InterConnect IMEC Nieuwsbrief
Nr. 9, halfjaarlijks / juni 2001
Intelligente microsystemen Een nieuw geassocieerd IMEC-lab: IMOMEC Microdisplays: nieuwe super beeldschermen Stichting RVO “makes IT happen” IMEC neemt deel aan de Open Bedrijvendag
Toen de eerste computer zo’n 50 jaar geleden het levenslicht zag, was de industrie het er over eens dat hij waarschijnlijk nooit de huiskamer zou bereiken. Vandaag heeft meer dan één gezin op 10 een PC. Dankzij de razendsnelle evolutie van micro-elektronica en ICT zal onze huiskamer de komende 20 jaar een nog grotere, maar wel onzichtbare, metamorfose ondergaan. Overal rondom ons zullen onzichtbare informatieapparaatjes ingebouwd worden. Miljoenen minuscule chips zullen zorgen voor de dagdagelijkse communicatie tussen allerlei toestellen: ze controleren en monitoren de wereld via intelligente microsystemen. Deze ingebouwde intelligentie in “virtueel alles” is niet zomaar een verre toekomstvisie. Verschillende microsystemen zijn vandaag reeds doorgedrongen in ons dagelijks leven. In dit nummer lichten we een tipje van de sluier van het enorme potentieel van de microsysteemtechnologie.
woord vooraf Lees meer over microdisplays die de bioscoop bij u thuis zullen brengen en over IMEC’s jongste geassocieerd lab “IMOMEC” dat in materiaalonderzoek voor elektronische toepassingen heel wat in zijn mars heeft. Maak kennis met de initiatieven van de “Stichting Roger Van Overstraeten” die jongeren ongetwijfeld een andere kijk zullen geven op ICT. Hun drempelvrees om een studie in de ICT-sector te kiezen, zal zeker verlagen. Wil je al deze boeiende ontwikkelingen ook eens “live” meemaken, ga dan snel naar pagina 10 waar u nu reeds een voorproefje krijgt van wat er te ontdekken valt achter de IMEC-muren tijdens de Open Bedrijvendag op 30 september.
Veel leesplezier. Katrien Marent Communication Manager
2 InterConnect
juni 2001
woord vooraf
Snellere, betere en goedkopere chips: een slogan die de micro-elektronica industrie al tientallen jaren nastreeft. Deze drijfveer gaf aanleiding tot een fenomenale groei die 30 jaar werd gehandhaafd en die we de “silicium revolutie” kunnen noemen. Vandaag staan we aan het begin van een 2de silicium revolutie. Meer en meer zullen er naast transistoren ook nieuwe structuren geïntegreerd worden in de chip zoals ultra-kleine machines. Door deze nieuwe structuren zullen chips niet enkel meer kunnen rekenen maar ze zullen ook in staat zijn om te detecteren en te communiceren wat rondom zich gebeurt (bijvoorbeeld een drukverschil, een versnelling,…). Intelligente microsystemen zijn in opmars.
In de nabije toekomst zal ons dagelijkse leven meer en meer beïnvloed worden door afgeleide toepassingen van IC-technologieën. Standaard IC-fabricagetechnologieën worden steeds meer gecombineerd met zogenaamde microsysteemtechnologieën voor producten met niet-elektronische functies. Door het huwelijk van IC-technologieën met biologie, scheikunde, informatica, automobielindustrie en andere disciplines,
Microsystemen: opportuniteiten en uitdagingen van de tweede silicium revolutie liggen een groeiend aantal toepassingen in verschillende industrietakken binnen handbereik. Visiesensoren, biosensoren, infraroodsensoren, displays, inktjetprinters en RF-componenten zijn maar een aantal nieuwe toepassingen.
Wat zijn microsystemen? Microsystemen zijn systemen met een grootte van hoogstens een paar millimeter en met componenten die meestal veel kleiner zijn, typisch enkele tientallen micron. Zij combineren twee of meer technologieën uit verschillende domeinen (mechanica, elektronica, scheikunde, …) tot een intelligent, geminiaturiseerd systeem. De term ‘microsystemen’ heeft vooral betrekking op: actuator technologie, microsensor technologie, micro-elektronica, micro-optica, micro-hydraulica, micro-robotica, enz.
MEMS (micro-elektromechanische systemen). Dit zijn systemen waarin mechanische componenten gestuurd worden door elektronica. MEMS vormen een (groot) deel van de kroostrijke familie van microsystemen. Vanuit verschillende markten stijgt de vraag naar dergelijke functionaliteiten. MEMS zijn toepasbaar in massamarkten zoals de markt van de automotive sensoren, communicatie en datatransmissie, con-
Bolometer.
Een belangrijke tak van de intelligente microsystemen zijn
microsystemen
juni 2001
InterConnect
3
sumentenproducten, biomedische systemen en DNA-analyse. Ook klant-specifieke markten komen in aanmerking zoals de medische systeemtechnologie en precisie engineering.
MEMS dringen door in talrijke sectoren
Micro-fysiometer.
Vandaag zijn er al heel wat commerciële toepassingen van MEMS voorhanden en dit in verschillende sectoren. Zo bestaat er een versnellingsmeter voor de auto-industrie om een auto crash te detecteren en een airbag te activeren. Een inktjet print head gerealiseerd in MEMS-technologie gaf aanleiding tot de continue verbetering van kwaliteit, kost en snelheid van inktjet printers. Een digitaal spiegelsysteem (ook wel DMD genoemd of “digital mirror device”) vormt het hart van een draagbaar projectiesysteem. Een DMD bevat meer dan een miljoen microscopisch kleine spiegels die in respons op een digitaal signaal in de juiste positie geplaatst worden
MEMS beschikken over een aantal kenmerken (drivers) die aan de basis liggen van hun succes: - ze bieden nieuwe mogelijkheden waar conventionele technieken geen oplossing bieden; - ze hebben weinig energie nodig; - de ruimte die ze in beslag nemen is minimaal wat een voordeel is bij bijvoorbeeld de integratie in een sensor, actuator, enz. Dit wordt gestimuleerd door een algemene trend naar miniaturisatie; - lage productiekost voor grote volumes; - ze kunnen opereren aan hoge frequenties; - betrouwbaarheid.
4 InterConnect
juni 2001
en de projectie van een helder, duidelijk videobeeld realiseren. Naast printerkoppen en druksensoren bestaan er ook reeds chemische analyseapparatuur, micro-actuatoren, mini-kleppen, medische toepassingen (vb. pacemakers, infusiepompjes), enz. Het potentieel is enorm en talrijke nieuwe toepassingen zullen de komende jaren het zonlicht zien. Terwijl de MEMStechnologie zich verder zal ontwikkelen, kan de consument intussen al genieten van voordelen zoals betere performantie en lagere kost. De eerste ‘golf’ MEMS-producten zoals druksensoren, versnellingsmeters, enz. zijn reeds sterk doorgedrongen in onze samenleving. Versnellingsmeters zijn te vinden in elke nieuwe auto en zelfs in tennisschoenen en computerspelletjes. Kenmerkend voor de meeste reeds gecommercialiseerde MEMS-systemen is dat ze nog geen bewegende onderdelen bevatten. In de volgende generatie MEMSproducten zal dit wel het geval zijn. Het digitaal spiegelsysteem (DMD) is reeds een product met bewegende onderdelen. Deze nieuwe generatie zal waarschijnlijk gedomineerd worden door optische schakelaars die gebaseerd zijn op MEMS. Dergelijke schakelaars zijn toepasbaar in de telecommunicatiesector. Het ontwikkelingsrisico voor dergelijke producten is groot maar het marktpotentieel is enorm, wat een stuwende kracht is.
microsystemen
De markt van microsystemen Dat MST (microsysteemtechnologie) vandaag reeds wordt toegepast binnen een grote waaier van sectoren blijkt uit marktcijfers. In 1999 waren meer dan 70% van de totale MST-markt IT-microsystemen. Dat zijn vooral koppen voor hard disks en inktjet printers. Het tweede grootste segment is transport, goed voor zowat 49% van alle niet-IT toepassingen. Het gaat hier vooral over bewegings- en omgevingssensoren. De grootte van de markt bedroeg in 1999 maar liefst 6 miljard dollar. Voor MEMS was dat 2 miljard dollar. Voor de volgende jaren verwacht men een jaarlijkse groei van de MSTmarkt met niet minder dan 18%! Producten die men in de nabije toekomst mag verwachten zijn componenten voor optische communicatiesystemen, RF-MEMS, de optische muis, een elektronische krant, nieuwe bio-chips, implanteerbare medische systemen,….
Ontwikkeling van MEMS in IMEC Microsysteemtechnologie is een dankbare bron voor productof procesinnovatie in de meest uiteenliggende sectoren. Je kan het zo gek niet bedenken of er is een toepassing. Sensoren en actuatoren (typische MST-domeinen) zijn inzetbaar in zowat elke mogelijke industrietak. IMEC richt zich vooral op MEMS op/in halfgeleidersub-
IMEC spitst zijn MEMS-onderzoek toe op 4 domeinen: • • • •
IR-MEMS (gebaseerd op infraroodtechnologie); CMOS-MEMS (gebaseerd op CMOS-technologie); BIO-MEMS (gebaseerd op biotechnologie); RF-MEMS (gebaseerd op communicatietechnologie).
Binnen deze domeinen verricht IMEC onderzoek naar nieuwe procestechnologieën en wordt de betrouwbaarheid en de verpakking van MEMS-systemen bestudeerd.
Schakelaar toepasbaar voor draadloze communicatie: de shunt switch.
straten, vanuit zijn knowhow in productieprocessen voor micro-elektronica. Voor het produceren van MEMS hanteert IMEC twee principes: bulk micro-machining en surface micro-machining. Bij bulk micromachining worden er bepaalde delen van het siliciumsubstraat weggenomen terwijl er bij surface micro-machining specifieke materialen gedeponeerd worden op het substraat. Afhankelijk van de toepassing wordt één van beide technieken toegepast.
Binnen IMEC werden er reeds verschillende MEMS-systemen ontwikkeld: - een ongekoelde sensor voor infrarood visie: de bolometer; - een schakelaar toepasbaar voor draadloze communicatie (gerealiseerd met surface micro-machining): de shunt switch; - een micro-fysiometer die toepasbaar is in o.a. de medische sector voor onderzoek naar nieuwe potentiële geneesmiddelen (gerealiseerd met bulk micro-machining).
MEMS-technologie wordt extra gestimuleerd door een nieuwe trend naar standaardisatie, diepgaand onderzoek in R&D-centra over de hele wereld o.a. in IMEC, een stijgend aantal MEMS-ontwerphuizen en ‘flexibele’ productievestigingen. We zijn dus nog lang niet uitgepraat over de mogelijkheden van deze technologie. In een volgende InterConnect kunt u meer lezen over IMEC’s nieuwste microsysteem- en MEMS-realisaties.
structural layer (CMOS device)
diaphragm
hole
Si substrate
Trench
Surface micromachining
Bulk micromachining
microsystemen
juni 2001
InterConnect
5
IMOMEC Eind april ondertekende het Instituut voor Materiaalonderzoek (IMO) van het Limburgs Universitair Centrum (LUC) een associatieakkoord met IMEC. Voortaan worden de toegepaste onderzoeksactiviteiten van IMO uitgevoerd door een nieuwe IMEC-entiteit in Diepenbeek, IMOMEC Instituut voor Materiaalonderzoek in de micro-elektronica) genoemd. IMO zelf blijft fundamenteel onderzoek uitvoeren in materiaalsystemen voor elektronische toepassingen en zal nauw samenwerken met IMOMEC. Deze overeenkomst zal de kennistransfer uit fundamenteel onderzoek naar toegepast onderzoek bevorderen.
Elektronische component in een elektromigratiesysteem geschikt voor hoge temperatuur stress (tot 400°C, geschikt voor het testen).
6 InterConnect
juni 2001
Een nieuw geas de universitaire ca IMO/IMOMEC heeft als kerncompetentie het onderzoek naar materiaalsystemen voor elektronische toepassingen. Hierbij wordt een sterke interdisciplinaire benadering gevolgd waarbij scheikundigen, natuurkundigen en ingenieurs nauw samenwerken. We nemen een kijkje achter de deuren van IMEC’s jongste geassocieerd lab: IMOMEC.
Oligomeren/polymeren voor elektronische toepassingen en bio-elektronica IMO/IMOMEC heeft een uitgebreide expertise in synthese en karakterisatie van oligomeren en polymeren voor gebruik in elektronische toepassingen. Zo werden er reeds succesvolle syntheseroutes ontwikkeld voor een aantal elektro-actieve en halfgeleidende polymeren. Deze materialen worden nu reeds toegepast in licht-emitterende diodes (zgn. polymeer LED’s). Binnenkort zullen ze gebruikt worden in goedkope zonnecellen en in transistoren op basis van halfgeleidende polymeren (zgn. plastic thin-film transistors). Voor zonneceltoepassingen worden er nano-gestructureerde mengelingen van polymeren met speciale koolstofstructuren in de vorm van
IMOMEC
een voetbal (voor de kenners onder u: C60 bucky-balls) ontwikkeld. IMO/IMOMEC voert op dit gebied ontwikkeling uit voor verschillende Vlaamse en Europese bedrijven, en neemt deel aan een aantal EU-onderzoeksprogramma´s. In een eigen prototype productielijn worden er onder gecontroleerde atmosferische omstandigheden prototype devices aangemaakt en gekarakteriseerd. In de nabije toekomst zal deze activiteit uitgebreid worden naar organische materialen voor toepassingen in de bioelektronica. Dit zal in nauwe samenwerking gebeuren met IMEC en met het Biomedisch Onderzoeksinstituut (BIOMED) van het LUC.
Dunne-film materialen met een brede bandgap IMO/IMOMEC heeft ook een leidende rol in fundamenteel en toegepast onderzoek naar halfgeleidende dunne-film materialen met een brede elektronische bandgap. Dit onderzoek spitst zich toe op diamant en boornitride, geproduceerd via depositietechnieken in vacuum (CVD: chemical vapour deposition). Het fundamenteel onderzoek naar de mogelijkheden om diamant te doperen, geniet
ssocieerd IMEC-lab op campus in Diepenbeek internationale erkenning. Op toegepast gebied bieden deze brede-bandgap materialen interessante perspectieven voor hoge temperatuurselektronica en voor optische applicaties. Zo is er een ESA-project in voorbereiding waarbij dunne-film diamant gebruikt wordt om een optische detector te bouwen voor de studie van de zon in ruimtemissies waarbij het unieke voordeel is dat de detector blind is voor UV-straling.
Ferro-elektrica en piëzo-elektrica Een onderzoeksgroep van IMO/IMOMEC is actief binnen de anorganische sector in de bereiding en de karakterisatie van hightech keramische oxiden met verbeterde mechanische en elektrische eigenschappen. Bijzondere aandacht gaat uit naar de synthese van nano-materialen (dimensies tussen 1 en 100nm) via milieuvriendelijke methoden. Dergelijke hightech keramieken worden bijvoorbeeld gebruikt in ferro-elektrische geheugens (FeRAM’s). FeRAM’s zijn niet-vluchtige geheugens (geheugens die hun data bijhouden ook wanneer de voedingsspanning wegvalt) die gebaseerd zijn op ferro-elektrische condensatoren. Dergelijke geheugens winnen meer en
meer aan belang in onze informatiemaatschappij. Het opslaan van data, en dit op een energievriendelijke (liefst vermogenloze) en makkelijk draagbare manier is immers cruciaal voor een waaier van nieuwe systemen, zoals digitale fotografie, video, chipkaarten, enz. Andere toepassingen van deze hightech keramieken zijn MEMS (microelectromechanische systemen) en biosensoren. IMO/IMOMEC verricht ook onderzoek in de piëzo-elektrica(1). Hierbij worden er basismaterialen ontwikkeld voor gebruik in varistoren(2) en voor dunne film piëzo-elektrische lagen die eveneens kunnen toegepast worden in MEMS en biosensoren.
Elektrische karakterisatie en betrouwbaarheid IMO/IMOMEC richt zich ook op het bestuderen van de lange-termijn stabiliteit en betrouwbaarheid van materiaalsystemen die in de micro-elektronica gebruikt worden. In nauwe samenwerking met verschillende groepen binnen IMEC worden zowel on-chip als off-chip betrouwbaarheid bestudeerd en dit in tal van projecten met diverse Vlaamse en Europese bedrijven. Er wordt
IMOMEC
gekeken naar degradatieprocessen in siliciumtransistoren (elektromigratie in on-chip interconnecties, tijdsafhankelijke doorslag van poortdiëlektrica, degradatie van energierijke ladingsdragers), maar ook naar degradatieprocessen in III-V componenten (bv. hetero-junctie bipolaire transistoren), en hoge temperatuur elektronische componenten (silicon-oninsulator technologie). Veel aandacht gaat ook naar parametrische drift van componenten in gemengde digitaalanaloge schakelingen. Centraal hierbij is de in Diepenbeek ontwikkelde in-situ meettechnologie voor het bestuderen van betrouwbaarheid. Met deze gepatenteerde technologie kan de betrouwbaarheid van elektronische componenten gemeten worden terwijl de component onder thermische/elektrische stress blijft. Dit resulteert in een hogere meetresolutie en/of een kortere testtijd. De technologie werd recent in licentie gegeven aan XPEQT, een Zwitserse toestelleverancier voor de micro-elektronica, die dit zal commercialiseren.
boratorium ter beschikking zodat vrijwel alle gebruikelijke analysetechnieken kunnen aangeboden worden. Apparatuur is beschikbaar voor het niet-destructief onderzoek van elektronische componenten (akoestische microscopie en X-stralen doorstraling). Zoals u ziet, heeft IMOMEC heel wat in zijn mars. Via deze nieuwe IMEC-entiteit in Diepenbeek zullen de nieuwste ontwikkelingen op elektronisch-materiaalkundig gebied sneller praktische toepassingen vinden en misschien kunnen ze wel vernieuwing brengen in uw bedrijf.
(1) Piëzo-elektrische elementen zetten een drukverandering om in een verandering van elektrisch veld. (2) Varistoren lijken op schijfvormige keramische condensatoren en gedragen zich als een bidirectionele zenerdiode.
Dienstverlening aan bedrijven IMO/IMOMEC heeft ook een groep die zich specifiek toelegt op wetenschappelijke dienstverlening aan bedrijven, waarbij ook kortlopende opdrachten uitgevoerd worden. Hierbij staat een team gespecialiseerde medewerkers en een uitgebreid chemisch en fysisch analysela-
Prototype productielijn van IMO/IMOMEC voor de aanmaak van zonnecellen en LED’s gebaseerd op halfgeleidende polymeren.
juni 2001
InterConnect
7
IMEC ontwikkelt microdisplay voor HDTV in de huiskamer
Wat denkt u ervan om uw
favoriete film in bioscoopkwaliteit te kunnen bekijken thuis in uw zetel? Microdisplays kunnen deze droom realiseren. IMEC/ELIS ontwikkelt voor TMDC een HDTV-microdisplay die de bioscoop in uw huiskamer zal brengen.
XGA microdisplay productdemonstrator. Het actieve beeldscherm is in werkelijkheid 18 x 13.5 mm groot.
8 InterConnect
juni 2001
Microdisplays zijn een nieuw soort beeldschermen waarvan we heel veel kunnen verwachten. Zoals hun naam laat vermoeden, worden ze gekenmerkt door zeer kleine afmetingen. Daardoor zijn ze enkel geschikt voor toepassingen waarbij er een optische vergroting plaatsvindt. De voornaamste toepassingen van microdisplays zijn naast projectietoepassingen, zoals presentatieprojectoren (beamers), retroprojectie-TV’s en home cinema projectoren, nabijhet-oog toepassingen. Denk bij-
voorbeeld maar aan beeldzoekers in camcorders of digitale camera’s, virtual reality brillen en personal viewers. De belangrijkste groep micro-
displays zijn van het LCOS-type (Liquid Crystal On Silicon). Hun opbouw is gelijkaardig aan die van TFT-beeldschermen (ThinFilm Transistors), bekend van laptops; alleen zijn de TFT’s of dunne-film transistoren hier vervangen door ‘normale’ transistoren, gemaakt in een standaard CMOS-technologie. Het basismateriaal van LCOS-microdisplays is silicium, terwijl TFT’s kunnen gefabriceerd worden op een glassubstraat. Hierdoor zijn ze ondoorzichtig en kunnen ze enkel de weerkaatsing van het licht moduleren. Ze worden dan ook reflectieve beeldschermen genoemd. Dat is echter geen belemmering voor de toepassingen waarin microdisplays zullen gebruikt worden. Door de superieure kwaliteit van de moderne CMOS-technologieën is het veel gemakkelijker en goedkoper dan bij TFT-beeldschermen om foutloze beeldschermen te realiseren met een zeer groot aantal pixels. CMOStechnologie laat bovendien toe om een belangrijk deel van de aanstuurelektronica, de zogenaamde drivers van het beeldscherm, mee te integreren op dezelfde chip. Hierdoor moeten er geen externe driverchips aangebracht worden en heeft men ook geen last meer van de daarmee gepaard gaande interconnectieproblemen; twee za-
microdisplays
ken die de kostprijs van klassieke TFT-beeldschermen opdrijven. IMEC’s geassocieerd lab ELIS van de Rijksuniversiteit Gent heeft jarenlang ervaring in het ontwerp en de fabricage van microdisplays. Twee jaar geleden kwam de Taiwanese firma Taiwan Micro Display Corporation (TMDC) beroep doen op IMEC’s expertise in microdisplays. TMDC nam een licentie op de IMEC-microdisplay technologie en intussen ontwierp IMEC/ELIS een eerste microdisplay voor TMDC met bijhorende aanstuurelektronica. Het display behaalt een resolutie van 1024x768 pixels (XGA) en heeft een totale chipoppervlakte van 22x 19.4mm. De pixels zijn vierkantjes van 17,6x17,6µm2. Met drie dergelijke beeldschermpjes kan een kleurenmonitor gemaakt worden volgens het retroprojectie principe. In een tweede fase zal IMEC/ ELIS voor TMDC een HDTVmicrodisplay (High-Definition TV) ontwerpen, voor gebruik in home cinema toepassingen. Algemeen wordt verwacht dat betaalbare projectoren, die gebaseerd zijn op microdisplays, de uiteindelijke doorbraak zullen betekenen van HDTV in de huiskamer.
Stichting Roger Van Overstraeten: “making IT happen” Aan het begin van de 21
ste
eeuw tekenen zich in alle geïndustrialiseerde landen twee duidelijke tendensen af. In de eerste plaats is er de versnelde ontwikkeling van de ICT, onder impuls van de micro-elektronica. Hiertegenover staat een groeiend gebrek aan gespecialiseerde mensen om deze ontwikkelingen ten volle te realiseren. Erger nog, het blijkt steeds moeilijker te worden om jongeren te motiveren voor een opleiding die leidt tot een job in de ICT-sector. IMEC heeft samen met een aantal bedrijven en universiteiten de Stichting Roger Van Overstraeten opgericht om hieraan te werken. Na één jaar voorbereidend werk werd het probleem in kaart gebracht en zijn de eerste projecten opgestart.
Lespakket ‘Chip, chip, chip …hoera!!’ Aan de hand van gerichte vragen ontdekken jongeren van 10 tot 14 jaar dat je met een digitaal telefoontoestel heel wat meer kan doen dan gewoon telefoneren. Ze gaan op zoek naar chips in afgedankte telefoontoestellen die ze zelf uit mekaar mogen halen. Een ingenieur van IMEC begeleidt deze ontdekkingstocht. In samenwerking met het Netwerk TOBO zal dit lespakket worden aangeboden aan leerkrachten basisonderwijs.
Bandbreedte-exhibit in Technopolis Om jongeren (en hun begeleiders) inzicht te verschaffen in het begrip bandbreedte ontwikkelt de Stichting samen met Technopolis een interactieve opstelling. Deze bandbreedteexhibit zal in het najaar uit te proberen zijn in de tentoonstellingsruimte van het doe-centrum Technopolis te Mechelen.
sociaal-maatschappelijke waarde van ICT, dat is het doel van het project e-solidariteit. Op een speciale website www.e-solidariteit.be kunnen alle actievoerders van “Kom op Tegen Kanker” een eigen webpagina maken waarop zij hun actie kunnen promoten. Zij kunnen hier ook ‘zoekertjes’ plaatsen om vrijwilligers of materiaal te vinden, vergelijkbaar met advertenties in een krant. Jongeren tussen 12 en 18 jaar worden aangespoord om de webpagina van één van de actievoerders aan te vullen tot een leuke en originele website. Ze kunnen daarbij ook prachtige prijzen winnen. Bedrijven (ICT maar ook andere) worden uitgenodigd om de jongeren daarbij te helpen. Het resultaat is een website waarop de hele
‘community’ die meewerkt aan “Kom op Tegen Kanker” samenkomt en waar solidariteit een nieuwe e-dimensie krijgt.
Join the force De stichting heeft resoluut gekozen voor een fundamentele, lange termijn strategie om jongeren te motiveren voor een technische/wetenschappelijke studie en job in ICT. Daarbij wil de stichting de eigen ervaring en die van haar leden delen en verrijken met partners uit de bedrijfswereld, de overheid en het onderwijs. Contact opnemen met de stichting kan op tel. 016/28.82.84 of email decuyper@imec.be. Meer informatie is te vinden op onze website www.stichting-rvo.be.
E-solidariteit: bouw een website tegen kanker Jongeren en hun ouders, familie en vrienden overtuigen van de
stichting RVO
juni 2001
InterConnect
9
Werp een blik achter de schermen van IMEC tijdens de Open Bedrijvendag !
Op 30 september 2001
(10-17u) neemt IMEC deel aan de Open Bedrijvendag (OBD). Woorden als kijken doen - begrijpen - ontdekken - genieten worden een begrip tijdens deze dag. Micro-elektronica is het hart en de ziel van de informatie- en communicatietechnologie (ICT). Per dag worden per persoon gemiddeld 250 chips gebruikt - op het werk, thuis, onder weg, of tijdens de vrije tijd. De eisen aan deze chips worden steeds groter: ze moeten sneller zijn, kleiner, krachtiger, en meer functies uitvoeren. Op IMEC wordt hieraan gewerkt en we streven ernaar dat ons onderzoek de noden 3-10 jaar voor is.
Ontdek tijdens de OBD hoe een chip ontstaat en volg de evolutie van ontwerp tot productie. Geleide rondleidingen in de technische ruimte leren je meer over de toestellen die de clean room ondersteunen. In het microsysteem- & betrouwbaarheidslaboratorium kan je zelf chips bekijken onder een microscoop en worden er chips getest op defecten. Demonstraties tonen je de werking van zonnepanelen, biosensoren, infraroodcamera’s, … Experimenten met statische elektriciteit vinden plaats en er wordt aangetoond hoe elektrische metingen informatie geven over de elektronische eigenschappen van een structuur/transistor, …
Via een krachtige deeltjesversneller worden de bouwstenen van materialen tot op atoomniveau geanalyseerd … goudstuk of gewoon metaal? Een valsmunter wordt zo ontmaskerd! Ontdek de miniaturisatietrends over de eeuwen heen, de werking van draadloze communicatie en de nieuwste multimedia compressietechnieken. IMEC speelt ook in op de belangrijke rol van opleidingen in de ICT-sector. Maak kennis met de cursussen van IMEC’s Microelektronica TrainingsCentrum (MTC) en ons netwerk met Vlaamse universiteiten en industriële hogescholen. Bezoek onze bibliotheek met meer dan 4500 boeken, 200 tijdschriften, CD-ROMs en on-line netwerk. Kinderen zullen hun hartje kunnen ophalen. Jongeren van 10 tot 15 jaar kunnen hun eerste stappen in de micro-elektronica zetten tijdens een interactieve sessie. Vergeet niet vooraf in te schrijven voor deze sessie! Ook “Kom op Tegen Kanker” wordt gesteund via diverse initiatieven. Ben je klant/leverancier/buur en heb je steeds willen weten wat er achter die IMEC-muren gebeurt? Of wens je informeel
10 InterConnect
juni 2001
Open Bedrijvendag
kennis te maken met onze onderzoeksactiviteiten en samenwerkingsmogelijkheden? Wil je weten wat IMEC betekent voor Vlaanderen? Of ben je student of geïnteresseerd in eeen job in een onafhankelijk, boeiend en groeiend bedrijf met internationele uitstraling? Kom dan een kijkje nemen in het grootste micro-elektronica onderzoekscentrum in Europa. Een onvergetelijke dag staat je zeker te wachten.
Voor meer informatie: www.imec.be/obd/
Agenda IMEC Vlaamse Bedrijvendag De 5de editie van de IMEC Vlaamse Bedrijvendag (IVB) gaat dit jaar door op DINSDAG 4 DECEMBER in het Provinciehuis te Antwerpen in samenwerking met de GOM Antwerpen. Volgende domeinen zullen belicht worden via demostanden, seminaries en getuigenissen : - Multimedia; - Logistiek; - Monitoring & Detectie; - Medische toepassingen. Indien u een uitnodiging wil ontvangen, stuur dan een e-mail met uw volledige adresgegevens naar: Franciska.Vanheusden@imec.be
MTC-trainingsprogramma IMEC’s Micro-elektronica TrainingsCentrum (MTC) pakt weer uit met verschillende boeiende cursussen in zowel proces- als ontwerptechnologie. Bijscholen is een must in de ICT-industrie. Neem daarom een kijkje op www.imec.be/mtc/ voor meer informatie over het MTC-trainingsprogramma!
Post-graduaat cursus over quantumeffecten in halfgeleiders Wanneer? 30 uur gespreid over 2 uur per week tijdens Q4 2001 en Q1 2002 Silicon processing for ULSI circuit fabrication Wanneer? 1-4 oktober 2001 Adhesion science and technology Wanneer? 22-23 november 2001 How to write code for high-performance low-power multimedia applications? Wanneer? 17-21 september 2001 en 10-14 december 2001 Unified meta-flow introduction: the grandmother of all system design flows Wanneer? 5-7 september 2001
Seminaries IMEC organiseert wekelijks seminaries over nieuwe ontwikkelingen in procestechnologieën en ontwerpmethodologieën. Deze seminaries gaan door in IMEC, duren ongeveer 1 uur en worden in het Engels gegeven. Ook niet-IMEC medewerkers zijn welkom. Een volledige lijst en meer informatie kunt u terugvinden op onze website www.imec.be/seminars/
Elfde editie van IMEC’s Annual Research Review Meeting 2001 17-18 oktober 2001, Brabanthal, Haasrode (Leuven) IMEC’s ARRM is uitgegroeid tot een dynamisch, internationaal ontmoetingsforum. Tijdens de ARRM kunnen deelnemers een blik werpen op IMEC’s laatste ontwikkelingen en evoluties in micro-elektronica en aanverwante domeinen in een ruim aanbod van presentaties die in parallelsessies georganiseerd worden. Daarnaast kunnen deelnemers ook verschillende boeiende demo’s bijwonen of een bezoek brengen aan de informatiestanden van onze spin-offs.
Voor alle informatie en on-line registratie: slechts één adres: www.arrm.be
Agenda
juni 2001
InterConnect
11
Grafische vormgeving : Vierkant grafisch / Roger Vande Wiele
Colofon Verantwoordelijk uitgever: Prof. Gilbert Declerck Redactie: Jo Decuyper, Luc De Schepper, Herbert De Smet, Kristin Robeyns, Mary Sroczynski, Veronique Steurs, Kris Van de Voorde, Franciska Vanheusden Eindredactie Katrien Marent Eindrealisatie Olfa Marzouk Voor meer informatie: Katrien Marent Communication Manager Public Relations and Marketing Communications IMEC Kapeldreef 75 B-3001 Leuven tel.: 016 - 28.18.80 fax: 016 - 28.16.37 e-mail: katrien.marent@imec.be
www.imec.be
InterConnect