidewalk ken parke kadagiti siudad ken

ili ken iti sanguanan wenno igid dagiti eskuelaan, malabsan dagiti agtuntuno kadagiti puraw wenno diket a mais.

Naimas ngamin ti agkurab iti nalingta a puraw a mais a naituno ken napulagidan iti margarina ken iodized salt.

Dakkel ti maipaay nga imbag ti diket a mais. Kuna dagiti researcher iti Crop ScienceCollege of Agriculture iti University of the Philippines iti Los Baños (UPLB) a naimbag a taraon para kadagiti atleta ken figure conscious people ti diket a mais. Nasayaat met daytoy a kanen dagiti agsagsagaba iti sakit a diabetes mellitus ta saanna nga ingato ti sugar content ti bagi ket malapdan ti panagdikar ti nasakit.

Iti panangilawlawag ni Dr. Artemio Salazar, maysa a mapagtalkan a plant breeder ti UPLB, nasayaat la unay ti puraw a mais ta “malaksid a nabuntog nga agruk-at iti carbohydrate a taraon, white

corn is best for staminarequiring activities such as boxing and the like, adding that it is also recommended for weight watchers because it reduces food carvings.”

Gapu kadagitoy masagrap nga imbag, nakapataud ti Institute of Plant Breeding, Crop Science Cluster College of Agriculture, UPLB, College, Laguna iti puraw a mais a nasayaat la unay a mailaok iti innapuy. Isu daytoy ti IPB Var 6 (white). Nangatngato nga adayo ti amylose content daytoy ngem ti bagas. Ti amylose content ket ti soluble portion of starch that forms a stiff gel at ordinary temperatures.

Nakinkintal ken nakilkilnet nga adayo ti puraw a mais ngem ti bagas. Nababbaba met ti glycemic index daytoy wenno sukat iti carbohydrates a maragpat, isu a maitutop la unay a taraon dagiti agsagPANID 5

Tawid News-Magasin

NOV. 8-14, 2010

3

IN THE LAND OF GREEN, HARVEST COMES FROM THE SEA

SUNDAY NOVEMBER 14, 2010 3rd Sunday in Ordinary Time Ps 98:5-6, 7-8, 9 The Lord comes to rule the earth with justice.

By Gabrielle Lara P. Baniqued and Jeremaiah M. Opiniano OFW Journalism Consortium

1st Reading: Mal 3:19-20a The day already comes, flaming as a furnace.

On that day all the proud and evildoers will be burned like straw in the fire.

They will be left without branches or roots.

On the other hand the sun of justice will shine upon you who respect my Name and bring health in its rays.

You will come out leaping like fattened calves.

2nd Reading: 2 Thes 3:7-12 You know how you ought to follow our example: we worked while we were with you. Day and night we labored and toiled so as not to be a burden to any of you. We had the right to act otherwise, but we wanted to give you an example.

Besides, while we were with you, we said clearly: If anyone is not willing to work, neither should that one eat. However, we heard that some among you live in idleness--busybodies, doing no work. In the name of Christ Jesus our Lord we command these people to work and earn their own living.

Gospel: Lk 21:5-19 While some people were talking about the Temple, remarking that it was adorned with fine stonework and rich gifts, Jesus said to them, “The days will come when there shall not be left one stone upon another of all that you now admire; all will be torn down.” And they asked him, “Master, when will this be, and what will the sign that this is about to take place?”

Jesus then said, “Take care not to be deceived, for many will come claiming my title and saying: ‘I am he, the Messiah; the time is at hand.’ Do not follow them. When you hear of wars and troubled times, don’t be frightened; for all this must happen first, even though the end is not so soon.”

And Jesus said, “Nations will fight each other and kingdom will oppose kingdom. There will be great earthquakes, famines and plagues; in many places strange and terrifying signs from heaven will be seen. Before all this happens, people will lay their hands on you and persecute you; you will be delivered to the Jewish courts and put in prison, and for my sake you will be brought before kings and governors. This will be your opportunity to bear witness.

“So keep this in mind: do not worry in advance about what to answer, for I will give you words and wisdom that none of your opponents will be able to withstand or contradict.

“You will be betrayed even by parents, and brothers, by relatives and friends, and some of you will be put to death. But even though you are hated by all for my name’s sake, not a hair of your head will perish. Through perseverance you will possess your own selves.”

Reflections “Jesus said, ‘All this you see - the time will come when not a single stone here will be left in its place; every one will be thrown down.’”

We must not be seduced by externals, even by the splendors of religion. Nothing but God is God and it is God we must seek, not the rituals nor the riches of the faithful but only the depth of the faith. (Daily Gospel 2010, CLARETIAN PUBLICATIONS)

123456789012345678901 123456789012345678901 123456789012345678901 123456789012345678901 ITI INDAYON NI LAGIP 123456789012345678901 123456789012345678901 IMATONAN NI DANNY ANTALAN 123456789012345678901 Dagiti natarumamis a siit iti dalan (Kas insalaysay ni Jenny Osana) (Maikadua a paset) Nabayag a diak nakatimek. Kasla diak patien ti nangegko.

Diak impagarup a dayta a banag ti kiddawen ni Jason. Ngem saan a nagbiddut ti panagdengngegko: kayat ni Jason ti premarital sex!

Inawidnak manen. Insanggirna ti ulok iti nabayog a barukongna. Mariknak ti aprosna iti ulok, namitlo a naipekkel iti teltel sa nagbayag iti bukotko.

Kasla kayatko ti kumayakay ngem saan nga agtignay dagiti takiagko ken bagik. Diak ammo no amak wenno panangiyalikaka iti bagik ti marikriknak.

“No pudno nga ay-ayatennak, patgannak koma,” inayarasaas ni Jason idinto a kinagatna iti nalag-an iti lapayagko.

Napakidemak. Agkarayam manen ti naisalsalumina a bara iti bagik ket simgar pay dagiti dutdotko.

Inangayko ti amin a pigsak a rimmuk-at kenkuana. “Ngem apay a dayta, Jason?” kinunak.

“Pangipaneknekam iti kinapudnom.”

“Agduaduaka pay kaniak?”

“Saan. Ngem no itedmo ti kiddawko, ad-adda manen ti panangipategko kenka ta masigurokon nga aramidem ti amin kas pangipakitam iti panangipategmo met kaniak.”

“I-ikkannak koma iti naan-anay a panawen nga agpanunot,” nakunak.

“Ita koman nga agdesidirka,” nakuna ni Jason.

“S-saannak pay a sisasagana ita. Pangngaasim, dita koma agdarasudos iti maysa a banag a mabalin a pagbabawyantanto iti masakbayan,” nakunak ket timmakderakon sako inyawis nga aggawidkamin.

DIAK makatagtagari a simmangpet iti kaserak. Nupay sinutildak manen dagiti kabordmeytko iti inkam panagdeyt ken Jason, awan ti gaganaygayak a nakiinnangaw kadakuada, idinto a naynay nga ipadpadayawko ti kinamanagayat ti pogi a nobiok.

Kasla kawaw ti panunotko ita.

Dua kadagiti kabordmeytko ti mangiyang-angaw nga agawenda kaniak ni Jason. Madlaw ti kinadekket dagitoy no pasiarennak ti kaayan-ayatko.

Uppatkami iti maysa a siled. Da Rowena ken Gina iti maysa a double deck bed. Ni Manang Evelyn a nadanonko a nakailad ken agbasbasa iti libro ti kaduak iti sabali a double deck bed. Iti akimbaba ti iddana.

Inyiladko. Ngem alusiisennak. Riribukennak ti kiddaw ni Jason.

Itedko ngata ti kidkiddawenna? Ngem kaipapananna metten PANID 6

STA. MARIA, Bulacan— YELLOW puffs led the sway of green rice stalks on the Bardos family’s 3-hectare land on a windy afternoon.

The signs point to a season of good harvest but the family’s youngest, Cherry Mae, remains wistful like the veteran farmers in this northern Philippine village.

“It won’t be enough. It has never been enough,” she almost whispers to the wind, confirming local experts’ view that Philippine agriculture has been losing out to overseas work as a source of farming families’ incomes.

The Bardos family is one of a few families here who have seen their fathers or mothers drop the plow and grab on suitcases to work in a foreign land. In the Bardos’s case, it was Jeric and he chose to work on water as a seafarer.

Since then, Cherry Mae has been seeing green but not from the land that Jeric and other farmers left behind. Every month, she receives green bucks at an average of P17,000 (roughly US$395.35 at P43=US$1). This also means Cherry Mae has at her disposal US$13.18, or P566.67 a day, nearly twice what an ordinary factory worker receives as gross salary.

That amount used to be more when Cherry was still dissecting frogs or memorizing scientific names of muscles in medical school because of additional remittances from mother Myrna, then an entertainer in Japan.

In this first-class farming municipality of Sta. Maria, that means big bucks.

For the Philippine Rice Research Institute, the Bordes case only confirms their study that farming has become less the reason for the doubling of farmers’ incomes in the past decade.

According to PhilRice’s study titled “The Changing Image of the Filipino Rice Farmer,” total gross incomes of these farmers rose from P68,974.85 during the period 1996-1997 to P127,799.95 in 2006-2007.

Income from rice farming, over the ten-year period, rose

by P25,367.32 but income from non-farming sources P27,386.59, showed the PhilRice findings that spanned 10 years and covered 30 provinces.

By percentage share, however, income from rice farming plummeted from 60.64

percent in 1996-1997 to 52.58 percent in 2006-2007. Nonfarming income, for its part, rose from 29.63 percent in 19961997 to 37.42 percent in 20062007.

Farmers’ adoption of both farming and non-farming income sources also led to an increase in the number of the farmers who clambered from the poverty threshold, from 46 percent in 1996-1997 to 57 percent in 2006-2007.

“The share of non-farming activities as sources of income had steadily been rising… as rice and rice-based farmers are now engaged in other business such as rubber production, wood craft, welding, and work overseas,” PhilRice said in a press release.

Plows CHERRY Mae points to the fields bordering their land, which they call basak in the vernacular and which conjoins a twin 3-hectare rice field of her aunt Tata, Jeric’s sister.

Other farming families, like her aunt’s, have tried their luck to be like the Bardoses, who live on a two-floor bungalow filled with a television set, refrigerators, and other appliances.

In a municipality like Sta. Maria, that is a stature not uncommon as rice-farming families like the Bardoses who adopted overseas migration to diversify their incomes not only show that farmers’ socioeconomic statuses are improving, but going elsewhere is a means to cope with a struggling agricultural sector.

Tata, for one, currently works as a head nurse in a hospital in Saudi Arabia while her family manages the land near the Bardos’s.

Another farming family is that of Siso Hermogenes’s. The 50-year-old Siso harvests only once a year, in the weeks between November and December.

With not enough farming income, his wife tried out to work as a domestic worker in Abu Dhabi, United Arab Emirates but only lasted there for eight days and returned home after the eldest son, at 15 years old, died.

Without overseas migration, Hermogenes relies not just on some P30,000 earned per harvest but also from planting vegetables.

“If you only plant rice, and you did not make any harvest, there’ll be no income and you have to wait for another year

to earn.”

In the case of the Bardos family, had Jeric not become a seafarer, Cherry Mae and a younger sister would have stopped going to school.

Given the seasonality of incomes from rice farming, we rely on the remittances from our father, she said.

Cherry said they have earned something last harvest season in April but the income from farming is almost the same as Jeric’s monthly remittance.

She says her father, who’s still in his mid-40s, is unlikely to retire anytime soon.

“It is not surprising that remittances have helped improve the standard of living of the poor, and of farmers,” says agricultural economist Dr. Thelma Paris of the International Rice Research Institute (IRRI).

“But the big question is how to make our agricultural sector more productive,” adds the Los Baños, Laguna-based economist.

Closed PARIS’S question echoes the World Bank-Philippine office’s observation that agriculture’s contribution to poverty reduction has been weaker, especially in the last 28 years.

“Improved productivity is critical for agriculture growth.

In countries such as the Philippines, where the ‘land frontier’ has virtually closed, sustained growth of agricultural output can only come about through increases in productivity,” the World Bank observes in its report “Fostering More Inclusive Growth.”

That goal, however, continues to grow farther as the country’s agricultural sector has contracted by 2.59 percent in the first half of the year. The palay sub-sector, to note, contracted by 10.24 percent.

Agriculture’s contribution to the macro-economy has been declining these past few years [see Figure 1] while the agricultural sector’s growth in 2009 (0.37 percent) was the lowest since 2002 [see Table 1].

The DA attributed the ongoing negative growth of the agriculture sector to the El Niño phenomenon from March to May. For an agricultural municipality like Sta. Maria, this hasn’t helped. Some 26.66 square kilometers of rice land of the total 29.02 sq. km. of Sta. Maria’s agricultural land area is rain-fed and only 2.36 sq. km.

is served by irrigation facilities.

Cherry told the OFW Journalism Consortium that they venture into copra planting as well as occasional fishing at the Sta. Maria River when there is no rain.

Organized farmers are also lamenting the Aquino govern-ment’s move to abolish the P8-billion palay procurement subsidy as an additional burden in these times of drought.

In a statement, the National Confederation of Irrigators Association (NCIA) called attention on the plan of the administration of President Benigno Aquino III to have a zero palay procurement subsidy in the budget of the National Food Authority (NFA) next year. “[This] will put local farmers at the mercy of profit-hungry palay traders, who can now dictate the buying price of palay without fear of government intervention.”

The NCIA statement explained that “at present, the government, through the NFA, pegs the government support price of palay at P17/ kilo.”

“Farmers usually sell their palay harvest to NFA whenever the buying price of private traders is below the government support price.

Last harvest season, traders bought palay at P14 to P15/ kilo or two pesos lower than the buying price of NFA.” But despite the hardships of farming, Cherry Mae is still seeing green amid the yellow buds across their family’s basak.

It has been 13 years, two years short of her father Jeric’s 15-year overseas stint, that she and her mother have taken care of their farm.

That’s 3,952 days of waking up early, overseeing the plowing, bending to the knees to sow rice seeds, and waiting – waiting for the grass to turn out golden yellow crops.

Cherry Mae and her mother’s hopes remain perennial gold would come not by working in a foreign land. — (with reports from Isagani de la Paz, OFW Journalism Consortium) Reporting from her hometown of Sta. Maria, Gabrielle Lara Baniqued is a third year Journalism student of the University of Santo Tomas and is a daughter of a seafarer.

SPECIAL PROBE BODIES... (From page 1)

NAPAPATAY BRGY CAP... (Manipud iti panid 1)

expressed optimism that they will soon get hold of crucial leads and evidence to pin down the suspects. All vowed to exert maximum efforts to solve the cases.

The regional director also directed the SITGs to submit

luganda, kaduana ni Riego ken kaso a murder mainaig iti ti uppat ti tawenna nga anakda, pannakapapatay ni Cyril Gomez, iti national highway a sakup ti Singaporean national, iti uneg Barangay Baconero, Sto. ti Newborn Hardware Store iti Domingo, Ilocos Sur. Dagus nga impatay ti biktima Vigan City idi Mayo 23, 2010.

Nabigbig ni Tugadi a nangti sugatna iti ulo a gapuanan ti cal. 45. Saan a naan-ano da paltog ken ni Gomez babaen ti recording ti CCTV camera a Riego ken ti anakda malaksid iti garumiad iti rupa ni Riego ken ti naikabit iti uneg ti pagtagilakuan. kammuol iti muging ti ubing Mapapati a nainbolbar pay ti gapu iti pannakatumba ti luganda kalpasan ti pammaltog. suspek kadagiti dadduma nga Sumangsango ni Tugadi iti insidente ti pammaltog.# P22-M, NAIYALOKAR... (Manipud iti panid 1)

regular development reports, even as he pledged to help generate funds in support of their operational requirements.

“We will do our best to extend the needed assistance to our special probe bodies,” Mabutas said.#

GUN FOR HIRE... (Manipud iti panid 1) ti maysa a hardware store iti Vigan City. -Ed) Nangisayangkat iti pursuit operation dagiti polis iti panangidaulo ni Lazo kadagiti kriminal ngem negatibo ti resultana.

Maysa a saksi ti nagkuna a nagpaabagatan dagiti suspek sada nagbaw-ing a nagpaamianan.

Di pay ammo no ania ti motibo ti pammapatay. Ngem segun iti polis, natalna met ti eleksion a naisayangkat iti Barangay Napo ken nagkinnappia metten ti biktima ken ni Arnel Tubon a kinasangona iti kinakapitan ken ti last termer a barangay captain.

Kabayatanna, napilaan iti

kaso a frustrated homicide ni Dennis Abrigonda y Navarro, 28, residente iti Barangay Sagsagat, San Ildefonso, Ilocos Sur gapu iti pananggandatna iti biag ni Loreto Ascanio Tabin, 40, naasawaan, residente met laengiti Barangay Sagsagat, San Ildefonso, Ilocos Sur idi rabii ti Oktubre 29.

Maipalagip a sakbay ti pammaltog, naginom ti suspek ken sumagmamano a kaduana iti balay ni Edwin Penol ket nagawid daytoy a naglugan iti traysikelna. Kalpasanna, nagsubli ti suspek ket nagsardeng iti sango ti balay ni Freddie Tabin, kabsat ni Loreto, a pagPANID 6

Kinuna ni Vice Governor Deogracias Victor Savellano a naited ti pondo iti Nueva Segovia Consortium of Cooperatives ken iti Land Bank of the Philippines a mabalinda a pangalaan.

Segun ken ni Savellano, adda bassit requirement tapno maavail dagiti agmulmula iti tabako tapno maprotektaran ti nasao a pondo ken saan nga agbalin a doleout.

Adda 5% nga interes para iti maipautang kadagiti agmulmula

iti tabako a no ar-arigen, 0% interes gapu iti kababana, inyunay-unay ti bise gobernador sana innayon a ti interes ket maigapu ta adda met dagiti personnel ti kooperatiba a mangproseso iti loan.

“Once a doleout, di agbayag, awanen ti pondo ket mangiyalokar manen ti gobierno probinsial. Ngem no adda institusion a pangalaanda, nasaysayaat ti pannakamaneharna ket aramaten dagiti PANID 6

Tawid News-Magasin

4 Nupay kasta, adda dua a nabanal a banag a napadawi ti mugingmo a dakkel a pangublagmo tapno agsanud iti daytoy nga arapaapna.

“Yo! Iti seminario, awan ti VHS!” Ngamin, VHS ti pangigasgastosan ti inunaam kadagiti maurnongna iti alawansna. Kaay-ayona dagiti pelikula nga adventure ken animated films. No saan a gumatang, agupa iti VHS. Napanganga ti inunaam.

Kasla nakangngeg a tuleng.

Ngem saan a pulos a nakapalag ti ikan kadagiti ramramayna a pinatibker ti barbel ken grips ken ti binigat a panagpallapallayogna iti imbartengmo a de uno y media a tubo iti bayyabas ken iti adigi ti ruangan a pagibitbitinam iti naihanger a linabaan.

Naannad ti panangikkatna ti sima iti ngiwat ti ikan sana impisok iti nganga ti alatagsagap nga alatna. Dimo kabaelan ti maaramid dagiti ramramayna: ti panangpidutna a kasla pandesal iti rabaw ti lamisaan iti bola ti basketbol babaen ti maysa laeng nga imana. Nasisikkil ken atitiddog dagiti ramramayna.

Nabayag a nauraymo ti sungbatna.

“Urayen a... ania ngarud…”

“Yo! Iti seminario, awan ti country music! Amin a kanta solemnidad…”

“Alleluia. Allelulia….!” nagkanta, sa insublina ti banniitna iti babaet dagiti tangrib.

Kaskala agkabkabukab iti walopulo ket walo nga apro ti manok, nakapapait ti isemmo.

KAS ITI PANAWEN Sarita ni Jaime M. Agpalo, Jr. (MAIKATLO A PASET) Dimon sa ketdi mabugiaw ti arapaapna?

Nalagipmo nga iti naminsan, imbagam nga agbasanto sadiay Philippine Military Academy ta adda met utekenna, natayag, nabisked a pammagi ket bagayna ti agbalin a kameng ti AFP, ken dakkel a dayaw ti maysa nga ama ti kinaadda ti anak a heneral iti armada, ngem nagsuyaab ketdin a kasla daytay panagnganga ti sumikbab a buaya, sa kalpasanna nagsanapsap, kinamangna ti sirok ti bayyabas iti likudan ti balayyo; madamdama pay, namulagatamon nga uray la tallo katukkolen ti kukotna. Impalawagmo pay iti naminsan no apay a naaddaan ken kasano a sumaren ti voltage drop ti komplikado a sirkito ngem dina man la tinaliaw ti nakadippa a libro ni Bernard Grob. Ania ti kaykayatmo, nurse wenno teacher? kinunam pay iti naminsan, ngem naglibbi laeng sa nagrupanget a kasla dina nagustuan ti nangngegna. Nalimed a palpaliiwem no ania ti arapaapna ngem napaayka. Awan ti ibagbagana nga ambisionna. Sa ita, ibagana a padi?

Tinaliawmo ti kaabaymo.

Agrungrungiit ta agkulkulipagpag manen iti murdong ti banniitna ti bumerde nga ikan nga agnay uppat a ramayan ti

kabanalna.

“Papang, nalalaingak ngem sika, kunakto met! No dika nakapagpadi, makapagpadiak!” Ket imparintumengna ti kupas a maongna iti panangipisokna ti ikan iti nganga ti alatagsagap.

Urayka la nagtulakak iti tinilmonmo nga angin. Kunam la no natappalan iti packaging tape ‘ta ngiwngiwmo. Inyalismo ketdi ti banniitmo. Umanay kadin dagiti nangngegmo a mangrukod iti kinasinseridadna?

“Huu! Gala kayo dia, ta manmerienda kayo ni!” nagsaggaysaan dagiti ima ni baketmo ti baso ken cake nga ipaypayapay. Nakitam nga dagiti dua nga adien ti inunaam ken dagiti dua a babbalasang a kaanakam a naggiinnuna a tumakdang sada kimmamang iti sirok ti nalayog a logo a yan ti sementado a tugaw ken lamisaan a nakaiparabawan dagiti balonyo.

Nariknam ti umuna nga aplaw ti angin. Nalang-abmo ti langes. Nakariknaka iti sidduker ta immapay iti panunotmo a mauborka la ketdi iti di agpulsot a kantiaw ta malakisid a daddadakkel, ad-adu pay ti nabanniitan ‘toy anakmo ngem sika.

Ania, nakapkapuy ti ama ngem ti anak?

“Padasek man ‘ta banniitmo, papang!”

Dika nakapagkedked idi iniggamanna ti banniitmo.

Intulokmo a kasla mangiyawat iti symbolic key ti naupay nga arapaapmo idi nga agpadi, nga isu itan ti mangituloy. Ket kunam iti mugingmo: adtoy ti banniit ti arapaapko idi nga agpadi ngem di natuloy ket sikan a, ti mangituloy. Ala ngarud, anak, bendisionannaka koma ti Namarsua.

Inkabilna ti banniit iti nagbaetan ti dua a tangrib.

Nagprotestaka a dagus.

Kurangna laengen ti placard ken megaphone iti inka panagyagyag. “Apay a dita met? Saan a dita, a! Adda kadi met ikan dita?”

“There’s no room for violent reaction, please. Kasla adda kuebana dita nga apon dagiti ikan. Dakkel la ketdi daydiay napadawik itay ta nagutad ti sikbabna.”

Awan pay ngata ti dua a minutos, napartak ti panangpusiposna iti kararet ket inkumpakumpasna ti banniit nga itag-aytag-ay-paluklukan-itag-ay ket agkulkulipagpag ti kasla takiag ti kalukmegna ken nasurok a sangadangan ti kaatiddogna nga ikan a nalabaga ken turikan iti puraw. Nabileg a nakigubal dagiti nasiken a ramramayna a guantisado iti nalamuyot a nangisit a lalat a nangkammet iti asang ti agkulkulipagpag nga ikan kabayatan ti panangikkatna iti sima.

Baliktad sa ketdin ti lubong? Nalalaing nga agpayson toy anakmo ngem sika!

(Adda tuloyna)

Organiko a taraon, nanginngina ngem nataltalged Salaysay ni Christine Marie Verzosa Organic a pagay? Organic a natnateng? Ne, umad-adu metten dagiti mangayat kadagitoy a taraon ken mangayat a tumapog itoy kas negosio.

Organic farming kunatayo daytoy panangpataud iti taraon nga awan pulos ti naaramat a kemikal ken komersial nga abono. Dagiti organic farmers, agpataudda kadagiti mula a naparukbos ken napadakkel babaen ti kompos ken dadduma a natural a wagas ken nasaluadan dagiti mula kadagiti peste ti talon babaen ti saan a panagaramat kadagiti kemikal.

Umad-adun ti mangayat kadagiti organic foods. Ti salun-at ti dakkel a rason dagiti consumers wenno mangayat kadagiti organic foods. Iti ababa a pannao, panangliklikda kadagiti taraon a kontaminado iti residue dagiti nagduduma a kemikal, kas ti insektisidio, herbisidio, pungisidio, ken dadduma pay a kemikal a pangpaksiat kadagiti makadadael ken agdadael kadagiti immula. Liklikanda ti pannakaidagel ti salun-at.

Saluadanda ti salun-at. Ta nagkaadu metten ti tumtumpuar a saksakiten ti bagi kadagitoy a panawen. Maysa

kadagiti kangrunaan a makagapu dagiti taraon nga ipauneg.

Kalaksidan dayta, dagiti organic a natnateng ket nabaknang unay a taudan dagiti essential vitamins a kasapulan unay ti bagi. Taudan met dagiti minerals ken uray ti dietary fiber. Kadagiti dadduma a natnateng ken uray prutas, mas nasigsigurado a magunod ti kalkalikaguman a medikal ken therapeutic agents a maala kadagiti organic foods ta nakananama a saanda a kontaminado kadagiti taudan dagiti makailuod a sakit.

Organic a pagay? Ket wen man! Iti Cordillera ti kangrunaan a paggapuan dagiti organic a pagay, lalo unay dagiti maimulmula kadagiti uma. Dagiti kadaanan a variety nga adda pay la ibona ken maapit babaen ti rakem ken maibilagda a sibebettek. Makita pay laeng dagitoy a buya iti Cordillera ken daytoy ti paggapuan ti dakkel nga ilgat para export, aglalo iti US ken Europe. Iti Bisaya, adda dagiti sumagmamano nga organic farmers nga agmulmula iti kabarbaro a variety ti pagay.

In demand ti organic a pagay.

Ngem iti agdama, agkurkurang

Republic of the Philippines Local Civil Registry Office Province of Ilocos Sur Municipality of Santa NOTICE OF PUBLICATION

pay laeng ti suplay itoy.

Apay nga agkurkurang?

Wen, gapu ta immadu ti populasion, nasken met nga ibagay dagiti mannalon ti maikanatad nga apitenda, daytay kapkapnekanda la unay. Ta dakdakkel ti maapit ken dakdakkel ti maganansia kadagiti kabaruanan a variety dagiti pagay babaen ti kabaruanan a wagas ti panagtalon.

Basbassit nga agpayso ti maapit iti organic a mula ngem pagpiaanna, nanginngina met nga adayo ti presioda. Organic man a pagay, natnateng ken uray iti prutas. Nanginnginada ta narigrigat ida a taraknen ken saluadan. Nabaybayagda pay a maapit.

Tumaud no kua ti panaggudeng dagiti consumers nga aggatang gapu ta dakkel ti giddiat ti presio wenno nanginngina ti organic a produkto.

Ngem kadagiti agkalkalikagum iti kinatalged ken kalidad ti taraonda, saanda a samiren ti presio.

Uray iti poultry a maipakpakat ti free-ranged farming, maibilangda met a kas organically produced gapu iti saan a pannakaaramat kadagiti kemikal. Iti manok, gagangay nga urayenda ti nakainsigudan

a panagdakkelda. Gagangay nga urayenda ti sumagmamano a bulan idinto nga iti en-gineered poultry, iti 20-25 nga aldaw ket agdagsenen iti 1.2 kilos ti maysa a manok.

Ania kadi ti maiparbeng a maaramid tapno ad-adda pay ti reresgaan dagiti mannalon a mangipakat iti organic farming?

Nasken koma a badangan ti gobierno dagiti mannalon iti produksion, lalona unay iti panagpaadu iti apit. Ipatungpal met a nainget ti alagaden ti Organic Certification Center of the Philippines, ti kakaisuna nga accredited certification body ti Department of Agriculture. Nasken a maipatungpal dagiti annuroten tapno maliklikan dagiti tumaud nga aberia iti merkado, lalo ket kapaliiwan nga adda dagiti mangibagbaga nga organic ti lakoda ngem awan met ti maipakitada a sertipiko a kas pammaneknek nga organiko ti tagilakoda.

Kadagiti certified producers, makita ken mabasa kadagiti nagbungonan dagiti produktoda nga isuda ket lehitimo a producers.

Mapabileg pay koma daytoy nga industria.#

Republic of the Philippines OFFICE OF THE MUNICIPAL CIVIL REGISTRAR Caoayan, Ilocos Sur NOTICE FOR PUBLICATION

In compliance with Section 5 of R. A. 9048, a notice is hereby served to the public that MELBA BILEN DACUBA has filed with this Office a petition for change of first name from VITALIANA MELBA to MELBA in the birth certificate of VITALIANA MELBA BALBUENA BILEN who was born on JANUARY 27, 1965 at Santa, Ilocos Sur and whose parents are MAXIMO BILEN and LOURDES BALBUENA.

In compliance with Section 5 of R.A. 9048, a notice is hereby served to the public that CONCEPCION Q. QUINDOY has filed with this office a petition for change of name from PEDRO to RONALD in the Certificate of Live Birth of PEDRO Q. QUINDOY who was born on April 10, 1966 at Olongapo, Zambales and whose parents are ABRAHAM Q. QUINDOY and CONCEPCION Q. QUIOCHO.

Any person adversely affected by said petition may file his/her written opposition with this Office not later than November 22, 2010.

Any person adversely affected by said petition may file his written opposition with this Office not later than November 15, 2010.

(SGD.) JOSE Q. QUADRA Municipal Civil Registrar

(SGD.) MARIROSE B. PINTOR Municipal Civil Registrar TNM: Nov. 8, & 15, 2010

TNM: Nov. 8, & 15, 2010

NOV. 8-14, 2010

NUTRITION CORNER Complementary feeding vital to nutrition of infants, young children Complementary feeding is the transition from exclusive breastfeeding to giving other foods while continuing breastfeeding. The World Health Organization (WHO) and the United Nations Children’s Fund (UNICEF) recommend that this transition feeding starts when the infant is six months until the child is 24 months old. At six months, infants are very vulnerable to malnutrition because at this stage, breastmilk alone is not sufficient to meet the nutritional needs.

Perfect timing in giving complementary feeding is very crucial because given too early or too late will not be good for the infant’s health and nutritional well—being.

Giving it earlier than six months is discouraged because it exposes infants to pathogens that increase the child’s risks to infection and diarrhea and decreases the demand for breastmilk that in turn decreases breastmilk production.

Given late, it will predispose the child to undernutrition since breastmilk alone is not enough to cover the increasing nutritional requirement of the child after six months.

Aside from appropriate timing, complementary feeding should be nutritious, prepared in sanitary manner and given in appropriate texture and amount, According to the infant feeding practices data of the Food and Nutrition Research institute of the Department of Science and Technology (FNRI-DOST) taken from the 7th National Nutrition Survey, water, on the average was given at three months to 9 out of 10 infants, and water with sugar was given at age four months to 2 out of 10 infants. These results fell short of the recommendation that only breastmilk should be given to infants before six l months.

Based on the results, there is a need to strengthen advocacy and training on correct infant and young child feeding practices to all nursing mothers and would-be mothers to improve Filipino infants and young children’s nutritional status. (Mildred O. Guirindola/FNRI-DOST S & T Media Service)

Protina para natibker a bagi iti sports Iti Estados Unidos ken dadduma a pagilian, masansan a maus-usar a bodybuilding supplement ti protein milkshakes a naaramid manipud ti protein powder ken gatas .

Importante ti protina a parte ti kada seliula ti bagi. Naaramid iti protina dagiti buok ken kuko. Us-usaren ti bagi ti protina nga agaramid ken mangtarimaan kadagiti tissues. Mausar pay a pagaramid kadagiti hormones ken dadduma a kemikal iti bagi.

Importante pay nga agaramid iti tulang, laslasag wenno muscles, cartillage, kudil ken dara.

Adda dagiti panagadal a mangibagbaga a masapul ti panagipauneg iti 2.2 g/kg a protina para kadagiti naikappeng iti competitive wenno intense recreational sports a kayatna a maaddaan ti lean body mass ngem dina kayat ti dumagsen.

Segun iti 2005 Recommended Dietary Allowances (RDA) a nakapokus kadagiti nataengan, masapul ti 0.8-1 gram ti protina per kilogram ti kinadagsen (BMI formula).

Nupay kasta, agdidiperensia ti kaadu ti kasapulan ti bagi gapu ta agduduma met ti pakasapulan ti protina iti bagi.

Dandani amin a karne kas ti manok ket addaan ti essential amino acids a masapul ti tao. Ti protina ket aggapu iti karne, tofu ken dadduma a produkto ti soy, itlog, bukbukel ken dairy products kas ti gatas ken keso. Ti sobra nga amino acids manipud protina ket agbalin a glucose ket mausar a fuel babaen ti gloconeogenesis. Maibelleng dagiti nagbati nga amino acids.

(Imelda Castro-Rivero/PIA Vigan)

Nasayaat a nutrision kasapulan unay iti panagsakit Ad-adda a kasapulan unay ti nasayaat a nutrision no tiempo ti panagsakit. Kas kuna ti maysa a doktor, kasapulan latta a mangan agingga iti kabaelan. Masapul nga ipokus ti tallo met la a pannangan iti maysa nga aldaw. Iraman nga ipauneg ti adu a nateng ken prutas. Kasapulan a makaala iti adu nga enerhia manipud kadagiti makan no kasta a tiempo ti panagsakit ken no agpapaungar ti nagsakit.

Uray man pay no saan a mabannog iti tiempo ti panagsakit kasapulan latta ti nasayaat a nutrision agsipud ta agpapaimbag dayta bagi.

Ti panaginum iti tubbog ti prutas ken danum ket importante unay no tiempo ti panagsakit. Saan laeng a tapno malapdan ti dehydration wenno panagmaga ti bagi no di pay ket dagiti bitamina ken mineral nga aggapu kadagitoy ti mangpapigsa iti immune system. Ti tubbog ti prutas ket ikkanna iti sabali a raman ken nanam ti danum. Importante daytoy tapno kanayon latta nga uminum ti adda sakitna ta maguyugoy ti panagramanna. Iti kastoy, dardaras a maisubli met laeng ti napintas a salun-at ket umno a panagandar dagiti nadumaduma a parte ti bagi. (Imelda Castro-Rivero)

Tawid News-Magasin

NOV. 8-14, 2010

REPUBLIC OF THE PHILIPPINES FIRST JUDICIAL REGION REGIONAL TRIAL COURT BRANCH 24 CABUGAO, ILOCOS SUR

Barangay captain elect, nakaawat iti death threat CABUGAO, Ilocos Sur Nasurok a dua a lawas kalpasan ti pannakaangay ti barangay ken SK elections, saan pay a nagtalna ti Barangay Turod ditoy nga ili gapu kadagiti mapapati a panagpaputok ken naawat a death threat ti nangabak a barangay captain.

Iti report a dimmanon iti polis ditoy nga ili, maysa a death threat ti naawat ni nangabak a barangay captain Inocencio Sadac idi Nobiembre 3 a mangipangpangta iti pannakapapatayna no saan nga aglusulos iti puestona.

Mapapati a naggapu ti surat iti NPA. Sakbayna, naireport a masansan ti pannakangeg dagiti bumarangay kadagiti kanalbuong iti rabii a mapapati nga impaputok ti naabak a kandidato para barangay captain iti nasao a barangay.

Segun iti report, nasarakan ti maysa nga agindeg ti poster a naikabil iti asideg ti kapilia ti barangay ket nakalanad ti: Inocencio Sadac, mag-resign ka sa barangay at kooperatiba kung gusto mo pang mabuhay.

Natalian ti poster iti nangisit a ribon ket nakalanad iti baba a naggapu ti ballaag manipud iti Ilocos Sur-Abra NPA Command, MaradudonTineg Chapter LiquidationSalvage Section.

Mapapati a naaramat laeng ti NPA iti nasao a death threat.

Iti pannakaisurat daytoy, awan pay ti kumpirmasion wenno panangilibak ti NPA nga isuda ti nangipatulod iti ballaag.

Kinuna met ni Major William Nerona, hepe ti polis ditoy, a malaksid iti NPA, kitkitaenda pay ti anggulo a dagiti makagurgura wenno dagiti met laeng kinabalubal ti nangabak a barangay captain ti naggapuan ti death threat.

Naireport pay iti polis ti mapapati a panagpaputok iti paltog ti naabak a kandidato iti kinabarangay captain.

Iti report a dimmanon iti

polis, nakita ni Sadac ken sumagmamano a kalugaranna ni Expedito Soto, ti kinasangona para iti kinabarangay captain, nga umininom iti maysa a tienda ket kalpasan ti sumagmamano a minutos kalpasan ti panaggawid daytoy, nakangegda kadagiti paputok ken pukkaw a: “Bakla, rummuarka dita ta agpinnaltogta.”

Ngem idi napan nagimbestiga dagiti polis, awan ni Soto iti pagtaengan daytoy. Imbaga ti asawa ni Soto kadagiti polis nga adda ti asawana iti Vigan City.

Kanaig daytoy, pinaayaban ni Nerona ni Soto ket pinalagipanna a no mapaneknekan a daytoy ti agpappaputok iti Barangay Turod ket mabalin a pakaidarumanna ti reckless discharge of firearm.

Daytoy nga ili ti maysa a siniputan ti kapolisan gapu kadagiti nagsasaruno nga insidente ti pammaltog.

Dua nga aldaw sakbay ti barangay elections, nagreport ni Mayor Eddie Boy Cobangbang a pinaltogan ti maysa a security guard a mapapati a pasurot ni kandidato idi ngem barangay elect itan Wilfredo Terrago bayat ti kaaddana iti Barangay Daclapan.

Naipilan ti kaso a double attempted murder maikontra ken ni Jayson Ryugi Sugano y Belo, residente iti Barangay San Jose, Candon City.

Idi agarup alas 6:20 ti Oktubre 23, napapatay ni Roger Sinco y Mar, 33, baro ken residente iti Sitio Padual, Barangay Pug-os.

Napapatay met bayat a magmagna ni Reagan Salmo y Rubio iti agarup alas 9:20 ti rabii iti daytoy met laeng nga aldaw iti barangay Sisim, ditoy nga ili.

Idi Oktubre 22, napaltogan ni Arjune Ibarra y Pacis bayat ti panagdaliasatna a nakalugan iti motorsiklo iti national highway a sakup ti Barangay Pug-os ditoy met laeng nga ili babaen dagiti suspek a naglugan iti traysikel.#

P11-M dinadael ni Bagyo Juan iti agrikultura BANTAY, Ilocos Sur Umabot iti P11,800,000 ti nadadael iti benneg ti agrikultura ditoy Ilocos Sur iti iduduprak ni Bagyo Juan, daytoy ti impalgak ti provincial agriculturist.

Kinuna ni Teofilo Quintal, provincial agriculturist, bayat ti eksklusibo a pannakiuman kenkuana ti Around Ilocandia Channel idi Nobiembre 4 nga agdagup iti P6,800,000 ti nadadael iti produksion ti pagay a kaadduanna ti naregreg gapu iti napigsa nga angin; P4 milion iti fisheries ken P1 milion iti nadumaduma a natnateng.

Kinuna ni Quintal a mabalin a manayonan pay ti damages apaman a sumangpet ti report manipud kadagiti sumagmamano pay a munisipio ditoy probinsia.

Innayon ni Quintal a bassit laeng ti porsiento ti nadadael isu a saan unay a naapektaran dagiti mannalon.

Inwaragawag pay ti provincial agriculturist ti posible a pannakaisubli manen ti puraw a balitok iti Ilokandia.

Kinunana nga adda interesado a gumatang iti produkto a kapas isu nga inkomit ti gobernador ti 200 nga ektaria a mamulaan iti kapas.

“Kayat ni Gov. Chavit nga adda alternatibo a maimula dagiti mannalon a saan a makamula iti tabako gapu ta salty ti talonda ket napanunotna a mai-revive ti produktotayo a kapas,” kinuna ni Quintal sana innayon a kitkitaenda dagiti talon iti Siudad ti Candon ken ili ti San Juan a pakaimulaan ti kapas.

“Positibo ni Mr. Gilan, ti Israeli a kapatpatangmi ken ni Gov. Chavit ket inkarina a gatangenna amin a produkto a kapas ken mangipaay pay iti bassit a ginnery a pakaiprosesuan ti kapas,” kinuna pay ti provincial agriculturist.

Maipalagip a natay ti industria ti kapas idi ngalay ti dekada 80 a nakaigapuan ti saanen a pannakausar ti ginnery a naipasdek iti Labnig, San Juan. Napagbalinen a BArangay demofarm ti sigud a nagdissuan ti ginnery. (Mancielito S. Tacadena)

“The important thing is to stay in the waiting itself, to concentrate on internal preparation for important moments more than on the external trappings that go with them. Otherwise we will become so immersed in our fantasy of them that we will never really be ready for the thing itself.”

IN RE: PETITION FOR CORRECTION OF ENTRY IN THE CERTIFICATE OF LIVE BIRTH OF DANY V. AGUILAR AGUILAR, PELAGIA V. AGUILAR,

SPL. PROC. NO. 1287-KS

Petitioner,

-versusTHE LOCAL CIVIL REGISTRAR OF SAN JUAN, ILOCOS SUR AND THE CIVIL REGISTRAR GENERAL, MANILA, Respondents. x-------------------------------x NOTICE OF HEARING In her verified petition dated October 8, 2010, petitioner, thru counsel, prays that after due notice, publication and hearing, judgment be rendered directing respondents to correct the Certificate of Live Birth of her son Dany V. Aguilar (Annex “B”), particularly the date of his birth from AUGUST 26, 1969 to AUGUST 21, 1969.

Finding the petition to be sufficient in form and substance, notice is hereby given that the case has been set for initial hearing on December 16, 2010 at 11:00 A.M. on which date and time, any interested party may appear and show cause why the petition should not be granted.

Let this notice be published once a week for three (3) consecutive weeks in a newspaper of general circlation in the Province of Ilocos Sur. Furnish the Office of the Solicitor General with copies of the petition and the notice of hearing.

WITNESS THE HON. NIDA B. ALEJANDRO, Judge of this Court, this 11th day of October 2010, at Cabugao, Ilocos Sur. (SGD.) ARTURO Y. YADAO, JR. Clerk of Court VI Nov. 1, 8, & 15, 2010 Republic of the Philippines Local Civil Registry Office Province of Ilocos Sur Municipality of Santo Domingo NOTICE FOR PUBLICATION In compliance with Section 5 of R. A. 9048, a notice is hereby served to the public that ANNALISA SOTELO ALMOITE has filed with this Office a petition for change of first name from ANNALIESE to ANNALISA in the birth certificate of ANNALIESE SOTELO who was born on April 22, 1974 at Nagbettedan, Sto. Domingo, Ilocos Sur and whose parents are Mauro Sotelo and Beniamina Tagay.

Any person adversely affected by said petition may file his/her written opposition with this Office not later than November 7, 2010.

(SGD.) DINNAH-LYNN J. BUMATAY Municipal Civil Registrar TNM: Nov. 1, & 8, 2010

5 Republic of the Philippines REGIONAL TRIAL COURT OF ILOCOS SUR First Judicial Region Branch 72-Narvacan IN THE MATTER OF THE PETITION FOR THE CORRECTION OF ENTRIES IN THE BIRTH CERTIFICATE AND MARRIAGE CERTIFICATE OF SPOUSES GILBERT V. RAPANUT AND CHARITO CABANSAG AND IN THE BIRTH CERTIFICATES OF THEIR CHILDREN, NAMELY: BRADLEY CABANSAG RAPANUT AND LESTER JEWICK C. RAPANUT, SPOUSES GILBERT AND CHARITO CABANSAG-RAPANUT, Petitioners, -versus-

Sp. Proc. No. 3254-N

THE LOCAL CIVIL REGISTRAR OF STA. MARIA, ILOCOS SUR, THE LOCAL CIVIL REGISTRAR OF NARVACAN, ILOCOS SUR; and THE NATIONAL STATISTICS OFFICE, MANILA, Respondents. x-------------------------x ORDER A verified petition has been filed by petitioner through counsel, praying among others that after publication, due notice, and hearing, judgment be rendered as follows: a) Ordering the Local Civil Registrar of Narvacan, Ilocos Sur and the National Statistics Office, Manila to correct the entries in the birth certificate of petitioner Charito C. Cabansag, the marriage certificate of petitioners-spouses Gilbert V. Rapanut and Charito C. Cabansag, and the birth certificate of Lester Jewick C. Rapanut as follows, to wit: Birth Certificate of Charito C. Cabansag: Gender - From Male to Female; Marriage Certificate of Gilbert V. Rapanut and Charito C. Cabansag: Name of Husband (First Name) From Gilbert to Gilberto; Birth Certificate of Lester Jewick C. Rapanut: Name of Father (First Name) From Gilbert to Gilberto b.) Ordering the Local Civil Registrar of Sta. Maria, Ilocos Sur and the National Statistics Office, Manila to correct the entries in the Birth Certificates of Petitioner Gilbert V. Rapanut and his son Bradley C. Rapanut as follows, to wit: Birth Certificate of Gilbert V. Rapanut: Name of Child (First Name) From Gilbert to Gilberto; Birth Certificate of Bradley C. Rapanut: Name of Father (First Name) From Gilbert to Gilberto.

Finding the petition to be sufficient in form and substance, the Court hereby orders that said petition be set for Initial Hearing on December 08, 2010 at 1:30 o’clock in the afternoon before the session hall of RTC Branch 72, Narvacan, Ilocos Sur, and all interested person may appear and show cause, if any, why the petition should not be granted.

Let a copy of this Order be published once a week for three (3) consecutive weeks in any newspaper of general circulation in the province of Ilocos Sur at the expense of the petitioner. Let likewise a copy of the Order and the petition be furnished the Hon. Solicitor General, Makati City, the Local Civil Registrar of Sta. Maria, Ilocos Sur, the Local Civil Registrar of Narvacan, Ilocos Sur, the Civil Registrar-General, National Statistics Office, Manila, and the Asst. Provincial Prosecutor, Narvacan, Ilocos Sur. SO ORDERED. Narvacan, Ilocos Sur, September 29, 2010.

Republic of the Philippines Local Civil Registrar Office Province of Ilocos Sur VIGAN CITY

(SGD.) SIXTO D. DIOMPOC Executive Judge TNM: Oct. 25, Nov. 1 & 8, 2010

NOTICE FOR PUBLICATION In compliance with Section 5 of R. A. 9048, a notice is hereby served to the public that JOHNNY R. ALEJO has filed with this Office a petition for change of first name from IGNACIO, JUAN to JOHNNY in the birth certificate of IGNACIO, JUAN RAGEL ALEJO who was born on 03 FEBRUARY 1963 at Vigan, Ilocos Sur and whose parents are FRANCISCO R. ALEJO and PIANITA R. RAGEL. Any person adversely affected by said petition may file his/her written opposition with this Office not later than 08 November 2010.

(SGD.) SUSAN P. ANCHETA City Civil Registrar TNM: Nov. 1, & 8, 2010

Republic of the Philippines Municipality of San Juan Province of Ilocos Sur Sta. Catalina NOTICE OF PUBLICATION In compliance with Section 5 of R.A.No. 9048, a notice is hereby served to the public that HENEDINA POLANCO LELINA has filed with this Office a petition for change of first name from HENEDINA Y JUSTINA (OCRG)/HENEDINA JUSTINA (LCRO) to HENEDINA in the birth certificate of HENEDINA Y JUSTINA and/or HENEDINA JUSTINA GARCIA POLANCO who was born on 14 May 1959 at STA. CATALINA, ILOCOS SUR and whose parents are EMILIO POLANCO and MARCELINA GARCIA. Any person adversely affected by said petition may file his written opposition with this Office not later than Nov. 8, 2010.

Republic of the Philippines Local Civil Registry Office Province of Ilocos Sur Municipality of Santo Domingo

(SGD.) ENGR. JOHN PILOT Municipal Civil Registrar TNM: Nov. 1 & 8, 2010

NOTICE FOR PUBLICATION In compliance with Section 5 of R. A. 9048, a notice is hereby served to the public that SAMUEL T. AMISTAD has filed with this Office a petition for change of first name from SONNY to SAMUEL in the birth certificate of SONNY AMISTAD who was born on February 27, 1968 at Lagatit, Sto. Domingo, Ilocos Sur and whose parents are Isidro Amistad and Aniceta Tabarnilla.

Any person adversely affected by said petition may file his/her written opposition with this Office not later than November 6, 2010.

(SGD.) DINNAH-LYNN J. BUMATAY Municipal Civil Registrar TNM: Nov. 1, & 8, 2010

DEED OF ADJUDICA TION WITH ABSOL UTE SALE ADJUDICATION ABSOLUTE Notice is hereby given that the estate of the late PETRONILO RODILLAS consisting of a parcel of land situated at Cabuloan, Sta. Catalina, Ilocos Sur embraced by OCT No. P-46792 and TD No. 04-09763 has been the subject of Deed of Adjudication With Absolute Sale executed by his only and surviving legal heirs before Notary Public Atty. Roman Mario V. Panem, as per Doc. No. 206; Page No. 43; Book No. VII; Series of 2010.

Any adverse claim may be filed during the publication of this notice.

TNM: Oct. Nov. 1, 8, & 15, 2010

EXTRAJUDICIAL SETTLEMENT OF EST ATE ESTA WITH SIMUL TANEOUS SALE SIMULT Notice is hereby given that the estate of the late SPS. SATURNINO BAGUISTA and TOMASA LIZARDO, consisting of two (2) parcels of land located at Camay, Comillas, Cervantes, Ilocos Sur embraced by Original Certificate of Title Nos. P18477 and P-18478 respectively and covered by F.P.A. No. (1-6) 7884-A, have been the subject of ExtraJudicial Settlement of Estate With Simultaneous Sale, executed by their heirs before Notary Public Atty. Marilyn W. Tagtag under Doc. No. 469; Page No. 94; Book No. XV; Series of 2010.

Any adverse claim may be filed during the publication of this notice.

TNM: Oct. 25, Nov. 1, & 8, 2010

Republic of the Philippines Local Civil Registrar Office Province of Ilocos Sur VIGAN CITY NOTICE FOR PUBLICATION In compliance with Section 5 of R. A. 9048, a notice is hereby served to the public that EDGAR B. BALAURO has filed with this Office a petition for change of first name from CELERINO EDDIE to EDGAR in the birth certificate of CELERINO EDDIE BERGONIO BALAURO who was born on 03 FEBRUARY 1962 at Vigan, Ilocos Sur and whose parents are FLAVIANO A. BALAURO and ZENAIDA BERGONIO. Any person adversely affected by said petition may file his/her written opposition with this Office not later than 15 November 2010.

(SGD.) SUSAN P. ANCHETA City Civil Registrar TNM: Nov. 8, & 15, 2010

DIKET A MAIS.. (Manipud iti panid 2) sagaba iti sakit diabetes mellitus. Nasayaat met a taraon dagiti diet conscious ken dagiti atleta tapno saanda unay a lumukmeg ken dumagsen unay.

Balakad pay ni Dr. Salazar: “The Glycemic Index, or GI, ranks carbohydrates from low to high according to how they effect our blood glucose levels. This effect on our blood glucose levels (commonly called blood sugar) is known as the

Glycemic response. Foods with a lower index, and lower Glycemic response, tend to cause a slow steady rise in glucose level.

“People with diabetes mellitus should eat more of it because it does not raise blood sugar levels dramatically.”

Dagiti nadakamat iti ngato dagiti imbag a maala iti puraw wenno diket a mais. Yad-adu koma ngarud ti imula dagiti mannalon a puraw wenno diket a mais.#

Tawid News-Magasin

6

POLICE REPORTS Peace talk, naisayangkat SANTIAGO, Ilocos Sur - Naisayangkat ti patangan iti kappia iti nagbaetan dagiti dua a nagbalubal iti kinakapitan iti Barangay Salincub ditoy nga ili itay nabiit.

Initiatibo ni Police Senior Inspector Edmar Quiton ti peace talk iti nagbaetan da nangabak a Salincub Barangay Captain Manuel Ellorin ken ti kinabalubalna a ni Victor Pedroso.

Maipalagip nga adda naparnuay a saan a panagkinnaawatan dagiti dua bayat ti victory party ni Ellorin kalpasan ti eleksion.

(Danny Antalan)

Baket, dinungpar ti motorsiklo SANTA, Ilocos Sur - Maysa a baket ti dinungpar ti maysa a motorista a puon ti nakaiyospitalanda a dua.

Naitaray iti Metro Vigan Cooperative Hospital ni Ofelia Verbo y Layugan, 60, naasawaan, residente iti Barangay Mabilbila ditoy nga ili idinto a nataming ti sugat ni Bonifacio Alviar y Bringas, 56, drayber ti rural health unit ti Santa, residente iti Barangay Labut Norte ditoy met la nga ili.

Segun iti report, linabsan ni Alviar a nakalugan iti Euro single motorcycle ti maysa a traysikel ngem mapapati a kellaat met a bimmallasiw ni Verbo a puon ti nakadungparan kenkuana ti motorsiklo.

Nagsagrap ti biktima iti dunor iti nadumaduma a paset ti bagina.

Nadadael met ti motorsiklo ni Alviar.#

Kapatas ti konstruksion, nakoriente, natay VIGAN CITY - Immuli iti landok a poste tapno nawaywaya ti panagbuyana ngem isu metten ti nakakorienteanna a nakatayanna.

Naideklara a natayen iti ospital a nakaitarayanna ni Alfredo Agsundo y Gamiao, 44, naasawaan, construction foreman, residente iti Barangay 19, Columbia, Vintar, Ilocos Norte.

Iti inbestigasion ti polis, immuli ni Agsundo iti landok a poste ti silaw iti plasa ti Barangay Bulala tapno nawaywaya ti panagbuyana iti Miss Gay ket naiggamanna ti nagputedan a barut ti spotlight a naikonektar iti poste a puon ti nakakorienteanna.#

Lalaki, nakasuan panaglabsing PD 1866 STA. CRUZ, Ilocos Sur - Naipilaan iti kaso a panagsalungasing iti PD 1866 as amended by RA 8294 ti maysa a lalaki kalpasan ti pannakasukisok ti pagtaenganna iti Barangay Bacsayan ditoy nga ili idi Oktubre 23.

Sinukisok dagiti nagtipon nga elemento ti CIDG Ilocos Sur ken polis ditoy ti pagtaengan ni Reynante Jaramilla y Jaramilla iti nadakamat a barangay ket nakakumpiskada iti 101 a balbala ti cal. 7.62 mm, 1 long magazine para iti carbine rifle, 2 short magazine para carbine rifle ken 2 a magasin para M14 rifle.

Indauluan ni PCI Villaflor S. Bannawagan ti panagsukisok babaen ti bileg ti search warrat nga inyisio ni Judge Francisco Ante ti MTC, Vigan City.

Naipila ti kaso iti provincial prosecutors’ office, Vigan City iti babaen ti docket NPS No. 1-03-1NV -10J-00462.#

Aso napukaw, akinkukua nagprobokar SANTIAGO, Ilocos Sur - Inreklamo ti maysa a residente iti Barangay Dan-ar ditoy nga ili ti kasinsinna a nangtakaw iti asona ken mapapati a nangparti iti daytoy.

Naireklamo met iti polis ni Manuel Gaoat gapu iti panagprobokarna ken nangpabasolanna ken ni Dominador Gaoat, kasinsinna, a nangtakaw ken nangparti iti asona.

Naglinnawag dagiti agkasinsin iti police station no sadino a pinaglibakan ni Dominador nga isu ti nangtakaw ken nangparti iti aso ni Manuel. (Danny Antalan)

GUN FOR HIRE.. (Manipud iti panid 3) giinoman met ti biktima.

Nagsagrap ti biktima iti sugat Mapapati a binunot ni iti kanawan nga imana, makanNavarro ti paltogna ket pina- nigid a paset ti tengngedna ken putokanna ti grupo a naka- makannawan a kilikilina a nagpuntaan ti kanawan a gurong taud iti cal. 45 kas maibasar iti ni Loreto. maysa a kapsula ken maysa a Gauge 12 shotgun ti naara- deformed slug. mat iti pammaltog kas maibatay Idi parbangon ti Oktubre 29, iti 4 a pellet a narekobre dagiti napaltogan met ni Edmar nagresponde a polis iti crime Arquelada y Balallo, 22, baro, scene. residente iti Barangay Bulala, Idi agsapa ti Oktubre 31, Vigan City. napapatay met ni Casimiro Nabigbig ti suspek a ni Raqueno, Jr. y Rea, 52, naasa- Gomercindo Aquino y Aragoza, waan, mannalon, residente iti 55, naasawaan.

Barangay Daya, Vigan City iti Iti inbestigasion, naammuan uneg ti resthouse iti fishpondna a matmaturog ni Arquelada iti iti Barangay Cabaroan, Sta. kalapawna idi simrek ti suspek Catalina. ket pinaltoganna ti biktima.# P22-M, NAIYALOKAR... (Manipud iti panid 3) mannalon ti utangenda para iti talaga a pakasapulanda,” kinuna ni Savellano.

Kabayatanna, kinuna ni National Tobacco Administrator Edgar Zaragoza a mangipaay ti opisinana iti libre a bukel ti tabako nga ibunubon dagiti mannalon, nangruna dagiti nadidigra ni Bagyo Juan.

Segun ken ni Zaragoza, nagdalan ti bukel nga iwaras ti

NTA iti baro a teknolohia.

Impalgak pay ti kabarbaro a mangidaulo iti NTA a kayatna a maingato ti presio ti reject a tabako iti P40 kada kilo.

Nangangay itay nabiit ni Zaragoza iti consultative dialogue kadagiti mannalon iti probinsia tapno tratarenda dagiti problema dagiti agmulmula iti tabako.#

BARANGAY KAGAWAD... (Manipud iti panid 1) barangay captain, nakalanad iti election code a ti umuna wenno maikadua a barangay kagawad ti maital-o nga agtugaw iti nasao a puesto.

Kabayatanna, binuangayen ti police provincial office ti Special Investigation Task

Force (SITG) San Martin a mangisayangkat iti panagimbestiga mainaig iti pannakapapatay da Barangay Chairman Eulogia Arellano, 73, ken ni Barangay Kagawad Francisco Hermosa, 50, agpada a kandidato para barangay captain ti

PNP provincial director dinawatna panagronda brgy officials, tanod BANTAY, Ilocos Sur Dinawat ti provincial director kadagiti barangay officials ken tanod ti panagrondada tapno malapdan ti insidente ti panagtakaw iti barangay a sakupda. “...Dawatentayo ti tulong dagiti barangay officials ken tanod tapno isuda ti agronda tapno maprebentar ti panagtakaw kadagiti barangay,” kinuna ni Police Senior Supt. Eduardo Dopale bayat ti pannakiuman kenkuana ni Eugene Paet a naipatangatang iti Barangay Commando Brigada ti DWRS idi Nobiembre 5.

Daytoy ti nagbalin a reaksion ni Dopale iti naidanon kenkuana a report a ngimmato dagiti insidente ti panagtakaw kadagiti barangay.

Kabayatanna, dua pay a pagtaengan ti naireport a natakawan iti Barangay Bulag West, Bantay, Ilocos Sur idi malem ti Oktubre 27 ken iti Barangay Sagat, Sta. Cruz, Ilocos Sur idi Nobiembre 1.

Natakaw iti balay ni Felicitas Rocero y Lagambra, 73, naasawaan, residente iti Barangay Bulag West, Bantay, Ilocos Sur ti P150,000 a cash money ken assorted nga alahas.

Segun iti inbestigasion, napan binisita ni Rocero ti anakna a babai iti Barangay Bayubay, San Vicente, Ilocos Sur ket dua

nga aldaw sadiay.

Naduktalan laengen ni Rocero a naporsar a naluktan ti main door ti balayna ken nakalukat ti master’s bedroom idi aggawid.

Kinuna met ti kaarruba ti biktima a kiniddawna a mangkita iti balayna nga adda nakitana nga aggatgatang iti scrap bayat ti kaawan ti biktima.

Iti Sta. Cruz, natakawan met idi agarup alas 12:45 iti malem ti Oktubre 31 ti pagtaengan ni Januel Lexter Javillonar y German, 27, empleado ti Asia Link, residente iti Barangay Sagat, Sta. Cruz ket kinasakas dagiti mannanakaw ti maysa a Toshiba laptop, maysa a Nokia N78 cellpone, maysa a Nokia 2100, maysa a company cell phone 6700C, maysa a dark brown wallet a naglaon iti personal identification card, cash money ken dadduma pay nga importante a dokumento ken 3 a Citizen watch a gold plated a mapattapatta nga agbalor iti P80,000.

Di pay nabigbig ti mannanakaw.

Idi sakbay ti barangay ken SK elections, imbilin ni Dopale ti pannakaipasdek dagiti barangay checkpoints tapno maprebentaran ti pannakaisayangkat dagiti krimen ken tapno nadalus ken natalna ti eleksion.#

BARANGAY BAGSAKAN... (Manipud iti panid 1) Sabang ken Salomague, Cabugao.

Kabayatanna, nagyaman ni Marife Tabisula, presidente ti RIC, iti gundaway nga inted ti DA iti asosasionda a mangimaton iti nasao a proyekto ti barangay idinto nga inkarina nga imatonanda a nasayaat ti bagsakan ta makatulong daytoy iti tunggal pamilia iti Puro.

Iti maysa a teleconference, inkari ni Gov. Luis “Chavit” Singson kadagiti opisial ti barangay iti panangidaulo ni Barangay Captain Angelito Torricer ti personal nga ibibisitana iti Puro tapno pagsasaritaanda ti dawat ti kapitan a pannakabangon ti

permanente a pasdek para iti bagsakan.

Innayon pay ti gobernador a mangipasdek ti gobierno probinsial iti mini ice plant ken block freezer iti lugar tapno pumaut ti kinapresko dagiti makalapanda a lames.

Ipadpadas itan ti gobernador ti posible a pannakaiyestablisar ti teleconference iti tunggal programa iti nadumaduma a paset ti Ilocos Sur tapno makainnumanna dagiti lumugar ken makitana ti situasionda uray adda iti ruar ti probinsia tapno makipatpatang kadagiti padana a gobernador ken investors a mayat nga agpuonan iti Ilocos Sur. (Mancielito S. Tacadena)

ITI DUYOG... (Manipud iti panid 2) going on or how something appears.

Travel literature, however, should not be confused with travel guides, which provide readers with more pragmatic information about a specific

place. Where travel guides are informative, travel literature is descriptive, impalawag ti reperensiatayo. Saan koma a daytoy ti pakariruan ti asinoman a mangayat nga agsurat iti “literatura panagbaniaga”.#

BARANGAY ELECTIONS... (Manipud iti panid 2) kami para iti eleksion ket dimi kayat ti agbusbos iti saan a kasapulan tapno laeng maitantan ti eleksion,” kinuna pay ni Comelec Chairman Melo.

Imbatad mismo ni Pres.

Aquino ti pannakadismayana iti adda kunkunana a panagsagana ti Comelec para iti barangay ken SK elections.

“Kasano a mapnekka ket no maikumpara iti automated elections, medio nasimsimple daytoy nga eleksion?” nakuna ti Presidente sana inyunayunay nga intuding met ti linteg ti petsa a pannakaangay ti eleksion, rumbeng koma a nabayagen a sinaganaan ti Comelec.

Kas reaksionna, impalawag ti Comelec a nataktak ti pan-

nakaideliber dagiti election paraphernalia agspud ta naladaw ti pannakabuangay ti bidding committee, saan a nasayaat ti panagtrabaho ti National Printing Office a nangimprenta kadagiti opisial a balota, nagsagrap iti flat tire dagiti delivery trucks, ken dadduma pay a rason.

Ngem annugoten man wenno saan dagiti opisial ti Comelec, makunami nga adda panagkamtud ken panagliwayda iti baet dagiti sangkapatalgedda nga agsagsaganada para iti pannakaangay ti barangay ken SK elections.

Iti nalawlawag a pannao: nagluto ti Comelec ngem nakusel ti linutoda nga indasarda kadagiti botante.#

nasao a lugar.

Ni Police Supt. Angelito D. Domangeng, deputy director for operations iti La Union ti naituding a mangidaulo iti task force.

Napapatay ni Hermosa bayat nga agur-urnos iti lakona a karne iti tiendaan publiko ti Bacnotan idi agarup alas 4:00 ti parbangon ti Oktubre 24 babaen dagiti di nabigbig a suspek a nagkalubbon iti motorsiklo.

Naideklara ni Hermosa a

natayen idi maidanon iti Lorma Medical Center gapu kadagiti sugatna iti nadumaduma a paset ti bagina a nagtaud iti cal.

45.

Napapapatay met ni Arellano idi rabii ti Oktubre 23 bayat i pannaturogda nga aggasawa iti kuartoda. Saan pay a nabigbig ti nangpapatay kenkuana.

Mapapati a nakaawat met iti death threat dagiti dadduma a nabutosan a barangay kagawad.#

NOV. 8-14, 2010

TALDIAP-DAMAG Candon City, most business friendly city Napadayawan ti Candon City a 2010 Most Business Friendly LGU iti pagilian iti seremonia a naangay iti Manila Hotel idi Oktubre 13, 2010.

Pinili ti Philippine Chamber of Commerce and Industry daytoy a siudad kas most business friendly LGU iti city category, level 2.

Indauluan ni Mayor Allen Singson ti grupo a nangawat iti pammadayaw idiay Manila Hotel a mismo a ni Presidente Noynoy Aquino ti kangrunaan a bisita.

Iti interbio kenkuana ti DZTP, kinuna ni Singson a dakkel a tulong daytoy tapno ad-adda pay a rumang-ay ti siudad ti Candon. (Danny Antalan)

P2-M nainayon pondo para provincial scholars VIGAN CITY - Inton umay a tawen, manayonan ti pondo para dagiti scholars ti gobierno probinsial, segun ken ni Vice Governor Deogracias Victor Savellano.

Kinuna ni Savellano nga iti calendar year 2011, nagnayon ni Gov. Luis ‘Chavit” Singson iti P2 milion isu a nagbalinen a P4 milion ti pondo para provincial scholars.

Kinuna pay ti bise gobernador a magunggonaan dagiti scholars no agturposda a mapadayawan.

Umawat ti summa cum laude iti P30,000, ti magna cum laude iti P20,000 ken ti cum laude iti P10,000, impasingked ni

Savellano.#

Piek ti agila, naipaima iti CENRO CANDON CITY - Maysa a piek ti agila ti naipaima iti opisina ti City Environment and Natural Resources ditoy siudad itay

nabiit.

Segun ti maysa a kameng ti Citizens’ Involvement Service (CIS), nakitana ti piek ti agila nga agkakapsuten iti bisinna ket pinakanna nga immuna sada impan a kaduana ti grupoda iti CENRO. Kinuna ni Engr. Ismael Ganaban a nupay di sigurado nga agila ti piek, ipaimada daytoy iti Protect Area, Wildlife Coastal Zone Management Services. (Danny Antalan)

Medical mission, naisayangkat GALIMUYOD, Ilocos Sur - Ginasut nga umili ti naipaayan iti libre a serbisio medikal, dental ken optikal iti naisayangkat a medical mission ditoy nga ili itay nabiit.

Naisayangkat ti medical mission kas paset ti panangselebrar ni Mayor Jessie Balingsat iti panagkasangayna idi Nobiembre 2, 2010.

Segun iti mayor, naggapu ti nabusbos iti medical mission manipud kadagiti donasion ken kadagiti kameng ti Wednesday Group a binukel dagiti opisial ken empleado ti gobierno. (Danny

Antalan)

Cooperative Month, narambakan CANDON CITY - Sinelebraran dagiti duapulo ket dua a kooperatiba ken ti City Cooperative Office nga indauluan ni Rosario Guerrero ti Cooperative Month babaen ti panagdalusda iti watershed area idiay Barangay Palacapac ditoy siudad.

Karaman dagiti nakipartisipar iti gannuat dagiti kooperatiba ti LIVE MPC, FACBET, Cauplasan, Candon RIC, Metro Paypayad, Metro Bugnay, Calaoan, CubPalSan, Metro Parioc, Tamurong 1st, Sampaguita, Namnama Candon, NTA-Ilocos Sur Employees, CNHS Teachers and Staff, Candon City Employees Cooperative, Palacapac Agrarian Reform, ACACIA, Metro Oaig Daya, Candon City Farmers Credit and Savings Coop, Candon City Trikers Credit Coop, Ilocos Sur Cooperative Bank, ken ti LEADER Multi-Purpose Cooperative.

Ti tema ita a tawen: “ One Cooperative Movement: Isang Pananaw Para Sa Pagbabago at Pag-asenso.” (Danny Antalan)

Brgy officials, mausarda pay scholarship ti UNP VIGAN CITY - Mabalin pay nga usaren dagiti incumbent barangay officials ti scholarship program ti UNP kas intuyang ti local government code, segun iti maysa nga opisial ti University of Northern Philippines Kinuna ni Dr. Gilbert Arce a mangilatlatang ti UNP iti P500,000 tunggal semestre para kadagiti barangay scholars.

Kinuna ni Arce nga isu ti nakaipatakderan ti UNP a pangtulong kadagiti kalugaranda ken kas panagtungpal kadagiti paglintegan.

Kiniddaw ni Arce tulong dagiti barangay officials a mangiwaragawag iti daytoy a banag.

“Wealth and power and security are the window dressing of life. It is the things of the spirit - an awareness of the presence of God, deep faith in the midst of despair, a love of the simple things of life - that make us fully human.”

ITI INDAYON.. (Manipud iti panid 3) ti pannakaibaba ti kinataok.

“Pay a dika makatalna, Myrna? Sumanakuntipka kada sumanennaay,” tinannawagannak ni Manang Evelyn.

“Nagapakayo ken ni Jason?” manutsutil ti isemna.

“Saan, manang...” “’Pay ngarud a mariribukanka? Makatulongak kadi?”

Napaturedak a nagpudno. Graduating iti B.S. in Psychology iti U.P. College of Baguio ni Manang Evelyn. Kadakami amin a borders, isu ti manang a pagpatulonganmi kadagiti amin a parikutmi. Sidadaan met a tumulong toy Ilokana a Novo Viscayana.

“Nia meten ni Jason,” napasakuntip. Kinamangna ti silulukat a tawa sana binuya ti kasalengan ti Forbes Park a dayaen ti Engineer’s Hill.

“Dimo patgan ti kiddawna!” kinunana idi agangay.

“Amangan no guraennak, manang. Diak ammo ti mapasamak kaniak no isinanak ni Jason.”

“Denggennak, Norma,” iniggaman ni Manang Evelyn ti agsumbangir nga abagak. “No pudno nga ay-ayatennaka ni Jason, saan nga agkiddaw iti pakadadaelam!”

(Adda tuloyna)