Tawid News Magasin - VOL. X NO. 12 MAY 24-30, 2010

OFW GROUPS LAND IN MIDDLE AND LOWER PARTY-LIST RANKINGS MOOORA HOSTING FOR MORE INFO: VISIT OUR WEBSITE

www.mooora.com

Ta wid (T he Heritage) (The

VOL. X NO. 12 (ENTERED AS SECOND

CLASS

MAIL

MAY 24-30, 2010 MATTER AT VIGAN POST

NEWS

MAGASIN M A PA G TA L K A N PA N G N A M N A M A A N OFFICE

ON

JULY

9,

P7.00 2002)

PAGE 4

TAWID NEWS MA GASIN MAGASIN

can be accessed at www .ta widne wsma www.ta .tawidne widnewsma wsmagg .com www .jasper espejo .com www.jasper .jasperespejo espejo.com www .kamalig .b lo gspot.com www.kamalig .kamalig.b .blo logspot.com

Subsistence allowance dagiti balud, manamnama a maipangato Singson-Goulart, impasingkedna transparency iti administrasionna CAOAYAN, Ilocos Sur Impasingked ti mayor-elect ditoy nga ili nga aniaman dagiti pondo a madanonna iti panagtugawna, maipakaammo kadagiti tattao tapno ammoda ti pangrugianan ti administrasionna. “...Adda met ti makunkuna a transition team ti amin nga LGUs a ti chairmanna ket ti outgoing mayor ken nadumaduma a parte ti LGU, ket anianto nga ipresentarda, mabalintayo a binsabinsaen ta kitaentayo no ania ti agdama a coffer wenno baknang ti ili a Caoayan,” kinuna ni Mayor elect Germy Singson-Goulart idinto nga inyunay-unayna a transparency ti kayatna a masurot iti panagtugawna a mayor.

Iti kalkalpas nga eleksion,

Food allowance balud iti I. Sur P30/aldaw, P70 sabali a probinsia

inabak ni Goulart ni Atty. Tito Tugade para iti kinamayor babaen ti nasurok a 1,800 a butos. Inatiw met ni incumbent Vice Mayor Gemma Padaong a katiket ni Goulart ni Mayor Mario Tugade a nagalus-os iti kinabise mayor iti daytoy a panagpipili babaen ti 114 a butos.

Kinuna ni Goulart bayat ti pannakiuman kenkuana ti Bombo Radyo idi Mayo 18 a kayatna a maipakaammo kadagiti umili aniaman a madanonna a pondo tapno ammoda no ania ti pangrugiananda a kabarbaro nga agtugaw ken tapno ammoda dagiti maisayangkat a programa a pakaipaayan dagiti nabatbati a pondo ti ili.

Mainaig dagiti casual,

naduktalan a positiboda iti red tide.

Kinuna ni Domenden a masapul nga agistrikto dagiti market inspectors wenno superbisor kadagiti tiendaan publiko iti rehion tapno saan a maiserrek dagiti shellfish a kontaminado iti red tide.

Kinuna ni Domenden a masapul a sukimaten dagiti inspektor wenno superbisor dagiti tiendaan publiko no adda maipakita dagiti negosiante nga

VIGAN CITY - Kinuna ti provincial warden a mangnamnama a maited ti nayon a food allowance dagiti balud ditoy probinsia iti itatapog ti Hunio daytoy a tawen.

Kinuna ni Provincial Jail Warden Floro Martinez nga impasingked kenkuana da Governor elect Luis “Chavit” Singson ken Vice Governor elect DeograciasVictor Savellano a maingato ti food allowance dagiti balud iti provincial jail ket namnamaenna a maited daytoy iti masungad a bulan.

Idi pay la napan a tawen a kiniddaw ni Martinez ti pannakaingato ti subsistence allowance dagiti balud iti P70 kada aldaw gapu ta marigatanda a mangiyan-anay iti P30 a food allowance dagitoy.

Iti sessionda idi Enero 5 daytoy a tawen, nagtignay ti sangguniang panlalawigan a tumulong kadagiti balud babaen ti panangaprobarna iti maysa a resolusion a mangingato iti inaldaw a subsistence allowance dagiti balud kalpasan ti pannakatakuat ti bise gobernador ti kinababa ti maitited nga alawans ti taraon dagitoy no maikumpara iti awawaten dagiti padada a balud kadagiti sabali a probinsia.

Indagadag idi ni Vice Governor Jerry Sngson ti pannakaingato ti subsistence allowance dagiti balud kalpasan ti pannakatakuatna ti kinababana idi nagpasiar ti grupo ti Knights of Rizal nga idauluanna iti provincial jail tapno mamaskuada.

Kinuna ni Singson a “nakaay-ay-ay” ta P30 laeng ti subsistence allowance dagiti balud iti provincial jail idinto a P70 iti

PANID 6

PANID 6

PANID 6

Sikio, balo, sabali pay, nagudas iti 3 insidente ti pammaltog CANDON City - Maysa a bangkay ti lalaki ti nasarakan iti Barangay Calungboyan ditoy siudad.

Nabigbig ti biktima a ni Alejandrino Astrero, 57, residente iti nadakamat a lugar,.

Nagsagrap ni Astrero kadagiti sugat a gapuanan iti paltog.

Iti inisial nga inbestigasion dagiti polis, nasarakan ni Artemio Valdez, agtartartaraken iti baka ti biktima, iti agarup alas 7 ti bigat ni Astrero a nadigos iti dara iti asideg ti balayna.

Segun met iti maysa a kaarruba ti biktima, sakbay ti pammaltog, nakitana ti dua a lalaki a nakamangisit a nangiparking iti motorda iti asideg ti balay ti biktima.

Mapapati a 9 mm ti paltog a naaramat iti pammapatay.

Di pay ammo no ania ti motibo ti krimen.

Kabayatanna, maysa a balo ti tinambang dagiti armado a tattao iti nagkurusan ti provincial road a sakup ti Poblacion Sur, Sta. Maria, Ilocos Sur iti ala una beinte ti parbangon ti Mayo 17.

Dagus a natay ni Brigido Lazaro, Jr., 45, residente iti Barangay Callitong, Burgos, Ilocos Sur gapu iti sugatna iti ulo, barukong ken kannigid nga abagana.

Kalibre 45 ti mapapati a naaramat iti pammapatay kas maibatay kadagiti nasarakan a

PANID 6

Tissue culture ti saba, marunggay, katuday, maigannuat

Vice Governor-elect Deogracias Victor Savellano SAN JUAN, Ilocos Sur Impalgak ti BaRangay demo farm project coordinator ditoy a babaen ti tissue culture, makapatanorda iti demo farm iti milion a seedlings a saba, marunggay ken katuday.

Kinuna ni BaRangay demo farm project coordinator Dr. Cesar Soller a plano ti gobierno probinsial nga iwaras dagiti mapatanor a seedlings ti saba, marunggay ken katuday iti sapasap a barangay

iti probinsia tapno masulnitan ti pagkurangan a taraon ken malapdan ti malnutrision iti probinsia.

Kanaig daytoy, uppat nga agriculture technologists ti mapan agsanay iti tissue culture iti University of the Philippines, Los Ba ñ os, Laguna.

Kinuna ni Soller a ti panagsanay dagiti nasao a technologists ket paset ti SAMAKA program ti gobierno probinsial a panangpaberde iti probinsia babaen ti panangpaadu iti maimula a saba, marunggay ken katuday.

Iti maysa nga interbiona iti media, kinuna ti Gov. Deogracias Victor Savellano a nupay adun dagiti mula a marunggay ken katuday kadagiti barangay, maysa a parte daytoy a programa ti saba, isu a naawagan iti SAMAKA. Kinuna pay ti gobernador nga adu dagiti nadumaduma

PANID 6

ARTISTA. Nagbalin a sentro ti atension iti provincial capitol ni Lovi Poe, (kannigid) anak daydi nalatak nga artista a Fernando Poe, Jr., a nangpalatak iti orihinal nga “Ang Panday” a naipelikula iti Vigan City. Ni Lovi ti maysa kadagiti naruay a sangaili ni nailayon a Diputado Ronald Singson iti pannakaiproklamana a nangabak, kaduana ti amana a governor-elect Luis “Chavit” Singson (tengnga) ken vice governor-elect Deogracias Savellano. (Salvador A. Espejo)

Market inspectors, nabilin istriktaranda maiserrek a shellfish iti tiendaan publiko SAN FERNANDO CITY Imbilin ti regional director ti Bureau of Fish and Aquatic Resources ditoy kadagiti amin a market inspectors nga istriktaranda dagiti maiserrek a shellfish kadagiti tiendaan publiko amangan no kontaminado dagitoy iti red tide.

Imbilin daytoy ni Regional Director ti BFAR Nestor

Misa ti panagyaman iti natalna nga eleksion, insayangkat ti PRO1 CAMP BGEN OSCAR M FLORENDO — Maysa a misa ti panagyaman gapu iti natalna a panagpipili ti naisayangkat iti kapilia ti provincial regional office 1 ditoy itay Mayo 17.

Indauluan da Police Chief Supt. Constante D. Azares Jr., Region 1 police director, ken ti kaingungotna a ni Maria Azares, dagiti polis ti PRO1 iti misa ti panagyaman a naisayangkat iti kapilia ditoy a tinabunuan pay dagiti kamkameng ti komunidad.

Iti panagsermonna, inyunayunay ni Father Ronilo A. Datu, chaplain ti PRO1, ti kinapateg ti pammati iti Dios.

“Ti Dios ti salakan ken salaknibtayo iti panagbiagtayo iti inaldaw. Laglagipen a ti pannakirupaktayo ket saan a maikontra kadagiti tao no di maikontra iti prinsipalidad. No PANID 6

Domenden kalpasan ti pannakaduktal ti BFAR iti kaadda dagiti shellfish a maal-ala iti kabaybayan ti dua nga ili iti Pangasinan a kontaminado iti red tide toxin.

Sakbayna, nangipaulog ti BFAR iti maysa a ballaag a saan a panagsida dagiti umili kadagiti shellfish a pakaibilangan ti pasayan, padaw, aramang, arimbukeng, rasa, kappo, tirem, tahong, ken dadduma pay a clams a maala iti Anda ken Bolinao, Pangasinan agsipud ta

THE WINNERS. Improklama ti Comelec officer iti Vigan City dagiti nangabak a kandidato a pakaibilangan da nailayon a Mayor Eva Marie S. Medina (maikalima manipud kannigid) ken Vice Mayor-elect Ryan Luis Singson (maikapat manipud kannawan)iti simple a seremonia a naangay iti city hall itay Mayo 11. Karaman iti retrato da (manipud iti kannigid) Councilorselect Franz Ranches, Hermenegildo Apelin, Audie Agdamag, Lourdes Baquiran, George Villanueva, Henry Formoso ken Benedicto Jose Verzosa. (Jo-Anne Gutierrez)

Tawid News-Magasin

2 TAWID NEWS MAGASIN SALVADOR A. ESPEJO - PUBLISHER

EDITORIAL STAFF: JAIME M. AGPALO, JR., Editor; ROSE A. ESPEJO, Circulation Manager; DANNY ANTALAN, ROY ARAGON, MANCIELITO S. TACADENA, Contributing Writers; PRECY ULILA, Encoder; JULIE BETH BALITE, Lay-out Artist; JASPER. A. ESPEJO, Website Master.

The Tawid News Magasin with Editorial and Business Office at Rivero St., Cuta, Vigan, Ilocos Sur, is published weekly in English and Iluko and circulated in Ilocos Sur, Ilocos Norte, La Union, Pangasinan and the Cordillera Administrative Region and can also be accessed at www.tawidnewsmag.com.

Tawid News Magasin welcomes contributions for publication, including properly captioned photographs. Manuscripts submitted must be typewritten, double-spaced.

The Editors reserve the right to reject or abridge articles submitted in keeping with editorial policy and space. Except the editorial, the opinions expressed herein are those of the writers and contributors and do not necessarily reflect those of the publisher.

Send articles with stamped and self-addressed envelope to Editor: Tawid News Magasin, Rivero St., Vigan, Ilocos Sur. E-Mail Address: tawidnews@Yahoo.com. For your advertising needs, call: Tel. No. 722-2638 or Cellphone # 09163002969 or 09228109420.

Member, Publishers Association of the Philippines, Inc. Member, Federation of Prov. Press Clubs of the Phil.

PAPI FPPCP

ADVERTISEMENT RATES: 1 Whole Page, Back - P16,000; 1/2 page - P8,000; 1/4 page - P4,500; 1/8 page - P2,500; Full Page, Inside - P12,000; Half Page, P6,000; 1/ 4 page - P3,500; 1/8 page - 2,500. Minimum insertion - P500.00; COMMERCIAL RATES - P300/column inch; LCR PUBLICATIONS - P2,500; 1 Year Subscription P1,000.00 (local); $60 (abroad). Rates applicable for one color and single issue only.

EDITORIAL Kalpasan ti eleksion, matungpal kadi dagiti kari?

Nalpasen ti eleksion. Naammuantayon dagiti nangabak kadagiti nadumaduma a pagpuestuan.

Kas iti aniaman a ay-ayam wenno pasalip, adda dagiti mangabak, adda met dagiti maabak.

Kadagiti nangabak, iyawatmi ti nabara a kablaaw. Kadagiti met naabak, makunami: diyo pay panawen nga agserbi kadagiti umili. Better luck next time.

Ala, nagtimeken dagiti umili. Binutosanda dagiti namnamaenda a makabael a mangimaton iti rienda ti turay iti sumaruno a tallo a tawen iti biang dagiti lokal a turayen ken innem a tawen iti biang ti presidente ken bise presidente ti pagilian.

Idi kangitingitan ti panagkampania, arig ikari dagiti kandidato ti langit ken bulan tapno laeng maallukoyda dagiti umili a mangibutos kadakuada.

Ita ta nalpasen ti eleksion, mangnamnamakami a tungpalen dagiti kandidato dagiti inkarida. Mangnamnamakami a dida lipaten ken ipalpalikud laeng dagiti karida ket agtrabahoda a nadayaw, nadalus ken natakneng.

Raemen koma dagiti nabutosan dagiti imbalikasda idi panagkakampania a kas iti panangrespetoda ken panangsalimetmetda iti bukodda a dayaw ken reputasion.

Babaen dagiti butos, inyawat dagiti umili ti nadagsen a pagrebbengan kadagiti kappili a turayen. Kaapiring dayta pagrebbengan ti panagtalek dagiti umili nga aramiden dagitoy dadaulo ti kabaelanda para iti panagdur-as dagiti kailianda ken ti pagilian. Kasta met a karaipna ti namnama dagiti umili nga agtrabaho dagiti pinilida a nasudi ken sidadalus para iti pagimbagan ti kaaduan.

Ala, nalpasen ti basingkawel ti politika. Ikupintayon dagiti rimsua a saan a panagkikinnaawatan. Rugian koman dagiti nangabak nga itanggaya ti dakulapda kadagiti kinasupangetda iti politika para iti rekonsiliasion tapno mapunas dagiti di panagkikinnaawatan bayat ti kampania. Ipamaysada koman a sanguen dagiti nagkaadu a parikut a mangpadpadagsen iti ilida, ti probinsia ken iti pagilian.

Ngem saan koma nga agpannuray lattan dagiti umili kadagiti agtuturay iti pannakarisut dagiti kangrunaan a problema a sangsanguentayo ita kas iti nangina a magatgatang, kaadu dagiti awanan pagsapulan, bassit a sueldo, panagkunniber iti turay ken kadagiti ahensia ti turay ken dadduma pay a pakaseknantayo. Kasapulan met ti pannakitakunaynay dagiti umili tapno marisut dagitoy parikut.

Ngarud, saan koma nga agbuybuya lattan dagiti umili iti ruar.

Makipasettayo. Agtimektayo. Ditayo koma agtalinaed lattan a naulimek ken bulsek kadagiti madi a maar-aramid iti turay. Ipariknatayo dagiti adda iti panunottayo. Isurattayo dagiti paliiwtayo.

No napigsa ti timektayo, masinunuo a dumngeg dagiti nabutosan a lidertayo ket agtrabahoda a kas pudpudno a dadaulo a mangibayog iti pagimbagan ti kaaduan, nangruna dagiti marigrigat nga umili ditoy pagilian.#

WZRD Printing Press and Graphics Design

OFFSET, LETTERPRESS, RECEIPTS, RIZO TEL. NOS. 077-7425361 FAX: 742-5360 CELL . NOS. 0922-8452888/0927-5328888

Services Offered: PRINTING: Souvenir Programs, Invitations, Letterheads, Newspaper, Tarpauline, School and Office ID’s, Flyers, Diploma, Official Receipts, Digital Printing, Rizograph, Duplication, Bookbinding, Solicitation Envelops, Raffle Tickets, Certificates, Graphics Design & Lay-out For your printing needs, come visit us at: Candon City Mall (at the back of JOLLIBEE) Candon City, Ilocos Sur

MRS. NENITA A. DISU General Manager

1234567890123456789012345 1234567890123456789012345 1234567890123456789012345 1234567890123456789012345 ITI DUYOG TI SINGASING 1234567890123456789012345 1234567890123456789012345 JAIME M. AGPALO 1234567890123456789012345 Ti makunak iti SABALI Awards 2009-2010 (UMUNA A PASET)

Ti SABALI Awards 2009-2010 wenno Savella-Baclig Literary Awards ket pasalip iti sarita nga inesponsoran dagiti agassawa a naayat iti literatura, da Judge Vivencio S. Baclig ken Mrs. Nenita F. Baclig a taga-Cabugao, Ilocos Sur. Da met Ariel S. Tabag, Cles B. Rambaud ken Juan S. P. Hidalgo, Jr. dagiti nagpaay a hurado.

“Dagiti Kumpet iti Patadem” a sarita ni Virgilio D. Domaloy manipud iti Brgy. Agat, Sison, Pangasinan ti nangiyalat iti maikatlo a gunggona. Ti pagpintasan ti sarita ti umuna man nga intay imurian ken idasig.

Take note, pagpintasan kunatayo, ta kadaytoy sinurattayo nga artikulo ket sursurotenna ti nakuna ken opinion ti nalatak a mannurat a ni Ralph Waldo Emerson no ania ti kritisismo. Kuna ti pagtamdagantayo a mannurat: “Criticism should not be querulous and wasting, all knife and root-pulling, but guiding, instructive, inspirational.” Ngarud, suroten pay laeng daytoy a sinurat dayta a balakad.

Maysa a pagpigsaan daytoy a sarita a naamirisko ket gapu ta napapanawen wenno timely a makunkuna a sarita. Saan laeng a basta timely no

di ket namsek ti sarita kadagiti paripirip a mapasamak. Uray ti naggi-busan ket naiparipirip nga immuna sakbay a napasamak. Nagamayan pay iti retorika ti paulo a mangpananam iti sarita.

Ti laengen paulona ket maysa a nabaked a metapora. Makapatig-ab.

Nupay saan la a daytoy a sarita ti nakaaramatanna, ta nausaren iti adun a sarita, napudot latta gapu ti isyo a napapanawen. Basingkawel ngamin ti politika daytoy a tawen ket napapanawen la unay daytoy a banag. Kabarbaraanna nga isyo ta maipapan iti basingkawel ti politika dagiti dominante a damag iti inaldaw. Sumurot met dagiti sinurat. Maipapan ti basingkawel ti politika ti masarsarita iti sarita.

Iti laksid a maipapan iti politika ti topiko, nasuportaran dagiti naidatag a detalie wenno pasamak wenno napaneknekan ketdi dagiti argumentos ket lalo a dimmaeg ti sarita.

Nadaeg ti pannakaisurat ti sarita agsipud ta naipakita dagiti rumbeng a maipakita ken naidetalie met dagiti rumbeng a maidetalie. Saanen a nagpalikawkaw ken nagaramat ti autor kadagiti pangngarig ta ad-addan a dagiti pasamak ti namaggunay ken nangsakop ti pakabuklan ti amin.

Intay man ngarud rugian nga ibugasan iti punto por punto ti sarita a kas maiyataday kadagiti ramen ti maysa a sarita…

1234567890123456789012345 1234567890123456789012345 1234567890123456789012345 PITIK 1234567890123456789012345 1234567890123456789012345 1234567890123456789012345 SALVADOR A. ESPEJO 1234567890123456789012345 Deregulasion ti lana, dina matiped ti panagngina ti produkto petroleo (MAIKADUA A PASET) Adda idi pagkaudan dagiti oil companies iti pondo iti panagpangato-panagpababa ti presio ti lana iti world market. Daytoy ti Oil Price Stabilization Fund. Kasla subsidy daytoy a ponduan ti gobierno nga agtaud manipud met laeng iti mapastrekna iti buis iti lana.

No agpangato ti presio ti lana iti world market, kumaud dagiti oil companies iti pondo ti OPSF a pangsullat iti pukawda a gubbuayen iti saanda a panangipangato iti presio dagiti produkto ti petroleo ditoy pagilian. Ngamin, no agpangato ti presio ti lana iti world market, sumurot a pumangato ti presio ti gasolina, diesel ken kerosene kadagiti paggasolinaan.

Iti sabali a bangir, no bumaba ti presio ti lana iti merkado ti sangalubongan, mangited met dagiti oil companies iti ‘kontribusion’ iti OPSF tapno masulnitan dagiti nakaudda idi ngimmato ti presio ti lana.

Kastoy ti akem ti OPSF iti pannakapagtalinaed ti presio a magaw-

at dagiti umili. Babaen ti OPSF, makontrol ti sobra a panagpangato ti presio ti petroleum products ditoy pagilian. Yan laeng ti adatna, nadaras a maabbatan ti pondo ti OPSF gapu iti di malapdan nga itatayok ti presio ti lana iti world market. Dakkel daytoy a mangparparigat iti gobierno a puon ti idadakkel ti depisitna.

Naipasdek ti OPSF idi Oktubre 1984 babaen ti Presidential Decree No. 1956 a pinirmaan ni Pres. Ferdinand E. Marcos. Kangrunaan a panggep ti pannakaipasdekna tapno mapabassit ti epekto ti masansan a panagbaliw iti presio ti lana gapu kadagiti foreign exchange rate adjustments wenno panagpangato ti presio ti crude oil iti merkado ti lubong ken angkaten ti pagilian a produkto ti petroleo.

Ti krisis ti lana iti sangalubongan idi apagtapog ti 1970s ti nangiduron ken ni Pres. Marcos a mang-regulate iti industria ti lana. Mapapati a simmuyop ti presio ti crude oil iti world market agingga iti aganay 1,700% iti dayta a panawen.

Madakamat ditoy nga idi nasapa a 1970s, napasamak ti oil crisis gapu iti

MAY 24-30, 2010 TI PAULO Nabileg a paulo ti “Dagiti Kumpet iti Patadem.” Inladawanna ti kinaasino dagiti agakem. Inladawanna ti kababalin ken takder dagiti agbibiag.

Iti paulo pay laeng maiparipiripen ti pakabuklan ti amin. Adda pamalpalatpatan iti karakterisasion dagiti kangrunaan nga agbibiag.

Ta ania ngamin ti akem ti paulo?

Isu ti masarsarita. Ti paulo ket maipapan kadagiti kumpet iti patadem. Asino dagiti kumpet iti patadem?

Dagiti kangrunaan nga agbibiag, da Brando ken Oscar.

Apay a kumpetda iti patadem?

Makapaladingit nga agpayso ta gapu iti kinarigat ti panagbiag dagiti agbibibiag, inkapilitan a kimpetda iti patadem ta kasapulanda la unay ti dakkel a gatad ti kuarta. Adda sense of exigency. Ni Brando, kasapulanna ti dakkel a gatad ti kuarta a pangpaagas ken ni tatangna a masaksakit.

Ni Oscar kasapulanna met ti dakkel a gatad a pangsakana iti nakasalda a dagada. Nupay ammoda a narisgo ti ikakapetda iti patadem, awan sabali a maaramidanda no di ti kumpet.

TI TEMA: Saanen a nasken nga ibugasan pay ti tema, a kas dagiti dadduma a sarita ta naiparang a nakamulagat. Naidaya a nangpadaeg manen ti sarita. Dagiti dadduma a sarita, agtaud kadagiti agbasbasa no ania ti interpretasion ti tema. Itoy a sarita, saan. Ti tema ti sarita ket “crime does not pay.”

Konektado daytoy a tema iti paulo ti sarita.

(Adda tuloyna)

panangikeddeng dagiti agparpartuat iti lana a pagilian a maipakat ti oil embargo maikontra iti United States ken dadduma pay a pagilian a nangited iti suportada iti Israel.

Kas panangipakita dagiti pagilian nga Arabo iti igugurada iti panangsuplay ti United States kadagiti armas iti Israel, indeklara dagitoy ti pananglimitada wenno panangisardengda iti ipatulodda a lana iti US, karaman dagiti sabali pay a pagilian a nangsuporta iti Israel.

Gapu iti oil embargo, simmuyop ti presio ti lana a nakaapektaran iti nakaro dagiti babassit a pagilian nga agdepdepende iti lana a pakairamanan ti pagiliantayo.

Kas nadakamaten iti ngato, ti krisis ti lana idi 1970s ti nakaigapuan ti panang-regulate ti gobierno iti industria ti lana. Kanaig daytoy, naipasdek ti Oil Industry Commission (OIC) idi 1970, ti Philippine National Oil Company (PNOC) idi 1973. Idi 1987, naipasdek ti Energy Regulatory Board kas sukat ti OIC. Ti OIC ti nakaipabaklayan ti superbision iti industria ti lana ken ti panagtalinaed ti natalingenngen a presio daytoy. Naikumit met iti PNOC ti pannigurado nga adda umdas ken agtultuloy a suplay ti lana ken tapno maakkal ti kontrol dagiti ganggannaet a kompania iti industria ti lana.

Iti pannakaipasdek dagitoy nga ahensia, saan a nalaka nga ipangato lattan dagiti oil companies ti presio ti produkto ti petroleo. Kasapulan a

PANID 6

TI NAULIMEK A GUBAT NI JOSEFINA GUERRERO Ni Jaime M. Agpalo, Jr. Umuna a nabasak ti makainspirar a pakasaritaan ti “naulimek” a gubat ni Josefina ‘Joey’ Guerrero idi agtutuboak, idi arintapusen ti 1970s.

Nabasak daytoy iti koleksion dagiti naidumduma ken naisangsangayan a pakasaritaan ti gubat iti Umuna ken Maikadua a Gubat Sangalubongan.

Adda pay laeng kaniak ti libro, ngem nagmaris Milo ti sigud nga Alaska a papelna, mapirpirpiren ken subsobran ti buot.

Kadagiti amin a pakasaritaan ti gubat iti pagilian, ti laeng pakasaritaan ni Joey ti naiyabay kadagiti amin a naindaklan a war stories iti sangalubongan. Maysa daytoy a di magatadan a pakasaritaan ken rumbeng laeng a maam-

muan ti amin daytoy a kinabannuar ni Joey, ti dupap ti agongna, narusanger ti rupana, ken agsakit iti leprosy a babai, a maysa a tulbek iti pannakaparmek dagiti Hapon iti pagilian.

Idi rinibbuot dagiti Hapon ti pagilian, naawis ni Joey nga agkameng iti Allied Intelligence Bureau (AIB) gapu iti kinaturedna. Kameng met iti AIB ti asawana, naubing a mangal-ala iti kinadoktor. Aggapu amin dagiti bilin ken AIB Captain Manuel Colayco, a maysa a respetado a nagpropesor sadiay Sto. Tomas University.

Impablaak ti Times Magazine idi July 19, 1948 ti kinamaingel ni Joey ket nasurok a 4,000 a readers ti nangdaydayaw kenkuana babaen ti surat.

Manipud idin, nagsasarunon dagiti pannakapadayawna. Inted ti America kenkuana ti Medal of Freedom with Silver Palm – ti kangatuan a pammadayaw para iti sibilian a nagserbi iti gubat.

Ngem dimmegdeg ti sakit ni Joey.

Nupay agsangpet dagiti agasna ken dadduma a kasapulanna manipud kadagiti donasion dagiti GI (wenno Amerikano a soldado), saan a limmaing no di ket kimmaro ti marikriknana gapu ti sakitna a ketong.

Gapu iti dayta a kasasaadna, pinetisionan dagiti makaam-ammo kenkuana sadiay America, lalo dagiti US veterans, ni Attorney General America iti itutulongna tapno

PANID 4

MAY 24-30, 2010 SUNDAY MAY 30, 2010 Solemnity of the Most Holy Trinity Ps 104:1, 24, 29-30, 31, 34 O Lord, our God, how wonderful your name in all the earth!

1st Reading: Prov 8:22-31* Yahweh created me first, at the beginning of his words.

He formed me from of old, from eternity, even before the earth.

The abyss did not exist when I was born, the springs of the sea had not gushed forth, the mountains were still not set in their place nor the hills, when I was born....

I was there when he made the skies and drew the earth’s compass on the abyss, when he formed the clouds above....

When he laid the foundations of the earth, I was close beside him, the designer of his works, and I was his daily delight, forever playing in his presence, playing throughout the world and delighting to be with humans.

2nd Reading: Rom 5:1-5 By faith we have received true righteousness, and we are at peace with God, through Jesus Christ, our Lord. Through him we obtain this favor in which we remain and we even boast to expect the Glory of God. Not only that, we also boast even in trials, merit is the source of hope, and hope does not disappoint us because the Holy Spirit has been given to us, pouring into our hearts the love of God. Gospel: Jn 16:12-15 Jesus said to his disciples, “I still have many things to tell you, but you cannot bear them now. When he, the Spirit of truth comes, he will guide you into the whole truth.

“He has nothing to say of himself but he will speak of what he hears, and he will tell you of the things to come. He will take what is mine and make it known to you; in doing this, he will glorify me. All that the Father has is mine; because of this I have just told you, that the Spirit will take what is mine and make it known to you.”

Tawid News-Magasin

MULAAN ITI TAWWATAWWA DI MAUS-USAR A DAGA SALAYSAY NI MANCIELITO S. TACADENA RETRATO: DENNIS FLORENDO Adda kadi dagayo a di maus-usar ken nagkalaeganen kas koma kadagiti adda iti bakras ti bantay wenno nagkasamekanen a bangkag a saanen a mamulmulaan gapu ta nakutiil met dagiti maimula ditoy wenno adayo iti pasayak a pagalaan iti danum a pagsibog? Padasem man a mulaan laengen iti tawwatawwa wenno tuba-tuba iti Tagalog (aw-awaganda iti Physic nut iti Ingles ken Jatropha curcas iti siensia).

Maysa daytoy a klase ti mula a masansan nga agtubtubo laeng iti aglawlaw ken amammo a mausar ti tutot ti bulongna a pagagas iti singaw iti ngiwat idinto a nananam met a kas iti mani ti bukelna nupay makaulaw no

Madama a kain-innuman ti autor ni Dr. Alfredo Rabena iti sirok dagiti mulana a tawwatawwa. Adu dagiti maagasan ti tawwatawwa, kas iti singaw ti ngiwat, ken pagpurgas iti ariek.

Patubo a bukel ti immulana iti dadduma a paset idinto a sangsanga iti sabali pay a parte. Babaen itoy, napagdasigna no ania ti napimpintas nga usaren iti panagmula. Kuna ngamin ti dadduma a namaymayat ti agpatubo ngem ti agitugkel iti sanga.

Kalpasan ti pito a bulan, nangrugin nga agbunga dagiti sanga idinto a nasurok a makatawen sakbay a nagbunga dagiti patubo. Ad-adu pay ti naibunga dagiti sanga no

Reflections “I have much more to tell you but now it would be too much for you to bear. When, however, the Spirit comes who reveals the truth about God, he will lead you into all the truth. He will not speak on his own authority but he will speak what he hears and will tell you of things to come.”

We come to know God slowly in life. We do not understand everything at once. But little by little, the Spirit leads us to the truths God wants us to know. First, of course, we have to be open to the Spirit. We must trust God at work in us - even when it seems to be outside the rules. (Daily Gospel 2010, CLARETIAN PUBLICATIONS)

123456789012345678901 123456789012345678901 ITI INDAYON NI LAGIP 123456789012345678901 123456789012345678901 123456789012345678901 IMATONAN NI DANNY ANTALAN 123456789012345678901 Ti Ayat ti Maysa nga Ubing (Umuna a paset) Kablaawanka man iti naimbag nga aldawmo, Manong Danny.

Maysaak kadagiti naruay nga agbasbasa iti kolummo nga “Iti Indayon ni Lagip”.

Awagannak laengen iti Rosa, agtawen iti 36. Addaanak iti tallo nga annak: ni Angelo, agtawen iti 11; ni Gerlyn, agtawen iti 9 ken ni Jona, agtawen iti 8.

Baloakon, Manong Danny. Liman a tawen a natay daydi Peter a lakayko. Dakkel a kawak iti pannakatay ni Peter. Napukawmi nga agiina ti kangrunaan nga adigi ti pagtaenganmi.

Negosiante daydi Peter. Agangkat kadagiti natnateng sana ipan ibuntog iti tiendaan a gatangen met dagiti aglaklako iti tiendaan.

Nasingpet nga asawa. Nananamko iti dennana ti kinadungngo ti maysa nga asawa. Saankami a makurkurangan a sangapamilia.

Ngem anian, ta iti naminsan a panagibiahena iti natnateng, dinungpar ti bus ti dyip a manmanehuenna. Bangkayen ni lakay idi madatnganmi iti ospital.

Dakkel a kawak ti ipapatay ni Peter. Kellaat, naipabaklay iti abagak ti pannakailangoy dagiti tallo nga annakmi. Adda met ketdi naiduldulinmi a sangkabassit nga agpaay koma iti panagbasa dagiti annakmi ngem iti panaglabas ti tiempo, naininut a naibbus.

Nagturposak iti computer science ngem dinak pinalubosan idi ni Peter a sumrek iti trabaho.

“Aggiankan ditoy balay. Dagita ubbing ti asikasuem,” nakunana idi.

Dayta ti gapuna a nagbalinak nga agtagtagibalay lattan. Ngem iti ipapatay ni Peter ken iti in-inut a pannakaibbus ti iduldulinko a kuarta, napanunotko ti sumrek iti trabaho. Masapul nga agkutiak itan tapno mabiagko dagiti annakko. Awan metten dagiti dadakkelmi ken ni Peter a mabalin koma a pagtarayak.

Nakastrekak iti ilimi a kas clerk. Gapu ta pangadaywen ti barangaymi, nagkaserakami nga agiina iti kabesera. Ditoy metten nga inserrekko iti pagadalan publiko dagiti annakko nga agbasa.

Manong Danny, naawatkon ti ipupusing ni Peter iti dennami nga agiina. Ngem adda dagiti rabii a malukagak gapu iti tagainepko a lalailuennak ni Peter. Makariingak no kasdiay a kasla marikriknak pay ti pudot dagiti agek ni Peter. Pamrayak laengen ti agsangit a siulimek tapno saan a mangeg dagiti annakko ti marikriknak.

Saan a panangibuat iti bukodko a bangko, adda met pamuyaak, Manong Danny. Uray tallon ti annakko, tinartaripatok ti bagik.

Adu ti mangibagbaga a kasla balasangak pay laeng. Uray dagiti kaopisinaak a lallaki, adda dagiti mangipaspasayag iti panagraemda kaniak. Ngem saanko nga intaltalek dagiti paripiripda. Iti ipupusay ni Peter, narikpan metten ti pusok.

Ngem kellaat a nagbaliw ti annayas ti panagbiagko idi maamammok ni Arthur. Kunak no inkuyogen ni Peter ti tanemna ti ayatko, nariknak ti pannakapekka dayta a pammatik.

Wen, Manong Danny, akuek nga iti panagam-ammomi ken ni Peter, nariing ti ayat iti barukongko a diak ninamnama nga agbukar pay maminsan kas iti sabong a naarbisan kalpasan ti nabayag a kalgaw!

(Maituloyto)

3

extractor wenno distiller, inlasinna ti lana manipud ditoy tapno mapagbalin a methyl ester. Isu daytoy ti mabalin nga ilaok iti biodiesel.

Naduktalan pay ni Dr. Rabena a nasamay a pagpurga ti nagango a bukel ti tawwatawwa. Kinunana nga umdasen nga ipakan ti maysa a bukel para iti ubing nga adda ariekna idinto a dua wenno tallo a bukel para iti nataengan.

Idi dimmakkel dagiti mulana, nagbalin payen ti sirok dagitoy a napintas a pagiwaywayan ken pagilinongan kadagiti tarakenna a kalding, kasta metten a saanen a direkta a mapudotan dagiti mulana a lasona ken spinach isu a kinunana a napintas met daytoy nga intercrop ti natnateng.

Ngem nupay kunada a mula ti sadut ti tawwatawwa ta agbiag daytoy uray iti daga a nakurang ti sustansiana, kinuna ni Rabena a masapul met a masibugan daytoy uray maminsan iti makalawas tapno ad-adu ken nasalsalun-at met laeng dagiti maibungana.

Ala, imbes nga agkabakiran wenno agkalaegan dagiti dagayo a di met maus-usar, apay a diyo padasen a mulaan iti tawwatawwa? Maasikasoyo la ngaruden ti awan

Dagiti bukel ti tawwatawwa a nasamay a pagpurga iti ariek ken alternatibo a pagtaudan iti lana para iti biodiesel nga aramaten dagiti lugan, imbes a gasolina.

mapalaluan ti mangan iti daytoy. Naduktalan metten a ti lana manipud iti bukelna ket epektibo a pagalaan iti bio diesel a mausar iti lugan ken makinaria. Kuna dagiti eksperto a no la koma adda umdas a mula a tawwatawwa, mabalin a bumassit ti panagdepende iti krudo manipud iti uneg ti daga a pakaigapuan ti nakaro a polusion iti aglawlaw. Ngem agingga ita, bassit ti maguyugoy nga agmula iti daytoy uray pay ditoy Kailokuan, isu nga awan met ti mayat ng agipuonan para

iti pannakaipatakder ti planta a mangproseso iti bukel ti tawwatawwa tapno agbalin a lana. Gasut met ngamin a milion ti kasapulan iti panagipasdek iti planta idinto nga awan met ti adu a bukel nga iprosesoda.

Idi 2005, maysa nga eksperimento ti insayangkat ni Dr. Alfredo R. Rabena, mangidaulo iti Research and Development Office ti University of Northern Philippines iti siudad ti Vigan mainaig iti mula a tawwatawwa.

Minulaanna iti tawwatawwa ti tambak dagiti talonna iti Rugsuanan, Vigan City iti rugi ti panagtutudo iti dayta a tawen.

Ipakpakita ni Dr. Alfredo R. Rabena dagiti mulana a tawwatawwa a kunana a napintas a para intercropping dagiti natnateng a maimula iti talona.

idilig kadagiti patubo nga immulana. Ngarud, napaneknekan ni Rabena babaen ti eksperimentona a nadardaras ti agganansia no dagiti sanga ti tawwatawwa ti imula. Dagiti naapitna a bukel met ti araramatenna iti eksperimentona iti laboratorio ti UNP. Babaen ti

usarna a daga, maaddaankayo pay iti kanayonan a pagganaran ken makatulongka pay iti pannakaibassit ti panagusar iti fossil fuel a makaited iti polusion. Agbalinka payen a paset ti adbokasia kontra climate change a problema itan ti sangalubongan.#

DENGUE: SAKIT A DI RUMBENG A MAIYALENG-ALENG LAENG Ni Rosevelita Alejon (UMUNA A PASET)

Segun iti data a rinuk-atan ti National Epidemiology Center, addan 11,871 a kaso ti dengue a nakatayan ti 77 a tattao iti umuna a tallo a bulan daytoy a tawen.

No maikumpara iti rekord ti nagsakit iti dengue iti umuna a tallo a bulan idi napan a tawen, immadu iti 51.5 a porsiento ti kaso ti dengue ita a tawen.

Kaaduan ita a naireport a kaso ti dengue ti naggapu iti National Capital Region, Central Visayas, Eastern Visayas, Calabarzon (Cavite, Laguna, Batangas, Rizal, Quezon), Zamboanga, ken Akinlaud a Visayas.

Napaliiw pay ti panagtatappal dagiti kaso a dengue iti Caloocan, Valenzuela, San Fernando City iti La Union,

Jaen, Nueva, Rodriguez, Antipolo City iti Rizal; Mogpog, Marinduque; Naga City, Camarines Sur; Roxas City, Capiz; Passi City, Iloilo ken Bacolod City, Negros Occidental.

Iti data a naggapu iti NEC, saanen nga ubbing laengen ti dalapusen ti dengue ta mani-pud iti maysa a tawen agingga iti 90 ti nagsakiten iti dengue iti nadakamaten a tallo a bulan.

Sakbay daytoy, imballaag ni Department of Health Secretary Esperanza Cabral a presente ti dengue iti intero a tawen ket saan koma nga aleng-alengen dagiti tattao daytoy a sakit.

Maysa nga inyunay-unay ni Sec. Cabral ti panagannad dagiti tattao iti panagaramatda kadagiti containers a pagur-nonganda iti danum nangruna ita a napudot ti panawen ken agsagsagaba ti pagilian iti tikag gapuen iti El

Niño phenomenon. No kastoy ngamin ti tiempona, kapilitan nga agurnong dagiti tattao kada-giti dram ken sabali pay a containers iti danum nga aramatenda iti inaldaw a panagbiagda. Ngem yan ti rigatna, kaadduan-na kadagitoy ti awan ti kalubda ket ditoy ti pagbalayan ken pagitlogan dagiti lamok.

Wen, kaka, saanmo a tagtagibassiten ti didigra nga ipaay ti bassit nga insekto a kas iti lamok, ta maysa a klase daytoy ti pagtataudan iti sakit a dengue nga agingga ita ket saan pay a mapugipog ket tinawen metten a lumtuad.

Ti dengue ket sakit nga agtaud manipud iti dua a kita ti lamok: ti Aedes Aegypti ken Aedes Albopectus. Dagitoy dagiti lamok nga agkagat iti aldaw a kangrunaanna kadagitoy ti babbai, ta ti masisipda

a dara isu ti pangbiagda kadagiti itlogda. Kuna dagiti managsukisok nga iti bigbigat no apag-ruar ti init ken iti malem a dandanin sumipnget ti kapi-ngetda nga agkagat.

Daytoy ngarud ti gapuna a sangkaballakad dagiti doktor ti panangipakattayo ti 8 o’clock ken 4 o’clock habit.

Kunada pay nga agarup 30 nga aldaw ti kapaut ti biag dagitoy a lamok. Agarup maminpat nga agitlog ti babai nga Aedes iti unos ti panagbiagna ket ag-60-100 ti kaadu ti mayitlogna iti maminsan. Pagitloganda ti danum, nadalus man wenno narugit, no saan nga aggargaraw (stagnant water).

Agbalin a kitikiti (wrigglers) dagiti agpessa nga itlog.

Kalpasan ti 5-7 nga aldaw, agbalinda metten a naan-anay a lamok.

(Maigibusto)

Tawid News-Magasin

4 NALUKAG gapu iti naglaok nga ariwawa ken dungaw iti kalsada a sango ti dos grados a balayda. Nairidepna itay iti balkon bayat ti panagpalpalpana kalpasan a nakapangaldawda. Natanawanna ni Baket Ansiang a kasta unay ti anug-ogna. Atatibayen daytoy dagiti dua nga annakda. Iti sanguananda, sakruy dagiti uppat a tanod ni Lakay Andring.

Napasennaay. Awanen ni kumpadre, nakunana iti isipna. Itay laeng bigat, intarayda ti lakay iti ospital ta agkupit kano ti barukongna.

Agulaw pay.

Adda iti paraanganda a mangrukrukit kadagiti masetas a mulada nga agassawa itay ilabasda ti lakay. Naasian iti langa daytoy: kamkamatenna ti angesna. Simken iti panunotna nga amangan no didan maidanon pay iti ili ti kompadrena.

Awan makastrek a lugan ditoy barioda a Mubuan.

Agdua kilometro manipud iti kalsada nasional. Masapul pay a lasatenda ti Waig Buyon sakbay a makadapawda iti haywey.

Nabaknang ketdi ti barangayda. Nalawa ti kataltalonan a nangbarikes iti barangay. Naruay iti lames ti waig a nangkawiwit iti Bantay Ammu. Adu dagiti maanupan iti bantay ken agkakatangig dagiti langilangan a kayo.

Nupay kasta, dida ababusuen ta ammoda nga ipateg ti sagut ti Dios kadakuada. Gapu itoy, di maatatianan ti waig a pangawidanda iti padanum kadagiti talonda.

Iti nagtakderanna, nariknana ti bara ti agalas tres nga

AWIS TI DOLIAR Sarita ni Jobert M. Pacnis (UMUNA A PASET) init. Immukuok iti kaungganna.

Maikasiamen, nakunana.

Immuna, daydi inosente nga ubing. Nagkombulsion; natay.

Nakalasat koma no di nagabay a naitaray iti ospital, kuna ti doktor.

Simmaruno daydi Ilyong, 30, a kinagat ti uleg bayat ti panangruotna iti kanen ti nuangna. Awanen ti nagnaan ti tandok a naipakat kenkuana.

Idi maidanonda iti ili, naladawen ti amin.

Naiturong ita ti imatang da Baket Ansiang kenkuana.

Kasla adda sapsapulen dagitoy. Dimmegdeg la ket ngarud ti marikriknana. Wen, makonsensia. Ngem basolna kadi?

MALEM. Immallatiwda ken ni Nana Lerma nga asawana iti yan da Baket Ansiang. Kas nakairuamanda, nangiyawatda iti tulong.

“Anusam la ‘toy addan, Mari,” kinunana.

“Pagyamanan ti adu, Pari,” matepteppelan ti saibbek ti baket. “Naayatkayo unay nga agassawa kadakami.”

“Iburay ti adda, Mari,” inyandingay ni Nana Lerma.

“Prinsipiomi dayta nga agassawa. Ania, ‘ya, ti sakit ni Pari?”

“Atake iti puso, Mare,” binulosanen ni Baket Ansiang ti sangitna. “No nasapsapa la koma a naitaray iti ospital, kuna ti doctor, nalabit a nalasatna kano koma ti peggad.”

Kasla naduyok ti barukongna kadayta a nangngegna. Manen, nakunana iti

isipna. Nagabay… naladaw…

Napasennaay. Mano pay ti mangngegna a kasta a mangpabantot iti riknana?

Rimmuar iti balay ket namrayanna ti nangkita kadagiti mangiplasplastar iti tolda iti paraangan. Immanges iti nauneg. Nabang-aran pay a nakaangot iti angin nga inkubbuay dagiti karraep a talon. “’Nia ketdin, ‘ya, ti rigat ti biagtayo ditoy away!” nangngegna nga insanamtek ni Ulling, ti kaanakan ni Lakay Andring nga agtawen iti beinte otso. Pamandeken daytoy ken natayengteng ti ngisit iti kudilna a gubuay ti pannakaturtorna iti talon.

“Pagkunaam iti kasta?” insumra a dagus ni Charlie a kataebna. Natayag daytoy ngem narapis. Kas ken ni Ulling, kinesset met ti init ti kudilna.

“Ania pay lat’ sapulem ditoy barangaytayo? Nagadu a makan; saanka la ketdi a sadut!”

“No adda emerdiensi a pakasapulan ti mangngagas, awan ti madagdagus a tarayantayo,” inngalangil ni Ulling. “Adayotayo la unay iti ili!” “’Payso ‘ta kunam, Barok,” imballaet ni Lakay Usting a nakaibarikes laeng iti bag a yan ti mamaenna.

“Dakkel a talaga a pukawtayo ti ipapanaw ni doktor,” insennaay ni Lakay Pistong.

Kadayta a nangngegna, manen, kasla naduyok ti barukongna. Tapno di kumaro

ti marikriknana, simrek iti uneg. Inawisna ti asawana tapno agawiddan.

Masmasdaaw ni Nana Lerma ngem awan ti naaramidanna. Sigud ngamin a sada la agawid no panagluluton. Tumulongda pay nga umuna a mangkita iti pagkurangan ti agpasken.

Simrek iti kuartoda nga agassawa apaman a nakasangpetda. Intuloy met ni Nana Lerma ti pangtedna itay a gangansiluen.

Naipasabat kenkuana ti naikuadro a ladawan ti anakda idi agturpos daytoy iti medisina. Ladawan ti kinaamo ti rupana. Naisem ngem addaan tibker dagiti gunggunayna. Iti tayagna a lima kadapan ken lima pulgada a bagayan ti kinatarakina, agbagtit laengen, kunkunana, ti di mangayat iti barona. “’Wan pay nobiak, ‘Tang,” kinuna ngamin daytoy idi pagsaludsodanna kalpasan a naipasana ti board. “Didak sa kayat dagiti babbai!” naikatawa. “Diak met ngamin naala ti kinataeryo…”

“Loko!” impaggaakna idi.

“Ket no siak ti di agbalikas iti kinaguapom, Anak.”

“Pudno, ‘Tang. Siguro, kunkunak iti bagik… agbayogak!”

“Ay, ay, ay…dayta ti di mabalin! Awan it pulitayo ti kasta. Dayta ti laglagipem!

Kakaisuna la ngaruden a bungadaka, sa ita ibagam nga agbayogka? No wey metten, a, Barok! Awanen, a, ti mangituloy iti pulitayo.”

“Saan man ket a dayta ti lawlawatenyo nga agama,” imballaet ni Nana Lerma.

“Dumtengto latta, a, ti babai a

MAY 24-30, 2010

TAO, LUGAR, PASAMAK

WANTED POSTERS. Inekisan ni PNP Regional Director Constante D. Azares, Jr., ti ladawan ti maysa a wanted a naaresto itay nabiit bayat ti maysa a press conference a naangay iti PRO1. (Photo by Michael Dela Vega)

TURISTA. Dumdumsaag dagiti taga-Baguio City iti pantalan ti Hundred Islands a masarakan iti Alaminos City, Pangasinan.

Nalatak a tourist destination ti Hundred Islands gapu kadagiti babassit a poro a napintas a pagpipiknikan. (Jasper A. Espejo)

PANID 6

OFW GROUPS LAND IN MIDDLE AND LOWER PARTY-LIST RANKINGS

by Ruben Jeffrey G. Asuncion OFW Journalism Consortium QUEZON CITY—NINE groups claiming to represent overseas Filipino workers (OFWs) in the House of Representatives failed again in the recently held party-list elections, initial results show.

Analysts say this is expected as voters were overwhelmed by the number of groups with the apparent lack of viable political platforms. “(Running for the party-list elections) seems to be an exercise in futility for these groups. This has been happening in past elections before,” Francisco Aguilar Jr. of the Partidong Pandaigdigang Pilipino said.

The OFW Journalism Consortium spoke to Aguilar four days after an estimated 45 million voters trooped to polling precincts to elect groups under the party-list system aside from other candidates for the presidential, vice-presidential, senatorial, and local seats of government.

The groups that ran include the Alyansa ng OFW, Ahon Pinoy, Action Brotherhood for Active Dreamers (ABROAD), Akbay Pinoy National Organization (APOI), Adhikaing Alay ng Marino sa Sambayanan (ALON), KALAHI Sectoral Party (KALAHI), P a m i l y a n g O F W- S M E Network (OPO), Ang Kapisanan ng mga Seaman (AKSI) and United Filipino Seafarers (UFS).

Despite the fact that the migrant worker sector is one of the groups specifically mentioned by the 1995 PartyList Law to be given sectoral

representation, no party representing them was able to win in the past four party-list elections (1998, 2001, 2004, and 2007).

Aquilar said in a telephone interview the results of this year’s elections show that the migrant workers’ sector remains fragmented just like before.

With many groups advocating for specific OFW issues, the potential for having a single platform for all Filipino migrant workers has missed us, Aguilar said.

This had been the problem in migrant worker representation even in past party elections, he added.

“It’s difficult to unify these groups since many of them wanted to lead (and push for their respective agenda).”

To note, Aguilar’s group endorsed senatorial candidates Susan Ople and Danilo Lim, and 1Ganap partylist.

The group said its founding chapter did so as they believed “both candidates are seen to be supportive of the cause of OFWs.” On the other hand, political science professor Jorge Tigno of the University of the Philippines in Diliman believes voters had difficulty in choosing among the 187 sectoral groups contending for representation because of their sheer number.

“Nearly all of them are forgettable since they are numerous, relative to the single choice that has to be made.”

Tigno said in reply to questions sent by email.

At the same time, the

migrants’ group’s diversity is not correlated with their “perceived political potential,” says Tigno, who had written about the role of Filipino migrants in shaping the country’s political scenery.

Results FIGURES from the Commission on Elections (Comelec) National Canvass Report as of May 12 show that Ahon Pinoy got the most among the nine with 22,975 votes.

Comelec data also revealed ABROAD received 24,302 votes; Alyansa ng OFW 18,877; ALON, 8.885; APOI, 9,763; and, KALAHI, 6,272 votes. Likewise, data showed OPO garnered 7,915 votes while AKSI and and UFS received 5,500 and 1,000 votes, respectively.

The results contrasts with a March survey by the Pulse Asia group that showed Ahon Pinoy, Alyansa ng OFW, ABROAD, and OPO having greater chances of winning at least one seat in the House.

These groups managed to garner at most 1% of votes.

Comments from the OFW group’s nominees and heads were unavailable as of press time.

As provided for by the 1995 Party-list Law or RA 7941, any organization can run for party list representation provided if it can represent a specific national, regional or sectorbased constituency. Twenty percent of the total seats in the House will be allocated to these groups.

The law also provides that each party provides a list of five

nominees out of which a maximum of three representatives can sit in Congress.

The number of seats a winning party can get is based on a proportional system, the formula of which had changed many times since 1998.

In 2009, the Supreme Court ruled the validity of a two-step process for a party to gain a sectoral seat.

The High Tribunal’s ruling said an organization should win at least two percent of the total votes cast to gain a seat.

However, it may gain another seat if there will be remaining seats left after the first step.

Based on Comelec estimates, a party must win around 900,000 out of 45 million votes in order to get a seat in the party-list representation.

Aguilar said that the limited number of slots provided for by the Party-List law has also “drove a wedge among the members of the OFW sector.”

Because party list groups are only allotted up to three seats in Congress, they are forced to compete with each other so that each can win in the elections.

“This prevents coordination among OFW groups (fighting for the migrant workers’ sector),” Aguilar explains.

With migrant workers having no representation again in Congress, Aguilar believes they can only influence policy making through lobbying. However, they should be careful in engaging lest they “are at the mercy of those being lobbied.”

(To be continued)

ELEKSION. Kumunolkunol dagiti botante nga agbirok iti presinto a pagbutosanda iti Vigan Central School, Vigan City iti panagpipili itay Mayo 10, 2010. (Salvador A. Espejo)

TI NAULIMEK A GUBAT... (Manipud iti panid 2) maagasan ni Joey.

Iti damo ni Joey ti umadak sadiay US, nasurok a 300 a tattao ti siraragsak a nagpasangbay kenkuana. Saanna a ninamnama ti nabara a pannakasarabona.

Kabayatan ti pannakaagasna, nagpampanunot ni Joey. Saan nga agnanayon nga agbiag babaen ti tulong.

Nasken nga usarenna a nasayaat ti panawenna. Ket inggaedna ti nagiskuela sadiay. Nagbalin a mannurat kalpasanna. Insurat ngarud manen ti pabliser ti Times Magazine idi July 16, 1951 ti progress report maipapan ken Joey ken ti inaramidna a kinamaingel.

“If you are one of some 4,000 people who wrote to Joey after TIME told her story (July 19, 1948), you remember her heroic work as an underground agent in the Japanese-run Philippines.

She smuggled food, medicine and messages to U.S. prisoners of war, mapped enemy fortifications for the Air Force, once walked 56 miles through lines of triggerhappy sentries to report a mine field where the 37th Division was scheduled to attack Manila. Though she took many long chances, the Japanese never caught up

with her because they were always afraid to search her; through her ragged blouse they could see the dreaded lesions of leprosy.”

Dimteng ti yiirut ti imigrasion ket imbilin ti Immigration Service ti panagawid ni Joey.

Ngem kinuna dagiti opisial sadiay Washington nga aguray biit iti sumagmamano laeng a bulan. Babaen ti maysa a “private bill” sadiay Kongreso ti America, naited kenkuana ti US citizenship.

Impaay ti America amin a tulong kenkuana gapu ta saan a nagpangadua a nangipaay ti tulongna idi kinasapulanda ti serbisiona.

Ti saanna a panangiymut ti serbisiona uray no agsakit iti ketong ket nagbunga iti kinaindaklan ken naisangsangayan a pakasaritaan. Gapu iti sakitna a ketong, dina pay maagkan ti ubing nga anakna a ni Cynthia gapu iti amakna a maakaran.

Insurat ni Thomas Johnson ti “naulimek” a gubat ni Joey ket nairaman daytoy iti koleksion dagiti naindaklan a gubat iti sangalubongan.

Mabasa daytoy a pakasaritaan ni Josefina Guerrero a napauluan iti “Joey’s Quiet War” iti panid 268-272 ti nasao a libro.

(Maigibusto)

Tawid News-Magasin

MAY 24-30, 2010 Republic of the Philippines REGIONAL TRIAL COURT OF ILOCOS SUR First Judicial Region BRANCH 23 Candon City IN THE MATTER OF THE CORRECTION OF ENTRY WITH REGARDS TO THE SEX OF JYAN A. BELIGAN IN HER CERTIFICATE OF LIVE BIRTH TO BE CORRECTED FROM “MALE” TO “FEMALE”, AND THE CORRECTION OF HER NAME FROM IYAN TO JYAN IN HER CERTIFICATE OF LIVE BIRTH. JYAN A. BELIGAN assisted by OSIAS BELIGAN and IMELDA BELIGAN, Petitioners,

PETITION FOR THE CHANGE OF NAME OF GLORIA ADSUARA RAFAL FROM BORGONIA ADSUARA RAFAL TO GLORIA ADSUARA RAFAL AND CORRECTION OF ENTRIES IN HER CERTIFICATE OF LIVE BIRTH, GLORIA ADSUARA RAFAL RECLUSADO, Petitioner,

Spl. Proc. Case No. 1510-C

NOTICE OF HEARING A verified petition having been filed before this court by the petitioner, thru counsel, praying for the correction/change of entry in the registered facts of birth of JYAN A. BELIGAN with regards to her sex from “MALE” to “FEMALE”, and her name from “IYAN” to “JYAN”, and finding the same to be sufficient in form and substance, NOTICE is hereby given that the hearing of the petition is set on June 14, 2010 at 8:30 in the morning, at which time, date and place, any interested party may appear to contest said petition.

Let a copy of this NOTICE be published in a newspaper of general circulation in the Province of Ilocos Sur once a week for three (3) consecutive weeks at the expense of the petitioner. Likewise, let a copy of this Notice be furnished the Provincial Prosecutor of Ilocos Sur and the Office of the Solicitor General.

WITNESS THE HONORABLE GABINO B. BALBIN, JR., Judge of this Court this 22nd day of April 2010 at Candon City, Ilocos Sur. (SGD.) ATTY. HILDA LAROYA ESQUEJO Clerk of Court V TNM: May 10, 17, & 24, 2010 Republic of the Philippines REGIONAL TRIAL COURT First Judicial Region BRANCH 25 Tagudin, Ilocos Sur ILOCOS SUR COOPERATIVE BANK, Mortgagee, FORECLOSURE OF REAL ESTATE MORTGAGE UNDER ACT 3135, AS AMENDED

MR. HILARIO L. SOMERA, Mortgagor. Sheriff Book. No. 02-2010 x--------------------------x NOTICE OF EXTRA JUDICIAL SALE Upon extra judicial petition for sale under Act 3135, as amended filed by Ilocos Sur Cooperative Bank against Mr. Hilario L. Somera to satisfy the mortgage indebtedness which as of November 9, 2009, amounting to One Hundred Sixty Two Thousand Six Hundred Sixty One Pesos and 01/100 (P162,661.01) plus daily interest and expenses thereafter plus attorney’s fees and sheriff’s fees for foreclosure, the undersigned sheriff will sell at public auction on June 21, 2010 at 10:30 o’clock in the morning or soon thereafter in the office of the Sheriff, Tagudin, Ilocos Sur to the highest bidder, for cash and in the Philippine Currency, the property/ies described below with all the improvements thereon.

The Local Civil Registrar of Sta. Maria, Ilocos Sur and the Civil Registrar-General, NSO, Manila, Respondents. x - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -x

NOTICE OF PUBLICATION In compliance with Section 5 of R.A.No. 9048, a notice is hereby served to the public that FREDBERTO, JR. R. BALDORIA has filed with this Office a petition for change of first name from LAURETTE to LORETA in the Birth Certificate/ COLB of LAURETTE BALDORIA who was born on September 5, 1964 at San Juan, Ilocos Sur and whose parents are Fredberto Baldoria and Maria Retuta.

Any person adversely affected by said petition may file his written opposition with this Office not later than May 23, 2010.

TAX DECLARATION NO. 02-26440R A parcel of residential land located at Brgy. No. 1, Del Pilar, Tagudin, Ilocos Sur, bounded on the north by 009 (Lot No. 2159,); on the south by 017 (Lot 2160P); on the east by 001 (Mun. Rd.); and on the west by 010 and 012 (lot 2161, 2162); containing an area of TWO HUNDRED SIXTY EIGHT (268) SQUARE METERS; more or less, registered in the name of Hilario L. Somera, declared under Tax Dec. No. 02-26440R. TAX DECLARATION NO. 02-2455R A residential building (house) erected on the lot of the declarant under Tax Dec. No. 02-26440R; made of CHB, wood, and G.I. roofing, containing a floor area of THIRTY (30) SQUARE METERS , more or less; registered in the name of Hilario L. Somera, declared under Tax Dec. No. 02-24255R. In case there shall not be at least two (2) participating bidders at the time and date scheduled above, the auction sale, shall be postponed and automatically reset to July 31, 2010 at the time and place of aforementioned without further notice and publication, if on the new day set for the sale, there shall not be at least two (2) bidders, the sale shall then proceed.

Let this Notice be published once a week for three (3) consecutive weeks in TAWID NEWS MAGASIN, a newspaper of general circulation in the Province of Ilocos Sur, and edited in Vigan City, Ilocos Sur and be posted in at least three (3) different and conspicuous public places where the property/ies is/are located.

Prospective buyer may investigate from themselves the title hereunder abovedescribed and the encumbrances thereon, if any there be.

Tagudin, Ilocos Sur, May 6, 2010.

(SGD.) FLORENTINO M. RIVERA Sheriff IV Noted: (SGD.) MARILOU I. ROQUETA Clerk of Court VI and Ex-Officio Sheriff TNM: May 24, 31, & June 7, 2010

A verified petition has been filed with this Court by petitioner thru counsel, and respectfully prayed of the Honorable Court that after due notice and hearing, the Honorable Court to render judgment after due notice, publication and hearing, ordering: a. The Local Civil Registrar of Sta. Maria, Ilocos Sur to change the name of Gloria Rafal in her Certificate of Live Birth under Local Civil Registry No. 6295 from Borgonia Adsuara Rafal to FLORIA ADSUARA RAFAL and to correct her date of birth from November 9, 1956 to December 9, 1957; to correct the spelling of the name of her mother from Adalaida to Adelaida Adsuara. b. The Civil Registrar-General, Manila to change the name of Gloria Rafal in her Certificate of Live Birth from Borgonia Rafal to Gloria Rafal and to correct her date of birth from December 9, 1956 to December 9, 1957; to correct the spelling of the name of her mother from Adalaida to Adelaida Adsuara.

Finding the petition to be sufficient in form and substance, the Court hereby orders said petition to be set for Initial Hearing on September 28, 2010 at 1:30 o’clock in the afternoon before the session hall of RTC Branch 72, Narvacan, Ilocos Sur, and all interested person may appear and show cause, if any, why the petition should not be granted.

Let a copy of this Notice of Hearing be published once a week for three (3) consecutive weeks in any newspaper of general circulation in the province of Ilocos Sur at the expense of the petitioner. Let likewise a copy of the Notice of Hearing and the petition be furnished the Hon. Solicitor General, and the Civil Registrar-General, NSO, Manila, and the Local Civil Registrar of Sta. Maria, Ilocos Sur. WITNESS THE HON. SIXTO D. DIOMPOC, Judge of this Court, this 5th day of May 2010 at Narvacan, Ilocos Sur. (SGD.) CHERYLL D. CABAÑERO Branch Clerk of Court

NOTICE is hereby given that CERTIFICATE OF FULL PAYMENT NO. 210151786 issued to LOURDES RIGUNAY, subscriber of Loyola Plans Consolidated Incorporated with POLICY NO. 043800-1 has been the subject of Affidavit of Loss executed before Notary Public Atty. Roman Mario V. Panem, as per Doc. No. 155; Page No. 32; Book No. IV; Series of 2010.

TNM: May 17, & 24, 2010 Republic of the Philippines Municipality of San Juan Province of Ilocos Sur Sta. Catalina NOTICE OF PUBLICATION In compliance with Section 5 of R.A.No. 9048, a notice is hereby served to the public that MELISSA RAGASA PED has filed with this Office a petition for change of first name from PRECILA (OCRG)/PRISCILA (LCRO) to MELISSA in the birth certificate of Precila/Priscila Rabino Ragasa who was born on 09 May 1964 at Sta. Catalina, Ilocos Sur and whose parents are Justo Ragasa and Simeona Rabino.

Any person adversely affected by said petition may file his written opposition with this Office not later than May 24, 2010.

(SGD.) ENGR. JOHN PILOT Municipal Civil Registrar TNM: May 17 & 24, 2010

Republic of the Philippines

Local Civil Registrar Office Province of Ilocos Sur VIGAN CITY NOTICE FOR PUBLICATION In compliance with R.A. No. 9048, a notice is hereby served to the public that WILHELMINA C. REYES has filed with this Office a petition for change of first name from KENETTE to KENNETH LEONCIO in the birth certificate of KENETTE CAMPOS REYES who was born on 13 JANUARY 1972 at Vigan, Ilocos Sur and whose parents are CRESENCIANO H. REYES and WILHELMINA CAMPOS. Any person adversely affected by said petition may file his written opposition with this Office not later than May 24, 2010.

(SGD.) SUSAN P. ANCHETA City Civil Registrar TNM: May 17, & 24, 2010

TNM: May 24, 31, & June 7, 2010 Republic of the Philippines

Republic of the Philippines

Local Civil Registrar Office Province of Ilocos Sur VIGAN CITY NOTICE FOR PUBLICATION In compliance with R.A. No. 9048, a notice is hereby served to the public that ELMA NOLASCO SINGSON has filed with this Office a petition for change of first name from FRANCISCA to ELMA in the birth certificate of FRANCISCA NOLASCO who was born on 04 OCTOBER 1954 at Vigan, Ilocos Sur and whose parents are EMILIO NOLASCO and ELVIRA LABUGUEN. Any person adversely affected by said petition may file his written opposition with this Office not later than May 24, 2010.

(SGD.) SUSAN P. ANCHETA City Civil Registrar

Local Civil Registrar Office Province of Ilocos Sur VIGAN CITY NOTICE FOR PUBLICATION In compliance with R.A. No. 9048, a notice is hereby served to the public that CORAZON ALCALDE MANZANO has filed with this Office a petition for change of first name from CARMEN to CORAZON in the birth certificate of CARMEN FOLLENTE ALCALDE who was born on 12 DECEMBER 1968 at Vigan, Ilocos Sur and whose parents are ANDRES T. ALCALDE and ISABEL A. FOLLENTE. Any person adversely affected by said petition may file his written opposition with this Office not later than May 24, 2010.

(SGD.) SUSAN P. ANCHETA City Civil Registrar TNM: May 17, & 24, 2010

TNM: May 17, & 24, 2010

Republic of the Philippines

Local Civil Registrar Office Province of Ilocos Sur VIGAN CITY NOTICE FOR PUBLICATION In compliance with R.A. No. 9048, a notice is hereby served to the public that HECTOR A. REYES has filed with this Office a petition for change of first name from FELIX to HECTOR in the birth certificate of FELIX ANTIPORDA REYES who was born on 21 FEBRUARY 1962 at Vigan, Ilocos Sur and whose parents are CANDIDO REYES and NENA ANTIPORDA. Any person adversely affected by said petition may file his written opposition with this Office not later than May 31, 2010.

(SGD.) SUSAN P. ANCHETA City Civil Registrar TNM: May 24, & 31, 2010

AFFID AVIT OF L OSS AFFIDA LOSS

EXTRA-JUDICIAL SETTLEMENT WITH ABSOLUTE SALE NOTICE is hereby given that the estate of the late ANASTACIO ALTAREJOS and MARCELA MANUEL consisting of a parcel of land situated at Cabanglutan, San Juan, Ilocos Sur covered by OCT No. P-6177 declared under TD No. 20-09018139-A has been the subject of Extra-Judicial Settlement With Absolute Sale executed by their legal heirs before Notary Public Atty. Roman Mario V. Panem, as per Doc. No. 345; Page No. 70; Book No. II; Series of 2010.

Any adverse claim may be filed during the publication of this notice.

TNM: May 17, 24, & 31, 2010

DEED OF ADJUDICA TION WITH ABSOL UTE SALE ADJUDICATION ABSOLUTE NOTICE is hereby given that the estate of the late URBANO LOPEZ and TEODORA LOPEZ consisting of a parcel of land located at Malingeb, Bantay, Ilocos Sur embraced by OCT No. P-34030 declared under TD No. 20-34426 has been the subject of Deed of Adjudication With Absolute Sale executed by their only forced and legal heirs before Notary Public Atty. Roman Mario V. Panem, as per Doc. No. 27; Page No. 07; Book No. III; Series of 2010.

Any adverse claim may be filed during the publication of this notice.

NOTICE is hereby given that CERTIFICATE OF FULL PAYMENT NO. 21015178 issued to NENA R. LAZO, subscriber of Loyola Plans Consolidated Incorporated with POLICY NO. 043801-2 has been the subject of Affidavit of Loss executed before Notary Public Atty. Roman Mario V. Panem, as per Doc. No. 153; Page No. 32; Book No. IV; Series of 2010.

TNM: May 17, 24, & 31, 2010

TNM: May 24, 31, & June 7, 2010

NOTICE is hereby given that the estate of the late SPOUSES VICTORINO MECOS, SR. and FRAXEDES ABELLERA MECOS consisting of a residential land located at Bagani-Campo, Candon, Ilocos Sur under TD No. 009-00372 has been the subject of Deed of Adjudication With Absolute Sale of a Portion of Land executed by their nearest and legal before Notary Public Atty. Fusel C. Abella, as per Doc. No. 489; Page No. 94; Book No. IV; Series of 2010.

Any adverse claim may be filed during the publication of this notice.

AFFID AVIT OF L OSS AFFIDA LOSS NOTICE is hereby given that CERTIFICATE OF FULL PAYMENT NO. 164042 issued to ERLINDA R. LAZO, subscriber of Loyola Plans Consolidated Incorporated with POLICY NO. 036951-5 has been the subject of Affidavit of Loss executed before Notary Public Atty. Roman Mario V. Panem, as per Doc. No. 154; Page No. 32; Book No. IV; Series of 2010.

TNM: May 24, 31, & June 7, 2010

AFFID AVIT OF L OSS AFFIDA LOSS

(SGD.) FLORDELIZA P. RABE Municipal Civil Registrar

NOTICE OF HEARING

LIST OF MORTGAGED PROPERTIES

TNM: May 24, 31, & June 7, 2010

Republic of the Philippines Municipality of San Juan Province of Ilocos Sur OFFICE OF THE MUNICIPAL CIVIL REGISTRAR

-versus-

LOCAL CIVIL REGISTRAR OF SANTA CRUZ, ILOCOS SUR, NATIONAL STATISTICS OFFICE 3rd Vibal Building Edsa, Corner Times Street, West Triangle, Quezon City, Respondents. x-------------------------x

-versus-

Republic of the Philippines REGIONAL TRIAL COURT OF ILOCOS SUR First Judicial Region Branch 72-Narvacan

5

UGALIEN TI AGBASA ITI TAWID NEWS MA GASIN! MAGASIN!

DEED OF ADJUDICA TION WITH ABSOL UTE SALE ADJUDICATION ABSOLUTE OF A PORTION OF LAND

TNM: May 17, 24, & 31, 2010

AFFID AVIT OF SELF ADJUDICA TION WITH SALE AFFIDA ADJUDICATION NOTICE is hereby given that the estate of the late ANTONIA ROLDAN consisting of two parcels of land both located at Sta. Lucia, Narvacan, Ilocos Sur under TD Nos. 92-001-00872 and 92-001-00858 have been the subuect of Affidavit of Self Adjudication With Sale executed by her sole surviving heir before Notary Public Atty. Albino V. Gonzales, as per Doc. No. 084; Page No. 18; Book No. XXXVII; Series of 2010.

Any adverse claim may be filed during the publication of this notice.

TNM: May 17, 24, & 31, 2010

Tawid News-Magasin

6

POLICE REPORTS Bastos a polis, nakasuan SAN JUAN, Ilocos Sur - Maysa a polis ti Makati City ti nakasuan gapu iti panangbastosna iti hepe ti polis ditoy nga ili.

Gapu iti mapapati a kinaawan iti panagrespetona ken ni San Juan Chief of Police Police Senior Inspector Sosimo Racho, nasalpakan iti grave misconduct ni PO2 Elmandy Arconado, 32, naasawaan, residente iti Barangay Barbar ditoy nga ili ken kameng ti Makati City PNP. Segun iti report, bayat ti naisayangkat a panagpapatang dagiti nainbolbar iti aksidente iti lugan a napasamak idi Abril 30, 2010 a pakaibilangan ti ama ken kasinsin ti suspek iti police station, mapapati a nagbalin nga arogante ni Arconado ken kinasubangna ni Racho.#

GRO, nakita a magmagna a labus SANTIAGO, Ilocos Sur - Maysa a guest relation officer ti naireport a magmagna a nakalabus iti Barangay Ambucao ditoy nga ili.

Inreport ni Ambucao Barangay Captain Ruben Agosto a nasalamaanda a magmagna a lamolamo ni Rochelle Talabapos, alias Mayet, residente iti San Antonio, Cavite ngem mapapati nga agtrabtrabaho iti Sherimao Bar and Grill iti Candon City.

Naipan ni Talabapos iti ospital tapno maagasan dagiti garumiadna. Di nailanad iti blotter no apay nga adda garumiad ti babai ngem mapapati a nabartek. (Danny Antalan)

Motorista, natay iti aksidente CANDON City - Natay ti maysa a motorista idinto a nasugatan ti sabali iti aksidente a napasamak itay lawasna iti national highway a sakup ti Barangay Bagani Campo ditoy nga ili.

Natay ni Henry Gamisera, 18, residente iti San Jose ditoy nga ili idinto a nasugatan ni Raymund Pimentel, 24, residente iti Salincub, Santiago, Ilocos Sur gapu iti panagsinnapgid dagiti naglugananda a motorsiklo.

Iti report manipud iti polis, ginandat nga agoberteyk ni Gamisera a nakalugan iti Honda Wave ngem mapapati a nakasinnapgidna ti Honda XRM a minaneho ni Pimentel.

Naitupa ti ulo ni Gamisera iti pannakaikuyasyas ti luganna a puon ti nakatayanna. (Danny Antalan)

Bus, traysikel, nagdinnungpar, 1 natay CANDON CITY - Maysa ti natay idinto a nadunor ti sabali iti panagdinnungpar ti maysa a bus ken traysikel iti Barangay Calaoa-an, ditoy siudad.

Natay ni Flordeliza Manzano idinto a nadunor ti anakna a ni Henry Manzano, 23, residente iti Barangay San Jose, ditoy siudad, nagmaneho iti traysikel, kalpasan a nakidinnungpar ti lugan iti Florida Bus a minaneho ni Dionisio Vira, residente iti Barangay 2, San Nicolas, Ilocos Norte.

Segun iti report, agsarsaruno nga agpaamianan dagiti dua a lugan iti national highway a sakup ti Barangay Calaoa-an idi mapapati a nagsikko nga agpakannigid ti traysikel a puon ti nakadungparan ti bus iti daytoy.

Saanen a naiyabot iti ospital ti biag ti baket.#

Wanted iti panagtakaw, naaresto SANTIAGO, Ilocos Sur - Nakamatan ti ima ti linteg ti maysa a lalaki a wanted iti panagtakaw ditoy nga ili.

Inaresto dagiti polis iti panangidaulo ni PSI Providencio Calibuso, chief of police ditoy, ni Julius Espinosa, 20, residente iti Dan-ar itoy nga ili kas maibasar iti warrant of arrest nga inyisio ti korte.

Addaan ti suspek iti kaso a robbery iti babaen ti Criminal Case No. 3298-N, PD No. 1612 iti babaen ti CC No. 3299 ken kaso a theft babaen ti CC No. 2861. (Danny Antalan)

AWIS TI DOLIAR.. (Manipud panid 3) mamagpitik iti puso ‘ta anakmo, sika a laklakayan!”

Nagkatawada nga agama.

“Ania ita ti planom, Barok?” inamad ni Nana Lerma.

“Agserbiak iti away, Tatang, Nanang,” di man la nagbeddal a nagkuna ni Jethro nga anakda.

(Maituloyto)

SIKIO, BALO... (Manipud iti panid 1) kapsula iti nakapasamakan ti krimen.

Di pay ammo ti kinasiasino dagiti nangtambang ken ni Lazaro ken no ania ti motiboda a nanggudas iti biktima.

Iti sabali a damag, napapatay itay nabiit ti maysa a security guard iti uneg ti pagtaenganna iti Barangay Dardarat, Cabugao, Ilocos Sur. Natayen ni Wilfredo Garcia, 48, naasawaan, residente iti nadakamat a barangay, idi maidanon iti Pira Clinic and

Hospital.

Segun iti report, nakariing ni Garcia iti agarup alas dies ti rabii idi adda agtugtog iti tawa ti balayda. Idi mapan kitaen ti biktima ida, pinaltoganen dagiti di nabigbig.

Nakasarak dagiti inbestigador iti crime scene iti pito a kapsula manipud iti karbin ken 2 a kapsula manipud ti kal. 45.

Madama ti inbestigasion no asino dagiti pimmatay iti biktima. (Karaman ti report ni Danny Antalan)

MISA TI PANAGYAMAN.. (Manipud iti panid 1) awan ni Kristo, awan ti kaeseskantayo,” kinuna ni Datu.

Kabayatanna, pinadayawan ni Azares dagiti polis ti PRO1 gapu iti nasayaat a nagapuananda nangruna iti pannakapatalinaed ti honest, orderly and peaceful elections (HOPE) iti Region I. Binigbig pay ni Azares ti inaamid ken sakripisio dagiti polis iti babaenna a namagbalin iti PRO1 a top performer iti sapasap a pagilian iti kalkalpas a panagpipili. “ “I commend all of you for the cooperation and dedication to duty you have shown in the recent elections. Your exem-

plary performance of your assigned tasks has resulted in the very high rating of PRO1 in election-related operations,” he said.

Pinalagipan pay ni Azares dagiti polisna ti panangtagibenda iti panagpakawan idinto nga indagadagna ti panangibulosda ti aniaman a dakes a rikna wenno di panagkikinnaawatan a pinataud ti eleksion.

“Forgiving makes us grow and mature. You will know that forgiveness has begun when you recall those who hurt you and feel the power to wish them well,” kinuna ni Azares.#

3 Ilocos Sur studes, AY Foundation National Discipline Awardees Three students from Ilocos Sur are among the 600 graduating high school students in the entire country who are this year’s National Discipline Awardees of the AY Foundation, the philanthropic arm of the Yuchengco Group of Companies. They are Kelvin John A. Bagaoisan of Santa Cruz Institute in Santa Cruz town, Francis Paul A. Bayan of Saint Augustine’s School in Tagudin town, and Lehlie Jesse R. Rebullo of Saint Paul College of Ilocos Sur in Bantay town.

This is according to the published pages on the awardees at Manila Bulletin Today May 18, 2010.

In region I five each comes from Pangasinan and Ilocos Norte, and two from la Union.

They are Liezel R. Biag of Currimao National High School, Betriz Kay Datu of Mariano Marcos State University Laoag, Krizza May C. Gallano of Paoay Lake National High School, Abegail C. Guiang of Mariano Marcos State University, Dennis A. Pungtilan of Immaculate Conception Academy, Lovelyn Ann D. Calderon of Rosario National High School, Mark Martin C. Celino of Colegio San Jose de Alaminos, Julius I. Cruz of Saint Columban’s School, Ricky Ofrancia of Calasiao Comprehensive National High School, Marlk Lorenz T. Salcedo of Saint Mary’s Dominican School, Racquel Dennis Galang of Christ the King College, and Rolando E. Pascua, Jr of Stella Maris Academy.

To recognize their outstanding examples of discipline in the school and in the community, the National Discipline

Award is given each year to outstanding graduating students in 500 secondary schools in the country.

“Brilliant in mind yet humble in spirit, these teenagers possess early in life a driving force that enables them to excel despite all odds: selfdiscipline. It lets them face their life challenges without courage, high morale, and optimism, setting their sights firmly into a bright future.”

This year’s awardees were “carefully selected by their academic leaders and peers, and are awarded with medals and cash incentives intended to inspire them to further their studies, attain their dreams, and contribute to the good of the nation.”

According to the Yuchengo Group of Companies website, the Alfonso Yuchengco Foundation, Inc (AY) serves as the heart of YGC. It manifests the Group’s conviction that social responsibility is a corporation’s lifeblood, essential to its survival and success.

Established in 1970, this nonprofit, service-oriented organization has dedicated itself to the upliftment of the Filipino spirit. Using contributions from YGC’s member companies, AY has various

social development programs focusing particularly in the educational and health a nd nutrition sector.

After thirty years of serving the Filipinos, the Foundation continues its commitment to contribute to the improvement of the quality of life of the Filipino – especially the poor and disadvantaged.(IMELDA CASTRO- RIVERO, PIA Vigan)

Practical Nursing, maidiaya iti ISCC BANTAY, Ilocos Sur - Kas maysa a gannuat ti administrasion ni Gov. Deogracias Victor “DV” Savellano tapno dakdakkel ti tsansa dagiti kaprobinsiaan nga agtrabaho iti ballasiw-taaw, nakikammayet ti Ilocos Sur Community College Center for International Education and Employment Programs iti Kennedy Global School of Business Inc. tapno maipasdek ti School of Practical Nursing-Ilocos Sur Campus.

Itanggaya ti nasao a pagadalan ti one-year ken two- year practical nursing babaen ti U.S.A. adapted curriculum iti nababa ken kabaelan a matrikula.

Segun ken ni Savellano madaman ti enrolment iti ISCC. Mangrugi ti klase ditoy a pagadalan inton Hulio 1.

Adda dua a wagas ti panagadal iti nasao a pagadalan: umuna ti on campus wenno mapan panagklase iti uneg ti

pagadalan idinto a mabalin met ti off campus wenno panagadal uray saan a sumrek iti eskuela babaen ti School Away Program (SAP) para kadagiti estudiante nga agnaed iti nasusulinek a luglugar.

Mabalin pay nga i-avail dagiti migrante nga agnaed iti Estados Unidos ti SAP babaen ti Kennedy International School System (KISS) iti California ken Hawaii.

“Ti pagsayaatan daytoy a programatayo ket mabalin a maaramat ti nagturpos ti maadalna ditoy iti panagtrabahona iti USA, Australia ken Canada,” kinuna ti gobernador.

Para iti ad-adu pay nga impormasion mainaig iti baro a programa, pumasiar iti Quirino Stadium iti Bantay, Ilocos Sur wenno umawag iti (077) 722 2843 /(077) 2740/ 09273751758/ 091756683379 ken 09284082505.

(Mancielito S. Tacadena)

TISSUE CULTURE... (Manipud iti panid 1) a variety ti saba ditoy probinsia ket dagitoyen ti mapaadu babaen ti tissue culture a mapan adalen dagiti agriculture technologists iti Los Baños.

Kabayatanna, madama a maipaspasdek ti farmers’ training center iti BaRangay demo farm ditoy, segun iti gobernador.

Kinunana a no agpaut ti panag-training dagiti mannalon ket umabot iti dua wenno

tallo nga aldaw, addanto payen paggiananda iti uneg ti demo farm.

Innayon ti gobernador nga agkikinnammayet iti daytoy a gannuat ti MMMSU, PhilRice, ti gobierno probinsial ken ti training staff ti demo farm.

Naammuan pay nga addan naipasdek nga animal clinic iti uneg ti BaRangay farm a silulukat iti 24 nga oras a madadaan a mangtaming kadagiti masakit nga animal.#

SINGSON-GOULART.... (Manipud iti panid 1) kinuna ni Goulart a kitaenna no ania ti talaga a kasapulan ti ili, local government unit agsipud ta narigat met nga iyemplo amin dagiti casual wenno contractual a saanda met a talaga a kasapulan.

Agpatingga ti kontrata dagiti

casual wenno contractual iti Hunio 30.

Kinuna ni Goulart a 4th class municipality laeng ti Caoayan ket ti work force a makaited iti serbisio laeng ti kasapulan ti ili.

“Binsabinsaentayo ta saan met a mabalin nga iyemplo amin

MAY 24-30, 2010

TALDIAP-DAMAG Mannalon, naiballakad dida agmula second crop CAOAYAN, Ilocos Sur - Saanen a maiballakad kadagiti mannalon ti panagmulada iti second crop ti mais iti sumagmamano a barangay ditoy gapu ta saladon ti danum.

Segun iti municipal agriculture officer ditoy nga ili, saladon ti danum iti sumagmamano a barangay a pakairamanan ti Don Alejandro, Villamar, paset ti Barangay Tamurong ken dadduma pay a barangay ket maiballakad kadagiti mannalon a saandan nga agmula iti second crop ti mais tapno di masayang ti bannog ken magastoda agsipud ta awanto met la ti maapitda.

Indagadag ketdi ti nasao nga opisial nga imbes nga agmulada, agbirok laengen dagiti mannalon iti alternatibo a pagsapulan kas iti panagkalap.#

1,500 umili, benepisario iti PhilHealth STA. CATALINA, Ilocos Sur - Nanayonan ti bilang dagiti indigent nga umili ditoy a nawarasan iti PhilHealth cards, segun iti ama ti ili ditoy.

Kinuna ni nailayon a mayor Carlos Asuncion nga agdagupen iti 1,500 nga indigent nga agindeg ditoy ti naikkanen iti PhilHealth card.

Kinuna ti mayor a manipud iti 500, nagbalin a 1,000 ti dagup dagiti indigent nga umili ti naikkan iti PhilHealth card idi 2009, ket ita a tawen, umaboten iti 1,500 dagiti naikkan iti card.

Napaadda daytoy a benepisio babaen ti katulagan a pagbibingayan nga ibaklay ti gobierno probinsial, ni Cong.

Ronald Singson ken ti gobierno munisipal ditoy ti premium para iti PhilHealth card.#

Operation kugit, naisayangkat VIGAN CITY - Tallo gasut uppat a pulo ket dua nga ubbing ken agtutubo ti nakugit iti kapitolio idi Mayo 16.

Maysa daytoy a programa ti gobierno probinsial ken Ilocos Sur Medical Society ita a kalgaw tapno maipaayan iti libre ken natalged a pannakakugit dagiti ubbing ken agtutubo.

Naikkan pay dagiti pasiente iti libre nga agas kalpasan ti pannakakugitda.

Libre met ti serbisio dagiti doktor a nangisayangkat iti nagmalem a minor operations. (Mancielito S. Tacadena)

SK officials, aglakbay-aral VIGAN CITY - Pasiaren dagiti sangguniang kabataan federation officials ditoy siudad ti Makati City, Marikina City, ken Baguio City, kas paset ti lakbay-aralda inton Mayo 28-30, 2010.

Segun ken ni SK Federated President Edrin Jeremiah Pajaro, pasiarenda ti city hall dagiti nadakamat a siudad tapno agobserbada mainaig iti programa dagiti padada ng SK federation kadagitoy a siudad.

Kinuna ni Pajaro a dagiti makitada a nasayaat a paglintegan ken programa ken proyekto dagiti SK kadagitoy siudad ket mabalinda nga adaptaren para iti siudad ti Vigan.#

Brigada Eskwela, makalawas a maigannuat VIGAN CITY - Maigannuat manen iti makalawas ti Brigada Eskwela sakbay ti panaglulukat ti klase ditoy probinsia.

Panggep ti Brigada Eskwela a nadalusen dagiti kuarto ken arubayan dagiti nadumaduma a pagadalan ditoy probinsia inton aglukat ti klase iti Hunio daytoy a tawen.

Marugian ti panagdalus kadagiti kuarto ken pannakatarimaan dagiti lamisaan, tugaw ken dadduma pay a ramit-pagadalan iti makalawas kas panagsagana iti panaglukat ti klase.

Iti kallabes a tawen, kangrunaan a reklamo dagiti nagannak ti panagdalus dagiti agbasbasa iti kuartoda ken paraangan ti pagadalan iti aldaw ti panaglulukat.#

PITIK... (Manipud iti panid 1) mangipilada iti petision iti ERB a mangkiddaw iti pannakaingato ti presio ti lana.

Kasapulan met a mangiwayat ti ERB iti pulic hearings tapno maammuan no adda pagbatayan ti pannakaipangato ti

presio ti lana.

Gapu iti daytoy, indagadag dagiti oil companies sipud pay idi 1980s ti pannakaderegulate ti industria ti lana ditoy pagilian.

(Adda tuloyna)

MARKET INSPECTORS... (Manipud iti panid 1) auxillary invoice wenno commodity clearance dagiti iserrekda a shellfish tapno maammuan no nagtaudan dagitoy.

Maysa a phenomenum ti red tide ket nabirngasan a kastoy gapu iti panagmaris ti baybay a nalabaga gapu iti panagadu dagiti algae ket agbalin a toxic dagiti apektaranda a sidaen a makalapan iti baybay a maka-

igapu iti pannakasabidong dagiti agsida kadagitoy.

Makarikna ti tao a nagsida iti apektado iti red tide a shellfish iti panagbibineg ti bibig ken rupana, marigatan nga umanges ken agsao, ken panagbakuar ken posible a pakatayanna, aglalo no nangato unay ti level ti toxin ti naapektaran a shellfish nga impaunegna.#

SUBSISTENCE... (Manipud iti panid 1) Ilocos Norte, La Union ken Pangasinan.

Inlungalong ni Singson ti pannakaaramid ti resolusion a mangingato iti subsistence allowance dagiti balud for “humanitarian reasons” gapu iti kinababana iti baet a kaunaan a nagbalin a first class a probinsia ti Ilocos Sur. Napagbalin ti subsistence allowance dagiti balud iti P60 manipud iti P30 kada aldaw.

Iti maysa nga interbiona, kinuna ni Singson a maysa a

lugar ti pagbaludan a “pagpampanunotan” para iti naan-anay a panagbabawida ken panangtuntonda iti bileg ti pammati iti Dios ket “rumbeng laeng nga ikkantayo ida iti namnama bareng inton rummuardan ket nagbalbaliwda metten.”

Kinuna ni Martinez a mangnamnama a maipaay ti increase iti food allowance dagiti balud sakbay ti panagretirona iti serbisio.

Adda kadagupan a 157 a balud iti provincial jail.#

a casual a saanda met a kasapulan,” kinuna ni Goulart sana innayon a “...no rebbengna a mangnayontayo iti casual iti maysa a departamento, okay mangnayontayo. Ngem no

rebbengna a saan a kasdiay kaadu ti casual iti maysa a departamento, kasapulan nga agkissaytayo, tapno makasavetayo iti pondo ti gobierno.”#